INSTITUTI I ZHVILLIMIT T ARSIMIT

PROGRAM ORIENTUES PR PRGATITJEN E PROVIMIT KOMBTAR T MATURS SHTETRORE PR GJIMNAZIN

LNDA: MATEMATIKA BRTHAM (Provim i detyruar)

Koordinatore: Erlira Koci

VITI MSIMOR 2011 2012

1. Udhzime t prgjithshme
Ky program orientues ndihmon n prgatitjen e nxnsve pr provimin e lnds s matematiks brtham. Ai synon orientimin e prgatitjes s nxnsve nprmjet prqendrimit n njohurit dhe aftsit m t rndsishme t lnds. Njherazi, programi orientues ndihmon edhe n verifikimin paraprak t prgatitjes prfundimtare t nxnsve, sepse mundson zhvillimin e testimeve prmbledhse. Prgatitja pr provimin e lnds s matematiks brtham bazohet n programin e matematiks brtham t gjimnazit dhe prfshin njohurit dhe aftsit m t rndsishme t ktij programi. Modelimi matematik, aftsia pr t zgjidhur problema, aftsia pr t prdorur njohurit matematike n situata nga jeta reale dhe n problema me prmbajtje nga shkencat e tjera, aftsia e t menduarit kritik, aftsia pr t argumentuar, pr t gjykuar, pr t vrtetuar, si dhe aftsit ndrkurrikulare t kurrikuls s gjimnazit duhet t jen n vmendje prgjat prgatitjes pr provimin e matematiks. Programi orientues pr prgatitjen pr provimin e lnds s matematiks brtham sht mbshtetur: n programet e matematiks brtham 10-12; n Udhzuesin pr zhvillimin e kurrikuls s re t gjimnazit; n standardet e fushs s matematiks; n Udhzimin e MASH-it Nr. 40, dat 12.10.2011 Pr zhvillimin e provimeve t Maturs Shtetrore 2012.

2. Linjat dhe nnlinjat

Nr 1 Linjat Numri dhe veprimet me numra Algjebra Nnlinjat - Bashksit numerike, veprime me numra - Matematika dhe financa e jets s prditshme Shprehjet shkronjore Zgjidhja e ekuacioneve, inekuacioneve, sistemeve Matje jo t drejtprdrejta Matje me formula Gjeometria n plan Gjeometria n hapsir Vijat e grads s dyt Kuptimi dhe paraqitja e funksionit Funksioni dhe limiti

Matja

Gjeometria

Funksioni

Njehsimi diferencial e integral Statistik, probabilitet dhe kombinatorik

Derivati Njehsimi integral Statistik Probabilitet Elemente t njehsimit kombinator

3. Prshkrimi i linjs dhe objektivat

Linja 1: Numri dhe veprimet me numra Prshkrimi i linjs: Zbatimi i konceptit t numrit dhe i veprimeve me numra n situata t ndryshme, prfshir edhe ato q kan lidhje me financn e jets s prditshme. Njohurit jan: Bashksit numerike N, Z, Q, R dhe veprime me to (prerja, bashkimi, prfshirja); prodhimi kartezian i dy bashksive t fundme; veprime me numra real :+,-,*,/ dhe ngritja n fuqi n shprehje numerike; veprime me rrnj +, -, *, e konjuguara; disa nnbashksi t rndsishme t R (intervali, segmenti etj.); kuptimi i logaritmit, vetit e logaritmit; logaritmimi i nj shprehjeje ku ka fuqi, hers apo prodhime; interesi i thjesht dhe i prbr (formula prkatse). Objektivat Linja/Nnlinja Objektivat Bashksit numerike, Nxnsi t jet i aft: - t prdor n zbatime marrdhniet e ndrsjella veprime me numra ndrmjet bashksive numerike N, Z, Q, R; - t gjej prodhimin kartezian t dy bashksive, pr dy bashksi t fundme; - t prdor vetit e veprimeve me numra real pr gjetjen e vlers s nj shprehjeje numerike (me ose pa kllapa); - t paraqes me mnyra t ndryshme nj interval numerik; - t prdor n zbatime prerjen dhe bashkimin e dy intervaleve numerike; - t prdor vetit e logaritmeve n zbatime t thjeshta; - t logaritmoj nj shprehje t thjesht ku ka fuqi, hers apo prodhime. Matematika dhe financa e jets s prditshme Nxnsi t jet i aft: - t zbatoj interesin e thjesht dhe t prbr n problema nga jeta reale.

Linja 2: Algjebra Prshkrimi i linjs: Shprehja e marrdhnieve t ndryshme matematikore me an t gjuhs s algjebrs. Njohurit jan: Shndrrime t thjeshta t polinomeve (mbledhja, shumzimi, faktorizimi); fuqia dhe rrnja e polinomit; vlerat e palejuara t ndryshores n nj shprehje algjebrike me nj ndryshore; shndrrime t njvlershme t shprehjeve algjebrike; shndrrime t njvlershme t ekuacioneve dhe inekuacioneve me nj ndryshore; zgjidhja e ekuacioneve dhe inekuacioneve t fuqis s par e t dyt me nj ndryshore grafikisht ose algjebrikisht; zgjidhja e ekuacioneve dhe inekucioneve n trajt prodhimi ose hersi; zgjidhja e ekuacioneve bikuadrate; zgjidhja e ekuacioneve t thjeshta irracionale me nj ndryshore me nj rrnj; zgjidhja e sistemeve t ekuacioneve/inekuacioneve t tipeve t msiprm; studimi i shenjs s binomit t fuqis s par e t trinomit t fuqis s dyt me nj ndryshore; ekuacione eksponenciale t thjeshta, t trajts au=av apo q sillen n kt trajt, duke prdorur vetit kryesore t fuqive; zgjidhja e ekuacioneve logaritmike t thjeshta, t trajts logau=logav ose q sillen n kt trajt, duke prdorur vetit e logaritmeve. Objektivat Linja/Nnlinja Shprehjet shkronjore Objektivat Nxnsi t jet i aft: - t bj shndrrime t thjeshta t polinomeve (mbledhja, shumzimi, faktorizimi); - t gjej fuqin dhe rrnjn e polinomit; - t gjej vlerat e palejuara t ndryshores n nj shprehje
algjebrike me nj ndryshore;

Zgjidhja e ekuacioneve, inekuacioneve, sistemeve

t kryej shndrrime t shprehjeve duke prdorur formulat kryesore algjebrike. Nxnsi t jet i aft: - t prdor shndrrime t njvlershme pr t kthyer ekuacionet dhe inekuacionet e fuqis s par e t dyt me nj ndryshore n trajtat standarde (kanonike); - t prdor mnyrat grafike, algjebrike, pr zgjidhjen e ekuacioneve dhe t inekuacioneve t fuqis s par e t dyt me nj ndryshore; - t zgjidh ekuacione dhe inekucione ku ana e majt sht prodhim ose hers dypolinomesh, kurse ana e djatht zero; - t prdor mnyrat e prgjithshme pr zgjidhjen e ekuacioneve bikuadrate dhe ekuacioneve t thjeshta irracionale me nj ndryshore me nj rrnj; - t zgjidh sistemet e ekuacioneve/inekuacioneve t tipeve t msiprm; - t studioj shenjn e binomit t fuqis s par e t trinomit t fuqis s dyt me nj ndryshore; - t prdor studimin e shenjs s trinomit pr t zgjidhur inekuacione me an t majt n form prodhimi apo hersi f(x): g(x) 0, f(x) / g(x) 0 , ku f(x) dhe g(x) jan binom t fuqis s par dhe/ose trinom t fuqis s dyt; - t zgjidh me mnyra t ndryshme ekuacione eksponenciale
4

t thjeshta, t trajts au=av apo q sillen n kt trajt, duke prdorur vetit kryesore t fuqive; t prdor mnyrat e zgjidhjes s ekuacioneve logaritmike t thjeshta, t trajts logau=logav ose q sillen n kt trajt, duke prdorur vetit e logaritmeve; t zgjidh ekuacionet elementare trigonometrike dhe ekuacione t thjeshta trigonometrike, duke prdorur formulat e msuara trigonometrike.

Linja 3: Matja Prshkrimi i linjs: Matjet jo t drejtprdrejta, duke prdorur koncepte trigonometrike dhe formula. Njohurit jan: Gjetja e mass s elementit t krkuar, q nuk matet dot drejtprdrejt, duke prdorur teoremat e sinusit, t kosinusit dhe ngjashmrin e trekndshave; zbatime t teoremave t Euklidit dhe t Pitagors n situata problemore; largesa ndrmjet dy pikave, gjatsia e vektorit dhe prodhimi numerik i dy vektorve, me koordinata t dhna; vetit e prodhimit numerik t dy vektorve; njehsimi me formula i syprins dhe vllimit t prizmit, paralelepipedit, piramids, cilindrit dhe konit rrethor t drejt; kndi dhe harku trigonometrik n rrethin trigonometrik; formulat trigonometrike pr kndet me shum ose ndryshes 90, dhe me shum 180; zbatimi i formulave pr sin2, cos 2. Objektivat Linja/Nnlinja Matje jo t drejtprdrejta, matje me formula Objektivat Nxnsi t jet i aft : - t gjej masn e elementit t krkuar q nuk matet dot drejtprdrejt, duke prdorur formulat e trigonometris n trekndsh, teoremat e sinusit e t kosinusit dhe ngjashmrin e trekndshave. - t zbatoj teoremat e Euklidit dhe t Pitagors n situata problemore; - t prdor teoremat e sinusit e t kosinusit pr njehsimin e syprinave t figurave plane; - t njehsoj largesn ndrmjet dy pikave, gjatsin e vektorit dhe prodhimin numerik t dy vektorve, me koordinata t dhna; - t zbatoj vetit e prodhimit numerik t dy vektorve n situata t thjeshta; - t njehsoj me formula syprinn dhe vllimin e prizmit, paralelepipedit, piramids, cilindrit dhe konit rrethor t drejt; - t dalloj kndin dhe harkun trigonometrik n rrethin trigonometrik; - t prdor formulat trigonometrike pr kndet me shum ose ndryshes 90, dhe me shum 180; - t zbatoj formulat pr sin2, cos 2.
5

Linja 4: Gjeometria Prshkrimi i linjs: Kongruenca, ngjashmria, veti t shumkndshave, drejtza dhe plani n hapsir, vijat e grads s dyt. Njohurit jan: Zbatime t kongruencs dhe ngjashmris s trekndshave; zbatime t vetive t trekndshit barabrinjs, katrkndshit, gjashtkndshit t rregullt; rrethit; gjendja e ndrsjell e drejtzs dhe planit n hapsir; gjendjet e ndrsjella t dy drejtzave n hapsir; gjendjet e ndrsjella t dy planeve n hapsir; kndi i drejtzs me planin; kushti i mjaftueshm q drejtza t jet pingul me planin; teorema e tri pinguleve; shumfaqshit (prizmi, piramida, kubi, kuboidi), llojet dhe elementet kryesore t tyre; trupat e rrumbullakt (cilindri dhe koni rrethor i drejt); ekuacioni kanonik i rrethit me qendr (a,b) dhe rreze t dhn r; ekuacioni i tangjentes dhe pingules ndaj rrethit me qendr O (0;0) n nj pik t tij; kushti q nj drejtz me ekuacion y=kx+t t jet tangjente me rrethin x2+y2=R2; ekuacioni kanonik i elipsit, hiperbols me qendr O(0;0) dhe boshte q puthiten me boshtet koordinative; ekuacioni i tangjentes ndaj elipsit, hiperbols me qendr O(0;0) n nj pik t tij; kushti q nj drejtz me ekuacion y=kx+t t jet tangjente me elipsin dhe hiperboln me qendr n O(0;0); ekuacioni i parabols y2=bx ose x2=by; ekuacioni i tangjentes ndaj parabols me kulm n pikn O(0;0) n nj pik t saj; kushti q nj drejtz me ekuacion y=kx+ t t jet tangjente me paraboln y2=bx ose x2=by.

Objektivat Linja/Nnlinja Gjeometria n plan Objektivat Nxnsi t jet i aft: - t formuloj rastet e kongruencs dhe ngjashmris s trekndshave; - t shpjegoj pse dy trekndsha jan kongruent; - t shpjegoj pse dy trekndsha jan t ngjashm; - t prdor vetit e trekndshit, katrkndshit dhe gjashtkndshit t rregullt n situata problemore; - t zgjidh situata problemore duke prdorur ngjashmrin dhe kongruencn e trekndshave. Gjeometria n hapsir Nxnsi t jet i aft: - t prcaktoj gjendjen e ndrsjell t drejtzs dhe planit n hapsir; - t prcaktoj gjendjen e ndrsjell t dy drejtzave n hapsir; - t prcaktoj gjendjen e ndrsjell t dy planeve n hapsir; - t zbatoj n situata problemore kushtin e mjaftueshm q drejtza t jet pingul me planin; - t zbatoj n situata problemore teoremn e tri pinguleve; - t prcaktoj prerjen e drejt t dyfaqshit; - t zgjidh situata t thjeshta problemore me shumfaqshit (prizmi, piramida, kubi, kuboidi) dhe trupat e rrumbullakt (cilindri dhe koni rrethor i drejt).
6

Vijat e grads s dyt

Nxnsi t jet i aft: - t shkruaj ekuacionin kanonik t rrethit me qendr (a,b) dhe rreze t dhn r; - t studioj vetit e rrethit (prerja e rrethit me boshtet koordinative, vendndodhja e rrethit, simetrit, forma e rrethit); - t shkruaj ekuacionin e tangjentes ndaj rrethit me qendr O (0;0) n nj pik t tij; - t shkruaj ekuacionin e pingules n nj pik t rrethit me qendr O (0;0); - t zbatoj kushtin q nj drejtz me ekuacion y=kx+t t jet tangjente me rrethin x2+y2=R2 ; - t shkruaj ekuacionin kanonik t elipsit me qendr O(0;0) dhe boshte q puthiten me boshtet koordinative; - t shkruaj ekuacionin e tangjentes ndaj elipsit me qendr O(0;0) n nj pik t tij; - t zbatoj kushtin q nj drejtz me ekuacion y=kx+t t jet tangjente me elipsin me qendr n O(0;0); - t shkruaj ekuacionin kanonik t hiperbols me qendr O(0;0) dhe boshte q puthiten me boshtet koordinative; - t studioj vetit e hiperbols (prerja e hiperbols me boshtet koordinative, vendndodhja e hiperbols n planin koordinativ, simetrit, forma e hiperbols); - t shkruaj ekuacionin e tangjentes ndaj hiperbols me qendr n O(0;0) n nj pik t saj; - t zbatoj kushtin q nj drejtz me ekuacion y=kx+t t jet tangjente me hiperboln me qendr n O(0;0); - t shkruaj ekuacionin y2=bx ose x2=by dhe t studioj vetit e parabols (prerja e parabols me boshtet koordinative, vendndodhja e parabols n planin koordinativ, simetrit, forma e parabols); - t shkruaj ekuacionin e tangjentes ndaj parabols me kulm n pikn O(0;0) n nj pik t saj; - t zbatoj kushtin q nj drejtz me ekuacion y=kx+ t t jet tangjente me paraboln y2=bx ose x2=by.

Linja 5: Funksioni Prshkrimi i linjs: Mnyrat e dhnies s funksioneve, vargu numerik, progresionet dhe limiti i funksionit. Njohurit jan: Mnyra t ndryshme t dhnies s funksioneve lineare, prpjestimore t zhdrejta, t fuqis s dyt, si edhe t funksioneve y=ax, y=logax, y= x (me tabela, grafik, formula), kalimi nga nj mnyr e dhnies n nj tjetr; kuptimi pr vlern n nj pik, bashksin e prcaktimit, bashksin e vlerave, monotonin e funksionit; njehsimi i vlerave t funksioneve eksponencial, logaritmik n disa pika standarde; kuptimi i vargut si funksion numerik me bashksi prcaktimi N, gjetja e kufizs s vargut, kur vargu jepet me formuln yn=f(n); progresioni aritmetik dhe progresioni
7

gjeometrik; zbatimi i formulave pr an dhe Sn n progresionin aritmetik dhe gjeometrik; prkufizimi i funksionit ift, tek, periodik; prbrja e dy funksioneve elementare t dhna me formul; paraqitja me mnyra t ndryshme i funksioneve elementare: y=x2 y=x3, y=|x|,y=x, y=1/x; shpjegimi me mjete algjebrike i vetive t funksioneve y=x2, y=x3, y=|x|, y=x, y=1/x dhe skicimi i grafikve t tyre; ndrtimi i grafikve t funksioneve: -f , |f| duke prdorur grafikun e nj funksioni f; prkufizimi i funksioneve trigonometrike y=sinx, y=cosx, y=tgx n rrethin trigonometrik; kuptimi intuitiv i limitit t funksionit nprmjet interpretimit gjeometrik dhe me tabel:
= = =

kuptimi intuitiv i funksioneve pmm dhe pmv; format e pacaktuara (raste t thjeshta); limiti i polinomit dhe t funksionit racional n nj pik t bashksis s tij t prcaktimit dhe kur x; rregullat e kalimit n limit n raste t thjeshta (limiti i shums, i prodhimit, i hersit t dy funksioneve q kan limit). Objektivat Linjat/nnlinjat Kuptimi dhe paraqitja e funksionit Objektivat Nxnsi t jet i aft: - t prdor mnyra t ndryshme t dhnies s funksioneve lineare, prpjestimore t zhdrejta, t fuqis s dyt, si edhe t funksioneve y=ax, y=logax, y= x (me tabela, grafik, formula), duke kaluar sipas rastit nga nj mnyr e dhnies n nj tjetr; - t prdor kuptimet: vlera n nj pik, bashksia e prcaktimit, bashksia e vlerave, monotonia; - t njehsoj vlerat e funksioneve eksponenciale, logaritmike n disa pika standarde; - t prshkruaj kuptimin e vargut si funksion numerik me bash-ksi prcaktimi N; - t gjej kufizn e vargut numerik, kur vargu jepet me formuln yn=f(n); - t dalloj progresionin aritmetik dhe progresionin gjeometrik (n vargje t dhna); - t zbatoj formulat pr an dhe Sn n progresionin aritmetik dhe progresionin gjeometrik; - t zgjidh situata problemore me progresione; - t dalloj nse funksioni sht ift, tek, periodik; - t krahasoj me mnyra algjebrike dhe grafike dy funksione t thjeshta t njohura; - t gjej prbrjen e dy funksioneve elementare t dhna me formul; - t paraqes me mnyra t ndryshme, sipas situats konkrete, funksionet elementare: y=x2 y=x3 y=|x| y=x y=1/x; t shpjegoj me mjete algjebrike veti t funksioneve y=x2 y=x3 y=|x| y=x y=1/x dhe t skicoj grafikt e tyre; - t prdor grafikun e nj funksioni f, pr t ndrtuar grafikt e funksioneve: -f, |f|; - t prkufizoj n rrethin trigonometrik, funksionet trigonometrike y=sinx, y=cosx, y=tgx.
8

Funksioni dhe limiti

Nxnsi t jet i aft: - t zotroj nj kuptim intuitiv t limitit t funksionit nprmjet interpretimit gjeometrik dhe me tabel:
= = =

t prdor kuptimin intuitiv t funksioneve pmm dhe pmv; t gjej limitin e formave t pacaktuara (raste t thjeshta); t gjej limitin (pa vrtetim) e polinomit dhe t funksionit racional n nj pik t bashksis s tij t prcaktimit dhe kur x; t zbatoj rregullat (t pranuara pa vrtetim) e kalimit n limit n raste t thjeshta (limiti i shums, i prodhimit, i hersit t dy funksioneve q kan limit).

Linja 6: Njehsimi diferencial dhe integral Prshkrimi i linjs: Limiti, vazhdueshmria e funksionit, derivati, monotonia dhe prkulshmria, integrali i pacaktuar dhe integrali i caktuar. Njohurit jan: Limitet e njanshme, vazhdueshmria e funksionit, vazhdueshmria e funksioneve elementare; prkufizimi i derivatit t funksionit n nj pik; kuptimi gjeometrik dhe fizik i derivatit; lidhja e vazhdueshmris me derivueshmrin; rregullat e derivimit, derivati i funksioneve elementare (funksioni konstant, funksioni fuqi, eksponencial, logaritmik, trigonometrik), derivati i funksionit t prbr, derivati i rendit t dyt; studimi i monotonis s funksionit, gjetja e ekstremumeve me an t derivatit; prkulshmria e vijs, pikat e infleksionit, vlera m e madhe dhe m e vogl e funksionit; variacioni i disa funksioneve t thjeshta; integrali i pacaktuar, vetit; tabela e integraleve themelore; integrimi i drejtprdrejt; integrimi me zvendsim, integrimi i thyesave racionale t thjeshta; integrali i caktuar, vetit; formula e NjutonLaibnicit; zbatime t integralit t caktuar n njehsimin e syprinave t figurave plane. Objektivat Linja/Nnlinja Derivati Objektivat Nxnsi t jet i aft: - t gjej limitet e njanshme t funksionit dhe t tregoj nse ai ka limit; - t gjej asimptotat horizontale dhe vertikale t grafikut pr funksione t thjesht; - t studioj vazhdueshmrin e funksioneve elementare; - t gjej derivatin n nj pik (sipas prkufizimit) t disa funksioneve t thjeshta; - t interpretoj, n shembuj t thjesht, lidhjen e vazhdueshmris me derivueshmrin; - t shkruaj ekuacionin e tangjentes n nj pik t vijs; - t zbatoj rregullat e derivimit pr shumn, ndryshesn, prodhimin, raportin e funksioneve; - t zbatoj rregullat e derivimit t funksioneve elementare (funksioni konstant, funksioni fuqi, eksponencial, logaritmik, trigonometrike); t zbatoj derivatin e funksionit t prbr n raste jo t ndrlikuara;
9

t njehsoj derivatin e rendit t dyt; t studioj monotonin funksionit me an t derivatit; t prcaktoj ekstremumet e funksionit me an t derivatit; t studioj prkulshmrin e vijs dhe t gjej pikat e infleksionit; t gjej vlern m t madhe (m t vogl) me an t derivatit; t studioj variacionin e funksionit n raste t thjeshta: y= ax 2 bx c; y= ax3 bx 2 cx d ; y= ax 4 bx 2 c , y=
ax b . cx d

Njehsimi integral

Nxnsi t jet i aft: - t integroj duke prdorur tabeln e integraleve themelor; - t integroj (n raste t thjeshta) duke prdorur metodn e zvendsimit; t integroj thyesa racionale t forms
P x ax b

, ku P x

sht nj polinom i fardoshm; t prdor n zbatime formuln e Njuton-Laibnicit pr njehsimin e integralit t caktuar; t njehsoj syprinn e figurave plane (t thjeshta) me an t integralit.

Linja 7: Statistik, probabilitet dhe matematik diskrete Prshkrimi i linjs: Interpretimi dhe paraqitja e nj informacioni statistikor, si dhe gjykimi i situatave probabilitare. Njohurit jan: Paraqitja e t dhnave statistikore (diagramet me shtylla, histogramet); mesatarja aritmetike, mesorja, moda; kuptimi mbi ngjarjen, ngjarje elementare, hapsira e rezultateve n ngjarje t papajtueshme; probabiliteti i nj ngjarjeje t thjesht, probabiliteti i ngjarjeve t papajtueshme; formula pr llogaritjen e probabilitetit; parimi i numrimit, i mbledhjes dhe i shumzimit; prkmbimet, formulat pr llogaritjen e prkmbimeve; dispozicionet, formulat pr llogaritjen e tyre; kombinacionet, formulat pr llogaritjen e tyre; probabiliteti me an t kuptimeve kombinatorike.

10

Linja/Nnlinja Objektivat Nxnsi t jet i aft: Statistik - t analizoj nj informacion t gatshm statistikor; - t paraqes me mnyra t ndryshme statistikore nj informacion t dhn; - t gjej mesataren aritmetike, mesoren, modn n raste t thjeshta; Nxnsi t jet i aft: Probabilitet - t gjej probabilitetin e ngjarjeve t thjeshta, ngjarjeve t papajtueshme. - t analizoj nj informacion t gatshm statistikor; - t njehsoj probabilitetin e nj ngjarjeje nga jeta reale; - t prdor parimin e mbledhjes dhe t shumzimit pr llogaritjen e mundsive; - t prdor pemn n ilustrimin e parimit t shumzimit. Nxnsi t jet i aft: Elemente t - t llogarit probabilitetin me an t kuptimeve kombinatorike; njehsimit - t gjej numrin e dispozicioneve, prkmbimeve, kombinator kombinacioneve, duke zbatuar formulat prkatse.

4. Tabela e peshave sipas linjave n prqindje

Nr 1 2 3 4 5 6 7 Linjat Numri dhe veprimet me numra Matja Algjebra Funksioni Gjeometria Njehsimi diferencial e integral Statistik, probabilitet dhe kombinatorik Prqindja 7% 10% 10% 15% 25% 20% 13%

11