Proraun AB konstrukcija na

poarno djelovanje
Literatura:
1. eline konstrukcije 1, Androi, Dujmovi, Deba
2. Betonske konstrukcije 2 rjeeni primjeri, Radi i suradnici
3. Betonske konstrukcije prirunik, Radi i suradnici
4. Fire Safety Engineering Design of structures, J. A. Purkiss
5. EN 1991-1-2 (HRN ENV 1991-2-2)
6. EN 1992-1-2 (HRN ENV 1991-1-2)
Poar nekontrolirano gorenje ijom se vatrom
ugroavaju materijalne vrijednosti (materijalna
teta) ili ljudski ivoti.
OPASNOSTI IZ PRIRODNOG
OKOLIA
snijeg, vjetar,
grom, potres,
odroni, slijeganja tla,
podzemne vode i dr.
OPASNOSTI KAO POSLJEDICA
LJUDSKE DJELATNOSTI I
KORITENJA
nemarnost,
nebriga, nain koritenja,
eksplozija,
podmetnuti poar i dr.
U svijetu godinje strada 2-6% stambenih zgrada te 40-50 000 ljudi izgubi
ivot uz nastale ogromne materijalne tete.
U emu je specifinost djelovanja POARA na (AB) konstrukcije?
Djelovanje poara na (AB) konstrukcije se manifestira kao:
1. MEHANIKO DJELOVANJE:
Uzrokuje naprezanja
(unutarnje sile M, T, N)
2. DEGRADACIJA OTPORNOSTI:
Degradacija poprenog presjeka
Degradacija mehanikih karakteristika gradiva
Redukcija
popr.
presjeka
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
Calcareous
aggregate
Reduction factor of compressive strength f
c,
Siliceous
aggregate
www.structuralfiresafety.org
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
fsy, tension rebar (hot-
rolled) for strain >= 2%
fsy, tension rebar (cold
worked) for strain >= 2%
fsy, compression & tension
rebar for strain < 2%
fsp, hot-rolled rebar
fsp, cold worked rebar
Es, hot-rolled rebar
Es, cold worked rebar
Reduction factor
Class N Reinforcing Steel
www.structuralfiresafety.org
Velike havarije konstrukcija uzrokovanih djelovanjem poara
Windsor Tower, Madrid, 12.02.2005.
POARNA ZATITA
Opi cilj poarne zatite - ogranienje rizika pri poaru za osobe i drutvo,
susjednu imovinu i gdje se to zahtijeva, za izravno izloenu imovinu.
Graevina mora biti proraunata tako da u sluaju izbijanja poara:
nosivost konstrukcije ostane sauvana kroz zadano vrijeme (poar ekstremno
djelovanje),
stvaranje i irenje poara i dima bude ogranieno,
irenje poara na susjedne graevine bude ogranieno,
korisnici mogu napustiti graevinu ili mogu biti spaeni na druge naine.
Mjere graevinske zatite od poara ukljuuju (aktivne i pasivne):
Sigurnost objekata u sluaju poara,
Podjela objekta na poarne odjeljke,
Predvianje pravaca evakuacije.
Predvianje aktivne zatite od poara
Proraun mehanike otpornosti
konstrukcije na poarno djelovanje
OSNOVNI POJMOVI
Poarna otpornost sposobnost konstrukcije ili elementa da zadovolji zahtjeve
namjene (nosivost, razdvajanje) za propisanu poarnu izloenost i propisano vrijeme.
Poarni odjeljak (sektor) prostor unutar zgrade koji se protee preko jednog ili
vie katova i koji je odvojen razdjelnim elementima, tako da je sprijeeno irenje
poara za vrijeme mjerodavne izloenosti poaru.
Razdjelni elementi konstrukcijski i nekonstrukcijski elementi (zidovi i stropovi)
kojima je omeen poarni odjeljak.
Proraunski poar propisani razvoj poara koji se pretpostavlja u proraunu.
Potpuno razvijeni poar stanje pune ukljuenosti svih gorivih povrina u poaru u
odreenom prostoru.
Standardna (nominalna) poarna krivulja - nazivna krivulja koja predstavlja odnos
temperatura vrijeme za poarno optereenje od gorenja drva.
REALNI POAR
Za nastanak poara
unutar graevine bitno je
razlikovati:
uzrok zapaljenja,
dostatnost kisika,
dostatnost goriva,
Faze razvoja poara:
Zapaljenje ili tinjanja zapoinje pri malim temperaturama, vrijeme je teko procijeniti.
i nema utjecaja na konstrukciju;
irenje ili razvijanje poara u toj fazi poar je lokalnog karaktera i fazi irenja moe
buknuti ili se lokalizirati (ovisno o kisiku i dr.)
Buktanje kratka faza koju karakterizira iznenadna erupcija poara u cijelom poarnom
odjeljku;
Potpuno razvijeni poar - faza nakon buktanja gdje se poar u potpunosti razvio u
cijelom odjeljku uz veliko poveanje temperature plina.
Hlaenje faza opadanja poara kojoj odgovara smanjenje temperature plina sve dok
gorivi materijal u potpunosti ne izgori.
Potpuno razvijeni poar ovisi o koliini kisika te razlikuje se:
Fuel controlled ima na raspolaganju dosta kisika tako da rata izgaranja ovisi samo
o karakteristikama materijala koji gori;
Ventilation controlled nema dovoljno kisika tako da rata izgaranje ovisi iskljuivo
o raspoloivom kisiku;
STANDARDNI POAR - ISO 834 poarna krivulja
Dogovorna krivulja iz 1975g.
- Razlog je bio harmonizirati nain ispitivanja a
tada se uinila ova krivulja najprimjerenija.
- Temelji se na krivulji potpunog sagorijevanja
drvenog goriva (gorivo na bazi celuloze) jer
prijanja ispitivanja se temeljila na sagorijevanju
drveta.
- Izraz koji opisuje krivulju:
Standardna krivulja ISO 834 - nedostaci
- ne daje podatke o realnom poaru (ne poklapa se s realnim poarom),
- nema faze hlaenja,
- u poarnom sektoru predvia samo jednu temperaturu,
- ne uzima u obzir ogranienje postojanje otvora i dr.
Uz manje modifikacije (dopunu) i u novim normama je zadrana kao
nominalna krivulja.
Razlog je postojanje baze podataka ispitivanja s ovim poarom i pogodnost
laboratorijskog ispitivanja.
Utvrene su koleracije s drugim modelima krivulja.
Izraz za vanjsku krivulju (element je izvana)
Izraz za ugljikovodinu krivulju
DOSADANJA ANALIZA KONSTRUKCIJE PRI POARU
Za pojedine konstrukcije i elemente bile su propisane zahtijevane klase poarne
otpornosti.
To je bilo definirano vremenom koji pojedini element konstrukcije mora odoljevati
standarnom poaru.
Postojala je klasifikacija objekata i dijelova objekata u razliite klase (razrede) poarne
otpornosti.
U prijanjoj tehnikoj regulativi pojedinih zemalja zahtijevane poarne otpornosti su dosta
precizno odreene, kako za razliite tipove konstrukcija tako i u zavisnosti katnosti
graevine, namjene, povrine i visine poarnih odjeljaka u graevini.
U Hrvatskoj je ta problematika tretirana u ogranienom obliku pa je bila definirana podjela
tipova konstrukcija i elemenata konstrukcije prema njihovoj poarnoj otpornosti.
Elementi konstrukcije su stoga morali imati potrebnu nosivost za izloenost
standardnom poaru tijekom odreenog vremena.
Sam proraun AB konstrukcija se svodio da se odredi min. zatitni sloj i min.
dimenzije elemenata konstrukcije. TKO JE MORAO KORISTIO JE NJEMAKU
NORMU DIN 4102-1 (izala u prvom obliku jo 1981 g)
eline na propisanu zatitu premazima ili oblogom, a za drvene dodatnu
dimenziju elementa ili zatitu
TO JE BILO ODREENO POARNIM ELABORATOM
ANALIZA KONSTRUKCIJE PRI POARU
PREMA EUROKODU
-Prvi korak u analizi konstrukcije u sluaju djelovanja poara je odreivanje
toplinskog djelovanja.
-Postoje dva osnovna naina odreivanja tog djelovanja i prije poetka
projektiranja potrebno je odabrati jedan od ta dva naina:
1. Prva mogunost se temelji na postupku prema propisanim pravilima
(prescriptive rules). Djelovanje na konstrukciju se odreuje prema jednoj od
nominalnih krivulja poara (standardna ili parametarska). Ova mogunost
projektanta svodi na pasivnu ulogu u projektiranju. Slino ili gotovo isto kao
dosadanji pristup.
2. Druga mogunost se temelji na provoenju proraunske analize
konstrukcije (performace based rules). Odreivanje toplinskog djelovanja na
konstrukciju temelji se na usvajanju i analizi fizikalnih i kemijskih parametara.
Proraunski postupak

Performance-Based Code
(Physically based Thermal Actions)
Selection of Simple or Advanced
Fire Development Models
Prescriptive Rules
(Thermal Actions by Nominal Fire
Calculation of
Mechanical
Actions at
Boundaries
Member
Analysis
Project Design
Analysis of
Part of the
Structure
Analysis of
Entire
Structure
Calculation of
Mechanical
Actions at
Boundaries
Selection of
Mechanical
Actions
Advanced
Calculation
Models
Simple
Calculation
Models
If available
Calculation of
Mechanical
Actions at
Boundaries
Member
Analysis
Analysis of
Part of the
Structure
Analysis of
Entire
Structure
Calculation of
Mechanical
Actions at
Boundaries
Selection of
Mechanical
Actions
Advanced
Calculation
Models
Simple
Calculation
Models
If available
Tabulated
Data
RAUNSKA ANALIZA KONSTRUKCIJE PRI POARU
Prijedlog prorauna na poarno djelovanje prema
EUROKODU podrazumijeva sljedee korake:
izbor odgovarajue proraunske situacije (poarni scenarij),
odreivanje odgovarajueg proraunskog poara,
proraun razvoja temperature (u prostoru i konstrukcijskim
elementima,
proraun mehanikog ponaanja konstrukcije izloene poaru.
DEFINIRANJE POARNOG SCENARIJA
Da bi se odredila izvanredna proraunska situacija, treba odrediti
proraunski poarni dogaaj i s njim vezani proraunski poar na temelju
prosuivanja poarnog rizika.
Scenario poara (proraunska situacija) obuhvaa definiranje i opis:
Podataka o samom poaru kao to je veliina i izvor zapaljenja, vrsta
goriva, gustoa poarnog optereenja i dr.
Podatke koji utjeu na razvoj poara kao to su uvjeti ventilacije, vanjski
uvjeti okoline, veliina poarnih odjeljaka, svojstva zidova poarnog
odjeljka, utjecaj aktivnih mjera spreavanja poara itd.
Poloaj i mjesta nastanka poara u odnosu na glavne nosive dijelove
konstrukcije.
ODREIVANJE PRORAUNSKOG POARA
Proraunski poar (design fire) predstavlja potanko opisani razvoj poara koji
se usvaja radi prorauna konstrukcije u sluaju pojave poara.
Da bi se on odredio potrebno je u prvom redu odrediti poarno optereenje
Q
fi
(toplinska energija koja se oslobaa izgaranjem gorivog materijala u
prostoru graevine), odnosno proraunsku gustou poarnog optereenja
(q
f,d
) i definirati ratu oslobaanja topline (Q) za vrijeme poara.
Proraun gustoe poarnog optereenja mjera osloboene energije
Nakon to se odredi poarno optereenje potrebno je poznavati ratu kojom e ono
izgarati.
Proraunska gustoe poarnog optereenja (q
f,d
) mjera raspoloive energije u
poaru
Rata oslobaanja topline za vrijeme poara (Q) - snaga poara i utjee na
temperaturu plina
Q je izvor porasta temperature i ima glavnu ulogu za rasprostiranje plina i dima. Moe se
dogoditi:
1. Poar dosegne maksimalnu vrijednost bez ogranienja kisika (Q je ograniena s
poarnim optereenjem)
2. Poar dosegne maksimalnu vrijednost uz ogranienje kisika jer ga nema dovoljno u
poarnom odjeljku (Q je ogranien raspoloivim kisikom)
Kod obje ove mogunosti poara nakon to poar proe fazu buktanja moe se dogoditi:
1. Lokalizirani poar dio odjeljka je u poaru postoje dvije krivulje temperatura
vrijeme
2. Potpuno razvijeni poar sve gori istom uz razvoj jedinstvene temperature
Da bi se definirao raunski poar s ratom oslobaanja topline Q za vrijeme
poara potrebno je odrediti:
Rate razvoja poara FGR
Gustoe poarnog optereenja q
f
Povrine izloene poaru A
fi
Uvjete ventilacije
Mogue je Q krivulju odrediti i eksperimentalno.
PRORAUN TEMPERATURA
Proraun temperatura u zatvorenom prostoru
- Opim pravilima prijenosa topline;
- Nominalnim krivuljama temperatura-vrijeme;
- Modelima prirodnog poara.
Opa pravila prijenosa topline u prostoru
-Uporaba diferencijalnih jednadbi (Fourier) koje odreuju prijenos topline uslijed
temperaturnog djelovanja u konstrukcijski element.
-Uz odgovarajua pojednostavljenja, pretpostavke i definirane rubne uvjete moe se
raspodjela temperature u prostoru u vremenu i odrediti promjena temperature u
promatranom elementu konstrukcije.
-To je postupak prihvatljiv za detaljnije analize u programima s konanim elementima gdje
su isprogramirane diferencijalne jednadbe i dr.
Nominalne krivulje temperatura-vrijeme
-Definiraju zakonitosti razvoja temperature u vremenu u graevinskom objektu ne
uzimajui u obzir uvjete u samom objektu (poarno optereenje, sustav ventiliranja
objekta, sustav aktivne zatite i sl.)
1. Krivulja standardnog poara
2. Krivulja vanjskog poara
3. Krivulja ugljikovodika
- Premda nominalne krivulje imaju dosta nedostataka dosta su praktine u dokazu
otpornosti elementa, a za ogranienu primjenu (za poarne sektore do 500 m2 i dr) mogu
se usporediti vremena estine standardnog poara i realnog poara.
-Ekvivalentno vrijeme izloenosti standardnoj poarnoj krivulji odreeno je izrazom
Modeli prirodnog poara
- Modeli prirodnog poara pokrivaju razvoj poara koji je realan i za kojeg se oekuje da
e se pojaviti.
- Ti modeli uzimaju u obzir glavne parametre koji utjeu na irenje poara (poarno
optereenje, veliinu zgrade, uvjete ventiliranja i dr.)
- To su skuplje analize kojima se dobijaju realnije krivulje poara.
- EN 1991-1-2 razlikuje:
1. Pojednostavljeni modeli poara jednostavni fizikalni modeli s ogranienim
podrujem primjene
- Modeli poara u sektoru (zatvorenom prostoru)
- Modeli ogranienih poara (lokalizirani poari)
2. Napredni modeli poara uzimaju u obzir karakteristike plina, izmjenu mase i
izmjenu energije
- Modeli jedne zone u odjeljku djeluje samo jedna jednolika krivulja temp.- vijeme
- Modeli dvije zone u odjeljku djeluje dvije krivulje temp.- vijeme (u gornje i
donjem dijelu)
-Modeli polja (CFD) daju razvoj temperature u sektoru u potpunosti u ovisnosti
vremena i prostora.
Pojednostavljeni modeli poara
- Modeli poara u sektoru pretpostavljaju jednoliku raspodjelu temperature u cijelom
prostoru. Daju krivulje temp-vrijeme uzimajui u obzir poarno optereenje i uvjete
ventiliranje na zidovima (vrata i prozori).
-Primjenjivi su za zatvorene prostore tlocrtne povrine do 500 m2 bez otvora na krovu i
maksimalne visine stropa do 4 m.
-Glavna pretpostavka ovih modela je izgaranje cjelokupnog poarnog optereenja.
-Postoji veza ovih modela i standardnih krivulja preko ekvivalentnog vremena izloenosti.
-EN 1991-1-2 daje parametarsku krivulju preporuka za pojednostavljeni model
Napredni modeli poara
- Modeli jedne i dvije zone polaze od pretpostavke da se zatvoreni prostor moe
podjeliti u odreeni broj zona tako da svaka ima priblino jednake karakteristike (masu,
gustou, temperaturu, tlak i unutarnju energiju) jer je realno simuliranje dosta sloena zadaa
kod numerikog modeliranja pa su uvedena odreena pojednostavljenja.
-Modeliranje u zonama polazi od sustava diferencijalnih jednadbi koje su izvedne koristei
zakon odranja mase (jednadbe kontinuiteta), zakon odranja energije (prvi zakon
termodinamike) i zakon idealnih plinova.
-Najee se zatvoreni prostor dijelu u dvije zone:
a) Gornja zona zona vruih plinova i dima razvijaju se visoke temperature
b) Donja zona zona u kojoj se zadrava sobna temperatura i sobni tlak
Meusobna djelovanja zona posljedica su izmjene mase i energije. Tu su prisutna jo neka
pojednostavljenja kao to su:
- specifini toplinski kapacitet c
p
i c
v
se uzimaju konstantni,
- hidrostatski uvjeti su zanemareni zakon idealnih plinova
Toplinska djelovanja na konstrukciju su opisana NETO TOPLINSKIM TOKOM
(h
net,d
), koji se odreuje razmatranjem toplinskog zraenja i konvekcije u i iz
poarnog okolia.
Pri proraunu temperatura na promatranom elementu koristei krivulje temp.-
vrijeme dobivene na jedan od prethodno navedenih naina uzima se neto
toplinski tok od konvekcije i zraenja opisan jednadbom:
Proraun temperature u nosivom
elementu
Temperatura u betonskom ili elinom elementu se utvruje rjeavanjem
jednadbe:
Uz odgovarajua pojednostavljenja za nominalne krivulje
i odgovarajue parametarske modele mogu se dobiti
dijagrami raspodjele topline u elemenetu.
10
20
30
40
50
60
70
10 20 30 40
700
800
600
500
400
www.structuralfiresafety.org
Proraun AB KONSTRUKCIJA
na poarno djelovanje
prema EN 1992-1-2
Podruje ove norme
Norma pokriva proraun betonskih
konstrukcija za izvanredno djelovanje
uslijed poara Proraun je povezan s
normama EN1992-1-1 i EN1991-1-2.
Nosiva
funkcija
Funkcija
razdvajanja
Izbjei
prijevremeno
otkazivanje
1.
2.
Norma pokriva i pasivnu zatitu od poara vezano za
proraun betonskih konstrukcija
Meutim norma
ne pokriva
Norma vrijedi za betone do razreda C90/105, odnosno
za LC do razreda LC55/60
Ljuske
Prednapete
konstrukcije s
vanjskim kabelima
Ograniiti irenje poara
(plamena, plinova &
pretjerane topline)
Funkcija
razdvajanja
Osnovni zahtijevi za konstrukciju
Nosiva
funkcija
Deformacijski
kriterij
Za vrijeme relevantnog poara
Za elemente i spojeve koji formiraju
ograene prostore (poarne sektore):
Ne smije doi do degradacije i prolaska
topline kroz elemente
Toplinska radijacija na neizloenoj
strani je ograniena (Nije relevantno za
konstrukcije koje obrauje ova norma)
Mehanika otpornost treba biti
zadrana Ne smije doi do
prijevremenog kolapsa
Kada nain zatite i proraun elemenata
konstrukcije zahtijeva uzimanje u obzir
deformacije nosive konstrukcije
Izloenost standardnom poaru
Kriterij R
Nosiva funkcija je zadrana tijekom
zahtijevane izloenosti poaru.
Kriterij I
Poveanje temperature na neizloenoj
strani mora biti ogranieno na:
Prosjeno poveanje 140 K
Max. poveanje u nekoj toki 180 K
Kriterij E
Prolaz plamena i vruih plinova kroz
element je sprijeen.
Kriterij M
Elementi se moraju oduprijeti
horizontalnom koncentriranom optereenju
odreenom normom EN1363-2.
Izloenost parametarskom poaru
0
0 Time
Temperature


max
Heating
phase
Decay
phase
*
max
t
Nosiva
funkcija R
Treba biti zadrana tijekom
cijelog vremena izloenosti
Funkcija
razdvajanja E i I
Poveanje temperature na
neizloenoj strani:
Za vrijeme faze zagrijavanja,
Prosjeni rast < 140 K
Maksimalni rast < 180 K
Za vrijeme faze opadanja,
Prosjeni rast < 200 K
Maksimalni rast < 240 K
Poraunske vrijednosti mehanikih
svojstava gradiva X
d,fi
= (X
k,
/ X
k
), faktor redukcije
mehanikih svojstava ovisno o
temperaturi
Karakteristina vrijednost (f
k
or E
k
)
pri normalnoj temperaturi
Parcijalni faktor sigurnosti za
materijal za poarnu situaciju
= 1.0 za beton i armaturu
(obinu i prednapetu)
(odreuje National Annex)
fi M k fi d
X k X
, ,
/

=
Za mehanika svojstva gradiva (vrstoa i rel. deformacija):
Ako se mijenja predloeni
M,fi
potrebno je
mijenjati i tabline podatke za proraun.
Uvjet nosivosti
( ukljuujui efekte
toplinskog irenja
deformacije)
fi t d fi d
R E
, , ,

Proraunsko djelovanje
Proraunska otpornost
Poarni
testovi
Drugi modeli
izloenosti poaru
Izloenost
standardnom poaru
EN1991-1-2
Globalna analiza
konstrukcije
Analiza dijelova
konstrukcije
Analiza elementa
EN1992-1-2
Tablini podaci prikazani kasnije se temelje na
izloenosti standardnom poaru.
Analiza elemenata Proraunsko djelovanje
d fi d fi
E E =
,
Proraunska
djelovanja za proraun
pri normalnoj
temperaturi
Faktor redukcije vezan za
kombinaciju proraunskog
djelovanja
Proraunsko djelovanje E
d
se odredi u skladu s EN1990.
Odreivanje proraunskog djelovanja za vrijeme t = 0 uz
uporabu faktora kombinacije
1,1
ili
2,1
prema EN1991-1-2.
Pojednostavljeno, proraunsko djelovanje E
d,fi
moe se
odrediti preko proraunskog djelovanja :

>
+ + +
1
, , 0 , 1 , 1 ,
1
, ,
" " " " " "
i
i k i i Q k Q P
j
j k j G
Q Q P G
Faktor redukcije za kombinaciju
optereenja
fi
Stalno
Parcijalni faktori
1 , 1 ,
1 ,
k Q K G
k fi k
fi
Q G
Q G

+
+
=
Prednapinjanje Korisno opt. Dopunsko korisno opt.
Faktor redukcije
fi
moe se preko:
Eq.(6.10)
u EN1991
Djelovanja:
Faktor kombinacije za
uestalu ili kvazistalnu
vrijednost djelovanja
odreeno s
1,1
or
2,1
Za kombinaciju optereenja:
Primjer odreivanja
fi
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
Q
k,1
/ G
k
0.2
Reduction factor
fi
0.5

fi
= 0.9
0.7

G
= 1.35

Q
= 1.50
www.structuralfiresafety.org
Skladita
Trgovine
Stambeno-
poslovni
prostori
Opt. vjetrom
Pojednostavnjeno,
fi
= 0.7 za skladita

fi
= 0.65 za ostalo
1 , 1 ,
1 ,
k Q K G
k fi k
fi
Q G
Q G

+
+
=
Druga proraunska razmatranja
Thermal
gradient
Rubni uvjeti
na osloncima i
krajevima elementa
ostaju nepromjenji
Time = t
Time = 0
Termike
deformacije uslijed
temperaturnog
gradijenta po visini
presjeka

Uzduno ili u
ravnini toplinsko
izduenje
Analiza dijelova (sklopova) konstrukcije
Vremenski neovisni
oslonci i rubni uvjeti
Proraunsko djelovanje
prema EN1990
Ostaju
nepromjenjena za
vrijeme poara
Analiza obuhvaa:
Svojstva gradiva
Svojstva elementa
Naine sloma
Toplinsko izduenje i
deformacija
itd
Globalna analiza konstrukcije
Nain
sloma
Svojstva
gradiva
Svojstva
elementa
Uinci toplinskog
poveanja i deformacije
Beton normalne
teine
Armaturni elik
Prednapeti elik
Betoni visoke
vrstoe
Lakoagregatni beton
Svojstva gradiva u poaru
+
EN1992-1-1
Mehanika
svojstva
Toplinska
svojstva
Odnos naprezanje-
rel. deformacija
Modul elastinosti
Granica teenja
Toplinsko izduenje
Specifina topl. energ.
Toplinska provodljivost
Poglavlje 6
Vrijednosti svojstava gradiva u ovom
poglavlju uzimaju se kao
karakteristine vrijednosti.
Ponaanje betona pod tlakom u poaru matematiki model
Strain
Stress
f
c,

c1,

cu 1,
www.structuralfiresafety.org

<

+
=

, 1 , 1
, 1
3
, 1 , 1
,
for models linear - non or Linear
for
] ) / ( 2 [
3
) (
cu c
c
c c
c
f
2 ~ 50 K/min
Vrijedi za prirast
temperature:
1.
2.
Tri parametra: f
c,
,
c1,
i
cu1,
,
su ovisni o temperaturi
Parametri tlane vrstoe betona

[C]
Siliceous &
calcareous

c1,

cu1,
20 0.0025 0.0200
100 0.0040 0.0225
200 0.0055 0.0250
300 0.0070 0.0275
400 0.0100 0.0300
500 0.0150 0.0325
600 0.0250 0.0350
700 0.0250 0.0375
800 0.0250 0.0400
900 0.0250 0.0425
1000 0.0250 0.0450
1100 0.0250 0.0475
1200 - -
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
Calcareous
aggregate
Reduction factor of compressive strength f
c,
Siliceous
aggregate
www.structuralfiresafety.org
Beton iz silikatnog agregata ima veu
redukciju vrstoe nego beton iz
vapnenakog agregata
Promjena rel. deformacije:
c1,
and
cu1,
ovisno o temperaturi je ista za beton iz oba
tipa agregata.
Ponaanje vlano optereenog betona
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 100 200 300 400 500 600
Temperature [
o
C]
Reduction factor of tensile strength
www.structuralfiresafety.org
Konzervativni pristup: Vlana vrstoa betona se u pravilu moe
zanemariti.
Ako je nuno
uzeti u obzir
vlanu vrstou
U odstunosti tonjih
podataka moe se
primjeniti prikazan
dijagram.
Armaturni elik
Strain
Stress
f
p,

f
y,

p,

E
a,

= tan
y,

t,

u,

Tangentni modul E
t,
= 0.02 = 0.15 = 0.20
= f
p,
/ E
a,
( )
( )
( )
[ ]

=
= < <
= =
+ =

= < <
= =
0 . 0 for
) /( ) ( 1 for
0 for
for
for
,
, , , , , ,
, , , ,
2
,
2
,
2
,
2
,
, , ,
, , , ,

u
t u t y u t
y t t y
y p
y
y
t y p
a a t p
f
f E
a
a
b
c f
a a
b
E
E E E
) ( 2 ) (
) (
) (
) ( ) (
, , , , ,
2
, ,
2
, , ,
2
, , , , ,
2







p y a p y
p y
a p y
a p y p y
f f E
f f
c
c E c b
E c a

=
+ =
+ =
2 ~ 50 K/min
Vrijedi samo za
prirast temper.:
Razred A elika:

st,
= 0.05;
su,
= 0.10
Faktor redukcije za elik
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
fsy, tension rebar (hot-
rolled) for strain >= 2%
fsy, tension rebar (cold
worked) for strain >= 2%
fsy, compression & tension
rebar for strain < 2%
fsp, hot-rolled rebar
fsp, cold worked rebar
Es, hot-rolled rebar
Es, cold worked rebar
Reduction factor
Class N Reinforcing Steel
www.structuralfiresafety.org
Prednapeti elik
Strain
Stress
f
p,

f
y,

p,

E
a,

= tan
y,

t,

u,

Tangentni modul E
t,
= 0.02 = 0.15 = 0.20
= f
p,
/ E
a,
( )
( )
( )
[ ]

=
= < <
= =
+ =

= < <
= =
0 . 0 for
) /( ) ( 1 for
0 for
for
for
,
, , , , , ,
, , , ,
2
,
2
,
2
,
2
,
, , ,
, , , ,

u
t u t y u t
y t t y
y p
y
y
t y p
a a t p
f
f E
a
a
b
c f
a a
b
E
E E E
) ( 2 ) (
) (
) (
) ( ) (
, , , , ,
2
, ,
2
, , ,
2
, , , , ,
2







p y a p y
p y
a p y
a p y p y
f f E
f f
c
c E c b
E c a

=
+ =
+ =
2 ~ 50 K/min
Vrijedi za
prirast temp.:
Faktor redukcije za prednapeti elik
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
fpy, cold worked (Class A)
fpy, cold worked (Class B)
fpy, quenched & tempered
fpp, cold worked
fpp, quenched & tempered
Ep, cold worked
Ep, quenched & tempered
Reduction factor
Prestressing Steel
www.structuralfiresafety.org

[C]
Class A & B

pt,

pu,
20
0.050 0.100 100
200
300 0.055 0.105
400 0.060 0.110
500 0.065 0.115
600 0.070 0.120
700 0.075 0.125
800 0.080 0.130
900 0.085 0.135
1000 0.090 0.140
1100 0.095 0.145
1200 0.100 0.150
Toplinsko izduenje betona
0
2
4
6
8
10
12
14
16
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
Siliceous
aggregate
Calcareous
aggregate
Thermal strain [x10
-3
]
www.structuralfiresafety.org
Nema daljnjeg
topl. izduenja
Pretpostavlja se da se beton iz silikatnog agregata
izduuje vie nego beton iz vapnenakog agregata.
Specifini toplinski kapacitet betona
0
0.5
1
1.5
2
2.5
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
Specific heat [kJ/kg K]
(u = 1.5%)
(u = 0%)
(Moisture content, u = 3%)
www.structuralfiresafety.org
Za oba tipa
agregata
Sadraj vlage je modeliran za vrnu vrijednost izmeu
100 C and 115C.
Toplinska provodljivost betona
0
0.4
0.8
1.2
1.6
2
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
Thermal conductivity [W/m K]
Upper limit
Lower limit
www.structuralfiresafety.org
Za oba tipa
agregata
Odreena je izmeu donje i gornje granine vrijednosti:
Toplinsko izduenje armaturnog i
prednapetog elika
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
Prestressing steel
Reinforcing steel
Thermal elongation l /l [x10
-3
]
www.structuralfiresafety.org
Faza promjene
u kristalnoj
strukturi
Proraunski postupci dokaz nosivosti
Metoda
Redukcije poprenog
presjeka
Temperaturni
profili
Pojednostavljeni
modeli prorauna
Napredni
modeli
Osnovne informacije:
Termalni odgovor
Mehaniki odgovor
Potvrda
Betonske konstrukcije
mogu se proraunati:
Redukcija
vrstoe
Druga
proraunska
razmatranja:
Posmik, torzija i
sidrenje
Odlamanje
Spojevi
Zatitni slojevi
ili
Raspoloive metode pojednostavljenog prorauna
Parametarski
poar
500C isotherm
method
Annex B
Annex C
Metoda zone
Za proraun otpornosti na savijanje i uzdunu silu,
ukljuujui utjecaj prorauna drugog reda predlae dvije
metode:
Metoda zone
Za analizu poprenog presjeka stupova sa znaajnim
utjecajem prorauna drugog reda:
Standardni
poar
Preporuka za male
presjek i
vitke stupove
Druge metode pojednostavljenog prorauna
Nije potpuno
verificirana!
Annex D
Annex E
Za proraun otpornosti na posmik, torziju i sidrenje moe
se primjeniti metoda prikazanu u:
Pojednostavljene metode prorauna pri normalnoj
temperaturi, temeljene na linearnoj analizi, mogu se
koristiti za grede i ploe gdje je optereenje uglavnom
ravnomjerno rasporeeno.
Alternativa:
Ploe i grede
Temperaturni profili u presjeku AB elementa
10
20
30
40
50
60
70
10 20 30 40
700
800
600
500
400
www.structuralfiresafety.org
ispitivanja
proraun
Temperaturni
profili u
Annex A
Temperatura
u betonskoj
konstrukciji
Temperatura u betonskoj konstrukciji izloenoj
poaru moe se odrediti ispitivanjem ili
proraunom (numerika analiza)
Annex A daje proraunske profile temperature za
ploe, grede i stupove izloene standardnom
poaru. Vidi desno.
Specifina toplina
je odreena s
1.5% vlage
www.structuralfiresafety.org
U AB presjecima temeperaturne krivulje su odreene uz
slijedee pretpostavke:
Termika provodljivost
= donja granica
Povrinska emisija
= 0.7
Faktor konvekcije
= 25
Temperaturni profili su
konzervativni za sadraj
vlage > 1.5%.
Temperaturni profili
Slabs
h x b
150 x 80 mm R30
300 x 160 mm R30 - R90
300 x 160 mm 500C isotherms
600 x 300 mm R60 - R120
800 x 500 mm R90 - R240
Beams
h = 200 mm R60-R240
300 mm Square R30 - R120
300 mm Square 500C isotherms
300 mm Circular R30 - R120
300 mm Circular 500C Isotherms
Columns
* Primjenjivo i na zidove izloene
poaru s jedne strane
Metode redukcije poprenog presjeka
a) 500 C isotherm method
Temeljni principi prorauna:
beton 500C vrstoa = 0
beton < 500C puna vrstoa
Za standardni i parametarski poar
Za armirane i prednapete betonske
presjeke izloene uzdunoj sili,
savijanju i njihovoj kombinaciji
Primjenjiv za standardni i
parametarski definiran poar
Nosivost se
temelji na
reduciranom
poprenom
presjeku
500 C isotherm
Temperatura ipki se
treba uzeti u obzir
Osnovni principi
R240
R180
R120
Standard fire
280
200
160
120
90
R90
R60
240
200
160
140
100
800
600
400
300
200
Parametric fire
Fire load
density
(MJ/m
2
)
Minimalne dimenzije poprenog
presjeka (mm)
Opening factor
0.14 m
1/2
Debljina oteenja a
500
= prosjek
500C izoterme u tlanoj zoni
poprenog presjeka.
500 C isotherm
Izloen na 4 strane
(greda ili stup)
h
fi
h
b
fi
b
Izloenost na tri strane
Za pravokutne grede izloene poaru s tri strane, efektivni
popreni presjek u poaru se odreuje prema:
500 C
isotherm
Izloena vlana zona
d
fi
= d
b
fi
b
d
fi
d
b
fi
b
Izloena tlana zona
vlak
vlak
tlak
tlak
Presjek izloen momentu savijanja i uzdunoj sili
Proraunska procedura:
Odreivanje izoterme od 500C
Usporedba kapaciteta nosivosti s proraunskim djelovanjem, ili
procjena poarne otpornosti i usporedba s poarnim zahtijevom.
Odreivanje efektivne irine b
fi
i visine d
fi
Odreivanje temperature armature
Odreivanje reducirane vrstoe armature
Odreivanje kapaciteta nosivosti na reduciranom
poprenom presjeku s reduciranom vrstoom elika
Kapacitet nosivosti
z
b
fi
A
s
A
s

x
x
f
cd,fi
(20)
xb
fi
f
cd,fi
(20)

s1
f
sd,fi
(
m
)
z
F
s
= A
s
f
scd,fi
(
m
)
F
s
= A
s2
f
sd,fi
(
m
)
M
u1
M
u2 +
d
fi
z
Srednja temperatura
u sloju,

m
i
m
mogu se
razlikovati
za presjek s vlanom i tlanom armaturom:
M
u =
z f A
m fi sd s
) (
, 1
' ) (
, 2
z f A
m fi scd s

= =
A
s
= A
s1
+ A
s2
Udaljenost a od ruba presjeka
sva armatura je postavljena u
slojeve & ima istu povrinu
sva armatura je postavljena u
slojeve & ima razliitu povrinu
Za dva sloja
Prosjeni faktor redukcije sloja
armature v:
v
i
v
n
k
k

=
) (
) (

Broj ipki u
sloju v
Vie slojeva
Redukcija
vrstoe i-te
ipke pri
temperaturi
i

=
) (
) (

v
v v
k
k a
a
2 1
a a a =
do efektivnog poprenog presjeka i faktor redukcije
Prosjeni faktor redukcije grupe
armature:

=
i
i
i
i i sd i s
fi sd
A
A f k
f k
,
,
) (
) (

=
i
i i sd i s
i
i i sd i s i
A f k
A f k a
a
,
,
) (
) (

i-ta
ipka
Grupa
Metode redukcije poprenog presjeka
b) Metoda zone (tonija metoda)
Temelji se na principu:
Poarom oteeni presjek se
reducira zanemarivanjem oteene
zone.
Procedura se svodi na odreivanje
zone oteenja (damaged zone) u
poaru izloenim plohama.
Za armirane i prednapete betonske
presjeke izloene uzdunoj sili,
savijanju i njihovoj kombinaciji.
Preporuuje se za male presjeke i
vitke stupove u standardnom poaru.
Oteena zona se
zanemaruje pri proraunu
Nosivost se
temelji na
reduciranom
poprenom
presjeku
Pri odreenom
vremenu
Podjeliti presjek na nekoliko
paralelnih zona (n 3) jednakih
debljina
Proraun poarom oteene zone a
z
Tonija metoda od
metode 500C
isotherm method
posebno za stupove.
Vrijedi samo za
standardni poar
Procijeniti srednju temperaturu i
odgovarajuu tlanu vrstou f
cd
() i modul
elastinosti za svaku zonu
Odreivanje kapaciteta nosivosti na
reduciranom poprenom presjeku i
vrstoom gradiva koja odgovara proraunu
kod normalne temperature
Procedura prorauna:
Redukcija poprenog presjeka
Poarom oteeni dio presjeka se zanemaruje. Radi se o
oteenoj zoni debljine a
z
na poarom izloenim stranama:
a
z1
a
z1
w
1
w
1
M
1
zid
a
z1
a
z1
w
1
w
1
Os zida
k
c
(
m1
)
a
z2
a
z2
w
2
w
2
M
2
Debeli zid
k
c
(
m2
)
a
z1
a
z2
w
2
ploa
k
c
(
m2
)
a
z1
w
1
w
1
stup
a
z1
a
z1
w
1
a
z1
a
z1
a
z2
w
2
greda
k
c
(
m1
)
k
c
(
m2
)
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 50 100 150 200 250
w [mm]
k
c
(
m
)
www.structuralfiresafety.org
240
180
120
90
60
30 min
Zona oteenja - a
z
Podjeliti polovicu debljine
zida na n paralelnih zona
jednake debljine (n 3)
Procjena temperature u
sredini svake zone
k
c
(
1
)
k
c
(
2
)
k
c
(
3
)
k
c
(
m
)
w w

=
n
i
i c m c
k
n
n
k
1
,
) (
/ 2 . 0 1

Za zid izloen obostrano

poaru:
Odreivanje faktora redukcije
za tlanu vrstou k
c
(
i
)
Odreivanje srednjeg faktora
redukcije k
c,m
Odreivanje zone oteenja a
z
0
10
20
30
40
50
60
70
80
0 50 100 150 200 250 300
w [mm]
a
z
www.structuralfiresafety.org
0
10
20
30
40
50
60
70
80
0 50 100 150 200 250 300
w [mm]
a
z
www.structuralfiresafety.org
Zona oteenja - a
z
grede, ploe ili elementi
u posminoj ravnini
stupovi, zidovi i drugi elementi
s uincima drugog reda

=
) (
1
,
m c
m c
z
k
k
w a

(
(

'

=
3 . 1
,
) (
1
m c
m c
z
k
k
w a

180
120
90
60
30
240 min
180
120
90
60
30
240
Fig B5b
Fig B5c
Krivulje
zagrijavanja
Stvarna svojstva materijala
Ponaanje
poara
Termiki
odgovor
Odgovor
konstrukcije
Ovi modeli trebaju
ukljuiti realno
ponaanje poara,
termiki odgovor i
mehaniki odgovor
konstrukcije.
Uzeti sve mogue
modove sloma
Sloeni modeli koji
nisu detaljno
obraeni. Prikazana
su samo naela
Napredni modeli trebaju ukljuiti
(e.g. Nedostatak rotacijskog
kapaciteta, odvajanje, lokalno
izboavanje ipki u tlaku i dr.)
Napredni modeli prorauna
Cilj tablinog prorauna
Izloenost
standardnom poaru
do 240 min
Analiza elemenata
sukladna je zahtijevima iz
EN 1990 EN 1991
Beton normalne teine
(2000 to 2600 kg/m
3
)
iz silikatnog agregata
Nema daljnje kontrole
posminog i torzijskog
kapaciteta i sidrenih
detalja
Nema daljnje kontrole
odvajanja osim za
povrinsku armaturu
Podaci se temelje na :
Empirijska osnovi potvrenom
iskustvom i teoretskim razvojem
ispitivanja.
Konzervativnih pretpostavki za
najee primijenjivane elemente.
Za grede ili ploe iz
vapnenakog ili laganog
agregata, min. dimenzije
presjeka se mogu
reducirati do10%.
Temelji se na razini
optereenja

fi
= 0.7
E
d,fi
/R
d,fi
1.0
Osnovna pravila prorauna
Minimalna debljina
zidova/ploa u
Table 5.3
Razdjelni
(Kriterij EI)
Funkcija
elementa
Nosivi
(Kriterij R)
Minimalni
zahtijevi
Minimalna dimenzija
presjek i udaljenosti
teita armature do
ruba dana u tablicama
Proraunsko
djelovanje
Proraunska
otpornost
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
Q
k,1
/ G
k
0.2
Reduction factor
fi
0.5

fi
= 0.9
0.7

G
= 1.35

Q
= 1.50
www.structuralfiresafety.org
Prepostavke u odreivanju tablica
Tabline vrijednosti udaljenosti armature u vlanoj zoni za
jednostavno poduprte grede i ploe se temelji na slijedeim
kritinim temperaturama elika .
500C
400C
350C
Druge pretpostavke:
E
d,fi
= 0.7E
d

s
= 1.15

s,fi
/f
yk
= 0.6
E
d,fi
= 0.7E
d
f
p0.1k
/f
pk
= 0.9

s
= 1.15

s,fi
/f
p0.1k
= 0.55
Prednapeti kabeli
ipke armature
Prednapete ice
www.structuralfiresafety.org
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0 200 400 600 800 1000 1200
Temperature [
o
C]
Reduction factor of strength
www.structuralfiresafety.org
Faktor redukcije elika
Faktor redukcije vrstoe armaturnog elika k
s
() i
prednapetog elika k
p
() za uporabu tablinih podataka
su:
Prestressing
wires & strands
(EN10138-2 & 3)
Prestressing bars
(EN10138-4)
Reinforcing steel
Hot rolled or cold worked
(EN10080)
Udaljenost elika do ruba presjeka
10 mm za ipke
(
cr
= 400C)
Za vlane i jednostavne elemente izloene savijanju.
Tablini podaci su odreeni za armiranobetonske
presjeke s
cr
= 500C.
Za prednapete presjeke, vrijednosti udaljenosti teita
armature a dane u tablicama potreno je poveati
poveati kako slijedi:
15 mm za ice
i uad(
cr
= 350C)
Povrina
izloena
poaru
1.
2.
b
mod
b
min
+0.8(400 -
cr
)
Minimalna irina za
cr
< 400C
Za vlane elemente i grede sa
cr
< 400C, minimalna irina
vlane zone u tablicama moe se poveati za:
Mogue kao alternativa
Zahtijevani a odreuje se putem
tonijih metoda da se postigne
temperaturni profil kao to je dan
u Annex A.
b
mod
b
min
Podesiti aksijalnu udaljenost
da se postigne temperatura
za zahtijevano naprezanje.
1.
2.
EN1992-1-2
Usporedba s EN1992-1-1
Usporediti
s
EN1992-1-1
Neke vrijednosti u dijelu 1.2 su
manje nego zahtijevane u dijelu
1.1 i trebaju se usvojiti vee.
Minimalna
udaljenost
armature za
izloenost poaru
Minimalna
udaljenost za uvjete
izloenosti okolia
Moraju se
ispotovati!
Minimalne dimenzije
za poarnu otpornost
Pravila oblikovanja u
normalnim uvjetima
Oznake u tablicama
Tolerancije
odstupanja nisu
potrebne.
b
a
sd
b
a
h b
a
Udaljenost do osi
armature a dana
je kao nominalna
vrijednost.
Minimalna osna udaljenost za svaku ipku ne smije biti manja od
zahtijevane minimalne udaljenosti za poar R30 i to za ipke u
jednom sloju odnosno od polovice prosjene udaljenosti za ipke u
vie slojeva
Odreivanje prosjene udaljenosti ipki do ruba - a
m
1
2
3
4
5 6
7
a
1
,
a
2
, a
3
a
4
,
a
7
a
5
,a
6
a
5
a
1
,a
4
a
6
a
3
,a
7
Razliite
vrstoe
Za nekoliko slojeva ipki:
od najblie
izloene
plohe
Reinforcing
steel
Prestressing
steel
Determined separately
sn s s
n sn s s
si
i si
m
A A A
a A a A a A
A
a A
a
+ + +
+ + +
=
=

L
L
2 1
2 2 1 1
Iste vrstoe
od najblie
izloene plohe
pki si
i pki si
yki si
i yki si
m
f A
a f A
f A
a f A
a

= or
www.structuralfiresafety.org
Openito
Norma predlae dvije metode,
temeljene na tablinom modelu,
samo za stupove pridranih
okvira:
Method A
Method B
Tablini podaci se mogu
jo mijenjati u nacionalnim
aneksima (NAD-ovima)
1.
2.
5.3.2
5.3.3
Metoda A za stupove
Exposed
condition
Load level

fi
Minimum column width / Axis distance: b
min
/ a (in mm)
R30 R60 R90 R120 R180 R240
Exposed
side > 1
0.2
200/25 200/25 200/31
300/25
250/40
350/35
350/45* 350/61*
0.5
200/25 200/36
300/31
300/45
400/38
350/45*
450/40*
350/63* 450/75*
0.7
200/32
300/27
250/46
350/40
350/53
450/40*
350/57*
450/51*
450/70* -
Exposed
side = 1
0.7 155/25 175/35 230/55 295/70
* Minimum 8 bars.
Temelji se na slijedeim pravilima:
Efektivna visina stupova 3m
Ekscentricitet prvog reda e
max
Povrina armature: A
s
< 0.04 A
c
Za prednapete stupove, poveanje
udaljenosti izvesti u skladu s 5.2(5).
www.structuralfiresafety.org
b
min
b
min
a a
Pravila (uvjeti) prorauna za Metodu A
ili
in which
h e h 4 . 0 15 . 0
max

b e b 4 . 0 15 . 0
max

Recommended
value
0.15h
0.15b
l
0,fi
= l
0
3m
U svim sluajevima
Pri normalnoj
temperaturi
Ekscentricitet prvog reda - e Efektivna duljina - l
0,fi
e - moe se pretpostaviti da je
jednak kao kod proranua pri
normalnoj temperaturi
1
st
order moment
Uzduno
optereenje
www.structuralfiresafety.org
0.5l l
0,fi
0.7l
l
l
Braced frame > R30
l
l
Braced frame > R30
Upper floor:
l
0,fi
= 0.5l Intermediate floors:
max
, 0
, 0
e
N
M
e
fi Ed
fi Ed
=
Razina optereenja za Metodu A
U poarnoj situaciji, redukcija proraunskog optereenja
fi
je dana preko:
Proraunska
uzduna sila u
poaru
Proraunska otpornost
pri normalnoj
temperaturi
EN1992-1-1
Obraun za
Kombinacije opterenja
Tlana vrstoa
Savijanje ukljuuje
utjecaj drugog reda
i.e. pretpostavlja se da
je stup u potpunosti
optereen.
For simplicity
or

fi fi
=
Rd
fi Ed
fi
N
N
,
=
Metoda B za stupove
Load level
n
Reinforcement
ratio
Minimum column Width (mm) / Axis distance (mm)
R30 R60 R90 R120 R180 R240
0.15
0.1%
150/25* 150/30
200/25*
200/40
250/25*
250/50
350/25*
400/50
500/25*
500/60
550/25*
0.5%
150/25* 150/25* 150/35
200/25*
200/45
300/25*
300/45
450/25*
450/45
500/25*
1.0%
150/25* 150/25* 200/25* 200/40
250/25*
300/35
400/25*
400/45
500/25*
0.3
0.1%
150/25* 200/40
300/25*
300/40
400/25
400/50
550/25*
500/60
550/25*
550/40
600/25*
0.5%
150/25* 150/35
200/25*
200/45
300/25*
300/45
550/25*
450/50
600/25*
550/55
600/25*
1.0%
150/25* 150/30
200/25*
200/40
300/25*
250/50
400/25*
450/50
550/25*
500/40
600/30*
0.5
0.1%
200/30
250/25*
300/40
500/25*
500/50
550/25*
550/25* 550/60
600/30
600/75
0.5%
150/25* 250/35
350/25*
300/45
550/25*
450/50
600/25
500/60
600/50
600/70
1.0%
150/25 250/40
400/25
250/40
550/25*
450/45
600/30
500/60
600/45
600/60
0.7
0.1%
300/30
350/25*
500/25* 550/40
600/25*
550/60
600/45
>600** >600**
0.5%
200/30
250/25*
350/40
550/25*
550/50
600/40
500/60
600/50
600/75 >600**
1.0%
200/30
300/25*
300/50
600/30
500/50
600/45
600/60 >600** >600**
Zahtijevi za Metodu B
EN1992-1-1
Ekscentricitet I. reda
Razina optereenja
) ( 7 . 0
, 0
yd s cd c
fi Ed
f A f A
N
n
+
=
1.
2.
mm 100
, 0
, 0
=
fi Ed
fi Ed
N
M
e
25 . 0
b
e
1
st
order moment
axial load
Mehaniki
koeficijent armiranja
3.
0.7 N
0Ed
Moe se
uzeti
cd c
yd s
f A
f A
=
Za A
s
0.02 A
c
, zahtijeva se
R90 i vie.
Pravila prorauna za Metodu B
0.5l l
0,fi
0.7l
Upper floor:
l
0,fi
= 0.5l
Intermediate floors:
Minimalni radijus inercije

fi
= l
0,fi
/ I 30
Vitkost stupova
4.
www.structuralfiresafety.org
l
l
Braced frame > R30
l
l
Braced frame > R30
Nenosivi zidovi (razdjelni)
Standard fire
resistance
EI 30 EI 60 EI 90 EI 120 EI 180 EI 240
Minimum wall
thickness (mm)
60 80 100 120 150 175
Postoji tablica koja daje minimalnu debljinu razdjelnog zida koji
ispunjenost zahtijeva termikog zraenja i cjelovitosti.
Za kalcijski agregat, minimalne debljine mogu se reducirati
za 10%.
Da bi se izbjegle termike deformacije i kasniji slom
inegriteta izmeu zida i ploe :
Odnos svijetle visine zida/debljina 40
Ovdje nisu dani zahtijevi za minimalnom udaljenosti do armature.
Nosivi zidovi
Exposed
condition
Load level

fi
Minimum wall thickness (mm) / Axis distance (mm)
REI 30 REI 60 REI 90 REI 120 REI 180 REI 240
One side
exposed
0.35 100/10* 110/10* 120/20* 150/25 180/40 230/55
0.7 120/10* 130/10* 140/25 160/35 210/50 270/60
Both sides
exposed
0.35 120/10* 120/10* 140/10* 160/25 200/45 250/55
0.7 120/10* 140/10* 170/25 220/35 270/55 350/60
Postoji tablica koja daje minimalne debljine zidova za
nosive zidove izloene poaru. Daju se i minimalne
udaljenosti osi armature do ruba izloenog poaru.
Za kalcijski agregat, minimalne debljine mogu se reducirati
za 10%.
Da bi se izbjegle termike deformacije i kasniji slom
inegriteta izmeu zida i ploe :
Odnos svijetle visine zida/debljina 40
* Obino su mjerodavni zahtijevi prema EN1992-1-1
Poarni zidovi
Wall
Minimum thickness
(mm)
Axis distance
(mm)
Unreinforced wall 200 N.A.
Reinforced
loadbearing wall
140 25
Reinforced non-
loadbearing wall
120 Not specified
Openito, poarni zidovi mogu se proraunati u skladu s
tablinim podacima uz manje korekcije
Da imaju otpornost na
udar zahtijevanu po
kriteriju M.
Slijedea pravila je potrebno ispotivati
Vlani elementi
Armirani / prednapeti betonski vlani elementi mogu se
proraunati u skladu s tablicom ispod.
Minimum
dimensions (mm)
Standard fire resistance
R30 R60 R90 R120 R180 R240
Width / average axis
distance: b
min
/ a
1 80/25 120/40 150/55 200/65 240/80 280/90
2 120/20 160/35 200/45 240/60 300/70 350/80
3 160/15* 200/30 300/40 300/55 400/65 500/75
4 200/15* 300/25 400/35 500/50 600/60 700/70
Web thickness b
w
:
Class WA 80 100 110 130 150 170
Class WB 80 80 100 120 150 170
Class WC 80 100 100 120 140 160
* Kontrolirati prema EN1992-1-1.
Uz jo neka dodatna pravila Popreni presjek 2 b
min
2
www.structuralfiresafety.org
Tablini proraun greda
Table 5.5
Table 5.6
Otpornost na poar za AB grede i prednapete je dan u
dvije tablice:
Proste grede
Kontinuirani nosai
Primjena svih pravila
osigurava zahtijevanu
zatitu poprenog
presjeka u poaru
Daju minimalnu
irinu grede i
udaljenost
armature
Popreni presjeci
Tablini podaci vrijede za slijedee poprene presjeke
izloene poaru na tri strane:
Min. b odnosi se na
teite vlane
armature
b
Konstante irine
b
Promjenjive irine
b
b
w
I-presjek
d
1
d
2
d
eff
d
eff
= d
1
+ 0.5 d
2
b
min
Efektivna
visina
Aksijalna udaljenost za I-sections
b > 1.4 b
w
b d
eff
< 2 b
min
2
Ne primjenjuje se za
imaginarni presjek
b
b
w
d
1
d
2
d
eff
d
eff
= d
1
+ 0.5 d
2
b
min
A B
A B
A - A B - B
d
eff
d
eff
b
w
a
b
b
b
d
a a
w eff
eff

=
min
85 . 1
Gdje je
Table 5.5
Dano u
Rupe kroz hrbat grede
Minimalno zahtijevana
vlana zona betona:
Rupa kroz hrbat
nema utjecaja
A
c
2 b
min
2
Vlana zona
A
A
A - A
Table 5.5
Dano u
Proste grede
Minimum dimensions
(mm)
Standard fire resistance
R30 R60 R90 R120 R180 R240
Width / average axis
distance:
b
min
/ a
1 80/25 120/40 150/55 200/65 240/80 280/90
2 120/20 160/35 200/45 240/60 300/70 350/80
3 160/15* 200/30 300/40 300/55 400/65 500/75
4 200/15* 300/25 400/35 500/50 600/60 700/70
Web thickness b
w
:
Class WA 80 100 110 130 150 170
Class WB 80 80 100 120 150 170
Class WC 80 100 100 120 140 160
* Obino je mjerodavan EN1992-1-1.
a
sd
a
a
sd
= a + 10 mm
Bona aksijalna udaljenost za ipke u
donjem kutu treba se poveati za 10 mm:
Za irine grede
dane u tablici
Kontinuirane grede
* Obino je mjerodavan EN1992-1-1.
a
sd
a
a
sd
= a + 10 mm
Bona aksijalna udaljenost za ipke u
donjem kutu treba se poveati za 10 mm:
Za irine grede
dane u tablici
Minimum dimensions
(mm)
Standard fire resistance
R30 R60 R90 R120 R180 R240
Beam width /
average axis
distance:
b
min
/ a
1 80/15* 120/25 150/35 200/45 240/60 280/75
2 160/12* 200/12* 250/25 300/35 400/50 500/60
3 450/35 550/50 650/60
4 500/30 600/40 700/50
Web thickness b
w
:
Class WA 80 100 110 130 150 170
Class WB 80 80 100 120 150 170
Class WC 80 100 100 120 140 160
Moment preraspodjele kod kontinuirane grede
Moment preraspodjele
pri normalnoj
temperaturi > 15%
Grede se trebaju
analizirati kao
proste grede
Treba koristiti stroe
zahtijeve za aksijalnom
udaljenosti i sidrenje
armature.
Grede se mogu tretirati
kao kontinuirani ako
imaju dostatan
rotacijski kapacitet na
osloncima u poaru
A
s,req
(x) = A
s,req
(0)(1 - 2.5x/l
eff
)
Gornja armatura preko leaja
BMD for the actions in a
fire situation at t = 0
Moment envelope resisted
by tensile reinforcement
according to EN1992-1-1
BMD in fire conditions
Moment envelope
0.3l
eff
0.3l
eff
0.4l
eff
Za R90 i iznad, povrina gornje armature za prikaznu
udaljenost ne smije biti manja od:
Gornja povrina
armature u skladu
s EN1992-1-1
U skladu
Intermediate
support
Intermediate
support
www.structuralfiresafety.org
x x
Debljina hrpta I-presjeka
www.structuralfiresafety.org
Minimum dimensions
(mm)
Standard fire resistance
R30 R60 R90 R120 R180 R240
Beam width /
average axis
distance:
b
min
/ a
1 80/15* 120/25 150/35 200/45 240/60 280/75
2 160/12* 200/12* 250/25 300/35 400/50 500/60
3 450/35 550/50 650/60
4 500/30 600/40 700/50
Web thickness b
w
:
Class WA 80 100 110 130 150 170
Class WB 80 80 100 120 150 170
Class WC 80 100 100 120 140 160
2h
A
A
A - A
h b
w
Uvjet: b
w
> b
min
Pri udaljenosti 2h od
srednjeg oslonca:
b
w
b
min
R240
480 mm
Tlani ili posmini slom
Kod rubnog oslonca
+
Nema otpornosti
na savijanje
uslijed spoja u
voru ili grede
Da se sprijei mogui
tlani ili posmini
slom kod provog srednjeg
oslonca irina i debljina
hrpta moraju biti
V
Ed
> 2/3V
Rd,max
Kod prvog srednjeg oslonca
Proraunska posmina sila
Proraunska otpornost tlane
dijagonale prema EN1992-1-1
R180
380 mm
R120
220 mm
b
min
& b
w
Table 5.8
Table 5.9
Pune ploe
Ravne ploe
Table 5.10 Rebraste ploe
Table 5.11
Proste grede
Upeti rubovi
Tablini zahtijevi za otpornost su dani u EN s 4 tablice:
Jednostavno i
kontinuirano
poduprte
Zahtijevaju minimalnu
debljinu ploe i aksijalnu
udaljenost
Adekvatnu razdjelnu i
nosivu funkciju
Minimalne debljine ploa
www.structuralfiresafety.org
h
2
Flooring (non-
combustible)
Concrete slab
h
1
Zvuna izolacija
(possible combustible)
h
2
h
1
Minimalne debljine ploe h
s
dane su u Table 5.8 kako bi
osigurali razdjelnu ulogu (Kriterij EI).
h
s
= h
1
+h
2
Fukcija razdvajanja Samo nosiva funkcija
Slojevi poda doprinose
poveanju otpornosti:
Debljina ploe je prema
proraunu EN1992-1-1 +
slojevi
Pune ploe jednostavno poduprte
Opa pravila:
ly lx, za ploe nosive u dva smjera.
Ploe nosive u dva smjera ploe oslonjene na sva etiri
oslonca jer inae su ploe nosive u jednom smjeru.
www.structuralfiresafety.org
* Normally the cover required by EN1992-1-1 will control.
Minimum dimensions
(mm)
Standard fire resistance (REI)
30 60 90 120 180 240
Slab thickness h
s
60 80 100 120 150 175
Axis
distance
a
One-way 10* 20 30 40 55 65
Two-way: for reinforcement in the lower layer
l
y
/l
x
1.5
10* 10* 15* 20 30 40
1.5 < l
y
/l
x
2 10* 15* 20 25 40 50
10 mm za ipke
15 mm za ice i uad
Za prednapete ploe ,
poveati a za
Kontinuirane pune ploe
www.structuralfiresafety.org
* Normally the cover required by EN1992-1-1 will control.
Minimum dimensions
(mm)
Standard fire resistance (REI)
30 60 90 120 180 240
Slab thickness h
s
60 80 100 120 150 175
Axis
distance
a
One-way 10* 20 30 40 55 65
Two-way:
l
y
/l
x
1.5
10* 10* 15* 20 30 40
1.5 < l
y
/l
x
2
10* 15* 20 25 40 50
Ovo vrijedi za ploe
nosive u jednom ili dva
smjera.
A
s,req
(x) = A
s,req
(0)(1 - 2.5x/l
eff
)
Armatura gornje zone iznad srednjih oslonaca
BMD for the actions in a
fire situation at t = 0
Moment envelope resisted
by tensile reinforcement
according to EN1992-1-1
BMD in fire conditions
Moment envelope
0.3l
eff
0.3l
eff
0.4l
eff
Kao i za kontinuirane grede za R90 i iznad, treba korigirati
povrinu gornje zone ovisno o udaljenosti od oslonca
Gornja povrina
armature prema
EN1992-1-1
Prema
Intermediate
support
Intermediate
support
www.structuralfiresafety.org
x x
Opasnost od
krtog loma
Negativna armatura iznad oslonaca
Minimalna armatura iznad oslonaca A
s
0.005 A
c
treba se
uzeti ako je ispunjen jedan od slijedei zahtijeva:
Ako nema
poprenih greda ili
zidova za > l
Ne postoji
rotacijska upetost
1.
2.
3.
Ako se koristi hladno
raena .
Kod ploa nosivih u dva
smjera, na krajnjim
osloncima ne postoji
rotacijska upetost.
Preraspodjela u okomitom
smjeru nije mogua
2.
3.
Za ravne ploe i rebraste ploe postoje analogno tablice
s odreenim zahtijevima.
Norme daju jo neka pojednostavljenja u proraunu
posebno vitkih stupova i slino.
Slijede numeriki primjeri:
NUMERIKI PRIMJERI 2
(Radi i suradnici: Betonske konstrukcije 2)
Primjeri su prema ENV tako da se neki izrazi ili vrijednosti iz tablica malo razlikuju,
ali postupak je identian kao i za EN
Preporuka je proitati i koristiti ovu
knjigu radi boljeg razumijevanja
filozofije zatite od poara i analize
rjeenih primjera.
Hvala