6.

Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

DENZ VE LMAN YAPILARININ GEOTEKNK TASARIMI

GEOTECHNICAL DESIGN OF SEA AND PORT STRUCTURES
Kutay ZAYDIN1

ABSTRACT
Port and sea structures are built on sea bottom sediments and/or on shorelines, and usually
on weak foundation soil layers. In the design of these structures, determination of soil
conditions through site investigations on land and sea, proper interpretation of the data
presented in factual reports and developing a reliable geotechnical model is the first
important step. In developing such a model, which is expected to be compatible with the
geology of the area, not only the initial(present) conditions, but also any probable changes
in those conditions due to construction activities needs to be taken into account and values
of geotechnical design parameters are to be determined accordingly. In the geotechnical
design of sea and port structures, short term and long term response needs to be analyzed,
by taking into account construction methods to be employed and the construction stages to
be followed. In addition to level of safety against failure, also the level of deformations to
be expected under static and earthquake loading conditions ought to be determined. In these
analyses, in addition to simplified methods such as limit equilibrium methods, advanced
numerical techniques such as finite element analysis can be utilized. Especially when
performance based design approaches are to be followed, it is required that soil
displacements are computed and shown that they are in compliance with the operational
limits, as specified in the design criteria.
Keywords: Offshore structures, design, limit equilibrium analysis.

ZET
Liman ve deniz yaplar, deniz taban kelleri ve/veya kylarda ina edilen yaplar olup
genellikle olumsuz temel zemini zerine oturtulmaktadr. Bu yaplarn projelendirilmesinde
ncelikli olarak arazi zemin koullarnn karada ve denizde yaplacak aratrmalar ile salkl
bir ekilde belirlenmesi ve elde edilen verilerin doru yorumlanmas ile gvenilir bir
geoteknik modelin oluturulmas gerekmektedir. Proje sahas ve yakn evresinin jeolojik
yaps ile uyumlu olmas beklenilen bu modelin oluturmasnda, mevcut koullar yannda
inaat faaliyetleri sonucunda meydana gelebilecek deiiklikler de dikkate alnmal,
tanmlanan zemin ve kaya birimleri iin statik ve deprem durumlarnda kullanlabilecek

Prof. Dr., Emekli retim yesi, ozaydin.kutay@gmail.com

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

geoteknik tasarm parametreleri belirlenmelidir. Deniz ve rhtm yaplarnn geoteknik

tasarmnda, imalat yapm yntemi ve aamalarn dikkate alan analizler yolu ile ksa ve uzun
sreli davran incelenmeli, statik ykler ve deprem durumu iin gmeye kar gvenlik
dzeyinin belirlenmesi yannda, olas zemin yer deitirmeleri hesaplanmaldr. Bu
kapsamda, limit denge analizleri gibi basitletirilmi yntemler yannda, ileri nmerik
analizlere imkn veren modern yazlmlardan da yararlanlabilmektedir. zellikle,
performansa dayal deerlendirmelerde zemin yer deitirmelerinin proje kriterleri ile
uyumunun hesap sonular ile gsterilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Deniz yaplar, tasarm, limit denge analizleri.

1. GR
Liman ve deniz yaplar, deniz yolu ile ulam ve ticaretin salkl ve gvenli yaplabilmesi
iin nemli gerekli mhendislik yaplarn oluturmaktadr. Dnyada uluslararas
yolculuklarn ve ticaretin srekli olarak artmas ve lkemizin bu kapsamda daha fazla da
almas sonucunda, liman ve deniz yaplarnn ekonomik deerinin artmaktadr. Bununla
birlikte, liman ve deniz yaplar, deprem ve benzeri afet durumlarnda, insanlarn tahliyesi
veya acil yardmlarn ulatrlmasnn gerektii acil durumlarda ve lke savunmasnda kritik
neme sahip yaplardr. Bu nemli yaplarn tasarm ve inas, inaat mhendisliinin
nemli ura alanlarndan olduu gibi, geoteknik mhendislerinin de zel katklarn
gerektirmektedir.
Liman ve deniz yaplarnn tasarmnda inaat mhendisliinin farkl uzmanlk alanlarn
ilgilendiren hususlar olduu aktr. Bu bildiride konuya geoteknik mhendislii asndan
yaklalmakta, bu nemli yaplarn ett ve tasarmnda bu kapsamda sunulan katklar ana
hatlar ile zetlendikten sonra baz uygulama rneklerine yer verilmektedir.

2. LMAN VE DENZ YAPILARI N ZEMN ETTLER

Liman ve deniz yaplarnn tasarmnda, arazi jeolojik yapsnn ve zemin zelliklerinin
doru bir ekilde belirlenmesi ilk nemli adm oluturmaktadr. Bu kapsamda, jeolojik ve
tektonik yap ile mhendislik jeolojisi zelliklerinin belirlenmesi, genellikle karada ve
denizde geni alanlar kaplayan proje sahasnn iyi tannmas asndan nem tamaktadr.
Bununla birlikte, zemin koullarnn belirlenmesine ynelik arazi ve laboratuvar ettlerinin
planlanmas gerekmektedir. Bu balamda, zemin aratrmalar karada ve denizde olmak
zere ayr ayr planlanmal ve gerekletirilmelidir.
Deniz aratrmalarnn balangcnda bir batimetri almas ile deniz taban toporafyas
belirlenmelidir. Daha sonra, su derinlii, aknt durumu, rzgr (frtna mevsimi), dalga ve
sis durumu gibi doal koullar yannda, proje sahas jeolojik yaps, proje kapsamnda
gerekletirilecek olas tarama alanlar ve derinlii, deniz ve liman trafii gibi koullar da
dikkate alnarak denizde zemin aratrmalar planlanmaldr.
Arazi zemin ettleri kapsamnda, projenin nemi ve bykl, proje sahasnn zellikleri
dikkate alnarak, aratrma sondajlar almas, sondaj kuyularnda arazi deneyleri( SPT,
kanatl kesici, presiyometre, permabilite vb.) ve konik penetrasyon deneyleri(CPT ve CPT-

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

u) yaplmas planlanmaldr. Bunlara ek olarak, kapsaml bir jeofizik ett program(sismik

krlma, kuyu iin PS- logging, MASW vb.) ile proje sahasna ilikin jeofizik parametrelerin
belirlenmesi zellikle sismik aktivitenin yksek olduu blgelerde nem tamaktadr.
Sondajlardan alnacak zemin ve kaya rnekleri zerinde yaplacak laboratuvar deneylerinin
planlanmasnda, arazi zemin yaps yannda tasarm kriterleri ve tasarm iin gerekli zemin
parametreleri dikkate alnmaldr. Tasarmda gz nne alnacak deiik ykleme durumlar
(inaat aamas, uzun sreli davran, deprem durumunda hzl evrimsel ykleme vb.) iin
geerli olacak drenajl-drenajsz, statik- dinamik zemin parametrelerinin hangi arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilebilecei planlama aamasnda dikkate alnmaldr.
Deniz ve liman yaplar sz konusu olduunda, arazi zemin yapsnn daha geni lekli
olarak deerlendirilmesi daha doru olmaktadr. Bu balamda, proje sahasnda rastlanlan
kaya ve zemin tabakalar ile jeolojik yap ve birimleri arasndaki ilikiyi aklayabilmek ok
yararl olabilmektedir. rnein, deniz tabannda yer alan zemin tabakalarnn yklenme
tarihesini (normal konsolide -ar konsolide) jeolojik yapdan ayr dnmek yanltc
sonulara yol aabilmekte veya arazideki zemin zelliklerinin aklanmasn
zorlatrabilmektedir.

3. KIYI VE LMANLARDA ZEMN YAPISININ TANIMLANMASI

Deniz ve liman yaplar genel olarak s deniz ortamnda ve ak deniz etkilerine kar
korunakl ky yaplarnda ina edilmektedir. Eer blgede yakn zaman tektonizmas etkili
olmamsa, bu dingin ortamlarda deniz tabannda kelen zeminlerin yumuak-gevek
kvamda olmas, derinlikle katlk ve sklklarn artmas beklenilebilir. Kendi arl altnda
kelmi normal konsolide zemin yapsn oluturan bu ortamlarda zemin zellikleri
tanmlamann nispeten daha kolay olaca dnlebilir. Ancak bu durumlarda da, deniz ve
liman yaplarnn tasarmn ve davrann byk oranda etkileyecek deniz taban yzeyine
yakn tabakalarn yerinde(in-situ) zelliklerinin belirlenmesinde zorluklarla karlalmas
beklenilebilir. rselenmemi rnek almann zor (imkansz?) olduu bu tabakalarn
mhendislik zelliklerinin belirlenmesinde kanatl kesici ve CPT gibi arazi deneylerine
arlk verilmesi, bunun yannda zemini yakndan tanyabilmek iin gerekli olan indeks
zelliklerinin rselenmi (ancak temsili olduundan emin olabileceimiz) rnekler
kullanlarak belirlenmesi yoluna bavurulabilir. Deniz tabanndaki yumuak-gevek
kellerin kalnlnn ve yerinde zelliklerinin belirlenmesindeki zorluklar yannda,
bunlarn doal etkilerle veya inaat faaliyetleri sonucunda yer deitirmesi de sz konusu
olabilmektedir. zellikle, karadan denize doru yaplan dolgu ilemleri srasnda bu
zeminlerin daha aklara doru srklenmesi ve daha sonra ina edilecek dalgakranlar gibi
deniz yaplar altnda nceden ngrlemeyen(tespit edilmemi olan) zayf zonlar
oluturmas mmkn olabilmektedir.
Dier taraftan, baz durumlarda ise deniz tabanndan hemen sonra ok kat-sert kvamda killi
zeminler veya sk-ok sk kumlu zeminler ile karlald durumlar olabilmektedir. Zemin
zerindeki jeolojik yk ile aklanamayacak bu oluumlarn anlalabilmesi ve doru
yorumlanabilmesi iin, jeolojik-tektonik yap ile arasndaki ilikinin aklanmas gerekli
olmaktadr.
Yakn zaman tektonik veya volkanik etkilerinde kalm blgelerde, arazi zemin yapsnn bu
hareketler sonucu olumas beklenilebilir. Bu etkiler sonucunda, deniz tabannda veya
kylarnda, kat/sert zemin tabakalarnn veya taban kayasnn yzeye yakn olmas, bu

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

formasyonlarn stnn gen keller ile rtlm olmas sk rastlanlan durumlar

arasndadr.

4. ARAZ GEOTEKNK MODELNN OLUTURULMASI

Arazi ve laboratuvar ettleri verileri birlikte deerlendirilerek, jeolojik yap ile de
ilikilendirilerek, proje sahas iin zemin kesitleri hazrlanabilir. Liman yaplar (rhtm,
iskele, terminal vb.) ky izgisi zerinde veya ona paralel konumland iin, bu yaplar
oluturan hatlar boyunca zemin kesitleri karlr. Ancak bu yaplarn statik ve deprem
ykleri altnda davran analizi iin (genellikle 2- boyutlu modellenerek), yaplar
arkasndaki zemin ve yklenme durumlar ile birlikte gsteren kyya dik kesitlerin
kullanlmas gerekir. Dolaysyla, az sayda kyya paralel kesit yannda, ok sayda ky
izgisine dik kesit karlmas yerinde olur. Zemin kesitleri hazrlanrken sondaj bulgular
ile birlikte CPT verilerinin deerlendirilmesi ok yaral olmaktadr. Derinlik boyunca srekli
bilgi salayan CPT verileri, sondajlarda atlanlabilen ara tabakalarn fark edilmesini
salamas yannda, zeminin cinsi, mukavemet ve deformasyon zellikleri, ar
konsolidasyon oran gibi mhendislik zelliklerine ilikin olarak, korelasyon yolu ile de olsa
ok yararl bilgiler salamaktadr.
Arazideki zemin tabakalanmasn temsil eden yeterli sayda kesit karldktan sonra, zemin
kesitinde yer alan tabakalarn zelliklerinin belirlenmesi ve geoteknik tasarm
parametrelerinin tretilmesi gerekmektedir. Bu yaplrken, her bir kesit zerinde yaplan
arazi ve laboratuvar deney sonular birlikte deerlendirilerek, alt snr ve st snr erileri
ve bunlarn arasnda bir tasarm erisi elde edilebilir. Farkl kesitler iin oluturulan tasarm
erileri birbiri ile karlatrlarak, proje sahas iin bir veya birden ok tasarm erisi
oluturulabilir. Burada tasarm erisinden, belirli bir mhendislik zelliinin (rnein
drenajsz kayma mukavemeti, n konsolidasyon basnc, ar konsolidasyon oran, drenajl
veya drenajsz elastisite modl, tek boyutlu skma modl) derinlikle deiimini gsteren
eriler anlalmaldr.
Geoteknik tasarm parametreleri elde edilirken, arazi ve laboratuvar deney sonular
yannda, literatrde yaygn kabul gren korelasyonlardan yararlanlabilir. Bu yaplrken,
ayn zamanda proje sahas iin oluturulan geoteknik model(ler) erevesinde farkl
parametrelerin birbirleri ile uyumlar dikkate alnmaldr.
rnein, killi zeminlerde drenajsz kayma mukavemetinin derinlikle deiimi
tanmlanrken, aadaki bant ile uyumunun kontrol tavsiye edilmektedir.
Su= a vo(OCR)b
Su=drenajsz kayma mukavemeti, vo=dey efektif gerilme(konsolidasyon basnc)
OCR= ar konsolidasyon oran, a ve b boyutsuz katsaylar (a0.20-0.25, b0.80)
Benzer ekilde, nerilen drenajsz elastisite modlnn drenajsz kayma mukavemeti ile,
drenajl ve drenajsz elastisite modl deerlerinin birbiri ile ve tek eksenli skma
(dometre modl) uyumu gz nne alnmal, drenajl(efektif) kayma mukavemeti
parametreleri deerlerinin zeminin cinsi ve yklenme tarihesi/suya doygunluk durumu gibi
parametrelerle ilikine dikkat edilmelidir.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

5. DENZ VE RIHTIM YAPILARININ ANALZ YNTEMLER

Rhtm ve deniz yaplar deniz ortamnda veya denizden kazanlm alanlarda ve kylarda
ina edilmektedir. Temel zeminini deniz taban kelleri, denizde yaplm dolgular veya
deniz kys zemin ortamlar oluturmakta, ounlukla rhtm yaps ile gerisinde dolgu
imalat birlikte ina edilmektedir. Ayrca, mevcut rhtmlarn ve/veya gerisindeki dolgu
alanlarn
fonksiyonlarnda
deiiklik
yaplmas
ve
buna
bal
olarak
modifikasyon/iyiletirme projelerinin hayata geirilmesi sz konusu olmaktadr.
Rhtm ve deniz yaplarnn tasarmnda, inaat admlarnn dikkatle gz nne alnmas
ve/veya inaat programnn tasarmc tarafndan ynlendirilmesi byk nem tamaktadr.
Bu kapsamda, dikkate alnmas gereken balca inaat admlar ve olas ykleme durumlar
aada zetlenmitir:
Deniz taban zerinde dolgu yaplmas durumlarnda, dolgudan nce deniz tabannda
syrma kazs (tarama) yaplp yaplmayaca, deniz taban kellerinin ve dolguda
kullanlacak malzemenin zelliklerine gre seilecek dolgu yapm hz ve bekleme
sreleri,
Dolgu yapm yntemi -dolgu imalatnn karadan denize doru veya denizde
dubalardan boalma yolu ile yaplmas, ky koruma (anroman) veya dalgakran tr
yaplarn geri dolgu ilemleri ile zamansal ve meknsal ilikisi,
Rhtm yaps arkasndaki alanlarn yklenme koullar, olas yaplama trleri,
uygulanacak yzey basnlarnn tr ve iddeti ile uygulanma program ve hz,
Liman modifikasyonu projelerinde, mevcut rhtm yapsnn durumu, nnde tarama
yaplarak su derinliinin artrlmas, rhtm arkasnda fonksiyon deiikliine bal
yklenme durumlar ve olas yeni yaplamalardan gelecek etkiler
5.1. Analiz Admlar ve Trleri
Rhtm ve deniz yaplarnn geoteknik tasarmnda, yukarda zetlenen inaat admlar
dikkate alnarak, statik ve deprem ykleme durumlar iin, balca iki tr davrann analiz
edilmesi gerekmektedir:
1. Deformasyon Analizleri: tasarlanan yaplarda ve evresindeki ilevsel alanlarda inaat
sresince ve sonrasnda(servis ykleri altnda) meydana gelecek deformasyonlarn ve
oturmalarn hesaplanmas ve bunlarn proje performans ltleri ile uyumunun
aratrlmas,
2. Stabilite Analizleri: tasarlanan yaplarn gmeye kar gvenliinin hesaplanmas,
ilgili ynetmeliklerde ve proje ltlerinde belirtilen gvenlik dzeyinin salandnn
gsterilmesi
Zemin yaplarnda yukarda belirtilen deformasyon ve gme(stabilite) ltlerinin
birbirinden bamsz olmad bilinmektedir.
Dolaysyla, hesap sonular
deerlendirilirken, hesaplanan deformasyon seviyelerinin gme olarak tanmlanacak
seviyelere gre mertebesinin(orannn), gmeye kar gvenlik kavram ile i ie olduu
gz nne alnmaldr.
Zemin yaplarnn davrannn analizinde gz nne alnmas gereken ikinci ana husus,
oluacak deformasyonlarn zamana bal geliimi yannda, stabilitenin de ksa sreli

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

(genellikle inaat sresi) ve uzun sreli (servis veya kullanm sresi) davran asndan ayr
ayr incelenmesi gerei olmaktadr. Analiz yntemi ve ilgili geoteknik tasarm parametreleri
seilirken, bu durumlarn ayr ayr ele alnmas ve bu balamda yklenme hz-drenaj
ilikisinin, zemin cinsi de dikkate alnarak, gz nne alnmas gerekmektedir.
5.2. Deformasyon Analizleri
Rhtm ve deniz yaplarnda inaat srasnda meydana gelecek deformasyonlarn, deniz
taban kelleri ve inaat(dolgu) malzemeleri zellikleri yannda, imalat hz ile yakndan
ilikili olduu gzlenmektedir. Yapmda genellikle yksek geirimli iri daneli malzemeler
kullanld iin, onlarda meydana gelecek deformasyonlarn inaat srecinde
tamamlanaca varsaylabilir. Deniz taban kellerinin yksek geirimlilie sahip kumakl zeminlerden olutuu durumlarda, dolgu yk altnda onlarn skmasndan
kaynaklanacak oturmalarn da ayn srete tamamlanmas beklenilebilir. Ancak, deniz
taban kellerinin killi zeminlerde olutuu durumlarda bu tabakalarn konsolidasyonundan
kaynaklanacak uzun sreli oturmalar (ve olas krip davrannn) dikkate alnmas
gerekmektedir. Deniz tabannda yumuak killi zeminler olmas durumunda ise, yksek
mertebelerde oturmalar olumas yannda, hzl ykleme (yksek dolgu yapm hz)
uygulanmas durumunda, bu tabakalarda ar yanal yer deitirmeler ve kayma gmeleri
olumas riski ortaya kmaktadr. Byle durumlarda, deformasyon analiz ile gme riski
birlikte deerlendirilmeli ve tasarmda dikkate alnan ykleme dolgu imalat hz aklkla
belirtilerek inaat programnn onunla uyumlu olmas konusunda uyarlarda bulunulmaldr.
5.2.1. Statik Ykler Altnda Deformasyon Analizleri
Rhtm ve deniz yaplarnda statik ykler altnda ksa ve uzun srede meydana gelecek
deformasyonlar, imalat hzn da dikkate alabilen saysal analiz yntemleri ile hesaplanabilir,
bu amala gelitirilmi, sonlu elemanlar yntemini kullanan ve zeminin gerilme- ekil
deitirme- konsolidasyon davrann birlikte dikkate alabilen zemin modellerini ieren
yazlmlar kullanlabilir.
Rhtm yaps arkasnda yeni imal edilecek dolgularda meydana gelecek oturmalarn
hesaplanmasnda, dolgu altndaki zeminin skmasndan kaynaklanacak oturmalar yannda,
dolgunun kendi arl altnda skmasndan kaynaklanacak ksa ve uzun sreli oturmalarn
ve servis ykleri altnda meydana gelecek oturmalarn hesaplanmas gerekmektedir.
Denizden alan kazanarak yaplan bu dolgular genellikle malzemenin su iine boaltlmas
ile yapld iin, gevek- yumuak tabakalar oluturabilmektedir. Dolgu malzemesi olarak
yaygn olarak yapld gibi kaya dolgu kullanlmas durumda ksa sreli(elastik) oturmalar
(Hi) yannda, uzun sreli krip tr (su iinde uzun srede kaya paralarnn kenar ve
kelerinde meydana gelecek ayrma ve yumuamadan kaynaklanan) oturmalarn(Hs)
meydana gelebileceinin de gz nne alnmas gerekmektedir.
t
p ' H
H i
ve H s Ca' H log 2
Ed
t1
Ed = Dolgu iin elastik(ani) skma modl, H=Dolgu kalnl

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Ca = Dolgu iin ikincil skma modl 0.02xCc / (1+eo) ile 0.005 arasnda deerler
alnabilir
Kohezyonlu zeminler (rnein deniz tabanndan taranan malzemeler) ile yaplan dolgularda
ise kendi arl altnda skmasndan kaynaklanacak oturmalarn tamamlanmasnn uzun
sreler alaca ve byk miktarlara ulaabilecei dikkate alnmaldr.

5.2.2. Statik Ykler Altnda Stabilite Analizi

Rhtm ve deniz yaplar statik ykler altnda stabilite analizinde, limit denge yaklamn
esas alan ev stabilitesi analiz yntemleri kullanlabilir. Bu analizlerde, ina edilecek yap
ve temel zemini zellikleri yannda, imalat hzna bal olarak seilecek kayma mukavemeti
parametrelerinin kullanlmas nem tamaktadr. naat malzemesi olarak genellikle
granler malzemeler( kaya-krmata, temiz kum-akl) kullanlmas sz konusu olduu iin,
ksa ve uzun sreli satabilite hesaplarnda drenajl(efektif) kayma mukavemeti parametreleri
kullanlabilir. Temel zemininin kohezyonsuz zeminlerden olumas durumunda analizlerde
onun iin de efektif gerilme parametreleri kullanlabilir. Ancak deniz taban tabakalarnn
kohezyonlu zeminlerden olumas ve hzl dolgu imalat(ykleme) yaplmas durumunda,
ksa sreli stabilite analizlerinde drenajsz(toplam) kayma mukavemeti parametreleri ile
analiz yaplrken, uzun sreli stabilite aratrmalarnda efektif gerilme parametreleri ile
analiz yaplmas gerekmektedir.
5.2.3. Deprem Durumu iin Deformasyon Analizi
Deprem durumunda rhtm ve deniz yaplarnn dinamik davran, proje sahas iin
seilmi(gelitirilmi) deprem yer hareketleri kullanlarak, kumlu tabakalarn svlama
durumunu da dikkate alabilen zemin modelleri ieren yazlmlar kullanlarak analiz
edilebilmektedir.
Ky ve Liman Yaplar, Demiryollar, Hava Meydanlar naatlarna likin Deprem Teknik
Ynetmeliinde(2008) kapsamndaki yaplarn performansa gre tasarmnda esas alnacak
deprem dzeyleri aadaki ekilde tanmlanmtr:
(D1) Deprem Dzeyi: yaplarn servis mrleri boyunca meydana gelebilmesi olasl fazla
olan, greli olarak sk ancak iddeti ok yksek olmayan deprem yer hareketlerini ifade
etmekte, 50 ylda alma olasl %50,dn periyodu ise 72 yldr.
(D2) Deprem Dzeyi: yaplarn servis mrleri boyunca meydana gelebilmesi olasl ok
fazla olmayan, seyrek ancak iddetli deprem yer hareketlerini ifade etmekte,50 ylda alma
olasl %10, dn periyodu ise 475 yldr.
(D3) Deprem Dzeyi: yaplarn maruz kalabilecei en iddetli deprem yer hareketini ifade
etmekte, bu ok seyrek depremin 50 ylda alma olasl %2, dn periyodu ise 2475
yldr.
Saysal analizlerde incelenen zemin yapsnda stabilite bozukluklar (yerel veya toptan
gme) durumu ortaya kmas durumunda analiz sonlandrlamamaktadr. Gme
durumunun ortaya kmad koullarda, analiz sonucunda zemin ktlesi iinde ve
yzeyinde oluacak zemin yer deitirmeleri ve oturmalar hesaplanabilmektedir. Deprem
durumunu inceleyen dinamik gerilme-ekil deitirme analizlerinde genellikle rhtm yaps

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ve arkasndaki zemin yzeyinde etkiyen geici yklerin maksimum deerlerinin deil, belirli
bir yzdesinin (rnein %50) etkidii kabul edilmektedir.
5.2.4. Deprem Durumu in Stabilite Analizi
Deprem durumunda stabilite kontrol iin iki ayr yaklamn benimsenmesi sz konusu
olmaktadr:
(a) PsdoStatik Limit Denge Analizleri
Deprem etkisinin bir edeer statik yk olarak hesaba dhil edildii psdostatik limit denge
analizlerinde, Ky ve Liman Yaplar, Demiryollar, Hava Meydanlar naatlarna likin
Deprem Teknik Ynetmeliinde(2008) [1] arlk tipi ve palplan duvarlar ile kazkl rhtm
ve iskeleler iin, edeer deprem ivme katsaysnn (kh) aadaki ilikilerden hesaplanmas
nerilmektedir:
(D1) ve (D2) deprem dzeylerinde statik-edeer dinamik zemin basnc ile su basncnn
hesabnda gz nne alnacak olan edeer deprem ivmesi katsaylar, etkin yer ivmesi
katsaylar cinsinden hesaplanacaktr. Aada bantlarda yer alan A10 ve A20 etkin yer
ivmesi katsaylar, D1 ve D2 deprem dzeyleri tasarm spektrumlarnda T = 0 periyoduna
kar gelen spektral ivmenin (0.4SMS) yerekimi ivmesine blnmesi ile elde edilir.
(D1) Deprem Dzeyi iin, kh = (2/3) A10
(D2) Deprem Dzeyi iin, A20 0.20 iin, kh=A20 ve A20 > 0.20 iin, kh=(1/3)(A20) (1/3)
Ancak, Tasarm Esaslar blmnde belirtildii zere, Ynetmelik arlk tipi ve palplan
duvarlar ile kazkl rhtm ve iskeleleri kapsamakta olup, dalgakran ve anroman
yaplarn kapsamad dnlmektedir. Dier taraftan, Japanese Port and Harbour
Research Institute[2], kh=(1/3)(amax/g) (1/3) bantsnda, Class B yaplar iin, maksimum
ivmenin %60nn kullanlmasn nermektedir.
Deprem ykleri yn deitiren(evrimsel) ve iddeti deiken kuvvetler olup pik kuvvetler
ok ksa sreler iin etkimektedir. Bu nedenle, dalgakran ve anroman yaplar gibi ar ve
esnek zemin yaplarnn stabilite hesaplarnda, edeer bir statik yatay yk olarak dikkate
alnmas durumunda, pik kuvvetlerin belirli bir yzdesi veya deprem blgesine gre seilen
bir yatay yk katsays kullanlmaktadr. nceleme konusu yaplarn analizinde, oluacak
hasarn neden yol aaca risklerin ok yksek olduu zel durumlar hari, edeer yatay
yk katsays deerinin en ok 0.15g olarak alnmas genel kabul gren bir mhendislik
yaklam olmaktadr (Kramer, 1996)[3]. Bu konuda literatrde yer alan dier almalar
da bu durumu desteklemektedir ( Seed ve Martin, 1981[4], HynesGriffin ve Franklin,
1984[5], Dakoulas ve Gazetas, 1986[6]). Bunun yannda, zemin-yap etkileiminin ne
kt rhtm ve iskele yaplarnda, DLH Deprem Ynetmeliinin dikkate alnmas yerinde
olacaktr.
(b) Deprem Sonucunda Meydana Gelecek Yer Deitirmelerin Hesaplanmas
Performansa dayal analizlerde, deiik deprem dzeyleri etkisinde, yapsal ve ilevsel
performans kriterlerine gre belirlenmi izin verilebilir yer deitirmelerin almas riskinin
hesaplanmas ngrlmektedir. Bu trden deerlendirmelerin, psdostatik limit denge

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

analizleri ile hesaplanan bir gvenlik saysndan daha anlaml olduuna inananlar, konuyla
ilgilenen uzmanlar arasnda nemli bir yer tutmaktadr.
evlerde depremlerin tetikledii yer deitirmeler Newmark tarafndan gelitirilen, rijitplastik kayan blok analizi ile hesaplanabilmektedir. Newmark analizinde ev kaymas bir
rijit-plastik ktle kaymas eklinde modellenmekte, kayan zemin ktlesi iinde zemin
deformasyonlar meydana gelmedii ve kritik ivme deeri altnda ivme seviyelerinde kayan
bloun hi yer deitirme gstermedii, kritik ivme deerine ulanca bir kayma yzeyi
boyunca plastik deformasyonlarn meydana geldii varsaylmaktadr.
Newmark ynteminin kullanlmasnda, zeminde kalc yer deitirmelerin meydana
gelmesine yol aacak kritik deprem ivmesi (akma ivmesi) deerinin belirlenmesi
gerekmektedir. Bunun iin izlenebilecek bir yol, psdostatik limit denge analizlerinde yatay
deprem katsays admsal olarak artrlarak, gvenlik saysnn 1.0e eit olduu ivme
deerinin belirlenmesi olmaktadr. Daha sonra, proje sahas iin seilmi deprem ivme
kaytlarnn kritik ivme deerini aan ksmlarnn ifte integrasyonu ile evde meydana
gelecek kalc yer deitirmeler hesaplanabilmektedir.
Newmark ynteminin evlerin sismik davrann modellemek asndan basitletirilmi
psdostatik limit denge analizi ile sonlu elemanlar yntemi gibi ileri nmerik analizler
arasnda bir orta yol yaklam olduu sylenebilir. Ayrca, bu ekilde hesaplanan ev ktlesi
yer deitirmelerinin, zemin-yap etkileimi problemlerinde yap zerinde zemin yer
deitirmesinden kaynaklanan ykleme durumlarn modellemek iin kullanlabilecei
dnlmektedir.

6. UYGULAMA RNEKLER
Aadaki paragraflarda, son yllarda hayata geirilen baz liman ina ve tevsi projelerinde
yaanan deneyimlere ilikin zet bilgilere yer verilmektedir.
6.1. Borusan Gemlik Liman Modifikasyon ve Tevsi Projesi
Gemlik merkezinin batsnda yer alan Borusan Lojistik Gemlik Liman Tesisleri Marmara
Denizi kysnda geni bir dzlkte bulunmaktadr. Tesisin kuzeydousunda Gemlik Gbre
A.. tesisleri, gneyinde ise Marmara Kimya A.. tesisleri yer almaktadr. Blgede
metamorfik temelden gncel alvyonlara kadar deiik kaya birimlerinden oluan bir
jeolojik yap ile karlalmaktadr. nceleme konusu liman tesisleri alannda, Kuvarterner
boyunca birikinti konisi ortamnda kelmi eski ve gncel ky kua kaln alvyon
tabakalar yzeylenmektedir. Alttaki sk/kat kum-kil ardalanmalar zerinde denizel kilkum-silt keltileri yer almaktadr.
6.1.1. Tasarlanan Liman Yaplar
Liman tevsi ve modifikasyon projesi kapsamnda, iki blgede de denize dolgu yaplarak
liman tesislerine genileme alan kazandrlmas planlanmaktadr. Blge 1 olarak
isimlendirilen ve liman sahasnn gneyinde yer alan blgede, mevcut konteyner stok
sahasna bitiik olarak, kyya dik dorultuda yaklak 210m uzunlukta ve 80m genilikte bir
alan doldurulacaktr. Mevcut durumda deniz tabannn yaklak %2 eimle alald s

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

deniz ortamnda yaplacak dolgunun d iki kenarlar kaya dolgu anromanla dalga etkilerine
kar korunacaktr.
Blge 2 olarak nitelendirilen ve liman sahasnn orta blmnde yer alan blgede, TIR park
alan nnde ve mevcut konteyner stok sahasna bitiik olarak, denize dik dorultuda
yaklak 70m uzunluunda ve 120m genilikte bir alan dolgu ile kazanlacaktr. Bu blgede
yaplan taramadan dolay deniz taban mevcut ky izgisinden yaklak 100m sonra hzla
alalarak derinlik 14.0myeulamaktadr. Denizden doldurma yolu ile kazanlacak alanlarn
konteyner stok sahas olarak kullanlmas dnlmektedir.
Liman alannn batsnda dolgu ile denizden kazanlan yaklak 180m x 350m
byklndeki Blge 3 alann dou tarafnda arlkl olarak konteyner gemileri iin
kullanlmakta olan ok amal kazkl bir iskele yaps, kuzey ve bat kenarlarnda ise
anromanl ky koruma yaplar bulunmaktadr. Bu alann ok amal iskele tarafndaki
boyuna dorultuda yars konteyner stok sahas, bat yars otomobil park(depo) sahas olarak
kullanlmakta iken, bat yarsnn da konteyner stok alan olarak kullanlmas
amalanmaktadr.
Liman alannn kuzeydousundaki mevcut dolgu sahasnn nnde, dou tarafnda mevcut
iskele ile bat tarafnda yeni ina edilecek iskele arasnda, ilave dolgu ile denizden
kazanlacak alan ile birlikte yaklak 55.000m2 bykle ulaacak bir alan kazanlmas
amalanmaktadr (Blge 4).

ekil 1. Borusan Liman Genel Vaziyet Plan

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

6.1.2. Blge 1
Liman alannn gneyinde, mevcut Borusan Bat Terminali ile Roda Liman arasnda, ky
nnde kaya dolgu malzemesi yaplacak dolgu ile denizden yaklak 17,000m2
byklnde bir alan kazanlacaktr.
D
3

0 0

0 0

K o t
( m )

L A
1

e v s e k

0 0

I Y

I Z

I S

- 1 0

( N

3 - 5

( N

- 3

O R T A
K A
( N = 3 - 7
)

)
T

u m

u s a k

u m
K

il

( K
( C
( C

1 )
1 )
2 )

( K

2 )

I L

- 2 0
O R T A
( N = 8
-

S I K
2 0 )

O R T A
( N = 1 0

S I K I
- 2 8 )

- 3 0

( K

3 )

- 4 0
O K
( N = 1

K A T I
6 - 2 9 )

I L

( C

3 )

- 5 0

ekil 2. Blge 1 Kyya Dik Zemin Kesiti ve Yapm Planlanan Anroman Yaps

Yerletirilecek dolgu arl altnda meydana gelecek oturma-zaman davran ve kenar

anroman yaplarnn stabilitesi saysal analizlerle aratrlmtr. Ayrca, limit denge analizi
yapmaya yarayan Talren yazlm ile genel stabilite analizleri gerekletirilmitir. Uzun
sreli stabilite ve gerilmeekil deitirme analizlerinde efektif gerilme kayma mukavemeti
parametreleri kullanlmtr. Deprem durumu iin yaplan stabilite analizlerinde ise toplam
gerilmelere gre kayma mukavemeti parametreleri kullanlmtr. Sonlu elemanlar
analizinde yapm ve yklenme aamalar adm adm modellenmi ve dolguda kendi arl
altnda 35 cm, 60kPa srarj yk altnda 14 cm oturma meydana gelecei hesaplanm,
anroman yaplar ve temel zemininde gme olumayaca tespit edilmitir.
6.1.3. Blge 2
Liman alannn orta kesiminde, Borusan Bat Terminali ile Dou Terminali arasnda ky
nnde, kaya dolgu malzemesi kullanlarak yaplacak dolgu ile denizden yaklak 8,000m2
byklnde bir alan kazanlacaktr.
Dolgu alannn oturma davran ve anroman yapsnn stabilitesi nmerik analizlerle
aratrlmtr. Nmerik analizlerde, sabit bir hzda yaplacak dolgu imalatlarnn, ekirdek
dolgusu 2 ayda ve anroman dolgular 1 ayda olmak zere, toplam 3 ayda iinde

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

tamamlanaca varsaylmtr. Dolgu imalatlarnn tamamlanmas ve 60 kPa yzey

yklemesi sonunda oluacak maksimum oturmann yaklak 35cm olaca hesaplanmtr.
D O
K o t
( m )

2 0 0 m
0

1 5 0 m

L G

1 0 0 m

D S S 7
( N = 3 - 7
( N = 3 - 4

A L A N I

)
)

Y u m

D S S 6

e v s e k
u s a k

K u m
K il

K IY I

IZ G

5 0 m

IS I

S S 5

0 m

( K 1 )
( C 1 )

- 1 0
O R T A
S IK I K U M
( N = 9 - 1 5 )

( K 2 )

- 2 0

- 3 0

O R T A
( N = 1 6

S IK I K U M
- 3 0 )

( K 3 )

- 4 0
O K
K A T I
( N = 2 2 - 3 6 )

K IL

( C 3 )

- 5 0

ekil 3. Blge 2de Kyya Dik Zemin Kesiti ve Yapm Planlanan Dolgunun Kesiti
Deprem durumunda stabilite kontrol iin psdo-statik limit denge analizleri
gerekletirilmi, yatay yk katsays, ah = 0.15g alnarak toptan kaymaya kar minimum
gvenlik says FS=1.03 olarak hesaplanmtr.
6.1.4. Blge 3
Blge 3 olarak isimlendirilen ve liman sahasnn batsnda yer alan yaklak 180mx350m
byklndeki bu blgede, mevcut dolgu alannn dou kenarnda halen arlkl olarak
konteyner gemileri iin kullanlmakta olan ok amal rhtm, kuzey ve bat kenarlarnda
ise ky anroman yaplar bulunmaktadr. Mevcut dolgu alannn ok amal rhtm
tarafndaki dou kesimi halen konteyner depolama amal olarak kullanlrken, bat yars
ak oto park sahas olarak kullanlmaktadr. Denizden taranan malzeme ile oluturulmu
bu dolgu alannn bat yarsnn da konteyner depolamak amac ile kullanlmas
planlanmaktadr. Konteyner depolanmas durumunda mevcut dolgu yzeyine 60kPa srarj
yk uygulanm olaca belirtilmitir. Aada Kesit D-D olarak gsterilen kesit, dolgu
alannda ok amal rhtm yapsna dik dorultuda mevcut durumu, G-G kesiti ise dolgu
alan kuzey kenarnda yer alan anroman yapsn gstermektedir.

ekil 4. Blge 3 Bat Kenar Anroman Yaps ve ok Amal Rhtm Yaps (Kesit D-D)

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ekil 5. Blge 3 Kuzey Kenar Anroman Yaps (Kesit G-G)

2 5 0

2 0 0

1 5 0

Y e n i D e p o la m a
K o t
(m )

S S 2

1 2 5

A la n i

C P T 5

S S 6

C P T 4

e k ir d e k
D o lg u

0
H id r o lik

-1 0

( C 1

d o lg u

Y u m u s a k O rta
S IL T L I K IL

k a ti

-2 0
( C 2

K u m a r a ta b a k a li , o r ta
S IL T L I K IL

k a ti

-3 0

-4 0

-5 0

( C 3

K a ti
S IL T L I K IL

-6 0

( C 4

)
o k s e rt
S IL T L I K IL

ekil 6. Blge 3 D-D Zemin Kesiti ve Geoteknik Tasarm Parametreleri

Denizden taranan malzeme ile doldurulan bu alann bat yarsnda konteyner depolamas
durumunda meydana gelebilecek yzey oturmalar yannda, mevcut anroman yaplar ve
dou kenarndaki rhtm yaps zerinde olas olumsuz etkiler saysal analizlerle
aratrlmtr. Yzey yklemesi altnda zemin yznde 25-30 cm mertebelerinde oturma
meydana gelmesi beklenilebilecei, statik durumda stabilite sorunlar ile karlalmayaca
ve genel stabilite ynnden deprem durumu iin de yeterli gvenliin salandna sonucuna
ulalmtr. Ancak, zellikle hidrolik dolgu tabakasnda svlama riskinin yksek olduu,
svlama olumas durumunda yzeyde oturmalar ve zerinde yer alan yaplar altnda tama
gc kayb - depolanm malzemelerin ksmen zemine gmlmesi gibi hasarlar
oluabilecei vurgulanmtr. Bu trde hasarlarn ve bunlarn olas etkilerinin kabul
edilemez riskler olarak nitelendirilmesi durumunda, mevcut hidrolik dolgu tabakasnda
zemin iyiletirmesi yaplmas gerekecei belirtilmi, zemin iyiletirmesi uygulamasnn

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

depremler srasnda ky anroman yaplarnda ortaya kabilecek toptan gme(kayma)

riskine kar gvenlik dzeyini de artraca ifade edilmitir.
Uygulanacak zemin iyiletirmesinde ana hedeflerin, yzeyden belirli bir derinlie kadar
svlama direnci artrlm homojen bir tabaka oluturulmas, statik ve deprem ykleri
etkisinde oturma miktarlarnn azaltlmas, farkl oturmalarn minimize edilmesi ve yanal
zemin hareketlerinin snrlandrlmas olmas gerektii belirtilmitir. Uygulanabilecek en
uygun zemin iyiletirme ynteminin zemin iinde yzeyden 16.0m derinlie kadar uzanacak
boyda, iyi sktrlm ta kolonlar olacana karar verilmitir. Darbeli krmata kolonlar ile
iyiletirilmi zon ve altndaki tabakalarn konsolidasyonundan kaynaklanacak uzun sreli
oturmalarnn tahmini iin gerekletirilen saysal analiz sonularn tahkik etmek amac ile
arazide 2 adet geni alan ykleme deneyi gerekletirilmi ve yerinde lmler yaplmtr.
6.1.5. Blge 4
Liman alannn kuzeydousundaki mevcut dolgu sahasnn nnde, dou tarafnda mevcut
iskele ile bat tarafnda yeni ina edilecek iskele arasndaki alan, ilave dolgu ile denizden
kazanlacak alan ile birlikte yaklak 55.000m2 bykle ulaacaktr. Yeni dolgunun bat
kenarnda ayrca kazkl bir yanama iskelesi ina edilecektir. Kazkl iskele nnde tarama
yaplarak su derinliinin 12.50 m olmas salanacaktr. Zemin kesiti aada gsterilmitir.

5 0

1 0 0

1 5 0

m
m

K o t
( m )

D S S 8

S 4

B S S 1

B S S 4

S 3

- 1 0

B A L IK

C 1

)
Y u m u s a k - O r ta K a ti
K u m
A r a T a b a k a li
S iltli K il
( C 2 )

- 2 0

O r ta K a ti
- K a ti
K u m
A r a T a b a k a li
S iltli K il
( C 3 )

- 3 0

- 4 0

- 5 0
o k K a ti
K u m
A ra
S ilt li K il

- 6 0

- 7 0

T a b a k a li
( C 4 )

IS K E L E
K A Z IK L A R I

ekil 7. Blge 4-Zemin Kesiti

ekil 8. Blge 4de yapm planlanan kazkl iskele yaps

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Dolgu inaatnn yaklak olarak sabit bir hzda yaplaca, ekirdek dolgusu iki aamal
olarak istinat duvar ve kaplama ile birlikte 2 ayda yapldktan sonra sras ile kazkl
iskelenin ve anroman dolgularn 2 ayda ina edildii kabul edilerek toplam 4 ay iinde
kesitin tamamlanaca varsaylmtr. naat sonunda maksimum oturmann yaklak 32cm
olaca hesaplanmtr. Dolgu inaat tamamlandktan sonra, dolgu alan stnde 60 kPa
yayl yk(srarj yk) uygulanmas durumunda,
zemin yznde olumas
beklenilebilecek maksimum ek oturmann 12cm mertebesinde olaca hesaplanmtr.
Dolgu alan anroman ve kazkl iskele yapsnn toptan kaymaya kar gvenlii ayrca limit
denge analizleri ile tahkik edilmi, 60 kPa srarj yklemesi altnda, kaymaya kar
minimum gvenlik saysnn FS=2.11 olaca hesaplanmtr. Edeer yatay yk katsays,
ah = 0.15g alnarak yaplan stabilite analizi sonucunda, deprem durumunda toptan kaymaya
kar minimum gvenlik says FS=1.66 olarak hesaplanmtr. Kazkl iskele yapsnn
davrannn kontrolu iin edeer yatay yk katsays, ah = 0.25g alnarak yaplan analiz
sonucunda ise toptan kaymaya kar gvenlik says FS= 1.02 olarak hesaplanmtr.
6.2. Petkim Liman Projesi
zmir Aliaada yer alan Petkim sahas iinde yeni bir konteyner liman ina edilmesi,
mevcut bir rhtmn(Tuz Rhtm) iyiletirilmesi, antrepo sahas dzenlenmesi vb. birok
iyiletirme faaliyetlerini ieren bir yeniden yaplanma gerekletirilmektedir. Aadaki
ekilde proje sahasnn genel vaziyet plan grlmektedir.
Proje sahasnda taban kayasn Aliaa piroklastikleri ve Soma Formasyonu oluturmaktadr.
Bu kayalar stnde alvyon kelleri yer almaktadr. Alt Miyosen yal Soma Formasyonu
kireta-marl-kumta-siltta ardalanmalar iermekte olup gl ortamnda keldikten
sonra zerleri Aliaa volkanitleri ile kaplanmtr. Aliaa piroklastikleri genel olarak, az
miktarda andesit/bazalt ieren tf ve anglomeritik tflerden olumaktadr.
6.2.1. Yapm Planlanan Liman Yaplar
Proje sahasnn batsnda mevcut rhtm yaps sklerek yerine elik kazklara oturan bir
rhtm yaps ina edilecek ve bunun gney ucuna yeni bir kazkl rhtm eklenecektir. Bu
rhtmn kuzey ucunda ona dik dorultuda yeni bir konteyner liman ina edilirken, bu yeni
konteyner liman yanndaki bir alan antrepo sahas olarak dzenlenecek ve ona dik
dorultuda balayp daha sonra kuzeybatya ynelen mevcut rhtm yaps (Tuz Rhtm)
slah edilecektir.
Aadaki ekilde, proje kapsamnda sz konusu olan liman yaplarnn genel konumu
grnmektedir. Deiik kesimler iin zemin koullarnn tanm ve geoteknik tasarm
almalar aada zetlenmektedir.
6.2.2. Jeolojik Yap ve Geoteknik Tasarm Parametreleri
Proje sahasnda jeolojik yap, tf ve aglomeralar ieren volkanik formasyonlardan ve Soma
Formasyonuna ait kireta-siltta-kumta tabakalarndan olumaktadr. Bu kaya
formasyonlar yer yer killi kum kelleri ve yapay dolgu ile rtlmtr. Kaya formasyonlar

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

genel olarak yksek-orta ayrm, ok zayf-zayf kaya zelliklerine sahiptir. Sondaj

loglarnda verilen tanmlamalar ve laboratuvar deney sonular gz nne alnarak,
aadaki kaya snflandrmas yaplm ve buna uygun geoteknik tasarm parametreleri
oluturulmutur.

ekil 9. Genel Vaziyet Plan ve Zemin Aratrma Sondajlar Noktalar

Tablo 1. Kaya Snflandrmas ve Geoteknik Tasarm Parametreleri
Kaya Snf
III
IV
V

Tanm
Orta (Orta Ayrm/Orta Salam
Zayf (Yksek Ayrm/ Zayf)
ok Zayf (ok Yksek Ayrm/ ok Zayf)

Formasyon
Killi Kum
Tf (III-IV)
Tf (IV-V)
Tf (V)
Aglomera (III-IV)
Aglomera (IV-V)
Aglomera (V)

c (kPa)

(0 )

E (MPa)

100
80
50
100
80
60

30
30
28
28
32
30
30

15
250
200
150
300
250
200

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

6.2.3. Mevcut Rhtm Yapsnn Yenilenmesi

Mevcut rhtm yaps sklerek yerine elik kazklara oturan bir rhtm yaps ina edilecek
ve bunun gney ucuna yeni bir kazkl rhtm eklenecektir. Aadaki ekillerde yenilenecek
ve eklenecek rhtm yaplarnn kesitleri gsterilmitir.

KS-8

TUFF
IV-V
K-11

KS-14

K-11

TUFF
III-IV

ekil 10. Mevcut Rhtm Sklerek Yenilenecek Rhtm Yaps

20

10

KDS-3

KDS-4

ROCK FILL
CLAYEY SAND
-10

-20

-30

-40

AGLOMERA
III-IV

-50

ekil 11. Mevcut Rhtmn Gneyine Eklenecek Kazkl Rhtm Yaps

6.2.4 Yeni Konteyner Liman (Headwall Structure)
Mevcut zemin yz kotunun +2.23m ile +3.31m arasnda deitii bir dz alann deniz
kysnda, kazkl bir rhtm yaps ina edilecek, mevcut deniz taban -16.0m kotuna kadar
taranacaktr. Yaklak 130.0m uzunluunda ve 20.0m geniliinde betonarme bir platform
elik akma kazklar zerinde ina edilecektir. Aada yapm planlanan rhtm yapsnn
plan ve kesiti grlmektedir.

ekil 12. Yeni Konteyner Liman Vaziyet Plan

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

SECTION A-A

1:50

ekil 13. Rhtm Yaps Kesiti

Ky izgisine yakn karada yaplan sondaj verilerine gre, tasarlanan rhtm yapsnn gney
kenarnda, kalnl 3.0m-12.0m arasnda deien bir yapay dolgu tabakas altnda 1.50 m
kalnlnda bir sert kil tabakasn takiben tf tabakalarna girilmitir. Kuzey kenarnda ise
tf tabakasna, 12.0m kalnlkta yapay dolgu altnda, orta kat silt, orta sk kum, kat-ok
kat akll kil tabakalarn takiben 35.0m derinlikte girilmitir. Stabilite analizlerinde daha
olumsuz koullara iaret eden, arazinin kuzey tarafnda alan sondajda rastlanlan zemin
profili kullanlmtr. Kazkl rhtm yaplarnn arasndaki evlerin stabilitesi limit denge
analizi ile aratrlmtr. Deprem durumda stabilite iin, poso-statik analizlerde edeer
yatay yk katsays olarak kh=0.25 g deeri kullanlm, toptan kaymaya kar gvenlik
saysnn statik durumda 2.03 ve deprem durumunda 1.03 olaca hesaplanmtr.
6.2.5.Antrepo Sahas Zemin yiletirme
Yeni konteyner limann arkasnda yer alan geni bir blgenin antrepo sahas olarak
dzenlenmesi planlanmtr. Arazide zemin yz 3.0-10.0m arasnda deien kalnlkta ve
genel olarak kumlu akl malzeme ile denizden alan kazanmak iin oluturulan yapay dolgu
ile kapldr. Bunun altnda kalnl 2.0-24.0m arasnda deien, yumuak-orta kat-kat
kvamda, akll kumlu kil ve baz sondajlarda maksimum kalnl 5.0m civarnda bulunan
ok kat sert kil tabakas bulunmaktadr. Zemin yznden 10.0-34.0m arasnda deien
derinliklerde ok ayrm, zayf tf ve agromeralardan oluan taban kayas yer almaktadr.

ekil 14. Rhtm Yaps Vaziyet Plan

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Bu blgede uzun sreli toplam ve farkl oturmalar izin verilebilir snrlar altnda kalmasn
salamak ve svlama direncini artrmak iin zemin iyiletirmesi yaplmasna karar
verilmitir. yiletirme yntemi olarak zemin iinde darbeli krmata kolonlar oluturulmas
tercih edilmi ve uygulama alnnn farkl blgelerinde kolon grid aralklarnn1.50-2.0m
arasnda olmas, boylarnn ise 6.0-14.0m arasnda deimesi tasarlanmtr.
6.2.7. Tuz Rhtm Glendirme Projesi
Mevcut olan Tuz Rhtm ve Tanker Rhtm iin hazrlanan glendirme projesinde esas
olarak mevcut bloklu rhtm nnde birbirine bitiik olarak aklacak elik boru kazklar ile
zemine ankastre bir kazkl perde oluturulmas, bu kazklarn zerinde tekil edilecek
betonarme balk kiriinin ise gerisinde ina edilecek betonarme ankraj bloklarna
balanmas tasarlanmtr. Daha sonra glendirilmi rhtmn nnde tasarlanan su
derinliklerine temin etmek ii gereken kesimlerde tarama yaplmas planlanmaktadr.
A-A Kesiti: Rhtm n su derinlii 7.50-8.00m olan bu blgede glendirme sonras -9.0m
kotuna kadar tarama yaplmas planlanmaktadr. Sondaj verilerine gre, deniz tabannda
0.60-2.20m kalnlnda balk tabakas (az kotu +2.50m olan kara sondajnda 10.0m
kalnlnda dolgu) bulunmaktadr. Bunun altnda, 0.70-1.30m aras kalnlkta ayrm ana
kaya ve -8.20m ile -11.50m arasnda deien kotlardan itibaren ana kaya(zayf dayanml
tf-aglomera) yer almaktadr.

A-A KEST

1:100

AAKesiti
ekil 15. Rhtm Yaps Kesiti
E-E Kesiti: Sondaj verilerine gre, bu kesimde deniz tabannda (0.80m balk)+(0.90m
balk-dolgu karm)+(16.20m kalnlkta kum ara bantl kil) olmak zere toplam 18.50m
kalnlkta gncel birikintiler (az kotu +2.50m olan kara sondajlarnda yaklak 20.0m
kalnlnda dolgu+ kil-kum) bulunmaktadr. Bunun altnda, 3.50-6.80m aras kalnlkta
ayrm ana kaya/sert kil ve yaklak -29.00m kotlarndan itibaren ana kaya(zayf dayanml
tf-aglomera) yer almaktadr.
Rhtm arkasna 60 kPa srarj yk uygulanabilecei, ayrca E-E Kesitinin bulunduu
kesimde ksa sreli ykleme koullarnda, rhtm duvar zeri dhil yaklak 24.0m
geniliinde ve 120.0m uzunluunda bir erit zerinde 100kPa ykleme yaplabileceinin
analizlerde gz nne alnmas talep edilmitir.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

YAPIM AAMASI :
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)

MEVCUT BALIK KIRILACAK.

MEVCUT BLOKLU RIHTIMDA DELKLER AILACAK.
MENTO ENJEKSYONU YAPILACAK.
DELKLERE PROFLLER AKILACAK.
KAZIKLAR AKILACAK.
ANKRAJ BLOU VE GERG UBUU MONTE EDLECEK.
YEN BALIK KR DKLECEK.
GERME LEM YAPILACAK.

E-E KEST

1:100

EEKesiti
ekil 16. Rhtm Yaps Kesiti

6.2.7.1. Geoteknik Tasarm Parametreleri

Mevcut rhtm duvar arkasndaki dolgunun blgede rastlanlan volkanik kayalardan (tfaglomera) kaz ile elde edilmi bloklu, akll, kumlu, siltli-killi bir malzeme olduu ifade
edilmitir. Dolaysyla, rhtm arkasndaki dolgunun esas olarak orta sk yerleimli kaya
dolgu olduu ve granler bir malzeme gibi davranaca kabul edilmitir.
Tablo 2. Geoteknik Tasarm Parametreleri
Tabaka
I
II
III
IV
V
VI

Zemin Cinsi
(0)
Dolgu(akll, bloklu, siltli33
killi)
Balk-gevek siltli kum
27
Balk-Dolgu Karm
28
Kil orta kat, kum ara bantl
26
Ayrm Kaya
28
Ana Kaya (Tf- Aglomera)
8

c(kPa)
10
1
5
10
10
50

cu(kPa)
35
150
250

E(MPa)
20
5
10
10
50
150

6.2.7.2. Sismik Etkiler

Glendirilmi rhtm yaplarnn deprem srasnda davranlar, proje sahas iin
hazrlanm sismik tehlike almas sonucunda belirlenmi 3 deiik yer hareketinin
kullanld dinamik analizlerle aratrlmtr.
6.2.7.3. Nmerik Analiz Sonular
Glendirilmi rhtm yapsnn statik ve deprem ykleri etkisinde gvenlii PLAXIS
yazlm kullanlarak gerekletirilen nmerik analizlerle aratrlmtr. Proje sahas iin
belirlenmi yer hareketleri kullanlarak gerekletirilen dinamik analizlerde, zemin kesitleri
iinde yer alan kumlu tabakalar iin svlama durumunu da dikkate alan bir zemin modeli
kullanlmtr.
ngrlen inaat admlarnn modellendii PLAXIS analizlerinde, incelenen zemin
yapsnda stabilite bozukluu (yerel veya toptan gme) durumu ortaya kmas durumunda

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

analiz sonlandrlamamaktadr. Gme durumunun ortaya kmad koullarda, analiz

sonucunda zemin ktlesi iinde ve yzeyinde oluacak zemin yer deitirmeleri ve oturmalar
hesaplanabilmektedir.
(a) Statik Analiz Sonular
Kesit A-A: naat sonunda(glendirme + rhtm n tarama) rhtm duvar arkasnda 60 kPa
yzey yklemesi uygulanmas durumunda oluacak maksimum toplam zemin yer
deitirmesinin 4.50cm mertebesinde, kazkl perdede meydana gelecek maksimum yanal
yer deitirmenin ise 0.60 cm olmas beklenilmektedir.
Kesit E-E: naat sonunda(glendirme + rhtm n tarama) rhtm duvar arkasnda 60 kPa
yzey yklemesi uygulanmas durumunda, maksimum toplam zemin yer deitirmesinin
10.50cm mertebesinde, kazkl perdede meydana gelecek maksimum yanal yer
deitirmenin ise 5.70 cm olmasnn beklenilebilecei hesaplanmtr. Bu sonular,
glendirilmi rhtm yapsnn statik ykler etkisi altnda gvenli olacan ve 60 kPa servis
ykleri altnda beklenilebilecek zemin yer deitirmeleri ve oturmalarn izin verilebilir
snrlar altnda kalacan gstermitir.
Rhtmn bu kesiminde ksa sreli ykleme koullarnda, yaklak 24.0m geniliinde ve
120.0m uzunluunda bir erit zerinde 100kPa ykleme yaplmas durumunda, analiz
sonular tasarlanan glendirilmi rhtm yapsnn stabilitesini koruyamayacan
gstermitir. Rhtm yapsnn, deprem durumu dahil stabilitesinin korunabilmesi iin, duvar
n yznden 50.0m geriye kadar olmak zere, 24.0m genilikte ve 120.0m uzunlukta bir
kesimde, jet grout kolonlar ile zemin iyiletirmesi yaplmas, kolon boylarnn alt ular
ayrm kaya tabakasna girecek uzunlukta olmas ve 0.80m apnda kolonlarn 2.0m
aralkl kare paternde tekilinin uygun olaca dnlmtr. yiletirilmi kompozit zemin
zellikleri olarak aadaki deerlerin kullanlabilecei hesaplanmtr:
Dolgu Tabakas iin, c=196 kPa, = 4.500, E=142.50MPa
Kil Tabakas iin,

c=133 kPa, = 2.300, E=102.50MPa

Zemin iyiletirmesi uygulanmas durumunda, 24.0m geniliinde ve 120.0m uzunluunda

bir erit zerinde 100kPa ykleme yaplmas durumunda, kazkl perdede meydana gelecek
ek yanal yer deitirmelerin maksimum deerinin 0.50 cm ve rhtm arkas zemin yznde
oluacak ek oturmalarn maksimum deerinin ise 1.10cm mertebelerinde olmasnn
beklenilebilecei gstermitir.
(b) Dinamik Analiz Sonular
ncelenen kesitler zerinde proje sahas iin zel olarak gelitirilmi 3 adet yer hareketi ve
Plaxis yazlm kullanlarak dinamik analizler gerekletirilmitir. Dinamik analizlerde
rhtm arkas dolgu yzeyinde deprem durumunda 30 kPa dzgn yayl yk etkidii
varsaylmtr.
Kesit A-A, Dep-1 Depremi: Dep-1 depremi sonras oluaca hesaplanan zemin yer
deitirmeleri aada gsterilmitir. Maksimum zemin yer deitirmesinin 26.50cm
olmasnn beklenilebilecei gzlenmektedir. Zemin yz oturmalarnn 47.0cm, kazkl
perde yanal yer deitirmesinin ise 51.0cm mertebelerine ulaabilecei hesaplanmtr.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

Kesit E-E, Dep-1 Depremi: Duvar n yznden 50.0m geriye zemin iyiletirmesi
uygulanmas durumunda, Dep-1 Depremi etkisinde oluacak zemin yz dey zemin
hareketlerinin 33.40cm ve kazkl perde yatay hareketlerinin 75.70cm ile snrl olaca
hesaplanmtr. Proje sahas iin zel olarak gelitirilmi 3 adet yer hareketi kullanlarak
gerekletirilen dinamik analizler sonucunda hesaplanan zemin yzeyi yer deitirmeleri
aadaki izelgede karlatrmal olarak verilmitir.
Tablo 3. Deiik Depremler Etkisinde Rhtm Arkas Zemin Yzeyinde Dey Yer
Deitirmeler
KesitNo

AA

EE

Yerdeitirme*
(m)
Min
Max.
Dep1
0.447
0.469
Dep2
0.108
0.036
Dep3
0.092
0.031
Dep1
0.334
0.057
Dep2
0.023
0.006
Dep3
0.017
0.00+
*()Oturma(+)Kabarma
Deprem

6.3. Tuzla Yat Liman ve Balk Barna Projesi

Tuzla marina tesisleri deniz yaplar ky izgisinin deniz tarafnda yaklak 500,000m2 bir
alan zerinde ina edilmektedir. nceleme konusu marina tesisi kapsamnda dalgakran
yaplar ve marina iin tekne balama yaplar oluturulacak, bu deniz yaplar nnde
anroman yaplar ve/veya betonarme T-duvarlar ieren dayanma yaplar ina edilecektir.
6.3.1. Jeolojik Yap
Tuzla Marina Tesisleri inaat alan ayrova ve Asardere alvyonlarnn oluturduu
dzln gney blmnde, Paleozoik-Alt Devoniyen yal kireta-grovak-killi ist tr
birimlerin Neojen(Pliyosen) tortullarla rtld bir alanda yer almaktadr. Belgrad
Formasyonu olarak isimlendirilen Neojen kelleri akll kumlu killerden olumaktadr.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ekil 17. Genel Yerleim Plan ve Sondaj Yerleri

6.3.2. Zemin Aratrmalar ve Geoteknik Tasarm Parametreleri
Su derinliinin 2.10-11.00m arasnda deitii proje sahasnda, denizde derinlikleri 14.0 32.0m arasnda deien 14 adet zemin aratrma sondajlar almtr. Sondajlarla incelenen
derinlikler iinde, genel olarak deniz tabanndan 1.0-3.50m derinliklere kadar yumuak kil/
gevek kum kellerinde oluan alvyon tabakalar, onun altnda Belgrad Formasyonuna
ait ince-kaba akll, kumlu, kvam derinlikle artan kat- ok kat-sert siltli kil tabakalar
yer almaktadr. Alan sondajlarda 3 adedinde deniz yznden 7.00-22.85m derinliklerde
taban kayasna girilmitir.
na olunacak deniz yaplarn temsil ettii dnlen 5 adet kesit seilmitir. Bu kesitler
zerinde alan sondajlar ve arazi deneylerinden elde olunan veriler ile laboratuvar deney
sonularndan yararlanlarak, yapm planlanan deniz yaplar temel zemini oluturacak
zemin kesitleri oluturulmu ve geoteknik tasarm parametreleri seilmitir.
Tablo 4. Geoteknik Parametreler

()
A(Balk)
12
23
B(SiltliKilliKumakl) 48
28
C(KatKil) 816 27
D(okKatKil)
1632 28
E(SertKil) 32 30
Tabaka

SPTN

E
(MPa)
8
10
20
40
60

cu
(kPa)
8

50
100
200

k
(cm/s)
5.5x105
4.5x103
5.5x105
5.5x105
5.5x105

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

6.3.3. Saysal Analizler

na olunacak deniz yaplarnn kendi arl ve yzey yklemesi altnda meydana
gelebilecek oturmalar ve stabiliteleri saysal analizler ile incelenmi, analizlerde gelimi
zemin bnye modelleri, drenajl-drenajsz zemin davrann ve ina aamalarn
modelleyebilme zelliklerine sahip PLAXIS 2012 yazlm kullanlmtr.
Analizlerde kaya elamanlardan meydana gelen anroman tabakalar iin Mohr-Coulomb
bnye modeli, dier tabakalar iin ise Hardening Soil Model olarak adlandrlan ileri dzey
bir bnye modeli kullanlmtr. Kaya dolgu ve anroman yaplar iin kullanlan
malzemelerin zellikleri aadaki izelgede zetlenmitir.
Tablo 5. Anroman ve ekirdek Dolgu Malzeme Parametreleri
Malzeme
DaneBoyutu (kN/m3) (0) E(MPa)
ekirdekDolgu
00.4t
22
40
30
Anroman1
0.41.0t
22
45
120
Anroman2
1.03.0t
22
52
150

Uzun sreli stabilite ve gerilmeekil deitirme analizlerinde efektif kayma mukavemeti

parametreleri kullanlmtr. Deprem durumu iin yaplan stabilite analizlerinde ise toplam
gerilmelere gre kayma mukavemeti parametreleri kullanlmtr. Toplam gerilmelere gre
kayma mukavemeti parametreleri seiminde, arazideki killi zeminler iin cu>0 ve u0
yaklam benimsenmitir.
Yapm planlanan deniz yaplar iin tasarlanan 45 farkl kesit incelenerek aralarndan temel
zemini zellikleri ve kesit zellikleri asndan kritik olarak deerlendirilen 5 kesit seilmi
ve saysal analizlerle bu kesitlerin davran ayrntl olarak incelenmitir. Aada, rnek
olarak Kesit 2-2 zerinde yaplan analiz sonularna yer verilmektedir.
Kesit 2-2nin yer ald, ana dalgakran yapsnn bat ucunu temsil eden ve su derinliinin
5.0m olduu blgede, deniz tabannda 2.50m kalnlkta ok gevek-gevek kum-kil (balk)
ve 1.0m kalnlkta ok yumuak kil tabakalar(A) yer almaktadr. Bu keller altnda, 4.50m
kalnlkta kat-ok kat az kumlu siltli kil (C/D) ve 8.00m derinlikten sonra sert kumlu akll
siltli kil (E) tabakalar bulunmaktadr.

ekil 18. Kesit 2-2 Zemin Profili

Kesit 2-2de deniz tabanndan balayarak ocak malzemesi ile yaplacak ekirdek dolgu
zerinde betonarme bir istinat duvar yer almaktadr. ekirdek dolgunun ak deniz

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

tarafnda dalga etkisinden korunma iin istinat duvarna yaslanan iki farkl boyutta kaya
malzemesinden oluan anroman dolgular yaplacaktr. ekirdek dolgunun liman tarafnda
ise tek tabaka anroman yaplmas ngrlmtr. Saysal analizlerde ekirdek ve anroman
dolgularn her birinin 30 gnde ina olunaca varsaylmtr.
Analizler sonucunda istinat duvar taban seviyesine kadar yaplan ekirdek dolgu imalat
sonunda oluacak maksimum toplam yer deitirmenin 21.5 cm mertebesinde, inaatn
tamamlanmas aamasnda meydana gelecek maksimum toplam yer deitirme ise 32.9 cm
olaca hesaplanmtr. Killi tabakalarn nihai konsolidasyonu sonras oluaca hesaplanan
maksimum yer deitirme 35.4 cm mertebesinde olup kesitin tamamlanmasndan sonra
meydana gelecek konsolidasyon oturmas miktarnn 2.5 cm civarnda olaca
ngrlmtr.
Kesit 2-2nin statik durumda ve deprem etkisi altnda stabilite durumu limit denge analizleri
ile aratrlm, statik durum iin kesitin ak deniz taraf iin toptan kaymaya kar gvenlik
says Fs=1.63, liman tarafnda ise Fs=1.77 deerleri elde olunmutur.

ekil 19. Kesit 2-2nin Ak Deniz Tarafnda Statik Durum in Stabilite Analizi Sonucu
(Fs=1.63)
Deprem durumunda stabilite kontrol iin psdostatik limit denge analizleri
gerekletirilmitir. Analizlerde deprem etkisi bir edeer statik yk olarak dikkate alnm
ve yatay yk katsays, ah = 0.15g alnarak stabilite analizleri gerekletirilmitir. Analizler
sonucunda, deprem durumunda toptan kaymaya kar minimum gvenlik says ak deniz
tarafnda Fs=1.11, liman tarafnda ise Fs=1.18 olarak hesaplanmtr.
6.4. Yarmca Konteyner Liman Projesi
zmit Krfezi Yarmca mevkiinde, denizden dolgu ile kazanlan bir alanda, kenarnda kazkl
rhtm yaplar ieren bir konteyner liman ina edilmektedir. Dolgu imalatnn bir ksm daha
nce deiik zamanlarda ve farkl malzemeler ile yaplmtr. Aada Zone 3 olarak
gsterilen kesimde kontrolsz eski yapay dolgu, Zone 2 olarak kesimde denizden taranm
kum ile imal edilmi hidrolik dolgu yer alrken, Zone 1 olarak gsterilen kesimde seme
malzeme ile kaya dolgu yaplmas planlanmaktadr. Zone 2 ve Zone 3de svlama direncini
artrmak ve oturmalar proje kriterleri seviyelerinin altnda tutabilmek iin jet grout kolonlar
ile zemin iyiletirmesi uygulamas yaplmamaktadr.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ekil 20. Zemin Profili

6.5. Trkmenba Liman Projesi

Trkmenistanda, Hazar Denizinin dou kysnda, Trkmenba kenti yaknnda, byk bir
konteyner liman inaat srdrlmektedir. Liman inaat iin, su derinliinin yaklak 2.0m
olduu geni bir alanda deniz yerel kum zemin ile doldurulmaktadr. Denizden dolgu ile
kazanlan alann d kenarlarnda rhtm yaplar, dolgu alan zerinde ise depolama alanlar
ve deiik liman tesisleri ina edilecektir.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ekil 21. Trkmenba Liman

Liman iin doldurulacak alanda deniz tabannda 5.0-10.0m kalnlkta yumuak killi zemin
kelleri, onun altnda iinde sk kum bantlar ieren, ok kat-sert, ar konsolide siltli killi
tabakalar yer almaktadr. Dolgu imalat aadaki ekilde gsterilen sra ile yaplmaktadr.
Deniz tabannda yer alan 5.0-10.0 kalnlkta yumuak killi tabakalar zerine yaklak 4.0m
kalnlnda kum dolgu yerletirdikten sonra, yumuak tabaka taban kotuna kadar 1.3m x
1.3m aralklarla prefabrik dey drenler (PDDler) yerletirilmektedir. Daha sonra yaklak
3.0m daha geici ilave dolgu ile nykleme yaplarak, yumuak tabakann 90-100 gnde bu
ykleme altnda %90 konsolidasyonunu tamamlamas planlanmaktadr. Geici dolgu sras
ile dier kesimler zerine uygulanarak tm saha zerinde nykleme uygulanm olacaktr.

ekil 22. Trkmenba Liman

Deniz tabanndaki yumuak keller bu ekilde ksmen de olsa iyiletirilirken, zerine
serilen kum tabakasnn ise Rapid Impact Compaction olarak tanmlanan bir yntem ile
zellikle svlamaya kar direncinin artrlmasna ynelik olarak iyiletirilmesi
planlanmaktadr.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

ekil 22. Rapid Impact Compaction Yntemi

7. SONULAR
naat mhendisliinin nemli ura alanlarndan olan liman ve deniz yaplar tasarm, ayn
zamanda geoteknik mhendislerinin zel katklarn da gerektirmektedir. Genellikle
olumsuz zemin koullarna sahip sahalarda ina edilen liman ve deniz yaplarnn
projelendirilmesinde ncelikli olarak arazi zemin koullarnn salkl bir ekilde
belirlenmesi ve elde edilen verilerin doru yorumlanmas ile gvenilir bir geoteknik modelin
oluturulmas gerekmektedir. Proje sahas ve yakn evresinin jeolojik yaps ile uyumlu
olmas beklenilen bu modelin oluturmasnda, mevcut koullar yannda inaat faaliyetleri
sonucunda meydana gelebilecek deiiklikler de dikkate alnmal, tanmlanan zemin ve kaya
birimleri iin statik ve deprem durumlarnda kullanlabilecek geoteknik tasarm
parametreleri belirlenmelidir.
Deniz ve rhtm yaplarnn geoteknik tasarmnda, imalat yapm yntemi ve aamalarn
dikkate alan analizler yolu yapsal davrann incelenmesi nem tamaktadr. Statik ykler
ve deprem durumu iin gmeye kar gvenlik dzeyinin belirlenmesi yannda, olas zemin
yer deitirmelerinin hesaplanmas gerekmektedir. Bu kapsamda, limit denge analizleri gibi
basitletirilmi yntemler yannda, ileri nmerik analizlere imkn veren modern
yazlmlardan
yararlanlmas
nerilmektedir.
zellikle,
performansa
dayal
deerlendirmelerde zemin yer deitirmelerinin proje kriterleri ile uyumunun hesap
sonular ile gsterilmesi gerekmektedir.
Deprem etkisinin bir edeer statik yk olarak hesaba dhil edildii psdostatik limit denge
analizlerinde, edeer deprem ivme katsaysnn (kh) seiminde, blgenin depremsellii
yannda, incelenen zemin yapsnn tr ve dier yapsal elemanlarla etkileimi dikkate
alnmaldr. evlerde depremlerin tetikledii yer deitirmelerin Newmark tarafndan
gelitirilen, rijit-plastik kayan blok analizi ile hesaplanmas yoluna bavurulabilir, ancak
yntemin kabullerinin gzden uzak tutulmamas nerilmektedir.
Bildiride yer verilen uygulama rneklerinin, konunun kapsamnn genilii konusunda
uygulamada alan mhendislerin ufkunu amas mit edilmektedir.

6. Geoteknik Sempozyumu
26-27 Kasm 2015, ukurova niversitesi, Adana

TEEKKR
Bu bildiride sz edilen projelerde, deniz ve liman yaplarnn tasarm ve/veya proje
kontrol 2ER Mavirlik Proje Kontrollk A.. tarafndan gerekletirilmitir.
Deneyimlerinin paylalmasna izin veren yetkililere ve Sayn Genel Mdr Sedat
ZTRKe iten teekkrlerimi sunarm.

8. KAYNAKLAR
[1] DLH Ky ve Liman Yaplar, Demiryollar, Hava Meydanlar naatlarna likin
Deprem Ynetmelii (2008)
[2] Japanese Port and Harbour Research Institute (1997), Ministry of Transport, Japan.
[3] Kramer, S. L. (1996), Geotechnical Earthquake Engineering, PrenticeHall, Englewood
Cliffs, N.J
[4] Seed, H.B, ve Martin, G.R. (1966), The seismic coefficient in earth dam design,
Journal of Soil Mechanics and Foundation Division, ASCE, Vol. 92, No. SM3, pp
2558.
[5] HynesGriffin, M.E., ve Franklin, A.G., (1984), Rationalizing the seismic coefficient
method, Miscellaneous Paper GL8413, U.S. Army Corps of Engineers
Waterways Experiment Station, Vicksburg, Mississippi, 21 pp.
[6] Dakoulas, P ve Gazetas, G.,(1986), Seismic shear strains and seismic coefficients in
dams and embankments, Soil Dynamics and Earthquake Engineering, Vol. 5, No.
2, pp7583