Prijedlog

slubenog cjenika HDD-a

za usluge grakog dizajna

OPI UVJETI NARUDBE

1. Vrjednovanje

Ovi opi uvjeti ugovora vrijede za sve ugovore grakog dizajna izmeu
grakog dizajnera (lana HDD-a) i naruitelja. Oni se ne mogu primjeniti na
prodaju originala ili natjecateljske djelatnosti na podruju primjenjene grake
kao isti crtei po stranim nacrtima, oblikovanje reklama itd.
Svojim potpisom odnosno davanjem ugovora na osnovu ponude, naruitelj
priznaje vanost opih uvjeta narudbe za cijelokupno trajanje poslovnog
odnosa. (Dakle, ako se potpie ugovor svi su obvezni ponaati se prema ovim
pravilima.)

2. Osnova suradnje

Ugovor dodijeljen grakom dizajneru je autorski ugovor koji je usmjeren na

ureivanje prava koritenja. Putem naloga grakom dizajneru, graf. dizajner se
obvezuje da stvara graka djela koja su korisna za komunikaciju poslodavca i
koja odgovaraju medijskim i tehnikim zahtjevima izvoenja odnosno umoavanja. Graki dizajner je za svoje djelo odgovoran vlastitoj linosti a ipak ima
pravo prihvatiti kooperativnog partnera za izvoenje strunih radova.
Naruitelj se brine za to da svi dokumenti i okolnosti koje su neophodne za
optimalno ispunjavanje zadatka na vrijeme i u potpunosti uini dostupnim
grakom dizajneru. Od brienga do objavljivanja.
Narudbe se mogu davati kao pojedinani nalozi ili unutar okvirnog dogovora.
Pojedinani nalozi nisu povezani sa pismenom formom. Pismena forma treba
osigurati svaki dogovor kao i okvirne dogovore koji odstupaju od opih odredbi ili
koji dopunjavaju ope odredbe. Takvi ekskluzivni ugovori osiguravaju naruitelju
i grakom dizajneru iskljuenje konkurencije za denirano podruje narudbe /
rada kao i za opseg u trajanju vanosti ugovora.
Graki dizajneri su kvalicirani samostalni umjetnici kao i lanovi HDD-a koji
posjeduju struno obrazovanje ili viegodisnje iskustvo na podruju grakog
dizajna ili kroz studije koje vode graki dizajneri ili agencije za graki dizajn.
Naruitelj naruuje usluge grakog dizajna; u veini sluajeve je istovremeno i
korisnik. Ako je naruitelj Agent (reklamne ili neke druge agencije), koji usluge
grakog dizajnera naruuje u ime nekog drugog korisnika, on ima pravo i
obvezu koritenje prenijeti na svoje naruitelje odnosno povezati dizajnera i
konanog naruitelja. Prava i dunosti u vezi sa odvijanjem rada i plaanjem
ostaju kod njega kao naruitelja.

3. Autorsko pravo

Primjena odredbi zakona o autorskom pravu na narueno djelo/djela i radne

meurezultate, vrijedi kao sporazum. Neophodna suradnja naruitelja i
grakog dizajnera potrebna za dobar rezultat ne moe biti osnova za koautorsko pravo. Graki dizajner ima pravo u svakom djelu na iznoenje svoga imena,
naziva tvrtke (studija) ili logotipa u adekvatnoj veliini. Ako se dogovori o
izostavljanju imena dizajnera etc. njegovo ime treba navesti u impressumu pod
graki dizajner. To vrijedi i za corporate design radove, sa oznakom corporate
design u trajanju od tri godine od zavretka rada. Ako prijedlozi sadravaju
elemente patenta nije naruitelj vec je dizajner vlasnik patenta.

4. Pravo koritenja

Graki dizajner ugovara sa naruiteljem prava koritenja, ali graki dizajner je

dozvoljeno da svoja djela primjenjuje u cilju javnih radova. Samo u izuzetnim
sluajevima kao to su ilustracija i sl. moe se dogovoriti samo jedna dozvola
koritenja koja se od strane grakog dizajnera moe viestruko upotrijebit. U
tom sluaju moraju se navesti sljedee toke.

Naruitelj stie plaanjem ukupnog honorara, iskljuiva prava koritenja za

stvorena djela u isporuenom obliku za dogovoreni cilj i opseg koritenja. Kao
opseg koritenja moe se dogovoriti bilo jedan neogranieni ili vremenski i
prostorno ogranieno pravo koritenja. Ako se o cilju i opsegu koritenja ne
postigne dogovor onda za ispunjavanje naloga vrijedi srednji opseg.
Naruitelj je obvezan brinuti se za da usluge prema ugovoru budu koritene
samo za predvieni cilj i samo u dogovorenom opsegu. Svako drugaije
produeno koritenje zahtijeva dozvolu grakog dizajnera uz odtetu. Graki
dizajner ne smije svoj pristanak za koritenje uskratiti ako se pri tome naruava
osnov lojalnosti. Zahtjev za informaciju o opsegu koritenja je pravo dizajnera.
Svaka izmjena, prerada etc. ili imitiranje na koritenje preputenog djela je
nedoputena dok god pravo na preradu nije pismeno i uz naknadu ureeno.
Prerade koje tete ugledu dizajnera nisu dozvoljene. Prava data naruitelju
mogu se prenijeti na treu osobu samo uz izriitu suglasnost grakog dizajnera.
Naruitelj ne stjee vlasnitvo nad nacrtima, leovima, skicama, maketama etc.
eli li naruitelj nakon ispunjenja naloga i isteka ugovora i dalje koristiti
preraene ili uobliene koncepte ideje i djela onda to zahtijeva ureivanje
neogranienih prava koritenja. eli li naruitelj predaju leova to zahtijeva
dodatni dogovor. Graki dizajner ne smije uskratiti ureenje svih tih prava ako
mu se ponudi odreeni honorar koji uzima u obzir izostanak zarade kroz izostanak buduih ugovora. Poto zatita autora i zakonski ureeno trajanje prava
koritenja vrijede i preko trajanja narudbe, gase se zahtijevi koji se izvode iz
sporazuma o koritenju, naroito oni koji se odnose na proirenje i nezakonito
koritenje ili prenoenje prava, tek nakon isteka roka pravne zatite a prava se
prenose na pravne nasljednike obje strane ugovora.
5. Sloboda oblikovanja

Unutar okvira datog od strane naruitelja (brieng) postoji kod oblikovanja

sloboda istog.

6. Novana naknada prezentacije

Sve usluge grakog dizajnera zahtijevaju plaanje, samo davanje usluga koje
slue za ponudu slijedi besplatno. Prezentacija inicirana od strane dizajnera se
ne naplauje. Grakom dizajneru nije dozvoljeno iznoenje prijedloga oblikovanja i koncepata bez novane naknade. Poziv naruitelja za prezentaciju sa
prednacrtima vrijedi kao nalog za denirani sadraj usluga i kao objavu elje
naruitelja za uspostavu poslovnog odnosa u punom opsegu. Visina prezentacionog honorara je slobodno dogovoriva. U sluaju sumnje obuhvaa polovicu
honorara prema smjernicama. Odravanje prezentacije znai da je nalog o
prezentaciji predan i ispunjen. Ako naruitelj prezentacije poslije prezentacije ne
da nikakav ili vrlo reducirani nalog grakom dizajneru ili prezentacionom
partneru, graki dizajner je ovlaten na puni honorar oblikovanja mjesto
reduciranog honorara prezentacije. Novana naknada prezentacije ne sadrava
ureivanje prava. Sadraji i prijedlozi neke prezentacije su zatieni autorskim
pravom. Ako ne doe do naloga za realizaciju, naruitelj se obvezuje na tajnost
ponuenih rjeenja.(ugovor o utnji/tajnosti)
7. Usluga

U nedostatku drukijeg sporazuma za donoenje eljene usluge vrijedi takozvana standardna usluga kao smjernica honorara. Predaja leova je tada samo
jedan dio usluge ako ona nije dogovorena pismeno i po dogovorenom dodatnom
honoraru. Informacije i neophodni uzorci za izvoenje zadatka naruitelj mora
staviti na raspolaganje bez novane naknade i na vrijeme. Odluke o meurezultatima se trabaju donijeti to je prije mogue.

Ako se prije izvoenja, umnoavanja etc. grakom dizajneru predoi korekturni

uzorak slijedi ispitivanje i slaganje sa izvedbenim nacrtima u okvirima naloga
grakom dizajneru, bez posebne nadknade.
8. Usluge treih lica i kontrola izvedbe (nadzor)
Graki dizajner je ovlaten da dogovorene dodatne usluge koje stoje u vezi sa
nalogom i koje su neophodne ili dogovorene sa treim osobama unese u raun
narudbe naruitelja.
Koordinacija i nadzor produkcije, utimavanje boja ili nadzor tiska zahtijeva
izraziti nalog i slijedi odreena novana naknada prema smjernicama honorara.
9. Termin predaje

Graki dizajner se obvezuje savjesno se drati termina predaje pri emu se ne

smije pozivati na viu sili ili usluge treih lica. Sporazum ksnog posla zahtijeva
pismenu formu. Odugovlaenje u pripremi predloaka ili odugovlaenje u
donoenju odluka, pomijeraju termine predaje, znaajni prekidi, razrjeuju
dizajnera odgovornosti o dogovorenom terminu predaje.

10. Tajnost, povrat, uvanje Graki dizajner garantira tajnost prema treim licima ukljuujui vlasti i sudove
u vezi sa svim njemu danim injenicama kroz naroiti odnos povjerenja prema
naruitelju dok god nasuprot tome ne stoje zakonski propisi ili dok god on ne
bude osloboen utnje od strane naruitelja. Graki dizajner se naroito brine
da ne uini dostupnim treem licu dokumente naruitelja koji su mu dani na
koritenje. Ova obveza se protee i na suradnike grakog dizajnera. Naruitelj
uva u tajnosti sve meurezultate, koncepcije skice i dijelove izrade sve do
stjecanja prava koritenja . U sluaju odbijanja naruitelju nije dozvoljeno
obavijeastiti javnost, staviti na kompjutersku mreu ili dati treim licima na
koritenje i doradu povjerene mu materijale izuzev u svrhu donoenja odluke
putem instituta za istraivanje javnog mijenja.
Originali nacrta i kompjuterski podaci trebaju biti poslati grakom dizajneru
im oni nisu vie potrebni dogovorenom koritenju na transport i raun
naruitelja.
Graki dizajner se obvezuje dokumente narudbe, nacrte i prerade uvati u
trajanju od jedne godine od realizacije narudbe.
11. Jamstvo

Jamstvo grakog dizajnera

Graki dizajner ima obvezu dodjeljeni mu nalog briljivo i savjesno ispuniti. On
ne garantira za greke koje poivaju na nebriljivosti, ali za posljedice grubog
nemara on treba odgovarati do visine svoga honorara, bez poreza. teta moe
biti naplaena kad je graki dizajner najodgovorniji za nju.
Grakom dizajneru nedostaci trebaju biti predoeni i zahtijevati njihovo
ispravljanje unutar zadanog roka. Trokovi koji nastaju od strane treih osoba
pri pokuaju ispravljanja nedostataka, usprkos spremnosti dizajnera da ih sam
ispravi, padaju na teret naruitelja. Zahtijev za popravak istie nakon 6 mjeseci.
Naruitelj ima pravo na smanjenje ako nastaju katastrofe pri popravku a ako
popravke dovedu do neiskoristivosti djela, on ima pravo na promjenu istog.
Graki dizajner ne garantira za pravnu dostupnost nacrta i izrada u podruju
reklame, marketinga i sl. Graki dizajner ne garantira za tonost teksta i slika
ako su ti radovi izvreni od strane naruitelja, ili ako je predloak bio ponuen na
kontrolu naruitelju.
Kazne
Pri nastajanju narudbe, moe se sa naruiteljem ugovoriti, umjesto preuzimanja garancije za neispunjenje, ili ne valjano ispunjenje narudbe, odgovarajua
kazna Ona je neovisna o moguoj teti.

Jamstva naruitelja
Ako naruitelj prepusti dokumente (foto, text, etc.) grakom dizajneru , graki
dizajner koristi iste pod pretpostavkom da je naruitelj ovlaten za njihovu
uporabu i da pri preradi i koritenju nisu povrijeena prava treeg. Naruitelj
garantira grakom dizajneru za svaku vrstu protupravnog koritenja honorar u
dvostrukoj visini od onog predvienog za koritenje ukoliko je protupravno
koritenje prouzrokovano naruiteljem ili ga je on omoguio.
12. Honorar i prispijee

Kao osnova odreivanja zahtijeva za honorar slue smjernice honorara grakog

dizajna u HDD-u. Ukupni honorar se sastoji od zbroja djelova honorara
(priprema, razrada, izvedba, dodatne usluge, kao i dodatni trokovi) ukljuujui i
zakonom odreeni porez. Ukupni honorar plativ je bez odbitaka i prispjeva
najkasnije sa predajom djela grakog dizajnera. Ako je traeno djelo ili
narueno djelo spremno za predaju u dijelovima, onda se odgovarajui dijelovi
honorara i dodatni trokovi plaaju u ratama. Kod kanjenja isplate se
zaraunava 1% kamata mjeseno kao zatezne kamate. Ako naruitelj kasni sa
plaanjem sume koja je u prispjeu onda i graki dizajner nije obvezan davati
dalje usluge do isplate zaostalog iznosa.

13. Dokazni uzorak

Od svih radova koji se umnoavaju kao i ponovni otisci (druge naklade)

grakom dizajneru treba predati najmanje 5 besplatnih primjeraka a kod
dragocjenih djela jedan odreeni broj koji ovaj u cilju dokazivanja realiziranih
usluga smije objaviti.

14. Trajanje ugovora, trajanje ispunjenja, povlaenje iz posla, storniranje, razrjeenje,

ostavka (otkaz)
Nalog za stvaranje nekog djela je ispunjen pri predaji nekog djela. Okvirni ili
ugovor o skrbi zavravaju sa dogovorenim datumom, a produavaju se u istovremenskom okviru ako u roku od 3 mjeseca do isteka ugovora ne budu otkazani.
Naruitelj je ovlaten nakon prve prezentacije bez podataka i razloga odustati
od narudbe nakon plaanja honorara za prezentaciju. Ako naruitelj stornira
nalog za vrijeme faze oblikovanja ili izvodenja ili unutar nekog okvirnog sporazuma iz razloga za koje graki dizajner nije odgovoran ili ako reducira opseg
zadatka onda je obvezan nadoknaditi honorara za oblikovanje ukljuujui
dotada uinjene trokove usluga i primjene. Neovisno o tome graki dizajner
ima pravo ispostaviti raun odtete za neiskoriteni kapacitet posla i za tete
koje su time nastale. Ako izostane odteta, sva prava pripadaju grakom
dizajneru.
Graki dizajner je ovlaten da odstupi od ugovora ako mu naruitelj grubo
povrijedi dunost uestvovanja ili ako je u zaostatku sa plaanjem honorara. To
pretpostavlja prijetnju povlaenjem i stavljanje naknadnog roka koji nije dui od
4 tjedna. Pravo povlaenja postoji i kod objavljivanja postupka steaja naruitelja. U oba sluaja grakom dizajneru pripada novana naknada honorara za sve
zapoete radove kao i do tada napravljene trokove usluga.

15. Mjesto (nadleni sud)

Mjesto izvrenja i nadleni sud je sjedite grakog dizajnera.

16. Zakljune odredbe

Ako pojedinani dijelovi ovih Opih uvjeta narudbe postanu nevaei, onda se
to ne prenosi i na druge odredbe. Pri sporovima koji nastaju iz odnosa izmedu
grakog dizajnera i naruitelja preporua se pozvati HDD za posredovanje.

CJENIK - GRAFIKI DIZAJN

KORITENJE CJENIKA
Nivo cjenika

Nivo cjenika predstavlja prosjeni iznos baziran na cijeni satnice od 250 kuna.
Iznad prosjeka se nalaze honorari renomiranih dizajnera kao i onih koji su
specijalisti ako se zahtijeva njihovo podruje specijalizacije. Isto tako tei nalozi
mogu zahtijevati vie honorare.

Sastavljanje cjenika

Cjenikine 3 dijela:
1. Idejno rjeenje
2. Izvedbeno rjeenje
3. Koritenje

Idejno rjeenje

1. Graki dizajn od ideje, skice do prezentacionih layouta.

u idejno rjeenje
nije ukljuen

2. Specini radni elementi (ilustracije, fotograje dijagrami, i ostale kopije)

U posao uvedeni radni elementi temeljno nisu dio rada dizajnera ve se
obraunavaju kao posebni dijelovi prema visini honorara za gradivne
elemente (foto, ilustracija etc.)

Izvedbeno rjeenje

1. Honorar za izvedbeni layout - razraeno idejno rjeenje, korigirano i odobreno

za tisak od strane naruitelja.
Fiksna cijena po stranici za ( bilo a, b, ili c)
a. proizvodno opravdano pripremanje podataka
b. upute za proizvodnju (za layout kod obimnijih publikacija)
c. za izvoenje putem tree osobe (ilustracije, fotograje)

u izvedbeno rjeenje
nije ukljuen

2. Dodatne usluge (istraivanja, tekstovi reklame, korekturna itanja,

koordinacija i kontrola, organizacija izvedbe)
3. Dodatni trokovi (scan, repro, probne kopije, osvjetljavanje lmova, kurirske
usluge, trokovi putovanja i modela)
Svi navedeni honorari su netto. Na to se dodaje porez na prihod.
Honorari za oblikovanje i izvoenje su za sve naruitelje i vrste koritenja isti.
Varijabilni dio honorara je honorar za koritenje.

Koritenje

Dodatno se moe dogovoriti honorar za koritenje - npr. ukoliko se radi o velikoj

seriji ili naruitelj namjerava u budunosti koristiti odreene materijale.
Honorar koritenja se izvodi iz honorara idejnog rjeenja puta odgovarajui
faktor za podruje komunikacije (koritenja), dogovoreno trajanje koritenja,
vrsta koritenja i vrsta narudbe, a to se sve dodaje na honorar oblikovanja.
Naruitelj moe otkupiti pravo na koritenje - total buyout. Tada se honorar za to
treba ugovorom posebno dogovoriti.
Obrnuto naruitelj se moze odrei koritenja. To je to se tie honorara mogue
jedino za vrijeme razvoja, a ne nakon toga. Pri odricanju od koritenja, honorar
za koritenje se ne naplauje ali se naplauju svi drugi honorari.

3 faktora koji odreduju cijenu koritenja

Podruje koritenja
- lokalno / regionalno
- nacionalno
- kontinentalno
- globalno kao i reducirajue stavke za naruene kulturne ili karitativne
projekte
Vrijeme koritenja
- jednokratno
- jednogodisnje
- trajno
Nain koritenja
- pravo koritenja povezano sa svrhom
- pravo koritenja bez povezivanja sa svrhom
- pravo koritenja sa pravom prerade putem treeg lica ukljuujui datum

NARUDBA

Narudbe u stalnoj, reguliranoj suradnji sa jednim naruiteljem ili narudbe

projekta za grupu slinih tema su ekasnije (uz povoljnije trokove) i lake se
izvode nego pojedinane narudbe. Dolaze u obzir 3 kategorije narudbi
1. Pojedinane narudbe zahtijevaju uvid u krug tema, osobitosti naruitelja i
grupnih smjernica i zahtijevaju vei honorar.
2. Okvirni sporazum (ekskluzivna skrb, ugovor sa design studiom/agencijom)
osiguravaju naruitelju i grakom designeru obostranu ekskluzivnost,
omoguavaju optimalno planiranje termina i koritenje narastajueg
know-how potencijala. Ekskluzivni ugovor o skrbi, veinom posljedica
prezentacije, u naelu prua naruitelju i grakom designeru iskljuenje
konkurencije iz ugovorom denirane narudbe i polja rada u trajanju ugovora
(najvie 2 godine).
3. Corporate design - serijska skrb uzima u obzir prednost u napretku
know-howa, koju ima tvorac neke vizualne slike i ili Corporate design manuala
nasuprot treih osoba, a u korist naruitelja, kroz nie stavke honorara unutar
nekog okvirnog sporazuma. U tablicama je izabran standardni sluaj-okvirni
sporazum. Preraunavanje u honorare za pojedinane narudbe odvija se
mnoenjem honorara za koritenje sa faktorom 1,4 : a u sluaju serijske skrbi
sa 0,7. Navedeni primjeri su srednje vrijednosti za poslove koji se mogu
kontinuirano odvijati bez nekih duih vremenskih prekida.
Prekidanja koja odugovlae planirani tjek i ne lee u polju utjecaja designera
zahtijevaju veu primjenu vremena i imaju pravo na poveane honorare kao i
naknadu za pripremljeni a neiskoriteni radni kapacitet. Narudbe za oblikovanje u smislu ovih smjernica imaju za cilj ureivanje prava koritenja, a ne stjecanja
nacrta, originala umjetnikih djela itd. Za to je potreban kupoprodajni ugovor
koji je slobodno dogovoren. Honorari ne vrijede za komercijalno tritenje
designa samog po sebi (Merchandising). To zahtijeva slobodno dogovorene
licencne ugovore.

USLUGE

Iznosi koji su navedeni u smjernicama honorara za narudbe koje su napravljene

po uputama u okviru opih uvjeta narudbe i koji obuhvaaju uobiajen opseg
usluga iji pojedinani dijelovi usluga su tono denifrani. U sluaju da designer
sopstvenom odlukom preskoi odreene korake i ne dovede do ukupne usluge,
ove smjernice honorara se ne smiju primjeniti kao temelj. Ovo ne vrijedi kada se
po elji naruitelja radi skraeni tjek a ipak su za odvijanje rada neophodni svi
dijelovi usluge. Ako se preko deniranog opsega zahtijevaju usluge ili ako su one
potrebne za pravilno odvijanje rada ti su radovi honorirani posebno.

Standardna usluga

Sljedee usluge odnosno radni koraci su neophodni za odvijanje narudbe i

uzimaju se u obzir za honorare:
Rad na idejnom rjeenju
- Brieng razgovor, brieng analiza, po potrebi dijalog ili rebrieng
- grako rjeenje (basis design)
- izbor rjeenja, utimavanje svih toaka brienga i tehnikih zahtjev
- razgovor o predaji, otklanjanje injenino ustanovljenih slabih mjesta.
Gore navedeno ne sadrava sljedee usluge:
Studije, pripreme, analize opsenih dokumenata kao to su materijal konkurencije, struna literatura, studije istraivanja trista: dodatne alternative na osnovu
ukusa, ponavljanja layouta u sluaju izmjene brienga, prijedlozi oblikovanja,
dummies (lutke-makete), izrada uzorka, prezentacija suradnika designera,
motivacijsko - informativni razgovori itd.
Rad na izvedbenom rjeenju
- kontaktni razgovor
- prezentacija istih layouta pojedinane verzije nacrta kao osnova za
odluivanje (basis design sa blind materijalom montae, detail designa sa
konkretnim sadrajem
- specikacija, predaja i kontrola neophodnih nusposlova, foto, scan, izrada
uzorka, probe otiska, boje itd., provedba na tree osobe ili na vlastiti studio uz
obvezni honorar
- stvarna, konana izvedba u dogovorenom obliku
a) priprema za osvjetljivanje, separacija boje, data
b) layouti ili radni crtei ukljuujui produkciono tehnika upute
c) podaci na cd romu ukljuujui laserske isprinte sa tonim podacima o
tipograji i mjerama
- prije dalje predaje na proizvodnju (tisak ili drugi mediji) predaja crno bijelih
laserskih isprinta za kontrolu sloga i ureivanje slika kao i odstranjivanje
manjkavosti za koje je odgovoran designer
Dodatni trokovi
Auto- korektura, promjene nastale zbog estetskih razloga, kod fotograje
styling, casting, : oblikovanje navedenih elemenata slike, korekturna itanja,
slog na stranom jeziku, kod web designa : programiranje ili kontrola od
naruitelja eljenog programera, kod otisnutog materijala utimavanje boja i
kontrola tiska.

KORITENJE

Posebnu panju treba posvetiti pitanju moe li nalogodavac od dizajnera traiti

da mu na raspolaganje stavi svoj digitalni materijal. U opim uvjetima polazi se
od toga da takav materijal ostaje kod dizajnera. Ukoliko naruitelj eli raspolagati s digitalnim materijalom, tada se to treba dodatno specicirati u ugovoru i
naplatiti koritenje - total buyout. U sluaju kao to je npr. vizualni identitet i
slino, dizajner treba omoguiti naruitelju koritenje materijala vizualnog
identiteta (logo/znak za aplikacije) U tim sluajevima, potrebno je prilikom
sklapanja ugovora dobro razmotriti namjere obiju strana. Naravno, mogue je
ugovoriti i naknadu za vrijeme koje e dizajner utroiti na kopiranje svoga
materijala.

Koritenje

- Stavljanje na raspolaganje originala izvedbe (djelo ili kompjuterski podaci za

trajanje koje je neophodno za dogovoreno koritenje - umnoavanje)
- Ureivanje dogovorenih prava koritenja ukljuujui potencijalna prava treih
osoba.
Neukljuivo u koritenje je:
Prava koja je po narudbi stekao naruitelj, naroito pravo na slike; vlasnitvo
nad originalima, umjetnikim djelima, kompjuterskim podacima, fontovi koje
dizajner licensira, trokovi poiljke tiskanih dokumenata, ISDN transport,
kurirske usluge, radni crtei i lm ostaju u vlasnitvu naruitelja.
Podruje koritenja
Podruje komunikacije (koritenja) je geografski prostor, koji naruitelj ima
namjeru koristiti za iskoritavanje (irenje) dizajnerske usluge..
Razgranienja su sljedea :
1. Lokalno: trgovaka, obrtnika ili mala turistika poduzea sa jednom jedinom
poslovnicom
2. Regionalno: savezna drava, turistika regija
3. Nacionalo: Hrvatska odnosno ogranienje na jednu deniranu dravnu
oblast.
4. Europa: ne samo EU, nego ukljuujui i sredozemne pogranine drave
5. Svijet
Redukcija honorara koritenja uobiajena je kod grakih dizajnera ako su
naruitelji kulturne i karitativne projekti/organizacije. Ovo se ne odnosi na kvazi
komercijalne projekte, ve vie na male pozornice ili socijalne inicijative iji
funkcioneri rade pro bono. Koritenje na internetu se ne smatra svjetskim
koritenjem, nego poveavanje prostora koritenja (WEB design) za kategoriju
vie u usporedbi sa klasinim medijima.
Trajanje koritenja
Poto se svi radovi ne koriste neogranieno postoji mogunost vremenskog
ogranienja i smanjenja honorara.
1. Jednokratno koritenje - za jedan jedini event, jedno izdanje jedne knjige itd.
2. Jedna godina - uobiajeni za reklamne kampanje ili godinji kalendar
3. Trajno koritenje - bez vremenskih ogranienja

Vrste koritenja
Kod narudbi grakog designa praktino se uvijek ureuju iskljuiva prava, tj.
nitko drugi osim naruitelja ne smije koristiti djelo zatieno autorskim pravom.
Autoru ostaje samo pravo samoreklame putem izlaganja. (Kod ilustracija je
uobiajeno viestruko koritenje i esto se ureuje samo odobrenjem koritenja
djela)

Jedno od tri razliita prava je potrebno za svako eljeno koritenje:

- Svrsishodno pravo koritenje djela je ogranieno za jednu odreenu svrhu
(temu) kao plakat, pismo ili web itd.
- Pravo koritenja djela bez povezanosti sa svrhom jami neogranieno pravo
koritenja za sve svrhe
- Pravo prerade je neophodno za svaku preradu putem treih osoba.
Ureenje prava

Sva prava prelaze na naruitelja tek po plaanju cjelokupnog honorara ukljuujui trokove i poreze. Naruitelj je onaj, neovisno tko je naruio djelo, koji je
zainteresiran za koritenje i za koga su izvedena rjeenja problema.

Prenoenje prava

Ureena prava su povezana sa naruiteljem. On ih ne smije dalje prenositi. U

sluaju bankrota ili gaenja poduzea prava se vraaju autoru. Naravno kod
prodaje poduzea prava se prenose na kupca.

irenje

Ako doe do irenja prostora koritenja, graki dizajner ima pravo na dodatni
honorar u iznosu razlike u odnosu na prvobitnu narudbu.

Prerada

Svaki rad se smije koristiti samo u isporucenom obliku, ukoliko nije drukcije
uredeno u pravu koristenja. Kod visestrukog koristenja ( kad se napr. nacrt
plakata koristi i za omot brosure) povecava se honorar koristenja za polovinu
honorara za svako dalje koristenje.

Obraunavanje prema utroku vremena, dodatni trokovi

Sve dodatne usluge, ukoliko u tablicama nisu eksplicitno navedene, obraunavaju se po utroku vremena, po normalnoj cijena sata; odvijanje i kontrola
proizvodnje zbog preuzimanja odgovornosti, rauna se po duploj cijeni sata
(honorar strunjaka). Sva vremena ukljuuju i vrijeme puta. Kao normalnu
cijenu sata treba navesti izraunati honorar po satu po cijeni sata usluge
dizajnera odnosno dizajnerskog studija. Cijena sata je ovisna o metodi rada i
investiciji u opremi. Normalna cijena sata iznosi minimalno 250 kn.. Razlika
izmeu sata oblikovanja, izvoenja ili biro sata nije napravljena.
Za usluge dizajna koje su iznad tabelarnih vrijednosti postoje posebno honorirane dodatne usluge.
Dodaci uz fazu stvaranja idejnog rjeenja
- istraivanja (u sluaju posebnog naloga, informacije koje ukljuuju
neophodne uzorke, koje naruitelj nije stavio na raspolaganje, a koje su
neophodne za oblikovanje)
- Provjera konkurencije (store checks).
- Obrada brienga. Analiza dokumenata.
- Koncepcija i prerada teksta, reklamni tekstovi (slogani).
- Predoavanje varijanti, dakle vie nego jedan koncept po temi.
- Ponavljanje pojedinih faza rada zbog izmjene brienga ili autokorekture.
- Prijedlozi oblikovanja.

10

Dodaci uz fazu stvaranja izvedbenog rjeenja

- Kontrola foto- i lmskih snimaka (castings, locations, styling, reija, nadzor).
- Umetanje slika, scan, obrada slike, retuiranje, digitalna obrada, proofs.
- Digitalizacija priloenih crtea, simbola i logoa.
- Pisanje manuskripta, korekturna itanja, radovi na stranim jezicima, slaganje
teksta.
- Tjek proizvodnje, izbor i ispis izvoaa i snadbjevaa. Ispitivanje ponuda i
rauna.
- Nadzor proizvodnje (kontrola tiska, utimavanje boja, nadzor nad slinim

procesima, dekoracija tandova, izrada modela itd.).

- Autokorekture, prerade zbog izmjena brienga, greaka u dokumentima.
- Pismene izrade koncepcija, smjernica, izvjea.
- Savjetovanje u okvirima radnih razgovora, izlaganja, preporuka itd.
Dodatni trokovi
Ako neruitelj zahtjeva da dizajner koristi usluge treih osoba po njegovom
izboru, obraunava se poveanje od 10%
U svakom sluaju odvojeno treba uraunati sljedee trokove.
- upasivanje teksta, slog na stranom jeziku, osvjetljavanje lmova, nabavka
eljenih fontova
- upasivanje slika, reprodukcija, scan, digitaliziranje naruenih ili eljenih
simbola, logoa itd.
- litograja (lithos), probni isprinti
- obrada slike, retu
- fotograje, arhivske slike, ilustracije, fotomodeli
- prijenos i konverzija podataka (data), arhiviranje
- vonje, kurirske usluge, poiljka
- trokovi putovanja i boravka izvan slubenog sjedita designera
- ukupne neophodne ili eljene usluge treih osoba

11

VIZUALNI IDENTITET
Projekt dizajniranja vizualnog identiteta moe biti vrlo sloen. On obuhvaa
zbirnu vizualnu informaciju o karakteru nekog poduzea i podrazumijeva
cjelovito grako rjeenje. Svako pojedinano rjeenje mora biti usklaeno sa
svim ostalim dijelovima sistema i primjenjljivo za najrazliitije upotrebe.
Ovdje je denirana cijena za jedan mali, srednji i vei posao dizajniranja korporativnog identita. Za primjer male narube zamislite npr. veterinarsku ambulantu u
kojoj radi nekoliko veterinara i pomonog osoblja. Kao nalogodavca za srednji
posao moete si predoiti proizvodno poduzee, koje ima nekoliko odjela i
stotinjak zaposlenika.
Mali korporativni
identitet

idejno rjeenje ........................................................................................... 7500

izvedbeno rjeenje - razrada/implementacija ............................................. 4500
prirunik (osnovni graki standardi; kuverta, memorandum, vizitka) ....... 2000
14000

Srednji korporativni
identitet

idejno rjeenje .......................................................................................... 18000

izvedbeno rjeenje - razrada/implementacija ............................................ 12000
prirunik (osnovni graki standardi, primarna sredstva komunikacije) .... 12000
42000

Veliki korporativni
identitet

idejno rjeenje ......................................................................................... 50000

izvedbeno rjeenje - razrada/implementacija ............................................ 25000
prirunik (osnovni graki standardi, primarna sredstva komunikacije,
sekundarna sredstva komunikacije) ......................................................... 30000
105000

OSNOVNI GRAFIKI STANDARDI

Znak/logotip
(mala tvrtka)

idejno rjeenje ........................................................................................... 4000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 2000
6000

Znak/logotip
(srednja tvrtka)

idejno rjeenje ........................................................................................... 8000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 5000
13000

Znak/logotip
(velika tvrtka)

idejno rjeenje ......................................................................................... 14000

izvedbeno rjeenje - razrada .................................................................... 10000
24000

Redizajn znaka/logotipa

idejno rjeenje ........................................................................................... 6000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 4000
10000

Znak/logotip obljetnice

idejno rjeenje ........................................................................................... 4000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 2500
6500

Prigodni znak/logotip

idejno rjeenje ........................................................................................... 5000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 3500
8500

Znak/logotip proizvoda

idejno rjeenje ........................................................................................... 5500

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 3700
9200

12

Deniranje karakteristine boje .............................................................................................................. 1000

Sistem boja

.............................................................................................................. 6000

Izbor karakteristine tipograje ............................................................................................................. 2500

Maskota

idejno rjeenje ........................................................................................... 9500

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 4700
14200

PRIMARNA SREDSTVA KOMUNIKACIJE

Listovni papir

Listovni papir - nastavak

Kuverta osnovna
(npr. american)

idejno rjeenje ........................................................................................... 1000

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 600
1600
................................................................................................................ 300
idejno rjeenje ............................................................................................. 500
izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 330
830

Aplikacije kuverte na ostale formatea A4, B4, A3 ........................................................... 30% dizajna kuverte
Poslovni peat

idejno rjeenje ............................................................................................. 750

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 375
1125

Posjetnica
(opirne informacije)

idejno rjeenje ............................................................................................. 500

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 250
750

Poslovna mapa

idejno rjeenje ........................................................................................... 2500

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 1000
3000

Diploma/priznanje

idejno rjeenje ........................................................................................... 1800

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 900
2700

Pozivnica

idejno rjeenje ........................................................................................... 1000

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 500
1500

Iskaznica/ulaznica

idejno rjeenje ........................................................................................... 1100

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 550
1650

Dopisnica/compliment card idejno rjeenje ............................................................................................. 600

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 300
900
13

SEKUNDARNA SREDSTVA KOMUNIKACIJE

oglas

idejno rjeenje (smjestaj logotipa, naslova, teksta) .................................... 7500

izvedbeno rjeenje - razrada................................................................... 3750
11250

plakat

idejno rjeenje (smjestaj logotipa, naslova, teksta) .................................... 9750

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 4875
14625

broura

idejno rjeenje (naslovnica i dizajn prijeloma stranica) ............................. 11000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 5500
16500

Zastava/zastavica stolna

idejno rjeenje ........................................................................................... 2750

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 1375
4125

Fasadni natpis/totem

idejno rjeenje ........................................................................................... 5000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 2500
7500

Natpis na vozilu

idejno rjeenje ......................................................................................... 11250

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 5625
16875

Koritenje

Za razliku od koritenja za logotipe koji se izrauju u okviru dizajna vizualnog identiteta, koritenja za pojedinane logotipe ili one vezane za odreene manifestacije esto
su ograniene. Nalogodavac, koji naruuje logotip za odreenu manifestaciju, ima ga
pravo koristiti samo za tu manifestaciju u godini u kojoj se ona odrava. Ukoliko
nalogodavac eli iru upotrebu logotipa, mora to posebno ugovoriti. Ogranienje
koritenja treba izriito navesti u ponudi i na raunu

MEDIJSKA SREDSTVA KOMUNIKACIJE

I SREDSTVA DIREKTNE KOMUNIKACIJE
Reklamni oglas

koncept za pojedinani medij ..................................................................... 6000

koncept za kampanju (tri i vie medija) ..................................................... 12000
za dodatne usluge poput copywritter, fotografije i sl. dodatno se naplauje

14

Oglasi

idejno rjeenje ........................................................................................... 4000

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 2000
6000

Koritenje

Ukoliko se oglas koristi u vie razliitih sredstava informiranja, za svaku adaptaciju

oglasa autoru pripada naknada od 20% ugovorene naknade, tj. imitacija 40%.

Plakat B1
(jednostavan)

idejno rjeenje ........................................................................................... 4500

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 2250
6750

Plakat
(sloeni, jumbo, citylight)

idejno rjeenje ........................................................................................... 6000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 3000
9000

Prospekt
(jednostavan, max. 8 stranica)

idejno rjeenje (jednostavne informacije) ................................................... 2000

idejno rjeenje ovitka (jednostavna informacija) ........................................ 2000
izvedbeno rjeenje - razrada, layout po stranici, zadana podloga ................. 500

Prospekt
(sloen, max. 16 stranica)

idejno rjeenje (jednostavne informacije) ................................................... 4000

idejno rjeenje ovitka (jednostavna informacija) ........................................ 3000
izvedbeno rjeenje - razrada, layout po stranici, (uklj. DTP) .......................... 750

Letak
(jednostavan)

idejno rjeenje ........................................................................................... 2000

izvedbeno rjeenje - razrada, layout po stranici ............................................ 500
2500

Letak
(sloen)

idejno rjeenje ........................................................................................... 2000

izvedbeno rjeenje - razrada, layout po stranici .......................................... 1000
3000

Ogledni karton
(jednostavan)

idejno rjeenje ........................................................................................... 2500

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 1250
3750

Ogledni karton
(sloen)

idejno rjeenje ........................................................................................... 3000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 1500
4500

Direct mail

idejno rjeenje ........................................................................................... 3000

izvedbeno rjeenje - razrada, layout po stranici .......................................... 1500
4500

Display

idejno rjeenje ........................................................................................... 1290

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 645
1935

Zastavica

idejno rjeenje ............................................................................................. 660

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 330
990

Vreica PVC ili papirnata

idejno rjeenje ............................................................................................. 850

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 425
1275

Naljepnica

idejno rjeenje ............................................................................................. 500

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 250
750

Broura, katalog i sl.

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 3000

idejno rjeenje ovitka ................................................................................. 1500
izvedbeno rjeenje - razrada, layout po stranici ............................................ 375
eventualno art-direkcija (fotograja i sl.) ................................................... 2000

Broura, godinje izvjee,

profil tvrtke

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 6000

idejno rjeenje - dizajn ovitka ..................................................................... 3000
izvedbeno rjeenje - razrada, layout po stranici ............................................ 750
eventualno art-direkcija (fotograja i sl.) ................................................... 3000

15

Rokovnik

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 3250

idejno rjeenje ovitka ................................................................................. 2000
izvedbeno rjeenje - razrada, layout po stranici ............................................ 500

Kalendar
(12x1 mjesec)

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 7800

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 3900
11700

Kalendar
(6x2 mjeseca)

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 5200

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 2600
7800

Kalendar
(4x3 mjeseca)

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 4170

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 2085
6255

Kalendar
(1x12 mjeseci)

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 3120

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 1560
4680

Kalendar
stolni

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 2490

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 1245
3735

Kalendar
depni

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 640

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 320
960

Koritenje

Preporuljivo je izriito spomenuti ustupanje koritenja u ponudi i na raunu. Ukoliko je

naklada vrlo visoka, moe se ugovoriti posebna naknada za koritenje.

APLIKACIJE ZNAKA / LOGOTIPA

ILI REKLAMNE PORUKE NA GOTOVE
PROIZVODE
Olovka ........................................................................................................................................................ 500
Kapa ............................................................................................................................................................ 500
Majica ......................................................................................................................................................... 500
Upalja ........................................................................................................................................................ 500
aa .......................................................................................................................................................... 1000
Tanjur ........................................................................................................................................................ 1000
alica ........................................................................................................................................................ 1000
Kuhinjska krpa ........................................................................................................................................... 500
Kuhinjska pregaa ...................................................................................................................................... 500
Salvete/maramice ...................................................................................................................................... 500
Podloci za ae .......................................................................................................................................... 500

16

SREDSTVA KOMUMIKACIJE ZA TURIZAM,

HOTELIJERSTVO I UGOSTITELJSTVO
Jelovnik

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 2000

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 1000
3000

Vinska karta

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................ 1500

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 750
2250

Aperitiv karta

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................ 1500

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 750
2250

Meni karta

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................ 1500

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 750
2250

Doruak karta

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 1500

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 750
2250

Mapa za goste
(osnovne informacije i
komplet pisama)

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ............................................... 3000

izvedbeno rjeenje .................................................................................... 1500
4500

Plan za rezervaciju konferencijskih soba

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 640
izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 320
960

17

Cjenik usluga i soba

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 640

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 320
960

Rezervacijske ek-liste

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 640

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 320
960

Iskaznice

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 780

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 390
1170

Obavijest o pranju rublja

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 400

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 200
600

Privjesnica za kvaku

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 400

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 200
600

Vreica
(za otpatke/prljavo rublje)

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 400

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 200
600

Higijenska vreica za au

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 400

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 200
600

traka za WC

idejno rjeenje - dizajn temeljnog koncepta ................................................. 400

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 200
600

Koritenje

Ukoliko nije drukije ugovoreno, koritenje je ogranieno na upotrebu deniranu u

narudbi.

DIZAJN AMBALAE PROIZVODA

Vizualni identitet grupe proizvoda (sadri vie proizvoda)
idejno rjeenje ......................................................................................... 50000
izvedbeno rjeenje ................................................................................... 25000
75000
Vizualni identitet kolekcije proizvoda
(vie od pet jedinica)
idejno rjeenje ......................................................................................... 22500
izvedbeno rjeenje ................................................................................... 11250
33750
Vizualni identitet kolekcije proizvoda
(do pet jedinica)
idejno rjeenje ......................................................................................... 15000
izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 7500
22500
Projektiranje ambalae
(kartonska/plastina
/metalna kutija, vreica)

idejno rjeenje ......................................................................................... 15000

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 7500
22500

Transportna ambalaa

idejno rjeenje ........................................................................................... 3200

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 1600
4800

Etiketa
(prednja i stranja strana)

idejno rjeenje ........................................................................................... 3750

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 1875
5620

Privjesnice, pasice, vrpce, naljepnice

idejno rjeenje ........................................................................................... 1400
izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 700
2100
Ambalaa za boce za pia
(etiketa prednja i stranja,
ovratnica i pasica)

18

idejno rjeenje ......................................................................................... 10500

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 5250
15750

Ambalaa za cigarete, cigare, duhan .................................................................................................... 16500

(jedinica i tucet)
........................................................................................................................ 8250
24750

Vreica za kupovinu

idejno rjeenje ........................................................................................... 2200

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 1100
3300

Papir za zamatanje

idejno rjeenje ........................................................................................... 1700

izvedbeno rjeenje ....................................................................................... 850
2550

Omot za CD / DVD
idejno rjeenje - dizajn omota za ulaganje, dvije stranice ........................... 3600
(polazei od postojeeg modela) idejno rjeenje - dizajn tiska za sam CD-ROM ............................................... 800
idejno rjeenje - knjiica za ulaganje po stranici ........................................... 400
izvedbeno rjeenje - omota za ulaganje, dvije stranice ............................... 1800
izvedbeno rjeenje - tisak za sam CD-ROM .................................................. 400
izvedbeno rjeenje - knjiica za ulaganje po stranici ..................................... 200

PUBLIKACIJE
asopis, vjesnik, novine

U to podruje spadaju razliita periodina izdanja. U veini sluajeva radi se o

razvoju temeljnog koncepta, koji e se ponavljati u primjeni. Upravo kod tih
poslova morate imati na umu da Vam ove smjernice daju tek indikaciju. Ima
toliko vrsta razliitih asopisa, vjesnika i novina da prilikom sastavljanja
narudbe ne moete slijepo slijediti ove smjernice (to osobito vrijedi za velike
komercijalne asopise i novine)

Koncept oblika novina

(mali - do 10000)

idejno rjeenje ......................................................................................... 12000

izvedbeno rjeenje - razrada po stranici ....................................................... 375

Koncept oblika novina

(veliki - do 50000)

idejno rjeenje ......................................................................................... 50000

izvedbeno rjeenje - razrada po stranici ....................................................... 750

Koncept oblika asopisa

(jednostavan)

idejno rjeenje ......................................................................................... 22500

izvedbeno rjeenje - razrada po stranici ....................................................... 500

Koncept oblika asopisa

(proiren)

idejno rjeenje ......................................................................................... 43500

izvedbeno rjeenje - razrada po stranici ....................................................... 750

Koritenje

Kod izrade temeljnog koncepta licenca se obino ustupa za sve budue primjene.
Nalogodavac tako dobiva pravo na oblikovanje asopisa za sve sljedee brojeve.
Eventualno se koritenje moe vezati uz odredbu da e dizajner (tijekom odreenog
razdoblja) opremati asopis. Pritom treba precizno ugovoriti koje uvjete mora ispuniti
nalogodavac i na koji e se nain navoditi imena u impresumu. Kod takvih dogovora
treba ostati u razumnim granicama. Ukoliko je predviena vrlo iroka upotreba dizajna
(npr. vrlo visoka naklada), mogue je posebno ugovoriti koritenje. Za to se moe
zatraiti 50 do 100% izvornog honorara.

Knjige

Izdavai edukativne literature openito odvajaju nizak iznos za dizajn. Ukoliko je

teko postii dogovor o realnom iznosu, mogue je zatraiti naknadu za ponovljena izdanja.

Ovitak jedne knjige

(meko ili tvrdo izdanje)

idejno rjeenje ........................................................................................... 2000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 1000
3000

19

Ovitak serije knjiga

(meko ili tvrdo izdanje)

idejno rjeenje (jednostavne informacije) ................................................... 1000

idejno rjeenje (proirene informacije) ....................................................... 2000
dizajn po pojedinom ovitku u seriji ............................................................... 750
izvedbeno rjeenje - razrada po ovitku ........................................................ 750

Temeljni dizajn sadraja

(meko ili tvrdo izdanje)

tipografski ................................................................................................. 2000

tekst i slike (jednostavan) .......................................................................... 3500
tekst i slike (proiren)................................................................................. 8000
grakoni, dijagrami, sheme (po komadu) ................................................... 1000
razrada/layout, DTP (po stranici, jednostavan) ............................................... 75
razrada/layout, DTP (po stranici, proiren) ................................................... 125

Koritenje

Koritenje za izdanje odreene knjige ukljuena je u honorar. Eventualno se koritenje

moe ograniiti na prvo izdanje (iako to nije uobiajeno). To je najbolje izriito ugovoriti. Koritenje ne obuhvaa prijevode ili druge knjige u kojima se dizajn ili neki njegovi
dijelovi ponovno koriste.

SIGNALISTIKA
U pregledu polazimo od toga da se radi o grakom dizajnu. Naravno da u
razvoju smjerokaza mogu sudjelovati i produkt dizajneri, no njihove aktivnosti
ovdje nisu uzete u obzir. Graki dizajner usmjeren je prvenstveno na itljivost,
prepoznatljivost, mogunosti identikacije, praktinu upotrebljivost i estetiku.
Analiza smjera kretanja

(polazei od postojeeg unutarnjeg rasporeda)

ogranien broj katova i prostorija (jednostavna) ........................................ 7500
velik broj katova i prostorija (sloena) ...................................................... 15000

Odreivanje broja znakova i obavijesti (polazei od analize smjera kretanja)

ogranien broj katova i prostorija (jednostavna) ...................................... 15000
velik broj prostorija (sloena) ................................................................... 30000
Temeljni dizajn sustava

dizajn potpuno novog sustava ................................................................. 37500

opremanje dizajniranog ili postojeeg sustava natpisima, tipografski ........ 7500
opremanje dizajniranog ili postojeeg sustava slikama ............................ 12500

Razrada po orijentacijskim punktovima

razrada po ploi s prostornim planom ili uputama ...................................... 1250
razrada po ploi za vrata .............................................................................. 500
izrada vodia za korisnika .......................................................................... 4000
Koritenje

20

Koritenjea za sustav smjerokaza obino je ograniena na prostor za koji je sustav

razvijen. Nalogodavac esto ima pravo unutar sustava unositi nove smjerokaze i slino.
Pritom je preporuljivo sastaviti prirunik sa smjernicama kojih se nalogodavac treba
pridravati.

Prijedlog
slubenog cjenika HDD-a
za usluge produkt dizajna

21

CJENIK - INDUSTRIJSKI DIZAJN

KORITENJE CJENIKA
Narudba za industrijski dizajn moe sezati od zahtjeva za usmenim ili pismenim
savjetovanjem do potpune ralizacije nekog proizvoda u vlastitoj reiji. Izmeu te
dvije krajnosti mogue su mnoge varijacije, u kojima aktivnosti i odgovornosti
dizajnera mogu biti vrlo razliite. Ipak, moemo navesti neke faktore koji utjeu
na opseg i trajanje posla, o emu detaljnije govorimo u nastavku.
Cijenik je sastavljen iz dva dijela.
Prvi dio ini idejno i izvedbeno rjeenje - obuhvaa dio posla do izrade prototipa,
tj. u sluaju pojedinane narudbe za poznatog naruioca do izrade naruenog
primjerka. Preporua se naplata idejnog i izvedbenog rjeenja avansno. Za velike
serije mogue je da proizvoa zatrai da se iznos honorara za idejno i izvedbeno
rjeenje odbija od tantjemske naknade (ne isplauje se naknada sve dok ne
dostigne iznos tog honorara). Naknada za koritenje naplauje se kad nastupa
industrijska proizvodnja dizajniranog artikla i to tako da se na iznos za idejno i
izvedbeno rjeenje dodaje naknada za otkup ili tantjemska naknada.

Faze dizajnerskog rada

Idejno rjeenje
a. Informaciona faza

- prvi razgovor, ponuda

- stvaranje osnova, ako naruitelj nije ponudio.
- nabavka informacije, istraivanje (research), analiza trita, store-check,
funkcionalna analiza, sakupljanje podataka (data)
- brifing, izrada biljenice obaveza (dunosti)

b. Faza koncepta

- brainstorming
- studije ergonomije
- izrada koncepta
- tehnicke/formalne varijante koncepta
- predmodeli/proporcionalni modeli
- ocjena varijanti
Izvedbeno rjeenje

22

a. Faza nacrta

- prednacrti (scribbles )
- nacrti (crte, rendering, CAD, animacija)
- principijelne stavke rijesenja postaju prepoznatljive
- model funkcije
- utvrivanje tehnikih vrijednosti, materijala, boja, povrina
- dizajn model / model prezentacije

b. Faza realiziranja

- izrada optimiranje detalja, konstrukcija

- grafika proizvoda, popratni reklamni materijal, pakovanje
- prototip, Rapid-prototyping
- tekst (funkcija, privlanost)
- pratea briga kod optimiranja proizvoda od ( serijske) produkcije do uvoenja
na trite, npr. kalkulacija, ispisi liferanata, redukcija trokova itd. (vidi design
consulting)
- pripustanje, patent, zatita uzorka

23

Koritenje

1. otkup
2. tantjemska naknada

Opseg posla

Samo je po sebi razumljivo da opseg u prvom redu ovisi o proizvodu koji treba
dizajnirati. Pored toga, ima niz okolnosti koje utjeu na prosjeno vrijeme koje je
dizajneru potrebno za izvrenje narudbe. Broj sati se moe poveati ako se
dizajner, primjerice, mora pobrinuti i za tehnike nacrte ili tehniku izvedbu. Ili je
rije o inovativnom poslu, kod kojeg e se poveati vrijeme pripreme (istraivanje). I uloga dizajnera moe utjecati na opseg posla. Tako neki veliki proizvoa
moe zatraiti od dizajnera savjetodavne usluge, dok bi mali nalogodavac
moda angairao dizajnera kao voditelja projekta za razvoj nekog proizvoda. ....

Uvjeti nalogodavca

Industrijski dizajneri esto rade za profesionalne nalogodavce. Moe se dogoditi

da nalogodavac sam postavi ope uvjete (uvjete otkupa) i samo pod tim uvjetima namjerava napraviti narudbu. Naravno, samo dizajner moe procijeniti jesu
li mu ti uvjeti prihvatljivi. Ponekad se dogaa i da nalogodavac postavlja uvjete
koji se tiu ustupanja autorskog prava ili rezultiraju niskim honorarom. Dizajner
se i u tom sluaju moe odluiti na prihvat narudbe jer se, primjerice, radi o jako
zanimljivom poslu ili je to razumna investicija u poslovni odnos s nalogodavcem.
U takvim sluajevima vano je dobro prouiti uvjete otkupa, osobito onima koji
se odnose na odgovornosti ugovornih strana.

Djelomine ponude

Nije neuobiajeno davati djelomine ponude, na primjer, kada se radi o kompleksnoj narudbi ili kada dizajner iz drugih razloga nema predodbe o obujmu
trokova dizajna u kasnijim fazama. U nekim sluajevima, na primjer, nije jo
mogue odrediti vrstu materijala ili sloenost realizacije dizajna i vrijeme koje joj
se mora posvetiti. Iz toga slijedi da zapravo jo ne bi trebalo davati indikaciju
cijene ili vremena koje je potrebno za razvoj proizvoda.

Tree osobe

U dogovoru s nalogodavcem odreuje se tko e kontaktirati dobavljae/

proizvoae, tko e ih nadzirati i kako e se oni plaati. Ponekad nalogodavac
ima stalne dobavljae/ proizvoae s kojima surauje, no dizajner moe dobiti i
slobodne ruke u odabiru proizvoaa. Za nadzor i kontrolu nad radom treih
osoba moe se zaraunati cijena po satu rada.
U svakom je sluaju vano pismeno utvrditi dogovore i dobro paziti u ije
odgovornosti (dizajnerove ili nalogodaveve) spada rad treih osoba, izmeu
ostaloga i u vezi s plaanjem istih te njihove strune odgovornosti. Ako se
dizajner odlui preuzeti takvu odgovornost kao i plaanje treih osoba, onda
moe zaraunati dodatni honorar za (financijsku) odgovornost, odgovornost za
tetu i dodatne poslove.

Savjetodavna funkcija

Posao savjetnika za dizajn ili management nije sasvim jednak djelominoj

narudbi - dizajner cijelo vrijeme sudjeluje u projektu na visokom nivou, u velikoj
mjeri moe utjecati na uspjeh proizvoda, ali u samom postupku dizajniranja
esto nema veliku ulogu. Nije neuobiajeno u takvoj vrsti posla povisiti cijenu
sata ili uvjetovati poseban honorar.

Autorsko pravo i udio u dobiti Ope informacije o autorskim pravima nai ete na poetku ovih smjernica.
Kod industrijskog dizajna redovito se dogaa da nije poznato u kojoj e se
koliini neki proizvod na kraju proizvesti i prodati. U tim sluajevima moe se
odabrati konstrukcija plaanja na bazi udjela u dobiti. Nalogodavac e moda
naknadu za dizajn uvjetovati uspjehom proizvoda. Dizajner u tom sluaju dijeli
nepredvidljiv uspjeh i sudjeluje u poduzetnikom riziku. Nadalje, treba voditi
rauna o podruju i vremenu za koje se ustupa licenca odnosno sklapa ugovor o
udjelu u dobiti.

24

Vlastita reija

Kod radova koji su izvreni u vlasitoj reiji moe se rei da se dizajner nalazi u
jaoj pregovarakoj poziciji. Pritom je pogotovo lake ugovoriti da dizajner ima
pravo svoj rad nuditi drugim osobama, ukoliko kupac ne moe postii zadovoljavajuu iskoritenost. Na kraju, nije loe voditi rauna o visini udjela u dobiti, ali i
da li e se isplatiti honorar ili nepovratni predujam.

Pravo na model

Pravo na model vrlo je slino autorskom pravu. Oba tite vanjski izgled dizajna.
Zatita modela vana je osobito kod radova namijenjenih trinoj eksploataciji,
gdje su razlike izmeu konkurentskih proizvoda (naoko) male. Osim toga,
registracija modela moe imati smisla kada za dizajnerski rad postoji mogunost
meunarodnog plasmana. U nekim je zemljama zatita u smislu autorskog
prava loa, tako da registracija modela, koji e se eventualno uvoditi na inozemno trite, moe biti korisna.

IDEJNO + IZVEDBENO RJEENJE

NAMJETAJ
Kuhinjski elementi
(Sistem)

idejno rjeenje .......................................................................................... 13500

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 6500
20000

Pult/ank za domainstvo

idejno rjeenje ............................................................................................ 4150

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 2100
6250

Pult/ank za ugostiteljstvo idejno rjeenje ........................................................................................... 5800

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 2900
8700

25

Blagavaoniki stol

idejno rjeenje ........................................................................................... 5000

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 2500
7500

Blagavaonika stolica

idejno rjeenje .......................................................................................... 13500

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 6500
20000

Kau/sofa

idejno rjeenje .......................................................................................... 13500

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 6500
20000

Fotelja

idejno rjeenje .......................................................................................... 10000

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 5000
15000

Stoli za dnevni boravak

idejno rjeenje ............................................................................................ 4150

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 2100
6250

Regal/police/ormarii
(sistem elemenata)

idejno rjeenje .......................................................................................... 13500

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 6500
20000

Krevet

idejno rjeenje ........................................................................................... 5800

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 2900
8700

Noni ormari

idejno rjeenje ............................................................................................ 3350

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 1650
5000

Ormar

idejno rjeenje ........................................................................................... 5000

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 2500
7500

Komoda/ladiar

idejno rjeenje ............................................................................................ 4150

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 2100
6250

Kupaonski elementi
(sistem)

idejno rjeenje .......................................................................................... 13500

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 6500
20000

Radni/pisai stol

idejno rjeenje ............................................................................................ 4150

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 2100
6250

Radna/uredska stolica

idejno rjeenje ...........................................................................................16650

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 8350

RASVJETA
Halogenka

idejno rjeenje ............................................................................................ 1700

izvedbeno rjeenje - razrada .........................................................................850
2550

Luster/plafonjera

idejno rjeenje ........................................................................................... 4200

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 2100
6300

Samostojea lampa

idejno rjeenje ........................................................................................... 2000

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 1000
3000

Lampa za radni stol

idejno rjeenje ........................................................................................... 5000

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 2500
7500

Vienamjenska lampa

idejno rjeenje ............................................................................................ 3350

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 1650
5000

Rasvjeta eksterijera

idejno rjeenje .......................................................................................... 13500

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 6500
20000

Depna svjetiljka

idejno rjeenje ........................................................................................... 5000

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 2500
7500

KUANSKI APARATI
Hladnjak

26

idejno rjeenje ......................................................................................... 20000

izvedbeno rjeenje - razrada ..................................................................... 10000
30000

Perilica rublja/peerilica sua idejno rjeenje .......................................................................................... 17000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 8500
25500

tednjak/penica/ploa za kuhanje
idejno rjeenje .......................................................................................... 27000
izvedbeno rjeenje - razrada ..................................................................... 13500
30500
Kuhinjska napa

idejno rjeenje .......................................................................................... 10000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 5000
15000

Mikrovalna penica

idejno rjeenje .......................................................................................... 10000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 5000
15000

TV

idejno rjeenje ............................................................................................ 7500

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 3750
11250

Video

idejno rjeenje ............................................................................................ 6700

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 3300
10000

Zvunik

idejno rjeenje ........................................................................................... 8000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 4000
12000

Muzika linija

idejno rjeenje .......................................................................................... 10000

izvedbeno rjeenje - razrada ...................................................................... 5000
15000

CD player/DVD player

idejno rjeenje ............................................................................................ 6700

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 3300
10000

Radio

idejno rjeenje ............................................................................................ 6700

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 3300
10000

Auto radio/kazetofon/CD

idejno rjeenje ............................................................................................ 6700

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 3300
10000

SITNI UPORABNI PREDMETI

Boca/kutija/ambalaa

Utika/prekida
(sitna oprema-sistem)
27

idejno rjeenje ........................................................................................... 3000

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 1500
4500

idejno rjeenje .......................................................................................... 13500

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 6500
20000

Ruka za vrata

idejno rjeenje ............................................................................................. 700

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 1400
2100

Naoale

idejno rjeenje ............................................................................................ 5300

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 2650
7950

Upalja

idejno rjeenje ............................................................................................. 700

izvedbeno rjeenje ...................................................................................... 1400
2100

Set kofera

idejno rjeenje ........................................................................................... 5800

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 2900
8700

PREDMETI U DOMAINSTVU
Posue (lonac/zdjela/dezva/ ajnik/tanjur)
idejno rjeenje ........................................................................................... 8000
izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 4000
12000
Pribor za jelo

idejno rjeenje ........................................................................................... 6000

izvedbeno rjeenje ..................................................................................... 3000
9000

Serija staklenih/keramikih posuda

idejno rjeenje ............................................................................................ 6700
izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 3300
10000
Kupaonski drai
(komplet)

idejno rjeenje ............................................................................................ 2500

izvedbeno rjeenje - razrada ....................................................................... 1250
3750

Djeja njega

idejno rjeenje ............................................................................................ 2200

izvedbeno rjeenje - razrada ........................................................................ 1100
3300

Elementi sanitarne opreme idejno rjeenje ......................................................................................... 20000

izvedbeno rjeenje - razrada ..................................................................... 10000
30000

28

KORITENJE

Koritenje se isplauje za industrijsku proizvodnju dizajnerskog rjeenja.

Koritenje za djelo industrijskog dizajna moe biti ugovoreno na dva naina:
a) isplatom autorske naknade putem tantijema
b) otkupom

a) Tantijeme

Tantijeme su postotak od prodajne cijene proizvoda a njihova visina ovisi o

proizvodu koji su predmet ugovora, te cijeni pojedinanog proizvoda. Npr. Za
vrlo nisku cijenu proizvoda moe se dogovoriti vei postotak, dok je za vrlo
visoku cijenu proizvoda mogue sniziti postotak.

Iznose za seriju do:

do 10 kom/mjesec ....................................................................................... 10%
10 kom/mjesec ............................................................................................. 7%
100 kom/mjesec ........................................................................................... 3%
1000 kom/mjesec .......................................................................................... 1%
3000 kom/mjesec ...................................................................................... 0.7%
10000 kom/mjesec .................................................................................... 0.5%
b) Otkup

Iznos naknade za otkup formira se na nain da se naknada za idejno + izvedbeno

rjeenje mnoi sa koeficijentom od:
1,5 ............................................................. a vrlo malu seriju - do 10 kom/mjesec
2,0 ............................................................... za malu seriju - do 100 kom/mjesec
2,5 .......................................................... za srednju seriju - do 1500 kom/mjesec
3,5 ............................................................... za veliku seriju - 3 000 kom/mjesec
4,5 ...................................................... za vrlo veliku seriju - 10000 kom/mjesec

29