Temel Bile en Analizi (PCA)

Byk boyutlu veri kmesinden anlaml verileri elde edebilen analiz yntemine PCA denir. PCA byk boyutlardaki veri kmesinde benzerlik ve farkl l klar ortaya koyabilmektedir. Byk boyutlu veri kmesinde analiz i lemi zor olmakta ve hata oran da yksek olmaktad r. Bu a dan PCA birok sistemlerde byk nem ta maktad r. 3 amac vard r: Verilerin boyutunu azaltmak Tahminleme yapmak Ver i setini, baz analizler iin grntlemek 3 zelli i var: Korelasyonsuzlard r. (bir cisme ait e itli zellikler aras nda ba lant kurma) Birinci temel bile en toplam de i kenli i en ok a klayan de i kendir. Bir sonraki temel bile en kalan de i kenli i en ok a klayan de i kendir. PCA, bilgisayarl grme ve rnt tan ma sistemlerinde s ka kullan lan istatiksel bir yntemdir. PCA mant grnt uzay nda yz grntlerinin ya da nesnelerin vb. da l m n en iyi ekilde veren vektr bulmakt r. Bu vektrler orijinal grntlere ya da nesnelere kar l k gelen kovaryans matrislerinin z vektrleridir. PCA vektr tabanl bir yakla md r ve ama byk boyutlu ve birbiriyle vektrleri kk boyutlu birbiriyle ili kisiz ifade eden bir boyut indirgemesi gerekle tirmektir. Temel bile en analizinde kullan lan baz formller;

1-Mean: ortalama

2-Standart deviation: Standart sapma

3-Variance:Varyans

ya da

4-Covariance:Kovaryans

lem ad mlar :
Data alma. Ortalamay hesaplama. Kovaryans matrisi hesaplama. zde er ve zvektr hesaplama. zde erlere gre zvektrleri s ralay p zellik vektr olu turma. En ba taki datalar zellik vektr ile arp p zellik uzay na transfer etme. Final Data=zellik Vektr * lk data

zde er ve zvektr hesaplama: zde er ve zvektr hesaplama yntemi olarak QR yntemi kullan labilir. Kare matrisi Q ve R matrislerine ay r p o ekilde yazma mant na dayan r . Q ortogonal matris, R st gen matristir.

R matrisi :

eklinde bulunur.

A matrisi 5 elemanl olsa P4*P3*P2*P1 hesaplan r. Bu P ler her seferinde k egen alt ndaki de erleri 0 a eker. P1 1. Sutun alt ndakileri 0 lar, P2 2. sutun alt ndakileri 0 lar

A matrisi st gen matris mi bak l r. E er A matrisi st gen de ilse:

olur. Ak matrisi st gen olana kadar hesaplama ger ekle ir. st gen olunca hesaplanan matrisin k egen de erleri z de erleri, o zamana kadar elde edilen Qlar n arp m z vektr olur.

K sa projenin a klamas :
Projenin konusu veri taban olarak dosyalarda tutulan verilerin silik ve grltl durumlar nda da bilgisayar n bu verileri tan yabilmesidir. Bunun iin ilk nce e itim matrisi olu turulmal d r. E itim matrisi veri taban olarak tuttu umuz 20 dosyadan okudu umuz verilerin sat rlar n n her bir eleman n n ortalamas ndan kar lmas yla olu turulur. Dolay s yla boyutlar 20*(N*N) olur. E itim matrisini transpozesi ile arp p N*N e blnce kovaryans matris elde edilir. Bu kovaryans matris hem simetrik, hem de kare matristir. Kovaryans matris zde er ve zvektr hesaplamas iin kullan l r. zde erler ve zvektrler zellik matrisi olu turulmas n sa lar. zde er ve zvektrleri bulmak iin QR yntemi kullan l r. Bu yntemde kovaryans matris Q ve R arp mlar na ayr l r. Q ve R yi kovaryans matrisin Pklar bulunmas yla elde ederiz. Bu Pklar n arp m bize Q matrisinin transposunu verir. P2*P1*A=R A=Q*R

Pkler her seferinde k egen alt ndaki de erleri 0 a eker. Bylelikle R matrisi st gen matris olur. Q ve R bulunduktan sonra R*Q nun st gen olup olmad kontrol edelir. E er st gen de ilse, R*Q yeni A kabul edilir ve bu de erinde R ve Q arp mlar hesaplan r. Bu i lem st gen bulana kadar devam eder. E er st gense bu st gen matrisin k egen de erleri bize zde erleri verir. Bu zamana kadar bulunan Q arp mlar ise zvektrler kmesini olu turur. Programdabu i lem bir while dngs iinde gerekle ir. zde erler ve zvektrler bulunduktan sonra s ra zellik matrisini olu turmaktad r. Bunun iin zde erler bykten k e do ru s ralan r. Buna ba l olarak da zvektrler s ralanm zde erlere gre bir s ra halini almal d r. S ralanan zvektrler kmesi normalize edilmelidir. Normalize edilmi bu matrisle e itim matrisinin arp m zellik matrisini olu turur. zellik matrisi ile dosyadaki veriler arp ld nda bu dosyalardaki de erler iin uzayda bir yer bulunmu tur. E er silik bir z harfinin gerekten z harfi oldu unu grebilmek isteniyorsa bu silik z harfine ait veriler zellik matrisi ile arp ld ktan sonra olu turulan de erlerin normal harfler iin bulunan konumlara uzakl bulunur. Bu uzakl klardan en k bu harfin kime yak n oldu unu daha do rusu hangi harf oldu unu verir.

ZGE MAKUL KARADEN Z TEKN K N VERS TES B LG SAYAR MHEND SL BLM