Biografia e Ebu Hanife Imamit te Mezhebit Hanefij Ebu Hanife ishte i lindur n Kufa n 80/699 ku ai kaloj pjesn m t madhe

e t jets s tij. Kufa ishte nj nga qytetet m t mdha t Irakut n at Koh. Iraku kishte shum fe, sekte dhe besime t ndryshme t civilizimeve t lashta. Iraku u b kazani i przierjes s t gjitha racave t ndryshme t cilat do t prballeshin me besimet e tyre t ndryshme. Ebu Hanife gjat rinis s tij do t merrej me kto sekte t ndrysme megjithse gjat rinis s tij prqndrimi i tij ishte n tregti. Ai ishte nj tregtar mndafshi i cili ndiqte gjurmt e t atit t tij. Ebu Hanife kujdesej pr paraqitjen e tij e cila raportohet t ket qen e mir. Ai gjithmon vishte rrobat m t mira. Ebu Jusufi (studenti m i madh i Ebu Hanifes) ka thn: "Ebu Hanife kujdesej edhe pr rripat e sandaleve kshtu q ai kurr nuk shihej me nj rrip t kputur" Ebu Hanife ishte shum i shqetsuar me gjendjen e shokve t tij. Nj her ishte n nj grumbullim dhe nj nga shokt e tij kishte veshur nj rrob t vjetr. Ai i ka krkuar atij t priste derisa t gjith u larguan. Kur ata u larguan ai i krkoi atij ta marr sexhaden dhe ate far ishte nn t. Njeriu gjeti 1000 dirhem. Ebu Hanife i ka thn: "Merri kto dirhem dhe ndryshoje gjendjen tnde me to". Njeriu ka thn: "Un jam i pasur dhe un nuk kam nevoj pr to". Ebu Hanife i ka thn atij: "A e ke dgjuar hadithin, Allahu do q t shoh gjurmt e begatis s tij t duken tek robi i tij? Pr kt arsye ti duhet ta ndryshosh gjendjen tnde". Ebu Hanife udhtonte shum dhe ka shkuar n haxh shum her. Ebu Hanife ka thn: "Nj dit un isha duke ecur me Esh-Shabin i cili ishte i ulur. Ai m tha: "Ku je duke shkuar? "Un iu prgjigja "un jam duke shkuar n treg". Ai tha: "un nuk e frekuentoj tregun, un shkoj tek dijetart pr t dgjuar". un i thash atij: "Un rrall i frekuentoj ata". Ai m tha: "Mos u bj i pa vmendshm. Ti duhet t marrsh dije dhe t ulesh me dijetart. Un shoh zgjuarsi dhe energji tek ti". Ajo ka ndikuar n zemrn time dhe un pushova s frekuentuari tregjet dhe fillova t'i kthehem dijes dhe Allahu m bri t kem dobi nga far ai m tha". [Virtytet e Ebu Hanifes, el-Mekki, faqe 59] Pas ksaj kshille Ebu Hanife do ti vizitonte dijetart m shpesh se q shkonte pr n treg. Ebu Hanife nga fitimi i tij i prvitshm do t jepte pr nevojat e dijetarve, pr ushqimet e tyre, rrobat e tyre dhe nevojat e prgjithshme t tyre. Ai pastaj do t'i jepte fitimin e mbetur dhe do ti thoshte atyre: "Bleni far keni nevoj dhe vetm Allahun falenderoni. Un nuk ju kam dhn asnj gj, sht thjesht nj begati e Allahut mbi ju". [Historia e Bagdadit, faqe 360] sht thn se Ebu Hanife e ka lexuar Kur'anin shtat her gjat Ramazanit dhe sht thn q ai e ka msuar Kur'an nga Imam Asim nj nga recituesit e Kur'anit metoda e t cilit sht e regjistruar si njra nga t shtat mnyrat e recitimit. Strgjyshi i tij takoi Aliu kur ai ishte nj fmij dhe i ka dhn Aliut disa faludhaxh (nj mblsir)... Strgjyshi i tij ishte skllavruar nga Benu Thejb n pushtimin arab t rajonit por sht liruar m von. Ai ishte persian me origjin. "Nse maxhoranca e fikhut t cilin Ebu Hanife ra n kontakt ishte nga klient t fiseve arabe. Shum prej njerzve t msuar t ksaj periudhe ishin student t sahabeve t pejgamberit, alejhis-selam. Kuptimi i ktij hadithi sht q ndrsa shum persian ishin student t sahabeve ata nuk ishin vet sahabe. Dhe pr kt arsye sht dshmuar q edhe megjithse nj person nuk sht sahabe i pejgamberit, alejhis-selam, ai personi prap sht i aft pr t fituar dituri.

N kohn e Ebu Hanife-s, kishte tre lloje tubimesh dije n t cilat dija mund t arrihej. Ato ishin mbi Usulin (themelet e metods), pr hadithet e Pejhgamberit, salallahu alejhi ve sellem, ku diskutoheshin dhe ishte jurispudenca islame nga Kur'ani dhe Sunneti ku bieshin fetva dhe u diskutuan. Ebu Hanife vendosi t studionte fikh (jurispudenc islame) pasi kishte pasur diskutime t gjata rreth sekteve dhe pasi kishte msuar hadithe. Ebu Hanife ka jetuar nn qeverisjen Emevite pr 52 vjet dhe nn qeverisjen Abaside pr 18 vjet. Ibn Hubejra governatori i Irakut i krkoi Ebu Hanifa-s t bhej gjykats por ai vazhdimisht refuzoi. Si rezultat ai sht rrahur derisa koka e tij ishte e enjtur dhe frymmarrja iu vshtirsua. Ai as nuk u ankua dhe as nuk ka qar derisa atij i sht treguar q nna e tij ishte duke vuajtur nga ajo far ishte duke i ndodhur atij, ku syt e tij u mbushn me lot pr dmbshurin e ndjenjave t saja. Pas ksaj ai u largua n Mek dhe krkoi strehim atje derisa Abbasidt erdhn n fuqi. Halifi el-Mensur i Abbasidve do ta mbshteste Ebu Hanifen duke i dhn atij dhurata megjithat Ebu Hanife do t'i refuzonte me sjellshmri. Njher el-Mensuri dhe gruaja e tij kishin nj mosmarrveshje. Ai e pyeti at k ajo donte t arbitronte pr tu prpjekur dhe pr t zgjidhur mosmarrveshjen? Ajo i sht prgjigjur: "Ebu Hanifen. Ebu Hanife u thirr. Halifi i tha: "Ebu Hanife kjo grua e lir ka nj mosmarrveshje me mua. M jep mua t drejtn time kundr saj". Ebu Hanife tha: "Le t flas Emir el-Muminini"Ai e pyeti: "Ebu Hanife sa gra mund nj burr t martoj n nj kuror? . "Katr" ai u prgjigj. Sa robresha sht i lejuar t ket? "Aq shum sa ai t ket dshir" ai u prgjigj. Ai pastaj pyeti "A sht e lejueshme t thuhet dika ndryshe nga kjo? ". Ebu Hanife iu prgjigj "Jo". Halifi i tha gruas "A e dgjove verdiktin (fetvan). Por Ebu Hanife vazhdoi t thot: "Allahu e ka lejuar kt pr njerzit e drejt. Nse megjithat ndokush nuk sht i drejt ose friksohet q nuk do t jet i drejt ai duhet t martoj vetm nj (grua). Allahu i madhruar thot: "N qoft se frikoheni se nuk do t jeni t drejt ndaj bonjakve, ather martohuni me ato gra q ju plqejn; me dy, me tri e me katra. E nse i frikoheni padrjtsis (ndaj tyre), ather vetm me nj, ose (martohuni) me ato q i keni nn pushtetin tuaj (robreshat). Ky (prkufizim) sht m afr q t mos gaboni". [en-Nisa : 3] Kshtu ne duhet t ndjekim kshillat e Allahut dhe t kemi frik dnimin e Tij. Halifi qndroi i heshtur nj koh t gjat. Ebu Hanife u largua. Kur ai arriti shtpin e tij gruaja e halifit i drgoi atij nj shrbtor me para, rroba, nj robresh dhe nj gomar egjyptian. Ebu Hanife e refuzoi dhuratn dhe i ka thn shrbtorit "Jepi prshndetjet e mia gruas s halifit dhe thuaji asaj q dhurata rrezikon besimin tim. Un e bra at (fola t vrtetn) pr hir t Allahut dhe duke mos dashur asgj nga askush". Nj her Hasan el-Basri nxori nj fetva. Ebu Hanife tha "Hasani ka gabuar". Nj njeri i tha Ebu Hanife-s "Ti thua se Hasani ka gabuar, bir bushtre". Ebu Hanife nuk sht kuqur as nuk sht br i zemruar. Ai ka thn: "Uallahi, Hasani ka gabuar dhe Abdullah Ibn Mesudi ishte korrekt". Ebu Hanife shpesh thoshte: "O Allah nse ndokush sht i mrzitur nga un zemra ime sht e hapur". Nj her Ebu Hanife ishte duke debatuar dhe nj person i ka thn atij "Bidati! I dal nga feja". Ai i sht prgjigjur "Allahu t falt, Allahu e di se un nuk jam i till. Un nuk jam kthyer nga Ai deri nga ai moment q e kam njohur dhe un shpresoj pr faljen e Tij dhe i friksohem vetm ndshkimit t tij". Ebu Hanife ka thn: "Nse ndonj injorant thot dika pr mua athere un e kam falur. Prsa i prket njerzve t dijes t cilt thon dicka pr mua ata jan gjynahqar". Ebu Hanife ka thn: "Dije q vepra (t mira) ndjek dijen mu sikur gjymtyrt ndjekin syrin. Nj vepr e vogl me dije sht shum m e dobishme sesa shum vepra (t mira) me injoranc. N shkrettir nj furnizim i vogl me udhzim sht shum m i nevojshm sesa shum furnizim pa udhzim. Ajo sht sikur ajo q ka thn Allahu i madhruar: "Thuaj: A jan t barabart ata q din dhe ata q nuk din? Po, vetm t zott e mendjes marrin

msim". [Zumer : 9] Ebu Hanife ka jetuar n Kufe e cila ishte nj rajon i shiave. Atje ai ka takuar imamt e shiave t kohs s tij si Zejd Ibn Ali, Muhammed el-Bekir, Xhafar es-Sadik dhe Abdullah Ibn Hasan; ende Ebu Hanife ka mbajtur qndrimin e tij t lart pr sahabet. Ibn Haxheri ka thn: "Fama e nj njeriu n t kaluarn sht e treguar nga mosmarrveshja e njerzve prsa i prket atij. A nuk shikoni kur Aliu vdiq ishin dy grupe nj i cili e donte shum dhe tjetri i cili e urrente shum? "[el-Hajrat el-Hisan] E njjta mund t'i aplikohet Ebu Hanife-s. Kishte disa t cilt ishin partizan drejt tij duke e vendosur n rangun e profetit dhe n ekstremin tjetr ishin ata q e akuzonin pr heretik. Kto diskutime ndodhn q kur Ebu Hanife ishte gjall. Nj her el-Evzai fakihu i Siris i ka thn Ibn el-Mubarakut "Kush sht ky bidati i cili ka dal nga Kufe, i quajtur Ebu Hanife? Ibn Mubarak nuk i sht prgjigjur atij por por filloi t'i prmente disa pyetje t vshtira dhe sesi t'i kuptonte ato dhe sesi t jepte fetva prsa i prket atyre. Ai pyeti: "Cili i ka dhn kto fetva? "Ai iu prgjigj "Nj shejh t cilin e kam takuar n Irak? "El-Evzai ka thn: "Ky sht nj shejh i nderuar. Shko dhe merr prej tij". Ai u prgjigj "sht Ebu Hanife". Pas ksaj el-Evzai e takoi Ebu Hanife-n n Mekk dhe diskutoj pyetjet t cilat Ibn Mubaraku i kishte ngritur. Ai i ka hetuar ato. Kur sht larguar nga Ebu Hanife elEvzai i ka thn Ibn el-Mubarak" Un e kam zili pr diturin dhe inteligjencn e atij njeriu. Un i krkoj falje Allahut. Un isha n nj gabim t madh. Shko e mso tek ai burr. Ai nuk sht sikur thon pr t". [el-Hajrat el-Hisan faqe33] Gjat shekullit t katrt hixhri debatet midis mbshtetsve t tij dhe kundrshtuesve t tij u shtuan me diskutime n shtpira dhe xhamia. Dit t tra do t shpenzoheshin n diskutime rreth medhhebit t tij. Ishte gjat ksaj kohe q pjesa m e madhe e biografive t imamve u shkruan shpesh duke i mbivlersuar ata pr t'iu kundrvn sulameve ndaj tyre.

Postuar n web faqen: www.islamisherbet.tk www.islamisherbet.weebly.com