Professional Documents
Culture Documents
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ
ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Π.Ε.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009
Πληροφορίες βασισμένες:
1. Κυρίως στο βιβλίο: «Εισαγωγή στην Εκπαίδευση των τυφλών στην Ελλάδα» Ράνια
Χιουρέα – Εκδόσεις Λύχνος – Αθήνα 1998
2. Σε ενημερωτικά έντυπα του Κ.Ε.Α.Τ.
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Σελίδα
1. ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΟΡΑΣΗ-ΤΥΦΛΩΣΗ……………………………………………........ 4
2. ΟΤΑΝ ΜΕ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ… …………………………………………………..… 5
3. Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΥΦΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ …………………………..… 6
4. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ BRAILLE ....................................................................................….. 9
Τα γράμματα της ελληνικής γλώσσας .................................................................... 10
Οι αριθμοί-Τα σημεία των πράξεων -Τα σημεία στίξης ......................................... 11
Με τι μέσα γράφουμε στο σύστημα BRAILLE ..................................................... 12
(α) Η πινακίδα .......................................................................................................... 12
Τα γράμματα της ελληνικής γλώσσας και τα σημεία στίξης, στην πινακίδα ...........13
(β) Μηχανή BRAILLE - PERKINS BRAILLER ........................................................14
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 3
ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΟΡΑΣΗ – ΤΥΦΛΩΣΗ
Μέχρι σήμερα δεν έχουμε κάποιο διεθνή ορισμό της τύφλωσης. Κάθε χώρα χρησιμοποιεί
το δικό της ορισμό, ανάλογα με τη νομοθεσία της.
Για την Ελλάδα, νομικά τυφλός θεωρείται εκείνος ο οποίος και με τη χρήση διορθωτικών
φακών έχει οπτική οξύτητα μικρότερη του 1/20 της φυσιολογικής. Δηλαδή, που μπορεί
να διακρίνει σε απόσταση το πολύ 1 μέτρου ό,τι με τη φυσιολογική όραση είναι ορατό
στα 20 μέτρα.
1. Κληρονομικά
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 4
«ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ»
ΟΤΑΝ ΜΕ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ…
Μπορείς να με βοηθήσεις,
αν θυμηθείς τα παρακάτω…
4. Μη ρωτάς το συνοδό μου: «Τι θέλει να ψωνίσει;» ή «Ποιο φαγητό του αρέσει;»…
Ρώτησε εμένα. Χρησιμοποίησε τον κανονικό τόνο της φωνής σου. Το ότι δε σε
βλέπω, δε σημαίνει ότι δεν μπορώ και να σου μιλήσω.
6. Σύστησέ με στους άλλους. Θέλω να γνωρίζω ποιος είναι στο δωμάτιο μαζί μου.
Μίλησέ μου όταν μπαίνεις. Πες μου όταν είναι να φύγεις, γιατί με φέρνει σε μεγάλη
αμηχανία να μιλάω σε κάποιο που δεν είναι κοντά μου.
7. Οδήγησε το χέρι μου σε μια καρέκλα. Πες μου πού είναι η πόρτα στο δωμάτιο, η
τουαλέτα, το παράθυρο κλπ., κι αν υπάρχουν εμπόδια ή πράγματα στο πάτωμα. Δε
θέλω να κάνω ζημιές.
8. Βοήθησέ με διακριτικά στο τραπέζι και πες μου για το φαγητό στο πιάτο μου,
χρησιμοποιώντας το πιάτο μου σαν «ρολόι» και πες μου σε ποια «ώρα» είναι το κάθε
είδος του φαγητού μου, π.χ. το κρέας σου είναι στο και 5΄ κλπ.
10. Μου αρέσουν οι εκδρομές και τα πάρτυ. Πάρε με στην παρέα σου και γνώρισέ με
στους καλεσμένους σου. Ξέρω να συμπεριφέρομαι. Αν υστερώ σε κάτι, βοήθησέ με.
11. Δε θέλω τον οίκτο σου, αλλά τη φιλία σου. Μη μιλάς για τη «θαυματουργό»
αντίληψη των τυφλών. Μην ξεχνάς πως όσα έμαθα είναι αποτέλεσμα σκληρής
εργασίας.
12. Αν είσαι περίεργος, θα σου μιλήσω για την τύφλωσή μου, αλλά είναι μια παλιά
ιστορία για μένα. Έχω τόσα άλλα ενδιαφέροντα κι απορίες, όπως κι εσύ.
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 5
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΥΦΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το πρώτο ίδρυμα στην Ελλάδα με σκοπό την προστασία των τυφλών ατόμων ήταν ο
«Οίκος Τυφλών» στην Καλλιθέα, Ελευθερίου Βενιζέλου (Θησέως) 210 και Σπάρτης.
Ιδρύθηκε το 1906 με πρωτοβουλία του Γ. Δροσίνη, του Δ. Βικέλα και με δαπάνες των
Ελληνοαιγυπτίων αδερφών Άμπετ. Μέχρι το 1979 ήταν φιλανθρωπικό σωματείο με
πρόεδρο τον εκάστοτε Αρχιεπίσκοπο Αθηνών. Μετά από έντονες προσπάθειες και
σκληρούς αγώνες των τυφλών, το 1980 έγινε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου,
ονομάστηκε Κ.Ε.Α.Τ. (Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών) και
εποπτεύεται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Βασικός σκοπός του Κ.Ε.Α.Τ. είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη και αρτιότερη
εκπαίδευση και επιμόρφωση των τυφλών παιδιών.
Άλλοι επιμέρους σκοποί είναι η προσπάθεια ένταξης των τυφλών παιδιών στην κοινωνία,
αλλά και η εφαρμογή προγραμμάτων που αποβλέπουν στην ολοκλήρωση της
προσωπικότητάς τους.
Από το 1982 στο Κ.Ε.Α.Τ. και στον ΗΛΙΟ λειτουργεί δημόσιο Νηπιαγωγείο και
Δημοτικό Σχολείο, που υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας. Οι τυφλοί μαθητές
μαθαίνουν γραφή και ανάγνωση στο σύστημα BRAILLE, ενώ για μαθητές με μειωμένη
όραση γίνονται κατάλληλες μεγεθύνσεις των γραμμάτων των σχολικών βιβλίων. Όλοι δε,
διδάσκονται όλα τα μαθήματα σύμφωνα με το επίσημο Αναλυτικό πρόγραμμα του
Υπουργείου Παιδείας. Παράλληλα, στα παιδιά που αντιμετωπίζουν επιπρόσθετα
προβλήματα, γίνεται εξατομικευμένη αγωγή από Ειδικούς Παιδαγωγούς.
Από το 1989, στα πλαίσια του Κοινοτικού Προγράμματος «ΗΛΙΟΣ», έχει ξεκινήσει
Πρόγραμμα Ένταξης τυφλών μαθητών του Δημοτικού Σχολείου Τυφλών σε κανονικά
σχολεία.
Στην Ελλάδα υπάρχουν κι άλλα δημόσια Ειδικά Σχολεία για τυφλά παιδιά: όπως στην
Πάτρα και στα Ιωάννινα. Όμως σήμερα πολλοί τυφλοί μαθητές φοιτούν σε «κανονικά»
σχολεία της χώρας μας, με τα λεγόμενα Τμήματα Ένταξης. Παρακολουθούν τα
μαθήματα μαζί με τους βλέποντες συμμαθητές τους, ενώ υπάρχει κι ένας ειδικός
δάσκαλος στο σχολείο, ο οποίος βοηθάει τον κάθε τυφλό μαθητή όπου χρειάζεται, ώστε
να μπορεί να συμμετέχει ισότιμα στην τάξη.
Εάν στο ίδιο σχολείο υπάρχουν περισσότεροι από δυο τυφλοί μαθητές, τότε ο ειδικός
δάσκαλος όλες τις ώρες της ημέρας ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με τους μαθητές
αυτούς. Είναι μαζί τους μέσα στην τάξη ή όταν υπάρχουν ιδιαίτερες δυσκολίες (π.χ.
Πρώτη Ανάγνωση, Μαθηματικά, κλπ), τους κάνει μάθημα σε ξεχωριστή αίθουσα.
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 6
Στο χώρο του Κ.Ε.Α.Τ. φιλοξενείται και το 1/θ Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Τυφλοκωφών,
το οποίο ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 2002.
Επίσης λειτουργεί από το 1988 η Ομάδα Εργασίας Σχολικών Βιβλίων Braille του
ΥΠΕΠΘ. Με την καθοδήγηση και εποπτεία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ασχολείται
με τη διασκευή – προσαρμογή και μεταγραφή στο σύστημα BRAILLE, των βιβλίων του
Δημοτικού σχολείου, καθώς και με το σχεδιασμό και ανάγλυφο των εικόνων που
υπάρχουν στα βιβλία αυτά.
Για τα τυφλά παιδιά που κατάγονται από περιοχές εκτός Αθήνας, λειτουργεί
Οικοτροφείο, όπου εκτός από τη στέγη και την τροφή που τους παρέχεται, καταβάλλεται
προσπάθεια δημιουργίας ατμόσφαιρας οικογενειακού περιβάλλοντος και συμμετοχής των
παιδιών στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
Τα παιδιά που φοιτούν στο Νηπιαγωγείο και στο Δημοτικό Σχολείο του Κ.Ε.Α.Τ.
έρχονται καθημερινά από όλη την Αθήνα, με μισθωμένα από το Κ.Ε.Α.Τ. ταξί και
ολιγοθέσια πούλμαν.
Για τους μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου με προβλήματα όρασης δεν υπάρχει Ειδικό
Σχολείο και φοιτούν σε κανονικά σχολεία.
Οι μαθητές του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου γευματίζουν στο Κ.Ε.Α.Τ. και τις
απογευματινές ώρες το Κέντρο τους παρέχει:
Υποστηρικτικά μαθήματα όλων των ειδικοτήτων
Δραστηριότητες του τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητικών Δραστηριοτήτων:
Judo, σκάκι, τοξοβολία, κολύμβηση στην κλειστή πισίνα του Κ.Ε.Α.Τ.
Εκπαίδευση στην Κινητικότητα-Προσανατολισμό (Κ/Π) και Δεξιότητες
Καθημερινής Διαβίωσης (Δ.Κ.Δ)
Για παιδιά προσχολικής ηλικίας 0-5 χρονών, λειτουργεί Προνηπιακό Tμήμα. Σκοπός του
είναι να παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στις οικογένειες των παιδιών, για σωστή
αντιμετώπιση του προβλήματος, επισημαίνοντας τις δυσκολίες του παιδιού, με σκοπό, να
ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο.
Τέλος υπάρχει και Εργαστήριο Ειδικού Εποπτικού Υλικού, για την κατασκευή μακετών
και ανάγλυφου εποπτικού υλικού για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης
Ανάλογες υπηρεσίες με του Κ.Ε.Α.Τ. στην Αθήνα, παρέχει και το Ίδρυμα Προστασίας
Τυφλών Βορείου Ελλάδος Ο ΗΛΙΟΣ - Σχολή Τυφλών στη Θεσσαλονίκη.
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 7
Για τα άτομα με προβλήματα όρασης και πρόσθετες ειδικές ανάγκες (νοητική στέρηση,
αυτισμός κλπ.) από το Μάϊο του 1995 λειτουργεί η μονάδα «Επικοινωνία», σε
οικοδόμημα στην Πρώην Αμερικανική Βάση Ελληνικού. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα
αυτής της μονάδας περιλαμβάνει τα εξής:
Αυτοεξυπηρέτηση
Κινητικότητα
Καθημερινές δεξιότητες
Εκμάθηση Braille
Εργοθεραπεία
Μουσικοθεραπεία
Γυμναστική
Θεραπευτική Ιππασία
Ψυχολογική παρατήρηση και υποστήριξη
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 8
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ BRAILLE
Το BRAILLE είναι ένα απτικό σύστημα ανάγνωσης και γραφής στο οποίο ανάγλυφες
κουκκίδες αντικαθιστούν τα γράμματα του αλφαβήτου.
Η γραφή BRAIILE είναι επινόηση του Γάλλου Λουδοβίκου Μπράιγ, και βασίζεται σε 6
ανάγλυφες κουκκίδες τοποθετημένες ανά τρεις από πάνω προς τα κάτω. Οι συνδυασμοί
των 6 κουκκίδων φτιάχνουν 63 διαφορετικά σύμβολα.
Η γραφή Braille διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω όπως
η γραφή βλεπόντων.
Για να μπορούν να προσδιορίζονται οι κουκκίδες, είναι αριθμημένες από πάνω προς τα
κάτω, 1-2-3 αριστερά και 4-5-6 δεξιά.
1 4
2 5
3 6
Ορισμένοι αναγνώστες είναι ικανοί να διαβάζουν με το ένα χέρι, περίπου 125 λέξεις το
λεπτό, ενώ άλλοι, που διαβάζουν με τα δύο χέρια, μπορούν να διπλασιάσουν αυτή την
ταχύτητα περίπου στις 250 λέξεις το λεπτό.
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 9
Τα γράμματα της ελληνικής γλώσσας
14
25 (το εξάστιγμο)
36
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 10
Τα σημεία στίξης
8
! ( ) (παρένθεση) (2,3,5,6)!! < (άνω τελεία) (2,3)
. - (ενωτικό) (3,6) 4 : (άνω και κάτω τελεία) (2,5)
Οι αριθμοί
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 11
ΜΕ ΤΙ ΜΕΣΑ ΓΡΑΦΟΥΜΕ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ BRAILLE
Οι τυφλοί μπορούν να γράφουν στο σύστημα Braille με δύο τρόπους: ή με την πινακίδα ή
με την ειδική μηχανή (γραφομηχανή) Braille.
(α) Πινακίδα
Για να γράψουμε λοιπόν στην πινακίδα Braille, είναι απαραίτητο να γράψουμε από δεξιά
προς τα αριστερά και να αντιστρέψουμε την κανονική αρίθμηση των κουκκίδων του
εξάστιγμου. Δηλαδή :
Αντί 1 4 έχουμε 4 1
Αντί 2 5 έχουμε 5 2
Αντί 3 6 έχουμε 6 3
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 12
41 ΠΙΝΑΚΙΔΑ
52 (το εξάστιγμο) Δίψηφα φωνήεντα και
63 συνδυασμοί
α (1) ν (1,3,4,5)
αι (1,2,6)
β (1,2) ξ (1,3,4,6)
ει (1,4,6)
γ (1,2,4,5) ο (1,3,5)
οι (2,4,6)
οι (2,4,6)
δ (1,4,5) π (1,2,3,4) ου (1,3,6)
ου (1,3,6)
ε (1,5) ρ (1,2,3,5) αυ (1,6)
αυ (1,6)
ζ (1,3,5,6) σ (2,3,4) ευ (1,5,6)
ευ (1,5,6)
η (3,4,5) τ (2,3,4,5)
θ (1,4,5,6) υ (1,3,4,5,6)
ι (2,4) φ (1,2,4)
κ (1,3) χ (1,2,5)
λ (1,2,3) ψ (1,2,3,4,6)
μ (1,3,4) ω (2,4,5)
Τα κεφαλαία γράμματα στην πινακίδα γράφονται όπως τα μικρά, αφού όμως γράψουμε
πριν από το γράμμα (δεξιά) το σύμβολο που λέγεται «κεφαλαιοδείκτης».
Γράφεται με τις κουκκίδες (4, 6), στην πινακίδα .
π.χ. A (4,6) (1) B (4,6) (1,2)
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 13
(β) Μηχανή BRAILLE - PERKINS BRAILLER
Εκτός από την πινακίδα, μπορούμε να γράψουμε στο σύστημα Braille και με ειδικές
μηχανές, κατάλληλες να παράγουν εξάστιγμο και ανάγλυφες κουκκίδες. Με αυτή τη
συσκευή ικανοί χειριστές μπορούν να γράψουν 40 ως 60 λέξεις το λεπτό. Η μηχανή είναι
πολύ πιο απλή στη χρήση από την πινακίδα. Γράφουμε από αριστερά προς τα δεξιά, όπως
ακριβώς διαβάζουμε και δε χρειάζεται να βγάλουμε το χαρτί από τη μηχανή, ούτε να το
γυρίσουμε ανάποδα για να διαβάσουμε αυτά που γράψαμε. Πιο εύχρηστες θεωρούνται οι
μηχανές PERKINS BRAILLER, της Αμερικάνικης Σχολής Τυφλών Perkins και οι
ευρωπαϊκές απομιμήσεις αυτών.
!!! 3 2 5
1 4 6
ΡΑΝΙΑ ΧΙΟΥΡΕΑ 14