MAKMTIEVLYA (EVLYAMAKAMLARI)

AKEMSEDDN Kaddesellhsrrahulazz

Hazrlayan hramczde HacsmailHakk ALTUNTA

AKEMSEDDN kaddesellhsrrahulazz (13901458) HAYATI Fatih Sultan Mehmed'in hocas, nl s lambyAkemseddin1390ylndaGy nk'tedodu.Kkyalardanitibarenilme vesanatakarilgiduydu.Medresetahsilini tamamladktan sonra sekin limler arasn da yerini ald. stn zeks ve anlay, yl mak bilmeyen alma gcyle kendini ki taplara adam, bata slami ilimler olmak zeretp,astronomi,biyolojivematematik te zamann nllerinden olmutur. Uzun yllar Osmanl medreselerinde alarak yzlerce renci yetitirmi, tp alannda nemlialmalaryapmtr. emseddinMuhammedbinHamza,yani Fatih'in hocas, lim ve mutasavvf Akem seddin, bundan tam 543 yl nce, 15 Ocak 1459 tarihinde vefat etmitir. "Akeyh" adyla hret kazanm olan Akemseddin, HacBayramVeli'yeintisabetmivebirsre Hacbayram Camii'nin ilehnesinde ile karmtr. Akemseddin, halkn tevecch ve naza rndanuzakdurmas,hretveanbelsn

MakmtEvliya4

dan srekli kanmasyla, bir sembol ahsi yetolarakbayraklamtr.Onunilehayat, tevzu ve mahfiyet iklimine ayak bast ilk tecrbesidir. Halkn ilgisinden ekinerek, eyhinden ayrlma pahasna Beypazar'a giden Akeyh, burada bir mescid ve deir men in etmitir. Ancak burada da halkn tevecchndenrahatszolmuveorum'un skilip kazasna bal Evlek kyne g et mitir.BirsresonraBolu'nunGynkkaza sna yerleen Akemseddin, burada da bir mescitlebirdeirmenyaptrmtr. Akemseddin,eyhiHacBayramVeli'nin Hakkayrmesiyleiradmakamnagemi tir. stanbul'un fethi srasnda Fatih Sultan Mehmed'in yannda fethin manev cephesi ni temsil eden byk veli, muhasarann en skntl zamannda ordunun maneviyatn diri tutmutur. Akemseddin, fethin en nemli simgesi olan Ayasofya'nn camiye dntrlmesi srasnda burada ilk Cuma namazhutbesiniokumutur.O,stanbul'un asrlar sren fetih ryasn gren bahtiyar lardandr. Akemseddin,hemfethekatlmvehem de fethin gerekletiini grm, asrlarca birok slm ordusunun muhasaraya ald, ama belki de vakti gelmedii iin bir trl fethetmeyemuvaffakolamadstanbul'un, artkbir slmbeldesiolmasndanemlirol

5Akemseddin

oynamtr. Fetih'ten hemen sonra padia hn istei ile slm ordularnn stanbul'u fethisrasndaehitdenbyksahbiEb EyybelEnsrradiyallhanhnkabrinide kefedenbubykmrid,birsremder rislikdeyapmtr. Akemseddin;tevzu,alakgnlllkve fergatin zirve ismidir. O, her eye sahip iken brakmasn bilen; hkmranl ve dnya saltanatn, mahfiyet ve tecrd ma kamnatercihetmeyenbirmrdikmildir. Madd varlk ve dnyev arzulardan eletek eken bu byk zt, beden isteklerden bsbtn syrlmay baarm ve msivdan yz evirmitir. O, bu mnda bir "ehli tec rid"dir. Elbette ki kalp gz ak bahtiyarla rn, varlk ve eyann mahiyetini kefederek "asl olan" bulmasyla kazanaca bir mer tebedir. Yunus'un,"ballarbalnbulduu"buma kam, hereyden feragat etmeyi gerektiren bir "bulma hali"nin eseridir. O'nu bulmak, O'na ynelmek ve O'na ulamak, hereyi brakmann da yeri ve zamandr. Nitekim fetihtensonraAkemseddin,padiahntac n ve tahtn brakarak kendisine balanma isteini engellemeye alm ve bu cihan sultann durduramayacan anlaynca da Gelibolu zerinden Gynk'e dnerek inzi vya ekilmitir. Akemseddin'in hangi ruh

MakmtEvliya6

hliyle padiah durdurmak istedii ve taht merkezinden ayrlarak iltifat ve ilgiden ne denrahatszolduukonusundapekokey sylenebilir. Ancak Fatih'in Gynk'e gn derdii hediyeleri almak istememesi ve Gynk'e yaptrmak istedii tekke ve cami iin rza gstermemesi, devletin devam ve beksnn teminat olan hkmdarlk ma kamnn zedelenmemesi icbdr. Nitekim "sultna sultnlk ve gedya da gedlk yakr". Fatih'in birok ihsanndan sadece Gynk'e bir eme yapmasna izin veren Akemseddin, eyhi Hac Bayram Veli'nin yolundan gitmi ve tekkenin devlet zerin deki tahakkmne yol aacak bir tavr id detle reddetmitir. Bize gre, Osmanl Dev leti'nin din ve devlet ilerinin salkl geli mesinde,Akemseddin'inbutavrbykbir nemtamaktadr. Cihan padiah Fatih Sultan Mehmed'in derviolmatalebinigerievirenAkemsed din'in, sultann krlmas karsnda verdii cevap ok nemlidir: "Dervilikte bir hlet vardr ki, eer lezzet alnrsa, saltanat ile rinden kesin olarak el ekmek lzm gelir. Memleketin ileri ihtill bulur. O takdirde, hem siz ve hem de biz veble gireriz..." (SolakzdeTarihi,c.I,s.273)eyhinbusz lerikarsndatesellibulanFatih,ikibinaltn gndererek onu taltif etmek ister. Fakat

7Akemseddin

Akemseddinbuparaykabuletmezvegeri gnderir. Rivayete gre, padiah bir gn Akem seddin'in adrna girmi, ancak eyh hi kmldamadan ylece yerinde oturmaya devam etmi. Bu hale ok zlen padiah, AhmedPaa'ya: "eyh bize kym etmeyip yerinden k mldamad iinhtrmkrlmtrvegn lm mahzundur" diye yaknmtr. Akem seddin'i iyi tanyan Ahmed Paa, padiaha eyhinbuhareketiniyleizhetmitir: "Bu byk fetih, nceki pdihlara ve mbrekecddnzamyesserolmaypsize nasip olmakla, sizde bir eit gurur mhade eylemi, bu yzden riyet ve tzimde kusur gstermitir. Gerekten maksatlar sizden o gururun izlesine gay ret gsterip ayaa kalkmad." Bu izh ze rine rahatlayan padiah gece yars Akem seddin'i ziyaret etmi ve kendisiyle sabaha kadarsohbetedipsabahnamazndaeyhle birlikteedetmitir.


MUKADDME
Hamd, lemlerin Rabb olan Allah Telyadr. Salt ve selm Raslllah sal lallh aleyhi ve sellem Efendimiz Mu hammedevebtnlineolsun. BukitabnmellifiMuhammedb.Hamza (AllahTelkabrininretsin)der: Bir gn oturmu ilimle megul bulunu yordum,Birdengzlerimeuykugeldi.zle rekdedim: lhi,bugafletnedirkibenimgzlerimi ald? Busznardndandagzlerimdenyalar boand. Ve bu arada yattm. Henz gzle rime uyku geldi geliyor vaziyette (uyku ile uyanklk arasnda) iken, yannda bir ka veliylebirlikteRaslllahsallallhaleyhive sellemhazretleriterifetti.Buyurduki: Ey Muhammed b. Hamza ksn (dur ma)maukavslol.Biz,gzlerindenboa nan o yalar ilhi huzura arz ettik (kabul olundu).

MakmtEvliya10

Ancak, beraberinde olan Veliler hicap (edep ve mahcubiyet) ierisinde bulunmak taydlar.Aralarndanuzunboylubiri: Y Raslllah, Muhammed b. Ham za'ya Evliyaullah'n grd makamlar gsterseniz? dedi. Bundan sonra Rasll lah sallallh aleyhi ve sellem hazretleri mbarekelinibamnzerinekoydu.Gzle rimden hemen perdeler kalkt. Bu kitapta anlatlan makamlar nazar edip grdm. Hayran kaldm. Hemen Radiyallh anh hazretlerinin ayana dtm (kapandm). Mbarekeliylebamkaldrdvekere: Bil tekellfi, Bil tekellfi, Bil te kellfi.(Zahmetsiz,meekkatsizveklfet siz olarak) buyurdu. Bu arada bir mddet hicapszolarakyrdm.Sonraaklnhudut lariinegeldimvebukitabyazdm. Burada anlattm her sz levh mah fuzzerindekinakabakpyazdm.Birharf ve bir nokta fazla yazmadm. Hatta grd mn binde birini yazdm. nk Rasll lah sallallh aleyhi ve sellem hazretlerinin gsterdii makamlar arasnda yle makam lar bulunmaktadr ki: ifadeye gelmez ve yazya smaz. Akln onda yeri yoktur. Kim deildirder(inkreder)sehatadr. Yazdm kitaba da MAKMTI EVLYA isminiverdim,(muhtevaolarakda)onsekiz babdr.(blmdr)

11Akemseddin

BRNCBAB
LEMDE (DNYADA) MRD VE MRD KMDR? RAD KMN HAK KIDIR?ONUZAHEDER
EyHakk(vehakikat)isteklisibilki! lemdemrid:Hereydekendivarl n gren, bir makama erien kimsedir ki artk (bu durumda) lemde hi b:r eyin varl olmaz. (Onun) her eyde tasarrufu vardr.Mriditebusfatashibkimsedir. Mridde:BtnBerzah(geitleri)kate dip gemi bir kimsedir ki, onun grmedii bir makam olmaz. Sadece KUTBYYET ma kamkalmtr.Mriddebylebirkimsedir. lemdemridtekolduugibimridde tekdir.1 Fakat bir ksm (eyhler) vardr ki; irad makamna ayak basmadan dnyada irad ederler. Kendilerine MEYH'iz derler; herbirininmridlerivardr.Falaneyh,falan mrid irad etti derler. Bunlar hakknda sorulacakolursaderizki; ByleleriHakkderghndamahcbdurlar
Mridsaysnnokolmasnnnemliolmad naiaretediliyor.
1

MakmtEvliya12

(perdelidirler). te nakledilen u Hadisi Kutsi'de Hakk Telylebuyurmutur: Benm evliyam Kubbelerim altndadr. (VeyaKubbelerimaltndabirtakmvelilerim vardrki)OnlarBen'denbakasbilmez.2 Bundan anlalyor ki: Biz mridiz diye iddiaedenlerHakkTel derghnda mah cbdurlar. Bundan dolaydr ki, Hakk Tel hazretlerini her eyde hzr (ve nazr) bil mezler. Kendi varlklarn da laykyle bilme milerdir. Henz mahcbdurlar. (Bu halde iken)iraddavasndabulunurlar,kendilerini dnya halkna veli olarak tantrlar. Eer bunlar velayete ayak basm olsalard irad davasnda bulunmazlar ve kendilerini halk arasnda aziz bilip Hakk katndan uzak ol mazlard. Bumakamsahipleri,evliyasznsatan dellllardr ki (ilan edici; dvet edenler) kendilerini halka ho kimse olarak gsterir ler ve veli olarak tantrlar. Bu, son derece den(alak,kt,kiiliksiz)olanbirmakam dr.EhliHakkkatndabundandahaaabir mertebeyoktur. Evliya ise yle kimselerdir ki: Btn le
2

Hadisiinbkz.AbdurrahmanCam,Nefehtul ns min HadartilKuds, Hazrlayan: Sleyman UludaMustafaKara,stanbul,1995,s.452.

13Akemseddin

me (her eye) gizlidir, Allah Telnn hazi nedardr.Herilmibilir.Herkesekendiliince (kendiliinden) bilinir. Ksmetinde ne kadar tasarruf mevcut ise sarf eder. Bu dnya halk tasarruf kimin elinde olduunu bilme diindendolayevliyazamanndabilinmez. Evliyannhernekadarzahirivarlgizli deilse de hakikti (srr) gizlidir. Kimse onunhalinemuttaliolmaz.O,budnyahal knn tasavvur ettii gibi deildir. Zira onun hikimseyeihtiyacolmaz.Bylemuhtaol mayan bir kimse de (h) Hakk Tel'nn srlarn ve kendi velayetini halka yayp du yurmaz. Ayrca, Dnya halknn evliyann srrndan bir zerreyi helak olmadan duymasnaveosrlaratakatgetirmesinede kudretiyoktur.Bylebireyimknszdr.Bu durumagrezikredilensahihhadisdegeti i gibi Bu sfattaki kimseleri Allah Tel'dangayrikimsebilmez.

MakmtEvliya14

KNCBAB
VELAYETN EDER BALANGICINI ZAH

Evliya katnda velayetin balangc yle dir: Evliya btn eyann ilmini bilir. Hakkn sfatlaryla muttasf olur. Hakk Sbhanehu Tel insanlar ne ekilde terkib eder ve evliyaullah, eyann hangi hassasndan gel diinevakfolurvebilir. Evliyann eyay bilmekten kast da in sann terkibini renmektir. Ancak, evliya bunu bilmekle kmil olmaz. Zira Hakkn (ilmin)kemalinesonyokturki,biline. Fakatevliyaumakamaeriir:Kendivar lnn manasn her eyde grr ve bilir. Tpkaynadakiherbeerinkendivcdunu grdgibilemiihya(diriltme),evliya katndabudur. Yine evliya 24 saatte ve 24 000 nefeste ne kadar (lhi) kudret meydana gelir, bilir. te, bu ekilde bir velayete erien velayet makamnaayakbasar. Evliyakatndavelayetinbalangcbudur.

15Akemseddin

NCBAB
KNCVELAYETZAHEDER
Buvelayettevelieyailminikatedipge erdemerebidahailerigiderveruhMu hammediye eriirse kudret sahibi olur yani hertrltasarrufakadirbulunur.Enbiyaka tnda bu makam Nbvvet makamdr. Fa kat,velilerkatndavelyetmakamdr.Nite kim Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretleri: Benim mmetimin limleri Beni s railinnebilerigibidir.3buyurmutur. limlerdenmaksatbumakamdakievliya lardr.Busebepledirki,Nbvvetmakamna budnyadaevliyadanbakasnnerimesine imkn yoktur. Hatta velayet ve Nbvvetin ikisi bir nurdur. O nr velinin varlndan (vcudundan) doup knca velayet denir. Nebinin varlndan doup knca da n
Sahav, EbulHayr Muhammed bin Abdirrah man, elFetvelHadisiyye, Tahkik: Ali Rza bin Abdillahbin Ali Rza, Beyrut, 1995, s. 272. ; Aclun, Keful Hafa, c.II, s.64. (Hadis no: 1744) ; mam Rab ban,Mektubat,stanbultrz.,c.I,s.281
3

MakmtEvliya16

bvvet denir. Fakat bu nurun aklanmas enbiyaya farzdr. Evliyaya men edilmitir. Ancak,cazibeKuvvetiisti'ledecekolursao zamanVeligayriihtiyari(elindeolmayarak) izhar eder. Bu sfatta bulunan Veliler ta sarruf sahibidirler. Bunlar dnya kutbunu mahede ederler. Dnya kutbu onlara buyurur.Dnyadaherne oluryahutolmas gerektir, o tasarruf sahipleri o ii ileyip dururlar.Buzikrolunanmakamdavelayetin ikisidetamamolur.Makbulolur. HakkTelderghnda!Onungibikeml eldeedenmuhibbeMridenazareder de btn dnya fen ya varrsa feragati vardr (gerekir). Msiva (Hakkn gayr) dan kendinikeser.Onlarlamuamelesiolmaz.Bu makamdahikimseonaVelidemez.Hatta divne (deli) derler. Hakk Tel'nn hazine leri bunun gibilerde gizlidir. Byleleri her eye Hakkn hazinesini aklamaz. Ancak, Hakkmarifetiiinvcudagelmilereaklar.

17Akemseddin

DRDNCBAB
FENMAKAMINIZAHEDER
Fen makam yle bir makamdr ki, bu makamdaVelibtnberzah(geitleri)aar ve bu makamda Raslllah sallallh aleyhi veselleminRhu'nanazareder.Rhdanda (lh)ztmahedeeder.nkRaslllah sallallh aleyhi ve sellemin Ruhu Hakk Tel'nnztnayine(ayna)olmutur.Veli, RhMuhammediyenazarederfenbulur( fniolur).Otahkik(Hakk)deryasndagark olur.OzamanNSANIKMLolur;kendin dengeer,fenbulur.Butahkikderyasnda seyr eder. Onun mr olduka evveli ve hiryoktur. Bu yle bir makamdr ki; yetmi bin melike keyfiyetsiz bir tecelli ile evliyann varlndan meydana gelir. Bu makamda kararvesknyoktur.tefenmakambu zikrettiimizmakamdr.

MakmtEvliya18

BENCBAB
HKMETZAHEDER
Hikmetmakameyannilimlerindeniba rettir. Kmil insanlar geldiler, eya ile megul oldular; her eyann terkibini dizdiler. Her biribireitilimmeydanagetirdiler. NitekimLokmanHekimhikmetmeydana getirdi. Dier Hkem da geldiler ondan istihra(karsama)ettiler. Fakat Lokman Hekim sadece eya limi oldu.Ondantebirmakamaayakbasmad. Bundan dolay merebi sadece o kadar idi. ayet merebi daha ileri geebilseydi n bvveteayakbasard. Yine,LokmanHekimhakkndaihtilfvar dr:Bazlarkatnda,Cebrailnazilolduuiin Nebidir. Bazlarna gre de Nbvvet gel mediiiin,deildir.Zirahikmetilmivelaye tin balangcdr. Fakat; evliyaullah katnda mbted'dir.(yeni,acemi,ilkel) Hikmettenkastdahy(diriltme)ilmi yaniksir(diriltme)ilmidir. Evliyakatndaiksr:HakkTelnnly nasl dirilttiini ve diriyi de ne ekilde l

19Akemseddin

drdn bilmek demektir! Byle kimse bu makam bilir. Bu da evliya nazarnda ve layetinbalangcdr. Bu makamda evliyaya kalb gnas (zen ginlii) hsl olur. Bundan dolay da ksr denmitir.Ayrca,kabirlerinkefidebuma kamda meydana gelir. te, hikmet makam budur.

MakmtEvliya20

ALTINCIBAB
DEM(aleyhisselm)'INMAKAMVE MAZHARINIZAHEDER
demaleyhisselmarz'n(yeryz)maz har idi. Arzn hepsinin topland yerden yaratld. Eyann hepsinin gzidesi olduundan dolaydaHakkSbhnehveTelKur'an Kerimdeylebuyurmutur: (Allah Tel) deme btn isimleri retti,(isimlerinhepsinitambirekildebildi). .4 Zira msemmaya (ad verilmi, ad olan) dhilolanhereyinismievliyayamalumdur. Herisminhakikatievliyacabilinir.Hattaasla nazar edince btn eyann hakti olan Ruh Muhammedyi, Rh Muhamme dinindehakikatiolanHakkgrr. Hakk Tel eyay bir tabiatta terkib et medi. Zira, dem'den baka hi bir eyde kabiliyetbulunmadkizt'amazhardeydi. O, sfatlarnn terkibine de mazhar dt nden kesreti insan (insann oalmas)
4

Bakara,31

21Akemseddin

meydana geldi. Ruhi Muhammedi'den demin sureti zahir oldu. Hakkn birliini dnya halkna bildirdi. Kelm kadiminde aklad. Hakk Telnn demi dnyaya getirme sinden maksat Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretlerinin mbarek varln mira klmak, bu dnyay nuruyla tenvir etmekti.

MakmtEvliya22

YEDNCBAB
CEZBE EHLNN MAKAMLARINI ZAH EDER
Cezbesahipleriylekimselerdirki: Fen makamna mridsiz varrlar. Hakktan, her eyde feyz alrlar ve o anda hicapsz bulunurlar, zt mahede ederler. Akln snrlar iine gelmezler. O makamda hayran (akn ve kararsz) olurlar. Levhi Mahfz'anazarederlervezerindebulunan yazy okurlar. Remizli olarak eitli szler sylerler. Syledikleri o szler de olmu veyaolacakdurumdadr. Bu makamda olan meczuplarn remizli szlerini (ne sylediklerini) akln snrlar iinde bulunan kimseler anlamazlar. nk bumakamylebirmakamdrki,meczublar her nefeste btn eyann ilmini bilirler. Evveli ve hiri bulunmaz. Kendinden baka kimseden haz eylemezler(zevk vermezler), Zira, gark olduklar yle nihayetsiz bir der yadr ki, kenar olmad gibi dibine de eri ilmez. ayetfenleminedevarrsakendilerine safa gelir, mrleri olduka o makamda

23Akemseddin

kalrlar. Bu sfattaki velilerin irad riyazet ve mchede(Nefisterbiyesi)iledeildir.Hat tairatlarnazarlardr.Nezamanbirmridi iradetmekisteseler(iradgerekse),om ridin hakikatine nazar ederler. Hakk Tel'nn marifeti iin meydana gelmi ise bir nazarda (onu) makamlarna eritirir (ye titirir) ler. Eer marifet iin gelmi deilse hi iltifat etmezler. Ona itikadna gre him met ederler. Ve istedii yerde bulunurlar. BylemrideSr(ekl)mridderler. tecezbeehlininmakambumakamdr.

MakmtEvliya24

SEKZNCBAB
TASARRUFSAHPLERNNMAKAMI NIZAHEDER
Tasarrufsahipleriikiksmdr: Birinciksmzahirtasarrufsahibidir. kinciksmbtintasarrufsahibidir. Zahiri tasarruf sahipleri: Padiahlardr; tasarrufederler. Btn tasarruf sahipleri ise: Velidir ki, btnen(gizli)tasarrufederler.leminyedi iklimine hkmederler. Yedi yldzlar bile bu yedi velinin hkmndedir. Her gn hiz metinde yz srerler. Aynim ayp icabet ederler. Bu veliler bu yedi yldz lara hk mederler. Ne ilim sdr olursa (meydana gelirse) Levhi Mahfuz zerinde nak olunur. lemin (cihann) kutbu buna nazar edip grr ve o yedi tasarruf sahibine bildirir. O gn, o saatte Hakk'tan ne emr olunursa tasarruf sahipleri bu yedi yldz a hkme derler. Hakk'n emrini yerine getirirler. le minizamlbirekildetutarlar.HakTelnn emri dnda kll ve cz ilimlerden hibiri ilemegulolmazlar.Birpdierbirpn

25Akemseddin

stne koymazlar. Hakk'n emrinin haricin de cz' ve kll hi bir amel (i) le megul olmazlar.Daimaleminkutbunanazareder ler. lemin kutbu da Raslllah sallallh aleyhivesellemhazretlerininmbarekrh eriflerine nazar eder. O ruhdan da zat'a nazar eder. Zira, Raslllah'n ruhu ztul lah a yine dmtr. (ayna olmutur) Ondan baka eyden mahede edilmez. Levhi Mahfuz zerine nak olunan her ilim Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin m barekruhundangelir;feyizlenirvesrlr. Yine bu tasarruf sahipleri zaman zaman fenya (fanilie) varrlar, Raslllah sal lallh aleyhi ve sellemin Ruhundan zta nazarederler.Yineabucakgelip(biiznillah) tasarruflarnayetiirler.

MakmtEvliya26

DOKUZUNCUBAB
KMMEL (Klli) MAKAMINI ZAH EDER
Bu makamda bulunan Veliler daima RaslllahsallallhaleyhiveselleminRh eriflerine nazar ederler; O ruhdan zat' mahede ederler. Gece, gndz bir an Cemlullah dan uzak olmazlar. te, Raslllahsallallhaleyhivesellemhazret lerininEhliDidr(Ceml)diyebuyurduu bumakamdakivelilerdir. Bunlarhernekadarsretendierinsan lar gibi ise de insanlar arasnda gizli kullar drlar. Hakktan baka kimse bilmez. Halk arasnda gizli yrrler. Ehlullah onlara "ef rd" derler. Eyann sfatlar onlara perde olmaz.Onlarayedikatgkveyedikatgkte gizli bir ey yoktur. Dilerlerse gz yumup amayakadararkavegarbavarrlar. itekllmakambudur.

27Akemseddin

ONUNCUBAB
MKMAKAMINIZAHEDER
Mk makam Raslllah sallallh aleyhivesellemhazretlerininRuherifleri ninmakamdr.nkyaratlmolan onse kiz bin alem, Rh Muhammedi'nin nuru akna var edilmitir. Hatta Hakk Tel haz retleribirHadisiKutside: Ya Muhammed sen olmasaydn bu ci hanaslayaratmazdm.5buyurmutur. Bundananlalyorki:Btnkinat,Rh Muhammedi'ninaknayaratlmtr.Buon sekizbinlemveRhMuhammedi,Hakk Telnn mukaddes (ve mnezzeh) ztna mauk dmtr. Ruhlar topluluundan enbiya ve evliyann ruhu da Rh Muham medi'nin nurundan var olmutur. O ruhu grmeleri (onlarca) arz olunduunda Hakk TelMircgecesimyesserkldvearzular yerinegeldi. Yine Rh Muhammedi'nin Mauk ma kamolduunabirbakadelildeRaslllah sallallhaleyhivesellemhazretlerinevarit
5

Acluni,KeflHafa,s.164.

MakmtEvliya28

olan(gelen)uHadisikutsidir: YaMuhammed;Ben,eyayseniniin, senidebenimiinyarattm. Bundandaanlalyorki:Maukmakam Rh Muhammedi makamndan baka bir eydeildir. Yine, Velayet derecesinde Mauk maka m olan bu makama Kutb lem nden bakas ayak basamaz. Mmkn dahi deil dir. te,maukmakambumakamdr.

29Akemseddin

ONBRNCBAB
SLKMAKAMINIZAHEDER
Evliyakatndaslkdrttr: Birinci slkda, slik kendi varlndaki ilmi bilir; kendi varlnda ne kadar ilim var iseokurvebilir. kinci slkda, eyann hassalarnn ilmi ni bilir; her eyin hassalar nelerdir, tabiat nedirvenederdedevadr?bilir. nc slkda, Feleklerin ilmini bilir, yediyldzlarnaslseyreder,fiilinedirve eserinden ne meydana gelir? Onun ilmini bilir. O ilmin hazzndan zaman zaman k olur. dilikler eder (Akl almaz). O slku da tamam olursa daha ileriki makama ayak basar.Eermerepsahibideilseomakam da kalr. Zikr olunan bu makam dris ley hisselamm makamdr. Bir ok veliler bu makamda kalmlardr. Bundan te bir Berzah(geit,makam)yoktur.Buberzah geenler veli kudret sahibi olur. Bu ma kamdangemeyenKudretSahibiolamaz. Sadecemahedeehliolur. Drdnc slkda, (slik) Feleklerin ve eyann ilmini tamam edince arza nazar eder. Bir mddet orda hayran olarak kalr.

MakmtEvliya30

Arn azamet ve heybetinden velinin akl o sradayokolur.Kendizahirivarlnbilmez. Bu vaziyette iken yerde mi gkte mi oldu undaarr.Evliyakatndamakamhay ret bu makamdr. Ancak, hayret tamam olunca Hakkn inayeti ile zenginlik bulur, btnalemdenganolur(ihtiyaszlkhisse der,onlaranazaredipbakmaz). teRaslllahsallallhaleyhivesellem hazretlerinin: Nefsinibilen,Rabbnbilmitir(veyabi lir), buyurduu, bu makamda meydana gelir. Evliyaullah, nefsinin mahiyetinin ne olduunu, varlnn nasl bir ey olduunu, o zaman bilir. Bu makamda ok kimseler mahv olur. Haysndan varlk elbisesini karp ehit olur. heda makamna eriir. Varlk elbisesini braktna iki vecih var dr: Biri,mrnnancakokadarolmasdr Dieride:Zttecelliettiindetakatgeti remeyerek mahv olmasdr. kisi de doru (sz)dr.Dnyayagelmektenkendimurad o gn iindir. Fazla olsa kendi zevki (hazz) da fazla olurdu. Olmaynca o da Hakkn derghna vasl oldu. Hesapsz ve azapsz olarak heda makamn buldu.

31Akemseddin

ONKNCBAB
AKMAKAMINIZAHEDER
Akmakamylebirmakamdrki,evliya ullah, Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretlerinin mbarek nuruna nazar eder ler,kolurlar.Aknisti'lvegalebesinden hataszlersylerlerveRaslllahsallallh aleyhi ve sellemin mbarek ruhunu grr ler.Evliyaullahnzlfhldedikleribudur; rh Muhammedi'yi o hsnle (gzellikle) grrler. EerbudnyahalkRaslllahsallallh aleyhiveselleminruhundanbirlem'a(parl t) grecek olsalard, Ehlullahn haricinde hepsihelakolurdu. Bumakamdabazevliyavardrki: Zahir surette hsne (cemle) mteallik (bal) olurdu. Riyasz hakiki ak dedikleri budur. Her an o surette nazar eder. Ma hede eder. Akn galebesinden Nr Mu hammediilensiyetkurar(senlibenliolur). Zira ona Rh Muhammedinin eserinin bu lunduuNuruMuhammedidenbireyzahir olur. Her ne kadar suret sahibi mahbb (sevgili) ise de kendi suretinde keml zahir

MakmtEvliya32

olduunu bilmez. Fakat mteallik (aitbal) olan veli buna mazhar olduunu bilir. Akbazlk(aklk)edipnazveniyazdabulu nur. Ancak, evliyaullahdan bazlar da vardr ki: Zahir hsne (gzellie) nazar etmezler, daima o mbarek ruha nazar ederler. Hay ran olurlar. nk; Evliyaullahn, Raslllah sallallhaleyhiveselleminmbarekruhu na ak olmalar gerekir ki Hakkn inayeti eriip cemle mahit olanlar. Zira Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin m barek ruhu Cemlllah a yine dm tr. Ondan baka bir eyden mahede edilmez.Evliyannbumakamdaokdurma larnasebepdebudur.Baksana,dnyasev gililerinin akndan k olanlar Mecnun gibi Ferhat gibi mehurdurlar. Halbuki o (klarn)mauklarbtnsultanlarnsulta ndr. Sevgililer sevgilisidir. Hepsi onun hs nnn nurundan bir nurdur. ster Yusuf aleyhisselmn gzellii olsun ister bakas nn gzellii olsun, sadece asl nur Ruh Muhammedidir. (veya asl Ruh Muham medininnurudur).O,zattanfeyizlenir. Her ne kadar, bunun gibi gzellie kar hayran olmak bed'i (beenilen) deilse de Evliyaullah o makamda kalmlardr. Onlar dan her birine de Ceml ehli derler.

33Akemseddin

Raslllahsallallhaleyhivesellemhazret lerinin mbarek ruhuna nazar ettiklerinden dolayomakamdazt'mahadeetmezler. Sadece Muhammed sallallh aleyhi ve sellemin mbarek ruhuna nazar ederler. Onun iin buna ak makam derler. Zira, Evliyaullah bu makamla akn galebesinden kendilerini helak ederler. Yahut parlak sz ler sylerler. Mansurun hakk olmayan ve eriat Muhammediye'ye mnasip bulun mayan szleri gibi Raslllah sallallh aleyhiveselleminruhundanedepetmezler. (Bylehallerde)Raslllahsallallhaleyhi veselleminruhubirdefadahakiktklcile helak eder. heda mertebelerini bulurlar.

MakmtEvliya34

ONNCBAB
DRT UNSURA DRT NEBNN MAZHAROLUUNUZAHEDER
HakkTeldrtunsuryaratt.Herunsu rabirNebdt: demaleyhisselm Nuhaleyhisselm Musaaleyhisselm saleyhisselm Bunlarn her biri bir unsura mazhar d mtr. dem aleyhisselmn ilk (kalb) varl topraktanyaratld. Nuhaleyhisselmnmazharsuidi. Musaaleyhisselmnmazharateidi. s aleyhisselmn mazhar da hava idi. Fakat, Muhammed sallallh aleyhi ve sellem drt unsura da mazhar idi. Zahir varlndadrddetamamlanmt. Ancak, zikr olunan peygamberlerin kalp (vcut)larnaruhsonradantaalluketti(gel di). yle ise bu durumda, dem aleyhis selmn ilk varlnn toprak olmasnn hik meti,mazharnn(toprak)olmasdr. Nuh aleyhisselmm topranda su luk

35Akemseddin

olduundandolaydnyaytufanaverdi.. Zira, tasarruf sahibinin varlnda hangi unsurfazlaolursaonunzamanndao(unsu ra)aiteylermeydanagelir.EerNuhaley hisselm unsurlarn drdne de mazhar dseydi ondan gazap gelmezdi. nk o yalnz bir unsura mazhar dt. Dierlerine mazhar olmadndan gazaba gelip dnyay tufana gark etti. nk tmyle su hk mnde idi. Allah Tel'nn emri ile Fakat dierunsurlaramazhardmolsaididua edip dnyay tufana gark ederek kendini ahirette mesul etmezdi. Ancak, sonradan piman olup istifar ettii mehur (malm) dur. Musaaleyhisselmnmazharnnateol duunadasebepveamiludurki:Osonde rece gazapl idi. Gazaba gelerek mbarek lisanna gelen her sz sylerdi. Atelik tarafgalipidi.Onuniindegazaplidi.N bvvet gelmeden nce Msrda bir insan helaketti. s aleyhisselmn ise unsuru hava idi. nk Allah Tel kendi azameti ile onun hakknda Rhullah demitir. Ruh ise ha vadan ibarettir. Ruhun vechi oktur, izah edilmiolsaszuzar. Yine,feleklersaysncasaleyhisselmn namndahavalkgaliptir. Bir vechi de udur: s aleyhisselmn

MakmtEvliya36

varlnda havalk stn olduundan riyazet kuvveti ile felek'e kt. nk vcudunda arlkyoktu.Letafetvaridi.Havaiselatiftir. Ancak cisminde hava stn geldiinden felek'ekt.Zirahavafelek'eyetimeyedek yerdeduramaz. Fakat Raslllah sallallh aleyhi ve sel lem hazretlerinin mbarek cisminde drt unsurdamutedilbirekildebulunmaktayd, dediklerinin sebebi udur ki; Hakk Tel on sekiz bin lemi Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretlerinin mbarek ruhundan vcuda getirdi. Onun mbarek ruhu ise on sekiz bin lemin asldr. Varlnn sarayna gelinceye dek itidalde (tam olgunluk) yara tld. Hi bir Neb'nin drt yr (arkada) yoktu.SadeceRaslllahhazretlerininvard. nk drt yr (yolda) aklanan drt nebyeiarettir. Drtyr(ciharyrgzin)inilmiodrt nebide vard. Ayrca, drd drt unsurun mazharidi. Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretleribunlarndrdnnaslidi. nk drt unsur Ruh Muhammediden varla gelmitir. Varla gelen o drt unsur, Raslllah sallallh aleyhi ve sellemin as hab olan drt yrdir.

37Akemseddin

ONDRDNCBAB
MAHEDEMAKAMINIZAHEDER
Mahedemakamylebirmakamdrki: Veli, Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretlerinin mbarek ruhuna nazar edip mahededebulunur. Ztullahtan feyizlenerek Levhi Mahfuz (Kader Kitab) zerinde nak olunan dnya da mevcut her ilmi grr, okur. Fakat izhar etmez. Ancak Hakk Tel tarafndan tecelli nin galip olduu bir srada ihtiyarz olarak izhareder.Gayriihtiyariszlersyler.Son raaklnhudutlariinegelinceistifareder. Veli, o halde iken syledii szlerde Hakk derghnda madurdur. nk onun gayri ihtiyarisylediiHakknilmindemevcutidi. O sz ondan gelecek idi. Allah Tel'nn ilminde olup da ezelde takdir edilen her eymutlakagelecektir.Ancak,Hakknrza s olmad ey mstesnadr. Hakkn rza gsterdii her ey mutlaka olur. Olmaz de mek hatadr. Nezbillah.(Allah Telya snrz.) Evliyaullahylekimselerdirki,Raslllah sallallhaleyhivesellemhazretlerionlarla

MakmtEvliya38

iftihar etmitir, Evliya katnda kudret ma kam Evliyaullahn, Levh Mahfuz zerinde nakolunanhatt(yazy)bilmesidir. HernekadarkudretHakkndr,Enbiya ullah'n varlndan meydana gelir ise de imdikudretmakamevliyanndr.ZRABU GNLER VELAYET DEVRDR. Evliyada sr len Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretlerininnbvvetidir. Raslllahsallallhaleyhivesellemahi rete intikal eder etmez nbvvet biiznillh (AllahTelizniyle)velayetetebdil(deiti rildi) olundu, Nbvvetin hikmeti tamam oldu. Velayet devri ortaya kt. Evliyada srlen kudret Ruh Muhammedinindr. Raslllahsallallhaleyhivesellemhazret lerininRuhkudretievliyadazahiroldu.Evli ya, dnya arzularndan nefsini o zaman ke serki,Raslllahsallallhaleyhivesellem mbarek ruhuna nazar eder. Fakat cemli mahedeetmeyinceahiretvecennetarzu larndangemez. Kudretivarevliyannkudreti. Taadilverirdilersekudreti. MucizatMusannhiryan. Ejderhakldasyibgmn.

39Akemseddin

KurdetiHakkdureeribgman. Musadilindenolurduolhemn. MusayaHakkdanverilmitirza. Kimnedilerseolaydolas. Evliyaysanmakimolserseri. Herszsylerdilindeserseri. Grdilmdirlevhzreyakn. SylediionuneySultandn. GrdnsyleneneHakkdangnah. OlmayakimEvliyadrbgnah. EvliyadrHakkhereydegren. EvliydanerdihemHakkaeren. Bilmekgerektirkimimdikidemde Kudretevliyanndr. Akemseddin

MakmtEvliya40

ONBENCBAB
EVLYAULLAHIN CENNET ARZU SUNDAN GET MAKAMI ZAH EDER
Evliyaullah, Raslllah hazretlerinin m barek ruhundan zt mahede ederek o makamda varln fen klar. Bu srada ona sekizcennetiverselerkabuletmez.nk,o fenbulan(faniolan)varlaAllahTel'nn ztna ait ilimden yle zevk hsl olur ki, mr olduka akln hudutlarnda yrmez. Dnya halk ona deli der. O faridir (her eyden uzaktr, vazgemitir). Dnyann varndangeer. Btneyadatasarrufuvardr.Fakatbe er suretinde deli (divane) eklinde yrr, kimse ona sahip kmaz (arkada olmaz, yanndabulunmaz).

41Akemseddin

ONALTINCIBAB
SALT (Namaz) MAKAMINI ZAH EDER
Yni;Evliyanamaznnaslklar? Evliyaullah Tekbir getirince Allah ek ber dediinde Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretlerinin nurunu grrler. O mbarekruhakardururlar.Yerdevegkte Hakktan baka bir ey grmezler. Kalpleri nintecelliyatndaHakktanbakabireykal maz. Eero,sfatanazarediptevecchederek namaz klarsa namaz zahirdir. Eer zta nazar edip tevecch ederek namaz klarsa onun namaz hakikidir. Fikirsiz namaz, bu dur. Bu makamda klnr, baka vakitte k lnmaz.Hslarnamazdr, te,evliyannnamazbyledir.

MakmtEvliya42

ONYEDNCBAB
MARFET SAHBNN MAKAMINI ZAHEDER
Marifetsahibi,evliyakatndavelayetsa hibi deildir. Zira marifet ilimdir. Velayet ayn'(aslz) dr. Marifet sahibi, her eyin sfatn grr, hakiktini grmez. nk her eydebirhakiktvardr.Abesdeildir.Vela yetsahibiisehereyinhakiktinigrr. HemevliyaullahkatndaHakudurki: Bireybireyeitikatetse,itikatedenve itikat edilen mahbubdur (sevgilidir). Ak olanbudur. Marifetikieittir; Birisiilmelyaknehlininmarifetidir. Dieri ise aynel yakn ehlinin marifeti dir. lmel yakn ehlinin marifeti zahiri ilim dir.Bukiilerinsohbetlerisradandr. Syledikleri szlerin hakikatini bilmezler. Hemen Allah Tel kitabnda byle buyur mutur, Raslllah sallallh aleyhi ve sellem hazretleri yle buyurmutur veya byk evliyalar u ekilde buyurmutur, derler; fakatiinasln,hakiktinigremezler.

43Akemseddin

Aynel yakiyn ehli ise o kimselerdir ki Hak Tealann kelamnn hakikatini, Hz. Mu hammed sallallh aleyhi ve sellemin kela mnnhakikatinivebykevliyalarnhakika tini aynel yakn olarak levhi mahfuzda grrler, okurlar. Bu okumalardan elde et tikleri bilgileri ise kapasiteleri lsnde talepedenkiilereaktarrlar.Ziraherkiinin aklaynderecedesulukedemez. Nitekim Raslllah sallallh aleyhi ve sellem Hazretleri bu hususla ilgili yle bu yurur. Avamm Nasa akllar miktarncasy leyin. Aynelyaknehli,marifetullahherkii ye sylemezler. Bu marifet sahibi olan evli yalartertipzereolanvelilerdir. Tertipzerineolanvelilerinuekildedir. ler:lerdenbirisi;Kutblemdir.(En st olan) dier ikisi ise halifelerdir. Bu iki halifedenbirisiisemridimakblolandrki; Kutb lemden sonra kutb olur ve tahta geer. kutb lem onsekizbin leme hk meder. Yediler: Yediler, Kutb lemin yedinde olan ve lemde tasarruf eden velilerdir. yedilerdenbirisikutbahalifeolur. Krklar: Krklar da tasarruf sahibi veliler

MakmtEvliya44

dir. Yedilerden birisi grevini tamamlasa krklardanbirveliovelininyerinegeer. yzler:Birvakitgelipdekrklardanbi risi grevini tamamlarsa yzlerden bir veli,ovelininyerinegeer. Binler:yzlerdenbirvelivaktigelipte grevinitamamladnda;Binlerdenbirveli, o velinin yerine geer. Binlerden bir veli de vakti gelip grevini tamamladnda, Bu seferbulemhalknnbirkabiliyetlisioveli ninyerinegeirilir. Tertibievliyabudur.

45Akemseddin

ONSEKZNCBAB
TEVHD NEDR VE NASIL MAKAM DIR?ONUZAHEDER
Tevhid yle bir eydir ki; Mrid bununla hereyigrr.Busfatnbirhakikativardr. Abes (bouna) deildir. Kesrete nazar eder. Zira,hereydebirhakikatvardr.Hlideil dir. KurnKerimdeHakkTelylebuyu rur:O,(Allah)hereyiihataedicidir.6 nk, Hakk Tealnn her eyde ihatas mevcuttur.Eyannhepsininhakikatihakdr. Tamtevhidbudur. Fakatsfatlarntevhidindeise,hereybir isimlemuttasftr.Veherisimmsemmnn hakikatidir. nk ismin msemmsna ta sarrufugeer.Herinsandakesretidevardr, vahdetidevardr.Herkesretinbirismivar dr.Hereydemalmdur. Sfata ait tevhidi bilmi olanlar, ismin msemmsna tasarrufu hakikattir derler. Her ne kadar zat btn tenzihlerden m nezzehsedehakudurki: Gnein zerrede mdahalesi vardr. Fa
6

Fussilet:52

MakmtEvliya46

katzatladeildir.Zirazatnmteayyinesinin kendizahirdir.Zerredenmnezzehdir. Evet, ne zaman gnein zt kaybolsa zerredeyokolur,grnmez. Hernekadarhereydebirhakikatvarsa da Hakk'tan hli deildir. Fakat zt mnez zehdir. Varln hepsi Hakkndr. Bakas yoktur.Ancakvahdetinilmindekesretmn demitir (mevcuttur). O, ezeli, zahiri ve btn grr. Hakiki Tevhid budur. Yine o, her eyde hicafapz olarak zta nazar eder, visaleyetiir,vuslatbulur.Kur'an'dabuyuru lanumakamkazanr: Ne tarafa evrilirseniz Allah'n vechi oradadr.7 Herhangibireyamniolupperdetekil etmez, kendisi temkin bulmu olur. Bu ma kamlarevliyanndr. Sfatlarn tevhidi marifettir. O, sfatlarn tevhidini bilmekle veli olmu olmaz. Sfatla rn tevhidi, her eyin zahirini grr, hakika tinigrmez.Eereyannzahirinigrenveli olsaydhikimseazabamstahakolmazd. KurnKeriminiaretiylecennetvece hennemdehaktr. Bu durumda anlalyor ki: Tam tevhidi bilmeyince,sfatlaraaidtevhidibilmekleveli olunmaz. (Baka nshada bu bilgilerde var
7

Bakara,115

47Akemseddin

dr) Tevhidikiksmdr. Birisiamdr,dierihasdr, Tevhidi mm (umum)da slik L ilahe illallah Allah'tan baka ilah yoktur, der. Yani sradan ve ilimle olan tevhid eklidir. Bunun gibi ilimle olan tevhide; tevhidi mmdenir. Tevhidihsdaiseslikhereyinhakika tiniaynelyaknilegrdktensonra,terakki eder. Kelimei Tevhidin hakikatini aynel yakngrrveAllahTel'danbakabirilah olmadnhakkylaidrakeder.Ovakiteya dan gayrsnn varl Hakk Telann varl nda yok olur. Yalnzca Hakk Telnn v cdu var kalr. Zaten Hakk Telnn v cdunundndahibirvarlk(vcut)yoktur. Nitekim Raslllah sallallh aleyhi ve sel lemHazretleribuyurmuturki; TevhidAllahTeldangayrihibirey grmemektir. Bu sebepledir ki hakikatte Allah Teldanbakahibireyyoktur. teslikTevhidiHassakadembastn da (ykseldiinde) bu hadisin (sonradan yaratlann) hakiktini Aynelyakn olarak anlayacakveHakTealadanbakahakikatte kimsenin varl yoktur. Yalnz Hak Tela vardr.teovakitsliklimolur. Elhamdlillahialelitmamve'ddevam.

MakmtEvliya48

NOT: Akemseddin kaddesellh srra hulazzveeserinhakkndagenibilgiiin mracaatedilecekkaynaklar. Makmt Evliya: stanbul, Nuru osmaniye ktphanesi, 2229 numarada kaytl,otuzvaraka(Altmsayfa) Ali hsan YURD, Fatihin Hocas Ak emseddinHayatveEserleri,FatihYaynevi, stanbul,1972. Nafi ERDOAN, Akemseddin, A...F.,(MezuniyetTezi),Ankara,1963. Makmt Evliya, Byk Kitaplk, stanbul,1972 Muhammed AL YILDIZ Akemsed din Mehmed Bin Hamzann Hayat, Risale tnNuriyye Ve Makmtl Evliya Adl Eserlerinin eriinin ncelenmesi, Ankara 2008 (Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Temel slam Bilimleri Blm Ta savvuf Anabilim Dal 228035Yksek Lisans Tezi)

49Akemseddin

indekiler AKEMSEDDN.............................................3 HAYATI.........................................................3 MUKADDME...............................................9 BRNCBAB...............................................11 LEMDE (DNYADA) MRD VE MRD KMDR? RAD KMN HAKKIDIR? ONU ZAHEDER.............................................11 KNCBAB.................................................14 VELAYETNBALANGICINIZAHEDER...14 NCBAB.............................................15 KNCVELAYETZAHEDER...................15 DRDNCBAB........................................17 FENMAKAMINIZAHEDER.................17 BENCBAB...............................................18 HKMETZAHEDER...............................18 ALTINCIBAB...............................................20 DEM (aleyhisselm)'IN MAKAM VE MAZHARINIZAHEDER.........................20 YEDNCBAB..............................................22 CEZBEEHLNNMAKAMLARINIZAHEDER ..............................................................22 SEKZNCBAB............................................24 TASARRUF SAHPLERNN MAKAMINI ZAHEDER.............................................24

MakmtEvliya50

DOKUZUNCUBAB......................................26 KMMEL(Klli)MAKAMINIZAHEDER26 ONUNCUBAB............................................27 MKMAKAMINIZAHEDER.............27 ONBRNCBAB..........................................29 SLKMAKAMINIZAHEDER...............29 ONKNCBAB............................................31 AKMAKAMINIZAHEDER...................31 ONNCBAB .......................................34 . DRT UNSURA DRT NEBNN MAZHAR OLUUNUZAHEDER............................34 ONDRDNCBAB ..................................37 . MAHEDEMAKAMINIZAHEDER ......37 . ONBENCBAB.........................................40 EVLYAULLAHIN CENNET ARZUSUNDAN GETMAKAMIZAHEDER................40 ONALTINCIBAB.........................................41 SALT(Namaz)MAKAMINIZAHEDER.41 ONYEDNCBAB.........................................42 MARFET SAHBNN MAKAMINI ZAH EDER......................................................42 ONSEKZNCBAB.......................................45 TEVHD NEDR VE NASIL MAKAMDIR? ONUZAHEDER.....................................45