Temel Insaati Dersi Sunumu PDF

TEMEL İNŞAATI DERS NOTLARI
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
GEOTEKNİK ANABİLİM DALI

Amaç
• Temel İnşaatı dersinde;
üst yapı yüklerini zemine mümkün olan en
yüksek güvenlik ve ekonomi ile aktaracak
temel sistemlerinin belirlenmesi ve
bunların analiz yöntemleri,
d i ttemell kkazı çukuru
derin k güvenliğinin
ü liği i
sağlanması ve
zemin özelliklerinin belirlenmesi için
yapılan etüt çalışmalarının planlama
esaslarının inşaat mühendisliği dördüncü
sınıf öğrencilerine benimsetilmesi hedeflenir.
DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 2
Temel İnşaatı Ders Notları
Ders İçeriği
• Zemin Mekaniği konularına genel bakış
• Geoteknik temel tasarımı
• Temel sistemleri
• Sığ temeller
• Tekil temeller
• Birleşik temeller
• Sürekli temeller
• Radye temeller
• Kazıklı temeller
• Temel seçiminde genel ilkeler
• Ön boyutlandırma
• Ekonomik kriterler
• Zemin Etütlerinin Planlanması
– Geoteknik esaslar
– Yönetmelikler
– Yöntemler
• Etüt Raporlarının
p Değerlendirilmesi
ğ
• Yüzeysel Temeller için Taşıma Kapasitesi
• Yüzeysel Temeller için Oturma Hesapları

• Yatak katsayısı

• Deprem Performansı Yüksek Temel Tasarım Esasları
– Sıvılaşma
ş Analizleri
- Sıvılaşma riskinin belirlenmesi
- Deprem
p sonrası sıvılaşabilen
ş zeminlerde yyüzey
y
oturmaları
- Sıvılaşabilen zeminlerde temel inşaatı öncesi
alınması gerekli önlemler
• Temel kazıları
– Açık şevli kazı
– İksalı kazı

MÜHENDİSLİK MALZEMESİ OLARAK ZEMİN
• Zemini diğer mühendislik malzemelerinden

ayıran en önemli özelliği çok fazlı (su, hava,
katı)) yyapısı
p ve plastik
p şekil
ş değiştirme
ğş
yapmasıdır. Plastik şekil değiştirmeler temel
tasarımında daha çok oturma (tasman)
şeklinde önem kazanır.

ZEMİNLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
• Zemin çok fazlı (sıvı, gaz, katı) ve daneli yapıda bir

mühendislik malzemesidir. Dane boyutu elektron
mikroskopu ile görülebilen kil danelerinden,
danelerinden iri çakıl ve
bloklara kadar çok geniş bir aralıkta değişim gösterir.
• Daneler arasındaki boşluklarda sıvı ve/veya gaz bulunur
bulunur.
Mühendislik pratiği açısından sıvı fazını genellikle yeraltı
suyu, gaz fazını ise hava oluşturur.
• Denge durumundaki gerilme halini değiştiren her türlü
gerilme farklılığı sıvı ve gaz fazlarında değişime yol açarak
zeminin hacim değiştirmesine neden olur.

• Gerilme değişimi artış şeklinde olursa, zemin daneleri
arasındaki boşluklarda bulunan su (ve/veya hava), gerilme
artışı
t dane
d i k l ti aktarılıncaya
iskeletine kt l k d dışarı
kadar d çıkar
k ve zemin
i
sıkışır.
• Gerilme değişimi azalış
a alış şeklinde olursa
ol rsa tersine bir mekanizma
mekani ma
işleyerek zemin kabarır (şişer).
• Zeminin şişme veya kabarma miktarı gerilme değişimine,
değişimine
zemin türüne ve zeminin suya doygunluk derecesine bağlıdır.
• Şekil değiştirmenin önemli bir kısmı kalıcıdır ve boşluk
hacminin değişim oranına bağlıdır. Küçük bir kısım şekil
değiştirme ise elastiktir ve yükleme kaldırıldığı zaman geri
döner.

hacim ağırlık boşluk oranı : e=Vv / Vs
porozite : n=Vv / VT
dane hacmi : Vs
Va hava Wa0 su hacmi : Vw
hava hacmi : Va
Vv boşluk hacmi : Vv
VT Vw su Ww WT toplam hacim : VT
toplam ağırlık : WT
su ağırlığı
l : Ww
dane ağırlığı : Ws
Vs katı Ws kuru ağırlık : Ws=Wk
bi i hacim
birim h i ağ. ğ : =WWT / VT
dane b.h.a. : s=Ws / Vs
kuru b.h.a. : k=Ws / VT
doygunluk oranı : S=Vw / Vv
su içeriği : w=Ww / Ws
zeminde ççok fazlı yyapı

p ve temel faz ilişkileri
ş
Boşluk hacmi değiştiğinde zeminde kalıcı şekil değiştirme meydana gelir! Şekil
değiştirmelerin
değişti mele in başlıca kaynağı zeminde
eminde gerilme
ge ilme durumunun
du umunun değişmesidir.
değişmesidi .
Efektif Gerilme
• Zeminde mukavemet
kohezyon ve sürtünme
yoluyla sağlanır:
 = c + ´z·tan

Sürtünme direnci efektif
gerilme olmadan ortaya
çıkmaz. Ayrıca bir çok
kildeki kohezyon değeri
üzerinde (yumuşaktan z: toplam düşey gerilme
orta-katıya normal
z = ·d
konsolide -NC - killer) p= w · d (hidrostatik su basıncı)
p
efektif gerilme belirleyici bir ´z = z-p
rol oynar. ´z = ( - w) · d (efektif düşey gerilme)

Zemin Türleri
• Dane büyüklüğüne göre:

kil  en yüksek dane büyüklüğü < 0 0.002
002 mm
silt  0.002 ~ 0.074 mm
kum  0.074
0 074 ~ 4.76
4 76 mm
çakıl  4.76 ~ 75 mm
blok  75 ~ 1000 mm
• Zemin tabakaları arazide farklı oranlarda karışmış bir
şekilde bulunurlar (killi kum
kum, siltli killi çakıl
çakıl, vv.b).
b)
Nadiren tamamen homojen zemin tabakalarına
rastlanır. Mühendisler arasında ortak bir anlaşım
zemini oluşturmak üzere sınıflandırma sistemleri
kullanılır.

ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI
Belli başlı sınıflandırma sistemleri:

Türk Sınıflandırma Sistemi
İngiliz Sınıflandırma Sistemi
MIT Sınıflandırma Sistemi
Birleştirilmiş Sınıflandırma (USCS) Sistemi
Karayolları Sınıflandırma (AASHTO) Sistemi
Türk Zemin Sınıflandırma Sistemi

Birleştirilmiş Zemin Sınıflandırma Sistemi

Karayolları (AASHTO) Sınıflandırma Sistemi

GEOTEKNİK TEMEL TASARIMI
Temel Tasarımında Geoteknik Esaslar
• Geoteknik açıdan temel • İnşaat mühendisinin temel
tasarımı iki ana unsurdan tasarımı açısından başlıca
oluşur:
l görevi
ö i üst
ü yapı ileil zemin
i
– Taşıma kapasitesinin belirli uyumunu sağlamaktır.
bir güvenlik faktörü ile • Bu
B açıdan
d oturmaların
t l i i
izin
sağlanması
verilen sınırlarda tutulması
– Üst yapı yükleri altında
gerçekleşecek
kl k oturmaların
t l bilhassa önemlidir.
yapıya zarar vermeyecek
değerlerde tutulması (Kimi
zaman zemindeki kabarma
oturma kadar önem
kazanabilir.))
Taşıma kapasitesi ile oturma sınırlarının birlikte sağlanma
zorunluluğu geoteknik tasarımı çoğu zaman iteratif bir
işlem haline getirir.
TAŞIMA KAPASİTESİ
: zemin birim hacim

ağırlığı
c: kohezyon
: içsel
 ç sürtünme açısı
ç
1
qf     B  N  c  N c    D f  N q
2
Zemin taşıma kapasitesine ulaşıldığı durumda göçme mekanizması

OTURMA
-Temelden biraz ççaldım ama

hiç kimse farketmeyecek.
-Yorumsuz-
• Dolgular
Dolgular, toprak barajlar ve benzeri esnek yapıların
haricindeki bir çok sanat yapısının oturma (kabarma)
sınırları düşüktür ve belirli sınırlar içinde tutulmaları
zorunludur.
• Oturma veya kabarma sınırları uluslararası kabul
görmüş parametreler yardımıyla ifade edilir.
• Aşağıdaki şekilde bu tür parametrelerin başlıcaları
verilmektedir. Şekil yorumlanırken her bir noktanın
(A, B, C, D, E) bir yapı aksına karşı geldiği ve
bunların ayrı temeller ile yüklerini zemine aktardığı
düşünülmelidir:
ş

• ST : Herhangi
H h i bi
bir ttemelin
li ttoplam
l oturması
t
• STmaks : Oturma kalıbı üzerindeki en yüksek oturma
• STmaks : Oturma kalıbı üzerindeki en yüksek farklı oturma
• Sij: Herhangi iki temel arasındaki farklı oturma
• : Yapının tamamı veya iyi tanımlanmış bir kısmının rijit
dönmesi (tilt)
• ij: Oturma kalıbı üzerindeki herhangi iki temelin oturma
noktalarını birbirine bağlayan doğrunun rijit dönmeye
nazaran eğimi (açısal distorsiyon)  ij= ij - 

• Yapılar için izin verilen oturmalar:
en yüksek farklı oturma, ST(maks)
kum zeminlerde 30 mm
kil zeminlerde 45 mm
en yüksek oturma, ST(maks)
kum zeminlerde tekil veya şerit temel 50 mm
kil zeminlerde tekil veya şerit temel 75 mm
kum zeminlerde radye temel 50-75 mm
kil zeminlerde radye temel 75-125
75 125 mm
En yüksek açısal distorsiyon, maks 1/300
AB Yönetmeliği
Yö t liği E Eurocode
d 7’d
7’de bi
bir çokk yapı temeli
t li iiçin
i oturma
t sınırı 50
mm olarak tavsiye edilmektedir. Benzer şekilde bir çok yapı için
=1/500 önerilmektedir. Açısal distorsiyonda göçme sınırı içinse
muhtemel
h lddeğer
ğ olarak
l k 1/150 verilmektedir.
il k di

Bjerrum
j tarafından tanımlanan açısal
ç y () sınırları
distorsiyon
Beklenen hasar türü maks

_______________________________________________________________________
Tuğla
T ğl dduvarlar
l iiçin
i göçme
ö sınırı (L/H>4) 1/150
Bir çok bina türü için yapısal hasar sınırı 1/150
Panel ve tuğla duvarlarda çatlak oluşumu 1/150
Yüksek ve rijit yapılarda gözle görülebilen dönme 1/250
Panel duvarlarda ilk çatlak oluşumu 1/300
Yapılarda hiç çatlak oluşmaması için sınır 1/500
yago a e
Diyagonal elemanları
e a a olan
o a çe
çerçeve
çe e ssistemlerde
ste e de
tehlike sınırı 1/600

“Sondajları yapsanız da yapmasanız da bedelini
ödersiniz.”
• Temel sistemi seçiminde ve

tasarımındaki hatalar statik
yüklerde farklı oturma ve
dönme, dinamik yüklerde ise
temel ile üst yapıda hasar ya
da devrilme şeklinde kendini
gösterir.

Temel Türleri
• Sığ temeller
– Tekil temel
– Birleşik temel
– Sürekli temel
• Tek yönlü
• Çift yönlü (ızgara)
‒ Radye temel
‒ Yüzer temel
• Derin temeller
– Kazıklı temel
– Keson temel

RADYE TEMEL
ERİT
DUVAR İÇİN ŞE
MEL
EKLİ TEM
AR
DUVA
TEMEL
SÜRE
SÜREKLİTEMEL
TEKİL TEMEL (SÖMEL)
ÇİN
BİRLEŞİKTEMEL
DUVAR
D İÇ
S
KazıklıTemel
Şerit Temel Kazıklı Temel Radye Temel

Tekil Temeller
• Tekil temel sanayi yapılarında
prefabrik veya çelik kolon temeli
olarak ve hafif binalarda (13 kat)
tercih edilebilir.
Sanayi yapılarında aks açıklıkları

genelde
ld fazla
f l olduğu
ld ğ iiçin
i sürekli
ü kli
temel veya radye temel ekonomik
olmaz Bu yapılarda temel taban
olmaz.
seviyesi çoğu zaman tanzim edilmiş
zemin yüzeyinden oldukça aşağıda
olur. Bu tür tekil temellere soket
temel de denilir.
Soket Temel

Tekil Temeller için
ç Konstrüktif Kurallar
• Tekil temelin planda en küçük boyutu 70 cm olabilir.

olabilir
• Temel oturma alanı 1.0 m2 den küçük olamaz.
• Temel
T l kalınlığı
k l l ğ en az 25 cm olduğu
ld ğ gibi
ibi konsol
k l
açıklığının ¼’den küçük olamaz.
L
≥ 25 cm
≥ L/4

• Sanayi yapılarındaki soket
temel uygulamalarında
yg temel
yanı ve üstü geri dolgusu
nedeniyle gerek temelin
k di i d gerekse
kendisinde k dolgunun
d l
gevşek olması durumunda
fabrika içi beton kaplamalarda
ciddi ve onarımı yüksek
maliyet
y ggetiren oturma-farklı
oturma problemi ortaya
çıkabilir.
• Deprem Yönetmeliği gereği
tekil temeller bağ kirişi ile
bağlanarak davranış
da ranış
bütünlüğünün sağlanması
hedeflenir.
Temel Bağ
ğ Kirişleri
ş ((DBYBHY, 2007: Bölüm 6))

Örnek Bağ
Kirişi
Uygulaması
39
DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Temel İnşaatı Ders Notları
• Tekil temel kesiti
taşınacak eksenel ve
deprem yüklerinin
mertebesine göre kare,
ampatmanlı (kademeli)
veya trapez (eğimli)
olabilir.
olabilir

• Devirici moment yüksek olduğu takdirde dış merkezliğı
azaltmak üzere kolon veya perde tekil temele belirli bir kaçıklık
ile bastırılabilir. Bu durum daha çok rüzgar yükünün belirleyici
oolduğu
duğu hallerde
a e de veya istinat
st at duvarlarında
duva a da ortaya
o taya çıkabilir.
ç ab .

Tekil Temellerin Geoteknik
Analizinde Hesaba Katılacak Yükler

• Kolonun temel merkezinden kaçık
yerleştirilmesi veya temel plan boyutları ile
ağırlığının artırılması yoluyla dış merkezlik
problemi çözülemiyorsa tekil temelin
kazıklı imal edilmesi yoluna gidilebilir.
Deprem Yönetmeliği’ne
göre tekil temeller kazık ile
desteklendiğinde de
temeller arasında bağ kirişi
bulunmalıdır.

Eksenel simetrik
yüklerin söz konusu
olduğu rüzgar türbini
ve benzeri yapı
temelleri dairesel
olabilir.
l bili

Birleşik Temeller
• Bi
Bir veya bi
birden
d fazla
f l tekil
t kil temel
t l yapı oturma
t alanında
l d birbirine
bi bi i
fazla yaklaştığında veya bu kolonların mesnetleyeceği
kolonların birlikte davranması arzu edildiği takdirde temeller
tek bir kalıp içine alınarak birleşik temel yapılabilir.
Bir yapı oturma

alanı içinde
tekil ve birleşik
temeller birlikte
kullanılabilir.
45
• Birleşik temellerde yük
bil k i temelin
bileşkesi li ağırlık
lk
merkezi ile her zaman
çakışmayabilir Bu nedenle
çakışmayabilir.
trapez plan şekli veya
benzeri birleşik
ş temel
yapılabilir.

• Bi
Birleşik
l ik temellerde
t ll d temel
t l değme
d ğ bbasıncının mümkün
ü kü olduğunca
ld ğ
üniform olması amaçlanır. Temel planı bu amaç doğrultusunda
oluşturulduktan sonra tabandaki gerilme dağılımı bulunur ve temel
kolonlar ile mesnetlenmiş bir kiriş olarak çözülerek moment ve
kesme kuvveti dağılımı elde edilir. Bu yaklaşımda temel rijit kabul
edilmektedir. Elastik zemine oturan kiriş yaklaşımı ile analiz
yapılırsa daha ekonomik çözümlere gidilebilir.

Katı zzemin 63.5
63.5 63.5
Yumuşşak zemin
n
Tekil veya birleşik temeller çözülürken bunların

birbirine fazla yyaklaşarak
ş ggerilme süperpozisyonu
p p y
neticesinde temeller arasında farklı oturma ve bunların
birbirine doğru dönme durumu kontrol edilmelidir.

Sürekli Temeller
• Yapı aksı boyunca düşey taşıyıcı elemanların tamamını
birleştirerek yüklerine zemine yayarak aktaran temel
sistemine sürekli temel denilir.
• Düşey taşıyıcı elemanların tek bir temel kirişi içine alınması
kalıp işçiliğinden tasarruf sağlamak amacıyla olabildiği gibi
üst yapı statik ve deprem yüklerinin rijit bir temel sistemi ile
karşılanma ihtiyacından da doğabilir.
doğabilir
• Sürekli temel tek yönlü olabildiği gibi çift yönlü de (ızgara
temel) olabilir.
olabilir
• Tek yönlü sürekli temellerin kolon veya perde hizalarından
bağğ kirişleri
ş marifetiyle
y birleştirilmesi
ş zorunludur.
• Çift yönlü sürekli temel ile oldukça rijit sistemler
oluşturulabilir.
Tek Yönlü Sürekli Temel
50
Sürekli temel analizinde
d ğ bbasıncının hesabı
değme h b
kolon etki alanları dikkate
alınır Elde edilen değme
alınır.
basınçları temel taşıma
kapasitesi ile karşılaştırılır.
Çift Yönlü Sürekli Temel
51
Gerçekte sürekli temel
ki i l i i davranışı
kirişlerinin d rijit
iji
olmayıp yarı esnektir.
Temelin oturma kalıbının
elastik zemine oturan kirişler
tekniği kullanılarak
hesaplanması daha yerinde
olur.

Radye Temeller
• Üst yapı yükleri ağır • Radye temeli olan yapılarda

ve/veya zemin özellikleri değme basıncı düşeceği için
aktarılacak değme basıncını temelin arz edeceği
diğer
ğ sığğ temel türleri ile oturmanın azalması
karşılayamayacak kadar beklenirse de temel plan
zayıfsa radye temel seçeneği boyutları arttığı için daha
ön plana çıkar. derilerdeki tabakaların
• Radye temel düşey taşıyıcı gerilme soğanı içine
elemanların
l l statik
t tik ve girebileceği ve oturmanın
dinamik yükler altında bir artabileceği dikkate
bütün olarak davranmasına alınmalıdır.
yardımcı olur.

Radye Temel Türleri
• Radye
d temelinli başlıca
b l unsuru bbetonarme plak
l k elemandır.
l d
Bunun dışında ihtiyaca göre muhtelif radye temel türleri
oluşturulabilir: • Düz
Dü radye
d yapı yüklerinin
ükl i i göreceli
ö li
olarak hafif olduğu durumda tercih
edilmekle birlikte kalıp işçiliğinden
tasarruf sağlamak için de
uygulanabilir (sürekli temel veya
tekil temellerin toplam alanı yapı
oturma alanının %50’sine yaklaştığı
zaman düz dü radye
d uygulaması
l d h
daha
ekonomik veya pratik bulunabilir).
• Ağır yapılarda konstrüktif nedenlerle
düz radye istenebilir. Bu durumda
Düz Radye pplak kalınlığı
ğ ve donatı oranı
artırılarak yükler karşılanır. 54
• Kirişli radye ile plak rijitliği
artırılır ve kolon-
perdelerden aktarılan
yüksek eğilme momentleri
daha rahat karşılanır.
• Ters kirişli radye ile yapının
kayma güvenliği artırılabilir.
• Düz kirişli radyede kirişler
arasında dolgu yapılma
ihiyacı doğar. Dolgunun
birim hacim ağırlığı düşük
malzeme kullanılarak
yapılması
apılması temel ağırlığının T veya Dü
Ters Düz Ki
Kirişli
i li Radye
R d
gereksiz yere artmasını
önler.
Hafif dolgu malzemesi (perlit, zeolit, v.b.)
Düz Kirişli Radye
Ters kirişli radye ile yatay itkiye maruz yapıların kayma direnci artırılabilir.
56
Dü M
Düz Mantar R
Radye
d T Mantar
Ters M Radye
R d
• Mantar radye temel ağır kolon yüklerine karşı temel plağının
zımbalama güvenliğini artırmak amacıyla tercih edilebilir.
Bütün kesitin kalınlığını artırmak yerine yalnızca kolon ve
perde
d altlarında
ltl d kesit
k it genişletilebilir.
i l til bili Zemin
Z i ve yeraltı
lt suyu
koşulları izin veriyorsa ters mantar uygulamasında kalıp
işçiliği daha düşük olacaktır.
olacaktır
57
• Radye temelin yeterli rijitliğe sahip
bodrum perdeleri ile birlikte
çalıştırılması sonucunda farklı
oturmaya karşı oldukça yüksek
kapasiteye sahip «kutu temel»
oluşturulabilir. Bu temel sistemi çok
katlı bodrumu olan binalarda dikkatli
davranılırsa kendiliğinden oluşur.
• Radye temeller yeraltı su seviyesinin
altında su yalıtımını sağlamak için
k
konstrüktif
ük if olarak
l k tercihih nedeni
d i olur.
l
• Yeraltı su seviyesinin kayda değer
ölçüde altında kalan rad
radyee temellerde
çekme donatısının çift yönlü
kullanılması gerekir.
Yüzer Temeller

Derin Temeller

ZEMİN ÖZELLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI
(ZEMİN ETÜTLERİ)
• Zemin diğer inşaat malzemeleri (beton, çelik, ahşap, v.b.)
ile aynı
y önemde ele alınması g gereken bir mühendislik
malzemesidir. Üst yapı yüklerinin etkili olduğu derinlik
içindeki zemin tabakalarına ait mühendislik parametreleri
arazii ve llaboratuvar
b t yöntemleri
ö t l i vasıtasıyla
t l b
belirlenmelidir:
li l lidi
temel inşaatı açısından etkili ggerilme derinliği

ğ
ilgi alanı
 = 0.1z
2. Zemin etütleri
2.1. Amaç
Üst yapı özellikleri
Zemin
e geometrisi
geo e s
Mimari
i i
Zemin özellikleri
Zeminden kaynaklanan yükler Yükler
Fonksiyon
Taşıyıcı sistem
İ
İdealize zemin profili
T
Temel
l Sistemi
Si t i Seçimi
S i i
Zemin-Temel-Yapı
ve
ilişkisinin kurulması
Temel Boyutları
Afet durumu
211
2.1.1 Zemin
Z i tabakalarının
t b k l ardalanması
d l ile
il sürekliliğinin
ü kliliği i ve gerektiği
ktiği takdirde
t kdi d
taban kayası derinliğinin belirlenmesi
• Araçlar:
A l • Sondajlar
S d jl tercihan
ih jeoloji
j l ji
– Sondajlar mühendisleri gözetiminde
– Gözlem çukurları gerçekleştirilir.
– Arazi gözlemleri • Jeofizik araştırmalar jeofizik
mühendislerince yürütülür.
– Jeofizik yöntemler
• Bütün arazi çalışmaları
• Elektrik özdirenç geoteknik konusunda
• Sismik kırılma uzmanlaşmış inşaat
• Sismik
Si ik yansıma mühendisleri
üh di l i ttarafından
f d
• Georadar planlanır ve koordine edilir.

KUM h1
KİL h2
KUM h3
h4
2~3 m
Sondaj kuyusu
~1 m
GÇ-1
SK - 1 SK - 2
 Sondaj sayısı
SK - 5
 Sondaj numaraları
GÇ
Ç-2  Sondaj
S d j koordinatları
k di l
 Plankote
SK - 4 SK - 3

• Sondaj derinliğine karar • Sondajlar derinliğine
verilirken üst yapı türü, inceleme, gözlem
yükleri ve öngörülen temel çukurları ise sığ ancak
türü dikkate alınır
alınır. detaylı inceleme için
• Sondaj sayısı kararı yararlıdır. Gözlem
üzerinde yapının önem çukurları kademeli
d
derecesi i ve saha
h açılabilir Yeraltı su
açılabilir.
zeminleri hakkında bilgi seviyesinin altına genelde
birikiminin önemi vardır. inilemez (çukur çöküntü
• Gözlem çukurları yapı yapar).
)
oturma alanı dışında
açılır Böylece yapı alanı
açılır.
içinde herhangi bir kötülük
oluşturmamaya özen
gösterilir.
gösterilir

2.1.2 Zemin ve/veyay kaya
y tabakalarında tanımlama,, sınıflandırma ve
diğer laboratuvar deneyleri için temsili örnek alınması.
Başlıca iki örnek türünden bahsedilebilir:
a
a. Örselenmiş: Örneğin dokusu ve yapısı bozulmuştur.
bozulmuştur
Doğal su içeriği korunmamış olabilir.
b Örselenmemiş:
b. Ö l i Örnek
Ö k ddokuk ve yapısını kkorumaktadır.
k d
Doğal su içeriği değişmemiştir.

2.1.3 Yeraltı suyu özelliklerinin belirlenmesi
- Yüzeyden
d derinliği
d i li i
- Gerektiği taktirde basıncı
- Mevsimlere bağlı değişimi
-Temel malzemesine zararlı unsurlar içerip içermediği
Yeraltı su seviyesinin
y doğru
ğ belirlenmesi zemin içindeki
ç
efektif gerilme dağılımının hesaplanabilmesi açısından
son derece önemlidir. Taşıma kapasitesi ve oturma
hesaplarında belirleyici unsurlardan biridir
biridir.
2.1.4 İlgili zemin özelliklerinin yerinde belirlenmesi
Bu amaca ulaşmak
B l k için
i i arazii deneylerinden
d l i d yararlanılır:
l l
- SPT (Standart Penetrasyon Deneyi)
- CPT (Koni Penetrasyon Deneyi)
- VST (Arazi Veyn Deneyi)
- Arazi Permeabilite Deneyi
- PMT (Presyometre Deneyi)
- DMT (Dilatometre Deneyi)
ZEMİN ÖZELLİKLERİNİN ARAZİDE BELİRLENME YÖNTEMLERİ
Standart Koni Dilatometre Presyometre Vane Kesme

Penetrasyon Penetrasyon Deneyi Deneyi Deneyi
Deneyi Deneyi
2.1.5 İlgili yönetmelikler çerçevesinde zemin sınıfının belirlenmesi
TS 1500 İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması (Aralık 2000)

TS 1900-1 İnşaat Mühendisliğinde Zemin Laboratuvar Deneyleri (Mart 2006)
Bölüm-1: Fiziksel Özelliklerin Tayini
TS 1900-2 İnşaat Mühendisliğinde Zemin Laboratuvar Deneyleri (Mart 2006)
Bölüm-2: Mekanik Özelliklerin Tayini
İnşaat Mühendisliğinde Sondaj Yolları ile Örselenmiş ve Örselenmemiş

Numune Alma Yöntemleri (Nisan 1975)
Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (2007)
Yerel İdare Yönetmelikleri ((Örnek: Büyükşehir

y Belediyesi
y Yüksek
Yapılar Yönetmeliği)
2.1.6 İlgili yönetmelikler çerçevesinde afet durumunun belirlenmesi

Heyelan, deprem, aktif fay, su baskını

2.2. Yapı türlerine göre zemin etütlerinin planlanması
Planlama açısından üç yapı kategorisi tanımlanabilir:
Kategori 1:
Zemin yüzey eğimi 5o den fazla olmamak şartıyla aşağıdaki yapı türleri birinci kategori
içinde kalır:
 Kolon yyükleri 25 ton’a kadar olan hafif yyapılar
p
 10 t/m’ye kadar hafif duvar yükleri
 Yüksekliği 4 m’ye kadar olan istinat duvarları
Tek veya iki katlı yapılar.
yapılar
Yukarıdaki yapı türleri için yapılan zemin etütlerinde aşağıdaki yöntemlere
başvurulabilir :
Gözlem çukurları
El burgusuyla sondaj
Statik koni ppenetrasyon
y deneyiy
Mini veya cep penetrometresi
Temel hafriyatı sırasında gözlem

Kategori 2:
Bu sınıfa giren yapılar aşağıdaki şekilde listelenebilir:
Orta katlı
Sığ temelli (sürekli, radye)
Kazık temelli
Yüksekliği 4’m den fazla olan istinat duvarları
Köprü ayakları
Hafriyatlar
İksa sistemleri
Bu kategori içinde kalan yapılar için yerine getirilmesi istenen

zemin etüt faaliyetleri:
Sondajlar
Gözlem çukurları
Arazi Deneyleri
Laboratuvar deneyleri
Yeraltı su seviyesi ile kimyasal özelliklerinin belirlenmesi
Kategori 3:
Sıra dışı yükler taşıyan yapılar (yüksek yapılar
yapılar, vv.b.)
b)
Birden fazla bodrum katı olan yapılar
Barajlar
Büyük köprüler
Tüneller
Ağ makine
Ağır ki ttemelleri
ll i
Açık deniz platformları
Kıyı yapıları
Deprem riski yüksek bölgelerdeki ikinci kategoriye giren bütün
yapılar
Şişebilecek zemin üzerine yapılacak binalar
Yukarıdaki yapı türleri için gerçekleştirilecek etütlerde ikinci

kategori için yapılan çalışmaların hepsi yerine getirilir. Ayrıca
sondaj ve arazi deneylerinin sayısı arttırılır. Özel dinamik deneyler
yapılır Jeofizik arazi deneyleri yapılır
yapılır. yapılır. Bu yapılar için dinamik
zemin davranışı analizi, sıvılaşma
DEÜ analiziBölümü
İnşaat Mühendisliği gerçekleştirilir. 73
2. ve 3. kategori içinde yapılar değerlendirilirken zemin etüdü
raporlarında
p aranacak veriler:
• Topoğrafik özellikler
- Yüzey şekilleri, komşu yapılar, sığ kaynaklar, ağaçlar, kaya
çıkıntıları
k t l (plankote
( l k t üzerine
ü i iişlenecek)
l k)
• Yeraltı isale (temiz ve pis su) ve enerji hatları
• Genel jjeolojij ((faylar,
y maden ocakları, karstik boşluklar
ş v.b. dahil))
• Arazinin geçmiş kullanımı
• Deprem riski
• İklim özellikleri
• Yöresel inşaat malzemelerinin temin edilebilirliği ve kalitesi
• Nehir ve deniz yapıları için gel-git seviyeleri (nehrin debi ve
akıntı hızı)
• Temel taban basıncından ve inşaat faaliyetlerinden etkilenen
zemin özellikleri ve kaya y tabakaları ile ilgili g detaylı
y bilgi
g
• Yeraltı suyu özellikleri
• Arazi deney sonuçları
• Laboratuvar deney sonuçları
• Zemin kimyasal analiz sonuçları
2.3. Temel türlerine göre sondaj derinliğinin tahmini
Sondaj derinliğine gerilme artışlarının zeminde deformasyon oluşturmayacağı

seviye (0.1z´) hesaplanarak karar verilir. Bu seviyenin altındaki zemin
tabakaları y
yapının
p bir parçası
p sayılmayacağı
y y ğ için sondajları
j daha derin tutmak
anlamlı olmaz.
Öngörülen temel türlerine bakılarak sondaj derinliğini pratik olarak tahmin

etmek mümkündür:
B B
(1~3)B
tekilİnşaat
DEÜ veyaMühendisliği
şerit temel Bölümü 75
B
B
radye temel
2/3 D
eşdeğer radye
D
temel derinliği
~1,5 B
sondaj derinliği kazıklı temel

Bulgulanacak zemin parametrelerine göre
örnek alma yöntemi ve örnek kalitesi
Güvenle
Gü l Belirlenecek
B li l k
Kalite Sınıfı Örnek Alma Yöntemi
Zemin Parametreleri
Sınıflandırma, su içeriği, b.h.a., Kaliteli, ince cidarlı örnek

1 dayanım ve sıkışma parametreleri alma tüpleri (shelby tüpü)
Susuz sondaj yapılan

kuyularda burgu ve benzeri
2 Sınıflandırma ve su içeriği
ekipman
ki il
ile alınmış
l örnekler
kl
(SPT dahil)
Sulu sondajlardan
j alınmış,
ş,
3 Sınıflandırma örselenmiş örmekle, (SPT
dahil)
4 T
Tanımlama
l S d j kkarot örnekleri
Sondaj ö kl i
Zemin Örnekleme Sıklığı
- Her 1,5 m’de SPT kaşık örneği

- Her tabaka değişiminde örselenmemiş UD
örnek
- Örnek derinliği belirlenirken temel derinliği de
dikkate alınmalıdır. Sığ temel durumunda
temelin hemen altındaki birkaç metre
kalınlığındaki tabakadan bir veya iki örnek
alınmalıdır.

Sınıflandırma ve Mühendislik Deneyleri
için Örnek Miktarları
Belirli bir seviyeden
y alınmış
ş bir örnek için
ç
Zemin kohezyonlu ise:

Sınıflandırma için ortalama 500 gr
Konsolidasyon deneyi için en az 50 cm3
Mukavemet deneyi için en az 20 cm3
Z i kkohezyonsuz
Zemin h iise:
Sınıflandırma için (elek analizi ve kıvam limitleri)
en az 500 gr (i (ince kkum ve plastik
l tik olmayan
l
siltlerde); orta irilikteki daneleri olan zeminlerde
>500 gr (tercihan birkaç kg)
Laboratuvar Deneyleri
• Sınıflandırma
Elek analizi
Çökeltme (hidrometre)
Kıvam limitleri (likit limit, plastik limit, rötre limiti)
Doğal su içeriği tayini
Birim hacim ağırlık tayini
Özgül ağırlık
• Mukavemet
Kesme kutusu
Serbest basınç
Üç eksenli basınç
Mini veyn
• Tek Yönlü Sıkışma
Ödometre
Konsolidasyon

Casagrande Düşen Koni Plastik
likit limit takımı likit limit takımı limit deneyi
Elek takımı
Özgül
g laboratuvar etüvü hassas terazi
ağırlık deneyi
Ödometre deneyi ekipmanı
Kesme kutusu deneyi ekipmanı

Üç eksenli basınç deneyi ekipmanı

Arazi Deneyleri
y
Özellikle kohezyonsuz zeminlerde (kum (kum, çakıl

çakıl,
nonplastik siltler) ve fisürlü killer ile ayrışmış
kayaçlarda zeminden örselenmemiş örnek almak
hem zor hem de maliyetlidir. Zemin
parametrelerini arazide belirlemek daha
anlamlıdır.
A iV
Arazi Veyn DDeneyii (VST)
-Standart Penetrasyon Deneyi (SPT)
-Koni Penetrasyon Deneyi (CPT)
y
-Presyometre Deneyiy
Arazi Veyn Deneyi
Arazi Veyn Deneyi, yumuşak killerden katı killere
k d kkohezyonlu
kadar h l zeminlerin
i l i d
drenajsız
j kayma
k
mukavemetinin ve hassasiyetinin belirlenmesinde
kullanılan bir deneydir.
Standart deney düzeneği kanat genişliği D=65

mm, yüksekliği H=130 mm (H/D=2) ve kanat
kalınlığı e=2mm olan çelik bir kanat ile bu kanata
uygulanacak olan tork değerini ölçebilen bir
torkmetreden oluşmaktadır.
Deney, dört kanatlı veyn deney aletinin ilgili deney derinliğine
k d açılmış
kadar l ve dibi ttemizlenmiş
i l i sondaj
d j çukuruna
k yavaşça
yerleştirilmesi ile baslar.
Kanat üst noktası, kuyu dibinden en az dört kuyu çapı kadar,

örselenme olmayacak şekilde itina ile zemine batırılır.
Deney düzeneğine bağlı bir kol yardımı ile yaklaşık dakikada

6 derecelik sabit bir hızda kanatlara tork uygulanır (60/dak.).
Düzenek
Dü küüzerinde
i d bbulunan
l ttorkmetreden
k t d zemin i d dayanımının
ulaştığı maksimum tork değeri kaydedilir. Maksimum değere
ulaşılmasından
ş sonra kanatlara 8 – 10 ek devir daha
yaptırılarak zeminde oluşan reziduel kayma değeri belirlenir.

Zeminde oluşan maksimum kayma mukavemeti
değerinin reziduel kayma gerilmesine oranı
sensitivite olarak verilir.
St = cuv-maks / cuv-reziduel
Standart vane deney aleti ile yapılan deneylerin

en genell yorumuna göre
ö kkayma mukavemeti
k i
değeri
cuv = 6 ·Tmaks/ 7π D3
olarak verilmektedir.
Ancak deney sonuçları üzerinde kesme hızı ve anizotropinin
etkisi vardır
vardır. Bu nedenle elde edilen veriler projelendirme
aşaması için aşağıda verilen abak yardımı ile düzeltilmelidir:

Elde edilen sonuçlar derinlik boyunca değerlendirilmeli ve
değişimler grafikler yardımıyla sunulmalıdır:

Standart Penetrasyon Deneyi (SPT)
Standart
St d t penetrasyon
t deneyi
d i (SPT) dünyanın
dü bir
bi
çok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de geoteknik
araştırma ve incelemelerde en çok kullanılan
arazi deneylerinden biridir
biridir. SPT deneyi
deneyi,
kohezyonsuz zeminlerin sıkılıklarının,
mukavemetinin ve sıvılaşma potansiyelinin, ince
daneli zeminlerin ise kıvamının ve mukavemetinin
tahmin edilmesinde kullanılmaktadır.

SPT deneyi, temizlenmiş veya dibi yıkanmış
sondaj kuyusunda yapılır. Deney numune alma
kaşığı dibe ulaştıktan sonra,
sonra 63
63.5
5 kg ağırlığında
bir tokmağın 76 cm’den ucu açık, üzerindeki
sondaj tijinin üzerine serbest düşürülmesi ile
zemine 15 cm girene kadar yapılır ve
penetrasyon miktarını üreten çakma sayısı
kaydedilir. Böylece deneye başlanılan
seviyedeki örselenmiş tabaka geçilir. Her deney
15 cm’lik
cm lik üç adımdan oluşur ve son iki adım için
vuruş sayılarının toplamı standart penetrasyon
değeri, SPT-N, olarak alınır.
Sondaj Makinaları
SPT Deneyi Yapım Aşamaları
SPT kaşığı
SPT deneyi yapılırken;
• Her hangi bir 15 cm’de veya daha önce

N=50 darbe sayısına erişildiğinde
erişildiğinde,
• Toplam 100 darbeye erişildiğinde,
• Ardışık 10 darbe boyunca penetrasyon
ğ ğ
sağlanamadığında
durum rapor edilir (Xcm/50 veya Xcm/refü )

ve deneye son verilir.
TEMEL SONDAJ KUYU LOGU / BORING LOG Sayfa/Page 1
Proje Adı/Project Name PETKİM COOLING TOW ER/H TOWER Başlangıç Tarihi/Start Date February 07, 2003
Yeri / Location ALİAĞA Bitiş Tarihi / Finish Date February 09, 2003
Rotary
BH-3
İli / City İZMİR Makina Tipi/Rig Type
EGE TEMEL Kotu / Gr. Elevation z 5,470 Sondör / Driller METİN TUNAÇAY İmza/Signature Yeraltı suyu ölçüm
SONDAJCILIK Koordinatı x 5638.85 Logu Hazırlayan/Logged by SEMİH ÇAKICI Ground water
SAN. VE TİC. Coordinate y 5293.00 Şantiye Müh./Site Eng. Tarih / Date February 09, 2003
LTD. ŞTİ. Derinliği / Depth 20.0 m Proje Müh. / Project Eng. Derinliği/Depth 4,0 m
GünlükDurum Lugeon Den. Basınçsız su den. Vane Den. Standart Penetrasyon Deneyi Kaya Nitelikleri
Daily Situation Lugeon Test Unpressure test Vane Test Standart Penetration Test Rock Quality
asing
Darbe sayısı
Çatlak Sıklığı/Joint density ( m

vel
Karot yüzdesi/Core recovery ((%)
ng
m)
si
GRAFİK / GRAPHIC
C
Ayrışma derecesi/Weatherin
n
Geological Section
Kuyu çapı,kesici uç cins
Derinlik / Depth (m
Su seviyesi/Water lev
Muhafaza borusu/Ca
1.5dak.Kayıp/1.5min.loss (I))
2.5dak.Kayıp/2.5min.loss (I))
No of blows
Toplam kayıp/Total Loss (I)

ary 07, 2003 İlerleme/Drilling (m)
Örnek alınan seviyeler

Sondaj suyu rengi (%)
Colour of boring water
Basınç/Pres.(kg/cm 2)
Water loss (I/20dak)

Tanımlama
Jeolojik Kesit
Description
Boring diameter
Sample Depth
0 - 15 cm
15 - 30 cm
30 - 45 cm
RQD (%)
K (cm/s)
Su kaybı
Lugeon
N30
FILL
0.00-3.00 m
Februa
2
SPT-1
3.00-3.45 m
didn't get
Sample
12 10 8 18 GRAVELLY SAND
(Brownish)
4 4.0 3.00-4.00 m
SPT-2
SH-1 SLIGHTLY GRAVELLY
4.50-4.95 m
4.5 CLAYEY SAND
5 7 12 19
5,0
SH-2 (Brownish)
5,5 4.00-7.00 m
6
didn't get
SPT-3
Sample
6.50-6.95 m
4 6 8 14
ary 08, .2003
SAND
8 (Greyish)
7.00-9.00
7.00 9.00 m
Februa
SPT-4
9.00-9.45 m
43 8 12 20 GRAVELLY CLAY
(Greyish) 9.00-9.50 m
10 MARN (Greyish)
9.50-10.00 m
45
SANDSTONE
(W hitish) 10.00-11.00 m
TUFFITE
50
12 (Whitish grey)
11.00-13.50 m
50
15
14 TUFFITE
(Greyish W hitish)
58
14
uary 09, 2003
13.50-14.70 m
MARN
(G
(Grey, having
h i jjoint)
i t)
Febru
16 14.70-16.00 m
48
84
TUFFITE
(Greenish, having coarse
feldspat minerals, having
andesite and basalt
fragments)
70
45
18
16.00-18.50 m
TUFFITE
(Greyish greenish, having coarse
78
14
feldspats minerals, having

andesite and basalt fragments)
20 18.50-20.00 m
GEÇİRİMLİLİK / PERMEABILITY KAYA NİTELİĞİ YÜZDESİ / ROCK QUALITY AYRIŞMA DERECESİ / WEATHERING ÇATLAK SIKLIĞI / JOINT DENSITY
( LUGEON )
<1 Geçirimsiz/Impermeable
1-5 Az Geçirimli/Slightly permeable
DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü
0-25
25-50
Çok Zayıf / Very poor
Zayıf / poor
( RQD )
W-1
W-2
(W)
Taze-ayrışmamış/Fresh
Az ayrışmış/Slightly weathered
<1
1-3
Masif / Massive
( m )
Az çatlaklı-kırıklı /Slightly joint-fractured

98
5-25 Geçirimli/Permeable
>25 Çok Geçirimli/Highly permeable
50-75
75-90Temel İnşaatı Ders Notları
90-100
Orta / Fair
İyi / Good
Çok İyi / Excellent
W-3
W-4
W-5
Orta derecede ayrışmış/Mod.weathered 3-10
Çok ayrışmış/Highly weathered
Tamamen ayrışmış/Comp.Weathered
10-50
>50
Kırıklı / Fractured
Çok çatlaklı-kırıklı / Highly joint-fractured
Parçalanmış / Comp. fractured
Herhangig bir zemin türü için
ç SPT sonuçlarının
ç
geniş bir aralıkta değişmesine sebep olan bir
ççok faktör mevcuttur.
Bu faktörler ekipman ve operatöre bağlı

hatalardır. Bu değişim veya deneyin
tekrarlanabilirliğinin düşük olması
olması, SPT deney
sonuçlarının yorumlanmasında ve geçmiş
verilerin güvenle kullanılmasında zorluklara
sebep olmaktadır.

Geoteknik mühendisliği ğ uygulamaları
yg sırasında,
arazide ölçülen vuruş sayılarında (SPT-Narazi)
tokmak enerjisi,
enerjisi efektif gerilme ve sonuçları
etkileyen çeşitli diğer dış değişkenler için
dü eltme yapılmalıdır.
düzeltme ap lmal d r Ölçülen vuruş
r ş sayıları
sa lar
(SPT-Narazi), düzeltilmiş halinde N60 sembolü ile
gösterilir. N60 için en genel formül aşağıdaki
g
gibidir:
N60 = Narazi · CE · CN · CR · CB · CS

Burada; N60 teorik serbest düşme, tokmak
enerjisinin %60’ına
%60 ına göre düzeltilmiş vuruş
sayısı, Narazi arazide ölçülen vuruş sayısı, CN
efektif
f ktif gerilme
il dü lt
düzeltme ffaktörü,
ktö ü CE enerjiji
düzeltme faktörü, CR tij uzunluğu düzeltme
faktörü, CB sondaj çapı düzeltme faktörü, CS
numune alıcı kılıf düzeltme faktörüdür. Bu
düzeltme faktörlerini kısaca aşağıdaki gibi
açıklayabiliriz:

Enerji Düzeltme Faktörü (CE)
SPT deneyinde teorik olarak uygulanan tokmak

enerjisi;
E = 63.5kg · 0.76m · 9.81m/sn2 ≈ 475 joule
olarak hesaplanabilir.
Ancak kapsamlı araştırmalar sonucunda, toplam

teorik enerjinin numune alıcıya aktarılan enerjiye
oranı (ER), bir çok faktör tarafından
etkilenmektedir.
Tokmak tipi ve düşürülme mekanizması şekli,
kedibaşı çapı,
çapı halat çapı,
çapı kedibaşına halat sarım
sayısı, sondaj çapı, tij tipi ve uzunluğu, numune alıcı
tipi, operatörün tecrübesi ve benzeri faktörler tij
başına aktarılan enerjide azalmaya neden olur.
SPT-N değerini etkileyen en önemli parametre olan

enerji düzeltme faktörü için ER değerinin (arazide
gerçekleşen enerji oranı) bilinmesi gereklidir.
SPT-N değerlerini temel alan korelasyonların bir

çoğu, yaklaşık % 60 verimliliğe sahip ekipmanlar
temel alınarak geliştirilmiştir.
Enerji düzeltmesinin amacı, teorik enerjinin %60’ını
veren bir tokmak deneyde kullanılmamışsa,
ölçülmüş olan SPT-N değerini düzeltmektir.
Düzeltme faktörü (CE) aşağıdaki gibi tanımlanır:
CE = ER /60
Çeşitli araştırmacılar tarafından yapılan çalışmalara

göre CE faktörünün değişim aralığı tokmak tiplerine
bağlı
ğ olarak izleyen
y ç çizelgede
g özetlenmiştir:
ş

Referans Tokmak tipi p ER ((%)) CE
Otomatik 78 1.3
Seed ve diğ. (1984) Güvenli 60 1.0
Halka 45 0.75
Halka 45 0.75
Seed ve diğ. (1985) Güvenli 60 1.00
Trip 100 1.67
Halka 30-60 0.50-1.00
Youd ve Idriss (1997) Güvenli 42-72 0.7-1.20
Otomatik-trip halka 48-78 0.80-1.30
D
Durgunoğlu
ğl ve diğ.
diğ (2000) Gü
Güvenli li 52 60
52-60 0 87 1 00
0.87-1.00
Ülkemizde genel olarak halka tipi (donut hammer)

deneyy ekipmanı
p kullanılmaktadır. Kullanılan bu düzenekte teorik
enerjinin %45 (ER=45) kadarının tijlere aktarıldığı kabul
edilmektedir.
Efektif Gerilme Düzeltme Faktörü (CN)
Farklı derinliklerde ölçülen SPT-N sayılarını

karşılaştırmak için
için, ölçülen SPT-N
SPT N sayıları 100 kPa
standart basınca (v´) göre düzeltilir.
Kohezyonsuz malzemelerin penetrasyon direnci,

efektif g
gerilme değerine
ğ bağlıdır.
ğ Aynı
y özelliklerde
(dane dağılımı, sıkılık oranı, doygunluk derecesi)
kum için sığ derinlikte yapılan bir SPT deneyi, daha
derinde yapılan SPT deneyine göre daha düşük
SPT-N direnci ortaya koyacaktır.
Narazi direnci CN faktörü ile çarpılarak efektif gerilme

etkileri dikkate alınır.
Efektif gerilme düzeltmesi uygulanırken gerek
kohezyonsuz gerekse kohezyonlu zeminlerde
efektif gerilmeye bağlı bir zemin parametresinin
tahmin edilip edilmeyeceğine dikkat edilmelidir.
CN’in çeşitli araştırmacılar tarafından tavsiye

edilen değerleri izleyen çizelgede özetlenmiştir:
ö

Referans Düzeltme faktörü (CN ) v ´
Teng (1962) CN = 50/(10+0.15v ´) kPa
CN = 4/(1.0+0.04v ´) v ´  72
Bazaraa ((1967)) kPa
CN = 4/(3.25+0.01v ´) v ´ > 72
Peck ve diğ. (1974) CN = 0.77log 10  2000/ v ´ kPa
Seed (1976) CN = 1.0-1.25log 10 v ´ kPa
Tokimatsu ve Yoshimi (1983) CN = 1.7/(0.7+0.01 v ´ ) kPa
0.5
Liao ve Whitman (1986) CN = (100/v´ ) kPa
2 0/(1+0 01 v ´))
CN = 2.0/(1+0.01 orta sıkılıkta ince kumlar
Skempton (1986) CN = 3.0/(2+0.01 v ´) normal konsolide sıkı kaba kumlar kPa
CN = 1.7/(0.7+0.01 v ´) aşırı konsolide ince kumlar

Tij Uzunluğu Düzeltme Faktörü (CR)
Numune alıcıya aktarılan enerji, tijin uzunluğuna
bağlı o
bağ olarak
aa b bir de
dereceye
eceye kadar
ada eetkilenir.
e
Ölçülen SPT-Narazi değerleri bazen bu faktör için
düzeltilir:
CR
Tij uzunluğu Seed ve diğ. Skempton Youd ve Idriss
(1985) (1986) (1997)
< 3m 0.75 - -
3-4m 1.0 0.75 0.75
4-6m 1.0 0.85 0.85
6-9m 1.0 0.95 0.95
>9m 1.0 1.0 -

Sondaj Çapı Düzeltme Faktörü (CB)
Öl ül SPT
Ölçülen SPT-N Nd değerleri,
ğ l i SPT deneyi
d i sondaj
d j
çapının 115 mm’den büyük olduğu kuyuda
yapılması halinde
halinde, düzeltilir
düzeltilir. Sondaj kuyuları 115
mm’den büyük olduğunda efektif gerilmede azalma
meydana gelir ve SPT-N değeri daha küçük çaptaki
kuyuya nazaran daha düşük ölçülür. Bu etki,
kumlarda kohezyonlu zeminlere göre daha
önemlidir.
Sondaj kuyu çapı CB
65-115 mm 1.00
150 mm 1 05
1.05
200 mm 1.15
Numune Alıcı İçindeki Kılıf Düzeltme Faktörü (CS)
St d t penetrasyon
Standart t deneyi,
d i numune alıcı
l (SPT
kaşığı) içerisinde kılıf kullanarak veya kılıfsız şekilde
yapılabilir Uygulamalarda kılıflar sıkça ihmal edilir ve
yapılabilir.
dolayısıylada numune alma tüpünün iç çapı artar. İç
çaptaki artma, numune alıcının içerisindeki
sürtünmeyi azaltır ve zeminin ölçülen penetrasyon
direncini azaltır:
Numune alıcı şekli CS

Youd ve Idriss (1997) Skempton (1986)
Kılıflı (Standart) 1.00 1.00
Kılıfsız (Amerika) 1.10-1.30 1.20

Yeraltı Suyu Düzeltmesi
Bu düzeltme
düzeltme, suya doygun çok ince kum veya siltli kumlar
için geçerlidir. SPT deneyi sırasında orta-sıkı/sıkı, çok
ince veyay siltli suya
y doygun
yg kumlar için,
ç , zeminde yyükün
dinamik şekilde uygulanması ve zeminin düşük
geçirimliliği yüzünden negatif boşluk suyu basıncı oluşur.
Bu negatif boşluk suyu basıncı numune kaşığının
penetrasyonuna karşı koyan zeminin kayma dayanımını
artırır.
artırır

Böylece bu tür zeminlerin SPTSPT-NN değeri artar.
artar SPT
deneyi çok ince veya siltli kumlarda yapıldığında,
ölçülen
ç SPT-Narazi değerlerinde
ğ dinamik boşluk
ş suyu
y
basıncı etkileri nedeniyle düzeltmeye ihtiyaç
duyulmaktadır (Meyerhof, 1956). Düzeltme yalnızca
öl ül SPT-N
ölçülen SPT Narazi değerlerinin
d ğ l i i 15’d
15’den bü
büyükük oldugu
ld
durumlar için gerekmektedir. Bu düzeltme yapılmazsa,
suya doygun orta sıkı çok ince kum veya siltli kumun
rölatif sıkılığı, SPT deney sonuçlarına bakılarak yüksek
tahmin edilebilir ((Terzaghi
g ve Peck,, 1967):)
N = 15 + ((Narazi -15)/2
) Narazi > 15

SPT-N Düzeltme Örnekleri
Örnek #1
Zemin yüzeyinden 4.0 m derinliğinde yapılmış bir SPT
deneyinde darbe sayıları 66-9-7
9 7 şeklinde gerçekleştirilmiştir
gerçekleştirilmiştir.
Deneyin yapıldığı sondaj kuyusunda yeraltı su seviyesi (YASS)
yüzeyden 3.5 m aşağıda belirlenmiştir. SPT kaşık örneği siltli
ince kumdur. Halka (donut) türü SPT ekipmanının arazideki
enerji oranı, ER, %45’dir. Sondaj kuyusu çapı 100 mm olduğuna
göre arazideki SPT direncine gerekli düzeltmeleri uygulayarak
N60 değerini bulunuz.
Narazi=9+7=16 (İlk 15 cm’deki darbe sayısı dikkate alınmaz.)

Tij düzeltme faktörü Seed vd göre uygulanmayabilir (h>3.0 m)
Sondaj çapı <115 mm  sondaj düzeltme faktörü CB=1.0

Mevcut korelasyonlarda kılıf düzeltmesine yönelik bilgi
genelde mevcut değildir. Ayrıca SPT kaşığı kılıf
düzeltmesini ihmal etmek bizi bir miktar güvenli tarafta
bırakır  CS=1.0
bırakır. =1 0
SPT kaşığı içinden alınan örnek siltli ince kumdur

kumdur. Ayrıca
N>15  yer altı suyu düzeltmesi yapılmalı:
N=15+(Narazi-15)/2=15+(16-15)/2=15.5
N=15 (SPT darbe sayıları aşağı yuvarlanır.)
yuvarlanır )
=45/60=0 75 
Enerji düzeltme faktörü: CE=45/60=0.75
N60=Nx0.75=11.25
(aksi gerekmedikçe enerji düzeltmesi %60 enerji oranına
göre yapılır) DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 115
Efektif gerilme düzeltme faktörü:
CN faktörü hesaplanırken ilk adım zemin birim hacim
ağırlığının tahminidir. Eldeki korelasyonlar düzeltilmiş SPT-
N direncine göre olmasına rağmen enerji düzeltmesi
uygulanmış N N´ değeri ile de tahminde bulunulabilir:
Kumlu zeminlerde:
Tanımlama Çok gevşek Gevşek Orta sıkı Sıkı Çok sıkı
İzafi sıkılık (Dr) 0 0 15

0.15 0 35
0.35 0 65
0.65 0 85
0.85 1
ince 1-2 3-6 7-15 16-30
N60 orta 2-3 4-7 8-20 21-40 >40
iri 3-6 5-9 10-25 26-45 >45
ğ b.h.a (n) ((kN/m3)

Doğal 11-16 14-18 17-20 17-22 20-23

Çizelgeden n=1818 kN/m3
(YASS üstündeki zemin için de aynı değer kabul
edilebilir.))
´v=18x3.5+(18-9.81)x0.5=67.1 kN/m2
CN=(100/67.1)
( )0.5=1.22
N60=11.25
11.25 x 1.22 = 13
Not:
Killi zeminlerde kum zemin korelasyonundan tahmin
edilen doğalğ birim hacim ağırlık
ğ değeri
ğ 2 birim kadar
artırılabilir.

SPT Korelasyonları
SPT deneyi dinamik bir karakter taşıdığından kil
zeminler için uygun niceliksel korelasyonlar
sağlamaz. Kum zeminlerde SPT S bulgularını temel
alan sıvılaşma analizi ve oturma hesap
yöntemlerine ileride değinilecektir
değinilecektir.
SPT düzeltme örneğinde verilen birim hacim ağırlık

korelasyonuna benzer şekilde içsel sürtünme açısı
aşağıdaki
ş ğ ççizelge
g yyardımıyla
y tahmin edilebilir.
Kil zeminler için

ç önerilen bir çok ç bağıntı ğ ve ççizelge
g
olmasına rağmen bunlara fazla güvenilmesi tavsiye
edilmez. SPT deney sonuçlarına bakarak kilin
k
kıvam durumu
d h
hakkında
kk d bil bilgii edinilmesi
di il id
daha
h
yerinde olur. DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü
118
Kumlu zeminlerde içsel sürtünme açısı için SPT çizelgesi:
Çok
Tanımlama gevşek
Gevşek Orta sıkı Sıkı Çok sıkı
İzafi sıkılık (Dr) 0 0.15 0.35 0.65 0.85 1
ince 1-2 3-6 7-15 16-30
N60 orta 2-3 4-7 8-20 21-40 >40
iri 3-6 5-9 10-25 26-45 >45
ince 26-28 28-30 30-34 33-38

orta 27-28 30-32 32-36 36-42 <50
iri 28-30 30-34 33-40 40-50

Kum zeminlerin içsel sürtünme açısı düzeltilmiş SPT-N direncine
göre aşağıdaki denklemlerde uygun olan birinin yardımıyla da
tahmin edilebilir:
  18  N 60  15
  0.36  N 60  277

Killi zeminlerde SPT direncine göre kıvam durumu:
Konsolidasyon
Kıvam N60 Davranış
durumu
Çok yumuşak 0-2
Kolay şekil
Yumuşak NC 3-5
verilebilir.
Yarı katı 69
6-9
Katı 10-16 Zor şekil verilir.
OC Çok zor şekil

Çok katı 17-30
verilir.
Sert >30 Şekil verilemez.

KONİ PENETRASYON DENEYİ (CPT)
CPT suya doygun ve içinde iri çakıllar ile bloklar
bulundurmayan alüvyon zeminlerde uygulanan bir arazi
deneyidir.
Deneyin esası, ucunda ve yan yüzeylerinde yük ölçerler

bulunan konik uçlu bir sondanın sabit hızla (15~20
mm/sn) zemine batırılması sırasında zemin direncinin
ölçülmesine dayanır.
CPT deneyinde örnek alınmaz. SPT ile

karşılaştırıldığında bu CPT’nin en büyük dezavantajıdır.
C ’
CPT’nin en büyük
ü ü avantajı ise hızlı, operatör
ö hatasından
büyük ölçüde arındırılmış, ve ekonomik bir arazi deneyi
olmasıdır.
Ayrıca CPT deneyi sırasında sürekli okuma alınarak
ince tabakalar yakalanabilir. Bu tür ince tabakalar zayıf
karakterde ise özellikle şşev stabilite p
problemlerinde ön
plana çıkar ve SPT deneyi sırasında farkedilmeleri
zordur.

CPT deneyleri örnek alınamaması nedeniyle sondajlar
ile desteklenir. Yeni bazı modellerde sayısal görüntü
işleme teknikleri kullanılarak iri daneli zeminlerde dane
dağılımı belirlenebilmektedir.
CPT deneylerinde zemine uygulanabilecek hidrolik itki

konik sonda ve tijlerin dayanma kapasitesi ile sınırlıdır.
Genelde CPT deneyinde 60 m’den daha derine inilmez.
CPT deneyi en önemli kullanım alanını zemin

mukavemet parametrelerinin tahmininde, sıvılaşma
analizinde oturma hesaplarında ve kazık taşıma
analizinde,
kapasitesi tahmininde bulur.

CPTDEÜ
ekipmanı şematik gösterimi
İnşaat Mühendisliği Bölümü 125
CPT sondaları

Deneyin hemen başında CPT sondası
CPT veri toplama ve kontrol
üniteleri

CPT Verileri
uç direnci
di i sürtünme
ü ü di
direnci
i boşluk
b l k suyu basıncı
b sürtünme
ü ü oranı
Özel
Ö el tip ekipmanlarda kayma
ka ma dalgası hı
hızıı ölçerler vee
boşluk suyu basıncı sensörleri bulunur. CPT
korelasyonları SPT deneyinde olduğu gibi kumlu
zeminlerde
i l d daha
d h iyi
i i sonuç verirler.
il
CPT parametreleri kullanılarak zemin sınıflandırması
yapılabilir:
qs fr: sürtünme oranı
FR  f r  x100 q : CPT sürtünme direnci
qc s
qc: CPT uç direnci
En
E genell sınıflandırma:
fl d
f r  1,0 Kumlu zeminlerde

f r  1,0 Silt, kil, veya turba
Detaylı
D t l sınıflandırma
fl d da
d yapılabilir.
l bili
Kumlu
u u zeminlerin
e e rölatif
ö
sıkılık oranı CPT uç direnci
yoluyla tahmin edilebilir.
Yandaki abak normal
yüklemeli ve
çimentolanmamış kum
zeminler için geçerlidir. Ön
yyüklemeli kumlarda
yararlanmak için abak
üstünde önerilen düzeltme
uygulanır.

CPT uç direncinden, qc, içsel sürtünme açısını, ,
tahmin etmek için
ç koreleasyonlar
y vardır.
PRESYOMETRE DENEYİ
Bu deney zeminlerin gerilme deformasyon ilişkilerinin arazide
belirlenmesi amacıyla 1950’li yıllarda Menard adlı araştırmacı
tarafından geliştirilmiştir. Bilhassa örselenmemiş örnek
almanın çok zor olduğu sert ve fisürlü killi zeminler ile ayrışmış
ve zayıf kayalar için uygundur. Deneyin esası zeminde şişirilen
bir balon vasıtasıyla düzlem deformasyon durumu oluşturmak
ve zeminin
i i gerilme-deformasyon
il d f ilişkisini
ili ki i i b
bulmaktır.
l kt
Presyometre deneyi vasıtasıyla zemin deformasyon modülleri

(E ve G) doğrudan bulunur. Ayrıca geostatik yanal zemin
basıncı katsayısı, K0, yanal yatak katsayısı, k , ve limit durum
mukavemet parametreleri (d, c, c ) presyometre deneyi
yardımıyla belirlenebilir. Yatay yüklü kazık analizinde
yararlanılan p-y eğrileri de bu deney yardımıyla bulunabilir.
Deney ekipmanı basınç ünitesi, basınç hücresi ve sondaj

gereçleri şeklinde üç ana kısımdan oluşur
oluşur.
Deneyin Yapılışı:
- Zeminde çok özenli bir şekilde silindirik boşluk açılır. Bu
amaçlaç sondajj yyapılabileceği
p ğ ggibi kendi yyolunu açan
ç
presyometre deney hücreleri de kullanılabilir.
- Deney kuyusuna basınç ünitesi indirilir.
- Hücrenin ucunda ve üst kısmındaki yardımcı hücreler şişirilerek
zeminin yalnızca radyal doğrultuda deforme olmasına gayret
edilir.
edilir
- Deney sırasında ortadaki ana basınç ünitesine kademeli basınç
uygulanır ve bir balon zemine doğru şişirilir.
- Uygulanan gerilme kademesine karşı balondaki hacim artışı
kaydedilir ve zemin tabakası için gerilme deformasyon
ilişkilerine ulaşılır.
ulaşılır

Basınç, P Hücredeki balon
zemine doğru
PL
şişirilirken yandaki
Pm
şekile benzer basınç-
hacim değişim eğrisi
elde edilir.
edilir Buradan
Po gerilme-deformasyon
eğrilerine geçilir.
Vo Hacim, V
Po : Değme basıncı
Pm : Akma basıncı (Doğrusal zemin davranışı için üst sınır)
PL : Limit basıncı (Zeminin yenildiği, sabit basınç altında yüksek
deformasyon yaptığı basınç)

Presyometre deneyinin yapılışı
Presyometre
y Deneyy Takımı
Basınç paneli Kendi yolunu açan Pompa ünitesi

presyometre sondası
JEOFİZİK YÖNTEMLER
Sismik Yansıma Yöntemi:

Zeminde sismik dalgalar oluşturularak farklı zemin ve
kaya türleri içinde farklı hızlarda ilerleyen bu dalgaların
yansımalarının
l d ğ l di il
değerlendirilmesi i ilk
ilkesine
i d dayanır.
Sismik
Si ik yansıma yönteminde
ö t i d zemindei d elastik
l tik d
dalgalar
l l
oluşturulur (elastik yöntemden limit durum
parametrelerine geçilemez)
geçilemez). Zemin dinamik
parametrelerinin (Vp, Vs, Gmaks, To) belirlenmesinde
oldukça yararlıdır. Genelde sondajlarla desteklenir, yeni
yerleşime
l i açılan
l sahaların
h l etütlerinde,
ül i d h heyelan
l
problemlerinde kayma yüzeyinin belirlenmesinde
kullanım alanı bulur
bulur.
Dinamik parametrelerin belirlenmesinin dışında limit
durum zemin parametrelerinin (c, , konsolidasyon
parametreleri, v.b) tahmininde kullanılması sakıncalıdır.
Rutin mühendislik uygulamaları açısından sismik

yansıma yönteminin sağladığı en önemli parametre
zemin doğal periyodudur. Bu parametre dinamik zemin
davranışı hesaplarında ve yyapıların deprem
davranışlarının tahmin edilmesinde önemlidir.
4H H: Zemin tabaka kalınlığı

TO 
VS Vs: Zemin kayma dalgası hızı

Elektrik Özdirenç
Zemin yüzeyine yerleştirilen elektrotlar vasıtasıyla
zemine elektrik akımı verilerek direncinin belirlenmesi
prensibine dayanır. Zeminlerin elektrik dirençleri su
içeriğine, boşluk oranına ve zeminin mineral yapısına
bağlı olarak değişir
değişir. Örneğin; YASS üzerindeki kumun
direnci YASS altındaki suya dolgun kile oranla çok daha
yüksektir. 2L
R E
I
l k
Elektrot sayısı ve
toplam açılma mesafesi
arttıkça incelenebilen
zemin kalınlığı da artar.

(a) Veri kayıt cihazı ; (b) Güç kaynağı ; (c) Örnek kesit

3. Zemin etüt raporlarının yorumlanması
• Etüt çalışmasının amacı raporda tanımlanmış mı?
• Etüt bulgularının kullanılacağı inşaat çalışması
belirlenmiş ve raporda tanımlanmış mı?
-Heyelan
Heyelan önleme çalışması
-Sanayi tesisi
-Toplu
Toplu konut projesi
-Tek veya iki katlı konut
-Çok
Çok katlı konut
• İnşaat sahasında temel kazı derinliği kaç metre
olacak?

• Afet durumu
-Deprem bölgesi
-Aktif fayy
-Su baskını
Heyelan
-Heyelan
• Arazinin geçmiş kullanımı
-İnşaat
İnşaat sahasında eskiden kalma bir yapı
olup olmadığı ve bu yapının özellikleri (kat
sayısı, temel sistemi, sahanın ne kadarını
kapladığı)
İnşaat sahasındaki eski yapının yıkılıp
-İnşaat
yıkılmadığı; yıkıldıysa temellerinin sökülüp
sökülmediği ğ
• Öngörülen bir temel türü ve yapı fonksiyonu ile uyumlu
olacak
l k şekilde
kild sondaj
d j ve gözlem
ö l çukuru
k d
derinlikleri
i likl i ilile
sayılarına doğru ve yeterli bir şekilde karar verilmiş mi?
• Sondajj sayısı
y yetersiz
y ise çevre
ç parsellerden
p zemin verisi
toplanmış mı? Yetersiz araştırmanın getirdiği riskler nelerdir?
• Jeolojik kesit çizilmiş mi?
• Arazi
A i ve llaboratuvar
b t d
deneyleri
l i yeterli
t li sayıda
d ve yeterlilikte
t lilikt
yapılmış mı? Bu deney bulguları doğru bir şekilde işlenmiş
mi?
• Elde edilen zemin parametreleri amaca hizmet ediyor mu?
(taşıma kapasitesi için kohezyon, c, ve içsel sürtünme açısı,
 parametreleri; oturma için hacimsel sıkışma modülü
, modülü, mv,
sıkışma indisi, Cc, tekrar sıkışma indisi, Cr, doğal boşluk
oranı, e0, ön yükleme basıncı, c; temel ve iksa kazıkları için
yatay yatak katsayısı,
katsayısı kh, zemin deformasyon modülü
modülü, Es;
temelin üst yapı ile birlikte çözülmesi için düşey ve yatay
yatak katsayıları; gerektiği takdirde temel-zemin eşdeğer
yatak
t k katsayıları,
k t l Kv, Kh, K)
• Oturma ve taşıma kapasitesi hesaplarına yönelik zemin
idealizasyonu yapılmış mı? Geoteknik profil(ler)
çıkarılmış mı?
• Derin temel kazısı yyapılacaksa
p stabilite hesapları
p
yapılmış mı? Kazı yüzeyi ve tabanında deformasyon
hesapları var mı?
• Sıvılaşma
S laşma hesaplar
hesapları yapılmış
ap lm ş m mı? ? Hesaplanan
sıvılaşma riski ne boyutta?
• Sıvılaşma riski görülmüş ve zemin iyileştirme önlem
kararı alınmış mı?
• Zemin iyileştirme önlemi de dikkate alınarak bir temel
türüne karar verilmiş mi?
• Oturma hesaplarında kullanılacak gerilme artışı
hesapları doğru bir şekilde yapılmış mı?
• Oturma hesapları yapılarak (gerekli düzeltmeler ile
birlikte)) toplam
p ve farklı oturmaların sınır değerlerin
ğ
altında kaldığı gösterilmiş mi?
• Taşıma kapasitesi hesapları yapılarak F=3 güven
faktörü için bulunan güvenli temel taban basıncı yeterli
mii (i
(izin
i verilen
il oturma
t sınırları
l da d sağlanıyor
ğl mu)?
)?
• Yukarıda anılan hesap ve analizler iteratif bir
mühendislik yaklaşımının sonucu mu?
• Etüt raporunda yatak katsayısı değeri verilmiş mi? Bu
değer
ğ temel türü, yyapı
p türü ve g geometrisi ile uyumlu
y
mu?
• Etüt raporunda doğal zemin periyodu, T0, verilmiş mi?
• Etüt raporunda zemin sınıfı DBYYHY’e (Afet
Yönetmeliği) uygun bir şekilde verilmiş mi?
• Etüt raporunda sonuç ve öneriler bölümü var mı? İnşaat
sahasındaki olası riskler bu bölümde belirtilmiş mi?

DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR
HAKKINDA YÖNETMELİK -DBYYHY-
HÜKÜMLERİNE GÖRE
ZEMİN SINIFININ BELİRLENMESİ

Temel Insaati Dersi Sunumu PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Temel Insaati Dersi Sunumu PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TEMEL İNŞAATI DERS NOTLARI

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

GEOTEKNİK ANABİLİM DALI

• Yüzeysel Temeller için Taşıma Kapasitesi

• Yüzeysel Temeller için Oturma Hesapları

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 4

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 5

• Zemini diğer mühendislik malzemelerinden

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 6

• Zemin çok fazlı (sıvı, gaz, katı) ve daneli yapıda bir

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 7

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 8

zeminde ççok fazlı yyapı

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 10

• Dane büyüklüğüne göre:

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 11

Belli başlı sınıflandırma sistemleri:

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 13

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 15

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 16

: zemin birim hacim

Zemin taşıma kapasitesine ulaşıldığı durumda göçme mekanizması

-Temelden biraz ççaldım ama

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 22

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 24

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 25

Beklenen hasar türü maks

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 26

• Temel sistemi seçiminde ve

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 27

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 28

Şerit Temel Kazıklı Temel Radye Temel

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 30

Sanayi yapılarında aks açıklıkları

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 32

• Tekil temelin planda en küçük boyutu 70 cm olabilir.

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 33

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 35

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 40

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 41

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 42

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 43

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 44

Bir yapı oturma

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 46

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 47

Tekil veya birleşik temeller çözülürken bunların

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 48

Çift Yönlü Sürekli Temel

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 52

• Üst yapı yükleri ağır • Radye temeli olan yapılarda

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 53

Düz Kirişli Radye

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 59

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 60

temel inşaatı açısından etkili ggerilme derinliği

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 64

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 65

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 66

Başlıca iki örnek türünden bahsedilebilir:

DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 67

Standart Koni Dilatometre Presyometre Vane Kesme

TS 1500 İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması (Aralık 2000)