iniciolu

Zeminlerin Fiziksel zellikleri ve

Zemin Snflandrmas
Zemin Mekanii I
Prof. Dr. S. Feyza iniciolu
iniciolu
Zemin Mekanii
...mhendislik uygulamalarnda zemin
mekanii ile ilgili sorunlarn hemen hemen
tamam zeminlerden deil zeminin
boluklarnda yer alan sudan kaynaklanr.
Suyun hi olmad bir gezegende zemin
mekaniine de hi ihtiya olmayacaktr..
Karl Terzaghi, 1939
iniciolu
Zemin tanesel bir malzemedir. Taneler
birbirlerine az veya ok tutunmu olabilirler.
Dnya zemini Ay zemini
Mars zemin
iniciolu
Zeminlerin mhendislik zellikleri (kayma
mukavemeti, skabilirlik, ekme mukavemeti ,
ve b.) zemini oluturan taneler arasndaki
etkileime baldr. Zeminin tanelerinin kendi
zellikleri ancak ikincil derecede etkilidir.
iniciolu
Zemin ok fazl bir malzemedir..
Ayn anda kat , sv ve gaz fazlarn kapsayabilir.
Sv ve gaz fazlar zemin taneleri arasndaki boluklarda
veya gzeneklerde yer alr.
Bu faz arasndaki
etkileimin veya bu fazn
greceli oranlarnn zemin
davran zerinde nemli
etkisi vardr.
Normal artlarda zemin
ortamndaki sv sudur, gaz
ise havadr.
Bu yzden bu ders anlatlrken sv yerine su, gaz yerine
hava terimleri kullanlacaktr.
iniciolu
Zeminin iindeki su boluk suyu olarak adlandrlr ve zemin
davran bakmndan ok nemli bir edir.
Btn boluklar suyla doluysa zemin doygundur.
Baz boluklar suyla doluysa zemin ksmen doygundur ve hepsi
havayla doluysa kurudur.
iniciolu
Zemin taneleri ve zemin fazlar arasndaki etkileim zemin mekanii
problemlerinin kaynadr ve zmleri bu etkileimin iyi anlalmasna
dayanr.
t
t
H
initial H
final
H
initial H
final
>
t
t
H
initial
H
final
H
initial
H
final
<
genleme
iniciolu
Zemin taneleri ve zemin fazlar arasndaki etkileim zemin mekanii
problemlerinin kaynadr ve zmleri bu etkileimin iyi anlalmasna
dayanr.
kompaksiyon
iniciolu
Taneler aras ve fazlar aras etkileimin nemli rol oynad tipik zemin
problemleri
o
v
o
v
o
h1 o
h1
o
h2
o
h1 o
v
o
v
o
h2
o
h2
o
v
o
v
=
Yatay Basn
iniciolu
geirgen
geirgen
o
v
o
v
geirgen
geirgen
o
v
o
v
Skabilirlik
(Konsolidasyon)
Taneler aras ve fazlar aras etkileimin nemli rol oynad tipik zemin
problemleri
iniciolu
Kapilar kuvvet
etkisi (doygun
olmayan zemin)
Taneler aras ve fazlar aras etkileimin nemli rol oynad tipik zemin
problemleri
iniciolu
Akc kum durumu
(sznt basnc)
Taneler aras ve fazlar aras etkileimin nemli rol oynad
tipik zemin problemleri
iniciolu
Zeminlerin farkl ortam ve koullardaki
davrann tanmlayabilmek iin ncelikle
zeminlerin fiziksel zelliklerini tanmlamak
gerekir. Bunun iin
Zemini oluturan tanelerin tip ve
ekillerinin genel anlamda tanmlanmas,
Zeminin bileenleri kat, su ve havann
(zeminin mevcut durumundaki )greceli
oranlarnn belirlenmesi gerekir.
iniciolu
Faz likileri
Zemindeki kat tanecikler, su ve havann
greceli oranlar zeminin sahip olduu
durumu ifade etmek iin gereklidir ve
belirlenmelidir.
Zeminin her bir bileeninin orann tarif
etmek iin gelitirilen tanmlamalar iliikte
verilmektedir .
Bu ilikileri ezberlemeniz mutlak surette
gereklidir!
iniciolu
Faz likileri
Arlk (veya ktle) ile hacm ilikilerini tarif
etmek iin faz diyagram kullanlr.
iniciolu
Su muhtevas (w)
Su muhtevas zemindeki suyun arlnn kat
taneciklerin arlna orandr.
ounlukla yzde olarak ifade edilir.
kat
su
Hava
W
s
W
w
W
a
= 0
100%
w
s
W
w
W
=
Elde edilii;
Zemin nmunesi tartlr (W
s
+W
w
)
Etvde kurutulur
Kuru arlk bulunur (W
s
)
iniciolu
Boluk Oran (e)
Boluk oran boluk hacminin kat tane hacmine
orandr.
Genellikle ondalk sistemde ifade edilir.
a w v
s s
V V V
e
V V
+
= =
kat
su
hava
W
s
W
w
W
a
= 0
W
V
s
V
w
V
a
V
V
v
iniciolu
zgl Hacim (v)
zgl hacim zeminin iindeki her bir birim hacim
katya karlk gelen zemin hacmidir.
kat
su
hava
W
s
W
w
W
a
= 0
W
V
s
V
w
V
a
V
V
v
1
s
V
e
V
v = = +
iniciolu
Porozite (n)
Porozite zemindeki boluklarn hacminin toplam
hacme orandr.
Genellikle yzde olarak ifade edilir.
kat
su
Hava
W
s
W
w
W
a
= 0
W
V
s
V
w
V
a
V
V
v
v
V
n
V
=
1
e
n
e
=
+
v
s v
V
V V
=
+
v s
s s v s
V V
V V V V
=
+
1
e
e
=
+
v
V
n
V
=
iniciolu
zgl Younluk(G
s
)
zgl younluk zeminin kat taneciklerinin birim
hacm arlnn suyun birim hacim arlna
orandr.
kat
su
hava
W
s
W
w
W
a
= 0
W
V
s
V
w
V
a
V
V
v
s s
s
s w w
W
G
V


= =
Suyun bir. hac. a.,
9.81kN/m
3
10kN/m
3

Zeminlerde G
s
deiimi yaklak 2.6 ile 2.8 arasndadr.
ou problemlerde zemin iin G
s
deeri az bir hata ile 2.7
olarak alnabilir.
iniciolu
zgl Younluk (G
s
)
Deney kab tartlr (w
1
).
Kaba kuru zemin ilave edilir ve ikisi bir arada tartlr (w
2
).
Kap havas alnm su ile doldurulur,ve (kap+kuru zemin
+su) bir arada tartlr (w
3
).
Kap boaltlr, bo kap havas alnm su ile doldurulur
ve tartlr (w
4
).
Buna gre, kuru zemin arl, w
s
=w
2
-w
1
.
Zemin kat taneciklerinin yer deitirttii suyun
arl(yani zeminin hacmi) w
5
=w
4
+w
s
-w
3

Sonu olarak, G
s
=w
s
/w
5


G
s
in in elde edilii;
iniciolu
Doygunluk Derecesi (S)
Doygunluk derecesi zeminin boluklarndaki suyun
hacminin boluk hacmine orandr.
Genellikle yzde olarak ifade edilir.
w
v
V
S
V
=
kat
su
hava
W
s
W
w
W
a
= 0
W
V
s
V
w
V
a
V
V
v
Eer S=1 veya 100% ise, zemin doygundur, S=0 ise
kurudur.
w w s
v v s
V V V
S
V V V
= =
w
s
V
V e
=
w s
s w s
W W
V e W
=
w s
s
W G
W e
=
s
wG
S
e
=
iniciolu
Gerekli ilikileri elde etmek iin faz
diyagramnn kullanm
kat
su
hava
W
s
W
w
W
a
= 0
W
V
s
V
w
V
a
V
V
v
V = V
v
+V
s

= 1+e
kat
su
hava
W
s
= 1.G
s
.
w
W
w
=w.W
s
=w.G
s
.
w
W
a
= 0
W = G
s
.
w
.(1+w)
V
s
= 1
V
w
V
a
V
v
= e
iniciolu
Birim hacim arlk ()
Birim hacimdeki zeminin arl birim hacim arlktr.
Ktlesel birim hacim arlk terimi de ayn anlamda
kullanlr.
V = V
v
+V
s

= 1+e
kat
su
hava
W
s
= 1.G
s
.
w
W
w
=w.W
s
=w.G
s
.
w
W
a
= 0
W = G
s
.
w
.(1+w)
V
s
= 1
V
w
V
a
V
v
= e
W
V
=
(1 )
1
s w
G w
e

+
=
+
veya
s
wG
S
e
=
1
s
w
G Se
e

+
| |
=
|
+
\ .
iniciolu
Birim hacim arlk ()
V = V
v
+V
s

= 1+e
solids
water
air
W
s
= 1.G
s
.
w
W
w
=w.W
s
=w.G
s
.
w
W
a
= 0
W = G
s
.
w
.(1+w)
V
s
= 1
V
w
V
a
V
v
= e
Doygun bir. hac. a., S=1 (
sat
)
1
sat
s
w
G e
e
=
+
| |
|
+
\ .
Kuru, S=0 (
d
)
1 1
s s
d w
W G
V e w

| |
= = =
|
+ +
\ .
Su altndaki birim hacim arlk ()
1
1
s
sat w w
G
e

| |
'
= =
|
+
\ .
iniciolu
Younluk ()
Ayn parametreler arlk cinsinden deil de ktle
cinsinden ifade edilebilir. Bunlar younluk, , kuru
younluk,
d
ve suyun younluudur,
w
.
M
V
=
younluk
s
d
M
V
=
Kuru younluk
w
w
w
M
V
=
Suyun
younluu(1000kg/m
3
,
62.4lb/ft
3
)
iniciolu
Rlatif (Greceli) Sklk(D
r
)
Greceli sklk iri taneli zeminlerin mevcut istiflenme
sklnn olas en sk ve en gevek durumlara gre
hangi seviyede olduunu ifade eden ve deneysel olarak
bulunan bir indekstir.
max
max min
max
min
maksimum boluk oran (en gevek durum)
minimum boluk oran (en sk durum)
r
e e
D
e e
e
e
e mevcutbolukoran

Greceli sklk aadaki gibi de yazlabilir.

( )
( )
min max
min
max
( )
( )
d
d d
r
d d d
D



| |

=
|
|

\ .
Rlatif sklk iri taneli zeminlerin mukavemetini ifade eden
korelasyonlarda kullanlmaya uygundursk zeminlerin
mukavemeti gevek olanlardan yksektir.
iniciolu
rnek 1: Bir zemin nmunesi kompaksiyon kalb iinde 9.44*10
-4
m
3

hacmine inecek ekilde kompakte edilmitir. Skm zeminin ktlesi
1.91kg su muhtevas14.5% tur. Kat tanelerin spesifik gravitesi 2.66 ise ,
bu zeminin doygunluk derecesi, younluk ve birim hacim arln
hesaplaynz.
zm:
3
4 3
1.91
2020 /
9.44 10
M kg
kg m
V
m

= = =

( )
3 2
3
(2020 / ) 9.8 /
19.8 /
1000 /
kg m m s
g kN m
N kN
= = =
V = V
v
+V
s

= 1+e
kat
su
hava
W
s
= 1.G
s
.
w
W
w
=w.W
s
=w.G
s
.
w
W
a
= 0
W = G
s
.
w
.(1+w)
V
s
= 1
V
w
V
a
V
v
= e
( )
1
1
s w
G w
e

+
=
+
1
s w
d
G
e

=
+
3
3
19.8 /
17.3 /
1 1 0.145
d
kN m
kN m
w

= = =
+ +
iniciolu
zm(devam):
0.145
w
s
W
w
W
= =
V = V
v
+V
s

= 1+e
kat
su
hava
W
s
= 1.G
s
.
w
W
w
=w.W
s
=w.G
s
.
w
W
a
= 0
W = G
s
.
w
.(1+w)
V
s
= 1
V
w
V
a
V
v
= e
3
2.66 9.8 / 26.07
s s w
W G kN m kN = = =
26.07 0.145 3.78
w s
W W w kN kN = = =
3
3
3.78
3.78 0.385
9.81 /
w
w w w w
w
W kN
W V kN V m
kN m

= = = = =
3
3
2.66 9.8 /
17.3 / 0.506
1 1
s w
d
G kN m
kN m e
e e

= = = =
+ +
3
3
0.385
0.76 76%
0.506
w w
v
V V m
S S
V e
m
= = = = =
iniciolu
rnek 2: Doygun bir zeminin su muhtevas 38% ve kat tanelerin spesifik
gravitesi 2.73 olduuna gre boluk oran, porozite ve birim hacim
arln hesaplaynz.
zm:
kat
su
W
s
= 1.G
s
.
w
W
w
=w.W
s
=w.G
s
.
w
W = G
s
.
w
.(1+w)
V
s
= 1
V
w
= e
0.38 2.73 1.04
w s w
v w s
w w
W wG
e V V wG e

= = = = = = = =
1.04
0.51
1 1 1.04
v
V e
n
V e
= = = =
+ +
( )
3
1
18.1 /
1
s w
G w
kN m
e

+
= =
+
iniciolu
rnek3: Yer alt suyu altndaki bir seviyeden kil numunesi alnmtr. Su
muhtevas deneyinden elde edilen veriler;
Teneke kabn ktlesi= 10.88gr
Kabn ktlesi+ nemli zemin= 116.02gr
Kabn ktlesi + kuru zemin= 85.34gr
a. Su muhtevasn hesaplaynz,
b. Boluk oran ve birim hacim arlk iin anlaml deerler bulunuz.
zm:
w w w
s s s
W M g M
w
W M g M
= = =
116.02 85.34 30.68
85.34 10.88 74.46
w
s
M gr gr gr
M gr gr gr
= =
= =
0.412 41.2%
w
s
M
w
M
= = =
iniciolu
zm(devam):
Uygun bir kabul yaplarak, G
s
= 2.65
kat
su
W
s
= 1.G
s
.
w
W
w
=w.W
s
=w.G
s
.
w
W = G
s
.
w
.(1+w)
V
s
= 1
V
w
= e
2.65 0.412 1.09
s w
s
w
G w
e G w

= = = =
( ) ( )
3
3
1 2.65 9.8 / 1 0.412
17.5 /
1 1 1.09
s w
G w kN m
kN m
e

+ +
= = =
+ +
iniciolu
rnek 4: Yer alt suyu altnda yer alan temiz ve ak renkli kuartz kumundan
olumu bir tabakann su muhtevas 25.6% dr. Bu zeminin minimum ve
maksimum boluk oranlar 0.380 ve1.109 dur. Bu zemin iin uygun
greceli sklk deerini bulunuz.
zm:
Kabul : G
s
=2.65
Bilinenler w = 0.256, e
min
= 0.380 ve e
max
= 1.109. Fakat mevcut
durum iin geerli olan e deeri bilinmiyor.
kat
su
W
s
= 1.G
s
.
w
W
w
=w.W
s
=w.G
s
.
w
W = G
s
.
w
.(1+w)
V
s
= 1
V
w
= e
2.65 0.256 0.678
s w
s
w
G w
e G w e

= = = = =
max
max min
1.109 0.678
100% 0.59 59%
1.109 0.380
r
e e
D
e e

= = = =

iniciolu
Zeminlerin Bileimi
Zeminler kayalarn fiziksel ve kimyasal anmas ile
oluur.
Fiziksel anma ana kayann orijinal kompozisyonunda
herhangi bir deiiklik olmakszn tane boyutu azalmas
sonucunu getirir. (erozyon, donma, erime, yk kaldrma,
ve b).
Kimyasal anma hem tane boyutunda azalmaya ve
hem de ana kaya minerallerinin kimyasal deiimine yol
aar. (hidrasyon, karbonlama, ve oksidasyon).
Sklkla kimyasal ve fiziksel anma bir arada oluur.
iniciolu
Zeminlerin Bileimi
Anma zemin tanmakszn ilk olutuu yerde
gerekleirse bu zeminlere rezidel (kalnt) zeminler
ad verilir.
Eer zemin baka bir yere tanarak depolanmsa bu
zeminlere tanm zeminler ad verilir.
Akarsular tarafndan tanarak depolanan zeminlere
alvyon zemin ad verilir. ( fluvial zeminler olarak ta
adlandrlrlar).
Buzullar tarafndan tanarak depolanan zeminler buzul
kelleri (Glasiel zeminler) olarak adlandrlrlar.
Deniz ortamnda depolanan zeminler denizel keller
olarak adlandrlrlar.

iniciolu
Zeminlerin Bileimi


Dier bir grup zemin organik ierikli zeminlerdir.

Bunlarn ierisinde rm bitki artklar bulunur.

Organik ierik bu zeminlerin grnmlerini ve davran
zelliklerini etkiler.
iniciolu
Zemin Tipleri
Zeminler drt ana grupta tanmlanabilir. Bunlar (iri
taneden inceye doru) akl, kum, silt, ve kildir.
Kumlar ve akllar iri taneli zeminler olarak tanmlanr.
Killler ve siltler ince taneli zeminlerdir.
Zeminler genellikle deiik boyuttaki tanelerin karmdr
ve bu karmdaki zemin tiplerinin oranna bal olarak
snflandrlrlar.
Zemin iindeki taneler farkl boyut ve ekillerdedir ve bu
zellikler mhendislik davran zerinde nemli rol
oynar.

iniciolu
Tane ap Dalm- Granlametri
Tane ap dalmn esas alan eitli snflandrma
sistemleri vardr. Bu ders kapsamnda Birletirilmi Zemin
Snflandrma Sistemi (USCS) olarak ta tanmlanan
ASTM sistemi ve Karayollar Zemin Snflandrma Sistemi
(AASHTO) anlatlacaktr.
ASTMye gre, ap 75mm den daha byk olan taneler
kaya paralar veya ta olarak tanmlanr.
Daha kk taneler zemin olarak tanmlanr(<75mm), ve
belirli delik apna sahip eleklerden geebilme
miktarlarna gre snflandrlrlar.
Belli boyutta deliklere sahip olacak
ekilde dikkatle imal edilmi elekler
kullanlr.
iniciolu
ASTM Tane boyu snflamas
(Per ASTM D2487)
Particle Diameter Soil Classification
Passes Retained on (mm) ( - )
350mm > 350 Boulder
350mm 75mm 75.0 - 350 Cobble
75mm 19mm 19.0 - 75.0 Coarse gravel
19mm #4 sieve 4.75 - 19.0 Fine gravel
#4 sieve #10 sieve 2.00 - 4.75 Coarse sand
#10 sieve #40 sieve 0.425 - 2.00 Medium sand
#40 sieve #200 sieve 0.075 - 0.425 Fine sand
#200 sieve < 0.075 Fines (silt + clay)
Rock Fragments
Soil
Sieve size
iniciolu
Kaya
Paras
Ta
ri akl
iniciolu
Laboratuar Deneyleri
Tane ap dalm laboratuar deneyleri ile
olduka hassas olarak llr : elek analizi
ve hidrometre deneyleri
iniciolu
Elek Analizi
ri taneli zeminlerin ierisindeki farkl tane boyutundaki
zeminlerin ortalama boyut dalm (akllar ve kumlar)
belli miktarda (arlktaki) bir miktar zemini delik ap
bykten ke doru sralanm eleklerden srayla
geirerek elde edilir.
ri delikli elekler delik ap ile adlandrlr. (Mesela 19mm-
elek en fazla 19 mm apnda kresel bir zemin tanesini
geirebilir).
nce eleklere ise numaralar verilmitir, Bu numaralar bir
in (2,54 cm) uzunlukta ka tane delik olduunu ifade
eder. (Mesela, #10 elek 1 in uzunlukta 10 delii olan
elektir.
iniciolu
Elek Analizi
Deney belli arlktaki zemini
(W), sarsma uygulayarak
byk delik apldan ke
doru dizilmi eleklerden
geirerek yaplr.
Bykten ke doru
dizilmi eleklerin en altnda
deliksiz bir tepsi vardr.
Her bir elein zerinde kalan
zemin tartlr ve bulunan
deer, deney yaplan toplam
zemin arlnn yzdesi
olarak ifade edilir.
iniciolu
Elek Analizi
Belli arlktaki kuru zemin en byk aklkl elein zerine yerletirilir ve
elek dizisi bir sre sarslr, sarsma ilemi bittikten sonra elek dizisi demonte
edilir. Her elein zerinde kalan zemin tartlr.
Her elein zerinde kalan zeminin toplama gre yzde olarak oran
hesaplanr.
Sonular dey eksende % geen ve yatay eksende logaritmik lekte tane
aplar olmak zere grafik olarak ifade edilir.
Elde edilen grafik tane ap dalm erisi veya granlametri erisi olarak
adlandrlr.
iniciolu
Elek Analizi
W
i
arl en stten saylarak i
srasndaki elein zerinde kalan
zeminin arl ve W toplam zemin
arl ise i eleinde kalan zeminin
yzdesi
% 100
i
W
Kalan
W
=
% Geen ise;
( )
1
% 100 % Kalan
i
i
Geen
=
=

iniciolu
Hidrometre Analizi
Elek analizi siltler ve killer gibi ince taneli zeminlere
uygulanamaz.
nce taneli zeminlerin tane ap dalm iin genellikle
uygulanan laboratuar deneyi hidrometre deneyidir.
Deneyde az miktardaki zemin (~50 gr) suyla (~ 1000
ml)sspansiyon haline getirilir ve sspansiyondaki kat
tanelerin kelme sreleri takip edilir.
nce iri taneler sonra inceler kelecektir.

iniciolu
Hidrometre Analizi
Hidrometre hazrlanan sspansiyonun iine
batrlnca, batt derinlik hidrometrenin
arlna kar sspansiyonun uygulad
kaldrma kuvvetinin birbirini dengeledii
derinliktir.
Hidrometre zel olarak yaplmtr ve
sspansiyonun st seviyesi zerinde kalan
ubuk ksmnn uzunluu sspansiyon
younluunun bir fonksiyonudur. Bylece
deiik zamanlardaki sspansiyonun
younluu hidrometre ile takip edilebilir.
iniciolu
W
s
arldaki zemin 1000ml hacmindeki derecelenmi silindire
konulur ve silindir su ilke doldurulur.
Teknisyen veya zel bir alet silindiri hzla yukar aa dndrerek
sallar ve zemin su ile sspansiyon haline getirir.
Zemin taneleri kelmeye balar. Hidrometre sspansiyonun iine
batrlr ve saat altrlr.
Deiik zamanlarda okuma alnr. Stokes kanunu kullanlr. Stokea
gre sv bir ortamda kresel bir parack yer ekimi kanununa
uygun olarak der. Stoke zm hidrometre okumalar ile ba
kurularak uygulanr.
Hidrometre Deneyi
iniciolu
Tane ap Dalm Erileri
Gerek zeminler nadiren akl, kum silt , kil gibi tek bir
zemin tipinden olumutur. Bu yzden zemindeki tane
boyutlarnn dalmn ifade etmemiz gerekir. Bu
gereksinim sonucunda tane ap dalm yaklam
veya granlametri erileri ortaya kmtr.
Granlametri erisinde her tip zemine kar gelen tane
ap aralndaki zemin yzdesi ak olarak grnr.

iniciolu
Tane ap Dalm Erileri
Olduka dik grnen granlametri erileri farkl tane boyutlarnn
sadece bir ksmn ieren zeminlere aittir ve bunlar kt derecelenmi
zeminler (veya niform derecelenmi zeminler) olarak adlandrlr.
Yatk eriler geni bir tane boyutu aralnda yer alan btn zemin
cinslerini ierirler ve bunlar iyi-derecelenmi zeminler olarak
tanmlanr.
Baz eriler olduka yatk olmakla birlikte baz tane boyutlarn
iermezler ve bunlar aralkl derecelenmi olarak tarif edilir.
iniciolu
Tane ap Dalm Erileri
Belli bir tane boyutundan
daha kk olan tanelerin
yzdesi eriden okunabilir.
rnein D
10
ifadesi 10%
geene kar gelir.
Ayn ekilde bir dier
nemli boyut tanmlamas
D
60
ayn anlayla yaplr.
iniciolu
Granlametri erisinin genel ekli ve eimi uniformluk
katsays (C
u
) ve erilik katsays (C
c
) ile ifade
edilebilir:
Tane ap Dalm Erileri
60
10
u
D
C
D
=
( )
2
30
10 60
c
D
C
D D
=
C
u
<4 olan zemin uniform boyutta tanelerden olumutur
(yaklak olarak tek boyut aral).
C
u
=1 ayn boyutta tanelerden oluan zemindir.
C
u
>4 iyi derecelenmi zemin.
yi-derecelenmi zeminler iin, 1<C
c
<3
Eer 1>C
c
or 3<C
c
, ise zemin aralkl-derecelenmi zemindir.
D
10
zeminin efektif tane apdr.
iniciolu
rnek5:
zm:
Zemin A ince taneli zemindir.
Zemin B iri taneli zemindir.
Zemin C kt derecelenmi zemindir.
Zemin D iyi derecelenmi zemindir.
Zemin E de eksik tane boyutlar vardr ve aralkl derecelenmi zemindir.
iniciolu
zm(devam):
Zemin A:
akl%
Kum=100-88=12%
nce tane=88%
ZeminB:
akl=100-64=36%
Kum=64-2=62%
nce tane=2%
Zemin C:
akl=0%
Kum=100%
nce tane=0%
ZeminD:
akl=100-88=12%
Kum=88-40=48%
nce Tane=40%
iniciolu
zm(devam):
Zemin A
D
10
=0.003mm
D
30
=0.0061mm
D
60
=0.015mm
Zemin B
D
10
=0.25mm
D
30
=1.0mm
D
60
=4.2mm
Zemin C
D
10
=0.75mm
D
30
=0.95mm
D
60
=1.2mm
ZeminD
D
10
=0.0019mm
D
30
=0.030mm
D
60
=0.49mm
iniciolu
zm(devam):
60
10
u
D
C
D
=
2
30
10 60
c
D
C
D D
=
Zemin A
C
u
= 5.0
C
c
= 0.83
Zemin B
C
u
= 17
C
c
= 0.95
Zemin C
C
u
= 1.6
C
c
= 1.0
Zemin D
C
u
= 260
C
c
= 0.97
iniciolu
Tane ekli
Silt, kum, ve akl
tanelerinin ekli ok
keli ile yuvarlak
arasnda deikendir.
Keli taneler
genellikle ana kaya
civarnda bulunurlar.
Yuvarlak taneler ise
genellikle daha
uzaklarda bulunurlar ve
tanma srasnda
anmlardr.
Microphotographs showing various grain shapes of
soil particles (Cho et al. 2006). (a) glass beads (b)
and (c) ASTM 20/30 sand D0.6mm; (d) Ticino sand
D = 0.33mm; (e) crushed granite D = 0.35mm; and (f)
fine particle from crushed granite D0.08mm.
iniciolu
Keli taneler dzgn olanlardan daha byk kayma
mukavemetine sahiptir, nk birbirleri zerinden
kaymalar daha zordur.
Bu yzden otoyol dolgular altnda agrega tr malzeme
kullanlr. ok keli ve krmata olarak ta adlandrlan
agregalar genellikle kayalarn krlmas ile elde edilir.
Kil tanelerin ekil zellikleri btnyle farkldr.
Tane ekli
iniciolu
Kil Zemin
Silt , kum ve akl zeminler fiziksel veya nemsiz
derecede kimyasal anma sonucunda
olumulardr. Bunun sonucu olarak ana
kayann kimyasal yapsn byk lde korurlar.
Youn kimyasal anma etkisi ile olumu olan
kil zeminlerde durum ayn deildir.Bunlar ana
kayadan neredeyse tamamen farkl bir kimyasal
yapya sahip olmulardr.
Bu durum killerin mhendislik zellikleri ve
davrannn dier zeminlerden farkl olmasna
yol aar.
iniciolu
Kayay kile dntren
kimyasal sre tabaka
eklinde yaplarn
olumasna sebep olur.
ki tip tabaka vardr:
Silika veya oksijen
atomlarn ieren
tetrahedral yap
veya silika plaklar
Aluminyum atomu
ve hydroksil (OH)
ihtiva eden
oktahedral(altgen)
yap veya
alminyum plaklar .
Kil Zeminler
iniciolu
Kil tabakalar onlarca farkl kil mineralini oluturacak
ekilde farkl kil minerallerinin deiik kombinasyonu ile
olumutur.Bunun sonucunda her mineralin kendine zel
kimyas ve yaps ortaya kar. En tipik kil minerali
kaolen, illit ve montmorillonittir.
Kil Zeminler
iniciolu
Birbirini takip eden silikon ve alminyum tabakalarndan olumutur.
Bu tabakalar birbirleri ile ok kuvvetli kimyasal balarla balanmtr,
bu yzden kaolen ok dengeli yapya sahip kil tipidir.
Dier kil minerallerinden farkl olarak kaolen slatld zaman fazla
imez.
Seramik yapmnda kullanlr.
Kat, boya, ve eitli eczaclk rnlerinin nemli katk
malzemelerindendir.
Kaolen
iniciolu
Montmorillonit
Smektit ad da verilir.
ki silikon bir alminyum plandan
oluan tabakalar vardr.
Bu tabakalar arasndaki ba ok zayftr,
bu yzden byk miktarlardaki su
kolaylkla bu tabakalarn arasna girerek
bunlar birbirinden uzaklatrabilir ve kil
ier.
Bu ime zellii kullanld yere bal
olarak ok sorun karc veya ok yararl
olabilir.
Zeminin imesinin yol at sorunlar;
yaplarda, otoyollarda vb. inaat
projelerinde byk deformasyon etkileri,
Dier taraftan sondaj duvarlarn tutmak,
veya yer alt suyu geiini engelleyecek
bariyerler oluturmak bakmndan bu
ime davran ve dk geirgenlik
zellii yararldr.
Bir montmorillonit tipi olan bentonit bu
amala kartlarak ticari olarak kullanlr.
iniciolu
llit
Montmorillonite benzer tabakalar vardr.fakat her tabaka
arasnda potasyum iyonu tar.
Bu yapda kimyasal balar montmorillonite gre daha
gldr, fakat kaolenden daha zayftr bu yzden
slatldnda illit az ier.
iniciolu
Killerin zellikleri
Tek tek kil taneleri ok kktr. (aplar2m (2*10
-6
m) den daha
azdr). Kk tane ap ve tabaka veya kat gibi ekli sebebiyle,
yzey alannn ktleye veya hacme oran ok byktr. Bu oran
zgl yzey olarak adlandrlr. (montmorillonitin zgl yzeyi
800m
2
/g civarndadr, bu da bu kilin 3.5gnn zgl yzeyinin bir
futbol sahasnn alanna eit olmas demektir).
iniciolu
Byk zgl yzey taneler
arasnda daha byk
deme yzeyi ve eitli
taneler aras kuvvetlerin
olumas iin daha byk
olaslk demektir.
Su molekllerinin
balanmas iin daha fazla
yzey vardr bu yzden
daha fazla su emer.
Emdii su ile kil mineralleri
arasndaki iliki
karmaktr, ksaca kilin
mhendislik zelliklerinin
su muhtevas ile deitii
sylenebilir.
Killerin zellikleri
iniciolu
nce taneli zeminlerin yzey elektriksel ykleri negatiftir (anyon).
Bu negatif ykler katyonlar ve su molekllerinin pozitif ykl tarafn
eker .
Neticede mineral yzeylerine adsorbe su ad verilen ince bir su
tabakas balanr. Bu su tabakas difze (yaylm) ift tabaka olarak
adlandrlr.
Mineral yzeyinde en byk katyon konsantrasyonu vardr ve
yzeyden uzakln karesine bal olarak stel olarak azalr.
Killerin zellikleri
iniciolu
Biraz daha byk fakat hala mikroskopik lekte, kil mineralleri
deiik ekillerde birbirlerine tutunarak kil zeminleri oluturur.
Mikroskopik boyuttaki bu ekillenmeler ( konfigrasyon) zemin
dokusu olarak adlandrlr ve genellikle bir kil depozitinin oluum ve
depolanma tarihesine bal olarak doku kazanr. (rnein, rezidel
kille denizel kilin farkl dokusu).
Bu oluum sreci etkileri zeminin farkl davrannn da sebepleri
arasndadr. ki tipik zemin dokusu flokle ve dank dokudur..
Killerin zellikleri
iniciolu
Taneler birbirlerine dik olacak ekilde konumlanrsa kil
yaps flokle (yumaks)dr.
Taneler birbirlerine paralel konumlanrsa yap ayrk veya
dank (dispersed) olarak adlandrlr.
Tane dizilimine gre mhendislik zellikleri deiir.
Flokle yapnn mukavemeti genellikle daha yksektir,
disperse yapda ise hidrolik iletkenlik daha azdr.
Killerin zellikleri
Flokle yap Dank yap
iniciolu
nce Taneli Zeminlerin ndeks
zellikleri
nce taneli zeminlerin fiziksel ve mekanik zellikleri su
muhtevasna bal olarak 4 farkl durumda bulunabilirler;
Kat
Yar kat
Plastik
Likit
Zemin
sv
durumd
adr.
Zeminde kopma olmakszn
istenildii gibi ekil verilebilir.
plastikdavran
Zemin grnr
atlaklar
olumakszn
yorulamaz.
Zemindeki tm
su
uzaklatrlmtr
ve kurutularak
hacm daha
fazla
azaltlamaz.
iniciolu
nce Taneli Zeminlerin ndeks
zellikleri
nce taneli zeminlerin fiziksel ve mekanik zellikleri su
muhtevasna bal olarak 4 farkl durumda bulunabilirler;
Kat
Yar kat
Plastik
Likit

ok yumuak
tereya
kvamnda
srekli olarak
deforme olur.
Plastik durum: atlak
olumakszn deforme olur;
yumuak tereya
kvamndadr.
Yar kat durum: kalc
olarak deforme olur, peynir
kvamndadr.
Kat Durum: Deforme
olmaz, krlr; sert akide
ekeri kvam
iniciolu
nce Taneli Zeminlerin ndeks
zellikleri
Rtre limiti
Plastik
limit
Likit limit
iniciolu
nce taneli zeminlerin indeks zellikleri
Atterberg limitleri
Likit Limit(LL) ve Plastik Limits (PL)
Atterberg limitleri olarak adlandrlrlar.
Bu isim bunlar bulan sveli bilim adam,
A. Atterberg (1911) onuruna verilmitir.
Atterberg limitleri yardmyla mhendisler
zeminin plastisitesi ve deiik su
muhtevalarndaki kvam durumu hakknda
saysal deerlendirme yapabilirler.

iniciolu
nce Taneli Zeminlerin ndeks zellikleri
Zeminin plastik davrand su muhtevas aral plastisite indeksi, PI:
PI LL PL =
Likitlik indeksi, LI, zeminin u andaki su muhtevasn, w, Atterberg limitleri ile
karlatrr.
w PL
LI
PI

=
iniciolu
nce Taneli Zeminlerin ndeks
zellikleri
Plasticity Index, PI Classification Visual-Manual identification of dry sample
0 - 3 Nonplastic Falls apart easily
3 - 15 Slightly plastic easily crushed with fingers
15 - 30 Medium plastic difficult to crush with fingers
> 30 Highly plastic impossible to crush with fingers
Deiik plastisite indeksine sahip zeminlerin zellikleri (Sowers, 1979)
Liquidity Index, LI Description of soil state
< 0 Semisolid state
0 < LI < 1 Plastic state
> 1 Liquid state
Description of soil state
iniciolu
Atterberg limitlerinin bulunmas
1911 ylnda Albert Atterberg su muhtevas ile zeminin
kvam arasndaki ilikiyi bulmak zere deneyler
gelitirdi.
1930larda Terzaghi ve Casagrande bu deneyleri naat
Mhendislii amalar iin kullanmak zere uyarlad.
Kvam limitlerini tayin etmek zere yaplan deneyler 3
grupta tanmlanabilir:
Likit limit deneyi
Plastik limit deneyi
Rtre limiti deneyi
Bu deneyler Atterberg limit deneyleri olarak adlandrlr.
Zemin aratrmalarnda likit limit and plastik limit
deneyleri rutin olarak yaplr, ama rtre limiti deneyleri
gerekliyse yaplr.
iniciolu
Atterberg limitleri deneyleri
Likit Limit Deneyi
Likit limit deneyi iin kullanlan likit limit aleti Casagrande
tarafndan gelitirilmitir.
iniciolu
Zemin nmunesi kaba yerletirilir ve iinde standart bir
oyuk ama aleti ile oyuk alr.
Atterberg limitleri deneyleri
Likit Limit Deneyi
iniciolu
Kap yanndaki kol
vastasyla 1 cm.
ykseklikten tekrar tekrar
drlr ve oyuun 1,25
cm boyunca kapanmasn
salayan vuru says
bulunur.
Atterberg limitleri deneyleri
Likit Limit Deneyi
iniciolu
Zemin alnr ve su muhtevas
bulunur.
Deney deiik su
muhtevalarnda tekrarlanr,
su muhtevas-vuru says
grafii elde edilir.
Tanm olarak, oyuun 1,25
cm. boyunca kapanmas iin
25 vuruun gerektii su
muhtevas deeri likit limit
deeri olarak belirlenir.
Atterberg limitleri deneyleri
Likit Limit Deneyi
iniciolu
Plastik limitin belirlenmesi iin zemin damtk su ile
kartrlarak kreler halinde yuvarlanabildii plastiklik
seviyesi elde edilmeye allr.
Atterberg limitleri deneyleri
Plastik Limit Deneyi
iniciolu
Zemin ince silindir halinde yuvarlanr ve cam bir dzlem
zerine konulur. Bu silindir ap 3 mmye dnceye
kadar inceltilmeye allr.
Atterberg limitleri deneyleri
Plastik Limit Deneyi
iniciolu
Eer su muhtevas plastik limitten azsa 3 mm ye
ulamadan nce silindir krlr ve ufalanr, eer plastik
limitten fazlaysa, 3mm den daha kk aplara
inceltilebilir.
Atterberg limitleri deneyleri
Plastik Limit Deneyi
iniciolu
Tanm olarak zeminin 3 mm apnda 7-8 cm
uzunluunda silindirler halinde inceltilebildii su
muhtevas plastik limit deeridir.
Atterberg limitleri deneyleri
Plastik Limit Deneyi
iniciolu
Deney tanmdaki durumu yakalamak iin yeterli sayda
tekrarlanr ve yakn durumlarn ortalamas plastik limit
olarak tanmlanr.
Atterberg limitleri deneyleri
Plastik Limit Deneyi
iniciolu
Likit ve plastik limit iin den koni
deneyi
Likit ve plastik limit deerleri den koni deneyi ile daha
doru olarak elde edilir. Deneyde asl durumdaki koni
serbest dle zemin yzeyine drlr ve batma
miktar likit ve plastik limit deerlerini elde etmek iin
kulllanlr.
iniciolu
rnek 6:
Bir zeminin likit limiti %61 ve plastik limiti % 30dur.
rselenmemi nmune zerindeki su muhtevas deneyi bilgileri :
Zemin ktlesi+ kap 96.2g (Etve konulmadan nce)
Zemin ktlesi+ kap 71.9g (Etvden ktktan sonra)
Kap ktlesi 20.8g
Plastisite indeksini, su muhtevasn ve likitlik indeksini
hesaplaynz. Bu su muhtevasndaki ve verilen zelliklerdeki
zeminin nitelik olarak tanmn yapnz.
zm:
61 30 31 PI LL PL = = =
96.2 71.9
100% 100% 47.6%
71.9 20.8
w
s
W g g
w
W g g

= = =

47.6 30
0.57
31
w PL
LI
PI

= = =
iniciolu
Plasticity Index, PI Classification Visual-Manual identification of dry sample
0 - 3 Nonplastic Falls apart easily
3 - 15 Slightly plastic easily crushed with fingers
15 - 30 Medium plastic difficult to crush with fingers
> 30 Highly plastic impossible to crush with fingers
Plastisite indeksi zemin zellikleri ilikisi (Sowers, 1979)
zm (dev.):
Aadaki tablolardan yararlanarak, bu zemin yksek derecede plastiktir
(PI=31). Yksek kil oranna sahiptir. Zemin plastik durumdadr (LI=0.57).
Macun kvamndadr ve kolaylkla ekil verilebilir.
Liquidity Index, LI Description of soil state
< 0 Semisolid state
0 < LI < 1 Plastic state
> 1 Liquid state
Description of soil state
iniciolu
rnek 7:
PL=30 ve LL=80 olan zemin iin PI deerini hesaplaynz ve
olas kil orann az, orta veya yksek ifadesiyle tanmlaynz.
Solution:
80 30 50 PI LL PL = = =
Plasticity Index, PI Classification Visual-Manual identification of dry sample
0 - 3 Nonplastic Falls apart easily
3 - 15 Slightly plastic easily crushed with fingers
15 - 30 Medium plastic difficult to crush with fingers
> 30 Highly plastic impossible to crush with fingers
Plastisite indeksi zemin zellikleri ilikisi (Sowers, 1979)
Yksek plastisite indeksi deeri kil orannn yksek olduu
anlamna gelir.
iniciolu
Birletirilmi Zemin Snflandrma
Sistemi (USCS)
Arthur Casagrande 2. Dnya Sava srasnda ABD
ordusu iin yeni bir zemin snflandrma sistemi gelitirdi.
(Casagrande, 1948). Bu tarihten sonra gncelletirilen
sistem standardize edilerek ASTM D2487 Birletirilmi
Zemin Snflandrma Sistemi olarak (USCS) zemin
mekanii uygulamalarnn en yaygn kullanml ve geni
amal snflandrma sistemi haline geldi.
iniciolu
Birletirilmi Zemin Snflandrma Sistemi (USCS)
Sistem iki harfli veya drt harfli grup sembol kullanr.
SM akll Siltli KUM
Grup sembol Grup ismi
Grup isminde zemin tipinin pozisyonu onun greceli
nemini ifade eder
Esas zemin tipi (kum)
Sfat= ikincil derecedeki bileen (veya esas zemin tipini
tanmlayan) (siltli)
ile... = ekiyle ncl bileen veya zellik eklenebilir
(akll, kokulu ve b.)
iniciolu
Semboller ve anlamlar:
G akl
S kum
M silt
C kil
Bu semboller granlametri zelliklerini ifade eden
sembollerle birlikte kullanlabilir:
W iyi derecelenmi
P kt derecelenmi
Ayn ekilde plastisite zellikleri ile birlikte:
H yksek plastisite
L dk plastisite
O organik malzeme ierii
Birletirilmi Zemin Snflandrma Sistemi (USCS)
iniciolu
Birletirilmi Zemin Snflandrma Sistemi (USCS)
CL = Dk plastisiteli kil
SP = Kt derecelenmi kum
GW= yi derecelenmi akl
OL= Dk plastisiteli organik silt veya kil
iniciolu
Birletirilmi Zemin Snflandrma Sistemi
Fines (%) Grading Plasticity Notes
Well graded gravels, sandy
gravels, with little or no fines
GW 0 - 5
C
u
> 4
1<C
c
<3
Poorly graded gravels, sandy
gravels, with little or no fines
GP 0 - 5
Not satisfying GW
requirements
Silty gravels, silty sandy gravels GM > 12
Below A-line or
PI<4
Clayey gravels, clayey sandy
gravels
GC > 12
Above A-line
and PI>7
Well graded sands, gravelly
sands, with little or no fines
SW 0 - 5
C
u
>6
1<C
c
<3
Poorly graded sands, gravelly
sands, with little or no fines
SP 0 - 5
Not satisfying SW
requirements
Silty sands SM > 12
Below A-line or
PI<4
Clayey sands SC > 12
Above A-line
and PI>7
Inorganic silts, silty or clayey fine
sands, with slight plasticity
ML
Inorganic clays, silty clays, sandy
clays of low plasticity
CL
Organic silts and clays of low
plasticity
OL
Inorganic silts of high plasticity MH
Inorganic clays of high plasticity CH
Organic clays of high plasticity OH
Peat and other highly organic
soils
Pt
Use plasticity chart
Group
symbols
Laboratory criteria
Name
Dual symbols if
5 - 12% fines.
Dual symbols if
above A-line
and 4<PI<7
Gravels
(more than
50% of
coarse
fraction of
gravel size)
Sands
(more than
50% of
coarse
fraction of
sand size)
Coarse
grained
(more than
50% larger
than #200
sieve size)
Use plasticity chart
Use plasticity chart
Composed primarily of organic material. Dark brown, dark gray, or
black color. Organic odor, especially when wet. Soft consistency.
Silts and
clays (liquid
limit less
than 50)
Silts and
clays (liquid
limit greater
than 50)
Highly organic soils
Fine grained
(more than
50% smaller
than #200
sieve size)
Use plasticity chart
Use plasticity chart
Use plasticity chart
iniciolu
USCS Plastisite Kart
iniciolu
rnek 8:
A, B, C, ve D zeminleri iin tane ap dalm aada verilmitir.
Zemin C nin likit limiti %26 ve plastisite indeksi %9 dur. Zemin D nin likit
limiti %42 ve plastisite indeksi %18dir.
a) A, B, ve C zeminlerinin niformluk katsaylar ve derecelenme
katsaylarn bulunuz.
b) Bu drt zemini snflandrnz.
Sieve size (mm) Soil A Soil B Soil C Soil D
63 100 100
20 64 76
6.3 39 100 65
2 24 98 59
6.00E-01 12 90 54
2.12E-01 5 9 47 100
6.30E-02 0 3 34 95
2.00E-02 23 69
6.00E-03 14 46
2.00E-03 7 31
Percentage smaller
iniciolu
zm:
ncelikle tane ap dalm erisi izilir.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0.001 0.01 0.1 1 10 100
particle size (mm)
P
e
r
c
e
n
t
a
g
e

s
m
a
l
l
e
r
A
B
C
D
Sieve size (mm) Soil A Soil B Soil C Soil D
63 100 100
20 64 76
6.3 39 100 65
2 24 98 59
6.00E-01 12 90 54
2.12E-01 5 9 47 100
6.30E-02 0 3 34 95
2.00E-02 23 69
6.00E-03 14 46
2.00E-03 7 31
Percentage smaller
iniciolu
zm (dev.):
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0.001 0.01 0.1 1 10 100
particle size (mm)
P
e
r
c
e
n
t
a
g
e

s
m
a
l
l
e
r
A
B
C
D
Soil D
10
D
30
D
60
C
u
C
c
A 0.47 3.5 16 34 1.6
B 0.23 0.3 0.41 1.8 0.95
C 0.003 0.042 2.4 800 0.25
60
10
u
D
C
D
=
( )
2
30
10 60
c
D
C
D D
=
iniciolu
zm (dev.):
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0.001 0.01 0.1 1 10 100
particle size (mm)
P
e
r
c
e
n
t
a
g
e

s
m
a
l
l
e
r
A
B
C
D
Zemin A 100% iri tanelilerden oluur (65% akl; 35% kum)
ve GW: iyi derecelenmi ok kumlu akl olarak adlandrlr.
Particle Diameter Soil Classification
(mm) ( - )
19.0 - 75.0 Coarse gravel
4.75 - 19.0 Fine gravel
2.00 - 4.75 Coarse sand
0.425 - 2.00 Medium sand
0.075 - 0.425 Fine sand
< 0.075 Fines (silt + clay)
iniciolu
zm (dev.):
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0.001 0.01 0.1 1 10 100
particle size (mm)
P
e
r
c
e
n
t
a
g
e

s
m
a
l
l
e
r
A
B
C
D
Zemin Bde 97% iri malzeme (95% kum boyutu; 2% akl
boyutu ve 3% ince tane) SP olarak adlandrlr: Kt
derecelenmi kum.
Particle Diameter Soil Classification
(mm) ( - )
19.0 - 75.0 Coarse gravel
4.75 - 19.0 Fine gravel
2.00 - 4.75 Coarse sand
0.425 - 2.00 Medium sand
0.075 - 0.425 Fine sand
< 0.075 Fines (silt + clay)
iniciolu
zm(dev.):
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0.001 0.01 0.1 1 10 100
particle size (mm)
P
e
r
c
e
n
t
a
g
e

s
m
a
l
l
e
r
A
B
C
D
Zemin C 63% iri
taneli (37% akl,
26% kum) ve 37%
ince taneli malzeme
ierir, A hattnn
zerindedir. GC
olarak snflandrlr:
Kum ieren killi
akl.
Particle Diameter Soil Classification
(mm) ( - )
19.0 - 75.0 Coarse gravel
4.75 - 19.0 Fine gravel
2.00 - 4.75 Coarse sand
0.425 - 2.00 Medium sand
0.075 - 0.425 Fine sand
< 0.075 Fines (silt + clay)
LL = 26
PI = 9
iniciolu
zm(dev.):
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0.001 0.01 0.1 1 10 100
particle size (mm)
P
e
r
c
e
n
t
a
g
e

s
m
a
l
l
e
r
A
B
C
D
Zemin D 96% ince
malzeme (4% kum
boyutu; 96% ince)
ve plastisite kart
kullanlarakzemin
CL dir.
Particle Diameter Soil Classification
(mm) ( - )
19.0 - 75.0 Coarse gravel
4.75 - 19.0 Fine gravel
2.00 - 4.75 Coarse sand
0.425 - 2.00 Medium sand
0.075 - 0.425 Fine sand
< 0.075 Fines (silt + clay)
LL = 42
PI = 18
iniciolu
rnek9:
Aadaki bilgiyi ve tane ap dalm datasn kullanarak, D ve
G zeminlerini Birletirilmi Zemin Snflandrmasna gre
snflandrnz.
iniciolu
zm:
Soil Gravel Sand Fines Type Cu Cc LL PI Classification
D 0 16 84 Fine - - 60 27 MH
E 0 30 70 Fine - - 40 10 ML
F 0 64 36 Coarse - - 30 4 SM
G 6 86 8 Coarse 13 1.7 - - SW-SM
Percent
iniciolu
Grsel dokunarak Zemin snflandrmas
Tek tek kum taneleri plak gzle ayrt edilebilir, fakat silt edilemez.
#200 elek apndan byk taneler sert yapya sahiptir, kk olanlar
macunumsu ve yumuaktr.
Kil ve silt taneleri birbirlerine yaparak, kuma benzer boyut ve
grnm kazanabilir. Bu yumaklar slatld zaman suda dalr. Bu
yzden snflandrma yapmadan nce zemini slatmak yararldr.
Killer arazide kuru iken daha byk mukavemete sahiptir, fakat
slatldklar zaman bu mukavemeti nemli lde kaybederler.
Islak killer parmaklar arasnda 5 mm apnda iplikler halinde
inceltilebilir.
Kalsiyum karbonat gibi imentolatrc maddeler kum veya silt
zeminlerin iinde bulunabilir. Bu ajanlar zemine iinde kil olmasa
bile yksek bir kuru mukavemet kazandrabilir. Durumun
deerlendirilmesi iin gereken yine snflandrma yapmadan nce
zemini slatmaktr. imentolanm zeminler kuru mukavemetlerini
slannca da korurlar, halbuki killi zeminler slannca yumuarlar.
Kum ele yapmaz. Siltler elden silkelenerek uzaklatrlabilir. Kil iin
eli ykamak gerekir.