Kush sht Ebu Hanife? Tani le t krijojm nj ide t prgjithshme rreth Imam Ebu Hanifes.

Emri i tij i vrtet sht Numan ibnu Thabit Elmuzban. Babai i tij Thabit, sht takuar me shokt e profetit Muhamed a.s. Gjithashtu thuhet q edhe vet Ebu Hanife, kur ishte gjashtmbdhjet vje dhe shkoi n haxh me baban e tij, u takua me nj sahabi i cili e kishte par Profetin a.s. Sido q t jet, ajo q dihet mir sht se vet babai i tij ishte takuar me shokt e Profetit a.s.

Babai i tij Thabiti, e kishte pranuar islamin n kohn e Umer ibnul Hatabit. Numani (Imam Ebu Hanife) u lind n vitin 80 hixhri. A e dini se n qytet u lind ai? U lind n Kabul. N at q sot njihet me emrin Afganistan.

Kshtu Imam Ebu Hanife u lind n Kabul n Afganistan, por q m pas ai udhtoi shum duke krkuar dije derisa n fund u vendos n Bagdad t Irakut. Kurse n Kufe ai filloi rrugn e dijes dhe edukimit, sidomos pasi hyri n kontakt dhe me dijetarin e njohur Shabij Zoti e mshiroft. Ai e vazhdoi kt rrug derisa u b nj nga dijetart (fakih) m t shquar t umetit musliman. Ai themeloi medh-hebin e tij, t cilin e pasuroi dhe e bri t veant.

Si thuhet n librat e historis, babai i Imam Ebu Hanifes kishte pranuar islamin n kohn e Umerit dhe kishte takuar dhe shok t Profetit a.s. Ai ishte takuar dhe me Ali ibnu Ebi Talib i cili ishte lutur q Zoti ti jap bereqet n pasardhsit e tij. Ndoshta vet Imam Ebu Hanife erdhi si pasoj e asaj lutjeje t Aliut r.a. Si fillim, Imam Ebu Hanife filloi t msoj lndn e Usulit. Ai tregonte nj interes t veant pr t dialoguar me ateistt dhe ata q nuk besonin n ekzistencn e Zotit. Pr kt, argumentet logjika, forca bindse dhe elokuenca e tij ishin tepr t fuqishme. Nna dhe babai i tij q kur ishte i vogl i kushtonin rndsi zhvillimit t dijeve dhe kulturs tek djali i tyre.

Ai q lexon krkimet dhe studimet perndimore do gjej q kto studime pohojn q nj fmij e vetm, vuan nga shum smundje psikologjike. Ka shum sjellje negative q nj fmij i vetm i fiton dhe ekzistojn tek ai. Ato thon q nj fmij i vetm q nuk ka vllezr dhe motra, personaliteti i tij do t jet m shum serioz dhe gjithmon do jet i mbyllur n vetvete. Ditn e par q do t shkoj n shkoll, nuk przihet me fmijt e tjer dhe nuk bashkpunon me ta. Shpirti social nuk ekziston tek ai dhe t gjitha kto pr shkak se ai sht rritur i vetm.

Kt e thon studimet perndimore dhe t huaja. T njjtn gj pohojn dhe disa nga studimet n botn arabe ku thon q fmija i vetm sht inati, nuk dgjon dhe nuk bindet, kmbngul n t tijn gjithmon, disa prej tyre vuajn nga depresioni dhe t tjer nga stresi. Kjo sht ajo q thon studimet dhe krkimet. Kurse un dua t ndalem pak tek kta rezultate. A sht e vrtet q fmija i vetm jeton n nj gjendje t till? Po vet Imam Ebu Hanife, a vuante nga kto smundje psiqike? A vuante nga depresioni dhe stresi? Ai ishte i till q nuk e pranonte mendimin e kundrshtarit edhe nse ishte mendim i drejt? Un do t prmend nj histori nga historit e Imam Ebu Hanifes i cili njihet pr dialogjet me ateistt dhe mohuesit e ekzistencs s Zotit.

Nj dit n Bagdad, Imam Ebu Hanife ishte duke dialoguar me nj ateist. Imam Ebu Hanife dshironte t vrtetoj q Zoti ekziston, kurse ateisti dshironte t vrtetoj q Zoti nuk ekziston. Kt dialog e dgjonte nj grup njerzish. Dialogu vazhdoi pr koh t gjat dhe u zhvillua n disa seanca. Imam Ebu Hanife i paraqiste argumente, fakte dhe prova rreth ekzistencs s Zotit. N ann tjetr ateisti i paraqiste argumentet e tij q Zoti nuk ekziston. N ditn e tret del n pah zgjuarsia, gjenialiteti i Imam Ebu Hanifes dhe vizioni i tij pr t vrtetn. Nse e shihte q e drejta dhe e vrteta sht me kundrshtarin e pranonte. Ky ishte qndrimi i t gjith njerzve t ditur. Kshtu Imam Ebu Hanife n fund i tha kundrshtarit ateist:Un kam nj mendim tjetr. Ne kemi dy apo tre dit q dialogojm me njrinjritjetrin, far mendon q nesr t jet dita vendimtare dhe ose un t besoj q Zoti nuk ekziston dhe ose ti t besosh q Zoti ekziston? Kshtu nesr n orn nj n drek t takohemi n kt vend dhe t dialogojm. T dy palt ran dakort.

T nesrmen n orarin e caktuar, Imam Ebu Hanife me qllim u vonua nj or. Kur hyri, ateisti i tha:Ne e lam q t takoheshim n filan or, kurse ti u vonove. Kjo do t thot q un jam fituesi i ktij dialogu dhe faktet flasin pr mua. Imam Ebu Hanife i tha:Un jam me ty q faktet flasin pr ty, por dgjoje shkakun se prse u vonova. Pa h i tha ateisti cili sht shkaku q u vonove? Imam Ebu Hanife i tha: Pr Zotin tek po prisja nj vark q t m nxirrte n bregun tjetr n brigjet e lumit Tiger, papritur pash nj eki, gozhda dhe drrasa q fluturuan n qiell. M pas drrasat ran mbi ujin e lumit, ekii i merrte gozhdat dhe mbrthente me ta drrasat, duke formuar pas pak nj vark. M pas pash nj plhur q fluturoi n qiell, ra mbi vark ku u ngjit pas nj drrase t gjat dhe kshtu formoi velat. Un hypa n kt vark, kalova lumin dhe erdha tani ktu para teje dhe t krkoj t falur pr vonesn. Ateisti i habitur i tha:Ti dshiron prej meje t besoj q nj drras fluturon bashk me ekiin dhe gozhdt dhe se ekii i mbrthen gozhdt n drrasa duke formuar nj vark?! Mos m kujton t mendur dhe dshiron prej meje ta besoj?!.

Imam Ebu Hanife ia ktheu:Po ti a dshiron prej meje t besoj q nj hn dritplot n qiell, nj diell i vendosur n hapsir, yje dhe galaktika, tok dhe qiell jan krijuar pa dik q sht i ditur, rregullator dhe krijues i ktyre krijesave?! Ateisti n ast mbeti i shtangur dhe filloi t mendoj. M pas ai pranoi islamin dhe tha: Dshmoj q ekziston nj Zot pr kt gjithsi dhe u b musliman. Ajo q na intereson nga kjo histori sht se Imam Ebu Hanife nuk vuante nga strese, depresione dhe shqetsime t tjera psiqike. Nj her un u takova me nj doktor n filozofi. Ai menjher filloi t filozofoj dhe t thot q dijetart e umetit ton kan vuajtur nga smundje psiqike. Un i thash:O doktor, ne kemi shembuj si Imam Ebu Hanife q megjithse ishte fmij i vetm nuk vuante nga kto smundje q thua. Dhe kjo sht ajo q e dallon edukimin islam nga edukimi perndimor. Kur mund t ndodh q djali im i vetm, t vuaj nga smundje si depresioni, vetmbyllja, kokfortsia, nuk przihet me njerzit dhe nuk sht shoqror? Kur mund t ndodh kjo?

Kjo ndodh vetm nse edukimi i tij sht edukim perndimor. sht pr t ardhur keq q shumica e familjeve t muslimanve sot e praktikojn kt lloj edukimi. Kshtu, fmija i vetm rritet duke gzuar liri t plot, pa ndrhyrjen e babait dhe t nns n jetn e tij.

Ky fmij rritet dhe edukohet me programet e ndryshme televizive, ose krkuar n botn e pafundme t internetit. Edhe un q kam pes motra, sikur t jetoja dhe t edukohesha n kt form, do t vuaja nga probleme psiqike. Kurse edukata islame sht plotsisht ndryshe o vllezr dhe o motra.

Imam Ebu Hanife nuk u rrit dhe u edukua i vetm, edhe pse ishte fmij i vetm. Misioni i edukimit n islam nuk i prket vetm nns dhe babait, por i prket dhe xhaxhait, gjyshit dhe gjith shoqris. Kjo tregon q n nj shoqri t till ka unitet shoqror. Po, ai sht i vetm n shtpi, por jeton n nj shoqri t prsosur dhe t plot. Dhe kjo sht e veanta e edukimit islam nga ai perndimor. Kjo ishte pika e par. Kurse pika e dyt sht se edukimi islam, ka dhe fen n prmbajten e tij. Nse fmija rritet me ndjenjn e fes dhe lidhjet e fuqishme me Zotin, nuk ka si t ndihet i vetm, pasi e ndjen q ka nj Zot q e ngushllon, q ka nj Zot q e prkrah dhe i jep forc. Kshtu ai nuk ka prse t mrzitet nga jeta, pasi Zotin e ka gjithmon. Gjithashtu ai nuk ndihet as i dobt, pasi forcn e tij e merr nga fuqia e Zotit. Kshtu thnia:Me thnia:Me mua sht Zoti im i cili do m udhzoj sht nj fjal q e tha Musai a.s i cili ndihej i vetm n ato momente krize. Por ekzistenca e Zotit e bri t ndjej q nuk sht i vetm. Pr kt megjithse Imam Ebu Hanife n ertifikatn e lindjes s tij sht shkruar q sht fmij i vetm, por nga ana edukative dhe shoqrore ai prkundrazi sht person gjeni dhe i dalluar.

Libri q kam lexuar koht e fundit, sht nj libr q prshkruan historin e Adhamijes n Irak, qytetin e Imam Ebu Hanifes. Autori i ktij libri sht Velid Eladhamij dhe sht libr me shume vlera. Ai flet mbi historin e Adhamijes si qytet dhe gjja tjetr e bukur sht se flet mbi varrezn n t ciln u varros Imam Ebu Hanife. Imam Ebu Hanife vdiq n vitin 150 hixhri dhe u varros n varrezn me emr Hajzeran. Autori i librit thot q n vitin 150 hixhri vdiq Imami i madh Ebu Hanife Numan ibnu Thabit El-kufij dhe u Elvarros n ann lindore t Bagdadit. Duke pasur parasysh pozitn shoqrore dhe si dijetar, kolegt e tij dijetar dhe nxnsit e tij shkonin dhe e vizitonin tek varri.

Varreza ku u varros Imam Ebu Hanife u quajt varreza Hajzeran, pasi sht varreza n t ciln jan varrosur dijetart m t njohur. Aty sht varrosur Imam Ebu Hanife, sht varrosur Muhamed ibnu Ishak q sht i njohur nga t gjith pr biografin e Profetit a.s, sht varrosur aty edhe El-hajzerani e cila sht nna e Harun Reshidit. Kshtu Elvarreza e morri emrin Hajzeran pas varrosjes n t, t nns s Harun Reshidit. Imam Ebu Hanife pasi kishte vdekur, njzet dit m pas njerzit dhe nxnsit e tij shkonin do dit duke e lutur Zotin pr t. Kjo ishte nj histori shum e shkurtr rreth Imam Ebu Hanifes. Pr kt ne flasim rreth fmijs s vetm dhe vazhdojm t theksojm q nj fmij i vetm n shtpi me t vrtet q sht i vetm, por kjo nuk sht mangsi shoqrore pr t.

N fillim t ktij sllajdi folm rreth fmijs s vetm dhe rreth Imam Ebu Hanifes. Un kam disa studime si e prmenda dhe m sipr, ku nj prej tyre sht Nel. Ajo ka shkruar n studimin e saj rreth fmijve t cilt jan t vetm dhe nuk kan as vllezr t tjer dhe as motra. Ajo e quan nj fmij t till fmija problematik dhe thot q fmija i vetm sht shum xheloz, egoist, mendon vetm pr vete, mbshtetet tek t mdhenjt pr do gj, sht armiqsor, krkon t dominoj ai gjithmon, i plqejn znkat etj Me kto ajo nuk l gj pa thn pr fmijn e vetm. Me kto q thot ajo, do baba dhe nn q kan vetm nj fmij do t jetonin n gjendje ankthi.

Pr kt un dua tju kujtoj at q tham m sipr mbi ndryshimin mes edukimit n islam dhe edukimit n perndim. Le t biem dakord q babai dhe nna e nj fmije t vetm jetojn t shqetsuar rreth tij. Kush do e ngushlloj? Kush do t luaj me t, sidomos kur gjendet n shtpi? Atij i duhet t flas me veten ose me m t mdhenjt. Kjo shkakton strese tek fmija i vetm dhe e bn at q ti jap rndsi vetm vetes. Kudo q t lviz n shtpi, ai krkon q ta shohin t gjith njerzit. Nna, babai, halla, gjyshja, tezja etj krkon q ta shohin t gjith dhe t jet numri nj n shtpi dhe n shoqri. Ai gjithmon jeton duke u krekosur dhe duke e par veten m t madh se sht. Kjo na nxit pr t studiuar rreth ksaj dukurie dhe m shum. Le t kalojm n nj pik tjetr: A ka fmija i vetm gjra pozitive? Po negative? Sigurisht q ka gjra negative. Nj fmij i vetm ka gjasht gjra pozitive dhe gjasht negative.

Gjja e par pozitive tek nj fmij i vetm sht se ai ndjen knaqsi gjithmon kur sht n shoqrin e prindrve t tij. Kur dikush ka pes apo gjasht fmij asnj prej tyre nuk e ndjen veten t veant tek prindrit. Kurse fmija i vetm e ndjen q sht i veant. Ai sht gjithmon mes nns dhe babait dhe jeton si mbret. Jeton i pasur dhe i qet shpirtrisht. Ai ndjehet mir nse babai dhe nna jan me t, pasi ndiehet i sigurt. Gjja e dyt pozitive sht qetsia n familje. Ata q kan pes apo gjasht fmij gjithmon jetojn n zhurm dhe potere. Dikush vrapon, dikush thyen dika, t tjert zihen, dikush qan etj kurse me fmijn e vetm, familja sht e qet. Babai sht i qet, nna e qet dhe vet fmija si personalitet sht i qet. Kjo sht nj gj pozitive e dyt pr nj fmij t vetm.

Gjja e tret pozitive pr nj fmij t vetm sht se atij i kushtohet kujdes dhe rndsi m shum, me qllim q t edukohet dhe t jet i dalluar. Po t shohsh, babai gjithmon i ka syt tek ai, po kshtu dhe nna. do t met q gjejn tek fmija, menjher mundohen ta korigjojn. Ky kujdes bn q t kemi nj fmij t veant dhe t dalluar. Imam Ebu Hanifeja ndoshta sht br i dalluar dhe i suksesshm pr shkak se ishte i vetm. Ai ishte i suksesshm n dije, n fikh, n logjik, n dialog dhe debat. Pr kt ai arriti t ndrtoj medhhebin e tij dhe themeloi nj shkoll t. Gjja pozitive e katr sht se fmija i vetm arrin t ket pr vete sasi t madhe dashurie dhe dhembshurie. Babai dhe nna nuk kan tjetr ve ktij fmije t vetm n shtpi, kshtu q e gjith ana emocionale do t derdhet tek ky fmij. Si rezultat, ky fmij ndjen q sht i pasur dhe i ngopur emocionalisht. Kur del n shoqri nj fmij i till, nuk ndihet i varfr emocionalisht. Nj vajz t vetme, e cila sht e ngopur me t tilla ndjenja dhe emocion, nuk do t ndikohej aspak nse do t ndalohej n rrug nga nj djal, i cili do e ngacmonte duke lavdruar flokt e saj, fytyrn etj

Kjo, pasi ajo sht e ngopur me t tilla gjra. Babai e lavdron, nna e ledhaton etj dhe me kt ata e kan ngopur nga ana emocionale. Kshtu q kur t dal ajo sht e ngopur emocionalisht dhe fjal t tilla nuk ndikojn aspak tek ajo. Kjo padyshim q sht dika tepr pozitive. Vesa prmendm, fmija i vetm ka shum lojra. T gjitha lojrat grumbullohen dhe blihen pr fmijn e vetm. Babai, nna, gjyshi, gjyshja etj kushdo q udhton kur kthehet i blen atij nj loj. Me kt atij i bhet nj grumbull lojrash dhe nj gj e till padyshim q sht karakteristik e fmijs s vetm. Gjja e pest pozitive e fmijs s vetm, sht prkrahja n zhvillimin e dhuntive t tij. Babai dhe nna kur kan nj fmij t till, interesohen m shum pr t. Ata krkojn dhunti t reja dhe i zhvillojn ato. Ata kan koh t bollshme pr ta prkrahur dhe pr ti zhvilluar dhuntit dhe gjenialitetin e tij. Me kt ky fmij arrin t bhet i dalluar.

Gjja e gjasht pozitive sht se ai reagon dhe bashkvepron me m t mdhenjt. Nse do t merrnim dy fmij, njri i vetm, kurse tjetri ka pes ose gjasht vllezr dhe t rrijm t dgjojm fjalt e secilit prej tyre ne mund ti dallojm se kush sht i vetm dhe kush jo. Fmija i vetm prdor fjal t mdha, termat gjuhsor jan m t zgjedhur, mnyra se si lviz dorn, kokn dhe trupin, mnyra se si dialogon, diskutimet e tij, t bjn q t mendosh q ke t bsh me nj fmij por t rritur. Kurse fmija i dyt e ndjen q ai nuk sht m shum se nj fmij. Fjalt, gjuha q prdor, mnyra etj tregojn q sht vetm nj fmij. Kjo pasi ai jeton me fmij, flet me fmij, luan me fmij etj.. kshtu q ambjenti n t cilin qndron sht ambjent fmijsh. Kurse i pari me trup ishte fmij, por n prmbajtje dhe n brum ishte i madh. Saq kur sheh nj pes apo gjasht vjear t till habitesh me aftsit e tij. Jo vetm kaq, por ti hyn dhe n dialog dhe n bised me t, pasi fmija i vetm bhet pjes e dialogut. Kurse nj fmij q nuk sht i vetm nuk merr pjes n biseda. Kjo pasi ai sht msuar q bisedat ti bj n nivel fmijsh. Kshtu kjo sht gj pozitive pr fmijn e vetm.

Prandaj un theksoj q fmijn e vetm duhet ta shfrytzojm pasi sht dika e mir e cila na shtyn drejt fmijs s ditur dhe gjeni. Libri q kam n dor, autor i t cilit sht Pol Kolman, sht nj libr shum i dobishm q prmban shum ide t zgjuara. Titulli i tij sht Si t flassh me fmijt e tu. Prmbajtja e librit e bn at t rrall pr nga rndsia. Autori n libr prmend problemin e divorcit dhe si tu tregosh fmijve pr divorcin. Aty ai paraqet pesmbdhjet ide t ndryshme positive dhe pesmbdhjet t tjera negative. Nj problem tjetr sht djallzia dhe t qnit i prap. Si t sillesh me nj fmij t till? Autori paraqet dhjet ide pozitive dhe dhjet t tjera negative. N t vrtet ky sht nj libr shum i dobishm dhe ju kshillojm q ta lexoni dhe t prfitoni prej tij.

Kush konsiderohet fmij i vetm? Teksa flasim rreth fmijs s vetm, lind nj pyetje e rndsishme: Kush konsiderohet fmij i vetm? Un jua bj juve kt pyetje. Kush sht fmij i vetm? Mos sht fmij i vetm ai fmij i cili sht i vetm? far kuptojm kur themi i vetm? Un po ju flas rreth vetes time dhe u them q kam nj vlla dhe kam tre motra. T gjith ne jemi pes persona. Kishim dhe nj vlla por ai ka vdekur. Tani jemi pes, dy djem dhe tre motra. Un si Xhasim, a konsiderohem i vetm apo jo? Prgjigja sht jo, pasi kam tre motra dhe kam nj vlla. Kshtu nuk konsiderohem i vetm pasi jetoj n nj familje prej pes personash. Por a t prgjigjem dhe ta them? Un n realitet jam i vetm. Ju do t pyesni se si jam i vetm? Un ua them se si. Kush ka thn q nj fmij i vetm sht ai q nuk ka as vllezr dhe as motra? Nse nj fmij ka dhjet vllezr dhe motra, por ky fmij sht i vetmi nga t gjith q prkdhelet, a konsiderohet i vetm apo jo? Un e konsideroj t vetm. Un nuk po u them tani q un jam i prkdhelur por do ua tregoj se prse jam i vetm. Kshtu mund t jen dhjet vllezr dhe motra, vetm njri prej tyre sht i prkdhelur kurse nnt t tjert trajtohen njsoj nga prindrit. Fmijn e prkdhelur ktu ne e quajm fmij t vetm.

A tjua tregoj se si jam un i vetm? Un jam Xhasimi dhe kam tre motra q kan lindur para meje. Pas tyre, nna priti nj koh t gjat dhe pastaj linda un. Lindjen e nj djali pas tre vajzash a nuk e konsiderojm si fmij t vetm? Vazhdova un pr pes apo gjasht vite t jem fmija i vetm. Kisha tre motra m t mdhaja, un isha i katrti, kshtu q isha fmija i vetm. Vllai im, fmija e pest, lindi pas meje pas gjasht vitesh. Pasi lindi ai un nuk konsiderohesha m i vetm, pasi ishim dy djem tani. Ajo q duam t themi sht se fmija i vetm nuk sht domosdoshmrisht ai q nuk ka vllezr dhe motra. Nse do t kishim nj familje me dhjet fmij, njri prej tyre sht handikapat (Zoti na ruajt). I gjith interesi dhe kujdesi i kushtohet ktij fmije. Ky fmij konsiderohet i vetm.

Paqja qoft mbi ju.