1

zkan HAKAN 031170031

ULUDA NVERSTES NAAT MHENDSL BLM ZEMN MEKAN DENEY RAPORU

SU EMME DENEY:

Su emme : Suyun, tanelerdeki boluklara nfuz ederek emilmesi sebebiyle, etvde kurutulmu numunenin ktlesinde meydana gelen art. Ama : Tarihi yapdan alnm olan tulalarn su emme miktarlarnn belirlenmesi.
Deneyin yapl : Malzeme ncelikle 105 derece etvde kurutularak kuru doygun yzey elde edilir. Daha sonrasnda kuru doygun yzey halinde arl llr. Sonrasnda malzeme belli bir sre su ierisinde bekletilerek su emmesi salanr ondan sonra suda ve havada arl llerek hesap yaplr. Hesaplamalar: Atmosfer basnc altnda ktlece ve hacimce su emme deerlerinin belirlenmesi Ab=(ms-md)/md*100 Ms=suya doygun arlk(havada tartlan arl) Md=kuru arlk Ab=ktlece su emme deeri Mh=su ierisinde llen arlk Grnr hacim=ms-mh Hacimce su emme deneyi Ah=(ms-md)/(ms-mh) Grnr younluk=md/(ms-mh) Olarak hesaplamalar yaplr. ASTLE MUAMELE DENEY Ama : Agregalar killerden ayrmak Deneyin yapl: Beherlere belli miktarlarda Zemin malzemesi konularak zerlerine asit dklr. Belli bir sre bekledikten sonra ara sra ezme ilemi yaplarak agregalar killerden ayrma yaplr. Daha sonrasnda asitli sudan arndrlrak elek analizi ve hidrometre deneyine tabi tutulur.

2
zkan HAKAN 031170031 DONA DAYANIM DENEY: Malzemenin boluklarnn (porozitesinin) az olmas bu tanelerin mukavemetinin genelde yksek bir deer almasna sebep olur. Porozitenin yksek olmas ise malzemenin donmaya ve evre etkilerine dayanklln azaltr. Boluklu malzemelerin donmaya kar dayankl olmas iin donma derecelerinin % 80den kk olmas gereklidir. Deneyin yapl: 105 derecede etv alnm malzemenin kuru arl llr daha sonrasnda suya doygun hale getirilerek arl llerek -20 derecede bulunan derin dondurcuya atlr. 30 evrim yaplarak deney bitirilir. 1 evrimde 4 saat derin dondurucuda 18 saat znme eklinde olur.

ZNR TUZLARIN BELRLENMES VE LETKELN LLMES DENEY: Ama: Malzemede bulunan eitli zararl tuzlar tespit etmek. Deneyin yapl: 1 gr toz haline getirilmi numune zerine 100 ml su eklenir ve dibine kmesi beklenir. letkenlii ve ph I bir cihaz yardmyla lm yaplr. Bu zeltilerin zerine kimyasal ayralar konarak tuz cinsi belirlenir. rnein klor tuzu iin gm nitrat kullanr. ZGL AIRLIK DENEY: Ama: Malzemenin boluksuz haldeki gerek zgl arln bulunmas. Deneyin yapl: -Malzeme iindeki boluklardan kurtulmak iin malzeme tlr. -Malzemenin kuru arl tartlr. -Piknometre tamamen suyla doldurulup tartlr. -Piknometre belli bir miktar su konularak zerine malzeme konularak malzemenin kmesi beklenir. -Malzeme ktkten sonra piknometrenin tamam su dolacak ekilde su doldurulur ve tartlr. Hesaplamalar zgl arlk= me/(m2+me-m1) Olarak yaplr.

3
zkan HAKAN 031170031 Me=malzemenin kuru ktlesi, M2=piknometrenin sadece su dolu ktlesi,M1=piknometrenin su+malzeme ktlesi MENTO PRESNDE TA VE TULALARIN BASIN DAYANIMININ BELRLENMES: Ama: Ta ve tulann basn dayanmnn belirlenmesi Deneyin yapl: Belli llerde olan kp numune resimde olduu gibi imento presine konulur ve bilgisayarda bu i iin yazlm olan program sayesinde basn dayanm kaydedilir . Birka numune daha bu ekilde yaplr ve ortalama deer alnarak o tulalarn ortalam basn dayanm belirlenir.

VME LER DENEY: Ama: Mikrotromrler rzgar,dalga, kk iddetli yer sarsntlar gibi doal etkiler ve bata trafik olmak zere insanlarn yaam srecinde neden olduklar hareketlilikten kaynaklanan ok kk titreimlerdir. vme ler cihaz yardmyla gnderilen alnan bu titreimler ile zemin hakknda bilgi sahibi oluyoruz. Deneyin yapl: vme ler cihaznn aparatlar zemine belli aralklarla yerletirilerek zemindeki titreimler alnr daha sonrasnda bu titreimler bilgisayarda program (scream) yardmyla anlamlandrlr. ivme ler uluslararas saat zonuna gre programlanmtr. Bunun iin gps ile uydu ile daima balantldr. Binalarda da kullanlanbilen bir yntemdir. Binann yapsal analizi hakknda bilgi verir. Bina in V30 deeri nemli bir deerdir ve bu deeri ivme ler ile belirlenebilir. REZSTVTE (Z DREN) DENEY: Ama: Elektriksel iletkenlik farkn ortaya koyarak tabakalar arasndaki temel farklar belirlemek.

4
zkan HAKAN 031170031 Deneyin yapl:Rezistivite cihaznn aparatlar belli aralklarla zemine aklarak yaplr. Zemine elektrik akm gnderilerek yaplr ve bilgisayarda program yardm ile gelen sinyaller anlamlandrlr.

rnein rezistivite yntemi ile scak su aramalar yaplabilir. nk scak su mineral asndan zengin olduundan iletkenlii yksektir ve oradan geerken akm ok hzl bir ekilde geecektir ve bilgisayar yardmyla ile bunu anlayabiliriz. Kullanlan dier bir alet ise yer radardr rezistivite aletine gre alma ekli farkldr. Elektromanyetik dalga ile bunu yapar .Sonuta oda tabaka ayrmlar bulmakta kullanlr. ELEK ANALZ DENEY: Ama: Zemindeki akl,kum,silt,kil oranlarn granlmetre erisi izerek belirleme Deneyin yapl: -ncelikle Shelby tp ile alnan Zemin numunesinden 500 gr alnr bu alnan numunenin zerine su eklenerek 1 gn beklenir. -Daha sonra 200 nolu elek altnda ykanr . -Bu ykama silt ve kili ayrmak iin yaplr eer gerekirse kil ve silti kimyasal ile yardm ile ayrma yaplr(hexametafosfato) .Ykandktan sonra malzeme etve gnderilir. -Etvden sonra resimde grld gibi elek aplarna gre st ste dizilmi olan elekler yardm ile numune dane aplarna gre birbirinden ayrr(en altta 200 nolu elek kullanlr). -Kullanlan miktara gre oranlarak (yzde cinsinden) dane aplarna gre yzdeler bulunur ve granlmetre erisi izilir.(200 nolu elek altndaki malzemeler ise hidrometre deneyi ile kil ,silt yzdeleri belirlenir) HDROMETRE DENEY:

Ama: nce daneli zeminlerin tanmlama ve

snflandrmada dane ap dalmn saptanmasnda kullanlr. Deneyin yapl: -200 gr 200 nolu alt numune alnr ve zerine sodyumhexametafosfat eklenerek 1 gn beklenir .Ama topaklanan kil ve silt birbirinden ayrtrmak. -1 gn sonra alnan numune

- 1 litre saf suya 40 gram sodyum hegza meta fosfat orannda

olmaldr.Zemin ile zelti porselen kapda kartrlr.yi karmas iin

5
zkan HAKAN 031170031
elektrikli mikser yardmyla 15 dk. kartrlr.Kartrma ilemi bitiminde mikser kabndaki numune mezurun iine saf su yardmyla konulur.Mezurun iindeki toplam karm 1000ml ye tamamlamak iin saf su eklenir. st taraf avu ii ile iyice kapatlan mezur bir dakika sre ile alt - st edilir.Mezur dzgn bir yzeye konulur. Karmn ss llr.0.25 dk , 0.5 dk ,1 dk, 2 dk ,4 dk ,8 dk ,15 dk ,30 dk ,1 saa,t 2 saat ve 24 saat hidrometre karmn iine salnm yapmayacak bir ekilde baklarak zerindeki deerler okunur. Okuma deeri alnrken 20 sn nce mezurun iine hidrometre konulmaldr.

-Scaklk dzeltmesi iin termometre ile scaklklarda llr. -Okunan deerler dzeltmeler ile verilen formller ile Dane aplar llr. ATTERBERG LMTLER LME DENEY: Ama:Likit limit ve plastic limit deerlerinin llmesi -Likit limit (akma limiti ), viskozitesi yksek bir sv gibi, akc durumdaki zeminin plastik duruma dnt andaki su muhtevasdr. Bir zemine ait likit limit, yaygn olarak kullanlan iki yntemle (deneyle) belirlenebilmektedir. Bunlar Casagrande yntemi ve den koni penetrasyon yntemi olarak adlandrlrlar. - Plastik limit, slak zeminin yorulma srasnda yzeyinde atlaklarn belirdii andaki su ierii olarak tanmlanr. Plastik formdan, gevek-kat forma gei artlar iinde bulunan zeminin kvam plastik limit ile belirlenir. Deneyin yapl: -Likit limit deneyinde casagrange aleti kullanlr. -Casagrande aletinin tas sert plastie oturtularak, iine hazr durumdaki numuneden spatula ile bir miktar alnarak tasn iersine yerletirilir. Yerletirme srasnda numunenin iinde hava kabarcklar kalmamasn zen gsterilir. Tas ierisine yerletirilen numunenin yzeyi yatay olacak ekilde dzeltilir. Tas iine yerletirilen numunenin en kaln ksm yaklak olarak 1 cm olmaldr -Tas ierisine yerletirilen numunenin ortasndan standart oyuk ama ba ile bir yark alr . Numune pastasnn ierisinde yark alrken zen gsterilmeli ve yarn gayet dzgn olmas salanmaldr. Bu ilem olduka abuk yaplmal ve numune pastasnn kurumasna msaade edilmemelidir. -Aletin elle altrlan bir trden olmas halinde kolu saniyede 2 d yapacak ekilde evrilmeli ve dler saylmaldr. Bu srada numune pastasnn ortasnda alm olan yarn tabanndaki kapanma dikkatle izlenmeli ve kapanmann yaklak 1 cm olmas durumunda evirme ilemi durdurulmaldr .Bu ilemin elektrikli aletle yaplmas halinde dlerdeki zaman aral ve d says (N) otomatik olarak alet tarafndan yaplaca iin sadece yarn tabanndaki kapanma izlenmeli ve kapanmann 1 cm olmas durumunda alet durdurulmaldr.

6
zkan HAKAN 031170031 -Alet durdurulduktan sonra kuru ve temiz bir spatula kullanlarak 1 cm lik kapanmann olduu blgeden bir miktar numune pastas alnarak kk metal bir kaba konulur , 0.01 gr hassasiyetinde bir terazide tartlarak ktlesi kaydedilir ve su ieriinin belirlenmesi iin etve konulur. - Bir miktar zemin su ile yorularak aplar 3 mm, uzunluklar 10 cm kadar olan silindirler tekil edilir. Bunlar, bir buzlu cam veya dz bir fayans zerinde yuvarlanr. Bylece, ksmen suyunu kaybeden silindirler zeminin plastikliinin azalmas dolaysyla artk harekette devam edemezler ve muhtelif paralar halinde krlmak zere yarlrlar. Bu haldeki zeminin su muhtevasna plastik limit (yuvarlanma limiti) ad verilir. Bu suretle zeminin henz yuvarlanabildii limit hali tayin edilmi olur. Zayf kil iin bu limit, yaklak %25e kadar, yal kil iin % 30a kadar, organik zeminler iin de % 150 ye kadar kar.

AGREGA N ZGL AIRLIK DENEY: Ama: Agregann zgl arln belirlemek. Deneyin yapl: -4 nolu elekten geen malzeme etvde kurutulur. Kuru malzemeden kohezyonlu zeminlerde 50 gr, kohezyonsuz zenginlerden 150 gr malzeme 0.01 gram duyarlkta tartlarak piknometreye doldurulur.zerine piknometrenin yars kadar ar ve havas alnm su ilave edilir.

-Zemin iindeki havay karmak in piknometreyi azndan vakum uygulanr.Havann kmasna yardmc olmak iin piknometre avu iinde yava yava sallanr. -Hava alma ileminin sonucunda kalibrasyon izgisine kadar havas alnm ar su eklenir.Piknometre d ve ince boyun ksm kurulanr.ersindeki sspansiyon ile birlikte 0.01 gr hassasiyetle tartlr.W3(piknometre+su+numune) arl bulunur. Piknometre ortasnda deney scakl llr

7
zkan HAKAN 031170031 KOMPAKSYON DENEY: Ama: Belirli bir metotla sktrlm maksimum kuru birim hacim arl veren su muhtevasn yaknlarnda birim hacme sacak en ok Zemin arln bulmak. Deneyin yapl: Deney iin kurutulmu tanelemi Zemin numunesi kullanlr.nce Zemin numunesine bir miktar su ilave edilerek kartrlr.Hazrlanan numune 3 tabaka halinde metal kap (mold) iine her seferinde kabn 1/3 kadar tabakalar halinde ve her tabaka 25 defa metal tokmak ile tokmaklanarak sktrlr.Zemin sktrlrken metal tokmak Zemin numunesinin deiik yerleri zerinde serbest dmeye braklr.Bu ekilde 3 tabaka halinde sktrlarak doldurulan metal kap zerindeki fazlalklar tralandktan sonra tartlr ve su muhtevasnn belirlenmesi iin bir numune alnr.Bu numune nce ya halde iken tartlr.Sonra etvde kurutulduktan sonra kuru arl tartlr.Bu ilem 4-5 defa tekrarlanarak deiik su muhtevalar iin kuru birim hacim arlklar tespit edilir. Deney tekrarnn oalmas kuru birim hacim aarlk, su muhtevasnn grafii zerinde daha fazla very elde edilmesi anlamna geleceinden deneyle daha hassas bir sonu elde edilir. Bu barajlarda yollarda vb gibi yerlerde ok byk neme sahiptir. PERMEABLTE DENEY: Ama: Zeminin su geirme zelliinin belirlenmesi
Deneyin yapl: - Deney balangcnda permeabilite hcrelerine kullanlacak Zemin malzemesi ile doldurulur.(iri taneli zeminlerde den seviyeli permeametre kullanlr.) Permeabilite hcreleri szdrmayacak ekilde kapatlr. -1 taraftan 1 bar dier taraftan 0.5 bar vererek dzenlenmi olan dzenekle permeabilite katsays llr. -en sonunda 0.5 bar daki seviye artmaya balar bu artmaya balad ana kadar zaman tutulur bu zaman basn deerlerine gre permeabilite katsays hesap edilir. Bu birka defa tekrar edilir. Bulunan permeabilite katsaylarnn ortalamas alnarak en doru sonu elde edilir. KONSOLDASYON DENEY: Ama:

Zemin daneleri arasnda, boluklarda yer alan su (boluk suyu) ince daneli zeminlerde ykleme sonucu hemen dar kamaz. Bu durum boluk suyu basncnn artmasna yol aar. Artan boluk suyu basnlar dolays ile zeminde bir su akm meydana gelir ve boluk suyu zamanla dar kar. Bu olaya konsolidasyon ad verilmektedir.
Zeminin konsolidasyon orann bulmak Deneyin yapl:

8
zkan HAKAN 031170031
-Deneyde kullanlacak olan dometre halkasnn arl belirlenir.elbi tplerinden alnan rselenmemi numune dometre halkasna rselenmeden yerletirlir.Numunenin alt ve st yzeyleri poroz kat ile kaplanr.Daha sonrasnda dometre halkas + numune arl belirlenir. -Deneylerin banda su muhtevas belirlenmek zere tpten bir miktar numune alnr ve etvde kurutulur. -Dane birim hacim arl belirlemek iin ayrca bir miktar numune alnr. -Odometre birimdeki allttaki poroz kad suya doygun hale getirilir ve zerine numune ieren odometre halkas yerletirilir. Ardndan st poroz kad koyulur. -Deneyde kullanlan numunenin deney boyunca suya doygun olmasn salamak amacyla su haznesi uygun bir seviyeye getirilir ve kontrol edilir. -Ykleme birimi ve odometre biriminin balants salanr. -Numunede oluacak olan deformasyonlarn llmesi iin aletin st ksmna deformasyon saati yerletirilerek t=0 okumas kaydedilir. -Numunenin zerine 0.25 kg/cm^2 den balayarak ykleme ilemi balatlr her yklemede t=15 sn,30 sn,1dk,2dk,4dk,8dk,15dk,30dk,1sa,2sa,4sa,7sa Dey deformasyon okumalar kaydedilir.Bu ilemler srasyla 0.5,1,2 kg/cm2,yklemelerine de uygulanr. - Deney sonu su muhtevasn belirlemek zere numune tartlr ve etve kurumaya braklr.

9
zkan HAKAN 031170031