Bölüm 4: Eğri Uydurma (Curve Fitting)

Mühendislikte deneysel çalışmalar veya gözlemler sonucu elde edilen veriler genellikle sürekli
(continuous) olmayıp belli sayıda nokta ile sınırlıdır (discrete). Sınırlı sayıdaki veriden hareketle,
incelenen problemi tanımlamak için bir matematiksel denklem belirlenmesi işlemi eğri uydurma
problemi olarak tanımlanmaktadır. Eğri uydurma işleminde kullanılacak matematiksel denklemin
yapısı, verilerin değişimini yansıtabilecek şekilde seçilmelidir. Elde edilen verilere en uygun eğriyi
geçirmek için, en çok kullanılan yöntem en küçük kareler yöntemidir. En küçük kareler yöntemi en
az hata ile eğri denklemi elde edebilmek için, hataların karelerinin toplamının minimum yapılması
esasına dayanmaktadır.
Bu bölümde
• Eğri uydurma
• En küçük kareler yöntemi
• Doğru uydurma
• Parabol uydurma
• Yüksek dereceden polinomlar ile eğri
uydurma
• Kuvvet fonksiyonu kullanarak eğri
uydurma
• Üstel fonksiyon kullanarak eğri uydurma
konularını ele alacağız.
4.1. En Küçük Kareler Yöntemi

İnceleyin:
• https://phet.colorado.edu/en/simulations/curve-fitting
• https://phet.colorado.edu/sims/html/least-squares-regression/latest/least-squares-regression_tr.html
4.1.1. Doğru Uydurma
Eğri Uydurmada Hatanın Belirlenmesi
 Dikkat!

r2 nin 1’e «yakın» olması her zaman iyi bir fit/uydurma olduğu
anlamına gelmeyebilir. Örneğin, Anscombe (1973) tarafından verilen
üstteki dört grafikde farklı 11 veri noktasının hepsi için en iyi doğru
y = 3 + 0.5x ve r2 = 0.67’dir. Bu durum hesapla birlikte karar vermede
saçılım grafiğini (scatterplot) çizmenin de önemini ortaya
koymaktadır.
4.1.2. Parabol Uydurma
Sr değerini hesaplamak için verilerden (2 + 1) tane katsayı
hesapladık (a0 , a1 , a2). Bu da 2 + 1 serbestlik derecesi
(degrees of freedom) kaybettiğimiz anlamına gelir. Bu nedenle
standart hata hesabında payda n − (2 + 1) dir.
4.1.3. Yüksek Dereceden Polinomlar ile Eğri Uydurma

Sr değerini hesaplamak için verilerden (m + 1) tane katsayı hesapladık (a0 , a1 , … , am).

Bu da m + 1 serbestlik derecesi (degrees of freedom) kaybettiğimiz anlamına gelir. Bu
nedenle payda n − (m + 1) dir.
4.1.4. Kuvvet Fonksiyonu (y = axb ) Kullanarak Eğri Uydurma

Y = a0 + a1 X
4.1.5. Üstel Fonksiyon (y = aebx ) Kullanarak Eğri Uydurma