TEMEL İNŞAATI

Ders 1. Temel İnşaatı Dersi Kapsamı ve

Zemin İncelemeleri

Doç. Dr. Havvanur KILIÇ

İnşaat Mühendisliği Bölümü
Geoteknik Anabilim Dalı
 Kaynaklar
1- Vahit Kumbasar, Fazıl Kip ‘’Zemin
Mekaniği Problemleri’’ Birsen Yayınevi

2- Prof. Dr. Sönmez Yıldırım ‘’Zemin

İncelemesi ve Temel Tasarımı’’ Birsen
Yayınevi.

3-Braja M. Das ‘’Principles of Foundation

Engineering’’
Temel İnşaatı Dersinin Kapsamı
1. Zemin Araştırmaları – Geoteknik Rapor
2. Toprak Basınçları
3. İstinat Yapıları
4. Palplanş Perdeler
5. Temel Çukurlarının Desteklenmesi
6. Şevlerin Stabilitesi
a) Doğal Şevler
b) Kazı/Dolgu Şevleri (yapay şevler)
7. Temeller
a) Yüzeysel Temeller
b) Derin Temeller
8. Zemin İyileştirmesi
 Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde
Kullanımı
1. Temel zemini olarak
• Üst yapıdan aktarılan yükleri güvenle
taşıması
• Deformasyonların belirli sınır değerleri
aşmaması
2. İnşaat malzemesi olarak
(yol dolguları, baraj dolguları, donatılı toprak
duvarlar…….)

4
 Zemin Araştırmaları
Arazide (inşaatın yapılacağı yerdeki)
• zemin özelliklerinin incelenmesi
• tasarım için gerekli malzeme parametrelerinin
belirlenmesi
• arazi modelinin çıkarılması
için yapılan araştırmaların tümüdür.

• İnşaat Mühendisliği yapılarının tasarımı, yapımı ve

performanslarının değerlendirilmesi için zemin
araştırmaların yapılması gereklidir.
• Zemin araştırmaları, kabaca yapım maliyetinin
%0.5 ile % 1.0’ i arasında değişir.
Zemin araştırması – maliyet
ilişkisi
 Zemin Araştırmaları Kapsamı
• Yapılacak işin niteliklerine (büyüklüğü, tipi, önemi)
• Zemin durumu ve değişkenliği gibi eldeki bilgilere
• Ayrılan süre ve maliyete göre bağlı olarak araştırmaların
kapsamı belirlenir.
– Yeni yapılacak tasarımlar için araştırmalar
– Mevcut tasarımların iyileştirilmesinde araştırmalar
– Baraj, havaalanı, yollar gibi tasarımlar için özel araştırmalar
 1. Yeni yapılar için araştırmalar

• Temel tipi ve derinliğinin seçimi

• Temel taşıma gücünün hesaplanması
• Oturmaların hesaplanması
• Toprak basınçlarının hesaplanması
• İnşaat yöntemlerinin ve olası zorlukların
belirlenmesi
2. Mevcut yapılar için araştırmalar
• Yapı güvenliğinin incelenmesi
(statik/deprem yükleri altında)
• Civarda dolgu veya kazı yapılmasının
olası etkileri
• Yapıların onarım ve güçlendirilmesi
• Oturmaların tahmini
 Geoteknik Raporların İçeriği
Geoteknik Raporlar aşağıdaki başlıklardan
oluşmalıdır.
1. Zemin Etüdlerinin Amacı ve Kapsamı
2. Arazi Durumu
– Konumu
– Topoğrafik durumu
– Yüzey bitki örtüsü
– Civardaki yapıların durumu

10
3. Jeolojik Koşullar
– Genel jeolojik yapı
– İnşaat alanının jeolojik durumu
4. Arazi Araştırmaları
– Sondajların sayısı ve derinlikleri
– Araştırma çukurları
– Jeofizik araştırmalar
– Arazi deneyleri ( SPT, CPT, Presyometre,
Yerinde permeabilite ..vb)
5. Arazi Zemin Profili ve Yeraltı Suyu Durumu
6. Laboratuvar Deneyleri

11
7. Zemin Koşullarının Değerlendirilmesi
– Zemin Modeli (Geoteknik Modelleme)
• Basitleştirilmiş zemin profili ve başlıca tabakalar
• Arazi ve laboratuvar deneyleri sonuçlarına göre
tabakaların geoteknik özellikleri
– Mukavemet parametreleri
– Birim hacim ağırlıkları
– Oturma parametreleri
– Deformasyon parametreleri
• Olası Bir Deprem Sırasında Zemin Tabakalarının
Davranışı
– Sıvılaşma olasılığı
– Mukavemet ve rijitlik kaybı olasılığı
12
8. İnşa Edilecek Yapının Özellikleri
– Taşıyıcı sistemi ve açıklıkları
– Bodrum ve kat sayıları
9. Temellerin Tasarımına İlişkin Öneriler ve
Parametreler
– Alternatif temel sistemleri
– Tavsiye edilen temel sistemi
– Güvenli taşıma gücü ( Zemin emniyet gerilmesi )
– Beklenebilecek oturmalar
– Kazıklı sistem önerilmesi durumunda
• Önerilen kazık çap ve boyları
• Kazık taşıma gücü parametreleri
• Yanal yataklanma katsayısı
• Statik ve deprem durumu için güvenli taşıma gücü
(Sıvılaşma dikkate alınarak)
– Deprem yönetmenliğine uygun yerel zemin sınıfı ve
TA , TB değerleri
13
10. İnşaat İle İlgili Tavsiyeler
– Kazı ve iksa sistemi ile ilgili tavsiyeler
– Kazıdan çıkan malzemenin dolguda
kullanabilirliği
– Drenaj ve yalıtım ile ilgili tavsiyeler

14
 Zemin Araştırma Yöntemleri
• Doğrudan olmayan yöntemler
– Jeofizik yöntemler
– Sondalama çakma yöntemleri
– Örnek almadan yapılan sondajlar
• Doğrudan yöntemler
– Gözlem çukurları
– Zemin inceleme sondajları
– Arazi deneyleri
Zemin Araştırma Yöntemleri

Doğrudan Olmayan
Yöntemler

-Jeofizik yöntemler
-Sondalama çakma yöntemleri
-Örnek almadan yapılan sondajlar
 Jeofizik yöntemler
• Dalga yayılma hızlarının ölçümü ile
– Zemin tabakalaşması
– Elastik zemin özellikleri

Vs=kayma dalgası hızı

G
G=zeminin kayma modülü
Vs =
g=birim hacim ağırlık
g=yerçekimi ivmesi
g /g
 Jeofizik yöntemler

(a) Sismik yansıma yöntemi (b) Sismik kırılma yöntemi

 Jeofizik yöntemler

Vp 2(1 - n )
=
Vs (1 - 2n )

ν = Poisson Oranı

Sismik kuyu yöntemi (a) Aşağı yönlü (b) Yukarı yönlü

Zemin Araştırma Yöntemleri

Doğrudan Yöntemler
- Gözlem çukurları
- Zemin inceleme sondajları
- Arazi deneyleri
 Zemin etüt noktalarının konumu ve
aralıkları
• Amaç=arazi zemin yapısını ortaya
çıkarabilmek
(etüt noktaları yeterli sayı ve sıklıkta olmalı)
– Bölgenin jeolojisi ve topoğrafyası
– Zemin koşulları üniform ise 50m’de bir yapılabilir
– Özel veya ağır yüklü yapılar altında
 Araştırma Aralıkları
Kesin bir kural olmamakla birlikte
• Binalarda 10-60 m aralık yeterli olmaktadır.
• Baraj, tünel ve büyük kazılar gibi bazı işler özellikle jeolojik
koşullara çok duyarlı olduklarından araştırma aralıkları ayrıntılı
jeolojiyi ortaya çıkaracak kadar sık düzenlenmelidir (40-80m).
• Yol ekseninde 250-500 m,
• Yerleşime açılacak bölgelerde 300-400 m aralıklar normal
koşullar için uygun sayılmaktadır.

Proje tipi Sondaj Aralığı (m)

Çok katlı binalar 10 - 30
Tek katlı endüstriyel 20 - 60
fabrika binaları
Otoyollar 250 - 500
Barajlar 40 - 80
 Kaç adet sondaj çukuru?

Çok katlı bir

alışveriş merkezi
için planlanan saha

Sondaj
çukuru
120 m

Yeterli sondaj çukuru yoksa zemin profili ve

özellikleri yeterince belirlenemez
 Kaç adet sondaj çukuru?

120 m

Çok fazla sondaj çukuru ve deney bütçeyi

artırır.
Kaç adet sondaj çukuru?

Araştırma
çukuru

120 m

Yaklaşık kabul?
 Araştırma Derinliği
• Yeni yapının zeminde ve yeraltı suyunda
yapacağı etki derinliğine kadar olmalıdır.

• Genelde araştırma, temel için uygun

olmayan tüm formasyonların (dolgu, zayıf
sıkışabilen zeminler) altına kadar devam
etmelidir.
 Araştırma Derinliği
• Yapılacak yapının oturmasına katkıda bulunacak
sıkışabilir zeminde, gerilmelerin belirli bir değere düştüğü
derinliğe kadar araştırma yapmalıdır.
• Bu derinlik geçilirken kayaya rastlanıyorsa ve yerel
jeolojik bilgiler de açık değilse en az 3 m ilerlenmedikçe
araştırma kesilmemelidir.

Kat Sayısı Sondaj Derinliği (m)

1 3.5
2 6
3 10
4 16
5 24
 Araştırma derinliği D
• Bina temellerinde ® D=(1-2)B
B=temel genişliği
• İstinat yapılarında ® D=(0.75-2)H
H=Duvar yüksekliği
• Dolgularda ® D=(0.5-1.25)L
L=Dolgu genişliği
• Tünellerde ® D=B, B=tünel çapı
• Derin kazılarda ® D=(0.75-1)B
B=kazı tabanı genişliği
29
30
 Araştırma Çukurları ve Sondajlar

• Sığ Araştırma Çukurları

• Derin Araştırma Çukurları
• El Burguları
• Darbeli Sondaj
• Mekanik Burgular
• Dönmeli Sondaj ve Karot Alma
• Yıkamalı Sondaj
32
 Araştırma çukuru

Görsel incelemeye uygun, tabaka sınırlarını gösteren

ve örselenmemiş numuneler için erişime uygun.

Çok geniş bir araştırma (muayene) çukuru

 Sondaj
Delgi
Kepçe

Muayene çukuru
1-2 m genişlik
2-4 m derinlik
Zemin

Sondaj deliği
75-100mm çap
10-30 m derinlik
35
36
37
38
39
40
41
42
43
 Karot alma
Alınan karotlar üzerinde şu
özellikler saptanmaktadır:

Karot yüzdesi=
Alınan Karot boyu/Teorik karot
boyu

RQD =l0l.6 mm’den büyük

boydaki karot parçaları toplam
boyu/İlerleme karot boyu

Tek ve Çift Tüplü Karotiyerler

 RQD’ye göre kayaç kalitesi
Ef /Elab*
RQD % Kalite İzin verilebilir Temel
Altı Gerilmesi MN/m2

0 - 25 Çok zayıf 0.15 1.1 – 3.2

25 – 50 Zayıf 0.20 3.2 – 7.0

50 - 75 Orta 0.25 7.0 – 12.9

75 - 90 İyi 0.3 – 0.7 12.9 – 21.5

90 - 100 Çok iyi 0.7 – 1.0 21.5 – 32.3

*Arazide kitle olarak beklenecek elastisite modülünün,

laboratuarda karotlar üzerinde ölçülen elastisite modellerine
oranı. Bu oran yaklaşık olarak serbest basınç dirençleri için de
benzer olduğu varsayılabilir.
 Sondaj Deliği veya Araştırma
Çukurunun Geri Dolgusu
• İyi doldurulmamış geri dolgular ileride suyun geçişi ve
oturmalara neden olan zayıf yerler olarak kalacaktır.
• Özellikle derin kazılar, tüneller veya su tutucu yapılara denk
gelen bu tür geri dolguların özenle yapılması gerekir.
• Kuru zeminlerdeki deliklerde sıkıştırılmış zemin geri dolgu
olarak kullanılabilirse de su akışı yönünden en etkili yöntem
çimento-bentonit enjeksiyonunu bir tremie borusu yardımı ile
tabandan başlayarak doldurmaktır.
• Yalnız çimento-su karışımı büzülme nedeniyle sakıncalı olup
4 birim çimento+1 birim bentonit + akıcılık için yeteri kadar su
karışımları daha uygundur.
• Araştırma çukurları ise bir kepçe yardımı ile sıkıştırılarak
geriye doldurabileceği gibi gerekli görülürse az dozda bir
betonla da doldurulabilir.
 Zeminden Örnek Almak
• Zeminden örnek alma tekniği örnekten istenilen niteliğe ve örneğin
örselenme derecesine bağlıdır.
• Örnek alma konusunda unutulmaması gerekli önemli bir konu zemin
kitlesinde davranışın zayıf zonlar ve süreksizliklerce
belirlenebileceği, bu nedenle de kitleyi örnekleyecek zemin
örneklerinin alınmasının asıl amaç olduğudur.
Günümüzde örnek almada uygulanan beş teknikten söz edilebilir.
• a) Delgi aygıtlarından ve kazı sırasında örselenmiş örnek almak.
• b) Statik veya dinamik olarak bir örnek alıcıyı zemine sokarak örnek
almak
• c) Ucunda bir kesici olan tüpü döndürerek karot örneği almak
• d) Araştırma çukuru, şaft veya galeride elle blok örnek almak.
• e) Sürekli örnek alarak ilerlenen sondajlardan örnek almak
 Örnek Niteliği

Nitelik Güvenilir Biçimde Saptanabilecek Özellikler

1. Sınıf Sınıflandırma, su muhtevası, yoğunluk,
mukavemet, deformasyon ve konsolidasyon
karakteristikleri
2. Sınıf Sınıflandırma, su kapsamı, yoğunluk
3. Sınıf Sınıflandırma, su kapsamı
4. Sınıf Sınıflandırma
5. Sınıf Tabaka sıralanışı
 Kil zeminlerde…

İnce cidarlı tüplerle kil

Kil numuneler alınır.
(örn. shelby tube)

Konsolidasyon, üç
Sondaj deliği
eksenli deneyler
 Gerekli zemin verileri:

- Zemin profili
- Tabaka kalınlığı ve zemin tanımı
- Su muhtevası, Kıvam Limitleri, Birim
hacim ağırlık,...

- Mukavemet ve Sıkışabilirlik parametreleri

- c’, cu, f’, Cc, Cr, OCR, …

 Arazi deneyleri

• Dinamik penetrasyon deneyi

– Standart Penetrasyon Deneyi (SPT deneyi)
• Statik Penetrasyon Deneyi
– Koni Penetrasyon Deneyi (CPT deneyi)
• Dilatometre deneyi
• Presyometre deneyi
• Arazi veyn deneyi
Arazi Deneyleri
 SPT Deneyi
• ASTM D 1586’ya göre belirli bir derinliğe ulaşan sondaj
sırasında sondaj takımı dışarı çekilir ve örnek alıcı
indirilir.
• Örnek alıcı 622.72 N ağırlıklı bir tokmağın 0.762 m’den
düşürülmesi ile çakılır ve üç kez 152.4 mm ilerlemesi için
gerekli vuruş sayısı belirlenir.
• Son iki aşamadaki toplam vuruş sayısı Standard
Penetrasyon, SPT Değeri (N değeri) olarak adlandırılır.
• Deney bitirilince takım dışarı alınır, uç ve bağlantı
elemanı çıkarılır, zemin örneği tüpten alınır ve cam
kavanoza konulup laboratuara gönderilir.
• Deney genellikle 1.50 m aralıklarla uygulanmaktadır.
• Genelde 152-456 mm arasındaki giriş için N>l00 ise
deneye son verilmekte ve giriş derinliği yazılmaktadır.
Standart Penetrasyon Deneyi
(SPT)
Standart Penetrasyon Deneyi (SPT)
Standart Penetrasyon Deneyi
Yine de bir
anlamı var

Çoğunlukla granüler zeminlerde; Killerde

güvenilmez
N-değeri f’, E … parametrelerine korole edilir

Sondaj çukurlarında 1.5 m aralıklarla yapılır

Yarık kaşık numune alıcılarla örselenmiş numuneler

alınır.

zemin
 SPT deneyi düzeltmeleri

• N1,60=N CN CR CS CB CE
• Burada, N= ölçülen SPT darbe sayısı
• CN=efektif gerilmeye göre düzeltme
faktörü
• CR, CS, CB ve CE sırası ile tij boyuna göre,
standart olmayan numune alıcı için, sondaj
kuyusu çapına göre ve tokmak enerjisi
oranına göre düzeltme faktörleri olup
aşağıdaki Tablo’dan belirlenebilir.
 SPT Düzeltmeleri
Faktör Değişken Düzeltme

Tokmak enerjisi oranı (CE) Donut tipi tokmak 0.5-1.0

Safety tipi tokmak 0.7-1.2
Otomotik tokmak 0.8-1.3

Sondaj kuyusu çapı (CB) 65mm-115mm 1.0

150mm 1.05
200mm 1.15
Tij boyu (CR) <3 m 0.75
3-4m 0.80
4-6m 0.85
6-10m 0.95
10-30m 1.0
>30m >1.0
Numune alma yöntemi (CS) Standart numune alıcı 1.0
Standart olmayan numune 1.1-1.3
alıcı
 SPT Düzeltmeleri
0.5 CN £ 1.7
N 1 = NxC N æ Pa ö
C N = çç ' ÷
÷ CN > 1.7 ise C N = 1.7 kullan
èsv ø
Pa = 95.6 kPa
ER
CE = ER= enerji oranı
60
sv’ deney yapılan derinlikteki düşey jeolojik efektif gerilme (kPa) dır.

(N1)60 = CE CN N
Arazide ölçülen
Düzeltilmiş düşü sayısı
düşü sayısı

Enerji Jeolojik gerilme

düzeltmesi düzeltmesi
 Killerde SPT korelasyonları
Jeolojik
gerilme için
düzeltme yok
N60 cu (kPa) kıvam Görsel tanımlama
0-2 0 - 12 Çok yumuşak Parmak batırılabilir > 25 mm

2-4 12-25 Yumuşak Parmak 25 mm batırılabilir

4-8 25-50 orta Parmak ortalama bir güç ile

batırılabilir

8-15 50-100 Katı Parmak ile 8 mm girinti

15-30 100- Çok katı Tırnak ile kazınabilir

200
>30 >200 sert Tırnakla bile kazılamaz

Dikkatli kullan; Güvenli değil.

 SPT Granüler Zeminlerde
Korelasyon

(N)1,60 Dr (%) Sıkılık

Jeolojik 0-4 0-15 Çok gevşek
gerilme için
düzeltme
yapılmış
4-10 15-35 Gevşek
10-30 35-65 Orta
30-50 65-85 Sıkı
>50 85-100 Çok sıkı
SPT N - f° korelasyonları
• Wolf (1989) düşey efektif gerilmeye göre
düzeltilmiş SPT değeri N1 ’ e göre

f° = 27.1 + 0.3 N1 – 0.054 N1²

N 1 = NxC N

bağıntısı ile içsel sürtünme açısının

bulunabileceğini belirtmektedir.
SPT N - f° korelasyonları
Arazide ölçülmüş ve düşey efektif gerilmelere göre
düzeltilmiş N1 ile Kulhawy ve Mayne (1990)
0.34
é ù
ê ú
f° -1 ê N1 ú
= tg
ê æ s V¢ öú
ê12.2 + 20.3 çç ÷÷ ú
êë è Pa ø úû
bağıntısını önermektedirler.
Burada Pa=95.6 kPa atmosferik basınç,
s’V deney yerinde düşey jeolojik efektif gerilmedir.
SPT N - f° korelasyonları
• Son yıllardaki bir araştırmaya göre
Hatanaka ve Uchida (1996)

f° = 20 N1 + 20

bağıntısını önermektedirler.
SPT N - f° korelasyonları
SPT N - Cu korelasyonları
Hara ve diğerleri (1971)

cu = 29 N 0.72 ( kN/m²)

eşitliğini önermişlerdir.
SPT N - Cu korelasyonları
Mayne ve Kemper (1988)
doğal killer için

OCR = 0.193 (N/sv’)0.689

önermişlerdir.
Burada sv’ (MN/m²) olarak efektif
düşey gerilmedir.
 SPT (N) Sayısına etki eden faktörler
a) Sondaj deliğinin yeterince temizlenemeyişi
b) Örnek alıcının sondaj kılıfı alt ucundan yukarıda çakılması
c) Sondajda yeteri kadar hidrolik yük sağlanamaması
d) Deney yapanın gösterdiği özen:
e) Örnek alıcının fazla çakılması
f) Örnek alıcının çakılla tıkanması
g) Tıkanmış kılıf borusu
h) Kılıf borusu alt ucu ötesinin fazla yıkanması
I) Delme yöntemi
k) Standard olmayan tokmak düşüşü
l) Tokmağın serbest düşmesinin sağlanamaması
m) Doğru ağırlık kullanılmaması
n) Ağırlığın eksenel düşmemesi
o) Kılavuz kullanılmaması
p)Örnek alıcı ucunun iyi olmaması
q) Standarttan daha ağır sondaj çubuğu kullanılması
r) Doğru olmayan delme tekniği
s) Çok büyük sondaj deliği
t) Yeterli denetim olmaması
u) Çok büyük pompa kullanmak
Koni Penetrasyon Deneyi- CPT deneyi ASTM D 5778
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)

Dinamik konik Statik konik

penetrasyon deneyi penetrasyon deneyi
(DCPT) (SCPT)

SPT’ye benzer; çekiç itilir Zemine 2 cm/s hızla itilir

Yarık kaşık yerine konik uç Sürekli ölçüm verir

kullanılr

Kapalı uç;
örnekleme yok

Düşü sayıları 1.5 m derinlik

aralıkları ile alınır
 Dinamik Konik Penetrasyon Deneyi

Basit ve kaba.

SPT ‘den veya sert zemindeki

SCPT’den daha iyi
SPT kadar kaba; düşü sayısına
bağlı korelasyonlar güvenilir

İçi boş (yarık kaşık)

SPT

DCPT

Dolu (\Numune yok)

 Statik Konik Penetrasyon
Deneyi
10 cm2 en kesit

Kılıf sürtünmesi
(fs)

Konik dirneç (qc)

veya uç direnci (qT)
 Piezocone
(CPTU)
Modern statik koni; boşluk
suyu basıncını da ölçebilir.
Boşluk suyu basıncı
ölçümü için poroz taş

Kılavuzlarla
Zemine itilir piezokon
 20 mm/s
hızla itilir

Sürekli
ölçümler : qc,
fs ve u.
SCPT Veri Yorumlama

Bir sonraki slayt

SCPT (Piezocone) Veri Yorumlama

Tipik Zemin Davranışı (Robertson et al., 1986; Robertson & Campanella, 1988)
1 – Sensitif ince daneli 5 – Killi silt - siltli kil 9 – kum
2 – Organik malzeme 6 – Kumlu silt – siltli kum 10 – Gravelly sand to sand
3 – Kil 7 – Siltli kum - kumlu silt 11 – çok katı ince daneli*
4 – Siltli kil - kil 8 – Kum - siltli kum 12 – Sand to clayey sand*
*Not: Aşırı konsolide veya çimentolanmış
 Sounding - Shelby County, TN (U.S.A)
qt (MPa) Friction Ratio (%) u2 (kPa) Vs (m/sec)
0 5 10 15 20 25 012 3 4567 8 -500 500 1500 2500 0 250 500
0 0 0 0
SM
SiltSilt
Clayey

5 5 5 5 Dense Sand

Dense Sand
Depth BGS (m)

10 10 10 10

15 15 15 15
Stiff Clay

20 20 20 20

25 25 25 25
 SCPT korelasyonları

qc - s vo
Killerde, cu = koni faktörü
Nk
Normal konsolide killerde
10-15 arasında

Kumlarda, Aşırı konsolide killerde

15-20 arasında

E = 2.5-3.5 qc (kN/m2)
Koni Deneyi İle Kumlarda İçsel
Sürtünme Açısının Bulunuşu
Koni Penetrasyon Deneyi (CPT)
Arazi Veyn Deneyi
 Veyn deneyi

Deney uygulaması Göçme yüzeyi

 Arazi Veyn Deneyi
burulma ölçümü

Killer için, ve özellikle yumuşak killer

sondaj çukuru
Alet zemine sokulduktan sonra sabit
hızla kanatlar döner ve burulma açısı
belirlenir.
\ drenajsız

h»2d Burulma miktarından è drenajsız

veyn kayma mukavemeti cu belirlenir
Tipik olarak d = 20-100 mm.
d
veyn
yumuşak kil
Levha Dilatometre Deneyi
 Dilatometre Deneyi
20 mm/s hızla ilerlenir. Her 200-300 mm ‘de.
Şişen zar için Nitrojen tankı .
cu, K0, OCR, cv, k, E .
Zemin tanımlaması (grafik
yardımıyla).

CPT’ye
benzer
şekilde

60 mm dia. flexible
steel membrane
Presyometre Deneyi
Presyometre Deneyi (Pressuremeter
Test)
Silindirik bir prob sondaj çukurunda esnetilir
Tüm yerinde deneylerden daha gerçekçi
Mukavemet, modül, K0, cv… verir
Tüm zeminlerde

Silindirik
prob Kılavuz
hücre

pressuremeter
 Cep Penetrometresi

Killi zeminlerin serbest basınç mukavemetini ölçmek için basit bir

alet(qu = 2 cu)
Çok kaba
Araştırma çukurlarında deney
numunlerinde uygulanır.

Kil içine itilir ..mukavemet

okunur
Zemin Araştırmalarının Maliyeti
• Zemin araştırmaları, kabaca yapım
maliyetinin %0.5 ile %l arasında değişir.
• Zemin araştırması yapmamanın
sağlayacağı ekonomi, bundan
vazgeçmenin getireceği risk yanında bir
hiç kalacaktır.
 Doğruluğa göre maliyet

Presyometre Deneyi
Her deney için relatif maliyet

Dinamik koni penetrasyon

deneyi
Statik koni penetrasyon deneyi

Standart penetrasyon deneyi

Relatif test doğruluğu
Cep penetrometresi
Geoteknik modelin oluşturulması
 Parametrelerin seçimi ve tasarım
Parametre seçimi
–Arazi yükleme koşulları ÇEKDİRDEK

–Drenaj koşulları
–Deprem durumu
Tasarım
–Amprik ilişkiler t = Drenjsız Kayma
Mukavemeti
–Limit denge analizleri
–Gerilme – deformasyon analizleri

t = Drenjsız Kayma
Mukavemeti
Performansın İzlenmesi
 Site Plan

30 m Sondaj
25 m Sondaj
20 m Sondaj
A
15 m Sondaj
B
B

Atrium

Atr
iu
m

A F
t
Sondaj Loglarının Analizi
A-A KESİTİ
Kohezyonsuz
zemin
Siltli Kil/Kumlu kil
 100.0’ Sandy Silt
98.0’ 100 100

Kumlu siltli kil

90 90
85.0’

kil
80 80

73.0’

(ft)

(ft)
l e v a ti o n ft
Siltli kum

levatio n ft
71.0’
EDerinlik

EDerinlik
70 70
Clay

63.0’
Siltli kum
60.0’ wn
60 60
LL
kil
PL
50.0’
50 50 PP
Çok sıkı kum Q
U
40 40
0 20 40 60 80 0 2 4 6
Su
W aMuhtevası
ter C ontent (%)% Kayma
S he Mukavemeti [ksf]
a r S tre n g th (ksf)
Geoteknik Araştırmalar
Arazi zemin kesiti
SE yöntemi ile deformasyon
analizleri
 Kazık Grupları ile Şev Stabilite Analizi

Bu çalışmada, İstanbul ili, Avcılar ilçesi, İstanbul Üniversitesi Avcılar kampüsü, İETT Durağı,
Triaj Alanı önü üzerinde oluşan heyelan incelenmiştir.

Güngören
Formasyonu

Zeminin stabilitesini sağlayabilmek için iki sıra fore kazık

Zemin kaymalarından ötürü öncelikle istinat inşa edilmiş.
duvarı imal edilmiştir. İlk sıra kazıklar 15.5 m, ikinci sıra kazıklar 11.5 m
Kaymaların asıl nedeninin dolgudan ve yağmur Seçilen kazık çapı D=1m ve kazık yatay aralığı da 1.2 m
suyundan kaynaklandığı belirlenmiştir. olarak öngörülmüştür.
 Kazık Grupları ile Şev Stabilite Analizi

mevcut durum Gs < 1.0 Dolgu tabakasının üstünde

büyük kaymalar
görülmekte.

İlk modelde mevcut durum

kontrol edilmiş kaymanın yeri
ve hareket yönü belirlenmiş.

Gs =
1.70

Kazıkların iksa olarak çalışmamasına

dikkat edilmiştir.
Bu amaçla da kazık önlerinde kayan
malzemeden dolayı oluşacak
boşalmanın önüne geçmek için ocak
artığı istifi yapılarak pasif direnç
artırılmıştır.
 Kazıklı Bir Radye Temel
Moskova’da inşa edilen yüksek katlı bir ofis kompleksi (üç bloktan oluşan)
Yoğun yapılaşma nedeniyle “Yukarıdan-Aşağı” (Top-Down) inşaat yöntemi

Kalınlığı 1.0m – 2.5m

arasında
değişen kazıklı radye
Batı Kazık çapı = 1.20m
Kazık boyu=17m
Kazık sayısı=189 adet
Doğu
Kazıklı radye temel,
zemin yüzünden 19m
derinliğe kadar kalınlığı
0.8m olan betonarme
diyafram duvar ile
çevrelenmiş

Temel sistemi kazıklı radye

Yapı yükleri radye ve kazıklar
tarafından birlikte karşılanarak radye
kalınlığında ve kazık sayısında önemli
ölçüde tasarruf sağlanmış radyenin Zemin yapı etkileşimi dikkate
oturması kontrol altına alınmış. alınarak
hesaplanan oturmalar
= tasarım limiti 35mm
 }Zemin incelemesi ve sonuçlarının yorumlanması ® nümerik analiz ®
} uygun temel sisteminin seçimi ® enstrümentasyon ®
}izleme sonunda başarılı bir uygulama gerçekleştirilmiş
Kazıklı radye temelin performansı izlenmiş
Son okumaların alındığı
Kazık yükleme tarihlerde kaba inşaat
deneyleri tamamlanmış

İnşaatın doğudan
A batıya doğru ilerlemesi
Blok kazıklı
B
radyenin davranışını
Blok
etkilemiş
Batıdaki ölçüm
noktalarında önce 3mm
Düşey oturma ölçümleri kabarma daha sonra 4-
5mm oturma gözlenmiş
1-30 nolu noktalar temelin altında
31-46 nolu noktalar kolonların
altında

Batı Doğ
u
 Münih'teki Bir Gökdelen Binası

Münihteki 28 katlı Süddeutscher Verlag

binası
Yüksekliği yaklaşık 100 m (yapım 2006- 2. Gerçekçi bir zemin-yapı
2008) etkileşimi tahmini (üç boyutlu
nümerik analizlerle)
Nümerik analizlerden servis
yükleri altında hesaplanan
oturma ~ 4 cm
3. Doğru temel sisteminin
seçimi-radye-kazıklı temel
sistemi seçimi
4. Yerinde yapılan
enstrümentasyonla
izleme sistemi

1.5 m çapında 34 adet

kazık
15m (20 kazık)
20 m (14 kazık)

Yeterli bir zemin incelemesi ve yorumlaması

Doğrudan incelemeler (sondajlar, muayene

çukurları)
Jeofizik yöntemler (kuyulararası sismik,elektrik)
Saha ve laboratuvar deneyleri (geoteknik /
jeotermal; yüzeysel veya kazık yükleme
 Geoteknik Anabilim Dalı Dersleri
Zorunlu dersler
- Zemin Mekaniği (3. sınıf güz yarıyılı)
- Temel İnşaatı (3. sınıf bahar yarıyılı)
Mesleki Seçimlik Dersler
- Geoteknik Deprem Mühendisliği (4. sınıf güz ve bahar yarıyılı)
- Çevre Geotekniği (4. sınıf güz yarıyılı)
- Geoteknik Uygulamalar (4. sınıf bahar yarıyılı)
Tasarım Dersi
- İstinat Yapıları Tasarımı (4. sınıf güz ve bahar yarıyılı)
Bitirme Ödevi
- Anabilim Dalı dersleri kapsamındaki bütün konularda deneysel
veya teorik olarak hazırlanabilmektedir.
Laboratuar Olanaklarımız
Laboratuar Olanaklarımız
Akademik ve İdari Kadromuz
Referanslar :

www.ce.gatech.edu Georgia Institute of Technology

www.pagani-geotechnical.com Pagani Geotechnical Equipment

www.fugro.nl Fugro International-