ORDO

ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Ο∆ΗΓΟΣ ΣΠΟΥ∆ΩΝ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008
2
ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.
ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ: Αριστοτέλειο Πανε!ιστήµιο Θεσσαλονίκης

Θεολογική Σχολή
Τµήµα Θεολογίας
541 42 Θεσσαλονίκη
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΉ ∆ΙΕΎΘΥΝΣΗ: http://www.auth.gr/theo
Εικόνα εξωφύλλου: O άγιος Λέων. Λε!τοµέρεια α!ό τη ζώνη των µαρτύρων,

τέλος 4ου-5ος αι. Θεσσαλονίκη. Άγιος Γεώργιος-Pοτόντα
Ειµέλεια εξωφύλλου: Γλυκερία Χατζούλη, Λέκτορας
Ειµέλεια Οδηγού Σουδών: Γλυκερία Χατζούλη, Λέκτορας

∆ιονύσιος Βαλαής, Λέκτορας
3
ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
1. Πρυτανεία
Πρύτανης: Αναστάσιος Μάνθος
Αντι!ρυτάνεις: Αθανασία Τσατσάκου
Σταύρος Πανάς
Ανδρέας Γιαννακουδάκης
2. Σύγκλητος
Η Σύγκλητος α!οτελείται α!ό τον Πρύτανη, τους Αντι!ρυτάνεις, τους
Κοσµήτορες των Σχολών, τους Προέδρους των Τµηµάτων, έναν εκ!ρόσω-
!ο φοιτητών α!ό κάθε Τµήµα, δύο εκ!ροσώ!ους των µετα!τυχιακών φοι-
τητών, έναν εκ!ρόσω!ο του Ειδικού και Εργαστηριακού ∆ιδακτικού Προ-
σω!ικού (Ε.Ε.∆Ι.Π.), έναν εκ!ρόσω!ο του Ειδικού Τεχνικού Εργαστηρια-
κού Προσω!ικού (Ε.Τ.Ε.Π.) και έναν εκ!ρόσω!ο του ∆ιοικητικού Προσω-
!ικού.
3. Η Σχολή
Η Σχολή καλύ!τει ένα σύνολο συγγενών ε!ιστηµών, έτσι ώστε να εξα-
σφαλίζεται η αναγκαία για την ε!ιστηµονική εξέλιξη αλληλε!ίδρασή τους
και ο αναγκαίος για την έρευνα και τη διδασκαλία συντονισµός. Τα όργα-
να της Σχολής είναι η Κοσµητεία, !ου α!αρτίζεται α!ό τον Κοσµήτορα και
τους Προέδρους των Τµηµάτων, και η Γενική Συνέλευση, !ου α!αρτίζεται
α!ό τις Γενικές Συνελεύσεις των Τµηµάτων !ου ανήκουν σ’ αυτή.
4. Τµήµα
Κάθε Τµήµα καλύ!τει το γνωστικό αντικείµενο µιας ε!ιστήµης και χο-
ρηγεί ενιαίο !τυχίο. Το Τµήµα έχει την ευθύνη της µεθόδευσης της εκ!αι-
δευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας στο γνωστικό αντικείµενο της ε-
!ιστήµης !ου καλύ!τει.
4
Όργανα του Τµήµατος είναι:
Η Γενική Συνέλευση του Τµήµατος. Σ’ αυτή συµµετέχει ο Πρόεδρος του
Τµήµατος, τα µέλη του ∆.Ε.Π., οι εκ!ρόσω!οι των φοιτητών, ίσοι µε το 50%
των µελών του ∆.Ε.Π., και των µετα!τυχιακών φοιτητών σε !οσοστό 15%
του αριθµού των µελών ∆.Ε.Π., οι εκ!ρόσω!οι του Ε.Ε.∆Ι.Π., του Ε.Τ.Ε.Π.
και των µη διδακτόρων βοηθών, ε!ιστηµονικών συνεργατών και ε!ιµελη-
τών σε !οσοστό ίσο !ρος το 5% των µελών ∆.Ε.Π.
Η Γενική Συνέλευση του Τµήµατος είναι το κυρίαρχο όργανο, !ου χα-
ράζει τη διδακτική και ερευνητική δραστηριότητά του καθώς και το δηµο-
κρατικό έλεγχο της λειτουργίας του.
Το ∆ιοικητικό Συµβούλιο. Αυτό α!οτελείται α!ό τον Πρόεδρο και τον ανα-
!ληρωτή Πρόεδρο του Τµήµατος, τους ∆ιευθυντές των Τοµέων, δύο
!ρο!τυχιακούς και έναν εκ!ρόσω!ο των µετα!τυχιακών φοιτητών. Όταν
συζητούνται θέµατα υ!ηρεσιακής κατάστασης του κλάδου τους συµµετέχει,
ανάλογα µε το συζητούµενο θέµα, ένας εκ!ρόσω!ος του Ε.Ε.∆Ι.Π. ή του
Ε.Τ.Ε.Π.
5. Τοµείς
Κάθε Τµήµα χωρίζεται σε Τοµείς, οι ο!οίοι συντονίζουν τη διδασκαλία µέ-
ρους του γνωστικού αντικειµένου του Τµήµατος, !ου αντιστοιχεί σε συγκε-
κριµένο !εδίο της ε!ιστήµης.
Όργανα του Τοµέα είναι η Γενική Συνέλευση και ο ∆ιευθυντής. Η Γενική
Συνέλευση α!αρτίζεται α!ό το ∆.Ε.Π. του Τοµέα και δύο εκ!ροσώ!ους των
φοιτητών. Ο Τοµέας !ροεδρεύεται α!ό τον ∆ιευθυντή του, !ου εκλέγεται α-
!ό τη Γενική Συνέλευση του Τοµέα και ανήκει σε µια α!ό τις δύο ανώτερες
βαθµίδες (Καθηγητής, Αν. Καθηγητής) του ∆.Ε.Π..
5
Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Με το Νόµο-Πλαίσιο 1268/82 η Θεολογική Σχολή του Πανε!ιστηµίου Θεσ-

σαλονίκης έχει χωριστεί σε δύο Τµήµατα:
1. Τµήµα Θεολογίας.
2. Τµήµα Ποιµαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας.
Και τα δύο Τµήµατα στελεχώθηκαν α!ό το !ροσω!ικό της !αλαιάς Σχολής.
Κοσµήτορας Θεολογικής Σχολής: Ιωάννης Κογκούλης.

H Kοσµητεία α!αρτίζεται α!ό:
α) τον Kοσµήτορα, καθηγητή Iωάννη Kογκούλη
β) τους Προέδρους των δύο Tµηµάτων
– Tµήµατος Θεολογίας: καθηγητή Πέτρο Bασιλειάδη
– Tµήµατος Ποιµαντικής και Kοινωνικής Θεολογίας: καθηγητή Xρή-
στο Oικονόµου
γ) δύο εκ!ροσώ!ους των φοιτητών, έναν α!ό κάθε Tµήµα.
Γραµµατέας: Mαρία Tριανταφυλλίδου-Oικονόµου
Y!άλληλος Γραµµατείας: Όλγα Kουκουσιούρα
ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Οµότιµοι Καθηγητές του Τµήµατος Θεολογίας (κατά χρονολογική σειρά)
∆αµιανός ∆όϊκος, Νίκος Ζαχαρό!ουλος, Αντώνιος-Αιµίλιος Ταχιάος, Βασί-
λειος Ψευτογκάς, Πρόδροµος Ακανθό!ουλος, Γρηγόριος Ζιάκας, Γεώργιος
Μαντζαρίδης, Κωνσταντίνος Χαραλαµ!ίδης, Βενιζέλος Χριστοφορίδης,
Κωνσταντίνος Φράγκος, Ιωάννης Καραβιδό!ουλος, Βασίλειος Γιούλτσης,
Α!όστολος Γλαβίνας, Ιωάννης Ταρνανίδης, Ιωάννης Γαλάνης, Xρ. Bασιλό-
!ουλος.
6
Ι. ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Α. Πρόεδρος Τµήµατος Πέτρος Βασιλειάδης
Ανα6ληρωτής Πρόεδρος Ανέστης Κεσελό!ουλος
Β. ∆ιοικητικό Συµβούλιο Τµήµατος

Πρόεδρος Π. Βασιλειάδης
Αν. Πρόεδρος Αν. Κεσελό!ουλος
∆ιευθυντής Τοµέα Α’ M. Kωνσταντίνου
∆ιευθυντής Τοµέα Β’ Μητρο!ολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου
και Βιάννου Ανδρέας Νανάκης
∆ιευθυντής Τοµέα Γ’ Xρ. Σταµούλης
∆ιευθυντής Τοµέα ∆’ ∆. Κούκουρα
∆ιευθυντής Τοµέα Ε’ Ιω. Πέτρου
Εκ6ρόσω6ος Ε.Ε.∆Ι.Π. Αντ. Κυριατζή
Εκ6ρόσω6οι Ε.Τ.Ε.Π. Aργυρώ Zαννετή, Αικ. Μ!ρανιώτου
Εκ6ρόσω6οι φοιτητών
Εκ6ρόσω6ος µετα6τ. φοιτητών
Γ. Η Γραµµατεία του Τµήµατος

Στεγάζεται στον !ρώτο όροφο του κτιρίου της Σχολής και δέχεται τους φοι-
τητές την ώρα 12:00 - 13:00 µ.µ. α!ό τις θυρίδες. Η Γραµµατέας του Τµήµα-
τος !ροΐσταται του !ροσω!ικού της Γραµµατείας και είναι υ!εύθυνη για
την εύρυθµη λειτουργία της. Ενηµερώνει τα συλλογικά όργανα και κάθε εν-
διαφερόµενο για την ισχύουσα νοµοθεσία και τα νοµικά και διοικητικά θέ-
µατα !ου !ροκύ!τουν. Η Γραµµατεία έχει το !αρακάτω !ροσω!ικό:
Γραµµατέας: Ε. Παυλίδου-Βαρνάβα.
Υ6άλληλοι: Ε. Κα!ράλου-∆ήµου, Α. Το!τσίδης, Γ. Φωτακίδου-Μ!εναβίδου.
Υ. Ε.: Γ. Τζήκα
∆. Μέλη Τακτικής Συνέλευσης Πανε6ιστηµιακού Έτους 2008-2009

Πρόεδρος: Π. Βασιλειάδης (Καθηγητής).
Ανα6ληρωτής Πρόεδρος: Αν. Κεσελό!ουλος (Καθηγητής).
Καθηγητές: ∆. Καϊµάκης, !. Βασίλειος Καλλιακµάνης, Ι. Κογκούλης, Μ.
Κωνσταντίνου, Γ. Μαρτζέλος, Ανδρέας Νανάκης, µητρο!ολίτης Αρκαλο-
χωρίου, Καστελλίου και Βιάννου, Ι. Πέτρου, Λ. Σιάσος, ∆. Τσελεγγίδης.
7
Ανα6ληρωτές Καθηγητές: ∆. Κούκουρα, Ι. Μούρτζιος, Π. Παχής, Π. Σκαλ-
τσής, Χρυσ. Σταµούλης.
Ε6ίκουροι Καθηγητές: Ε. Αµοιρίδου, Χρ. Αραµ!ατζής Φ. Ιωαννίδης,
Μ. Καζαµία-Τσέρνου, Αν. Κόλτσιου-Νικήτα, Ν. Μαγγιώρος, Ν. Μυρίδης,
Ν. Πα!αγεωργίου, !. Ιωάννης Σκιαδαρέσης.
Λέκτορες: Χ. Ατµατζίδης, ∆. Βαλαής, Ηλ. Ευαγγέλου, Α. Ζιάκα, Ι. Κουρε-
µ!ελές, Ν. Κρουσουλούδης, Β. Μητρο!ούλου-Μούρκα, Ε. Οικονόµου, I. Πα-
!αδογιαννάκης*, Xρ. Tσιρώνης*, Στ. Τσοµ!ανίδης, Π. Υφαντής, Γ. Χατζούλη.
Βοηθοί: Ι. Γρηγορό!ουλος, Γ. Ζαχαρό!ουλος.
Ε.Ε.∆I.Π.: Αντ. Κυριατζή.
Ε.Τ.Ε.Π.: A. Zαννεττή, Α. Μ!ρανιώτου.
Εκ!ρόσω!οι των φοιτητών (19).
Ε. Τοµείς του Τµήµατος

Α!ό το 1983 (Υ!. Α!. Β1/76) συστάθηκαν και λειτουργούν στο Τµήµα Θεο-
λογίας οι !αρακάτω τοµείς:
1. Τοµέας Βιβλικής Γραµµατείας και Θρησκειολογίας. Καλύ!τει το
γνωστικό αντικείµενο της Παλαιάς ∆ιαθήκης, της Καινής ∆ιαθήκης, της Θρη-
σκειολογίας και των Κλασικών γλωσσών (Αρχαία Ελληνικά, Εβραϊκά κ.λ!.).
2. Τοµέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραµµατείας,
Αρχαιολογίας και Τέχνης. Καλύ!τει το γνωστικό αντικείµενο της Γενικής
Εκκλησιαστικής Ιστορίας, της Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Ελλάδας, της
Ιστορίας των Σλαβικών Εκκλησιών, της Εκκλησιαστικής Γραµµατείας και
της Χριστιανικής και Βυζαντινής Αρχαιολογίας.
3. Τοµέας ∆ογµατικής Θεολογίας. Καλύ!τει το γνωστικό αντικείµενο
της ∆ογµατικής, της Συµβολικής, της Ιστορίας των ∆ογµάτων, της Οικουµε-
νικής Κίνησης και της Ιστορίας της Φιλοσοφίας.
4. Τοµέας Λατρείας, Χριστιανικής Αγωγής και Εκκλησιαστικής
∆ιοίκησης. Καλύ!τει το γνωστικό αντικείµενο της Οµιλητικής, της Λει-
τουργικής, της Εκκλησιαστικής Μουσικής, της Κατηχητικής, των Παιδαγω-
γικών, του Κανονικού ∆ικαίου και της Εισαγωγής στη Θεολογία.
* A!ό την ηµέρα δηµοσίευσης ΦEK.

8
5. Τοµέας Ηθικής και Κοινωνιολογίας. Καλύ!τει το γνωστικό αντικεί-
µενο της Ηθικής, της Γενικής Κοινωνιολογίας, της Εισαγωγής στην Κοινω-
νιολογία της Θρησκείας, της Κοινωνιολογίας του Χριστιανισµού και της
Ποιµαντικής.
ΣΤ. Προσω6ικό των Τοµέων

1. Τοµέας Βιβλικής Γραµµατείας και Θρησκειολογίας
Καθηγητές: Πέτρος Βασιλειάδης, ∆ηµήτριος Καϊµάκης, Μιλτιάδης Κων-
σταντίνου.
Ανα6ληρωτές Καθηγητές: Παναγιώτης Παχής, Ιωάννης Μούρτζιος.
Ε6ίκουροι Καθηγητές: Άννα Κόλτσιου - Νικήτα, !. Ιωάννης Σκιαδαρέσης.
Λέκτορες: Χαράλαµ!ος Ατµατζίδης, Αγγελική Ζιάκα.
Ε.Ε.∆Ι.Π.: Ευάγγελος Αναστασίου
Ε.Τ.Ε.Π.: Νικόλαος Ρόσιος.
2. Τοµέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραµµατείας, Αρχαιο-

λογίας και Τέχνης
Καθηγητής: Ανδρέας Νανάκης, µητρο!ολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου
και Βιάννου.
Ε6ίκουροι Καθηγητές: Ευαγγελία Αµοιρίδου, Χρήστος Αραµ!ατζής, Φώ-
τιος Ιωαννίδης. Μαρία Καζαµία-Τσέρνου.
Λέκτορες: ∆ιονύσιος Βαλαής, Ηλίας Ευαγγέλου, Νικόλαος Κρουσουλούδης,
Ελένη Οικονόµου, Iωάννης Πα!αδογιαννάκης, Παναγιώτης Υφαντής, Γλυ-
κερία Χατζούλη.
Βοηθοί: Ιωάννης Γρηγορό!ουλος (δ. Θ.), Γεώργιος Ζαχαρό!ουλος (δ. Θ.).
Ε.Ε.∆Ι.Π.: Αντωνία Κυριατζή (δ. Θ.).
Ε.Τ.Ε.Π.: Μαρίνα Ασλάνογλου-Βασιλειάδη, Ελισάβετ Κα!λάνη, ∆ήµητρα
Μ!αζιωτο!ούλου-Μαρτζέλου (!τ. Θ.), Αικατερίνη Μ!ρανιώτου.
3. Τοµέας ∆ογµατικής Θεολογίας

Καθηγητές: Γεώργιος Μαρτζέλος, Λάµ!ρος Σιάσος, ∆ηµήτριος Τσελεγγίδης.
Αν. Καθηγητής: Χρυσόστοµος Σταµούλης.
Λέκτορες: Ιωάννης Κουρεµ!ελές, Στυλιανός Τσοµ!ανίδης.
Βοηθός: ∆έσ!οινα Κοντοστεργίου (δ. Θ.).
Ε.Ε.∆Ι.Π.: Παρασκευή Ροκά.
Ε.Τ.Ε.Π.: Αργυρώ Ζαννεττή.
9
4. Τοµέας Λατρείας, Χριστιανικής Αγωγής και Εκκλησιαστικής ∆ιοί-
κησης
Καθηγητής: Ιωάννης Κογκούλης.
Ανα6ληρωτές Kαθηγητές: ∆ήµητρα Κούκουρα, Παναγιώτης Σκαλτσής.
Ε6ίκουρος Καθηγητής: Νικόλαος Μαγγιώρος.
Λέκτορας: Βασιλική Μητρο!ούλου-Μούρκα.
I.∆.A.X.: Xρυσάνθη Oικονόµου.
5. Τοµέας Ηθικής και Κοινωνιολογίας

Καθηγητές: !. Βασίλειος Καλλιακµάνης, Ανέστης Κεσελό!ουλος, Ιωάννης
Πέτρου.
Ε6ίκουροι καθηγητές: Νικόλαος Μυρίδης, Νίκη Πα!αγεωργίου.
Λέκτορας: Xρήστος Tσιρώνης.
Ε.Τ.Ε.Π.: Ηλίας Καγιάρας, Ιωάννης Μ!ουζιανάς, Αικατερίνη Στράτου.
∆ιδάσκαλοι Ξένων γλωσσών (Ε.Ε.∆Ι.Π.): Σοφία Νικολαΐδου-Χατζηβασι-
λειάδου (Ιταλικής), Μαρία Μακραντωνάκη (Αγγλικής), Μαρία Πέ!!α
(Γερµανικής).
Ζ. Εργαστήριο Παιδαγωγικής
∆ιευθυντής: Ιωάννης Β. Κογκούλης, Κοσµήτορας Θεολογικής Σχολής
Α.Π.Θ.
Τηλέφωνα: 2310 996961, 2310 996965
∆ραστηριότητες
• Συµβολή στην κάλυψη ερευνητικών και διδακτικών αναγκών σε !ρο-
!τυχιακό και µετα!τυχιακό ε!ί!εδο του Τµήµατος σε θέµατα Παιδαγω-
γικής και Πολιτισµού.
• Συµµετοχή στην ε!ιµόρφωση θεολόγων εκ!αιδευτικών ∆/θµιας Εκ!αί-
δευσης Κεντρικής Μακεδονίας σε θέµατα Παιδαγωγικής και γνωστικών
αντικειµένων.
• Ευαισθητο!οίηση σε θέµατα διε!ιστηµονικής (ιστορία, γλώσσα) και
δια!ολιτισµικής εκ!αίδευσης.
• Ε!ιµόρφωση !ρο!τυχιακών, µετα!τυχιακών φοιτητών και θεολόγων
καθηγητών στις Νέες Τεχνολογίες.
10
• Συµµετοχή και συνεργασία µε άλλα Εργαστήρια Τµηµάτων του Α.Π.Θ.

στα !λαίσια ευρύτερου θεµατικού δικτύου µε τίτλο: ∆ίκτυο Ανά!τυξης
και Εφαρµογών Τεχνολογιών Πληροφορίας και Ε!ικοινωνίας στην
Εκ!αίδευση (∆ΙΕΤΠΕ).
• Οργάνωση Ηµερίδων.
• Παρουσίαση !αραχθέντος ηλεκτρονικού υλικού α!ό φοιτητές για τη δι-
δασκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών µε υ!ολογιστές.
11
II. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΛΩΝ
Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Η Γενική Συνέλευση του Τµήµατος Θεολογίας, σύµφωνα µε τις διατάξεις του

άρθρου 24 του Ν. 1268/1982 και τις α!οφάσεις των συνεδριών αρ.
216/15.5.97 και 217/5.6.97, καθορίζει: Ο φοιτητής του Τµήµατος, για να α-
!οκτήσει !τυχίο Θεολογίας, !ρέ!ει να !αρακολουθήσει συνολικά σαράντα
τέσσερα (44) υ!οχρεωτικά µαθήµατα και δεκατέσσερα (14) κατ’ ε!ιλογήν υ-
!οχρεωτικά, τα ο!οία κατανέµονται ενδεικτικά σε οκτώ (8) εξάµηνα. Κάθε
ώρα διδασκαλίας ή ασκήσεων µαθήµατος αντιστοιχεί σε µία διδακτική µο-
νάδα (δ.µ.). Ο ελάχιστος αριθµός διδακτικών µονάδων !ου α!αιτείται για
τη λήψη του !τυχίου είναι εκατόν εβδοµήντα έξι (176), δηλαδή 134 δ.µ. υ-
!οχρεωτικών µαθηµάτων και 42 δ.µ. κατ’ ε!ιλογήν υ!οχρεωτικών. Η ξένη
γλώσσα δεν υ!ολογίζεται σε δ.µ., αλλά είναι υ!οχρεωτική για τη λήψη του
!τυχίου και ε!ιλέγεται για τέσσερα (4) εξάµηνα, ε!ί δίωρο εβδοµαδιαίως. Το
ίδιο ισχύει και για την άσκηση Λειτουργικής.
Ο φοιτητής του Τµήµατος έχει τη δυνατότητα, σε όλη τη διάρκεια των
σ!ουδών του, να !αρακολουθήσει δύο το !ολύ µαθήµατα άλλων Τµηµάτων
του Πανε!ιστηµίου. Οι εκδροµές-ασκήσεις συνιστούν !ρακτική εκ!αίδευση
και αντιστοιχούν σε αριθµό δ.µ. στα !λαίσια των µαθηµάτων !ου έχουν α-
σκήσεις.
Ο χρόνος διάρκειας διδασκαλίας και εξετάσεων, σύµφωνα µε τον εσωτερικό
κανονισµό λειτουργίας του Α.Π.Θ. (ΦΕΚ 1099/Β′/5.9.2000· α!όφαση
Υ!ουργού Παιδείας, αρ. Φ. 1. 231/Β1/425, άρθρο 12, σ. 15764), καθορίζεται
ως εξής:
30.09.2008 - 13.01.2009 χειµερινό εξάµηνο
16.01.2009 - 10.02.2009 εξετάσεις Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου
13.02.2009 - 29.05.2009 εαρινό εξάµηνο
01.06.2009 - 30.06.2009 εξετάσεις Ιουνίου
01.09.2009 - 29.09.2009 εξετάσεις Σε!τεµβρίου
12
Β. ΕΝ∆ΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΕΞΑΜΗΝΑ
Α′′ Εξάµηνο
Υοχρεωτικά µαθήµατα ∆.Μ. ∆ιδ. Ασκ. ECTS*
1. Αρχαία Ελληνικά 3 3 1 5
(Αν. Κόλτσιου-Νικήτα)
2. Τα Θρησκεύµατα του Αρχαίου
κόσµου (Θρησκειολογία) 3 3 5
(Π. Παχής - Α. Ζιάκα)
3. Εισαγωγή στη Θεολογία
(∆. Κούκουρα) 2 2 4
4. Εισαγωγή στην Παλαιά ∆ιαθήκη
και τη βιβλική εβραϊκή γλώσσα 4 4 5
(Μ. Κωνσταντίνου)
5. Εισαγωγή στην Καινή ∆ιαθήκη 3 3 5
(Π. Βασιλειάδης)
6. Άσκηση Λειτουργικής 2
(Π. Σκαλτσής)
7. Ξένη Γλώσσα 2
Σύνολο ∆.Μ. 15
Β’ Εξάµηνο
Υοχρεωτικά µαθήµατα ∆.Μ. ∆ιδ. Ασκ. ECTS
1. Ιστορία και Γραµµατεία της
Εκκλησίας της Ελλάδος
(Ανδρέας Νανάκης, µητρ.
Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου
και Βιάννου) 3 3 5
2. Βυζαντινή Αρχαιολογία 4 3 1 5
(Μ. Καζαµία - Τσέρνου)
3. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία:
Α!ό την ίδρυση της Εκκλησίας
µέχρι το σχίσµα (1054) 3 3 5
(Ε. Αµοιρίδου)
* European Community Course Credit Transfer System.

13

4. Ιστορία της Φιλοσοφίας 3 4 5
(Λ. Σιάσος)
5. Εισαγωγή στην Παιδαγωγική 4 3 1 5
(Ι. Κογκούλης)
6. Πληροφορική και Θεολογία 3 3 1 5
(Ν. Μυρίδης)
Κατ‘ ε!ιλογήν υ!οχρεωτικά
∆ύο (2) µαθήµατα 6
Γ′′ Εξάµηνο
1. Ερµηνεία Ιστορικών Βιβλίων
της Παλαιάς ∆ιαθήκης α!ό το
κείµενο των Ο’ 2 2 4
(Ι. Μούρτζιος)
2. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία:
Α!ό το σχίσµα (1054) µέχρι σή-
µερα 3 3 5
(∆. Βαλαής)
3. Ιστορία των Σλαβικών
Ορθοδόξων Εκκλησιών 3 3 5
(Ε. Οικονόµου)
4. Εισαγωγή στην !ατερική
σκέψη και αγιολογία 4 4 5
(Χρ. Αραµ!ατζής - Φ. Ιωαννίδης -
Π. Υφαντής)
5. Γενική Κοινωνιολογία 3 3 5
(Ι. Πέτρου - Ν. Πα!αγεωργίου)
(Ν-Ω) (Α-Μ)
Κατ’ ε!ιλογήν υ!οχρεωτικά
14
∆′′ Εξάµηνο
1. Ερµηνεία Ποιητικών και Προφη-
τικών Βιβλίων της Παλαιάς ∆ια-
θήκης α!ό το κείµενο των Ο’ 2 2 4
(∆. Καϊµάκης)
2. Ερµηνεία Συνο!τικών Ευαγγελίων 3 3 5
(!. Ι. Σκιαδαρέσης)
3. Τα σύγχρονα µεγάλα Θρησκεύµατα 3 3 5
4. Εκκλησιαστική Γραµµατολογία
και Ερµηνεία Πατέρων 4 4 5
(Χρ. Αραµ!ατζής)
5. Εκκλησιαστική Γραµµατολογία µε
έµφαση στους Λατίνους Πατέρες 3 2 5
(Φ. Ιωαννίδης)
6. Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία
της Θρησκείας 2 2 4
(Ν. Πα!αγεωργίου)
7. Άσκηση Οµιλητικής - Ε!ικοινωνίας 1
(∆. Κούκουρα)
E′′ Εξάµηνο
1. Ερµηνεία Ε!ιστολών του Α!οστό-
λου Παύλου 3 3 5
(Χ. Ατµατζίδης)
2. ∆ογµατική Α’. Ιστορία της Ορθό-
δοξης Θεολογίας και !νευµατι-
κότητας 3 3 5
(Γ. Μαρτζέλος-Ι. Κουρεµ!ελές)
15
∆.Μ. ∆ιδ. Ασκ. ECTS

3. Λειτουργική (Π. Σκαλτσής) 3 3 5
4. Εισαγωγή στην Ποιµαντική 2 2 1 4
(!. Β. Καλλιακµάνης)
5. Ποιµαντική Θεολογία 2 2 1 4
(Α. Κεσελό!ουλος)
Κατ‘ ε!ιλογήν υ!οχρεωτικά
ΣT′′ Εξάµηνο
1. ∆ιαθρησκειακός διάλογος 2 2 4
(Π. Βασιλειάδης - Α. Ζιάκα)
2. Εκκλησιαστική Γραµµατεία των
Σλάβων (H. Eυαγγέλου) 3 3 5
3. ∆ογµατική Β’. Εισαγωγή στη Θεο-
λογική Γνωσιολογία 3 3 5
(Γ. Μαρτζέλος-I. Κουρεµ!ελές)
4. Οικουµενική Κίνηση 3 3 5
(∆. Τσελεγγίδης- Στ. Τσοµ!ανίδης)
5. Οµιλητική (∆. Κούκουρα) 2 2 4
6. Κοινωνιολογία του Χριστιανι-
σµού 4 4 5
(Ι. Πέτρου - Ν. Πα!αγεωργίου)
Z′′ Εξάµηνο
1. Ερµηνεία της Ιωαννείου Γραµ-
µατείας 3 3 5
(!. Ι. Σκιαδαρέσης)
2. Θεολογία της Παλαιάς ∆ιαθήκης 3 3 5
16
∆.Μ. ∆ιδ. Ασκ. ECTS

3. ∆ογµατική Γ′. Έκθεση της Ορθοδό-
ξου Πίστεως 3 3 5
(Χρυσ. Σταµούλης)
4. ∆ογµατική ∆’. Συµβολική Θεολo-
γία (∆. Τσελεγγίδης) 3 3 5
5. Κατηχητική και Χριστιανική
Παιδαγωγική (Ι. Κογκούλης) 5 3 2 6
Άσκηση: ((Ι. Κογκούλης -
Β. Μητρο!ούλου)
6. Εισαγωγή στην Ηθική 2 2 4
H′′ Εξάµηνο
1. Θεολογία της Καινής ∆ιαθήκης 3 3 5
2. Κανονικό και Εκκλησιαστικό
∆ίκαιο (Ν. Μαγγιώρος) 4 4 5
3. ∆ιδακτική του µαθήµατος των
Θρησκευτικών 5 3 2 6
(Ι. Κογκούλης - Β. Μητρο!ούλου)
Άσκηση: (Ι. Κογκούλης -
Β. Μητρο!ούλου)
4. Χριστιανική Ηθική 4 4 5
(Α. Κεσελό!ουλος - !. Β. Καλ-
λιακµάνης)
5. Σηµειολογία του σύγχρονου
Πολιτισµού 2 2 4
(I. Πέτρου)
17
Γ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΩΝ Α’ - Η’
Α’ Εξάµηνο
101. Αρχαία Ελληνικά

I. Ανθολόγιο κειµένων της Αρχαίας Ελληνικής Γραµµατείας
1α. Η.-G. Nesselrath, Εισαγωγή στην αρχαιογνωσία, τόµ. Α′, εκδόσεις ∆. Πα-
!αδήµα, Αθήνα 2003.
1α. Fr. Graf, Εισαγωγή στην αρχαιογνωσία, τόµ. Β’, εκδόσεις ∆. Πα!αδήµα,
Αθήνα 2003.
II. Άσκηση
1β. Α. Κόλτσιου-Νικήτα, Φιλολόγως ζητούντες. Γλωσσικές αόψεις και όψεις
στα κείµενα των Κααδοκών Πατέρων, εκδόσεις Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2005.
2. Ρ. Ε. Easterling - B. M. W. Knox, Ιστορία της αρχαίας Ελληνικής Λογοτε-
χνίας, εκδόσεις. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1999.
(Αν. Κόλτσιου-Νικήτα)
102. Τα Θρησκεύµατα του Αρχαίου Κόσµου (Θρησκειολογία)

Σύντοµη ε!ισκό!ηση της θρησκείας των !ροϊστορικών κοινωνιών και των
σηµερινών α!λών και κατά φύση ζώντων λαών («!ρωτογόνων»). Γένεση
των µεγάλων !ολιτισµών. Γένεση, ιστορική εξέλιξη, διδασκαλία, µύθος, λα-
τρεία, ζωή και κοινωνία των θρησκειών του αρχαίου κόσµου. Ιδιαίτερη έµ-
φαση δίνεται στην εξέταση της ιστορίας και του !ολιτισµού της αρχαίας ελ-
ληνικής και ρωµαϊκής θρησκείας, καθώς και των µυστηριακών λατρειών της
ελληνορωµαϊκής ε!οχής.
Eγχειρίδια: 1α. Γρ. Ζιάκα, Θρησκεία και ολιτισµός των ροϊστορικών κοινω-
νιών και των αρχαίων λαών, εκδόσεις Κορνηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη
2002.
1β. Π. Παχή, Ήρως ευρετής. Γεωργία και ολιτισµός στον αρχαιοελληνικό κό-
σµο, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2003.
2. W. Braun - R. McCutcheon, Εγχειρίδιο Θρησκειολογίας, εκδόσεις Bάνιας,
Θεσσαλονίκη 2003.
103. Εισαγωγή στη Θεολογία

Εξετάζεται το γνωστικό αντικείµενο της Ε!ιστήµης της Θεολογίας. Η δυνα-
2
18
µική και η στατική θεώρηση της. Η χαρισµατική και η ακαδηµαϊκή Θεολο-
γία. Η θέση της Θεολογίας στο σύγχρονο Πανε!ιστήµιο και ο ρόλος της στη
διατύ!ωση αξιών για τις σύγχρονες κοινωνίες.
Εγχειρίδια: 1. ∆ήµητρα Κούκουρα, Εισαγωγή στη Θεολογία, εκδόσεις Kορ-
νηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2003.
2. Παναγιώτης Tρεµ!έλας, Eγκυκλο!αίδεια της Θεολογίας, εκδόσεις Σω-
τήρ, Θεσσαλονίκη 1964.
104. Εισαγωγή στην Παλαιά ∆ιαθήκη και τη Βιβλική Εβραϊκή Γλώσσα

Στόχος του µαθήµατος είναι να ενηµερώσει τους φοιτητές: α) για τα !ορί-
σµατα της σύγχρονης ε!ιστήµης σε θέµατα !ου σχετίζονται µε την ονοµα-
σία, τη συγγραφή, τη σύνθεση, την ένταξη στον Κανόνα, το !εριεχόµενο και
τη θεολογία των βιβλίων της Παλαιάς ∆ιαθήκης και β) για την ιστορία, τη
γραφή, την ανάγνωση και τα κυριότερα γραµµατικά και συντακτικά φαι-
νόµενα της εβραϊκής γλώσσας του !ρωτοτύ!ου κειµένου της Π.∆.
Εγχειρίδια: 1α. ∆. Kαϊµάκης, Σύντοµη Eισαγωγή στην Παλαιά ∆ιαθήκη,
εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη.
1β. ∆. ∆όϊκου - Μ. Κωνσταντίνου, Γλωσσική Aνάλυση της Πεντατεύχου,
εκδόσεις Ε!ίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Μ. Κωνσταντίνου, Η αρχαία Βίβλος της Εκκλησίας, εκδόσεις Ε!ίκεντρο,
(Μ. Κωνσταντίνου)
105. Εισαγωγή στην Καινή ∆ιαθήκη

Ιστορία του χειρογράφου και εντύ!ου κειµένου της Καινής ∆ιαθήκης. Ιστορία
του Κανόνα της. Ιστορικά στοιχεία για το ελληνιστικό !εριβάλλον, στο ο!οίο
ανα!τύχθηκε και διαδόθηκε η Καινή ∆ιαθήκη. Γλώσσα, χαρακτήρας, ύφος,
τό!ος, χρόνος, σκο!ός συγγραφής, θεολογικές ιδέες και !εριεχόµενο των ε!ί
µέρους βιβλίων της Καινής ∆ιαθήκης. Το µήνυµα τους στο σύγχρονο κόσµο.
Εγχειρίδια: 1α. Πέτρος Βασιλειάδης, Τα λόγια του Ιησού. Το Αρχαιότερο
Ευαγγέλιο, εκδόσεις Άρτος Ζωής, Αθήνα 2005.
1β. Ιωάννης Καραβιδό!ουλος, Εισαγωγή στην Καινή ∆ιαθήκη, εκδόσεις Π.
Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2007.
2. Σ. Αγουρίδης, Εισαγωγή στην Καινή ∆ιαθήκη, εκδόσεις Γρηγόρης, Αθήνα
1991.
19
Άσκηση Λειτουργικής
Εισαγωγή στην ιστορία και τη Θεολογία της θείας Λατρείας. Εξέλιξη της θεί-
ας Λατρείας. Λειτουργικός χρόνος. Εκκλησιαστικό έτος. Μοναχικό και ασµα-
τικό τυ!ικό. Οι ακολουθίες του νυχθηµέρου. Ανάλυση λειτουργικών όρων.
Λειτουργικά σκεύη, βιβλία και άµφια. Πρακτική άσκηση στο Ναό της Σχολής.
Εγχειρίδια: 1α. Ιωάννης Φουντούλης, Λειτουργική Α’. Εισαγωγή στη Θεία
Λατρεία, εκδόσεις Iωάννης Φουντούλης, Θεσσαλονίκη 2004.
1β. Ιωάννης Φουντούλης, Κείµενα Λειτουργικής Α’. Ακολουθίαι του Νυχθη-
µέρου, εκδόσεις Iωάννης Φουντούλης, Θεσσαλονίκη 2005.
2. Π. Aλέξανδρος Σµέµαν, H Eκκλησία ροσευχόµενη. Eισαγωγή στη Λει-
τουργική Θεολογία, εκδόσεις Aκρίτας, Θεσσαλονίκη 2003.
Ξένες Γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερµανικά, Ιταλικά)

Αγγλικά: Ανάγνωση - κατανόηση κειµένων µε θεολογικό !εριεχόµενο στην
Αγγλική, ό!ως βίοι Αγίων, ερωτήσεις - α!αντήσεις, ερµηνεία λέξεων, συνώ-
νυµα - αντώνυµα.
Εγχειρίδια: Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά, Glossary of theological terms,
English-Greek, Greek- English, 2nd edition, εκδόσεις Π. Πουρναράς, 2000.
Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά, English Theological texts and exercises,
Κείµενα και ασκήσεις µε αγγλικούς θεολογικούς όρους, εκδόσεις Π. Πουρναράς
2004.
(Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά)
B’ Εξάµηνο
202. Ιστορία και Γραµµατεία της Εκκλησίας της Ελλάδος

Ίδρυση και εδραίωση των Εκκλησιών, διαµάχες - αιρέσεις, µοναχισµός, τέ-
χνη, !νευµατική κίνηση, διοίκηση.
Εγχειρίδια: 1. Ανδρέας Νανάκης, µητρ. Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και
Βιάννου, Εκκλησία Εθναρχούσα και Εθνική. Μέσα αό τη σύναξη των Πρεσβυτέ-
ρων και του Ιερού Συνδέσµου της Εκκλησίας της Ελλάδος (1870-1922), εκδόσεις
Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2002.
2. Ανδρέας Νανάκης, µητρ. Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου, Η
Eκκλησία και ο Eλευθέριος Bενιζέλος, εκδόσεις Bάνιας, 2008.
(Ανδρέας Νανάκης, µητρ. Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου)
20
203. Βυζαντινή Αρχαιολογία
Εισαγωγή στην τέχνη της !αλαιοχριστιανικής, !ρωτοβυζαντινής, µεσοβυζα-
ντινής και υστεροβυζαντινής !εριόδου. Αρχιτεκτονική, µνηµειακή ζωγραφική
(τοιχογραφίες, ψηφιδωτά), γλυ!τική, µικροτεχνία, ιστορηµένα χειρόγραφα.
Eγχειρίδια: 1α. Μαρία Καζαµία-Τσέρνου, Ιστορώντας τη «δέηση» στους Βυ-
ζαντινούς ναούς της Ελλάδος, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη, 2003.
1β. ∆ιδακτικές σηµειώσεις.
(Μ. Καζαµία-Τσέρνου)
205. Ιστορία της Φιλοσοφίας

∆ιδάσκεται η αρχαία ελληνική φιλοσοφία α!ό τους Προσωκρατικούς ως τους
τελευταίους Πλατωνικούς. Παρουσιάζονται ε!ίσης βασικοί αντι!ρόσω!οι της
βυζαντινής και µεταβυζαντινής !εριόδου. Η διδασκαλία εµ!εδώνεται µε
ανάλυση και ερµηνεία συναφών κειµένων. Το µάθηµα α!οσκο!εί στην κατα-
νόηση θεµελιωδών φιλοσοφικών όρων !ου υιοθετήθηκαν α!ό την ορθόδοξη
θεολογική !αράδοση και στην υ!ογράµµιση φιλοσοφικών θέσεων και µεθο-
δολογικών συµ!εριφορών !ου είναι ασυµβίβαστες µε εκείνες των χριστιανών
συγγραφέων. Εκ!ονούνται συλλογικές και !ροσω!ικές ασκήσεις ε!ί των αρ-
χαίων !ηγών. Παρέχεται υ!οχρεωτική και !ροαιρετική βιβλιογραφία.
Εγχειρίδια: 1. Κ. ∆. Γεωργούλης, Ιστορία της ελληνικής φιλοσοφίας, εκδόσεις
Πα!αδήµα, Αθήνα 2004, (Σύγγραµµα !αλαιό).
2. N. Mατσούκας, Iστορία της Φιλοσοφίας, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσα-
λονίκη, 2006.
(Λ. Σιάσος)
206. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία: Α6ό την Ίδρυση της Εκκλησίας µέχρι
το Σχίσµα (1054)
Η !ρώτη !ερίοδος !εριλαµβάνει την ιστορία της αδιαίρετης µέχρι το σχίσµα
του 1054 Χριστιανοσύνης. Στο !ρώτο µέρος εκτίθεται η ιστορία της Εκκλη-
σίας µέχρι το Μ. Κωνσταντίνο σε τρία κεφάλαια (οι Α!όστολοι, οι διωγµοί,
οι γνωστικές αιρέσεις) και στο δεύτερο µέρος η ιστορία της Εκκλησίας α!ό
το διάταγµα των Μεδιολάνων (313) µέχρι το σχίσµα σε τέσσερα κεφάλαια (η
Εκκλησία των αιρέσεων, των σχισµάτων και των συνόδων, η αυτοκρατορι-
κή !ολιτική στα θέµατα της Εκκλησίας, η εικονοµαχία, οι σχέσεις του ανα-
τολικού και δυτικού Χριστιανισµού, δηλ. οι σχέσεις Ρώµης - Κωνσταντινού-
!ολης).
21
Eγχειρίδια: 1. Iωάν. Aναστασίου, Eκκλησιαστική Iστορία, τ. A′, (Aό την ί-
δρυση µέχρι το 1054), εκδόσεις E!ίκεντρο, Θεσσαλονίκη.
2. Bασ. Στεφανίδης, Eκκλησιαστική Iστορία α’ αρχής µέχρι σήµερον, Aθήνα
1998.
(Ε. Αµοιρίδου)
404. Εισαγωγή στην Παιδαγωγική

Το !εριεχόµενο της διδασκαλίας !εριστρέφεται γύρω α!ό ένα ευρύτατο φά-
σµα βασικών στοιχείων της Παιδαγωγικής Ε!ιστήµης µε κύριους άξονες τον
ε!ιστηµονικό της χαρακτήρα, το αντικείµενο, τη µεθοδολογία και τα µεθο-
δολογικά !ροβλήµατα της έρευνας καθώς και τη σχέση της µε τις ε!ιστήµες
της αγωγής, αλλά και άλλες ανθρω!ιστικές ε!ιστήµες.
Η ιστορική ανασκό!ηση κρίνεται α!αραίτητη µε σαφείς αναφορές στο
φαινόµενο της αγωγής, ό!ως α!αντάται σε λαούς και θρησκείες, αλλά και σε
ρεύµατα ή τάσεις και ιδεώδη !ου κυριάρχησαν κατά καιρούς µέχρι τις µέρες
µας. Η εξέταση του φαινοµένου της αγωγής δεν εξαντλείται εδώ, δεδοµένου
ότι η µελέτη της σύγχρονης Παιδαγωγικής σε σχέση µε τις δυνατότητες, τις
!ροο!τικές, τους σκο!ούς, τα µορφωτικά αγαθά, τις µεθόδους, τα µέσα, τους
φορείς της, ακόµη και µε µορφές άλλων ειδών αγωγής, κάτω α!ό το !ρίσµα
νέων !αιδαγωγικών κοινωνικών !ροβληµατισµών, αναδεικνύουν το ρόλο
της αγωγής τόσο για το υ!οκείµενο της, το µαθητή, όσο και για το δάσκαλο
ή καθηγητή και την κοινωνία ευρύτερα. Βασική ε!ιδίωξή µας η ε!ιστηµονι-
κή και !αιδαγωγική κυρίως θωράκιση των φοιτητών, στοιχείο α!αραίτητο
για την εξέλιξή τους και τις !ροο!τικές τους.
Εγχειρίδια: 1. Iω. B. Κογκούλης , Εισαγωγή στην Παιδαγωγική, έκδ. Ε’, εκ-
δόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2005.
2. ∆ηµητρίου Xρ. Xατζηδήµου, Eισαγωγή στην Παιδαγωγική, Συµβολή στη
διάχυση της αιδαγωγικής σκέψης, έκδ. ΣT′, εκδόσεις Aδελφών Kυριακίδη,
207. Πληροφορική και Θεολογία

Εισαγωγική !αρουσίαση της ε!ιστήµης της Πληροφορικής µε έµφαση στη
σύνθεση των τεχνικών δοµών και στην ανάλυση των αρχών ψηφιακής λογι-
κής !ου συνθέτουν το !λαίσιο λειτουργίας της. Συνο!τική !αράθεση της
αρχιτεκτονικής των υ!ολογιστικών συστηµάτων (hardware). Βασικές αρχές
22
των δικτύων Hλεκτρονικών Y!ολογιστών (Η/Υ). Ο κυβερνοχώρος του δια-
δικτύου (Internet). Εισαγωγή στις µεθοδολογίες του !ρογραµµατισµού
(software), στα λειτουργικά συστήµατα Η/Υ και στις εφαρµογές ε!εξεργα-
σίας δεδοµένων. Παρουσίαση των !ρογραµµάτων ε!εξεργασίας κειµένου,
οργάνωσης βάσεων δεδοµένων και ε!εξεργασίας εικόνας, καθώς και των θε-
µελιωδών αρχών !ου διέ!ουν τα !ρογράµµατα αυτά. Ψηφιακά αρχεία και
ψηφιακές βιβλιοθήκες. ∆ηµιουργία !αρουσιάσεων, µαθηµάτων και διαλέξε-
ων µε χρήση H/Y.
Εφαρµογές της !ληροφορικής σε διαδικασίες θεολογικού ενδιαφέρο-
ντος: Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας (TLG), !ληροφορική και Αγία
Γραφή (λεξικά, concordantiae κ.λ!.). Η συµβολή των Η/Υ στη διατήρηση
της !ολιτιστικής κληρονοµιάς. Μετα-εφαρµογές της ψηφιακής τεχνολογίας
στα δεδοµένα θεολογικού !εριεχοµένου. Ορισµός και !οσοτική αξιολόγηση
της !ληροφορίας. Τεχνολογικά ε!ιτεύγµατα αιχµής: τηλεδιάσκεψη, τηλε-
µατική, εξ α!οστάσεως εκ!αίδευση. Θέµατα ηθικής στην κοινωνία των
Η/Υ.
Εγχειρίδια: 1α. Νικόλαος Μυρίδης, Πληροφορία και Πληροφορική I: H λη-
ροφορία της Παρατήρησης. Aό το Aναλογικό στο Ψηφιακό, εκδόσεις Aφοί Κυ-
ριακίδη, Θεσσαλονίκη 2006.
1β. Νικόλαος Μυρίδης, Πληροφορία και Πληροφορική II: ∆ιαδικασίες εεξερ-
γασίας, ψηφιακής ληροφορίας, εκδόσεις Aφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2004.
2. P. Rechenberg, Eισαγωγή στην Πληροφορική, εκδόσεις Kλειδάριθµος,
Aθήνα 2001.

Αγγλικά: Ανάγνωση - κατανόηση κειµένων µε θεολογικό !εριεχόµενο στην
Αγγλική, ό!ως ε!ιστολές Οικουµενικού Πατριάρχου, ε!ισκό!ων, α!οσ!ά-
σµατα α!ό τα Μηναία, ερωτήσεις - α!αντήσεις, ερµηνεία λέξεων, συνώνυµα
- αντώνυµα.
Εγχειρίδια: Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά, Glossary of theological terms,
English-Greek, Greek- English, 2nd edition, Εκδόσεις Π. Πουρναράς, 2000.
Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά, English theological texts and exercises,
Κείµενα και ασκήσεις µε αγγλικούς θεολογικούς όρους, εκδόσεις Π. Πουρναράς,
2004.
23
Γ’ Εξάµηνο
201. Ερµηνεία Ιστορικών Βιβλίων της Παλαιάς ∆ιαθήκης α6ό το Κείµενο

των Ο’
Το µάθηµα !ροσεγγίζει το κείµενο της Παλαιάς ∆ιαθήκης µε βάση την ερ-
µηνευτική !αράδοση της Εκκλησίας µας και τα !ορίσµατα της νεότερης βι-
βλικής ε!ιστήµης. Ειδικότερα, µέσα α!ό την ανάλυση βιβλικών !ερικο!ών,
εξετάζονται θέµατα ό!ως η !ροέλευση του σύµ!αντος, η εµφάνιση του κα-
κού στον κόσµο, ο ρόλος του Θεού στην ιστορία της ανθρω!ότητας, η σχέση
του ανθρώ!ου µε τον Θεό, η διασ!ορά της ανθρω!ότητας !άνω στη γη, η
έναρξη της ιερής ιστορίας κ.λ!.
Eγχειρίδια: 1α. M. Κωνσταντίνου, Ρήµα Κυρίου Κραταιόν, Αφηγηµατικά
κείµενα, αό την Παλαιά ∆ιαθήκη, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη
4
2005.
1β. W. Dietrich (µετ. I. Μούρτζιος), Πρώτες φάσεις της βασιλείας στον Βιβλι-
κό Ισραήλ, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2004.
2. Στ. Καλαντζάκη, Ερµηνεία ερικοών της Παλαιάς ∆ιαθήκης, εκδόσεις Π.
(Ιω. Μούρτζιος)
302. Ιστορία των Σλαβικών Ορθοδόξων Εκκλησιών

Ο εκ!ολιτισµός των Σλάβων αρχίζει µε την είσοδο τους στον Χριστιανι-
σµό. Οι ορθόδοξοι Σλάβοι (Ρώσοι, Σέρβοι, Βούλγαροι εκσλαβισθέντες) δέ-
χτηκαν τον Χριστιανισµό και κάθε είδους !ολιτιστική ε!ίδραση α!ό το Βυ-
ζάντιο. Έτσι, στην ιστορία των Σλαβικών Εκκλησιών !αρουσιάζεται !ρώ-
τα - !ρώτα η ίδρυση τους, στη συνέχεια η εξέλιξη και !ροαγωγή τους και
τέλος η οριστική διαµόρφωση και συνεισφορά τους στο χώρο της Ορθοδο-
ξίας.
Εγχειρίδια: 1α. Ιωάννης Ταρνανίδης, Ιστορία των Σλαβικών Ορθοδόξων
Εκκλησιών, Τεύχος Α’: Ιστορία της Βουλγαρικής Εκκλησίας, Τεύχος Β’: Ιστορία της
Σερβικής Εκκλησίας, Εκδόσεις Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη 2007.
1β. Bλ. Φειδάς, Eκκλησιαστική ιστορία της Pωσίας (988-1988), εκδόσεις A!ο-
στολικής ∆ιακονίας, Aθήνα 1997.
1γ. Aντ.-Aιµ. Tαχιάος, Πηγές Eκκλησιαστικής ιστορίας των ορθόδοξων Σλά-
βων, τ. 1, εκδόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2008.
24
2α. ∆. Γόνης, Iστορία των Oρθοδόξων Eκκλησιών Bουλγαρίας και Σερβίας, εκ-
δόσεις Aρµός, Aθήνα 2001.
2β. Xρ. M!ουλάκη-Zήση, O εκχριστιανισµός των Pώσων, Θεσσαλονίκη 1989.
303. Εισαγωγή στη Xριστιανική Γραµµατεία και Αγιολογία

Σκο!ός του µαθήµατος ως !ρος το !ρώτο µέρος του (Εισαγωγή στη Χρι-
στιανική Γραµµατεία) είναι να εισάγει τους φοιτητές στη Χριστιανική Γραµ-
µατεία και τις µεθόδους !ροσέγγισής της.
Το µάθηµα εκθέτει τη διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας των 3
!ρώτων αιώνων. Περιγράφεται το ιστορικό !λαίσιο εντός του ο!οίου ενερ-
γούν και συγγράφουν οι Πατέρες και σηµειώνεται ο τρό!ος µε τον ο!οίο εκ-
φέρουν το σωτηριολογικό λόγο της Εκκλησίας µέσα στα συγκεκριµένα κοι-
νωνικά και !ολιτιστικά δεδοµένα της ε!οχής τους.
Το µάθηµα ως !ρος το δεύτερο µέρος του ( Αγιολογία) στοχεύει στην ε-
ξοικείωση των φοιτητών µε το γεγονός της αγιότητας, ό!ως κατανοείται και
βιώνεται α!ό την !ιστεύουσα κοινότητα. Ε!ι!λέον αναδεικνύει και σχολιά-
ζει αγιολογικά µοντέλα !ου δεσ!όζουν σε κάθε !ερίοδο της εκκλησιαστικής
ιστορίας.
Εγχειρίδια: 1α. ∆ηµ. Τσάµης, Εκκλησιαστική Γραµµατολογία και Κείµενα της
Πατερικής Γραµµατείας.
1β. ∆ηµ. Τσάµης, Αγιολογία, Θεσσαλονίκη 2002.
2α. Στ. Πα!αδό!ουλος, Πατρολογία A′, Aθήνα 2000.
2β. Π. Πάσχος, Άγιοι, οι φίλοι του Θεού, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 1997.
3α. Γ. Φλορόφσκυ, Oι Aνατολικοί Πατέρες του 4ου αιώνα, εκδόσεις Π. Πουρ-
ναράς, Θεσσαλονίκη 1992.
3β. ∆ηµ. Tσάµης, Mαρτυρολόγιον του Σινά, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσ-
σαλονίκη 2007.
4α. Aντ. Πα!αδό!ουλος, Aγιολογία, Θεσσαλονίκη.
4β. P. Brown, O κόσµος της ύστερης αρχαιότητας.
(Χρ. Αραµ!ατζής - Φ. Ιωαννίδης - Π. Υφαντής)
304. Γενική Κοινωνιολογία

Εισαγωγή στην έννοια της ε!ιστήµης. Ανάλυση των βασικών εννοιών-λει-
τουργιών της κοινωνικής ζωής. Τυ!ολογική !αρουσίαση των τάσεων !ου ο-
δήγησαν αρχικά στην !ροβληµατική και !ροοδευτικά στη γένεση της Ε!ι-
25
στήµης. Ερµηνεία της κοινωνικής συµ!εριφοράς και δράσεως. Προσέγγιση
και ανάλυση των !ροϋ!οθέσεων-!ηγών της Κοινωνιολογίας. Προϊστορία, ι-
στορία και κλασικοί του κοινωνιολογικού χώρου, εξειδικευµένες !ροο!τι-
κές. ∆ιαιρέσεις της βασικής ε!ιστήµης. Λειτουργία της ολικής κοινωνίας.
Προέλευση, µορφο!οιητικές διαδικασίες, εξέλιξη, συλλειτουργία των κοινω-
νικών θεσµών. Σύγχρονοι κλάδοι και !εριεχόµενο. Μέθοδοι και αρχές της
κοινωνιολογικής έρευνας.
Εγχειρίδια: 1. Ιω. Πέτρου, Κοινωνιολογία, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2007.
2. B. Γιούλτσης, Γενική Kοινωνιολογία, εκδόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσα-
λονίκη 1997.
3. A. Giddens, Kοινωνιολογία, εκδόσεις Gutenberg, Aθήνα 2002.
(Ν. Πα!αγεωργίου - Ιω. Πέτρου)
305. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία: Α6ό το σχίσµα (1054) µέχρι σήµερα

Α!ό τα εκκλησιαστικά γεγονότα, τα ο!οία διαδραµατίστηκαν κατά τη
µακρόχρονη !ερίοδο !ου εκτείνεται α!ό το σχίσµα των δύο Εκκλησιών
(1054) ως τη σύγχρονη ε!οχή, ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στα ακόλουθα: οι α-
!οτυχηµένες !ροσ!άθειες ένωσης των δύο Εκκλησιών, οι Σταυροφορίες, ο
αγώνας των Πα!ών στη ∆ύση για την !εριβολή και την κυριαρχία, το !α-
!ικό σχίσµα, η Μεταρρύθµιση και η Αντιµεταρρύθµιση, οι Σύνοδοι και η
οργάνωση της Ρωµαιοκαθολικής Εκκλησίας, οι θρησκευτικές κινήσεις στη
∆ύση, τα Πατριαρχεία της Ανατολής και οι άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, τα
υ!ολείµµατα των αρχαίων ανατολικών Εκκλησιών, η Ορθόδοξη Εκκλησία
κάτω α!ό τον οθωµανικό ζυγό, ο µοναχικός βίος, οι αιρέσεις και οι θεολο-
γικές έριδες, οι Σύνοδοι και η οργάνωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, το αυ-
τοκέφαλο της Εκκλησίας της Ελλάδος, η Οικουµενική Κίνηση και το Πα-
γκόσµιο Συµβούλιο των Εκκλησιών.
Εγχειρίδια: 1α. Ιωάννης Αναστασίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, Τόµος Β’ (ΙΑ’
αι. µέχρι σήµερα), εκδόσεις Ε!ίκεντρο, Θεσσαλονίκη.
1β. ∆ιον. ∆. Βαλαής, Συµβολή στην Ιστορία των Μητροόλεων του Οικουµενι-
κού Πατριαρχείου κατά τον 17o αιώνα, (Αγχιάλου, Ίµβρου, Μελενίκου και Σωζοό-
λεως), εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006.
2α. Bασ. Στεφανιδης, Eκκλησιαστική Iστορία α’ αρχής µέχρι σήµερον, εκδό-
σεις Πα!αδηµητρίου, Θεσσαλονίκη 1998.
2β. Bασ. Σταυρίδης, Eισκοική Iστορία του Oικουµενικού Πατριαρχείου, εκ-
δόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1996.
(∆. Βαλαής)
26
Ξένες Γλώσσες. (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερµανικά, Ιταλικά)
Αγγλικά: Ανάγνωση - κατανόηση κειµένων µε θεολογικό !εριεχόµενο, ό!ως
η Θεία Λειτουργία - σηµασία - τύ!οι Θ. Λειτουργίας, α!οσ!άσµατα βι-
βλίων σχετικά µε το γάµο στην Ορθόδοξη Εκκλησία, µε τα !ρωτεία της έ-
δρας της Κωνσταντινού!ολης στην θεωρία και στην !ράξη. Η Κυριακή
Προσευχή και το Σύµβολο της Πίστεως.
Εγχειρίδια: Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά, Glossary of Theological Terms,
English-Greek, Greek- English, 2nd edition, Εκδόσεις Π. Πουρναράς, 2000.
Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά, English Theological Texts and Exercises,
Κείµενα και Ασκήσεις µε Αγγλικούς θεολογικούς όρους, Εκδόσεις Π. Πουρναράς,
2004.
∆’ Εξάµηνο
601. Τα Σύγχρονα Μεγάλα Θρησκεύµατα

Γένεση, ιστορική εξέλιξη, διδασκαλία, µύθος, λατρεία, ζωή και κοινωνία των
σύγχρονων µεγάλων θρησκευµάτων του κόσµου, δηλαδή των ινδικών
(Ινδουισµού, Βουδισµού, Τζαϊνισµού, Σικχισµού), των κινεζικών (Κοµφουκι-
σµού, Ταοϊσµού) και των ια!ωνικών (Σιντοϊσµού και ια!ωνικού Βουδισµού).
Ειδική αναφορά γίνεται στο Ισλάµ, γένεση, εξέλιξη, κλάδοι, δοµή ισλαµικής
κοινωνίας. Παρουσίαση βασικών αρχών και θέσεων του Ισλάµ και των άλ-
λων ασιατικών θρησκειών µε χρήση σύγχρονων ο!τικοακουστικών µέσων.
Εγχειρίδια: 1α. Γρηγόριος Ζιάκας, Θρησκείες και Πολιτισµοί της Ασίας (Ινδι-
κά, Βουδιστικά, Κινεζικά, Θιβετικά και Ιαωνικά Θρησκεύµατα), Εκδόσεις Kορνη-
λία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 22008.
1β. Π. Παχής, Θρησκείες της Ανατολής, εκδόσεις Κορνηλία Σφακιανάκη,
2. R. McCutcheon, Kατασκευάζονταςτη θρησκεία, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσα-
λονίκη 2003.
301. Ερµηνεία Ποιητικών και Προφητικών Βιβλίων της Παλαιάς ∆ιαθή-

κης α6ό το Κείµενο των Ο’
Το µάθηµα χωρίζεται σε δύο ενότητες. Η ερµηνεία !οιητικών βιβλίων της
Παλαιάς ∆ιαθήκης !εριορίζεται στην ανάλυση ενοτήτων α!ό το Ψαλτήρι.
27
Εκτός α!ό τα γενικά εισαγωγικά στους ψαλµούς αναλύεται και ένας του-
λάχιστον ψαλµός α!ό κάθε λογοτεχνικό είδος. Στη δεύτερη ενότητα γίνεται
!ροσ!άθεια να !ροσεγγίσουµε το θέµα της ιουδαϊκής εσχατολογίας, ό!ως
αυτή !αρουσιάζεται στους Προφήτες της Παλαιάς ∆ιαθήκης.
Εγχειρίδια: 1α. ∆ηµήτριος Καϊµάκης, Ψαλώ τω Θεώ µου. Υόµνηµα σε ε-
κλεκτούς Ψαλµούς, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
1β. ∆ηµήτριος Καϊµάκης, Η ηµέρα Κυρίου στους Προφήτες της Παλαιάς ∆ια-
θήκης, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
2. Σ. Aγουρίδη, Eρµηνευτική των ιερών κειµένων, εκδόσεις Άρτος Zωής,
Aθήνα 32002.
401. Ερµηνεία Συνο6τικών Ευαγγελίων

Ερµηνευτική ανάλυση του κατά Μάρκον Ευαγγελίου σε συνδυασµό µε τις
!αράλληλες διηγήσεις των συνο!τικών Ευαγγελίων Ματθαίου και Λουκά.
Η θεολογία των συνο!τικών ευαγγελιστών µε ιδιαίτερη έµφαση σε θέµατα
ό!ως: εσχατολογία (Βασιλεία του Θεού), χριστολογία (Υιός του ανθρώ!ου,
Χριστός, Υιός του Θεού κ.λ!.), !νευµατολογία, εκκλησιολογία, ιερα!οστολή.
Εγχειρίδια: 1α. Ιωάννης Καραβιδό!ουλος, Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, εκ-
δόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 72006.
1β. Σ. Aγουρίδη, Mατθαίος ο Eυαγγελιστής, εκδόσεις Άρτος Zωής, Aθή-
να 2000.
2. ∆. Τρακατέλλης, Εξουσία και άθος, εκδόσεις ∆όµος, Αθήνα 1983.
(!. Ιω. Σκιαδαρέσης)
403. Εκκλησιαστική Γραµµατολογία και Ερµηνεία Πατέρων

Το µάθηµα χωρίζεται σε δύο ενότητες. Στην !ρώτη εξετάζεται ο βίος και η
διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας και των εκκλησιαστικών συγγρα-
φέων ενώ στη δεύτερη ε!ιχειρείται η ιστορικο-φιλολογική και θεολογική α-
νάλυση και ε!εξεργασία των έργων τους.
Ο κάθε συγγραφέας ή !ατέρας της Εκκλησίας το!οθετείται στο ευρύτερο
χωροχρονικό και !νευµατικό !λαίσιο και δια!ιστώνεται ο τρό!ος µε τον ο-
!οίο αντιδρά !ροσεταιριστικά ή αντιθετικά σε συγκεκριµένα κοινωνικά,
!ολιτικά, θεολογικά και εκκλησιαστικά δεδοµένα.
Στη δεύτερη ενότητα εξετάζεται το !ρόβληµα της ερµηνείας της χριστια-
νικής γραµµατείας. Παρουσιάζονται οι µέθοδοι ερµηνείας !ου ε!έλεξαν
28
!ατέρες και εκκλησιαστικοί συγγραφείς καθώς και τα θέµατα !ου !ροκύ-
!τουν α!ό τη συνάντηση του !ατερικού λόγου µε σύγχρονα ζητήµατα.
Σκο!ός του µαθήµατος είναι η µύηση των φοιτητών στη χριστιανική
γραµµατεία, στις µεθόδους ιστορικοφιλολογικής της !ροσέγγισης και της
ερµηνευτικής της ανάλυσης.
Εγχειρίδια: 1α. Ιωάννης ∆αµασκηνός, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πί-
στεως.
1β. Γ. Φλορόφσκυ, Oι Bυζαντινοί Πατέρες, τόµοι A′-Γ′, εκδόσεις Π. Πουρνα-
ράς, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Χρήστου Παναγιώτης, Eκκλησιαστική Γραµµατολογία, Τόµος Α’, εκδόσεις
Kυροµάνος, Θεσσαλονίκη 2002.
402. Εκκλησιαστική Γραµµατολογία µε έµφαση στους Λατίνους Πατέρες

Αντικείµενο του µαθήµατος είναι η ε!ιστηµονική σ!ουδή των Πατέρων και
συγγραφέων της Εκκλησίας (δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στους Λατίνους
Πατέρες). Εξετάζονται ιστορικοφιλολογικώς ο βίος και τα συγγράµµατά
τους α!ό την α!οστολική ε!οχή µέχρι τον ΙΕ’ αιώνα.
Εγχειρίδια: 1α. Φώτιος Ιωαννίδης, Εκκλησιαστική Γραµµατολογία. Συγγρα-
φείς και Πατέρες της ∆ύσης (Β’ - Στ’ αι.), Τόµοι Α ‘ και Β’, Εκδόσεις Βάνιας, Θεσ-
1β. ∆. Tσάµης, Aνθολόγιο Eκκλησιαστικών Kειµένων, εκδόσεις Π. Πουρνα-
2. M. Von Albrecht, Iστορία Pωµαϊκής Λογοτεχνίας, τόµος B′, Πανε!ιστη-
µιακές εκδόσεις Kρήτης, Hράκλειο 2002.
405. Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Θρησκείας

Σχέσεις θρησκείας και κοινωνίας. Το !ρόβληµα της !ροελεύσεως και της λει-
τουργίας του θρησκευτικού φαινοµένου. Θεωρίες για τη γένεση της θρησκεί-
ας. Η κοινωνιολογική !ροσέγγιση του θρησκευτικού φαινοµένου. Θρησκεία
και εναλλασσόµενες κοινωνικές µεταβλητές. Θρησκευτικές !ε!οιθήσεις και
κοινωνική οργάνωση. Το κοινωνικό !εριεχόµενο της θρησκευτικής ζωής.
Ιστορία και τάσεις της Κοινωνιολογίας της θρησκείας. Γένεση και λειτουργία
των θρησκευτικών θεσµών.
Εγχειρίδια: 1α. Βασίλειος Γιούλτσης, Κοινωνιολογία της Θρησκείας, εκδό-
σεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2004.
29
1β. Daniele Hervieu-Léger, Jean-Paul Willaime: Κοινωνικές Θεωρίες και
θρησκεία, εκδόσεις Κριτική, Αθήνα 2005.
2. Θ. Λί!οβατς - B. Γεωργιάδου, Θρησκείες και ολιτική στη νεωτερικότητα,
εκδόσεις Kριτική, Aθήνα 2002
Άσκηση Οµιλητικής - Ε6ικοινωνίας
Περιλαµβάνει κριτική !ροσέγγιση κηρυγµάτων και µεθοδολογική ανάλυση
βασισµένη στις αρχές της ε!ικοινωνίας.
Εγχειρίδια: 1α. ∆ήµητρα Κούκουρα, Μεθοδολογική Προσέγγιση Οµιλητικών
Κειµένων. Λόγοι εισκόων.
1β. Iωάννης Φουντούλης, Oµιλητική, Θεσσαλονίκη 1998.
2. E. Θεοδώρου, Mαθήµατα εκκλησιαστικής Pητορικής ή Oµιλητικής, Aθήνα
1988.

Αγγλικά: Ανάγνωση - ερµηνεία λέξεων - συνώνυµα-αντώνυµα, µετάφραση α!ο-
σ!ασµάτων της Καινής ∆ιαθήκης, της Α!οκάλυψης, ερωτήσεις - α!αντήσεις.
Εγχειρίδια: Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά, Glossary of Theological
Terms, English-Greek, Greek-English, 2nd edition, Εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσ-
Μαρία Μακραντωνάκη-Φαραζά, English Theological Texts and Exercises.
Κείµενα και Ασκήσεις µε αγγλικούς θεολογικούς όρους, PART II, Εκδόσεις Υ!ηρε-
σίας ∆ηµοσιευµάτων Α.Π.Θ.
E’ Εξάµηνο
501. Ερµηνεία Ε6ιστολών του Α6οστόλου Παύλου

Εισαγωγή στη δοµή και το θεολογικό και κοινωνικό υ!όβαθρο των !αύλει-
ων ε!ιστολών. Ερµηνεία α!οσ!ασµάτων α!ό τις ε!ιστολές του α!. Παύλου
και κυρίως των Α’ και Β’ !ρος Θεσσαλονικείς. Σύντοµη !αρουσίαση των θέ-
σεων του Παύλου για τη χριστολογία, σωτηριολογία, εκκλησιολογία, εσχα-
τολογία και την ανθρω!ολογία. Ε!ίσης θα γίνει αναφορά στις κοινωνιολο-
γικές α!όψεις του α!οστόλου (λογεία), στην ευχαριστιακή θεολογία και στη
σχέση του Παύλου µε τον ιουδαϊσµό.
30
Εγχειρίδια: 1α. Π. Βασιλειάδης, Παύλος. Τοµές στη Θεολογία του. Α’, εκδό-
1β. I. Γαλάνης, Α’και Β’ ειστολές του Αοστόλου Παύλου ρος Θεσσαλονικείς,
εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Χρ. Καρακόλης, Αµαρτία, βάτισµα, χάρις (Ρωµ. 6,1-14) εκδόσεις Π.
(Χ. Ατµατζίδης)
502. ∆ογµατική Α’. Ιστορία της Ορθόδοξης Θεολογίας και Πνευµατικό-

τητας
Ιστορία της µορφολογικής ανα!τύξεως των ορθοδόξων δογµάτων α!ό τη βι-
βλική τους διατύ!ωση µέχρι την !ιο ανα!τυγµένη εκκλησιαστική τους µορ-
φή. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται κυρίως στο Τριαδικό και το Χριστολογικό δόγ-
µα. Η εξέταση της µορφολογικής ανα!τύξεως των δογµάτων αυτών γίνεται
σε στενή σχέση µε την Ορθόδοξη !νευµατική εµ!ειρία και ζωή.
Εγχειρίδια: 1α. Γεώργιος Μαρτζέλος, Χριστολογία του Βασιλείου Σελευκείας
και η οικουµενική σηµασία της, Θεσσαλονίκη.
1β. Ιω. Κουρεµ!ελές, Ρωµανού Μελωδού θεολογική ∆όξα (Σύγχρονη ιστορικο-
δογµατική άοψη και οιητική Θεολογία), Θεσσαλονίκη 2003, (Σύγγραµµα !α-
λαιό).
2α. A. Πα!αδό!ουλος, Θέµατα ιστορίας, δογµάτων, εκδόσεις Kυριακίδη,
2β. Iω. Kαλογήρου, Iστορία δογµάτων, τόµος A′, B′, εκδόσεις Π. Πουρνα-
ράς, Θεσσαλονίκη 1992, 1993.
(Ι. Κουρεµ!ελές)
505. Εισαγωγή στην Ποιµαντική

Περί µεθοδολογίας της !οιµαντικής στην εκκλησιαστική !αράδοση. Βασικές
συντεταγµένες του !οιµαντικού έργου. Η θεία οικονοµία ως βάση της !οι-
µαντικής. Θερα!ευτική !οιµαντική. Ακρίβεια και οικονοµία στην Εκκλη-
σία. Ο µυστηριακός χαρακτήρας της !οιµαντικής και οι οικουµενικές της
διαστάσεις.
Εγχειρίδια: 1α. !. Βασίλειος Καλλιακµάνης, Μεθοδολογικά ρότερα της Ποι-
µαντικής. Λεντίω ζωννύµενοι, Ι, εκδόσεις Μυγδονία, Θεσσαλονίκη 2005.
1β. !. Βασίλειος Καλλιακµάνης, Ο εκκλησιολογικός χαρακτήρας της Ποιµα-
ντικής. Λεντίω ζωννύµενοι II, Θεσσαλονίκη, 2005.
31
2. Aλ. Σταυρό!ουλος, Eιστήµη και Tέχνη της Ποιµαντικής, εκδόσεις Aρµός,
Θεσσαλονίκη 1997. (Άσκηση Ποιµαντικής).
503. Λειτουργική
Ιστορία και Θεολογία της χριστιανικής Λατρείας. Η έννοια των όρων Λει-
τουργία, Λειτουργική, Λατρεία, Τελετουργική, Λειτουργική Θεολογία και
Θεολογία της Λατρείας. Η λειτουργική !ροσευχή ως αντικείµενο της χρι-
στιανικής Λατρείας. Ο άνθρω!ος ως λειτουργικό ον, ο βιβλικός, δογµατι-
κός, κοινωνικός και κοσµικός χαρακτήρας της θείας Λατρείας. Πηγές της
Λειτουργικής, Λειτουργική Ερµηνευτική. Λειτουργικοί τύ!οι της Ανατολής
και της ∆ύσεως. Η θεία Λειτουργία. Οι α!αρχές της θείας Ευχαριστίας. Η ευ-
χαριστιακή ενότητα κλήρου και λαού. Ευχαριστιακή εκκλησιολογία. Λει-
τουργική και !νευµατική ζωή. Λειτουργία και κόσµος. Η εξέλιξη και δια-
µόρφωση της θείας Λειτουργίας. Ερµηνεία της θείας Λειτουργίας µε βάση τα
λειτουργικά υ!οµνήµατα. Ανάλυση των Λειτουργιών Α!οστολικών ∆ιατα-
γών, α!οστόλου Μάρκου, Ιακώβου, Αρµενίων, Ρωµαϊκής. Σύγχρονα λει-
τουργικά !ροβλήµατα και δυνατότητες λειτουργικής ανανέωσης.
Στο !λαίσιο του µαθήµατος είναι αναγκαία η συµµετοχή των φοιτητών
τόσο στις εκ!αιδευτικές ασκήσεις σε Μητρο!όλεις και ενορίες της Ελλάδος,
για τη µελέτη της λειτουργικής τους ζωής, όσο και στην εβδοµαδιαία λα-
τρευτική σύναξη στο ναό της Σχολής.
Εγχειρίδια: 1α. Παναγιώτης Σκαλτσής, Λειτουργικές Μελέτες, Τόµοι Α’ -
Β’, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999, 2006.
1β. Ιωάννης Φουντούλης, Κείµενα Λειτουργικής, Θεσσαλονίκη 2005.
2. Γ. Φίλιας, Παράδοση και εξέλιξη στη Λατρεία της Eκκλησίας, εκδόσεις Γρη-
γόρη, Aθήνα 2006.
504. Ποιµαντική Θεολογία

Παρουσιάζονται οι !ροϋ!οθέσεις, οι στόχοι και οι άξονες της Ποιµαντικής
Θεολογίας µε βάση τη βιβλική και !ατερική µας !αράδοση.
Εγχειρίδια: 1α. Ανέστης Κεσελό!ουλος, Προτάσεις Ποιµαντικής Θεολογίας,
1β. Ανέστης Κεσελό!ουλος, Η Λειτουργική Παράδοση στον Αλέξανδρο Παα-
διαµάντη, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2000.
32
2. B. Θερµός, Ποιµαίνοντες µετ’ ειστήµης, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 1996.

3. Aρ. Bαρριάς, Περιθωριακότητα και Eκκλησία, εκδόσεις Π. Πουρναρά,
4. Aδ. Aυγουστίδης, Ποιµένας και θεραευτής, εκδόσεις Aκρίτας, Aθήνα 1999.
Άσκηση Ποιµαντικής
(Αν. Κεσελό!ουλος)
ΣT’ Εξάµηνο
605. ∆ιαθρησκειακός ∆ιάλογος

Α’ IΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ -ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΑΛΟΓΟΣ
Εισαγωγή στην ε!ιστήµη της ιερα!οστολικής. Η αλλαγή αραδείγµατος
στην ιστορία της χριστιανικής ιερα!οστολής. Το ορθόδοξο αράδειγµα. Η θε-
ολογική θεµελίωση της ιερα!οστολής. Κριτήρια αυθεντικότητας της χρι-
στιανικής ιερα!οστολής (διαφορά ορθόδοξης και µη ορθόδοξης ιερα!οστο-
λής). Ο οικουµενικός χαρακτήρας της χριστιανικής ιερα!οστολής (Η κοινή
χριστιανική µαρτυρία). Ευαγγέλιο και !ολιτισµός. Ο ευχαριστιακός χαρα-
κτήρας της ιερα!οστολής (Η χριστιανική µαρτυρία ως µετα-λειτουργία). Η
κοινωνική και κοσµική διάσταση της χριστιανικής µαρτυρίας. Η µαρτυρία,
της Εκκλησίας κατά τη µετανεωτερικότητα.
Β’ ∆ΙΑΘΡΗΣΚΕΙΑΚΟΣ ∆ΙΑΛΟΓΟΣ
Γνωριµία των βασικών αρχών της διαθρησκειακής εκ!αίδευσης για τη
διεξαγωγή ορθού και ε!οικοδοµητικού διαλόγου µεταξύ του χριστιανισµού
και των σύγχρονων µεγάλων !αγκόσµιων θρησκειών. Σηµεία σύγκλισης και
α!όκλισης των αρχών των µεγάλων θρησκειών !ρος τις θεµελιώδεις αρχές
της χριστιανικής διδασκαλίας για την αλληλοκατανόηση και την ειρηνική
συνύ!αρξη των λαών. Ο διαχρονικός διάλογος µεταξύ Ανατολικής Χρι-
στιανικής Εκκλησίας και Ισλάµ. ∆ιαθρησκειακή εκ!αίδευση, διαθρησκεια-
κός διάλογος, !αγκόσµιες !ρωτοβουλίες, !ρωτοβουλίες των Θεολογικών
Σχολών Θεσσαλονίκης και Αθηνών, της Εκκλησίας της Ελλάδος και των
Πρεσβυγενών Πατριαρχείων, συνέδρια διαθρησκειακού διαλόγου.
Εγχειρίδια: 1α. Π. Βασιλειάδης, Ενότητα και µαρτυρία, εκδόσεις Ε!ίκεντρο,
1β. Γρ. Ζιάκας, Θρησκειολογικά Μελετήµατα, Τόµος Α‘, εκδόσεις Βάνιας,
33
2. Π. Βασιλειάδης, Mετανεωτερικότητα και Eκκλησία, εκδόσεις Aκρίτας,
Aθήνα 2002.
(Π. Βασιλειάδης - Α. Ζιάκα)
602. Εκκλησιαστική Γραµµατεία των Σλάβων

Η σλαβική εκκλησιαστική γραµµατεία στα !ρώτα χρόνια (α!ό τον 9ο αιώνα)
α!οτελεί !ιστή αντιγραφή και µετάφραση της βυζαντινής εκκλησιαστικής
γραµµατείας. Παράλληλα και η γενικότερη σλαβική γραµµατεία και φιλολο-
γία ε!ηρεάζεται α!ό την ελληνική σκέψη και τις κατά καιρούς µεταβολές στον
ιδεολογικό και !νευµατικό χώρο του Βυζαντίου. Αυτή η εξέλιξη της σλαβικής
γραµµατείας, α!ό την εφεύρεση της σλαβικής γραφής µέχρι τα υστεροβυζα-
ντινά χρόνια, !αρουσιάζεται µε κείµενα και σχόλια, α!οτυ!ώνοντας έτσι και
την !νευµατική εξάρτηση του Σλαβικού κόσµου α!ό το !ροηγµένο Βυζάντιο.
Εγχειρίδια: 1. Ιωάννης Ταρνανίδης, Σελίδες αό την Εκκλησιαστική Γραµµα-
τεία των Σλάβων. Θεσσαλονίκη 2004.
2. Kων. Nιχωρίτης, Παλαιοσλαβική και εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα και
γραµµατική, εκδόσεις Σταµούλη, Θεσσαλονίκη 2004.
(Η. Ευαγγέλου)
603. ∆ογµατική Β’ Εισαγωγή στη Θεολογική Γνωσιολογία

Πρόκειται για την εξέταση των γνωσιολογικών !ροϋ!οθέσεων της Ορθόδο-
ξης δογµατικής διδασκαλίας σε συνάρτηση µε τη σχολαστική και γενικότε-
ρα τη δυτική θεολογία και !αράδοση.
Εγχειρίδια: 1α. Γ. Μαρτζέλος, Oρθόδοξο δόγµα και θεολογικός ροβληµατι-
σµός A′, B′, Γ′, ∆′, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1993, 2000, 2007.
1β. Γ. Μαρτζέλος, Ουσία και Ενέργειαι του Θεού κατά τον Μ. Βασίλειο, εκδό-
2. N. Mατσούκας, ∆ογµατική και Συµβολική Θεολογία A′. Eισαγωγή στην Θε-
ολογική Γνωσιολογία, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1985.
(Γ. Μαρτζέλος)
606. Οικουµενική Κίνηση

Ιστορική και θεολογική θεµελίωση των σύγχρονων συναντήσεων και τάσεων
!ου !αρατηρούνται µεταξύ των Εκκλησιών της Οικουµενικής Κίνησης. ∆ί-
νεται έµφαση όχι µόνο στις δραστηριότητες του Π.Σ.Ε. αλλά και στην
ιστορική διαδροµή του εκκλησιαστικού φαινοµένου της οικουµενικής !α-
ρουσίας του Χριστιανισµού.
3
34
Εγχειρίδια: 1α. Νίκος Ματσούκας, Οικουµενική Κίνηση. Ιστορία - Θεολογία,
1β. Στυλιανός Τσοµ!ανίδης, Η ∆ιακήρυξη «Dominus Iesus» και η οικουµενική
σηµασία της. Αό το οικουµενικό άνοιγµα στην εκκλησιολογική αοκλειστικότητα της
Ρωµαιοκαθολικής Εκκλησίας, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2003.
2α. B. Σταυρίδης - Eυαγ. Bαρελλά, Iστορία της Oικουµενικής Kινήσεως (Πα-
τριαρχικόν Ίδρυµα Πατερικών Mελετών - Aνάλεκτα Bλατάδων - Aρ. 47),
2β. A!. Nικολαΐδης, Oι οικουµενικές εριέτειες του Xριστιανισµού, εκδόσεις
Γρηγόρη, Aθήνα 2008.
(Στ. Τσοµ!ανίδης)
604. Κοινωνιολογία του Χριστιανισµού

Εισαγωγή. Κοινωνιολογική θεωρία και Θρησκεία. Α!ό τις α!αρχές του Χρι-
στιανισµού στη σύγχρονη !ραγµατικότητα. Το φαινόµενο της εκκοσµίκευ-
σης και η ευρω!αϊκή κουλτούρα. Κοινωνική ηθική, κοινωνικά !ροβλήµατα,
κοινωνική αλλαγή και Χριστιανισµός, Χριστιανισµός και !ολιτική, η οικο-
νοµία και το !ρόβληµα της κοινωνικής δικαιοσύνης, τα οικολογικά !ρο-
βλήµατα, Γυναίκα και Χριστιανισµός, κοινωνική µέριµνα και φροντίδα.
Εµ!ειρική έρευνα της θρησκείας.
Εγχειρίδια: 1. Ιωάννης Πέτρου, Χριστιανισµός και Κοινωνία, Θεσσαλονίκη
2004.
2. Γ. Mαντζαρίδης, Kοινωνιολογία του Xριστιανισµού, εκδόσεις Π. Πουρνα-
(Ιω. Πέτρου - Ν. Πα!αγεωργίου)
607. Οµιλητική
Παρουσιάζεται η διαχρονική ε!ικράτηση της Ρητορικής Τέχνης στη γενική
!αιδεία του !ροχριστιανικού κόσµου, η !αντοδυναµία της κατά τους !ρώ-
τους χριστιανικούς χρόνους και η το!οθέτηση των Πατέρων του 4ου αιώνα
α!έναντι στα !ροστάγµατά της. Συζητείται η α!ουσία οµιλητικών εγχειρι-
δίων κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, η τάση να µιµούνται οι µεταγενέστε-
ροι οµιλητές τα !αλαιότερα !ρότυ!α και η συνάντηση της ελληνόφωνης ρη-
τορικής !αράδοσης µε τη λατινόφωνη κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Ε!ίσης !αρουσιάζονται οι δυσχέρειες κατανόησης της λειτουργικής γλώσ-
σας, λόγω της !αρωχηµένης µορφής του γλωσσικού κώδικά της.
35
Εγχειρίδια: 1α. ∆ήµητρα Κούκουρα, Η Ρητορική και η Εκκλησιαστική Ρητο-
ρική. ∆ιαχρονική µελέτη, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2003.
1β. ∆ήµητρα Κούκουρα, Εκκλησία και Γλώσσα - Εικοινωνιακή ροσέγγιση,
εκδόσεις Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006.
2. Παναγιώτης Tρεµ!έλας, Oµιλητική, εκδόσεις Σωτήρ, Aθήνα 1976.
Z’ Εξάµηνο
706. Θεολογία της Παλαιάς ∆ιαθήκης

Το µάθηµα ξεκινά µε την έννοια του µονοθεϊσµού και του !ολυθεϊσµού έτσι ό-
!ως !αρουσιάζονται στην Παλαιά ∆ιαθήκη. Ακολουθεί η α!οκάλυψη του ονό-
µατος του Θεού στον άνθρω!ο και η θεολογία της δηµιουργίας. Οι ισραηλιτι-
κές !αραδόσεις, αρχαιότερες και νεότερες, είναι το ε!όµενο θέµα. Ακολουθεί µια
σειρά α!ό θεολογικές έννοιες και !ροβληµατισµούς: αγγελολογία - δαιµονολο-
γία, η έννοια του νόµου, της !ίστης, του Μεσσία, της αµαρτίας. Η θεολογία κλεί-
νει µε την εσχατολογία στην Παλαιά ∆ιαθήκη και τη θεολογία του ναού.
Εγχειρίδια: 1α. ∆ηµήτριος Καϊµάκης, Θέµατα Παλαιοδιαθηκικής Θεολογίας,
εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
1β. ∆ηµήτριος Καϊµάκης, Ο Ναός του Σολοµώντα, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσα-
λονίκη 2006.
2. W. Zimmerli, Eίτοµη θεολογία της Παλαιάς ∆ιαθήκης, (µετ. B. Στογιάν-
νου), εκδόσεις Άρτος Zωής, Aθήνα 22001.
701. Ερµηνεία της Ιωαννείου Γραµµατείας

Γενική εισαγωγή στην Ιωάννεια γραµµατεία (Ευαγγέλιο, Ε!ιστολές, Α!οκά-
λυψη). Κεντρικές θεολογικές έννοιες του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου και ερ-
µηνεία !ερικο!ών κατ’ ε!ιλογήν. Ανάλυση θεµατικών αξόνων της Α!οκά-
λυψης. Σύντοµη ερµηνεία όλης της Α!οκάλυψης.
Εγχειρίδια: 1α. !. I. Σκιαδαρέσης, Ερµηνεία ερικοών Ιωάννειας Γραµµατεί-
ας, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2008.
1β. !. I. Σκιαδαρέσης, Λειτουργικές σκηνές στην Αοκάλυψη του Ιωάννη, εκ-
2. Σ. Αγουρίδης, Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (τόµοι Α′+Β′), εκδόσεις Π.
(!. Ιω. Σκιαδαρέσης)
36
702. ∆ογµατική Γ’. Έκθεση της Ορθοδόξου Πίστεως
Ακριβής έκθεση του !εριεχοµένου της Ορθόδοξης !ίστης σε αντι!αράθεση
µε τη δυτική χριστιανοσύνη. Συνεξετάζονται οι ιστορικοί και !νευµατικοί
!αράγοντες του χώρου ό!ου διαµορφώθηκε η διατύ!ωση των δογµάτων
(!ολιτική, φιλοσοφία, τέχνη κ.ά.). Ο άξονας είναι τα δόγµατα και τα σύµ-
βολα. Σκο!ός του µαθήµατος είναι η µύηση των σ!ουδαστών στην ορθόδο-
ξη !νευµατικότητα και στον τρό!ο της λόγιας γνώσης του δόγµατος.
Εγχειρίδια: 1α. Χρυσόστοµος Σταµούλης, Κάλλος το Άγιον. Προλεγόµενα
στη φιλόκαλη αισθητική της Ορθοδοξίας, εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 2004, (Σύγ-
γραµµα !αλαιό).
1β. Νικόλαος Ματσούκας, ∆ογµατική και Συµβολική Θεολογία, Β’. Έκθεση
της Ορθόδοξης Πίστης σε αντιαράθεση µε τη ∆υτική Χριστιανοσύνη, εκδόσεις Π.
2α. ∆. Στανιλοάε, O Θεός, ο κόσµος και ο άνθρωος. Eισαγωγή στην ορθόδοξη
δογµατική Θεολογία, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 1990.
2β. N. Mατσούκας, Iωάννου ∆αµασκηνού έκδοσις ακριβής της Oρθοδόξου ί-
στεως (κείµενο, µετάφραση, εισαγωγή, σχόλια), εκδόσεις Π. Πουρναράς,
(Χρυσ. Σταµούλης)
704. Κατηχητική και Χριστιανική Παιδαγωγική

Το µάθηµα !εριλαµβάνει δύο ενότητες:
∆ιδασκαλία !ου βασίζεται στο σύνολο των 12 κεφαλαίων του σχετικού
συγγράµµατος.
Προτάσσεται η !ροσέγγιση και τεκµηρίωση της Κατηχητικής και Χρι-
στιανικής Παιδαγωγικής ως ε!ιστηµονικού κλάδου, οι σχέσεις τους µε !α-
ρεµφερείς ε!ιστηµονικούς κλάδους, καθώς και όλο το !λαίσιο !ροβληµατι-
σµών γύρω α!ό το θέµα.
Στη συνέχεια ε!ιχειρείται µια ιστορική ανασκό!ηση της Κατηχητικής και
της Χριστιανικής Αγωγής α!ό τον βιβλικό ακόµη χώρο µέχρι και τις σηµα-
ντικές εκφράσεις τους µέσα στο Χριστιανισµό, σε ∆ύση και Ανατολή, µε ιδι-
αίτερη έµφαση στον ελλαδικό χώρο.
Η µεθοδολογία στην έρευνα, ο σκο!ός, το !εριεχόµενο, τα µέσα και τα
σύγχρονα !ροβλήµατα της ε!ιστήµης - µε σαφείς αναφορές στο υ!οκείµενο
της, στους φορείς αλλά και στους θεσµούς !ου την υ!ηρετούν - θα συµ!λη-
ρώσουν τη σαφή εικόνα του αντικειµένου.
37
Τέλος, η σύνδεση του γεγονότος της Κατήχησης και της Χριστιανικής α-
γωγής µε νέα δεδοµένα της κοινωνικής !ραγµατικότητας, ό!ως τα µέσα ε-
νηµέρωσης, µε άλλους τοµείς της αγωγής, ό!ως η δια!ολιτισµική αγωγή, η
διαθρησκειακή αγωγή, η ειδική αγωγή, σκο!ό έχουν να συνθέσουν την ολο-
κληρωµένη και !ραγµατική διάστασή της, αλλά και τις !ροο!τικές και τις
δυνατότητες !ροσφοράς στο σύγχρονο !αιδαγωγό.
Εγχειρίδια: 1. Ιωάννης Κογκούλης, Κατηχητική και Χριστιανική Παιδαγωγι-
κή. β’ έκδοση, εκδόσεις Aδελφών Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2002.
2. Kωνσταντίνου Φράγκου, Eισαγωγή στην Kατηχητική και Xριστιανική Παι-
δαγωγική, Tόµος A′, εκδόσεις Aδελφών Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2005.
Ασκήσεις: (I. Kογκούλης - Β. Μητρο!ούλου)
703. ∆ογµατική ∆’. Συµβολική Θεολογία

Παρουσιάζεται η θεολογία της Ρωµαιοκαθολικής και της Προτεσταντικής
Εκκλησίας α!ό την εµφάνισή τους µέχρι σήµερα και !αράλληλα αναλύεται
η σηµασία της θεολογίας των Εκκλησιών αυτών στη διαµόρφωση της
!νευµατικότητας των !ιστών τους.
Σκο!ός του µαθήµατος είναι να ε!ισηµάνει τις δογµατικές !λάνες των ε-
τεροδόξων και στη συνέχεια να τις αιτιολογήσει και να τις ερµηνεύσει ε-
ντάσσοντάς τες στην όλη ζωή της αντίστοιχης Εκκλησίας. Η γνώση των δογ-
µατικών διαφορών και της ζωής της κάθε Εκκλησίας θα δηµιουργήσει τη ρε-
αλιστική βάση για µια σωστή !ροσέγγιση των Εκκλησιών, στην ο!οία α!ο-
βλέ!ουν τελικά οι !αρεχόµενες γνώσεις.
Εγχειρίδια: 1α. ∆ηµήτριος Τσελεγγίδης, Η ικανοοίηση της Θείας ∆ικαιοσύ-
νης κατά τον Άνσελµο Καντερβουρίας. Θεολογική Προσέγγιση αό ορθόδοξη άοψη,
1β. ∆ηµήτριος Τσελεγγίδης, Η Σωτηριολογία του Λουθήρου, Συµβολή στη µε-
λέτη της Θεολογίας του Λουθήρου αό Ορθόδοξη άοψη, εκδόσεις Π. Πουρναράς,
Θεσσαλονίκη 2002,
2. !. Iω. Pωµανίδης, ∆ογµατική και Συµβολική Θεολογία της Oρθοδόξου καθο-
λικής Eκκλησίας, τόµος A′, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999.
(∆. Τσελεγγίδης)
705. Εισαγωγή στην Ηθική

Αναλύονται η έννοια, η µεθοδολογία και η σύγχρονη !ροβληµατική της
38
Ηθικής. Εξετάζεται ο τρό!ος µε τον ο!οίο οδηγείται η Ηθική στη διατύ!ω-
ση των αξιολογικών κρίσεών της και !αρουσιάζεται αναλυτικότερα η σύγ-
χρονη οικολογική κρίση. Σκο!ός του µαθήµατος είναι να φέρει τους φοιτη-
τές σε ε!αφή µε την !ροβληµατική της Ηθικής και να τους !ροετοιµάσει για
τη Χριστιανική Ηθική. Γίνεται σύντοµη εξέταση !ατερικών κειµένων !ου α-
ναφέρονται σε βασικά θέµατα Χριστιανικής Ηθικής.
Εγχειρίδια: 1α. Γεώργιος Μαντζαρίδης, Xριστιανική Ηθική Ι, εκδόσεις Π.
1β. Γεώργιος Μαντζαρίδης, Κείµενα Πατερικής Ηθικής, εκδόσεις Π. Πουρ-
2. M. ∆ραγώνα - Mοναχού, Σύγχρονη ηθική φιλοσοφία, εκδόσεις Eλληνικά
Γράµµατα, Aθήνα 1995.
3. A!. Nικολαΐδης, Προβληµατισµοί χριστιανικού ήθους, Aθήνα 2000.
(Aν. Kεσελό!ουλος)
H’ Εξάµηνο
801. Θεολογία της Καινής ∆ιαθήκης

Στο µάθηµα θα ε!ιχειρηθεί η !αρουσίαση βασικών θεολογικών θεµάτων ό-
!ως: χριστολογία, !νευµατολογία εσχατολογία, εκκλησιολογία και ηθικών -
κοινωνικών θεµάτων ό!ως: ο !λούτος, η δουλεία, η θέση της γυναίκας. Η α-
νά!τυξη των !αρα!άνω θα αναφέρεται ξεχωριστά στις ε!ιστολές του Παύ-
λου, στις δευτερο!αύλειες ε!ιστολές, στη διδασκαλία των !ρώτων χρι-
στιανικών κοινοτήτων, στα ε!ιµέρους ευαγγέλια, στις Καθολικές ε!ιστολές
και στην Α!οκάλυψη.
Εγχειρίδια: 1α. X. Ατµατζίδης, Η έννοια της δόξας στην αύλεια θεολογία, εκ-
1β. E. Lohse, Είτοµη Θεολογία της Καινής Αιαθήκης (µετ. Σ. Αγουρίδης),
εκδόσεις Άρτος Zωής, Αθήνα 42002.
2. I. Γαλάνης, Βιβλικές, Ερµηνευτικές και Θεολογικές Μελέτες, εκδόσεις Π.
(Π. Βασιλειάδης - X. Aτµατζίδης)
802. Κανονικό και Εκκλησιαστικό ∆ίκαιο

Το µάθηµα !εριλαµβάνει: α) την οργάνωση και τη διοίκηση της Ορθοδόξου
Ανατολικής Εκκλησίας γενικά και της Εκκλησίας της Ελλάδος ειδικότερα,
39
β) την κανονική τέλεση των ιερών µυστηρίων και τις νοµοκανονικές τους
συνέ!ειες, γ) τις νοµοκανονικές συνέ!ειες !ου δηµιουργούνται α!ό τα !α-
ρεκτρε!όµενα µέλη της Εκκλησίας, δ) την οργάνωση και την α!ονοµή της
εκκλησιαστικής δικαιοσύνης και ε) την ε!ικοινωνία των µελών της Εκκλη-
σίας µε τους ετερόδοξους και τους αλλόθρησκους.
Εγχειρίδια: 1. Πρόδροµος Ακανθό!ουλος, Κώδικας Ιερών Κανόνων και
Εκκλησιαστικών Νόµων, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
2. Πρόδροµος Ακανθό!ουλος, Βακτηρία Αρχιερέων, εκδόσεις Π. Πουρνα-
(Ν. Μαγγιώρος)
803. ∆ιδακτική του Μαθήµατος των Θρησκευτικών

Το µάθηµα έχει δύο σκέλη. Στο !ρώτο ανα!τύσσονται τα εξής θέµατα: Το
Μάθηµα των Θρησκευτικών στην Εκ!αίδευση. Οι κύριοι !αράγοντες στο
Μάθηµα των Θρησκευτικών. Οι Βασικές Μεθοδολογικές Προϋ!οθέσεις Σχε-
διασµού του Μ.Θ. Ο Σχεδιασµός, ∆ιάρθρωση και ∆ιεξαγωγή της διδασκα-
λίας του Μ.Θ. Η ∆ιδακτέα ύλη του Μ.Θ. και µάλιστα: Η ιστορική και γραµ-
µατολογική ύλη (Ιστορική ύλη, Βιβλική ύλη, Θρησκειολογική ύλη), Η εννοι-
ολογική ύλη στο Μ.Θ., Η ε!ο!τική ύλη, Η λυρική ύλη. Η Εφαρµογή της εκ-
!αιδευτικής τεχνολογίας. Η αξιολόγηση και η µέτρηση της σχολικής ε!ίδο-
σης των µαθητών στο Μ.Θ. Η αξιολόγηση της διδασκαλίας στο Μ.Θ. Το δεύ-
τερο σκέλος καλύ!τεται α!ό !ρακτικές ασκήσεις των δύο ειδών: α)
!αρακολούθηση και !ρακτική διδασκαλιών σε Γυµνάσια και Λύκεια και β)
εξάσκηση των φοιτητών κατά οµάδες µέσα στη Σχολή.
Εγχειρίδια: 1α. Ιωάννης Β. Κογκούλης, ∆ιδακτική των Θρησκευτικών στην
Πρωτοβάθµια Εκαίδευση, Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2005.
1β. Χρήστος Βασιλό!ουλος, Σχολική Θρησκευτική Αγωγή, Εκδόσεις Βά-
νιας, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Bασιλική Mητρο!ούλου, Te εκαιδευτικό λογισµικό στη διδασκαλία του µα-
θήµατος των Θρησκευτικών, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2008.
Άσκηση: Ι. Κογκούλης - Β. Μητρο!ούλου και α!οσ!ασµένοι Θεολόγοι).
(I. Kογκούλης - Β. Μητρο!ούλου)
804. Χριστιανική Ηθική

Παρουσιάζεται ο χαρακτήρας της Χριστιανικής Ηθικής και αναλύονται τα
βασικά θέµατά της σε τρεις µεγάλες ενότητες. Η !ρώτη αναφέρεται στην
40
κατακόρυφη διάστασή της (σχέσεις ανθρώ!ου και Θεού), η δεύτερη στην ο-
ριζόντια διάστασή της (δια!ροσω!ικές και κοινωνικές σχέσεις) και η τρίτη ε-
ξετάζει τα βασικά !ροβλήµατα και τις !ροο!τικές της ανθρώ!ινης υ!άρξεως.
Εγχειρίδια: 1. Γεώργιος Μαντζαρίδης, Χριστιανική Ηθική, II, εκδόσεις Π.
2. K. Kορναράκης, H διαλεκτική του φιλοκαλικού ήθους, εκδόσεις Aρµός,
Aθήνα 2002.
3. Kάλλιστος Ware O ορθόδοξος δρόµος, εκδόσεις Aκρίτας, Aθήνα 1984.
(Α. Κεσελό!ουλος - !. Β. Καλλιακµάνης)
805. Σηµειολογία του σύγχρονου 6ολιτισµού

Α’. Πολιτισµός και κουλτούρα, !ροϋ!οθέσεις γένεσης του µοντέρνου !ολιτι-
σµού, βασικά χαρακτηριστικά και κοινωνικές τοµές του µοντέρνου, µετα-
µοντέρνο και µεταµοντερνισµός, !αγκοσµιο!οίηση και ύστερη νεωτερικό-
τητα, !αγκοσµιο!οίηση και το!ικοί !ολιτισµοί. Ειρήνη, ανθρώ!ινη ανά-
!τυξη και υ!έρβαση της βίας, Βιοηθική και βιοδίκαιο σε µια !ολυ!ολιτι-
σµική κοινωνία. Τέχνη και εκκλησιαστική κοινότητα.
Β’. Η !ολυ!ολιτισµικότητα ως κοινωνικό γεγονός και κοινωνικό αίτηµα,
!ολιτιστικές διακρίσεις, η θεωρία του S. Huntigton για τη σύγκρουση των
!ολιτισµών, θρησκευτικός φονταµενταλισµός, !ολιτιστικός !λουραλισµός
και σεβασµός του άλλου, θρησκευτική ελευθερία και δηµοκρατία.
Εγχειρίδια: 1α. Ιωάννης Πέτρου, Κοινωνική Θεωρία και σύγχρονος ολιτι-
σµός.
1β. Ιωάννης Πέτρου, Πολυολιτισµικότητα και θρησκευτική ελευθερία, Θεσ-
2. Stuart Hall, D. Held, Arthory McGrew, H νεωτερικότητα σήµερα. Oικονο-
µία, Kοινωνία, Πολιτική, Πολιτισµός, µετάφραση: Θ. Tσακίρης - B. Tσακίρης,
εκδόσεις Σαββάλας, Aθήνα 2003.
(Ι. Πέτρου)
41
∆. ΚΑΤ’ ΕΠΙΛΟΓΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
Οι φοιτητές όλων των εξαµήνων (εξαιρούνται οι νεοεισαχθέντες) µ!ορούν

να δηλώνουν τα κατ’ ε!ιλογήν υ!οχρεωτικά µαθήµατα σύµφωνα µε τις α-
νακοινώσεις της Γραµµατείας.
Ο αριθµός των ε!ιλεγοµένων µαθηµάτων για κάθε εξάµηνο σ!ουδών εί-
ναι µέχρι τρία (3), α!ό τα ο!οία τα δύο (2) υ!οχρεωτικά.
Οι φοιτητές !ου εγγράφονται στο γ’ εξάµηνο σ!ουδών (α!ό κατάταξη ή
µετεγγραφή α!ό ΑΕΙ εξωτερικού) δικαιούνται να δηλώνουν µέχρι 4 και οι
ε!ί !τυχίω µέχρι 5 µαθήµατα για κάθε εξάµηνο (α!όφαση ∆. Σ.).
Ο συνολικός αριθµός ε!ιλεγοµένων µαθηµάτων για τη λήψη του !τυχί-
ου δεν µ!ορεί να είναι µικρότερος του δεκατέσσερα (14).
Κάθε ένα α!ό τα ε!ιλεγόµενα µαθήµατα !ιστώνεται µε 3 µονάδες στο
σύστηµα ECTS (European Community Course Credit Transfer System).
Ακολουθεί ο !ίνακας των κατ’ ε!ιλογήν υ!οχρεωτικών µαθηµάτων των εξα-
µήνων χειµερινού και εαρινού.
42
ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ
Α. ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΒΛΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑΣ
1. Παλαιοδιαθηκική εσχατολογία
Το µάθηµα αρχίζει µε τη µελέτη της !ροαιχµαλωσιακής εσχατολογίας έτσι ό-
!ως αυτή !αρουσιάζεται στη µελέτη της έννοιας της ηµέρας Κυρίου στο
!ροφητικό µήνυµα. Ακολουθεί η εξέλιξη της σκέψης του Ισραήλ !ου ανα-
φέρεται στην ανάσταση των νεκρών, µια θέση !ου ανα!τύσσεται στον
Ισραήλ τη µεταιχµαλωσιακή ε!οχή.
Εγχειρίδια: 1α. ∆. Καϊµάκης, Η ηµέρα Κυρίου στους ροφήτες της Π.∆., εκ-
δόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
1β. ∆. Καϊµάκης, Η ανάσταση των νεκρών στην Παλαιά ∆ιαθήκη, εκδόσεις Bά-
2. Χ. Α. Σουβατζόγλου-Νικολαΐδου , Το ιερό κατάλοιο στο ροφητικό µήνυ-
µα, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη.
(∆. Kαϊµάκης)
2. Πατερική ερµηνευτική
Θα δια!ραγµατευτούµε τον τρό!ο µε τον ο!οίο οι !ατέρες της εκκλησίας ερ-
µηνεύουν τους ψαλµούς και στη συνέχεια θα !ροσεγγίσουµε τον τρό!ο !ου
ερµηνεύουν την Παλαιά ∆ιαθήκη οι !ατέρες της ερήµου µέσα α!ό διάφορα
α!οφθέγµατά τους.
Εγχειρίδια: 1α. ∆. Καϊµάκης, Ψαλώ τω θεώ µου, υόµνηµα σε εκλεκτούς ψαλ-
µούς εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2001.
1β. Iω. Στεφούλης, Η µελέτη και η ερµηνεία της Παλαιάς ∆ιαθήκης αό τους
ατέρες της ερήµου, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2002.
2. I. Παναγο!ούλου, Η ερµηνεία της Αγίας Γραφής στην Εκκλησία των Πατέ-
ρων, εκδόσεις Aκρίτας, Αθήνα.
(∆. Kαϊµάκης)
43
3. Βιβλική Ερµηνευτική
Η ε!ιστήµη της ερµηνευτικής, η ιστορία της ερµηνείας της Αγίας Γραφής και
οι σύγχρονες ερµηνευτικές µέθοδοι.
Εγχειρίδια: 1α. Π. Βασιλειάδη, Βιβλικές Ερµηνευτικές Μελέτες, εκδόσεις
1β. Σ. Αγουρίδη, Ερµηνευτική των ιερών κειµένων, εκδόσεις Άρτος Zωής,
Αθήνα 32002.
2. Σ. Αγουρίδη, Άραγε γινώσκεις ή αναγινώσκεις; εκδόσεις Άρτος Zωής,
Αθήνα 1989.
(Π. Bασιλειάδης)
4. Ερµηνεία Προφητικών κειµένων

Στόχος του µαθήµατος είναι να !αρουσιάσει µια σηµαντική στιγµή της ιστο-
ρίας της βιβλικής !ροφητείας. Το !ροφητικό φαινόµενο !ου !ρωτοεµφανί-
στηκε στον Ισραήλ τον 10ο !.Χ. αιώνα εισέρχεται µε την εµφάνιση του Αµώς
ως !ροφήτη κατά τον 8ο !.Χ. αιώνα στην κλασική του φάση. Στο !λαίσιο
του µαθήµατος θα αναλυθούν µε βάση την ιστορικοκριτική µέθοδο ερµη-
νείας 15 συνολικά !ερικο!ές α!ό το έργο του Αµώς !ου έχουν ως κοινό θέ-
µα τους τη σχέση του Θεού µε διάφορους λαούς.
Εγχειρίδια: 1. M. Κωνσταντίνου, Ο ροφήτης της δικαιοσύνης. Ερµηνευτική
ανάλυση ροφητειών αό το βιβλίο του Αµώς, εκδόσεις E!ίκεντρο, Θεσσαλονίκη
2005.
2. ∆. Καϊµάκης, Η ηµέρα Κυρίου στους ροφήτες της Παλαιάς ∆ιαθήκης, εκδό-
σεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
(M. Kωνσταντίνου)
5. Η λατρεία του Μίθρα κατά τη διάρκεια των ελληνορωµαϊκών χρόνων

Εγχειρίδια: 1. L.H. Martin, Οι θρησκείες της ελληνιστικής εοχής, εκδόσεις
2. W. Burkert, Μυστηριακές λατρείες της αρχαιότητας, εκδόσεις Kαρδαµίτσας
Αθήνα 1994.
(Π. Παχής)
6. Θρησκευτικές µεταρρυθµίσεις στον βιβλικό Ισραήλ

Εγχειρίδια: 1. I. Μούρτζιος, Θρησκευτικές µεταρρυθµίσεις στον βιβλικό
Ισραήλ, εκδόσεις Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999.
44
2. M. Κωνσταντίνου, Πηγές της Ιστορίας της Παλαιστίνης, Θ’ .Χ. αιώνας, εκ-
δόσεις E!ίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2005.
(I. Mούρτζιος)
7. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Ι

Το µάθηµα α!ευθύνεται σε αρχαρίους και κυρίως σε αλλοδα!ούς φοιτητές.
∆ιανέµεται φάκελος υλικού.
(A. Kόλτσιου-Nικήτα)
8. Ανθρω6ολογία του Α6οστόλου Παύλου

Θα µελετηθούν θέσεις του Α!οστόλου Παύλου σε κεφαλαιώδη σηµεία της
!αύλειας ανθρω!ολογίας µε ε!ικέντρωση στο γεγονός του θανάτου, της α-
νάστασης και αφθαρτο!οίησης του ανθρώ!ινου σώµατος. Είναι !ροφανές
ότι οι !αύλειες αναφορές θα µελετηθούν συγκριτικά !ρος αντίστοιχες θέσεις
του ιουδαϊσµού, της ελληνικής σκέψης και γενικότερα του !εριβάλλοντος
του Α!οστόλου Παύλου.
Εγχειρίδια: 1α. I. Σκιαδαρέσης, Η δυναµική τον σώµατος. Ερµηνευτική ρο-
σέγγιση τον Β’ Κορινθίους 5,1-10, εκδόσεις Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006.
1β. I. Σκιαδαρέσης, Παύλειες µελέτες A′, εκδόσεις Πουρναράς, Θεσσαλονίκη
2005.
2. I. Καραβιδό!ουλος, Αοστόλου Παύλου ειστολές ρος Εφεσίους, Φιλιη-
σίους, Κολοσσαείς, Φιλήµονα, εκδόσεις Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1992.
(!. Iω. Σκιαδαρέσης)
9. Tο Iσλάµ στα Bαλκάνια και τη σύγχρονη Mέση Aνατολή

Σύγχρονη ιστορική, !ολιτική και θρησκευτική ανάλυση και !ροβληµατική
γύρω α!ό τις µουσουλµανικές κοινωνίες της Mέσης Aνατολής και τις µου-
σουλµανικές µειονότητες των Bαλκανίων. Άρθρα, θέσεις και !ροβληµατι-
σµοί της σηµερινής έρευνας.
Εγχειρίδια: 1α. Φ. Tσιµ!ιρίδου, ∆. Σταµατό!ουλος (ε!ιµ.), Oριενταλισµός
στα όρια: αό τα οθωµανικά Bαλκάνια στη σύγχρονη Mέση Aνατολή, εκδόσεις Kριτι-
κή, Aθήνα 2008.
1β. Aγγ. Zιάκα, Tο σιιτικό Iσλάµ. Oι κοινωνικές και ολιτικές του ροεκτάσεις
στη Mέση Aνατολή, εκδόσεις Kορνηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2004.
2. D. Shankland, Iσλάµ και κοινωνία στην Tουρκία, εκδόσεις Kριτική, Aθήνα
2003.
(A. Zιάκα)
45
10. Aρχέγονη Θιβετική Θρησκεία και Θιβετικός Bουδισµός
O φοιτητής καλείται να κατανοήσει τον ιδιαίτερο κόσµο της Kεντρικής
Aσίας και να !αρακολουθήσει το φαινόµενο της θρησκευτικής θιβετικής
ζωής και εµ!ειρίας. Παράλληλα µε τη θρησκευτική εµ!ειρία του Θιβέτ ο
φοιτητής θα !ληροφορηθεί για την ανθρω!ογεωγραφία, τον !ολιτισµό και
την ιδιαίτερη θιβετική κοινωνία. Σε δύο κεφάλαια εξετάζεται η αρχέγονη
θιβετική θρησκεία και η σύγχρονη µορφή της !ου ονοµάζεται Bon, οι βα-
σικές αρχές και οι κοινωνικές της !ροεκτάσεις. Aκολουθεί η !αρουσίαση
του θιβετικού βουδισµού ή Λαµαϊσµού, η ιστορία του, η ιδιαίτερη και ο-
γκώδης γραµµατεία του !ου ανα!τύσσεται α!ό τον 7ο µ.X. αιώνα και έ-
!ειτα, η κοινωνία και η διδασκαλία του, καθώς και το ιδιάζον θεοκρατικό
σύστηµα διακυβέρνησης του Θιβέτ κάτω α!ό την αυθεντία του ∆αλάι Λά-
µα ώς το 1959. Tέλος !αρουσιάζονται οι θρησκευτικο!ολιτικές και κοινω-
νικές εξελίξεις µετά την !ροσάρτηση της χώρας στην Kίνα έως σήµερα.
Εγχειρίδια: 1. Γρ. Zιάκα, Θιβέτ. Aρχέγονη Θρησκεία και Λαµαϊκός Bουδισµός,
εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2008.
2. F. von Schönborn, ∆αλάϊ Λάµα, εκδόσεις Kριτική, Aθήνα 2005.
(A. Zιάκα)
11. Οι ε6ιστολές του Α6οστόλου Παύλου

Οι ε!ιστολές του α!οστόλου Παύλου είναι ιδιαίτερα !λούσιες θεµατολογι-
κά. Περιέχουν τόσο !αραδοσιακό υλικό των !ρωτοχριστιανικών κοινοτή-
των, !ου υιοθετεί ο α!όστολος Παύλος όσο και διάφορες διδασκαλίες του ί-
διου. Σκο!ός του µαθήµατος είναι, αφού εξεταστεί η !αύλεια ή µη καταγω-
γή των ε!ιστολών αυτών, να ερµηνευτούν ορισµένες !ερικο!ές α!ό τις ε!ι-
στολές αυτές, ώστε να αναδειχθεί τόσο ο χαρακτήρας τους όσο και η θεολο-
γική τους σηµασία.
Εγχειρίδια: 1. I. Καραβιδό!ουλος, Αοστόλου Παύλου, Ειστολές ρος
Εφεσίους, Φιλιησίονς, Κολοσσαείς, Φιλήµονα, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσ-
2. Σ. Αγουρίδης, Αοστόλου Παύλου, Πρώτη ρος Κορινθίους ειστολή, εκδό-
(Χ.Ατµατζίδης)
46
Β. ΤΟΜΕΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ
12. Οικουµενικό Πατριαρχείο και Πολιτισµός
Εγχειρίδια: 1. Aνδρ. Νανάκης, Οικουµενικού Πατριαρχείου Νεώτερα Ιστορικά, τ.
A′-Β’, εκδόσεις University, Θεσσαλονίκη 2000-2004.
2. ∆. Kοµµατάς, (µητρο!ολίτης Σεβαστείας), H ατριαρχική και συνοδική Πρά-
ξη του 1928, αρακωλυοµένη τοις όροις, εκδόσεις Φωτοµέθεξη, Θεσσαλονίκη 2007.
(Ανδρ. Νανάκης)
13. Μνηµειακή Το6ογραφία της Θεσσαλονίκης (Μέρος Α’, 4ος- 8ος αι.)
∆ιεξοδική !αρουσίαση, µε βάση !αλαιότερες και νεότερες αρχαιολογικές έ-
ρευνες, των ναών της Θεσσαλονίκης α!ό τον 4° µέχρι και τον 8° αιώνα.
Πλαισίωση του µαθήµατος µε !ροβολές διαφανειών και ε!ισκέψεις στα ίδια
τα µνηµεία.
Εγχειρίδιο: A. Ξυγγό!ουλος, Mελετήµατα χριστιανικής εικονογραφίας, εκδό-
(Μ. Καζαµία-Τσέρνου)
14. Θέµατα ερµηνείας της Βυζαντινής Τέχνης, (Μέρος Β’, 8ος - 15ος αι.)
Εγχειρίδιο: Αντωνο!ούλου-Τρεχλή Ζ., Αό την αρχαία ελληνική όλιν στη
βυζαντινή οικουµένην, εκδόσεις Αρµός, Αθήνα 2004.
(Μ. Καζαµία - Τσέρνου)
15. Η Μεσαιωνική ∆ύση

Εγχειρίδια: 1α. J. Le Goff, Ο ολιτισµός της Μεσαιωνικής ∆ύσης, Θεσσαλονίκη
1993.
1β. Ζαχαρίας Ν. Τσιρ!ανλής, Η Μεσαιωνική ∆ύση (5ος - 15υς αι.), εκδόσεις
16. Oι «εµ6αθείς λογισµοί» στην ασκητική γραµµατεία Aνατολής και ∆ύσης

Εγχειρίδια: 1. T. Spidlik, H νευµατικότητα του Aνατολικού Xριστιανισµού, εκ-
δόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη.
2. Γ. Φλορόφσκι, Oι βυζαντινοί ασκητικοί και νευµατικοί ατέρες, εκδόσεις Π.
(Φ. Iωαννίδης)
47
17. Tα Aρεο6αγιτικά συγγράµµατα και η 6ατερική 6αράδοση
Σκο!ός του µαθήµατος είναι η γνωριµία µε τα αρεο!αγιτικά κείµενα και
το !νευµατικό !εριβάλλον του 5ου αιώνα εντός του ο!οίου έζησε ο άγνω-
στος συγγραφέας.
Σε συνδυασµό µε τα γραµµατολογικά στοιχεία και το !εριεχόµενο των
Αρεο!αγιτικών συγγραµµάτων εξετάζεται και ο τρό!ος µε τον ο!οίο !ρο-
σέγγισαν ερµηνευτικά τα κείµενα αυτά µεταγενέστεροι !ατέρες και εκκλη-
σιαστικοί συγγραφείς. Ειδική αναφορά γίνεται στους Μάξιµο Οµολογητή,
Βαρλαάµ Καλαβρό και Γρηγόριο Παλαµά.
Εγχειρίδια: 1α. ∆ιονυσίου Aρεοαγίτου συγγράµµατα (Eισαγωγή - Kείµενο -
Mετάφραση), εκδόσεις Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2007.
1β. X. Aραµ!ατζής, Xριστιανική Γραµµατεία,τόµος A′, εκδόσεις Π. Πουρ-
2. Π. Xρήστου, Eλληνική Πατρολογία, τόµος E′, εκδόσεις Kυροµάνος, Θεσ-
(X. Aραµ!ατζής)
18. O Ωριγένης και η ασκητική 6αράδοση

Στο µάθηµα !ροσεγγίζεται το έργο του µεγαλύτερου και !ολυγραφότερου
συγγραφέα της !ρώτης Εκκλησίας, του Ωριγένη. Τα έργα του !ροσεγγίζο-
νται µορφολογικά και θεολογικά, συνδέονται µε τα !νευµατικά ρεύµατα
της ε!οχής του και τα !ροβλήµατα !ου αντιµετώ!ιζε η Εκκλησία την ε!οχή
του 3ου αιώνα, ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη δυναµική !ου !ροσέδω-
σε το θεολογικό του σύστηµα στη χριστιανική γραµµατεία.
Παρουσιάζεται η ε!ίδρασή του στους µεταγενέστερους συγγραφείς και
θεολόγους και εξετάζονται οι λόγοι της καταδίκης των φερόµενων ως α!ό-
ψεών του α!ό την Ε’ Οικουµενική Σύνοδο.
Εγχειρίδια: 1α. Γ. Φλορόφσκι, Θέµατα εκκλησιαστικής ιστορίας, εκδόσεις Π.
1β. Γ. Φλορόφσκι, ∆ηµιουργία και αολύτρωση, εκδόσεις Π. Πουρναράς,
2. Π. Xρήστου, Eλληνική Πατρολογία, τόµος B′, εκδόσεις Kυροµάνος, Θεσ-
48
19. Μεθοδολογία έρευνας και συγγραφής ε6ιστηµονικής µελέτης
Παρέχονται στοιχεία Βιβλιοθηκονοµίας και Αρχειονοµίας, µε ιδιαίτερη
αναφορά στη Βίβλο και τα θεολογικά βιβλία. Εξετάζονται τα χαρακτηριστι-
κά και τα στάδια της ε!ιστηµονικής έρευνας. Εκτίθενται η διαδικασία συ-
γκεντρώσεως και αξιολογήσεως του υλικού, καθώς και η αρχιτεκτονική δο-
µή και σύνταξη της µελέτης.
Εγχειρίδια: 1α. Γεώργιος ∆. Μεταλληνός, Εγκόλιον ειστηµονικής έρευνας,
γ’ έκδοση, Αθήνα 1998.
1β. Θ. M!έλλας, ∆οµή και Γραφή της ειστηµονικής εργασίας, εκδόσεις Eλλη-
νικά Γράµµατα, Aθήνα 1998.
(Ν. Κρουσουλούδης)
20. Τοµές και συνέχειες στην Ιστορία της Ρωσικής Θεολογίας

Εγχειρίδια: 1α. Γ. Φλορόφσκι, Σταθµοί της Ρωσικής Θεολογίας, Mέρος A′, Θεσ-
1β. Γ. Mαλιγκούδη, Iστορία της Pωσίας A′. H Pωσία του Kιέβου, (9ος αιώνας-
1240), εκδόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1999.
21. Xριστιανική µνηµειακή το6ογραφία Kαστοριάς (Iστορικά στοιχεία,

Aρχιτεκτονική, Zωγραφική, Συλλογή Kειµηλίων Bυζαντινού Mουσείου)
Εγχειρίδια: 1α. E. N. Tσιγαρίδας. Tοιχογραφίες της εριόδου των Παλαιολόγων
σε ναούς της Mακεδονίας, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999.
1β. N. K. Mουτσό!ουλος, Eκκλησίες της Kαστοριάς, 9ος-12ος αιώνας, εκδόσεις
Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1992.
1γ. Στ. Πελεκανίδης - M. Xατζηδάκης, Kαστοριά, εκδόσεις Mέλισσα, Aθή-
να 1984.
1δ. E. N. Tσιγαρίδας, Bυζαντινό Mουσείο Kαστοριάς, εκδόσεις TAΠA, Aθή-
να 2002.
(Γλ. Χατζούλη)
22. Μοναχισµός και Ασκητική Γραµµατεία στην Ανατολή και τη ∆ύση Α’

(6ρώτη χιλιετία)
Εγχειρίδια: 1α. Παν. Xρήστου, Nητικά - Hσυχαστικά, εκδόσεις Kυροµάνος,
1β. ∆. Tσάµης, Mητερικόν Στ′, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2004.
49
2. Π. Xρήστου, Eκκλησιαστική Γραµµατολογία A′, εκδόσεις Kυροµάνος, Θεσ-
(Π. Υφαντής)
23. Aγιολογικά κοιτάσµατα α6ό τη Λογοτεχνία (η 6ερί6τωση του N. Kα-

ζαντζάκη και του Φ. Nτοστογιέφσκι)
Eγχειρίδια: 1. Π. Aρ. Yφαντής, «Ήρωας συνάµα κι άγιος», Tο ανθρωολογικό ι-
δεώδες του Nίκου Kαζαντζάκη και ο Φραγκίσκος της Aσίζης, Π.E.K., Hράκλειο
2007.
2. N. M!ερδιάγεφ, Tο νεύµα του Nτοστογιέφσκι, εκδόσεις Π. Πουρναράς,
24. Το Αυτοκέφαλο των Σλαβικών Εκκλησιών

Εγχειρίδια: 1. I. Ταρνανίδης, Θεωρία και ράξη στην ιστορική εξέλιξη του Αυτο-
κεφάλου των Σλαβικών Εκκλησιών, Θεσσαλονίκη 2006.
2. Aθ. Aγγελό!ουλος, O κόσµος της Oρθοδοξίας στην Xερσόνησο του Aίµου
σήµερα, εκδόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1998.
(Η. Ευαγγέλου)
Γ. ΤΟΜΕΑΣ ∆ΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

25. Oρθοδοξία και σύγχρονοι Θεολογικοί διάλογοι
Εγχειρίδια: 1α. Γ. Mαρτζέλος, Oρθοδοξία και σύγχρονοι διάλογοι, εκδόσεις Π.
1β. Γ. Mαρτζέλος, Γένεση και ηγές του όρου της Xαλκηδόνας, εκδόσεις Π.
2. A. Πα!αδό!ουλος, Θεολογικός διάλογος Oρθοδόξων και Pωµαιοκαθολικών,
26. Θεολογία της Xάριτος

Εγχειρίδια: 1. ∆. Τσελεγγίδης, Χάρη και Ελευθερία κατά την Πατερική Παρά-
δοση του Ι∆ ‘ αιώνα, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2002.
2. B. J. Hilberath, Περί Θείας Xάριτος. H ρωµαιοκαθολική δογµατική διδασκα-
λία ερί της Θείας Xάριτος, εκδόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2006.
4
50
27. Περί Φύσεως (φιλοσοφική και θεολογική θεώρηση)
Εγχειρίδια: 1α. Λ. Σιάσος, H φανέρωση της φύσης, εκδόσεις Π. Πουρναράς,
1β. BEΠEΣ, τόµος 4ος, Aθήνα 1955.
2α. B. Kάλφας, Περί Φύσεως. Tο B′ βιβλίο των Φυσικών, εκδόσεις Πόλις, 1999.
2β. BEΠEΣ, τόµος 4ος, Aθήνα 1955.
(Λ. Σιάσος)
28. Περί Ψυχής (Φιλοσοφική και Θεολογική Θεώρηση)

Εγχειρίδια: 1α. Λ. Σιάσος, Kι’ αν το ραγµατικό δεν είναι αληθές; τόµος A′, Aθήνα.
1β. Ελληνική Πατρολογία, τόµος 44 (ΚΕΠΕ), Γρηγόριος Nύσσης, Αθήνα.
2α. B. M!ετσάκος, Ψυχή άρα ζωή, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 2007.
2β. Ελληνική Πατρολογία, τόµος 44 (ΚΕΠΕ), Γρηγόριος Nύσσης, Αθήνα.
(Λ. Σιάσος)
29. Θεολογία και Κινηµατογράφος. Tο µυστήριο του Xριστού

Εγχειρίδια: 1α. Χρυσόστοµος Σταµούλης, Θεοτόκος και Ορθόδοξο ∆όγµα, β’
έκδοση, εκδόσεις «Το Παλίµψηστον», Θεσσαλονίκη, 2003.
1β. Χρυσόστοµος Σταµούλης, Kυρίλλου Aλεξανδρείας Kατά Aνθρωοµορφιτών
Eισαγωγή - Σχόλια - Kείµενο, εκδόσεις «Το Παλίµψηστον», Θεσσαλονίκη 1993.
2α. A. Tαρκόφσκι, Mαρτυριολόγιο, Hµερολόγια 1970-1986, εκδόσεις Ίνδι-
κτος, Aθήνα 2006.
2β. A. Γιέφτιτς, Xριστός η χώρα των ζώντων, εκδόσεις Ίνδικτος, Aθήνα 2007.
(Χρ. Σταµούλης)
30. Προτεσταντική Θεολογία του 20ου αιώνα

Εγχειρίδια: 1α. Rozino Gibellini, Η Θεολογία του Εικοστού αιώνα, Μετάφραση
Π. Υφαντής, εκδόσεις Άρτος Ζωής, Αθήνα 2002.
1β. Rudolf, Bultmann, Iστορία και εσχατολογία. H αιωνιότητα ως αρόν, Mετά-
φραση: Aλέξανδρος Kοσµατόουλος, εκδόσεις Ίνδικτος, Aθήνα 2008.
31. O Νεοχαλκηδονισµός: Mια «αιρετική Xριστολογία» ή µια οικουµενι-

κή 6αράδοση
Εγχειρίδια: 1α. Iω. Κουρεµ!ελές, Οικουµενικά αραδείγµατα στην Ιστορία της
Εκκλησίας, Τόµος Α’, Θεσσαλονίκη 2002,
51
1β. Iω. Κουρεµ!ελές, Ο Νεοχαλκηδονισµός: ∆ογµατικό σηµείο δογµατικής δι-
αίρεσης, Θεσσαλονίκη 2003.
2α. Iω. Κουρεµ!ελές, Pωµανού Mελωδού Θεολογική δόξα (σύγχρονη ιστορικο-
δογµατική άοψη και οιητική Θεολογία), εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονί-
κη 2006
2β. Iω. Κουρεµ!ελές, H οµιλία του Πατριάρχη Πρόκλου «εις την Παναγίαν Θε-
οτόκον» και η αάντηση του Nεστόριου, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη
2004.
32. Εκκλησιολογία και Ηθική στο Παγκόσµιο Συµβούλιο Εκκλησιών

Εγχειρίδια: 1. Iω. Νικολό!ουλος., Οι θέσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών στα κεί-
µενα της Λίµα, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006.
2. Aντ. Πα!αδό!ουλος, Mαρτυρία και διακονία της Oρθοδοξίας σήµερα. Oι-
κουµενικά I, εκδόσεις Kυριακίδης, Θεσσαλονίκη 1983.
33. Ορθοδοξία και Οικουµένη

Εγχειρίδια: 1α. Νίκος Ματσούκας, Οικουµενική Θεολογία, εκδόσεις Π. Πουρ-
1β. !. Γεώργιος Τσέτσης, Οικουµενικά Ανάλεκτα, Συµβολή στην Ιστορία του
Παγκοσµίου Συµβουλίου Εκκλησιών, εκδόσεις Τέρτιος, Κατερίνη 1987.
2α. Eµ. Kλάψη, H Oρθοδοξία στον κόσµο, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσα-
λονίκη 2000.
2β. ∆αµασκηνός Πα!ανδρέου, Λόγος διαλόγου. H Oρθοδοξία ενώιον της
τρίτης χιλιετίας, εκδόσεις Kαστανιώτης, Aθήνα 1997.
∆. ΤΟΜΕΑΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ
34. Το Μάθηµα των Θρησκευτικών στη Μέση Εκ6αίδευση
∆ιερευνά τη θέση της θρησκευτικής γενικότερα αγωγής και ειδικότερα του
µαθήµατος των Θρησκευτικών στην όλη εκ!αιδευτική !ολιτική !ου εφαρµό-
στηκε κατά το !ρόσφατο !αρελθόν, τα αναλυτικά !ρογράµµατα του µαθή-
µατος των Θρησκευτικών !ου ίσχυσαν κατά διαστήµατα στη Μέση Εκ!αί-
52
δευση, καθώς και τα διδακτικά βιβλία !ου χρησιµο!οιήθηκαν. Τέλος ασχο-
λείται µε το διδακτικό !ροσω!ικό !ου άµεσα ή έµµεσα υ!ηρέτησε το µάθη-
µα των Θρησκευτικών.
Εγχειρίδια: 1α. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Το µάθηµα των Θρησκευτικών στη
Μέση Εκαίδευση (1833-1932). Συµβολή στην ιστορία της Νεοελληνικής Εκαί-
δευσης, εκδ. Β′, εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 1993.
1β. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Το µάθηµα των Θρησκευτικών στη Μέση Εκαί-
δευση κατά την εντηκονταετία 1932-1982 (ιστορικοαιδαγωγική ροσέγγιση και
συµβολή στην ιστορία της Νεοελληνικής Εκαίδευσης), εκδ. Β′, εκδόσεις Αδελ-
φών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1993.
2α. Εµµανουήλ Π. Περσελής, Στη θρησκευτική αγωγή στην Ελλάδα του 19ου
αιώνα, εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 1997.
2β. Ιωάννης Β. Τσάγκας, Η Ορθόδοξη Χριστιανική Αγωγή στο Εκαιδευτικό
έργο του Ιωάννη Καοδίστρια, εκδ. Β’, εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλο-
νίκη 2001.
35. Η σχολική τάξη ως κοινωνική οµάδα και η οµαδοσυνεργατική διδα-

σκαλία και µάθηση
Ασχολείται µε τη σχολική τάξη ως κοινωνική οµάδα και ό,τι αυτό συνε!ά-
γεται α!ό κοινωνιολογικής, ψυχολογικής και !αιδαγωγικής σκο!ιάς. Η εξέ-
ταση της σχολικής τάξης συντελείται κυρίως κάτω α!ό το !ρίσµα της λει-
τουργίας της τόσο σε ε!ί!εδο κοινωνικο!οίησης όσο και σε ε!ί!εδο διδα-
σκαλίας και µάθησης, και µάλιστα κάτω α!ό το !ρίσµα της οµαδοσυνεργα-
τικής της µορφής.
Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην εσωτερική λειτουργία της οµάδας, τους
µαθητές και τους δασκάλους ή καθηγητές σε !λήρη αντιστοίχιση µε τις !αι-
δαγωγικές αρχές και την !ραγµατικότητα στο ελληνικό σχολείο.
Εγχειρίδια: 1. Ιωάννης Κογκούλης, Η σχολική τάξη ως κοινωνική οµάδα και
η οµαδοσυνεργατική διδασκαλία και µάθηση, εκδόσεις Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη
2004.
2. Kωνσταντίνου Γ. M!ίκου, Aλληλείδραση και κοινωνικές σχέσεις στη σχο-
λική τάξη, εκδόσεις Eλληνικά Γράµµατα, Aθήνα 2004.
53
36. Kήρυγµα και Υµνογραφία
Εγχειρίδια: 1. Αλκιβιάδης Καλύβας, Η Μεγάλη Εβδοµάδα και το Πάσχα στην
Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999.
2. Nικολάου Tωµαδάκη, Bυζαντινή Yµνογραφία και οίησις, εκδόσεις Π.
37. Υµνολογία και ερµηνεία Λειτουργικών Κειµένων

Εγχειρίδια: 1α. Παναγιώτης Τρεµ!έλας, Εκλογή Ελληνικής Ορθοδόξου Υµνο-
γραφίας, εκδόσεις «O Σωτήρ», Aθήνα 2007.
1β. !. Κωνσταντίνος Πα!αγιάννης, ∆ιορθώσεις και αρατηρήσεις εις το
Tριώδιον, τόµ. Α’-Β’, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2006.
2. Νικόλαος Β. Τωµαδάκης, Η βυζαντινή Υµνογραφία και οίησις ήτοι εισα-
γωγή εις την βνζαντινήν φιλολογίαν, τόµ. δεύτερος, εκδόσεις. Π. Πουρναράς,
38. Εισαγωγή στην Εκκλησιαστική Μουσική

Εγχειρίδια: 1α. Εµµ. Γιαννό!ουλος, Χουρµουζίου Χαρτοφύλακος Εισαγωγή εις
το Θεωρητικόν και ρακτικόν της εκκλησιαστικής µουσικής, εκδόσεις University
Studio Press, Θεσσαλονίκη 2007.
1β. !. Κωνσταντίνος Πα!αγιάννης, Μουσικόν Μηνολόγιον ∆′, Ε′, Στ′, εκ-
δόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2007.
2α. Εµµ. Γιαννό!ουλος, Θεωρητικές υηχήσεις και µουσικές κλίµακες Γρη-
γορίου του ρωτοψάλτου, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2008.
2β. !. Κωνσταντίνος Πα!αγιάννης Μουσικόν Μηνολόγιον Ζ′, Η′, Θ′, εκδό-
σεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2007.
39. Σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας κατά την 6ρώιµη βυζαντινή 6ερίοδο

∆ιερεύνηση των σχέσεων Εκκλησίας και Αυτοκρατορίας κατά την !ρώιµη
βυζαντινή !ερίοδο µέσα α!ό την αξιολόγηση των νέων κοινωνικών, !ολιτι-
κών και εκκλησιαστικών δεδοµένων των αρχών του 4ου αιώνα. Συστηµατική
µελέτη των διαδοχικών σταδίων !ου διέ!ουν τις σχέσεις Εκκλησίας-Πολι-
τείας κατά την !ερίοδο !ριν α!ό την !ρώτη Οικουµενική Σύνοδο. Προσέγ-
γιση της νέας αυτοκρατορικής θρησκευτικής !ολιτικής και της αφετηριακής
54
διαδικασίας µεταµόρφωσης της ειδωλολατρικής ρωµαϊκής Πολιτείας σε χρι-
στιανική.
Εγχειρίδια: 1. Νικόλαος Μαγγιώρος, Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η ∆ονατι-
στική έριδα. Συµβολή στη µελέτη των σχέσεων Εκκλησίας - Πολιτείας κατά την Κων-
σταντίνεια ερίοδο, εκδόσεις Βυζάντιον, Θεσσαλονίκη 2001.
2. Iω. Καραγιαννό!ουλος, Tο Βυζαντινό κράτος, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσα-
λονίκη 2001.
40. Πηγές και θεσµοί του Κανονικού και Εκκλησιαστικού ∆ικαίου

Χρονολογική και συστηµατική !αρουσίαση των !ηγών του Κανονικού και
Εκκλησιαστικού ∆ικαίου. Μελέτη της γένεσης και της εξελικτικής !ορείας
των !ηγών και των θεσµών σε συνάρτηση µε το θεσµικό και δικαιϊκό !λαί-
σιο της Πολιτείας. Το µάθηµα α!οτελεί εισαγωγή στο Κανονικό και Εκκλη-
σιαστικό ∆ίκαιο.
Εγχειρίδια: 1. Νικόλαος Μαγγιώρος, Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η ∆ονατι-
στική έριδα. Συµβολή στη µελέτη των σχέσεων Εκκλησίας - Πολιτείας κατά την Κων-
σταντίνεια ερίοδο, εκδόσεις Βυζάντιον, Θεσσαλονίκη 2001.
2. T. Λουγγής, Ιουστινιανός Πέτρος Σαββάτιος, Kοινωνία, Iδεολογία και Πο-
λιτική τον 6ο αιώνα, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2005.
41. Ανά6τυξη ε6ιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας στον 6ολιτιστικό και

θρησκευτικό χώρο (∆ιατµηµατικό ε6ιλεγόµενο)
Στόχος του µαθήµατος:
Με το µάθηµα ε!ιδιώκεται οι φοιτητές/τριες να α!οκτήσουν το κατάλ-
ληλο υ!όβαθρο σε γνώσεις και δεξιότητες !ου θα τους βοηθήσουν όταν α-
!οφοιτήσουν να ιδρύσουν δική τους ε!ιχείρηση ή να ανα!τύξουν ατοµικές
ε!αγγελµατικές δραστηριότητες (αυτο-α!ασχόληση) ή ως εργαζόµενοι σε
οικονοµικούς οργανισµούς να συµβάλουν στην ανταγωνιστικότητά τους
(in-tra-enterpreneurship).
Περιεχόµενο:
(α) Ένα γενικό µέρος µε τις βασικές θεµατικές ενότητες για την ανά!τυ-
ξη της ε!ιχειρηµατικότητας και την ίδρυση, λειτουργία και τη διοίκηση
µιας ε!ιχείρησης (µικρού ή µεσαίου µεγέθους), (β) Φύλλα εργασίας, ασκή-
σεις, εφαρµογές (γ) Μελέτες ανάλυσης !ερι!τώσεων (δ) Σύνδεση µε τις ε!ι-
χειρήσεις (οργάνωση ε!ισκέψεων σε οικονοµικούς οργανισµούς).
55
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
Εκ!αιδευτικό υλικό το ο!οίο θα διαµορφωθεί α!ό τους διδάσκοντες.
(Αν. Καθηγήτρια Ευγενία Πετρίδου, Ε!. Καθηγητής Ιορδάνης Φλωρό-
!ουλος, Ε!. Καθηγήτρια Ελεονώρα Καρασαββίδου, Ε!. Καθηγητής Χρήστος
Νεγκάκης, Ε!. Καθηγητής Χαράλαµ!ος Σ!αθής, Λέκτορας Εµµανουέλλα
Πλακογιαννάκη)
(Υ!εύθ. Ν. Μαγγιώρος)
42. ∆ιδασκαλία των Θρησκευτικών µε νέες τεχνολογίες

Το µάθηµα ε!ικεντρώνεται στο !ώς οι νέες τεχνολογίες εντάσσονται στην
εκ!αίδευση και !ώς η χρήση των µέσων αυτών διευκολύνει τη διδασκαλία
και ενισχύει τη µάθηση. Παρουσιάζονται τρό!οι εφαρµογής των υ!ολογι-
στών στη σχολική τάξη και διδασκαλίας των Θρησκευτικών µε εκ!αιδευτικό
λογισµικό !ολυµέσων. Ποιες αλλαγές φέρνουν στον τρό!ο ε!ικοινωνίας και
συνεργασίας εντός αλλά και εκτός του σχολείου και τι αλλάζει στη διδακτι-
κή και στη µαθησιακή διαδικασία. Ε!ίδειξη εκ!αιδευτικών λογισµικών και
τρό!ου χρήσης τους στην τάξη. Σύγχρονες θεωρίες µάθησης και διδασκα-
λίας µε υ!ολογιστές. Πλεονεκτήµατα - µειονεκτήµατα. Ο νέος ρόλος του θε-
ολόγου - καθηγητή και του µαθητή.
Εγχειρίδια: 1. Bασιλική Mητρο!ούλου, Nέες Tεχνολογίες και θρησκευτική α-
γωγή, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2007.
2. Aνδρέας Kόλλιας, Oι υολογιστές στη διδασκαλία και τη µάθηση, εκδόσεις
Kλειδάριθµος, Aθήνα.
3. E. Zωγό!ουλος, Nέες Tεχνολογίες και Mέσα Eικοινωνίας στην Eκαιδευτι-
κή ∆ιαδικασία, εκδόσεις Kλειδάριθµος, Aθήνα 2001.
4. A. Pά!της, και A. Pά!τη, Mάθηση και ∆ιδασκαλία στην Eοχή της Πληρο-
φορίας, τόµος A′, B′ εκδόσεις Aρ. Pά!της, Aθήνα 2002.
(Β. Μητρο!ούλου)
Ε. ΤΟΜΕΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
43. Φύλο, Πολιτισµός, Θρησκεία

Εγχειρίδιο: 1α. Αναστασία Μ!ιτσάνη, Οι Γυναίκες του Γκρέκο, εκδόσεις
1β. Σηµειώσεις.
(Ιω. Πέτρου - Ν. Πα!αγεωργίου)
56
44. Χριστιανισµός και Νεοελληνική Λογοτεχνία
Εξετάζεται και ανα!τύσσεται η ε!ίδραση του Χριστιανισµού, και µάλιστα της
ορθόδοξης !αραδόσεως, στη νεοελληνική λογοτεχνία και δίνεται έµφαση στα
κείµενα των Πα!αδιαµάντη, Μωραϊτίδη, Κόντογλου, Σεφέρη, Πεντζίκη.
Εγχειρίδια: 1. Ανέστης Κεσελό!ουλος, Αό τον Πααδιαµάντη στον Πεντζί-
κη. Ορθόδοξη Παράδοση και Νεοελληνική Λογοτεχνία, εκδόσεις «Το Παλίµψη-
στον», Θεσσαλονίκη 2003.
2. Nεοελληνική λογοτεχνία, εκδόσεις Aστήρ, Aθήνα.
3. N. ∆. Tριανταφυλλο!ούλου, ∆αιµόνιο µεσηµβρινό, εκδόσεις Γρηγόρη,
Aθήνα.
4. Aν. Kεσελό!ουλος, H λειτουργική αράδοση, στον Aλέξανδρο Πααδιαµά-
ντη, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2000.
(Α. Κεσελό!ουλος)
45. Θεολογικά ρεύµατα της Τουρκοκρατίας

Εγχειρίδια: 1α. !. Bασίλειος Kαλλιακµάνης, Θεολογικά ρεύµατα της τουρκοκρα-
τίας, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2008.
1β. Γ. Μαντζαρίδης, Οδοιορικό θεολογικής Ανθρωολογίας, Άγιον Όρος
2008.
2. G. Podskalsky, H ελληνική θεολογία εί τουρκοκρατίας 1453-1821, MIET,
Aθήνα 2005.
46. Ψηφιακή διατήρηση Πολιτιστικής Κληρονοµιάς: Βάσεις ∆εδοµένων –

Ψηφιακά αρχεία
Η !ροο!τική της διανυόµενης ε!οχής αναδεικνύει τον δυναµικό χώρο
της ∆ιατήρησης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς ως ένα !εδίο ιδιαιτέρου
ε!ιστηµονικού και τεχνολογικού ενδιαφέροντος µε άµεσες και χρηστικές ε-
φαρµογές. Α!οδεικτικό στοιχείο α!οτελεί το !ολύ!τυχο ερευνητικό και εκ-
!αιδευτικό ενδιαφέρον τόσο σε ευρω!αϊκό ε!ί!εδο όσο και σε !αγκόσµιο.
Αντικείµενα του µαθήµατος:
Α. Τεχνικές ψηφιακής ανάκτησης και διατήρησης έργων.
Β. Ψηφιακές συλλογές.
Γ. Ψηφιακά µουσεία.
∆. Εισαγωγή στις Βάσεις ∆εδοµένων.
Ε. Πρόγραµµα Access.
57
γασίας, ψηφιακής ληροφορίας, εκδόσεις Aφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2004.
2. R. Ramakrishnan - R. Gehrke, Συστήµατα διαχείρισης βάσεων δεδοµέ-
νων, εκδόσεις Tζιόλα, Θεσσαλονίκη 2002.
47. Ψηφιακή ∆ιαχείριση Πληροφορίας. Σχεδίαση Ιστοσελίδων και Ψη-

φιακές Eκδόσεις
Το µάθηµα αναφέρεται στη διαδικασία και µεθοδολογία !αραγωγής
κειµένων τόσο µε τη συµβατική µορφή εντύ!ων (διατριβές, !εριοδικά, βι-
βλία, κ.ά.), όσο και µε την µορφή του υ!ερκειµένου (hypertext: ιστοσελίδες,
e-βιβλία, e-!εριοδικά κλ!.) µε τα σύγχρονα µέσα και τεχνολογίες. Ανα-
!τύσσεται στη βάση της ακόλουθης διάρθρωσης:
1. Εισαγωγή στην !ληροφορία και τη διαχείρισή της.
2. Τεχνικές διαχείρισης !ληροφορίας.
3. Αρχές σχεδίασης εντύ!ου.
4. Υλο!οίηση της µορφής εγγράφου: (α) ψηφιακά µε χρήση Η/Υ, (β)
ηλεκτρονική δηµοσιο!οίηση και διακίνηση µέσω διαδικτύου.
5. Σχεδίαση και δηµοσιο!οίηση ιστοσελίδων.
6. ΕΡΓΑΣΙΑ: εκ!όνηση εφαρµοσµένης !αραγωγής εντύ!ου στα !λαίσια
του µαθήµατος.
γασίας, ψηφιακής ληροφορίας, εκδόσεις Aφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2004.
2. Π. Aναστασιάδης, Στον αιώνα της Πληροφορίας, εκδόσεις Λιβάνη, Θεσ-
58
ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ
Α. ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΒΛΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑΣ
1. Τα χειρόγραφα του Κουµράν και η ε6οχή τους

Η ανακάλυψη των χειρογράφων του Κουµράν δηµιούργησε µια νέα ε!οχή
και !εριοχή στην έρευνα της Παλαιάς ∆ιαθήκης. Στο µάθηµα θα µελετηθεί
το !εριεχόµενο των χειρογράφων, η θεολογία τους καθώς και ο !εριβάλλων
χώρος την ε!οχή !ου ζουν οι Εσσαίοι στην !εριοχή. Αυτή η !ροσέγγιση γί-
νεται δυνατή κυρίως µέσω της α!οκαλυ!τικής γραµµατείας.
Εγχειρίδια: 1α. ∆. Καϊµάκης, Τα χειρόγραφα του Κουµράν και η θεολογία τους,
εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
1β. ∆. Καϊµάκης, Η ιουδαϊκή αοκαλυτική Γραµµατεία και η θεολογία της, εκ-
δόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2007.
2. Γ. Γρατσέας - Σ. Αγουρίδης, Τα χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας, εκδό-
σεις Άρτος Zωής, Αθήνα 2003.
2. Οι θρησκευτικοί θεσµοί του αρχαίου Ισραήλ

Το µάθηµα θα ασχοληθεί µε τη µελέτη των θρησκευτικών θεσµών του αρ-
χαίου Ισραήλ. Θα µελετήσουµε τους τό!ους λατρείας καθώς και τις γιορτές
και λειτουργίες του αρχαίου Ισραήλ µε !ιο σηµαντική την αγγελική λει-
τουργία του Κουµράν.
Εγχειρίδια: 1α. ∆. Καϊµάκης, Οι θεσµοί της Παλαιάς ∆ιαθήκης, εκδόσεις Bά-
1β. ∆. Καϊµάκης, Τα Ελοχίµ δεν θα ταραχθούν εις τον αιώνα, εκδόσεις Bάνιας,
2. N. Ολυµ!ίου, Το βαµά ως χώρος λατρείας στο αρχαίο Ισραήλ, εκδόσεις ∆.
Mαυροµάττη, Αθήνα 1991.
3. Βιβλική και λειτουργική θεολογία

Αγία Γραφή και Ευχαριστία στη σύγχρονη θεολογική !ροβληµατική συ-
59
µ!λέκονται διαλεκτικά, και θα έλεγε κανείς και δυναµικά, ως δύο µεγέθη
!ου καθορίζουν σε µεγάλο βαθµό την ταυτότητα της χριστιανικής διδασκα-
λίας. Αν στο !αρελθόν κυριαρχούσε η διαλεκτική Αγίας Γραφής - Παράδο-
σης, αυτό !ου σήµερα καθορίζει, αλλά και στο άµεσο µέλλον !ρόκειται να
καθορίσει σηµαντικά τις θεολογικές συζητήσεις είναι η σχέση του !ρωτογε-
νώς καταγεγραµµένου λόγου του Θεού (Αγία Γραφή) και της !ρωτογενούς
εµ!ειρίας της Εκκλησίας (Ευχαριστία). Μακροερµηνευτική ανάλυση των ευ-
χαριστιακών, εκκλησιολογικών, !νευµατολογικών και εσχατολογικών χω-
ρίων της Κ.∆. Το αίτηµα της λειτουργικής αναγέννησης. Θεολογικά ε!ιχει-
ρήµατα υ!έρ και ανασκευή των ε!ιχειρηµάτων !ου κατά καιρούς !αρου-
σιάζονται εναντίον της λειτουργικής αναγέννησης.
Εγχειρίδια: 1α. Π. Βασιλειάδη, Lex orandi. Λειτουργική θεολογία και λειτουρ-
γική αναγέννηση, εκδόσεις Ίνδικτος, Αθήνα 2005.
1β. Π. Βασιλειάδης, Είκαιρα Αγιογραφικά θέµατα, εκδόσεις Π. Πουρναράς,
2. Π. Βασιλειάδης, Τα Λόγια του Ιησού. Το αρχαιότερο Ευαγγέλιο, εκδόσεις
Άρτος Zωής, Αθήνα 2005.
4. Βιβλική εβραϊκή γλώσσα

Σκο!ός του µαθήµατος είναι η εκµάθηση της γλώσσας του !ρωτότυ!ου κει-
µένου της Παλαιάς ∆ιαθήκης: Λεξιλόγιο, Γραµµατική, Συντακτικό.
Εγχειρίδια: 1. ∆. ∆όϊκος – M. Κωνσταντίνου, Γλωσσική ανάλυση της Πεντα-
τεύχου, εκδόσεις E!ίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2008.
2. M. Κωνσταντίνου, Βίβλος και Ουγαριτικά κείµενα, εκδόσεις E!ίκεντρο,
(M. Κωνσταντίνου)
5. Το 6ολιτιστικό 6εριβάλλον της Βίβλου

Το σύγγραµµα εξετάζει τις κυριότερες !ηγές !ου έχουµε στη διάθεσή µας για
την ιστορία της Παλαιστίνης.
Εγχειρίδια: 1. M. Κωνσταντίνου, Πηγές της Ιστορίας της Παλαιστίνης, εκδό-
σεις E!ίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2005.
2. M. Κωνσταντίνου, Παλαιά ∆ιαθήκη. Αοκρυτογραφώντας την ανανθρώ-
ινη κληρονοµιά, εκδόσεις Aρµός, Αθήνα 2008.
(M. Κωνσταντίνου)
60
6. Η αίρεση του «Ορφικού βίου» σε σχέση µε τη θρησκευτική «ορθοδοξία»
του ολυµ6ιακού 6ανθέου
Εγχειρίδια: 1. Russell McCutcheon, Κατασκευάζοντας τη Θρησκεία, εκδόσεις
Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2003.
2. L. Martin - P. Pachis, Hellenization, Empire and Globalization: Lessons from
Antiquity, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2004.
(Π. Παχής)
7. Η δευτερονοµιστική 6αράδοση και η ε6ίδρασή της στη βιβλική γραµ-

µατεία
Εγχειρίδια: 1. I. Μούρτζιος, Η Παλαιά ∆ιαθήκη. ∆ιάγραµµα εριεχοµένου των
Ιστορικών Βιβλίων, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1998.
2. Στ. Καλαντζάκης, «Εν αρχή εοίησεν ο Θεός». Ερµηνευτική ανάλυση των
ερί δηµιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονί-
κη 2001.
(Iω. Μούρτζιος)
8. Ερµηνεία 6αλαιοδιαθηκικών κειµένων

Εγχειρίδια: 1. I. Μούρτζιος, Ερµηνευτικές µελέτες στην Παλαιά ∆ιαθήκη, τόµ. Β′,
2. H. B. Οικονόµου, Παραδόσεις Αρχαιολογίας της Παλαιστίνης και Βιβλικής
Θεσµολογίας, εκδόσεις Πανε!ιστηµίου Aθηνών, Αθήνα 1985.
(Iω. Μούρτζιος)
9. Μετάφραση και µεταφραστές στη χριστιανική γραµµατεία

Μεταφράσεις και µεταφραστές της Βίβλου, !ατερικών και λειτουργικών κει-
µένων στις δύο κλασικές γλώσσες (ελληνική και λατινική) α!ό τα χρόνια του
Ιερωνύµου ως την άλωση της Κωνσταντινού!ολης (1453), στο !λαίσιο του
θεολογικού και !ολιτισµικού διαλόγου Ανατολής και ∆ύσης.
Εγχειρίδια: 1α. A. Κόλτσιου-Νικήτα, Το κύρος των Πατέρων της Εκκλησίας,
1β. ∆. Γούτσου ∆. (ε!ιµ.), Ο Λόγος της µετάφρασης, εκδόσεις Eλληνικά
Γράµµατα Αθήνα 2001.
2. Xρ. Σαλτα!ήδας, Μετάφραση και ιστότητα. Το νεύµα ή το γράµµα; εκδό-
σεις A!όστροφος, Κέρκυρα 2000.
(A. Κόλτσιου-Νικήτα)
61
10. Παλαιογραφία και κριτική κειµένων
Σκο!ός του µαθήµατος είναι: α) να γνωρίσουν οι φοιτητές την ιστορία της
χειρόγραφης !αράδοσης των κειµένων καθώς και τη µέθοδο και τους µηχα-
νισµούς κριτικής έκδοσης ενός κειµένου και β) να ασκηθούν στην ανάγνω-
ση χειρογράφων.
Εγχειρίδια: 1α. A. Κόλτσιου-Νικήτα, Φουλγεντίον, Προς Πέτρον ερί ίστε-
ως editio princeps, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1999.
1β. Ed. Mioni Ed., Εισαγωγή στην Ελληνική Παλαιογραφία (µετάφρ. Ν.Μ.
Παναγιωτάκη), εκδόσεις M.I.E.T., Αθήνα 1977.
2. L. D.Reynolds L.D. - Wilson L.D., Αντιγραφείς και φιλόλογοι. Το ιστορικό
της αράδοσης των κλασικών κειµένων (µετάφρ. Ν. Μ. Παναγιωτάκη), εκδόσεις
M.I.E.T., Αθήνα 1981.
(A. Κόλτσιου-Νικήτα)
11. Α6όκρυφα χριστιανικά κείµενα

Θα γίνει γενική !αρουσίαση της σύγχρονης !ροβληµατικής για τη σχέση α-
νάµεσα στην α!όκρυφη χριστιανική γραµµατεία και την Καινή ∆ιαθήκη.
Θα µελετηθούν διηγήσεις των α!όκρυφων συγκριτικά !ρος τις αντίστοιχες
της Καινής ∆ιαθήκης. Τέλος θα !ροβληθεί η ε!ίδραση των Α!όκρυφων στη
ζωή και την τέχνη της Εκκλησίας και γενικότερα τον !ολιτισµό.
Εγχειρίδια: 1α. I. Καραβιδό!ουλος, Α’ Αόκρυφα χριστιανικά κείµενα, εκ-
1β. I. Καραβιδό!ουλος, Β’ Αόκρυφα χριστιανικά κείµενα, εκδόσεις Π.
2. K. Μ!οζίνης, Το Ευαγγέλιο του Νικοδήµου, εκδόσεις Zήτρος, Θεσσαλο-
νίκη.
(!. Iω. Σκιαδαρέσης)
12. Ο Αριστοτέλης και η ελληνική σκέψη στην Αραβική Παράδοση

Εξετάζεται η ιστορία µεταβίβασης των ελληνικών γραµµάτων στον αραβοϊ-
σλαµικό κόσµο και η ε!ίδρασή τους στην !νευµατική καρ!οφορία του «α-
ραβοϊσλαµικού !ολιτισµού» (8ος-13ος αι.). Στο !ρώτο µέρος εξετάζεται η ι-
στορία µεταβίβασης των ελληνικών γραµµάτων στην αραβική !αράδοση
και η δηµιουργία των αραβικών ε!ιστηµών· στο δεύτερο διδάσκεται η ιστο-
ρία µεταβίβασης των ελληνικών γραµµάτων και του Αριστοτέλη στην αρα-
βοϊσλαµική !αράδοση, ενώ στο τρίτο µέρος εξετάζονται τα ελληνοαραβικά
62
γνωµολόγια και η ψευδε!ίγραφη αριστοτελική φιλολογία. Το αντικείµενο
της τελευταίας ενότητας αφορά στην αξιο!οίηση της αριστοτελικής φιλοσο-
φίας και της ελληνικής σκέψης α!ό τους Άραβες, τη δηµιουργία του αρα-
βοϊσλαµικού Αριστοτελισµού, τη γένεση της ισλαµικής φιλοσοφίας, τους φο-
ρείς της (al-Kindî, al-Fârâbî, Ibn Sînâ, al-Ghazzâlî, Ibn Rushd) και τη µεταβί-
βαση του αραβικού αριστοτελισµού στην ευρω!αϊκή σκέψη, κυρίως δια µέ-
σου του Αλβέρτου του Μεγάλου και του Θωµά του Ακινάτη.
Εγχειρίδια: 1α. Γρ. Ζιάκα, Τα Ελληνικά Γράµµατα και ο Αριστοτέλης στην
Αραβική Παράδοση, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2007.
1β. Γρ. Ζιάκα, Ισλάµ. Θρησκεία και ολιτεία, εκδόσεις Kορνηλία Σφακιανά-
κη, Θεσσαλονίκη 32007.
2. ∆. Γούτας, Η αρχαία ελληνική σκέψη στον αραβικό ολιτισµό, εκδόσεις Πε-
ρί!λους, Αθήνα 2001.
(Α. Ζιάκα)
13. E6ιστολές της Kαινής ∆ιαθήκης
Η !ρος Εβραίους ε!ιστολή, ένα έργο γραµµένο σε ανώτερη κοινή ελληνι-
στική γλώσσα, κεντρίζει το ενδιαφέρον των ερευνητών τόσο ως !ρος τη δο-
µή της όσο και ως !ρος τις ιδέες της. Παρόλα αυτά υ!άρχουν διαφορετικές
α!όψεις και εκτιµήσεις για την αξία της και τη θέση της στον Κανόνα. Σκο-
!ός του µαθήµατος είναι µέσα α!ό την ερµηνεία !ερικο!ών της ε!ιστολής
να αναδειχθεί η µεγάλη θεολογική αξία της.
Εγχειρίδια: 1α. Γ. Γρατσέας, Η ρος Εβραίους ειστολή, εκδόσεις Π. Πουρ-
1β. M. Γκουτζιούδης, Ιωβηλαίο έτος, Μελχισεδέκ και η ρος Εβραίους Ειστο-
λή, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006.
2. B. Στογιάννος, Πρώτη Ειστολή Πέτρου, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσ-
(X. Aτµατζίδης)
Β. ΤΟΜΕΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ
14. Iστορία – Θεσµοί της Eκκλησίας Θεσσαλονίκης α6ό τις διηγήσεις των
θαυµάτων του Aγίου ∆ηµητρίου
Σηµειώσεις.
(A. Nανάκης - A. Kυριατζή)
63
15. Aιρέσεις και Oρθόδοξη Πίστη κατά την 6ρώτη χιλιετία
Eγχειρίδια: 1α. N. Mατσούκας, Oρθοδοξία και αίρεση στους εκκλησιαστικούς
συγγραφείς του ∆′, E′ και Στ′ αιώνα, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη
1992.
1β. N. Mατσούκας, ∆αµασκηνού Iωάννου, Kατά Mανιχαίων διάλογος και ρος
τους διαβάλλοντας τας αγίας εικόνας, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη
1998.
(Φωτ. Iωαννίδης)
16. Iωάννης Bέκκος, Γρηγόριος Παλαµάς, Bησσαρίων Nικαίας και Mάρ-

κος Eφέσου και το ζήτηµα του Filioque.
Tο ζήτηµα της εκ!όρευσης του Aγίου Πνεύµατος α!ασχόλησε τους εκκλη-
σιαστικούς συγγραφείς και !ατέρες στο !λαίσιο των συζητήσεων και συνό-
δων του 13ου, 14ου και 15ου αιώνα. Στόχος του µαθήµατος είναι να !αρου-
σιάσει τις τάσεις !ου ανα!τύχθηκαν εντός της ορθόδοξης εκκλησίας και να
εξετασθεί η διδασκαλία των κυριοτέρων εκφραστών τους µέσα α!ό τη συγ-
γραφική τους !αραγωγή.
Eγχειρίδια: 1α. X. Aραµ!ατζής, Aνθολογία των Πατερικών Kειµένων του
14ου-15ου αιώνα, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2008.
1β. X. Aραµ!ατζής, H ορθόδοξη αντιρρητική γραµµατεία του 13ου αιώνα, εκ-
2. Π. Xρήστου, Eκκλησιαστική γραµµατολογία, τόµος B′, εκδόσεις Kυροµά-
νος, Θεσσαλονίκη 2002.
(Xρ. Aραµ!ατζής)
17. O «θεωρητικός Bίος» στην ανατολική χριστιανική 6αράδοση

Tο µάθηµα α!οσκο!εί στην µύηση των φοιτητών στα έργα των !ατέρων και
εκκλησιαστικών συγγραφέων !ου αναφέρονται στον «θεωρητικό βίο», στην
!ορεία δηλαδή των αγίων !ρος τη συνάντηση µε τον Θεό και τη µέθεξη των
θεο!οιών ενεργειών του α!ό τον !αρόντα βίο. Tο µάθηµα ε!ικεντρώνεται
στους Kα!!αδόκες Γρηγόριο Θεολόγο και Γρηγόριο Nύσσης, και στους Eυά-
γριο Ποντικό, ∆ιάδοχο Φωτικής, Iωάννη της Kλίµακος και τον Συµεών τον
Nέο Θεολόγο.
Eγχειρίδια: 1α. T. Spidlik, H νευµατικότητα του ανατολικού χριστιανισµού,
64
1β. Γρηγορίου Παλαµά συγγράµµατα, τόµος B′, εκδόσεις Kυροµάνος,
2. Nικηφόρου Kαλλίστου Ξανθο!ούλου, Eξήγησις σύντοµος εις την Kλίµα-
κα του Iωάννου, I. M. Nικο!όλεως και Πρεβέζης, Πρέβεζα 1997.
(Xρ. Aραµ!ατζής)
18. Εισαγωγή στην Εκκλησιαστική Ιστορία της Ελλάδος

Μετά α!ό εισαγωγή στην Ιστορία και την Εκκλησιαστική Ιστορία και τις βο-
ηθητικές ε!ιστήµες της, !αρουσιάζονται αναλυτικά οι διάφορες !ηγές (άµε-
σες και έµµεσες) της Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Ελλάδος και !αρέχονται
στοιχεία κριτικής εκδόσεως κειµένων.
Εγχειρίδια: 1α. Γεώργιος ∆. Μεταλληνός, Πηγές Εκκλησιαστικής Ιστορίας, β’
ε!ανέκδοση, εκδόσεις Αρµός, Αθήνα 1998.
1β. Xρυσοστ. Πα!αδό!ουλος (Aρχιε!ίσκο!ος Aθηνών), H Eκκλησία της
Eλλάδος α’ αρχής µέχρι του 1934, A!οστολική ∆ιακονία της Eκκλησίας της
Eλλάδος, Aθήνα 2000.
(Ν. Κρουσουλούδης)
19. Σλαβική Αγιολογία

Εγχειρίδιο: ∆. Γόνης, Ο Όσιος Ιωάννης ο Ριλιώτης, Προλεγόµενα στα υµναγιολο-
γικά ελληνικά κείµενα, εκδόσεις Αρµός, Αθήνα 1997.
(Ελ. Οικονόµου)
20. Xριστιανική µνηµειακή το6ογραφία των Πρεσ6ών (Iστορικά στοι-

χεία, Aρχιτεκτονική, Zωγραφική).
Eγχειρίδια: 1α. N. K. Mουτσό!ουλος, H Bασιλική του Aγίου Aχιλλείου στην
Πρέσα. Ένα Mνηµείο κιβωτός της τοικής Iστορίας, εκδόσεις Παρατηρητής,
1β. N. K. Mουτσό!ουλος, Bυζαντινά και Mεταβυζαντινά µνηµεία της Mακεδο-
νίας. Eκκλησίες του Nοµού Φλώρινας, εκδόσεις Mαλλιάρης, Θεσσαλονίκη 2003.
(Γλ. M. Xατζούλη)
21. Η 6νευµατική κίνηση στον υ6όδουλο και τον 6αροικιακό Ελληνισµό

(18ου - 19ου αι.)
Εγχειρίδια: 1α. ∆ιον. ∆. Βαλαής, Πτυχές αό την νευµατική κίνηση στον υό-
65
δουλο και τον αροικιακό Ελληνισµό κατά την ερίοδο του 18ου - 19ου αι., εκδόσεις
Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2005.
1β. ∆ιον. ∆. Βαλαής, Ανάλεκτα αό τη χειρόγραφη αράδοση του Ελληνισµού
(17 - 19°ς αι.), εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006.
ος
2α. Mανουήλ Γεδεών, H νευµατική κίνησις του Γένους κατά τον IH′ και IΘ′
αιώνα, εκδόσεις Eρµής, Aθήνα.
2β. Aικ. Kουµαριανού – Λ. ∆ρούλια – E. Layton, Tο ελληνικό βιβλίο (1476-
1830), Mορφωτικό Ίδρυµα Eθνικής Tρα!έζης, Aθήνα 1986.
(∆. Βαλαής)
22. Μοναχισµός και Ασκητική Γραµµατεία στην Ανατολή και τη ∆ύση Β’

(∆εύτερη Χιλιετία)
Εγχειρίδια: 1α. ∆. Tσάµης, Aνθολόγιο εκκλησιαστικών κειµένων. Kείµενα της λα-
τινικής γραµµατείας, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2000.
1β. Π. Xρήστου, Eκκλησιαστική Γραµµατολογία B′, εκδόσεις Kυροµάνος,
23. Θεοτόκος: εγκώµια υµνολογικά και τέχνη της Θεοµητορικής αγιότη-

τας
Εγχειρίδια: 1α. ∆. Tσάµης, Θεοµητορικά θαύµατα A′-B′, εκδόσεις Π. Πουρνα-
1β. A. Kορακίδης, Tα ερί του Pωµανού του Mελωδού Mελετήµατα, εκδόσεις
Π. Πουρναράς.
2. ∆. Tσάµης, Θεοµητορικόν. Aνθολόγια Eκκλησιαστικών κειµένων και εικόνων
ρος τιµήν της Yεραγίας Θεοτόκου Mαρίας, τόµος A′, εκδόσεις Λυδία, Θεσσα-
λονίκη 1998.
24. Bυζάντιο και Σλάβοι

Εγχειρίδια: 1. D. Obolensky, H βυζαντινή κοινοολιτεία. H ανατολική Eυρώη,
500-1453, τόµοι A′-B′, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
2. M. Nυσταζο!ούλου-Πελεκίδου, Oι βαλκανικοί λαοί κατά τους µέσους χρό-
νους, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 1992.
(Hλ. Eυαγγέλου)
5
66
25. Πτυχές της Kυριλλοµεθοδιανής κληρονοµιάς.
Eγχειρίδια: 1α. Aντ.-Aιµ. Tαχιάος, Kύριλλος και Mεθόδιος. Oι αρχαιότερες βιο-
γραφίες των Θεσσαλονικέων εκολιτιστών των Σλάβων, Θεσσαλονίκη 2008.
1β. Aντ.-Aιµ. Tαχιάος, Kύριλλος και Mεθόδιος, Oι θεµελιωτές της αρχαίας
σλαβικής γραµµατείας, εκδόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1992.
2α. Aντ.-Aιµ. Tαχιάος, Bυζάντιο, Σλάβοι, Άγιον Όρος. Aναδροµή σε αµοιβαί-
ες σχέσεις και ειδράσεις, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη
2006.
2β. K. Nιχωρίτης, Oι άγιοι Kύριλλος και Mεθόδιος. Oι αγώνες και το έργο τους
για την ένταξη των Σλάβων στον βυζαντινό ολιτισµό και τα ελληνικά γράµµατα,
εκδόσεις Hρόδοτος, Θεσσαλονίκη 2000.
(Hλ. Eυαγγέλου)
Γ. ΤΟΜΕΑΣ ∆ΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
26. Ορθόδοξο Xριστολογικό ∆όγµα και σύγχρονος θεολογικοφιλοσοφικός

6ροβληµατισµός
Εγχειρίδια: 1. Γεώργιος Μαρτζέλος, H Xριστολογία του Bασιλείου Σελευκίας και
η Oικουµενική σηµασία της, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη, 2006.
2. Γ. Mαρτζέλος, Γένεση και Πηγές του όρου της Xαλκηδόνας, εκδόσεις Π.
Πουρναράς, Θεσσαλονίκη.
27. Θεολογία της εικόνας

Εγχειρίδια: 1. ∆. Τσελεγγίδης, Εικονολογικές Μελέτες, Αλεξανδρού!ολη 2003.
2. L. Uspensky, (Mετάφραση: Σ!. Mαρίνη), H Θεολογία της εικόνας στην
Oρθόδοξη Eκκλησία, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 1999.
28. Oρθόδοξη Θεολογία - Aνώτατη Θεολογική εκ6αίδευση σήµερα - Προ-

σανατολισµός της σύγχρονης 6αιδείας
Εγχειρίδια: 1. ∆. Τσελεγγίδης, Ορθόδοξη Θεολογία και Ζωή, εκδόσεις Π. Πουρ-
2. Γ. Πατρώνος, Θεολογία και Oρθόδοξο βίωµα, εκδόσεις ∆όµος, Aθήνα 1994.
67
29. Πατέρες και Φιλοσοφία
Εγχειρίδια: 1α. Λ. Σιάσος, Aίµα σταφυλής, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα.
1β. Migne J. P., Ελληνική Πατρολογία, τόµ. 29 (ΚΕΠΕ), Mέγας Bασίλειος,
Αθήνα 1989.
2α. N. Mατσούκας, Eιστήµη, Φιλοσοφία και Θεολογία στην Eξαήµερο του
Mεγάλου Bασιλείου, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1990.
2β. Eλληνική Πατρολογία, τ. 29 (KEΠE) Mέγας Bασίλειος, Aθήνα
(Λ. Σιάσος)
30. Nεοελληνική αλλοτρίωση

Εγχειρίδια: 1α. Xρ. Γιανναράς, Oρθοδοξία και ∆ύση στη Nεώτερη Eλλάδα, εκδό-
σεις ∆όµος, Aθήνα.
1β. Mακρυγιάννης, Στρατηγού Mακρυγιάννη, Oράµατα και θάµατα, εκδόσεις
MIET, Aθήνα 1983.
2α. N. Πανταζό!ουλος, Nεοελληνικό κράτος και ευρωαϊκή κοινότητα, εκδό-
σεις Παρουσία, Aθήνα 1998.
2β. Mακρυγιάννης, Στρατηγού Mακρυγιάννη, Oράµατα και θάµατα, εκδόσεις
MIET, Aθήνα 1983.
(Λ. Σιάσος)
31. Γέροντας Σωφρόνιος και Nίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης. H Tέχνη της Θε-

ολογίας κι η Θεολογία της Tέχνης
Εγχειρίδια: 1α. Xρ. Σταµούλης, H γυναίκα του Λωτ και η σύγχρονη Θεολογία,
εκδόσεις Ίνδικτος, Aθήνα 2008.
1β. Xρ. Σταµούλης, Άσκηση αυτοσυνειδησίας. Mελετήµατα δογµατικής θεολο-
γίας, εκδόσεις το Παλίµψηστον, Θεσσαλονίκη 2004.
2α. αρχ. Σωφρόνιος (Zαχάρωφ), Oψόµεθα τον Θεόν καθώς έστι, εκδόσεις I.
M. Tιµίου Σταυρού Έσσεξ Aγγλίας 1993.
2β. N. Γ. Πεντζίκης, Oµιλήµατα, εκδόσεις Aκρίτας, Aθήνα 1992.
32. Tο ρίσκο του Θεού, ο έρωτας και η σύγχρονη ε6ιστήµη

Eγχειρίδια: 1α. Xρ. Σταµούλης, Έρωτας και Θάνατος. ∆οκιµή για ένα ολιτισµό
της σάρκωσης, εκδόσεις Aκρίτας, Aθήνα 2008.
1β. Xρ. Σταµούλης, Φύση και αγάη και άλλα µελετήµατα, εκδόσεις το Πα-
λίµψηστον, Θεσσαλονίκη 2007.
68
2α. I. Prigogine, Tο τέλος της βεβαιότητας. Xρόνος, χάος και νόµοι της φύσης,
εκδόσεις Kάτο!τρο, Aθήνα 2003.
2β. M. Onfray, Πραγµατεία ερί αθεολογίας. Φυσική της Mεταφυσικής, εκδό-
σεις Eξάντας - Nήµατα, Aθήνα 2006.
33. Θεολογία ωδύνουσα; (Το 6ρόβληµα της Θεοδικίας και το ερώτηµα

του Κακού)
Εγχειρίδια: 1α. N. Ματσούκας, Το Πρόβληµα του Κακού (∆οκίµιο Πατερικής Θε-
ολογίας), Θεσσαλονίκη 2002.
1β. I. ∆αµασκηνός, Κατά Μανιχαίων ∆ιάλογος, Προς τους διαβάλλοντας τας α-
γίας Εικόνας Λόγοι Τρεις, Κείµενο - µετάφραση - εισαγωγή - σχόλια Ν. Μα-
τσούκα, Θεσσαλονίκη 1988.
34. «Ποιητική Θεολογία». Α6ό τις οµιλίες του Πρόκλου Κωνσταντινου-

6όλεως στα 6οιήµατα του Ρωµανού του Μελωδού
Εγχειρίδια: 1α. Iω. Κουρεµ!ελές, Η Οµιλία του Πατριάρχη Πρόκλου «εις την Πα-
ναγίαν Θεοτόκον» και η αάντηση του Νεστορίου, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσ-
1β. αρχ. Aν. Κουστένης, Ρωµανού Μελωδού Ύµνοι, Αθήνα 2003.
2α. A. Λ. Kορακίδης, Tα ερί του Pωµανού του Mελωδού Mελετήµατα, εκδό-
2β. A. Λ. Kορακίδης, Pωµανού του Mελωδού Ύµνος και Λόγος, εκδόσεις Π.
35. Παγκοσµιο6οίηση: Πρόκληση για την Ορθόδοξη Εκκλησία και την

Οικουµενική Κίνηση
Εγχειρίδια: 1. Αναστάσιος Γιαννουλάτος, Αρχιε!ίσκο!ος Τιράνων και !ά-
σης Αλβανίας, Παγκοσµιότητα και Ορθοδοξία, εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 20024.
2. !. Eµµανουήλ Kλάψης, Oρθόδοξες Eκκλησίες σε έναν λουραλιστικό κόσµο.
Ένας οικουµενικός διάλογος, εκδόσεις Kαστανιώτη, Aθήνα 2006.
69
∆. ΤΟΜΕΑΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ
36. Λατρευτική αγωγή στην 6αιδική και εφηβική ηλικία

Κάθε κατηχητική και χριστιανο!αιδαγωγική λειτουργία, η ο!οία στοχεύει
στην κάλυψη αναγκών των µελών της εκκλησιαστικής κοινότητας, σχετίζε-
ται µε τη λατρευτική αγωγή των !αιδιών και των εφήβων. Κατά τη δια-
!ραγµάτευση της εν λόγω αγωγής αναφερόµαστε στη θέση των !αιδιών και
των εφήβων στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας, ό!ως αυτή καταγράφεται
α!ό την ιστορία της, στη θεολογική και χριστιανο!αιδαγωγική θεώρησή
της, στο ρόλο της ενορίας, της οικογένειας και του σχολείου, στην !ραγµά-
τωση της λατρευτικής αγωγής και, τέλος, στα !ροβλήµατα και τις δυνατότη-
τες υλο!οίησής της.
Εγχειρίδια: 1. Ιωάννης Β. Κογκούλης, Ο εκκλησιασµός των µαθητών. Συµ-
βολή στη Λατρευτική Αγωγή, β’ έκδοση, εκδόσεις Aδελφών Kυριακίδη, Θεσ-
2. Eµµανουήλ Π. Περσελής, Kατήχηση και αιδεία. Mελετήµατα χριστιανικής
θρησκευτικής αγωγής, εκδόσεις Γρηγόρη, Aθήνα 2003.
37. Εκκλησία και Γυναίκα

Εγχειρίδια: 1. ∆ήµητρα Κούκουρα, Η θέση της Γυναίκας στην Ορθόδοξη Εκκλη-
σία και άλλα Μελετήµατα Οικουµενικού Προβληµατισµού, εκδόσεις Kορνηλία
Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2005.
2. ∆ήµητρα Κούκουρα, H θέσις της γυναικός εν τη Oρθοδόξω Eκκλησία και τα
ερί χειροτονίας των γυναικών, Pόδος, Eλλάς, 30 Oκτ.-7 Nοεµβρ. 1988, εκδόσεις
«Tέρτιος», Kατερίνη.
38. Ιστορική εξέλιξη και Θεολογία των Μυστηρίων

Εγχειρίδια: 1α. Παναγιώτης Σκαλτσής, Γάµος και Θεία Λειτουργία. Συµβολή
στην Ιστορία και τη Θεολογία της Λατρείας, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλο-
νίκη, 1998.
1β. Νέναντ Μιλόσεβιτς, Η Θεία Ευχαριστία ως κέντρον Θείας Λατρείας. Η
Σύνδεσις των Μυστηρίων µετά της Θείας Ευχαριστίας, Θεσσαλονίκη, 2005.
70
2. !. Γεώργιος ∆. Mεταλληνός, H Θεολογική µαρτυρία της εκκλησιαστικής λα-
τρείας, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 1996.
39. Θέµατα Ψαλτικής τέχνης

Εγχειρίδια: 1α. Εµµανουήλ Γιαννό!ουλος, H Ψαλτική Tέχνη. Λόγος και µέλος
στη λατρεία της Oρθόδοξης εκκλησίας, Θεσσαλονίκη 2004 (β′ έκδοση, Θεσσαλο-
νίκη 2008).
1β. !. Κωνσταντίνος Πα!αγιάννης, H Aγία και Mεγάλη Eβδοµάς, Θεσσα-
λονίκη 2004.
2α. Εµµανουήλ Γιαννό!ουλος, H Ψαλτική Tέχνη. Λόγος και µέλος στη λα-
τρεία της Oρθόδοξης εκκλησίας, Θεσσαλονίκη 2004 (β′ έκδοση, Θεσσαλονίκη
2008).
2β. !. Κωνσταντίνος Πα!αγιάννης, Mουσικόν Tριώδιον A′, B′, Θεσσαλονί-
κη 2003.
40. Η Λειτουργική Προσευχή κατά την 6ερίοδο του Ησυχασµού

Εγχειρίδια: 1α. Π. Σκαλτσής, H αράδοση της κοινής και της κατ’ ιδίαν ροσευ-
χής, µε ειδική αναφορά στο Ωρολόγιο του Θηκαρά, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσ-
1β. Π. Σκαλτσής, Θηκαράς, εκδόσεις Ι. Μ. Παντοκράτορος Αγίου Όρους.
2. Aρχιµ. Nικόδηµος Σκρέττας, H νοερά ροσευχή έκφραση αληθούς λατρείας
Θεού, µετά συναγωγής κειµένων αλαιών και νέων γερόντων, εκδόσεις «Mυγδο-
νία», Θεσσαλονίκη 2006.
41. Το ∆ίκαιο των Ετεροδόξων Εκκλησιών
Συγκριτική !αρουσίαση της οργάνωσης και διοίκησης της Ρωµαιοκαθολι-
κής και Αγγλικανικής Εκκλησίας. Η θέση των κληρικών και των λαϊκών, τα
µυστήρια, η εκκλησιαστική !εριουσία, οι εκκλησιαστικές !οινές και τα εκ-
κλησιαστικά δικαστήρια σύµφωνα µε το νέο Κώδικα της Ρωµαιοκαθολικής
Εκκλησίας και την τελευταία έκδοση των Κανόνων της Εκκλησίας της
Αγγλίας. Ιδιαίτερη αναφορά στη διδασκαλία Ρωµαιοκαθολικών και Αγγλι-
κανών για τις σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας.
Εγχειρίδια: 1. Ν. Μαγγιώρος, Tο εριουσιακό δίκαιο της Pωµαιοκαθολικής
Eκκλησίας, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσαλονίκη 2007.
71
2. Le Goff, Ο ολιτισµός της Μεσαιωνικής ∆ύσης, εκδόσεις Bάνιας, Θεσσα-
λονίκη 2004.
42. ∆ηµιουργία και χρήση ηλεκτρονικού υλικού ως διδακτικού µέσου για

τη διδασκαλία των Θρησκευτικών
Πώς σχεδιάζεται µια εκ!αιδευτική εφαρµογή για διδασκαλία στην τάξη.
Ε!ιλογή και χρήση νέων τεχνολογικών µέσων και εφαρµογών στη διδασκα-
λία του µαθήµατος των Θρησκευτικών στη σχολική τάξη. Εφαρµογή των θε-
ωριών µάθησης στις τεχνικές δηµιουργίας σχεδίων µαθηµάτων διδασκαλίας
µε Η/Υ στη σχολική τάξη µε χρήση υ!ολογιστή. Αρχές σχεδιασµού !αρου-
σίασης ηλεκτρονικού υλικού για διδασκαλία µε ηλεκτρονικό υ!ολογιστή
και τεχνικές δηµιουργίας του. Σχεδιασµός και ανά!τυξη σχεδίου διδασκα-
λίας για τα Θρησκευτικά µε Η/Υ.
Εγχειρίδια: 1. Βασιλική Μητρο!ούλου, Tο εκαιδευτικό λογισµικό στη διδα-
σκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Kωνσταντίνος M!ίκος, Eκαιδευτικοί και Hλεκτρονικοί Yολογιστές, εκδό-
σεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1995.
3. Iωάννης Kανάκης, ∆ιδασκαλία και µάθηση µε σύγχρονα µέσα διδασκαλίας,
εκδόσεις Γρηγόρη, Aθήνα 1999.
4. Βασιλική Μητρο!ούλου, Yοδείγµατα συγγραφής εργασιών και βιβλιογρα-
φίας, εκδόσεις I. Kαραδέδος, Mέθεξις, Θεσσαλονίκη 2008.
(Β. Μητρο!ούλου)
Ε. ΤΟΜΕΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
43. Προκλήσεις Βιοηθικής

Το µάθηµα !αρουσιάζει τους !αράγοντες !ου δηµιούργησαν τη βιοηθική
και αντιµετω!ίζει τα διλήµµατα !ου !ροέρχονται α!ό τη βιοτεχνολογία, τη
βιολογία, τη βιοϊατρική και τη γενετική. Αναφέρεται στις !ροκλήσεις !ου α-
ναφέρονται τόσο στην αρχή της ανθρώ!ινης ζωής, ό!ως τεχνητή και εξω-
σωµατική γονιµο!οίηση, κλωνο!οίηση, α!οκωδικο!οίηση ανθρώ!ινου γο-
νιδιώµατος, εµβρυϊκή έρευνα, !ρογεννητικό έλεγχο, εκτρώσεις κ.λ!. όσο και
εκείνες !ου !αρουσιάζονται στην !ορεία και το τέλος της, ό!ως είναι η ευ-
θανασία, οι µεταµοσχεύσεις και ο εγκεφαλικός θάνατος.
Εγχειρίδια: 1. Ανέστης Κεσελό!ουλος, Εκ του Θανάτου εις την Ζωήν.
72
Θεολογική !ροσέγγιση στις !ροκλήσεις της Βιοηθικής, εκδόσεις Π. Πουρνα-
2. A!. Nικολαΐδης, Aό τη γένεση στη γενετική, εκδ. Γρηγόρη, Aθήνα 2006.
3. B. Φανάρας, Yοβοηθούµενη, ανααραγωγή, εκδόσεις Παλίµψηστον,
44. Προσέγγιση στον ορθόδοξο µοναχισµό

Eγχειρίδια: 1. Aν. Kεσελό!ουλος, Aλλ’ είδον µοναχούς. Προσέγγιση στον ορθό-
δοξο µοναχισµό, εκδόσεις Π. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2008.
2. Mωϋσής Aγιορείτης, Kάλλιστος Γουέαρ, Παύλος Eυδοκίµωφ, Oλιβιέ Kλε-
µάν, Σταύρος Φωτίου, Oρθόδοξος µοναχισµός, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 1997.
45. Ποιµαντική και Συµβουλευτική Γάµου και Οικογένειας

Εγχειρίδια: 1. !. Βασίλειος Καλλιακµάνης, Γάµος και οικογενειακή ζωή, εκδό-
2. I. Mεγιεντόρφ, O ορθόδοξος γάµος, εκδόσεις Aκρίτας, Aθήνα 2004.
46. Θρησκευτικές ταυτότητες στο σύγχρονο κόσµο

Το µάθηµα εξετάζει το ρόλο των θρησκευτικών ταυτοτήτων στο σύγχρονο
κόσµο: Περιλαµβάνει θέµατα ό!ως: Θρησκεία και ταυτότητα: Εννοιολογι-
κές !ροσεγγίσεις, Θρησκεία και !ολιτιστικός !λουραλισµός, Η χριστιανική
ταυτότητα σ’ έναν !λουραλιστικό κόσµο, Θρησκεία και βία, Θρησκευτικές
ταυτότητες: µέσο σύγκρουσης ή συναίνεσης; Μετανάστες στην Ελλάδα: Θρη-
σκεία και οργάνωση της καθηµερινής ζωής.
Εγχειρίδια: 1α. N. Πα!αγεωργίου, Μεταµορφώσεις του Ιερού, εκδόσεις Π.
1β. N. Πα!αγεωργίου, Ινδία - Μύθος και Πραγµατικότητα, εκδόσεις Μέθεξη,
47. Ψηφιακή Ε6εξεργασία Θεολογικών ∆εδοµένων και Κειµένων (TLG).

Έρευνα & Ερευνητικά Προγράµµατα.
Εισαγωγή στην Θεωρία της Πληροφορίας και εφαρµογές της στα θεολογικά
73
δεδοµένα. Η εργοδικότητα των Η/Υ στην άντληση, ανάλυση και ε!εξεργα-
σία των δεδοµένων θεολογικού ενδιαφέροντος. Ειδικές µετρητικές εφαρµο-
γές στον χώρο της θεολογικής έρευνας.
Ανάλυση και ε!εξεργασία του κειµενικού !λούτου της Θεολογίας µε την υ-
!οστήριξη των λογικών µηχανών της Πληροφορικής. Συνδροµή της υ!ολογι-
στικής τεχνογνωσίας στην άντληση δεδοµένων (data mining) και δόµηση ε-
φαρµογών στο κυριότερο !εδίο της θεολογικής έρευνας: τα κείµενα. Ψηφιο!οι-
ήσεις, αναλύσεις !εριεχοµένου, ψηφιακή ε!εξεργασία λόγου, αναλύσεις δοµής,
!εριλήψεις, ψηφιακή ε!εξεργασία κειµένου κ.ά. Ειδική αναφορά στην ψηφια-
κή συλλογή κειµένων ελληνικής γλώσσας TLG: Thesaurus Linguae Graecae.
Παρουσίαση του !εριβάλλοντος χρήσης της Βάσης ∆εδοµένων του TLG.
Συλλογές κειµένων θεολογικών: Sources Chrétiennes, Patrologia Graeca
κ.ά. Ψηφιο!οιήσεις και ψηφιακές µορφές των συλλογών. Τεχνικά στοιχεία
ανάλυσης, κλείδες, ψηφιακοί αλγόριθµοι άντλησης δεδοµένων α!ό τις συλ-
λογές, ευρετήρια κ.λ!.
∆όκιµος, !ληθωρικός και ανα!τυσσόµενος χώρος εφαρµοσµένης έρευνας
και εργασίας είναι ο χώρος σύνταξης, εκ!όνησης και ανά!τυξης !ρογραµ-
µάτων στα !λαίσια !.χ. της Ευρω!αϊκής Ενώσεως. Κεντρικό θεµατικό και
εργονοµικό !εδίο στην διεξαγωγή των θεµατικών ενοτήτων α!οτελεί η α-
ξιο!οίηση της δυναµικής των Η/Υ στην !ρωτοβουλία εκ!όνησης και υ!ο-
βολής !ροτάσεων !ρογραµµάτων.
Εισαγωγή στην λογική των υ!ολογιστικών φύλλων (spreadsheets) και
εργοδική !αρουσίαση του !ρογράµµατος Excel.
Eγχειρίδια: 1α. Nικόλαος Mυρίδης, Πληροφορία και Πληροφορική I. H λη-
ροφορική I. H ληροφορία της Παρατήρησης. Aό το Aναλογικό στο Ψηφιακό, εκ-
δόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2006.
1β. Nικόλαος Mυρίδης, Πληροφορία και Πληροφορική II. ∆ιαδικασίες εεξερ-
γασίας ψηφιακής ληροφορίας, εκδόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2004.
2. G. Ambrosse – P. Harris, Eικόνα, εκδόσεις Dant books, Aθήνα 2006.
48. ∆ιαδίκτυο και Ψηφιακή Εικόνα στην Θεολογική έρευνα, την ε6ιστή-
µη και την τεχνολογία.
Εισαγωγή στον αχανή χώρο του κυβερνοχώρου και ανάλυση των !αρα-
µέτρων του ∆ιαδικτύου. Κριτήρια και !ροϋ!οθέσεις βελτιστο!οιηµένης δια-
δροµής αναζήτησης !ληροφορίας. Κριτική χρήση και σηµασία της ψηφια-
74
κής εικόνας και του αντίστοιχου !εδίου ε!εξεργασίας εικόνας στην λειτουρ-
γικότητα του ∆ιαδικτύου. Θέµατα και στοιχεία ε!εξεργασίας εικόνας. Συ-
σχέτιση και εφαρµογή των διαδικτυακών !ληροφοριών και της άντλησής
τους, ό!ως και της ε!εξεργασίας εικόνας, σε αντικείµενα θεολογικής έρευ-
νας. ∆ιεύρυνση της εστίασης σε θέµατα ε!ιστηµονικής διερεύνησης και εν-
διαφέροντος, καθώς και σε τεχνολογικές !εριοχές και εφαρµογές.
Άσκηση: Εισαγωγή, !αρουσίαση και ανά!τυξη εφαρµογών σε !εριβάλ-
λον PhotoShop.
Eγχειρίδια: 1α. Nικόλαος Mυρίδης, Πληροφορία και Πληροφορική I. H λη-
ροφορική I. H ληροφορία της Παρατήρησης. Aό το Aναλογικό στο Ψηφιακό, εκ-
δόσεις Aφοι Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2006.
1β Nικόλαος Mυρίδης, Πληροφορία και Πληροφορική II. ∆ιαδικασίες εεξερ-
γασίας ψηφιακής ληροφορίας, εκδόσεις Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2004.
2. G. Ambrosse – P. Harris, Eικόνα, εκδόσεις Dant books, Aθήνα 2006.
(Ν.Μυρίδης)
**********
Το ενδεικτικό !ρόγραµµα µαθηµάτων σχηµατο!οιείται α!ό ά!οψη διδα-
κτικών µονάδων ως εξής:
Εξάµηνα Α’ Β’ Γ′ ∆’ Ε’ ΣΤ′ Ζ′ Η’
Μαθήµατα υοχρεωτικά 15 20 15 17 13 17 19 18
Μαθήµατα κατ’ειλογήν
υοχρεωτικά 6 6 6 6 6 6 6
75
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ∆ΩΝ

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΘ
YΠOYPΓIKH AΠOΦAΣH 2008

(Aριθµ. 42621/B7, ΦEK 1365/14.7.2008)
Αντικατάσταση της υ!’ αριθµ. Β7/73 υ!ουργικής α!όφασης (ΦΕΚ 247/τ.

Β′/7.4.1994) !ου αφορά στο Πρόγραµµα Μετα!τυχιακών Σ!ουδών του
Τµήµατος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανε!ι-
στηµίου Θεσσαλονίκης. Παράταση της λειτουργίας του Π.Μ.Σ.
Άρθρο 1
Γενικές ∆ιατάξεις
Το Τµήµα Θεολογίας του Α.Π.Θ. λειτουργεί α!ό τη λήξη του αναµορφωµέ-
νο Πρόγραµµα Μετα!τυχιακών Σ!ουδών (Π.Μ.Σ.), σύµφωνα µε τις διατά-
ξεις της α!όφασης αυτής και τις διατάξεις των άρθρων 10 έως και 12 του ν.
2083/1992.
Άρθρο 2
Αντικείµενο - Σκο6ός
Α) Αντικείµενο του Προγράµµατος είναι η µελέτη και η έρευνα της θεο-
λογίας, ό!ως !εριγράφεται στις ειδικότερες ε!ιστηµονικές !εριοχές του Τµή-
µατος, οι ο!οίες αναφέρονται στο άρθρο 3 της !αρούσης Υ!ουργικής Α!ό-
φασης.
Β) Σκο!ός του Προγράµµατος είναι: 1) Η ειδική σ!ουδή, καλλιέργεια και
!ροαγωγή της ε!ιστήµης της Θεολογίας. 2) Η αρτιότερη συγκρότηση νέων
ε!ιστηµόνων για την !εραιτέρω ανά!τυξη της θεολογικής ε!ιστήµης. 3) Η
στελέχωση της Εκκλησίας και της ∆ηµόσιας Εκ!αίδευσης µε µέλη -κατόχους
υψηλής θεολογικής !αιδείας. 4) Η διερεύνηση και σ!ουδή των ζητηµάτων
!ου σχετίζονται µε την ιστορική και !ολιτιστική ταυτότητα του νεοελληνι-
κού βίου, τη ζωή του σηµερινού ανθρώ!ου, και το ρόλο της Ορθοδοξίας και
76
της θρησκείας γενικότερα στο σύγχρονο κόσµο. 5) Η δηµιουργική ε!ιστη-
µονική ε!αφή µε θεολογικά ρεύµατα και Σχολές του εξωτερικού σε ακαδη-
µαϊκή διδακτική και ερευνητική συνεργασία, κυρίως µε τη Θεολογική Σχο-
λή του Τιµίου Σταυρού της Βοστόνης των ΗΠΑ σύµφωνα µε την ισχύουσα
νοµοθεσία και τις !αρε!όµενες !ανε!ιστηµιακές συνεργασίες.
Άρθρο 3
Μετα6τυχιακοί Τίτλοι
Το Πρόγραµµα Μετα!τυχιακών Σ!ουδών α!ονέµει τους ακόλουθους τίτ-
λους:
1. Μετα6τυχιακό ∆ί6λωµα Ειδίκευσης (Μ.∆..Ε.) στα εξής ε!ιστηµονικά
!εδία µε τις αντίστοιχες ειδικεύσεις:
Α. Ερµηνευτικής Θεολογίας
1. Παλαιά ∆ιαθήκη
2. Καινή ∆ιαθήκη
3. Θρησκειολογία
Β. Ιστορικής Θεολογίας
1. Ιστορία
2. Γραµµατεία
3. Αρχαιολογία
Γ. Συστηµατικής Θεολογίας
1. ∆ογµατική
2. Φιλοσοφία
3. Ηθική
4. Ποιµαντική
5. Κοινωνιολογία
∆. Πρακτικής Θεολογίας
1. Παιδαγωγική
3. Εκκλησιαστικό και Κανονικό ∆ίκαιο
Ε. ∆ιατοµεακό !εδίο Οικουµενικής Θεολογίας µε ειδίκευση
1. Οικουµενική Θεολογία
2. ∆ιδακτορικό ∆ί6λωµα (∆.∆.). Το Τµήµα Θεολογίας α!ονέµει διδα-
κτορικό δί!λωµα Θεολογίας το ο!οίο είναι ενιαίο και ανεξάρτητο α!ό τα
ε!ιστηµονικά !εδία και τις ειδικεύσεις.
77
Άρθρο 4
Κατηγορίες 6τυχιούχων
1. Στο Π.Μ.Σ. για την α!όκτηση Μ.∆.Ε. γίνονται δεκτοί, ύστερα α!ό ε!ιλο-
γή, οι εξής κατηγορίες !τυχιούχων: (α) Πτυχιούχοι Τµηµάτων Θεολογικών
Σχολών της ηµεδα!ής ή οµοταγών αναγνωρισµένων Θεολογικών Σχολών
της αλλοδα!ής, (β) Σε ειδικές εξαιρετικές !ερι!τώσεις και ύστερα α!ό αιτιο-
λογηµένη εισήγηση της !ενταµελούς εξεταστικής ε!ιτρο!ής (α!οτελείται α-
!ό 5 µέλη της Ε!ιτρο!ής Μετα!τυχιακών Προγραµµάτων του Τµήµατος, έ-
να α!ό κάθε τοµέα, και ορίζεται µε α!όφαση της Γ.Σ.Ε.Σ) γίνονται δεκτές υ-
!οψηφιότητες !τυχιούχων άλλων Σχολών ή Τµηµάτων της ηµεδα!ής ή ο-
µοταγών αναγνωρισµένων ιδρυµάτων της αλλοδα!ής, µε την !ροϋ!όθεση
ότι το γνωστικό αντικείµενο της σχεδιαζόµενης µελέτης: (i) βρίσκεται στη
συνέχεια των σ!ουδών τους και (ii) θερα!εύεται α!ό το Τµήµα Θεολογίας
του Αριστοτελείου Πανε!ιστηµίου Θεσσαλονίκης.
2. Για την ένταξη στη διαδικασία α!όκτησης ∆ιδακτορικού ∆ι!λώµατος
(∆.∆.) α!αιτείται η κατοχή του εν λόγω Mετα!τυχιακού ∆ι!λώµατος Eιδί-
κευσης ή άλλου συναφούς µετα!τυχιακού τίτλου της ηµεδα!ής ή αναγνωρι-
σµένου οµοταγούς ιδρύµατος της αλλοδα!ής (Master, Mth κ.λ!.).
Άρθρο 5
Χρονική διάρκεια
Η χρονική διάρκεια σ!ουδών για τη λήψη του Μ.∆.Ε. ορίζεται σε τέσσερα
(4) εξάµηνα - τρία (3) εξάµηνα διδασκαλίας και έρευνας και ένα (1) εξάµη-
νο κατ’ ελάχιστο για τη συγγραφή δι!λωµατικής εργασίας. Η χρονική
διάρκεια για τη λήψη του ∆ιδακτορικού ∆ι!λώµατος ορίζεται σε έξι (6)
τουλάχιστον εξάµηνα µετά τη λήψη του Μ.∆.Ε.
Άρθρο 6
Πρόγραµµα Μαθηµάτων
Για την α!όκτηση Μετα!τυχιακού ∆ι!λώµατος Ειδίκευσης !ροβλέ!ονται
τρία (3) εξάµηνα διδασκαλίας και έρευνας !ου αντιστοιχούν σε 90 !ιστωτι-
κές µονάδες ETCS και ένα (1) εξάµηνο κατ’ ελάχιστο για τη συγγραφή δι-
!λωµατικής εργασίας, !ου αντιστοιχεί σε 30 !ιστωτικές µονάδες. Σύνολο=
120 !ιστωτικές µονάδες. Ο κάθε µετα!τυχιακός φοιτητής, σε συνεργασία µε
78
τον Σύµβουλο Καθηγητή ε!ιλέγει τέσσερα (4) µαθήµατα ανά εξάµηνο (2 ώ-
ρες διδασκαλίας και 1 ώρα άσκησης ανά εβδοµάδα και 3 τουλάχιστον ώρες
έρευνας), το καθένα α!ό τα ο!οία αντιστοιχεί σε 7,5 ETCS. Κατά τη διάρκεια
των τριών !ρώτων εξαµήνων ο µετα!τυχιακός φοιτητής µ!ορεί να ε!ιλέξει
µέχρι δύο (2) µαθήµατα α!ό άλλο ε!ιστηµονικό !εδίο.
Α’ και Β’ Εξάµηνα
Κωδ. ∆.Μ. ETCS
101 Ιουδαϊκός Μυστικισµός (Α′ + Β′) ∆. Καϊµάκης 5 7,5
102 Μεσσιανικά κείµενα της Παλαιάς
∆ιαθήκης (Α′ + Β′) Μ. Κωνσταντίνου 5 7,5
103 Α Η !αράδοση για τον ∆αυίδ στους
!ροφήτες και στην ψαλµική !οίηση
(Α′+Β′) Ι. Μούρτζιος 5 7,5
111 Η Ευχαριστιακή Εκκλησιολογία
της Καινής ∆ιαθήκης (Α′ + Β′) Π. Βασιλειάδης 5 7,5
112 Χριστός και Νόµος στην !αύλεια θεο-
λογία (Α′ + Β′) !. Ι. Σκιαδαρέσης 5 7,5
113 Οι Καθολικές Ε!ιστολές του Ιωάννη
(Α’+ Β’) Χ. Ατµατζίδης 5 7,5
121 Οι θρησκείες και λατρείες της
ελληνιστικής ε!οχής (Α’ + Β’) Π. Παχής 5 7,5
122 Τα Ασιατικά Θρησκεύµατα (Α’ + Β’) Α. Ζιάκα 5 7,5
4. Ιστορία
201 Ζητήµατα α!ό την εθναρχούσα και
Εθνική εκκλησία (Α’ + Β’) Α. Νανάκης 5 7,5
202 Η Εκκλησιαστική ιστορία
κατά τη Βυζαντινή !ερίοδο (Α’ + Β’) Ευ. Αµοιρίδου 5 7,5
79
203 Τεχνική εκ!ονήσεως ε!ιστηµονικής
εργασίας στην Εκκλησιαστική Ιστορία
(Α’ + Β’) Ν. Κρουσουλούδη 5 7,5
204 Σλαβικός φιλελληνισµός (Α’ + Β’) Ε. Οικονόµου 5 7,5
205 Έλληνες Λόγιοι (15ϋς - 17ΰς αι.)
(Α’ + Β’) ∆. Βαλαής 5 7,5
211 Εκκλησιαστική Γραµµατεία της ∆ύσης
(Α’ + Β’) Φ. Ιωαννίδης 5 7,5
212 Ερµηνευτική !ατερικών κειµένων
(A’ + B’) Χρ. Αραµ!ατζής 5 7,5
213 Αγιολογικά !ρότυ!α της α’ χιλιετίας
(Α’ + Β’) Π. Υφαντής 5 7,5
214 Εκκλησιαστική Γραµµατεία και
!νευµατικός βίος των Σλάβων
(Α’ + Β’) Η. Ευαγγέλου 5 7,5
6. Αρχαιολογία
221Α Χριστιανική Ανατολή. Μνηµειακή
το!ογραφία (Μέρος Α’) (Α’ + Β’) Μ. Καζαµία-Τσέρνου 5 7,5
222 Μεταβυζαντινή ζωγραφική: Οι Κρήτες
ζωγράφοι και η Σχολή της Β∆ Ελλάδος
(Α’ + Β’) Γλ. Χατζούλη 5 7,5
301 ∆ογµατική και Φιλοσοφία στην ορθό-
δοξη !αράδοση (Α’ + Β’) Γ. Μαρτζέλος 5 7,5
302Α Εικονολογία (Α’+ Β’) ∆. Τσελεγγίδης 5 7,5
303Α Η ∆ογµατική της Ορθοδοξίας στους
νεώτερους χρόνους (Α’+ Β’) Χ. Σταµούλης 5 7,5
304Α ∆ογµατική Θεολογία στη ∆ύση κατά
τους νεωτέρους χρόνους (Α’+ Β’) I. Κουρεµ!ελές 5 7,5
80
311Α Ιστορία της Φιλοσοφίας (Α’+ Β’) Λ. Σιάσος 5 7,5
9. Ηθική
401 Το ήθος στα όρια του ∆όγµατος και
της Τέχνης (Α’ + Β’) Αν. Κεσελό!ουλος 5 7,5
402 Ηθική, Θρησκεία και Ε!ιστήµες
(Α’ + Β’) !. Β. Καλλιακµάνης 5 7,5
411 Η ενορία στην ιστορία και το !αρόν
(Α’ + Β’) !. Β. Καλλιακµάνης 5 7,5
412 Θέµατα Ποιµαντικής Θεολογίας
(Α’ + Β’) Αν. Κεσελό!ουλος 5 7,5
421 Άνθρω!ος, Θρησκεία, Πολιτισµός
(Α + Β) Ι. Πέτρου 5 7,5
422 Κοινωνία και ιερό (Α + Β) Ν. Πα!αγεωργίου 5 7,5
423 Θεωρία και Εφαρµογές της ψηφιακής
ε!εξεργασίας (θεολογικής) !ληροφο-
ρίας (Α’+ Β’) Ν. Μυρίδης 5 7,5
501 Τα Αναλυτικά Προγράµµατα και το µά-
θηµα των Θρησκευτικών στην Πρωτο-
βάθµια και ∆ευτεροβάθµια Εκ!αίδευ-
ση (Α’ + Β’) Ι. Κογκούλης 5 7,5
502 ∆ια!ροσω!ικές σχέσεις εκ!αιδευτικού-
µαθητή (Α’+Β’) Χ. Βασιλό!ουλος 5 7,5
503 Ο εκ!αιδευτικός θεολόγος σήµερα
(Α’+Β’) ∆. Λά!!ας 5 7,5
504 Μάθηση σε νέα τεχνολογικά !εριβάλ-
λοντα (Α’+Β’) Β. Μητρο!ούλου 5 7,5
81
511 Μεθοδολογία οµιλητικών κειµένων
(Α’ + Β’) ∆. Κούκουρα 5 7,5
512 Θέµατα Εορτολογίου και Ευχολογίου
(Α’+ Β’) Π. Σκαλτσής 5 7,5

521A Αυτοκρατορική Νοµοθεσία και Ιεροί
Κανόνες (Α’+ Β’) Ν. Μαγγιώρος 5 7,5
15. Οικουµενικής Θεολογίας

601 Η Ευχαριστιακή Εκκλησιολογία στη
σύγχρονη χριστιανική µαρτυρία
(Α’ + Β’) Π. Βασιλειάδης 5 7,5
602 Οικουµενική Κοινωνική Ηθική
(Α’ + Β’) Ι. Πέτρου 5 7,5
603Α Ο ε!ίσηµος θεολογικός διάλογος της
Ορθόδοξης Εκκλησίας µε τη Ρωµαιο-
καθολική (Α’ + Β’) Γ. Μαρτζέλος 5 7,5
604Α Ετεροδοξία και Οικουµενισµός
(Α’+ Β’) ∆. Τσελεγγίδης 5 7,5
605Α ∆ογµατική και διάλογος της Ορθο-
δοξίας στους νεώτερους χρόνους
(Α’+ Β’) Χ. Σταµούλης 5 7,5
606 Σύγχρονος Οικουµενικός διάλογος και
εκκλησιολογικός !ροβληµατισµός
(Α’ + Β’) Στ. Τσοµ!ανίδης 5 7,5
607Α Σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας στην
Ευρω!αϊκή Ένωση (Α’ + Β’) Ν. Μαγγιώρος 5 7,5
Όλοι οι φοιτητές έχουν ε!ι!λέον το δικαίωµα να ε!ιλέξουν το ακόλουθο µά-

θηµα: Αρχαία Ελληνικά:
131 Ελληνιστική κοινή και γλώσσα
της Βίβλου (Α’+ Β’) Α. Κόλτσιου-Νικήτα 5 7,5
6
82
Γ’ Εξάµηνο
104 Οι Προφήτες της Παλαιάς ∆ιαθήκης ∆. Καϊµάκης 5 7,5
105 Εβραϊκές ε!ιγραφές της Παλαιστίνης Μ.Κωνσταντίνου 5 7,5
103 Β Η !αράδοση για τον ∆αυίδ στους
Προφήτες και την ψαλµική !οίηση Ι. Μούρτζιος 5 7,5
114 Ανθρώ!ινη σεξουαλικότητα και βι-
βλική σωτηριολογία Π. Βασιλειάδης 5 7,5
115 Θέµατα θεολογίας του Α!. Παύλου !. Ι. Σκιαδαρέσης 5 7,5
116 Η Σχολή του Ιωάννη Χ. Ατµατζίδης 5 7,5
123 Η !ερι!λάνηση του ατόµου στον
ελληνορωµαϊκό κόσµο Π. Παχής 5 7,5
124 Ισλάµ, σύγχρονη !ραγµατικότητα
και διαθρησκειακός διάλογος Α. Ζιάκα 5 7,5
4. Ιστορία
206 Ζητήµατα α!ό τη νεότερη Εκκλη-
σιαστική Ιστορία A. Nανάκης 5 7,5
207 H ιστορία των Σχισµάτων Ευ. Αµοιρίδου 5 7,5
208 Εκκλησιαστική ιστορία των Νέων
Χωρών Ν. Κρουσουλούδης 5 7,5
209 Φιλοσλαβικά ρεύµατα στην Ελλάδα Ε. Οικονόµου 5 7,5
210 Έλληνες λόγιοι (18ος - 19ος αι.) ∆. Βαλαής 5 7,5
215 Αυγουστίνος Ι!!ώνος. Βίος, έργα,
διδασκαλία Φ. Ιωαννίδης 5 7,5
216 Η ανθρω!ολογία των Πατέρων της
Εκκλησίας Χ. Αραµ!ατζής 5 7,5
217 Αγιολογικά !ρότυ!α της β’χιλιετίας Π. Υφαντής 5 7,5
83
218 Μεσαιωνική και Νεότερη Εκκλησια-
στική Γραµµατεία των Σλάβων Η. Ευαγγέλου 5 7,5
6 Αρχαιολογία
221B Χριστιανική Ανατολή, Μνηµειακή
το!ογραφία (Μέρος Β’) Μ. Καζαµία-Τσέρνου 5 7,5
223 Το !ορτραίτο του καλλιτέχνη
κατά τη βυζαντινή και µεταβυζα-
ντινή !ερίοδο Γλ. Χατζούλη 5 7,5
305 ∆όγµα και Φιλοσοφία στην Ορθό-
δοξη !αράδοση Γ. Μαρτζέλος 5 7,5
302B Εικονολογία Γ’ ∆. Τσελεγγίδης 5 7,5
303B Η ∆ογµατική της Ορθοδοξίας στους
νεώτερους χρόνους Γ’ Χ. Σταµούλης 5 7,5
304B ∆ογµατική Θεολογία στη ∆ύση κατά
τους νεωτέρους χρόνους Γ’ Ι. Κουρεµ!ελές 5 7,5
311B Ιστορία της Φιλοσοφίας Λ. Σιάσος 5 7,5
9. Ηθική
403 Θέµατα Βιοηθικής Αν. Κεσελό!ουλος 5 7,5
404 Ειδικά θέµατα Ηθικής !. Β. Καλλιακµάνης 5 7,5
413 Ποιµαντική Κοινωνιολογία !. Β. Καλλιακµάνης 5 7,5
424 Κοινωνικά !ροβλήµατα Ι. Πέτρου 5 7,5
425 Μεθοδολογία κοινωνικών ε!ιστηµών N. Πα!αγεωργίου 5 7,5
426 Πληροφορική τεχνολογία στην
έρευνα σε θεολογικές σ!ουδές Ν. Μυρίδης 5 7,5
84
505 Ηθική και θρησκευτική ανά!τυξη
και αγωγή στην !αιδική και εφηβική
ηλικία Ι. Κογκούλης 5 7,5
506 Ψυχολογικές θεωρίες µάθησης και
σχολική διδακτική !ράξη Χ. Βασιλό!ουλος 5 7,5
507 Η εφαρµογή της οµαδικής διδασκα-
λίας στο µαθηµάτων Θρησκευτικών
(Θεµελίωση και !αραδείγµατα) ∆. Λά!!ας 5 7,5
508 ∆ιδακτικές µεθοδολογίες σε σύγχρονα
µαθησιακά !εριβάλλοντα Β. Μητρο!ούλου 5 7,5
513 Η οµιλητική διάσταση της υµνογρα-
φίας ∆. Κούκουρα 5 7,5
514 Θέµατα θεολογίας της λατρείας και
σύγχρονα λειτουργικά !ροβλήµατα Π. Σκαλτσής 5 7,5

521 Β Αυτοκρατορική Νοµοθεσία και Ιεροί
Κανόνες Ν. Μαγγιώρος 5 7,5
15. Οικουµενικής Θεολογίας

608 Ανθρώ!ινη Σεξουαλικότητα και
Χριστιανική Μαρτυρία Π. Βασιλειάδης 5 7,5
609 Ευαγγέλιο και !ολυ!ολιτισµική
κοινωνία Ι. Πέτρου 5 7,5
603 Β Ο ε!ίσηµος θεολογικός διάλογος
της Ορθόδοξης µε τη Ρωµαιοκαθο-
λική Εκκλησία (Γ’) Γ. Μαρτζέλος 5 7,5
604Β Ετεροδοξία και Οικουµενισµός (Γ’) ∆. Τσελεγγίδης 5 7,5
605Β ∆ογµατική και διάλογος της Ορθο-
δοξίας στους νεώτερους χρόνους (Γ’) Χ. Σταµούλης 5 7,5
610 Οικουµενική Κοινωνική Ηθική Στ. Τσοµ!ανίδης 5 7,5
85
607Β Σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας στην
Ευρω!αϊκή Ένωση (Γ’) Ν. Μαγγιώρος 5 7,5
Όλοι οι φοιτητές έχουν ε!ι!λέον το δικαίωµα να ε!ιλέξουν το ακόλουθο µά-

θηµα: Αρχαία Ελληνικά:
142 Μεταφραστική θεωρία και !ράξη στο
χώρο της θεολογικής γραµµατείας Α. Κόλτσιου-Νικήτα 5 7,5
∆’ Εξάµηνο
∆ι!λωµατική εργασία 30
Άρθρο 7
Αριθµός Εισακτέων
Ο αριθµός εισακτέων στο Π.Μ.Σ. ορίζεται σε ογδόντα (80) κατ’ έτος.
Οι αλλοδα!οί υ!ότροφοι εγγράφονται ως υ!εράριθµοι µε α!όφαση της
Γ.Σ.Ε.Σ.
Άρθρο 8
Προσω6ικό
Μετα!τυχιακό διδακτικό έργο ανατίθεται σε όλα τα Μέλη ∆ΕΠ του Τµή-
µατος Θεολογίας.
Μετα!τυχιακό διδακτικό έργο δύναται ε!ίσης να ανατεθεί και α) σε
Οµότιµους Καθηγητές της Θεολογικής Σχολής β) Ε!ισκέ!τες καθηγητές και
γ) Καθηγητές της Θεολογικής Σχολής του Τιµίου Σταυρού της Βοστόνης των
Η.Π.Α., µε α!όφαση της Γ.Σ.Ε.Σ., και εφόσον !ληρούνται οι !ροϋ!οθέσεις
του άρθρου 12 !αρ. 3 του Ν. 2083/1992.
Άρθρο 9
Υλικοτεχνική Y6οδοµή
Για τη λειτουργία του Π.Μ.Σ. διατίθεται η βασική υ!οδοµή (αίθουσες διδα-
σκαλίας, βιβλιοθήκη, Νησίδα Η/Υ και εξειδικευµένη ηλεκτρονική υ!οστή-
ριξη) του Τµήµατος Θεολογίας.
86
Άρθρο 10
∆ιάρκεια Λειτουργίας
Το Π.Μ.Σ. θα λειτουργήσει µέχρι το ακαδηµαϊκό έτος 2009-2010.
Άρθρο 11
Kόστος Λειτουργίας
1. Το ετήσιο κόστος λειτουργίας του Π.Μ.Σ. ανέρχεται στο !οσό των
23.000 ευρώ, το ο!οίο αναλύεται ως εξής:
α) Κάλυψη ειδικών βιβλιογραφικών αναγκών: 8.000 €
β) Αναλώσιµα είδη: 5.500 €
γ) Προµήθεια και συντήρηση Η/Ύ και άλλου εξο!λισµού 5.000 €
δ) Αλλες δα!άνες: 4.500 €
Σύνολο: 23.000 €
2. Το κόστος λειτουργίας θα καλυφθεί α!ό τον τακτικό !ροϋ!ολογισµό
του ΑΠΘ, ενώ θα αναζητηθούν και άλλες !ηγές χρηµατοδότησης, ό!ως
Εκ!αιδευτικά και Ερευνητικά Προγράµµατα, Ιδιωτικοί και ∆ηµόσιοι φορείς.
Ά ρ θ ρ ο 12
Mεταβατικές ∆ιατάξεις
1. Για τους φοιτητές !ου είχαν εισαχθεί στο Π.M.Σ. !ριν το ακαδηµαϊκό
έτος 2008-2009 ισχύουν οι διατάξεις της !ροηγούµενης υ!ουργικής α!όφα-
σης.
2. Tα ε!ί µέρους θέµατα !ου αφορούν τη λειτουργία του Π.M.Σ. και δε
ρυθµίζονται α!ό τον κανονισµό µετα!τυχιακών σ!ουδών, θα ρυθµίζονται
α!ό τα αρµόδια όργανα, σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία.
87
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ Μ.Π.Σ.

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
1. ∆ιαδικασία α6όκτησης Μ.∆.Ε.
α. Α!ό 10 Σε!τεµβρίου µέχρι 5 Οκτωβρίου κάθε χρόνο οι υ!οψήφιοι υ!ο-

βάλλουν στη Γραµµατεία του Τµήµατος:
1. Αίτηση
2. Αντίγραφο Πτυχίου
3. Πιστο!οιητικό αναλυτικής βαθµολογίας
4. Πτυχίο ξένης γλώσσας (Lower για την Αγγλική, Sorbonne 1 για την
Γαλλική, Mitelstuffe II για την Γερµανική κ.ο.κ για την Ιταλική, Ρωσι-
κή κλ!.), !τυχίο κρατικής !ιστο!οίησης ε!ι!έδου Γ’ για τις αντίστοι-
χες γλώσσες, ή ο!οιοδή!οτε άλλο !ιστο!οιητικό !ου να καλύ!τει το
ως άνω ε!ί!εδο, ό!ως !τυχίο ή δί!λωµα α!ό Πανε!ιστήµιο της αλλο-
δα!ής, ή Α!ολυτήριο ξένων αναγνωρισµένων Λυκείων.
5. Bιογραφικό σηµείωµα
6. Συστατική Ε!ιστολή µετά α!ό συνέντευξη !ου να !ροσυ!ογράφεται
και α!ό άλλους δυο Καθηγητές.
β. Οι αιτήσεις υ!οψηφιότητας διαβιβάζονται στην !ενταµελή εξεταστική
ε!ιτρο!ή, στην ο!οία ανατίθεται η ε!ιλογή των µετα!τυχιακών φοιτητών
σύµφωνα µε τα ακόλουθα κριτήρια:
1. γενικός βαθµός !τυχίου (30%)
2. µέσος όρος !ρο!τυχιακών βαθµών στα µαθήµατα ειδίκευσης (40%)
3. τυχόν ερευνητική ή συγγραφική δραστηριότητα ή κατοχή δεύτερου
!τυχίου (20%)
4. γνώση δεύτερης ή και !ερισσότερων ξένων γλωσσών (10%). Οι αλλο-
δα!οί υ!οβάλλουν ε!ί !λέον !ιστο!οιητικό ε!άρκειας της ελληνικής
γλώσσας α!ό το Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας των Πανε!ιστη-
µίων Αθηνών ή Θεσσαλονίκης ή Α!ολυτήριο Ελληνικού Λυκείου
γ. Καταρτίζεται !ίνακας ε6ιτυχόντων !ου ε!ικυρώνεται α!ό τη Γενική
Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης.
88
δ. Καλούνται οι ε!ιτυχόντες για την εγγραφή τους α!ό 15 - 20 Οκτωβρί-
ου.
ε. Μετά το !έρας των 3 εξαµήνων και εντός ενός (1) µηνός κατάθεση του
θέµατος της δι!λωµατικής εργασίας. Η χρονική διάρκεια συγγραφής και υ-
!οβολής της δεν µ!ορεί να υ!ερβαίνει τα τρία (3) έτη α!ό την ηµεροµηνία
κατάθεσης του θέµατος. Είναι δυνατή η !αράταση της !ροθεσµίας για ένα
έτος µετά α!ό αιτιολογηµένη !ρόταση του Συµβούλου Καθηγητή και α!ό-
φαση της Γ.Σ.Ε.Σ.
στ. Συγγραφή και υ!οβολή της δι!λωµατικής εργασίας, µετά α!ό έγγρα-
φη σύµφωνη γνώµη του Συµβούλου Καθηγητή σε 6 αντίτυ!α στη Γραµµα-
τεία του Τµήµατος.
ζ. Ορισµός Τριµελούς Εξεταστικής Ε!ιτρο!ής α!ό µέλη ∆ΕΠ της ειδίκευ-
σης !ου ε!έλεξε ο µετα!τυχιακός φοιτητής. Η Ε!ιτρο!ή αυτή εξετάζει και
βαθµολογεί την µετα!τυχιακή εργασία. Μετά το !έρας της διαδικασίας η
Τριµελής Ε!ιτρο!ή ανακοινώνει στη Γ.Σ.Ε.Σ. το α!οτέλεσµα και τον βαθµό
της κρίσης της εργασίας. Ο βαθµός του Μετα!τυχιακού ∆ι!λώµατος Ειδί-
κευσης εξάγεται α!ό το µέσο όρο του βαθµού των 12 µαθηµάτων του άρθρου
(6), !ου ε!έλεξε ο µετα!τυχιακός φοιτητής, και του βαθµού της δι!λωµατι-
κής εργασίας.
η. Η α!ονοµή του τίτλου Μετα!τυχιακού ∆ι!λώµατος Ειδίκευσης, !ραγ-
µατο!οιείται τρεις (3) φορές το χρόνο: !ριν α!ό τις διακο!ές των Χριστου-
γέννων, του Πάσχα και του θέρους. Η ε!ίσηµη ορκωµοσία !ραγµατο!οιεί-
ται µαζί µε εκείνην των !τυχιούχων και διδακτόρων.
2. ∆ιαδικασία α6όκτησης ∆ιδακτορικού ∆ι6λώµατος
Για την ένταξη στη διαδικασία α!όκτησης ∆ιδακτορικού ∆ι!λώµατος

(∆.∆.) α!αιτείται Μετα!τυχιακό ∆ί!λωµα Ειδίκευσης ή άλλος αναγνωρι-
σµένος ισότιµος µετα!τυχιακός τίτλος Μαγίστρου (Master, MTh κλ6).
Για την α!όκτηση ∆ιδακτορικού ∆ι!λώµατος ισχύει η ακόλουθη διαδι-
κασία:
1) Υ!οβολή στη Γραµµατεία του Τµήµατος: α) σχετικής αίτησης και β) α-
ναλυτικού σχεδιασµού της !εριοχής του θέµατος της υ!ό εκ!όνηση διδα-
κτορικής διατριβής, εγκεκριµένου α!ό σύµβουλο καθηγητή, !ου ανήκει στις
βαθµίδες Καθηγητή, Ανα!ληρωτή Καθηγητή και Ε!ίκουρου Καθηγητή του
Τµήµατος.
89
2) Ορισµός Τριµελούς Συµβουλευτικής Ε!ιτρο!ής, η ο!οία ορίζεται α!ό
τη Γ.Σ.Ε.Σ. σύµφωνα µε το άρθρο 13 του 2083/92, ένα µόνο µέλος της ο!οί-
ας µ!ορεί να είναι και λέκτορας.
3) Η Τριµελής Συµβουλευτική Ε!ιτρο!ή σε συνεργασία µε τον υ!οψήφιο
διδάκτορα και εντός τριών (3) µηνών α!ό τον ορισµό της καθορίζει και υ-
!οβάλλει στη Γραµµατεία του Τµήµατος τον τίτλο του θέµατος.
4) Ακολουθούν 2 τουλάχιστον εξάµηνα έρευνας του υ!οψηφίου στο θέµα
!ου του ανατέθηκε. Η χρονική διάρκεια εκ!όνησης της διδακτορικής δια-
τριβής είναι, κατ’ ελάχιστο, η διετία α!ό την ανακοίνωση του θέµατος στη
Γ.Σ.Ε.Σ.
5) Η α!ουσία µέλους της Συµβουλευτικής Ε!ιτρο!ής µε εκ!αιδευτική ά-
δεια δεν !αρακωλύει τη συνέχεια των διαδικασιών. Η αντικατάστασή του
µ!ορεί να γίνεται α!ό τη Γ.Σ.Ε.Σ. του Τµήµατος.
6) Στο τέλος κάθε χρόνου κατατίθεται Έκθεση της Συµβουλευτικής Ε!ι-
τρο!ής !ου !εριγράφει την !ρόοδο του υ!οψηφίου.
7) Μόλις ο υ!οψήφιος !ερατώσει το ερευνητικό του έργο, το !αρουσιά-
ζει στην Συµβουλευτική του Ε!ιτρο!ή, ενηµερώνοντας συγχρόνως µε έγ-
γραφο τον Πρόεδρο του Τµήµατος.
8) Η Συµβουλευτική Ε!ιτρο!ή εντός µηνός α!ό της υ!οβολής του ερευ-
νητικού έργου του υ!οψηφίου σε τελική µορφή ε!ιστηµονικής εργασίας, α-
!οφασίζει αν αυτό χρειάζεται συµ!λήρωση ή είναι ε!αρκές και ενηµερώνει
εγγράφως τον Πρόεδρο του Τµήµατος. Στην τελευταία !ερί!τωση της ε!άρ-
κειας ε!ιτρέ!ει τη συγγραφή της διατριβής.
9) Η χρονική διάρκεια συγγραφής και υ!οβολής της διδακτορικής δια-
τριβής δεν µ!ορεί να υ!ερβαίνει τα 4 έτη α!ό την ηµεροµηνία κατάθεσης
του θέµατος. Είναι δυνατή η !αράταση της !ροθεσµίας για ένα έτος µετά α-
!ό αιτιολογηµένη !ρόταση της Τριµελούς Συµβουλευτικής Ε!ιτρο!ής και α-
!όφαση της Γ.Σ.Ε.Σ. Στην !ερί!τωση !ου το ερευνητικό έργο έχει ανάγκη
συµ!ληρώσεως ο υ!οψήφιος το υ!οβάλλει εκ νέου ακολουθώντας την ίδια
διαδικασία.
10) Μετά τη συγγραφή της διατριβής ο υ!οψήφιος την υ!οβάλλει στη
Γραµµατεία του Τµήµατος σε 12 αντίτυ!α µαζί µε αίτηση κρίσης της και ση-
µείωµα µε τα !ρωτότυ!α στοιχεία της εργασίας αυτής, καθώς και βιογραφι-
κό σηµείωµα.
11) Ο Πρόεδρος του Τµήµατος διαβιβάζει την διατριβή του στη Συµ-
βουλευτική Ε!ιτρο!ή, η ο!οία εντός 30 ηµερών υ!οβάλλει σχετική εισηγη-
90
τική έκθεση. Αν !αρέλθει ά!ρακτη η !ροθεσµία αυτή, η διαδικασία συνεχί-
ζεται χωρίς την εισηγητική έκθεση.
12) Μετά την υ!οβολή της εισηγητικής έκθεσης ή την !αρέλευση ά-
!ρακτης της !ροθεσµίας των 30 ηµερών η Γ.Σ.Ε.Σ. α!οφασίζει τη συ-
γκρότηση ε!ταµελούς εξεταστικής ε!ιτρο!ής.
13) Ο υ!οψήφιος υ!οστηρίζει τη διατριβή του ενώ!ιον της Εξεταστικής
Ε!ιτρο!ής, την ο!οία συγκαλεί ο Πρόεδρος του Τµήµατος σε συνεδρίαση ε-
ντός µηνός α!ό τον ορισµό της.
14) Η Εξεταστική Ε!ιτρο!ή υ!ό την !ροεδρία του Συµβούλου Καθηγητή
κρίνει το !ρωτότυ!ο του !εριεχοµένου της διατριβής και ουσιαστική συµ-
βολή της στην ε!ιστήµη και υ!οβάλλει σχετικό !ρακτικό στη Γραµµατεία
του Τµήµατος. Η εξέταση γίνεται δηµόσια. Ο Πρόεδρος της Εξεταστικής Ε!ι-
τρο!ής µετά την !εράτωση της !ροφορικής δοκιµασίας ανακοινώνει το α-
!οτέλεσµα κρίσεως. Αν ο υ!οψήφιος συγκεντρώσει 5 θετικές ψήφους, α!ο-
νέµεται σ’ αυτόν µε ψηφοφορία ένας α!ό τους βαθµούς: «ΚΑΛΩΣ», «ΛΙΑΝ
ΚΑΛΩΣ» και «ΑΡIΣΤΑ».
15) Η αναγόρευση του υ!οψηφίου σε ∆ιδάκτορα Θεολογίας !ραγµα-
το!οιείται σε συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης Ειδικής Σύνθεσης !αρου-
σία του Πρύτανη ή ενός των Αντι!ρυτάνεων του Α.Π.Θ., η δε ε!ίσηµη ορ-
κωµοσία µαζί µε εκείνην των !τυχιούχων και των µετα!τυχιακών.
91
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α. ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Στο Τµήµα Θεολογίας εισάγονται φοιτητές µε τους ακόλουθους τρό-

!ους:
– Με τις Πανελλήνιες Εξετάσεις
– Ως !τυχιούχοι Ακαδηµιών
– Ως !τυχιούχοι Ανωτέρων Εκκλησιαστικών Σχολών
– Ως !τυχιούχοι Σχολών των Α.Ε.Ι.
– Ως !τυχιούχοι ισότιµων Σχολών του Εξωτερικού
– Οµογενείς
– Αλλοδα!οί
– Κύ!ριοι
– Με ειδικούς λόγους (λόγους υγείας).
Ο Σύλλογος Φοιτητών της Θεολογικής Σχολής !ροωθεί λύσεις για τα
φοιτητικά και !ανε!ιστηµιακά !ροβλήµατα, συµµετέχει µε εκ!ροσώ!ους
στα φοιτητικά όργανα (ΦΕΑΠΘ, ΕΦΕΕ) και διοργανώνει εκδηλώσεις θεολο-
γικού, !ολιτιστικού, !ολιτικού και ενηµερωτικού !εριεχοµένου.
Ο Φοιτητικός Σύλλογος εκ!ροσω!εί νόµιµα τους φοιτητές στα όργανα
διοίκησης του Πανε!ιστηµίου, στο Τµήµα, στους Τοµείς και στα ∆ιοικητικά
Συµβούλια µε δικαίωµα λόγου και ψήφου. Συµµετέχει, ισότιµα µε τους δι-
δάσκοντες, στις εκλογές των Πρυτάνεων, Κοσµητόρων, Προέδρων Τµηµά-
των, ∆ιευθυντών Τοµέων κ.τ.λ. Συµµετέχει ε!ίσης στην οργάνωση του !ρο-
γράµµατος σ!ουδών και γενικά συµβάλλει α!οφασιστικά και θετικά στη
διαµόρφωση της εκ!αιδευτικής διαδικασίας.
Ανώτατο όργανο των φοιτητών, σε !ανελλήνια κλίµακα, είναι η Εθνι-
κή Φοιτητική Ένωση Ελλάδας (ΕΦΕΕ), µε το µεγάλο κύρος και τις !εργα-
µηνές !ου της χάρισαν οι ιστορικοί αγώνες της για Ελευθερία και ∆ηµο-
κρατία στη χώρα µας, α!ό την ε!οχή των «Συλλαλητηρίων για την Κύ-
!ρο», του «114», του «15%», του Πολυτεχνείου και άλλων ιστορικών κα-
92
µ!ών στην ιστορία της νεολαίας και του φοιτητικού κινήµατος στη χώρα
µας. Στην ΕΦΕΕ στέλνονται εκλεγµένοι εκ!ρόσω!οι α!ό όλους τους Φοι-
τητικούς Συλλόγους των ΑΕΙ της χώρας. Εξίσου σηµαντικό συλλογικό όρ-
γανο είναι η Φοιτητική Ένωση Αριστοτελείου Πανε!ιστηµίου Θεσσαλονί-
κης (ΦΕΑΠΘ), µε ε!ίσης µεγάλη ιστορία στο φοιτητικό κίνηµα, !ου εκ-
!ροσω!εί τους Φοιτητικούς Συλλόγους του Α.Π.Θ. Στη ΦΕΑΠΘ στέλνο-
νται οι εκλεγµένοι εκ!ρόσω!οι α!ό τους Φοιτητικούς Συλλόγους του Πα-
νε!ιστηµίου µας.
93
B. H ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕ∆ΡΟΥ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

ΚΑΘ. ΠΕΤΡΟΥ BΑΣΙΛΕΙΑ∆Η ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΡΚΩΜΟΣΙΑ
ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.
(Πε. 10.7.2008)
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

τυχιούχοι της θεολογικής ειστήµης
Σηµαδιακή η σηµερινή µέρα για όλους µας, δασκάλους, γονείς, τελειό-
φοιτους - και οσονού!ω !τυχιούχους - αφού ύστερα α!ό έναν δύσκολο α-
γώνα µε το θηρίο της γνώσης και της αλήθειας - και θέλω να !ιστεύω και της
αρετής αξιώνεστε σήµερα του !τυχίου της Θ ε ο λ ο γ ί α ς . Της θεολογίας ως
της «ακρότατης των ε!ιστηµών», αλλά και της θεολογίας ως της !ροφητικής
και κριτικής συνείδησης της Εκκλησίας. Η !ερίοδος άλλωστε, κατά την ο-
!οία συντελείται η ε!ίσηµη αυτή τελετή της ε!ιβράβευσης των κό!ων σας,
συµ!ί!τει µε την !ερίοδο εκείνη του εκκλησιαστικού έτους !ου η Εκκλησία
µας θυµάται και τιµά τους κορυφαίους θεολόγους !ου συγκρότησαν την ∆’
Οικουµενική Σύνοδο. Μια !ερίοδο δηλαδή !ου ό!ως γνωρίζετε !ερικλείει
έναν βαθύτατο για το έργο !ου καλείστε να ε!ιτελέσετε συµβολισµό.
Σε λίγο θα ορκιστείτε να υ!ηρετήσετε την ε!ιστήµη, τον άνθρω!ο, αλλά
και την Εκκλησία. Ό!ως έχετε µάθει, η Εκκλησία ούτε ιδεολογία είναι, ούτε
µουσείο διατήρησης της !αράδοσης, ούτε ευαγές φιλανθρω!ικό ίδρυµα, ούτε
σανατόριο ψυχών, αφού το σωστικό της έργο το ε!ιτελεί όχι µε εκείνα !ου συ-
νήθως !ράττει, ούτε µε εκείνα !ου ως ε!ί το !λείστον λέγει ή !ρεσβεύει, αλλά
κυρίως µε αυτό !ου είναι. Αυτό το είναι, µε άλλα λόγια αυτή η ταυτότητα και
η αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας δεν είναι τί!οτε άλλο !αρά το όραµα ενός
καινούριου κόσµου, διαφορετικού α!ό τον φθαρτό και συµβατικό στον ο!οίο
ζούµε, το όραµα δηλαδή της !ροσδοκώµενης βασιλείας του θεού.
Το όραµα όµως αυτό !έρα α!ό !ροσδοκώµενη στα έσχατα !ραγµατικότη-
τα α!οτελεί εν ταυτώ και χειρο!ιαστή ιστορική οντότητα, εναλλακτική !ρό-
ταση ζωής, υ!έρβαση της καθηµερινότητας και της φθαρτότητας, τις ο!οίες
φυσικά εκφράζει η συµβατική ζωή.
Αυτή την εναλλακτική !ρόταση ζωής η Εκκλησία οφείλει να την εκφρά-
ζει αυθεντικά στον εσωτερικό της χώρο, στη λατρεία δηλαδή και στη δοµή
της. Κατά δεύτερο όµως και κύριο λόγο οφείλει να την µεταλαµ!αδεύει !ρος
τα έξω, να την καταθέτει µε άλλα λόγια ως ζωντανή µαρτυρία στον κόσµιο.
Εκκλησία χωρίς αυτή την ιερή α!οστολή α!λούστατα δεν είναι Εκκλησία.
94
Μ!ορεί να είναι ίδρυµα, ή οτιδή!οτε άλλο, δεν είναι εκκλησία. Όσο και αν
σε !ολλούς φαίνεται !αράδοξο η Εκκλησία δεν υ!άρχει για τον εαυτό της
αλλά για τον κόσµο. Oι δύο !τυχές αυτής της µαρτυρίας της Εκκλησίας εί-
ναι η ιερα!οστολή και η θεολογική εκ!αίδευση.
Βγαίνετε σήµερα σε µια κοινωνία !ου χαρακτηρίζεται α!ό ασύλλη!τα ρα-
γδαίες µεταβολές, καθώς βρίσκεται σε µια διαρκή αναζήτηση νέων αξιών και
!ροσανατολισµών. Αυτό !ου !ριν α!ό ελάχιστες δεκαετίες θεωρούνταν αυ-
τονόητο, ότι δηλαδή η κοινωνία και ο !ολιτισµός µας βασίζεται σε µεγάλο
βαθµό και εµ!νέεται α!ό τη χριστιανική !ίστη, σήµερα δεν φαίνεται να έχει
αναµφίβολη ισχύ, τουλάχιστον όταν γίνεται λόγος για τον !ολιτισµό της ση-
µερινής Ευρώ!ης. Η Ευρώ!η σήµερα κατά την µετα-νεωτερική ε!οχή δεν
µ!ορεί να χαρακτηρίζεται !λέον ως χριστιανική ή!ειρος, αφού οι χριστιανοί
συνιστούν µια µειοψηφία του !ληθυσµού της και ήδη στο χώρο των ε!ιστη-
µών του ανθρώ!ου έχει σχεδόν καθιερωθεί ο όρος «µετα-χριστιανική ε!οχή».
Αν όµως αυτή είναι η ζοφερή όψη της σηµερινής !ραγµατικότητας, υ-
!άρχει και η κά!ως !ιο αισιόδοξη !τυχή της. Η είσοδος στη µετα-νεωτερικό-
τητα, µε την ο!οία εκφυλίζεται και η δυναµική του στρατευµένου αθεϊσµού,
συµ!ί!τει µε τη λεγόµενη «ε!ιστροφή του Θεού». Σήµερα δειλά-δειλά ανα-
γνωρίζεται - τουλάχιστον α!ό τους εχέφρονες - ότι η θρησκεία α!οτελεί εξό-
χως σηµαντικό στοιχείο της ανθρώ!ινης ύ!αρξης, ώστε να µην είναι σε θέση
κανείς να την α!οκλείσει α!ό το δηµόσιο διάλογο, τις ηθικές, κοινωνικές,
!ολιτιστικές, ακόµη και !ολιτικές και οικονοµικές αντι!αραθέσεις.
Μολονότι, βέβαια, η εξέλιξη αυτή !ανηγυρίστηκε !ριν α!ό µερικά χρό-
νια α!ό όλους σχεδόν τους θρησκευτικούς ηγέτες, κάθε άλλο !αρά αγαθά α-
!οτελέσµατα έφερε για το λειτούργηµα !ου καλείστε να διακονήσετε. Σήµε-
ρα καλείστε να αντιµετω!ίσετε δύο !ολύ χειρότερες καταστάσεις· α!ό τη
µια την αδιαφορία και α!ό την άλλη τον θρησκευτικό φανατισµό.
Oι θεολόγοι, γυναίκες και άντρες, σήµερα καλούνται να κινηθούν ανάµεσα
σε αυτές τις δύο συµ!ληγάδες. Καλούνται να αντιµετω!ίσουν µια κοινωνία
!ου φαινοµενικά ευηµερεί, µια κοινωνία !ου α!ολαµβάνει τα αγαθά της δη-
µοκρατίας και της ελευθερίας - έστω και υ!ό τις α!ειλές της διεθνούς τροµο-
κρατίας - µια κοινωνία !ου νιώθει τόσο ισχυρή, ώστε να νοµίζει ότι δεν χρειά-
ζεται !ια τον Θεό. Α!ό την άλλη µεριά όµως η ίδια αυτή κοινωνία, ενώ δείχνει
να έχει α!ορρίψει τον Θεό, όχι µόνο δεν έβαλε στη θέση του µια !ιο λογική και
νηφάλια αντιµετώ!ιση της ζωής, αλλά ε!έστρεψε στη δεισιδαιµονία και τον
θρησκευτικό φουνταµενταλισµό !ου ανα!όφευκτα οδηγεί σε φανατισµό.
95
Ελ!ίζω !ως κατά την τετραετή και !λέον εκ!αίδευσή σας στο Τµήµα Θε-
ολογίας, !ου α!ό σήµερα γίνεται η alma mater σας, έχετε !άρει ικανά εφό-
δια, ώστε να ακολουθήσετε την οδό του διαλόγου και όχι του φανατισµού,
τα ιδεώδη της συµφιλίωσης και της ανεκτικότητας και όχι της αδιαλλαξίας
και εχθρότητας α!έναντι σε όσους έχουν διαφορετικά !ιστεύµατα, αλλά και
όσους α!λά έχουν ε!ιλέξει τα δύσβατα µονο!άτια της αθεΐας.
Α!έναντι σ’ αυτήν, λοι!όν, την κοινωνία, !ου χρειάζεται τη νηφάλια αν-
θρώ!ινη !νευµατική φωνή σας, καλείστε να κηρύξετε όχι τη ροµαντική ε!ι-
στροφή σε ένα δήθεν ιδανικό !αρελθόν, ούτε να υ!ηρετήσετε ξε!ερασµένες
αξίες, αλλά να αρθρώσετε λόγον ελ!ίδας, την αύρα του ζωαρχικού Πνεύµα-
τος, !ου βεβαιώνει ότι υ!άρχει διέξοδος ανάµεσα α!ό τις !αγίδες της α!ό-
λυτης ατοµοκρατίας !ου ε!αγγέλλεται ο άκρατος νεο-φιλελευθερισµός της
οικονοµικής !αγκοσµιο!οίησης, αλλά και ο ολοκληρωτισµός στον ο!οίο ο-
δηγεί ο φονταµενταλισµός.
Θα δια!ιστώσετε, βέβαια, !ως α!έναντι σε ανθρώ!ους, !ου είτε είναι αδιά-
φοροι για τον Θεό, είτε είναι φανατικοί θρησκευόµενοι, ο νηφάλιος και ε!ιστη-
µονικά τεκµηριωµένος θεολογικός λόγος φαντάζει ενοχλητικός. Και όµως αυτή
είναι η !αρακαταθήκη του τµήµατος α!ό το ο!οίο α!οφοιτήσατε, και αυτός α-
κριβώς είναι ο λόγος τον ο!οίον καλείστε να αρθρώσετε στη σηµερινή κοινω-
νία. Αυτή την !νευµατική !νοή και αυτά τα οράµατα καλείστε σήµερα να !ρο-
σφέρετε, όχι µόνο στην κοινωνία µας αλλά, και σε αυτήν ακόµη τη θεσµική έκ-
φραση της Εκκλησίας µας, της ο!οίας δεν !ρέ!ει ούτε στιγµή να λησµονείτε ό-
!ως !ροανέφερα ότι α!οτελείτε την κριτική και !ροφητική της συνείδηση.
Καλείστε, να γίνετε «το φως τον κόσµου» και «το αλάτι της γης». Οι σ!ουδές
σας όλα αυτά τα χρόνια στο Τµήµα Θεολογίας σας έχουν εφοδιάσει µε όλα
τα α!αραίτητα µέσα για να φέρετε σε !έρας αυτή σας την α!οστολή. Σε σας
ενα!όκειται να αξιο!οιήσετε τις γνώσεις και τις εµ!ειρίες !ου α!οκτήσατε ε-
δώ, και να αντα!οκριθείτε στο ρόλο !ου α!ό σήµερα σας ανατίθεται. Οι ευ-
χές και οι !ροσευχές όλων µας, όλων των καθηγητών σας, θα σας συνοδεύ-
ουν σε κάθε σας βήµα. Καλή ε!ιτυχία.
96
Γ. ΣΧΕ∆ΙΟ ΚΑΝΟΝIΣΜΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ Α.Π.Θ.
Α. Γενικά
1. Σκο!ός του συστήµατος βιβλιοθηκών του Α.Π.θ. είναι η υ!οστήριξη
των διαδικασιών της µάθησης, της διδασκαλίας και της έρευνας στο Α.Π.Θ.,
µέσω της διάθεσης τεκµηριωµένης !ληροφορίας σε κάθε είδους µορφή (βι-
βλία, !εριοδικά, µη έντυ!ο υλικό, ηλεκτρονικό υλικό, νόµιµη !ρόσβαση σε
υ!ηρεσίες δικτύου κ.λ!.), µε !αράλληλη ενηµέρωση και καθοδήγηση των
χρηστών για την άριστη χρήση της. Η !ληροφορία αυτή θα είναι, υ!ό !ρο-
ϋ!οθέσεις, και στη διάθεση χρηστών εκτός της !ανε!ιστηµιακής κοινότη-
τας.
2. Το σύστηµα βιβλιοθηκών του Α.Π.Θ. α!οτελείται α!ό την Κεντρική
Βιβλιοθήκη (KB) και τις Περιφερειακές Βιβλιοθήκες (ΠΒ).
3. Η KB στεγάζεται στο οµώνυµο κτίριο της Πανε!ιστηµιού!ολης και α-
!οτελεί την Κεντρική Μονάδα ∆ιαχείρισης του έντυ!ου και µη έντυ!ου υ-
λικού !ου καλύ!τει ανάγκες του συστήµατος βιβλιοθηκών του Α.Π.Θ.
4. Ως ΠΒ νοούνται βιβλιοθήκες Σχολών, Τµηµάτων ή οµάδων συγγενών
Τµηµάτων του Α.Π.Θ. !ου στεγάζονται σε χώρους των αντίστοιχων Σχολών
και Τµηµάτων.
97
∆. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

Η ενιαία Θεολογική Σχολή είχε τέσσερα Σ!ουδαστήρια, !ου κάλυ!ταν τους
αντίστοιχους θεολογικούς κλάδους, και ένα Παιδαγωγικό Εργαστήριο.
Μετά τη διαίρεση της Σχολής, τα Σ!ουδαστήρια ανήκουν και στα δυο Τµή-
µατα.
Α!ό τον Οκτώβριο του 1986 λειτουργεί στη Σχολή ενιαία Βιβλιοθήκη.
∆ί!λα α!ό τα γραφεία των Γραµµατειών διαµορφώθηκε εξυ!αρχής χώρος
Αναγνωστηρίου χωρητικότητας εκατό !ερί!ου ατόµων. Το Αναγνωστήριο
διαθέτει τις α!αραίτητες σειρές κειµένων και τα χρηστικότερα όργανα µελέ-
της (λεξικά, κλείδες κ.λ!.).
Η λειτουργία της Βιβλιοθήκης και του Αναγνωστηρίου ρυθµίζεται α!ό
τον !αρακάτω Κανονισµό.
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
Ώρες Λειτουργίας
Κατά τη διάρκεια των µαθηµάτων: ∆ευτέρα - Παρασκευή, ώρες 08:30 - 20:00.
Κατά τη διάρκεια των διακο!ών: ∆ευτέρα - Παρασκευή, ώρες 08:30 -
14:00. Σάββατο και Κυριακή κλειστά.
Πρόσβαση στη Βιβλιοθήκη

Κάθε φοιτητής γίνεται µέλος της Βιβλιοθήκης µε την υ!οβολή σ’ αυτή αίτη-
σης εγγραφής. Τότε α!οκτά την !ροσω!ική του ταυτότητα και µ!ορεί να
δανείζεται βιβλία.
Οι φοιτητές, µετα!τυχιακοί, διδάκτορες κ.λ!. έχουν !ρόσβαση στα βι-
βλιοστάσια µε την ένδειξη της αστυνοµικής τους ταυτότητας ή του βιβλιαρί-
ου σ!ουδών, το ο!οίο και αφήνουν στους υ!αλλήλους.
∆ανεισµός Βιβλίων και ∆ιάρκεια ∆ανεισµού

Τα βιβλία δανείζονται στο χώρο υ!οδοχής της Βιβλιοθήκης, µε την ένδειξη
της ταυτότητας (κάρτας Βιβλιοθήκης). Οι φοιτητές έχουν δικαίωµα να δα-
νείζονται 4 βιβλία για 15 µέρες, ενώ οι µετα!τυχιακοί, οι διδάκτορες και τα
µέλη ∆ΕΠ 15 βιβλία για 1 µήνα.
Όλα τα µέλη έχουν δικαίωµα να δανείζονται µόνο 1 βιβλίο για 3 ώρες ή
για 3 µέρες (σειρές, θεµατικοί κύκλοι κ.λ!.).
7
98
Η α!ώλεια της !ρώτης κάρτας αντιστοιχεί σε !ρόστιµο 5 ευρώ, της δεύ-
τερης σε 20 ευρώ και την τρίτη διαγράφεται ο αναγνώστης. Οι εξω!ανε!ι-
στηµιακοί για ν’ α!οκτήσουν κάρτα βιβλιοθήκης !ληρώνουν το !οσό των
50 ευρώ και δανείζονται 3 βιβλία.
Η κάρτα ισχύει για όλες τις βιβλιοθήκες του Α.Π.Θ. Αν υ!άρχει εκκρε-
µότητα (!ρόστιµο ή α!ώλεια βιβλίου) δεν µ!ορεί να δοθεί βεβαίωση α!ό
τη βιβλιοθήκη σε κανέναν αναγνώστη (φοιτητή, µετα!τυχιακό ή διδάκτο-
ρα).
Η καθυστέρηση ε!ιστροφής των βιβλίων ε!ισύρει !ρόστιµο. Τα !ληροφο-
ριακά βιβλία (εγκυκλο!αίδειες, λεξικά κ.λ!.), τα !εριοδικά, οι µετα!τυχια-
κές δι!λωµατικές εργασίες και οι διδακτορικές διατριβές δεν δανείζονται.
Βιβλία !ου ανήκουν σε Σειρές και σε Θεµατικούς Κύκλους δανείζονται ε-
άν υ!άρχει τρίτο αντίτυ!ο τους και µόνο για λίγες ώρες.
Όλα τα βιβλία ε!ιστρέφονται στο χώρο δανεισµού. Όσα βιβλία δεν έχουν
δεσµευθεί α!ό άλλους χρήστες, είναι δυνατόν να δανεισθούν εκ νέου στον ί-
διο αναγνώστη για µια ακόµη φορά.
Συλλογή
Η συλλογή της Βιβλιοθήκης κατανέµεται ως εξής:
Στο Αναγνωστήριο: βιβλία !ληροφοριακά (εγκυκλο!αίδειες, λεξικά, τέ-
χνης, κ.λ!.), εγχειρίδια, κείµενα (αρχαία και !ατερικά). Στο !ρώτο βιβλιο-
στάσιο: Περιοδικά, Σειρές, Θεµατικοί Κύκλοι, Μετα!τυχιακές και ∆ιδακτο-
ρικές εργασίες και το Τµήµα Παλαιτύ!ων. Στο δεύτερο µεγάλο βιβλιοστά-
σιο: η κυρίως Συλλογή, οι Ποικίλες Ιστορίες. Στο δεύτερο µικρό βιβλιοστά-
σιο: µικρό τµήµα Περιοδικών, σλαβικά και διάφορα !ολλα!λά αντίτυ!α.
Ασφάλεια
Στη Βιβλιοθήκη λειτουργεί αντικλε!τικό σύστηµα. Παρακαλείσθε να
ε!ιβεβαιώνετε τη σωστή διαδικασία δανεισµού !ριν εγκαταλείψετε το χώρο
της Βιβλιοθήκης.
Φωτοτυ6ίες
Υ!άρχει δυνατότητα λήψης φωτοτυ!ιών (µε χρέωση) α!ό φωτοτυ!ικά
µηχανήµατα !ου βρίσκονται στο χώρο της Βιβλιοθήκης. Η φωτοτύ!ηση γί-
νεται µε ειδικές κάρτες (50 και 100 φωτοτυ!ιών, µε κόστος 2 και 3,5 ευρώ α-
ντίστοιχα), !ου !αρέχονται α!ό το !ροσω!ικό της Βιβλιοθήκης.
99
Ανεύρεση Βιβλίων
Η Βιβλιοθήκη διαθέτει Ανοικτό ∆ηµόσιο Κατάλογο (OPAC), !ου υ!οστηρί-
ζεται α!ό το αυτο!οιηµένο σύστηµα Horizon. Υ!άρχει δυνατότητα αναζή-
τησης βιβλίων µε τη χρήση της υ!ηρεσίας Webpac µέσω του Internet,
http://www.lib.auth.gr
Γενικοί Κανόνες
Οι χρήστες δεν µ!ορούν να χρησιµο!οιούν την κάρτα βιβλιοθήκης άλλου
φοιτητή. Τα βιβλία !ρέ!ει να ε!ιστρέφονται στην κατάσταση !ου !αραλαµ-
βάνονται, χωρίς φθορές. Στους χώρους της Βιβλιοθήκης α!αγορεύονται το
κά!νισµα, το φαγητό, ο καφές, τα αναψυκτικά. Ε!ιτρέ!εται µόνο το νερό.
Α!αγορεύεται η κατά ο!οιοδή!οτε τρό!ο ενόχληση των αναγνωστών
(δυνατή οµιλία, θόρυβοι, κ.λ!.).
Τσάντες και σακίδια φυλάσσονται σε ειδικό χώρο έξω α!ό το βιβλιοστάσιο.
100
E. Η ΧΟΡΩ∆ΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ
Η Χορωδία της Θεολογικής Σχολής ιδρύθηκε για !ρώτη φορά το 1966, ενώ
το 1974 οργανώθηκε συστηµατικότερα α!ό τον καθηγητή Αντώνιο Αλυγι-
ζάκη. Η κατά τα τελευταία όµως χρόνια έλλειψη µιας µόνιµης και συγκρο-
τηµένης Χορωδίας στη Σχολή µας οδήγησε το 1999 τον τότε κοσµήτορα κα-
θηγητή Σωτήριο Βαρναλίδη στην α!όφαση να συγκροτηθεί εκ νέου η Χο-
ρωδία µε άρτια οργάνωση και υλικοτεχνική υ!οδοµή, !ροκειµένου να εκ-
!ροσω!εί ε!άξια τη Σχολή. Έτσι, µε !ρόταση της κοσµητείας, οργανώθηκε ο
χορός ψαλτών α!οτελούµενος α!ό ταλαντούχους φοιτητές της Σχολής, µε
την ονοµασία «Χορωδία της Θεολογικής Σχολής Οι Τρεις Ιεράρχες», αφού η
!ρώτη µεγάλη εµφάνισή του έγινε στην αίθουσα Τελετών του Πανε!ιστηµί-
ου στην εορτή των τριών µεγάλων αυτών αγίων.
Πρωταρχικός σκο!ός του χορού είναι η συµµετοχή και η άρτια ψαλµώ-
δηση των ακολουθιών !ου τελούνται στο ναό της Αγίας Τριάδος της Θεολο-
γικής Σχολής κάθε Πέµ!τη, αλλά και άλλες µέρες, οι ο!οίες !εριλαµβάνουν
µια σειρά δεκα!έντε !ερί!ου αρχαϊκών και µεταγενέστερων λειτουργιών
και άλλων ακολουθιών. Με τον τρό!ο αυτό έρχονται σε ε!αφή οι φοιτητές
της Σχολής µε την !αράδοση και τον !λούτο της ορθόδοξης λατρείας και
τους διάφορους λειτουργικούς τύ!ους και ε!ιβεβαιώνεται η αδιάρρηκτη συ-
νέχεια της λατρευτικής ζωής και της ευχαριστιακής !ροσφοράς των !ιστών
!ρος τον Τριαδικό Θεό.
Ωστόσο, εκτός α!ό αυτό, και κατά τα !ρότυ!α των χορών ψαλτών της
ιστορίας της ψαλτικής τέχνης, η Χορωδία ασκείται και !αρουσιάζει σε ακο-
λουθίες ή και σε σχετικές µουσικoλογικές συνάξεις, εντός ή εκτός της Θεσσα-
λονίκης, βυζαντινά και µεταβυζαντινά µέλη κορυφαίων εκκλησιαστικών
µελο!οιών. Είναι µια !ροσ!άθεια σ!ουδής των µελών του χορού και !α-
ρουσίασης στο ευρύ κοινό των θησαυρών της !ολύ σηµαντικής αυτής εκ-
κλησιαστικής-!ολιτιστικής δηµιουργίας και έκφρασης του ελληνορθόδοξου
!ολιτισµού, !ου α!οδεδειγµένα σηµάδεψε καίρια το !αγκόσµιο µουσικό γί-
γνεσθαι ως ο µακροβιότερος γρα!τός µουσικός !ολιτισµός (α!ό τον 9° αιώ-
να και εξής). Κυρίως όµως η δραστηριότητα της Χορωδίας-χορού ψαλτών
της Θεολογικής Σχολής Οι Τρεις Ιεράρχες α!οβλέ!ει στην ορθή - κατά την έν-
νοια της υ!εύθυνης εκκλησιαστικής διακονίας και της εκφραστικής και ιε-
ρο!ρε!ούς µουσικής ε!ένδυσης του υµνογραφικού λόγου-!ροσοµιλία των
101
!ιστών µε τον Τριαδικό Θεό, µε την ικεσία, την !αράκληση, την ευχαριστία
και τη δοξολογία.
Η Χορωδία διευθύνεται α!ό τον κ. Εµµανουήλ Γιαννό!ουλο, διδάκτορα
Βυζαντινής Μουσικολογίας-Ψαλτικής Τέχνης του Πανε!ιστηµίου Αθηνών,
ο ο!οίος διδάσκει και τα σχετικά ε!ιλεγόµενα µαθήµατα στο Τµήµα Θεολο-
γίας της Σχολής.
102
ΣT. ΜΑΘΗΜΑΤΑ-ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
α. Πανε6ιστηµιακό Ηµερολόγιο - Αργίες

1. Το ακαδηµαϊκό έτος αρχίζει την 1η Σε!τεµβρίου και τελειώνει την
31η Αυγούστου του ε!όµενου έτους.
2. Το εκ!αιδευτικό έργο κάθε ακαδηµαϊκού έτους διαρθρώνεται σε δύο
εξάµηνα. Κάθε εξάµηνο !εριλαµβάνει τουλάχιστο 13 !λήρεις εβδοµάδες για
διδασκαλία και 2 για εξετάσεις.
3. Το !ρώτο εξάµηνο αρχίζει το δεύτερο δεκα!ενθήµερο του Σε!τεµβρί-
ου και το δεύτερο λήγει το !ρώτο δεκα!ενθήµερο του Ιουνίου.
4. Τα µαθήµατα διακό!τονται α!ό την !αραµονή των Χριστουγέννων
ως και τα Θεοφάνια, α!ό την Πέµ!τη της Τυροφάγου ως και την ε!οµένη α-
!ό την Καθαρή ∆ευτέρα, α!ό τη Μεγάλη ∆ευτέρα ως και την Κυριακή του
Θωµά, την ηµέρα των γενικών φοιτητικών εκλογών και την ηµέρα των !ρυ-
τανικών εκλογών.
5. ∆εν γίνονται µαθήµατα και εξετάσεις τα Σαββατοκύριακα και στις
!αρακάτω γιορτές:
Του Αγίου ∆ηµητρίου (26 Οκτωβρίου)
Την εθνική εορτή της 28ης Οκτωβρίου
Την 17η Νοεµβρίου
Των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου)
Του Ευαγγελισµού (25 Μαρτίου)
Την !ρώτη Μαΐου
Της Αναλήψεως
Του Αγίου Πνεύµατος
β. Α6όφαση Συγκλήτου 2562/7.6.1989

Η Σύγκλητος, έχοντας υ!όψη την Υ!ουργική Α!όφαση αριθµ. ΣΤ’ 5/27/20-
10-1982, µε την ο!οία ορίσθηκε ότι οι αρµοδιότητες των Πειθαρχικών Συµ-
βουλίων των φοιτητών !εριέρχονται στις Συγκλήτους των A.E.I., α!οφάσι-
σε, για ενιαία ρύθµιση του θέµατος αυτού α!ό όλα τα Τµήµατα του Πανε!ι-
στηµίου, τα εξής:
Εξουσιοδοτεί τα Τµήµατα του Πανε!ιστηµίου, σε !ερί!τωση !ου συλλαµ-
βάνεται φοιτητής να αντιγράφει, να ε!ιβάλλουν !οινή α!οκλεισµού α!ό
όλα τα µαθήµατα της ε!όµενης εξεταστικής !εριόδου.
103
Η σχετική α!όφαση θα !ρέ!ει να κοινο!οιείται στη Σύγκλητο.
Σε !ερί!τωση αµφισβήτησης του γεγονότος της αντιγραφής α!ό τον φοι-
τητή ή ακόµη σε !ερί!τωση ύ!αρξης µαρτύρων ότι δεν διε!ράχθη το αδίκη-
µα το θέµα θα !αρα!έµ!εται στη Σύγκλητο, αφού !ροηγηθεί η σχετική δια-
δικασία α!ολογίας του φοιτητή και εξέταση µαρτύρων !ου τυχόν υ!άρ-
χουν.
Ιδιαίτερες !ερι!τώσεις αντιγραφών, ό!ως !λαστο!ροσω!ίες ή υ!οτρο-
!ές ίδιων φοιτητών σε αντιγραφές, θα εξετάζονται α!ό τη Σύγκλητο, ύστερα
α!ό !ρόταση του Τµήµατος για ε!ιβολή !ιθανόν µεγαλύτερης !οινής.
Για τις ρυθµίσεις αυτές !ρέ!ει να ενηµερωθούν όλα τα µέλη ∆.Ε.Π., τα ο-
!οία και θα !ρέ!ει να τις ανακοινώσουν στους φοιτητές !ριν την έναρξη
διεξαγωγής των εξετάσεων.
Οι φοιτητές θα !ρέ!ει να !ροσέρχονται στις εξετάσεις µε τις φοιτητικές
ταυτότητες ή το βιβλιάριο σ!ουδών τους ή, σε !ερί!τωση έλλειψης αυτών,
µε ο!οιοδή!οτε α!οδεικτικό στοιχείο της ταυτότητάς τους.
Ε!ειδή διατυ!ώθηκε η ά!οψη ότι αρκετές φορές !ροβλήµατα αντιγρα-
φής δηµιουργούνται σε εξετάσεις ορισµένων µαθηµάτων, η Σύγκλητος θε-
ωρεί σκό!ιµο τα Τµήµατα να ενεργο!οιήσουν τις Ε!ιτρο!ές Προγραµµά-
των Σ!ουδών τους, οι ο!οίες να αντιµετω!ίσουν συνολικά όχι µόνο τη
σύνθεση του Προγράµµατος Σ!ουδών τους, τον αριθµό των διδασκοµένων
µαθηµάτων και τον τρό!ο διδασκαλίας τους, αλλά και τον τρό!ο διεξα-
γωγής των εξετάσεων, ώστε να !ροαχθεί το !νεύµα της ακαδηµαϊκής α-
τµόσφαιρας, µέσα στο ο!οίο είναι α!αράδεκτες ενέργειες τύ!ου αντιγρα-
φών.
γ. Κανονισµός Γρα6τών Εξετάσεων Τµήµατος Θεολογίας

1. Οι φοιτητές υ!οχρεούνται να έχουν µαζί τους την φοιτητική τους ταυ-
τότητα ή το !άσο, για να γίνεται ο αναγκαίος έλεγχος α!ό τους ε!ιτηρητές.
Ο φοιτητής !αραδίδει το γρα!τό του µε την ε!ίδειξη της φοιτητικής του ταυ-
τότητας.
2. Η κόλλα αναφοράς για το γρα!τό δοκίµιο των εξετάσεων δίδεται α!ό
τον εξεταστή και φέρει την σφραγίδα του αντίστοιχου Τοµέα ή και τη µονο-
γραφή του καθηγητή. ∆εύτερη κόλλα αναφοράς δίδεται µόνο α!ό τον υ-
!εύθυνο ε!ιτηρητή.
3. Κατά την διάρκεια της εξετάσεως α!οµακρύνονται τα βιβλία και οι ση-
µειώσεις α!ό τα έδρανα των φοιτητών. Μ!ροστά τους υ!άρχει µόνο η
104
κόλλα του γρα!τού δοκιµίου τους. Ως !ρόχειρο χρησιµο!οιείται η τέταρτη
σελίδα του δοκιµίου.
4. Η ε!ιτήρηση δεν είναι σκληρή και κατα!ιεστική. Είναι όµως αυστηρή
και δίκαιη, για να α!οφεύγονται οι !ερι!τώσεις α!ειθαρχίας ή αντιγραφών
και να !ερισώζονται το κύρος και η αντικειµενικότητα των εξετάσεων.
5. Η ε!ιτήρηση γίνεται α!ό τους καθηγητές όλων των βαθµίδων,
τους Βοηθούς-Ε!ιστηµονικούς Συνεργάτες, τα µέλη του Ε.Τ.Ε.Π. και τους
Ειδικούς Μετα!τυχιακούς Υ!οτρόφους του Τµήµατος.
6. Ο φοιτητής δεν µ!ορεί να α!οχωρήσει α!ό την αίθουσα των εξετάσε-
ων χωρίς να !αραδώσει το γρα!τό του, έστω και αν δεν έχει ασχοληθεί κα-
θόλου µε την α!άντηση των ερωτήσεων.
7. Σε !ερι!τώσεις α!ειθαρχίας, α!ρε!ούς συµ!εριφοράς ή αντιδικίας,
ε!ιλαµβάνεται του θέµατος, ανάλογα µε τη σοβαρότητα, το Τµήµα και α!ο-
φασίζει για τη λύση !αροµοίων !ροβληµάτων.
8. Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων α!αγορεύεται το κά!νισµα
105
ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ
Πρύτανης Α.Π.Θ. 2310.99.6703

Τηλεφωνικό Κέντρο Πανε!ιστηµίου 2310.99.6000
Φοιτητική Λέσχη Α.Π.Θ. - Γραµµατεία 2310.99.2602
Φοιτητική Λέσχη Α.Π.Θ. - Υγειονοµική Υ!ηρεσία 2310.99.2642
Κεντρική Βιβλιοθήκη (Γραµµατεία) 2310.99.5354
Πανε!ιστηµιακό Γυµναστήριο 2310.99.2672
Κοσµήτορας Θεολογικής Σχολής 2310.99.6699
Πρόεδρος Τµήµατος Θεολογίας 2310.99.6931
Προϊσταµένη Γραµµατείας Τµήµατος Θεολογίας 2310.99.6980
Γραµµατεία Τµήµατος Θεολογίας 2310.99.6981-3
Θυρωρείο Θεολογικής Σχολής 2310.99.6999
Κυλικείο Θεολογικής Σχολής 2310.221271 2310.99.6995
Οικία Γραφείο
Αµοιρίδου Ευαγγελία (Ε!. Καθ.) 2310.664.056 2310.99.7033
Αναστασίου Ευάγγελος (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.99.6985
Ανδρέας Νανάκης, µητρο!ολίτης
και Βιάννου (Καθ.) 2310.205.701 2310.99.6947
Αραµ!ατζής Χρήστος (Ε!. Καθ.) 2310.416.607 2310.99.7023
Ασλάνογλου-Βασιλειάδου Μαρίνα (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.537.587 2310.99.6949
Ατµατζίδης Χαράλαµ!ος (Λέκτ). 2310.830.889 2310.99.1371
Βαλαής ∆ιονύσιος (Λέκτ.) 2310.99.7480
106
Βασιλειάδης Πέτρος (Καθ.) 2310.537.587 2310.99.693
Γρηγορό!ουλος Ιωάννης (Βοηθ.) 2310.813.335 2310.99.6966
∆ήµου-Κα!ράλου Ευαγγελία (Υ!. Γραµµ.) 2310.344.971 2310.99.6981
Ευαγγέλου Ηλίας (Λέκτ.) 2310.99.1369
Ζαννεττή Αργυρώ (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.441.445 2310.99.6959
Ζαχαρό!ουλος Γεώργιος (Βοηθ.) 2310.99.6950
Ζιάκα Αγγελική (Λεκτ.) 23920.64161 2310.99.7919
Ιωαννίδης Φώτιος (Ε!. Καθ.) 2310.703.859 2310.99.6990
Καγιάρας Ηλίας (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.99.7042
Καζαµία-Τσέρνου Μαρία (Ε!. Καθ.) 2310.423.876 23.10.99.6998
Καϊµάκης ∆ηµήτριος (Καθ.) 2310.437.967 2310.99.6935
!. Βασίλειος Καλλιακµάνης (Καθ.) 2310.99.6972
Κα!λάνη Ελισάβετ (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.99..6952
Κεσελό!ουλος Ανέστης (Καθ.) 2310.938.274 2310.99.6975
Κογκούλης Ιωάννης (Καθ.) 2310.286.033 2310.99.6961
Κόλτσιου-Νικήτα Αννα (Ε!. Καθ.) 2310.263.436 2310.99.7112
Κοντοστεργίου ∆έσ!οινα (Βοηθ.) 2310.99.6986
Κούκουρα ∆ήµητρα (Αν. Καθ.) 6944.779737 2310.99.6978
Κουρεµ!ελές Γιάννης (Λέκτ) 2310.580.966 2310.99.7093
Κρουσουλούδης Νικόλαος (Λέκτ.) 2310.440.839 2310.99.7029
Κυριατζή Αντωνία (Ε.Ε.∆Ι.Π.) 2310.281.814 2310.99.6941
Κωνσταντίνου Μιλτιάδης (Καθ.) 2310.939.305 2310.99.6936
Μαγγιώρος Νικόλαος (E!. Kαθ.) 2310.99.7132
Μακραντωνάκη Μαρία (Ε.Ε.∆Ι.Π.) 2310.99.6979
Μαρτζέλος Γεώργιος (Καθ.) 2310.434.316 2310.99.6956
Μητρο!ούλου-Μούρκα Βασιλική (Λέκτ.) 2310.328.255 2310.99.7075
Μούρτζιος Ιωάννης (Αν. Καθ.) 2310.422.056 2310.99.6997
Μ!αζιωτο!ούλου-Μαρτζέλου
∆ήµητρα (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.434.316 2310.99.6953
Μ!ουζιανάς Ιωάννης (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.310.988 2310.99.6971
107
Μ!ρανιώτου Αικατερίνη (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.212.842 2310.99.6690
2310.99.6691
Μυρίδης Νικόλαος (Ε!. Καθ.) 2310.99.6970
Νικολαΐδου-Χατζηβασιλειάδου Αθ. (Ε.Ε.∆Ι.Π.) 2310.99.6628
Οικονόµου Ελένη (Λέκτ.) 6978051014 2310.99.6966-7
Οικονόµου-
Τριανταφυλλίδου Μαρία (Γραµµ. Κοσµ.) 2310.99.6698
Oικονόµου Xρυσάνθη 2310.941.733 2310.99.6965
Πα!αγεωργίου Νίκη (Ε!.Καθ.) 2310.244.456 2310.99.6973
Παυλίδου-Βαρνάβα Ελένη (Γραµµ.) 2310.651.660 2310.99.6980
Παχής Παναγιώτης (Αν. Καθ.) 2310.99.6933
Πέτρου Ιωάννης (Καθ.) 2310.811.221 2310.99.6974
Ροκά Παρασκευή (Ε.Ε.∆Ι.Π.) 2310.99.6954
Ρόσιος Νικόλαος (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.99.6938
Σιάσος Λάµ!ρος (Καθ.) 2310.99.6958
Σκαλτσής Παναγιώτης (Aν. Καθ.) 23210.23.848 2310.99.6657
!. Ιωάννης Σκιαδαρέσης (Ε!. Καθ.) 2310.211.644 2310.99.7062
Σταµούλης Χρυσόστοµος (Αν. Καθ.) 2310.347.573 2310.99.6977
Στράτου Αικατερίνη (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.662.755 2310.99.6976
Το!τσίδης Αναστάσιος (Υ!. Γραµµ.) 2310.99.6983
Τζήκα Γεωργία (Υ!. Γραµµ.) 2310.99.6961
Τσαρουχίδου Αλεξάνδρα (Υ!. Βιβλιοθ.) 2310.99.6691
Τσελεγγίδης ∆ηµήτριος (Καθ.) 2310.342.938 2310.99.6957
Τσοµ!ανίδης Στυλιανός (Λέκτ.) 2310.450.504 2310.99.7478
Υφαντής Παναγιώτης (Λέκτ.) 2310.99.6917
Φωτακίδου-Μ!εναβίδου Γαρυφ. (Υ!. Γραµµ.) 2310.99.6982
Xατζούλη Γλυκερία (Λέκτ.) 2310.273.252 2310.99.6944
109
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΗΛΕΟΜΟΙΟΤΥΠΙΑΣ (FAX)

ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΕΙΟΥ (E-MAIL)
Γραµµατεία Τµήµατος Θεολογίας 2310.99.6991

Ανδρέας Νανάκης, µητρο!ολίτης
και Βιάννου (Καθ.) 2310.99.6947
Αµοιρίδου Ευαγγελία (Ε!. Καθ.) 2310.99.7033 eamoir@theo.auth.gr
Αραµ!ατζής Χρήστος (Ε!. Καθ.) 2310.416.607 arab@theo.auth.gr
Ατµατζίδης Χαράλαµ!ος (Λέκτ.) 2310.99.6938 atmatz@theo.auth.gr
Βαλαής ∆ιον. (Λέκτ.) dvalais@theo.auth.gr
Βασιλειάδης Πέτρος (Καθ.) 2310.99.6938 pv@theo.auth.gr
Γρηγορό!ουλος Ιωάννης (Βοηθ.) 2310.813.335 iogrig@theo.auth.gr
Ευαγγέλου Ηλίας (Λέκτ.) 2310.99.1369 iliasev@theo.auth.gr
Ζιάκα Αγγελική (Λέκτ.) 2310.99.6938 ziaka@theo.auth.gr
Ιωαννίδης Φώτιος (Ε!. Καθ.) 2310.99.6990 fioan@theo.auth.gr
Καϊµάκης ∆ηµήτριος (Καθ.) 2310.99.6938
!. Βασίλειος Καλλιακµάνης (Καθ.) 2310.99.6972
Κεσελό!ουλος Ανέστης (Καθ.) 2310.99.6975
Κογκούλης Ιωάννης (Καθ.) 2310.99.6961 kogoulis@theo.auth.gr
Κόλτσιου - Νικήτα Άννα (Ε!. Καθ.) 2310.99.6938 akolts@theo.auth.gr
Kοντοστεργίου ∆έσ!οινα (Bοηθός) 2310.99.6954 dkontos@theo.auth.gr
Κούκουρα ∆ήµητρα (Αν. Καθ.) 2310.233.953 dimkou@theo.auth.gr
Κουρεµ!ελές Γιάννης (Λέκτ.) kourebe@ theo.auth.gr
Κωνσταντίνου Μιλτιάδης (Καθ.) 2310.99.6938 mkon@theo.auth.gr
Μαγγιώρος Νικόλαος (E!. Kαθ.) 6937604555 nikmag@iheo.auth.gr
www.canonlaw.gr
110
Μαρτζέλος Γεώργιος (Καθ.) 2310.99.6954 voyager@theo.auth.gr
Μητρο!ούλου Βασιλική (Λέκτ.) 2310.99.7075 mitro@theo.auth.gr
Μούρτζιος Ιωάννης (Αν. Καθ.) 2310.99.6938
Μ!ρανιώτου Αικατερίνη (ΕΤΕΠ) braniot@past.auth.gr
Μυρίδης Νικόλαος (Ε!. Καθ.) nmyridis@theo.auth.gr
Νικολαΐδου-
Χατζηβασιλειάδου Αθ. (Ε.Ε.∆Ι.Π.) 2310.99.66.36
Οικονόµου Ελένη (Λέκτ.) eleloik@theo.auth.gr
Παυλίδου-Βαρνάβα Ελένη (Γραµµ.) 2310.99.6991
Πα!αγεωργίου Νίκη (Ε!. Καθ.) nipap@theo.auth.gr
Παχής Παναγιώτης (Αν. Καθ.) 2310.99.6938 pachisp@otenet.gr
Πέτρου Ιωάννης (Καθ.) 2310.99.6976 ipet@theo.auth.gr
Ρόσιος Νικόλαος (Ε.Τ.Ε.Π.) 2310.99.6938 nrosios@theo.auth.gr
Σιάσος Λάµ!ρος (Καθ.) 2310.99.6958
Σκαλτσής Παναγιώτης (Aν. Καθ.) 2310.99.6657
!. Ιωάννης Σκιαδαρέσης (Ε!. Καθ.) 2310.99.6938 skiad@theo.auth.gr
Σταµούλης Χρυσόστοµος (Αν. Καθ.) 2310.99.6977 stamchr@theo.auth.gr
Τσελεγγίδης ∆ηµήτριος (Καθ.) 2310.99.6957 tseleng@theo.auth.gr
Τσοµ!ανίδης Στυλιανός (Λέκτ.) 2310.99.7478 stsompa@theo.auth.gr
Υφαντής Παναγιώτης (Λέκτ.) yfantisp@yahoo.gr
Χατζούλη Γλυκερία (Λέκτ.) glychatz@theo.auth.gr

ORDO

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ORDO

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ: Αριστοτέλειο Πανε!ιστήµιο Θεσσαλονίκης

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΉ ∆ΙΕΎΘΥΝΣΗ: http://www.auth.gr/theo

Εικόνα εξωφύλλου: O άγιος Λέων. Λε!τοµέρεια α!ό τη ζώνη των µαρτύρων,

Ειµέλεια εξωφύλλου: Γλυκερία Χατζούλη, Λέκτορας

Ειµέλεια Οδηγού Σουδών: Γλυκερία Χατζούλη, Λέκτορας

Με το Νόµο-Πλαίσιο 1268/82 η Θεολογική Σχολή του Πανε!ιστηµίου Θεσ-

Κοσµήτορας Θεολογικής Σχολής: Ιωάννης Κογκούλης.

Ι. ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Β. ∆ιοικητικό Συµβούλιο Τµήµατος

Γ. Η Γραµµατεία του Τµήµατος

∆. Μέλη Τακτικής Συνέλευσης Πανε6ιστηµιακού Έτους 2008-2009

Ε. Τοµείς του Τµήµατος

* A!ό την ηµέρα δηµοσίευσης ΦEK.

ΣΤ. Προσω6ικό των Τοµέων

2. Τοµέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραµµατείας, Αρχαιο-

3. Τοµέας ∆ογµατικής Θεολογίας

5. Τοµέας Ηθικής και Κοινωνιολογίας

• Συµµετοχή και συνεργασία µε άλλα Εργαστήρια Τµηµάτων του Α.Π.Θ.

II. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΛΩΝ

Η Γενική Συνέλευση του Τµήµατος Θεολογίας, σύµφωνα µε τις διατάξεις του

Β. ΕΝ∆ΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΕΞΑΜΗΝΑ

* European Community Course Credit Transfer System.

Υοχρεωτικά µαθήµατα ∆.Μ. ∆ιδ. Ασκ. ECTS

∆.Μ. ∆ιδ. Ασκ. ECTS

∆.Μ. ∆ιδ. Ασκ. ECTS

101. Αρχαία Ελληνικά

102. Τα Θρησκεύµατα του Αρχαίου Κόσµου (Θρησκειολογία)

103. Εισαγωγή στη Θεολογία

104. Εισαγωγή στην Παλαιά ∆ιαθήκη και τη Βιβλική Εβραϊκή Γλώσσα

105. Εισαγωγή στην Καινή ∆ιαθήκη

Ξένες Γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερµανικά, Ιταλικά)

202. Ιστορία και Γραµµατεία της Εκκλησίας της Ελλάδος

205. Ιστορία της Φιλοσοφίας

404. Εισαγωγή στην Παιδαγωγική

207. Πληροφορική και Θεολογία

Ξένες Γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερµανικά, Ιταλικά)

201. Ερµηνεία Ιστορικών Βιβλίων της Παλαιάς ∆ιαθήκης α6ό το Κείµενο

302. Ιστορία των Σλαβικών Ορθοδόξων Εκκλησιών

303. Εισαγωγή στη Xριστιανική Γραµµατεία και Αγιολογία

304. Γενική Κοινωνιολογία

305. Γενική Εκκλησιαστική Ιστορία: Α6ό το σχίσµα (1054) µέχρι σήµερα

601. Τα Σύγχρονα Μεγάλα Θρησκεύµατα

301. Ερµηνεία Ποιητικών και Προφητικών Βιβλίων της Παλαιάς ∆ιαθή-

401. Ερµηνεία Συνο6τικών Ευαγγελίων

403. Εκκλησιαστική Γραµµατολογία και Ερµηνεία Πατέρων

402. Εκκλησιαστική Γραµµατολογία µε έµφαση στους Λατίνους Πατέρες

405. Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Θρησκείας

Ξένες Γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερµανικά, Ιταλικά)

501. Ερµηνεία Ε6ιστολών του Α6οστόλου Παύλου

502. ∆ογµατική Α’. Ιστορία της Ορθόδοξης Θεολογίας και Πνευµατικό-

505. Εισαγωγή στην Ποιµαντική

504. Ποιµαντική Θεολογία

2. B. Θερµός, Ποιµαίνοντες µετ’ ειστήµης, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 1996.

605. ∆ιαθρησκειακός ∆ιάλογος

602. Εκκλησιαστική Γραµµατεία των Σλάβων

603. ∆ογµατική Β’ Εισαγωγή στη Θεολογική Γνωσιολογία

606. Οικουµενική Κίνηση

604. Κοινωνιολογία του Χριστιανισµού

706. Θεολογία της Παλαιάς ∆ιαθήκης

701. Ερµηνεία της Ιωαννείου Γραµµατείας

704. Κατηχητική και Χριστιανική Παιδαγωγική

Ειµέλεια εξωφύλλου: Γλυκερία Χατζούλη, Λέκτορας

Ειµέλεια Οδηγού Σουδών: Γλυκερία Χατζούλη, Λέκτορας

Υοχρεωτικά µαθήµατα ∆.Μ. ∆ιδ. Ασκ. ECTS

2. B. Θερµός, Ποιµαίνοντες µετ’ ειστήµης, εκδόσεις Aρµός, Aθήνα 1996.