Professional Documents
Culture Documents
TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN 1433
Kasm 2005 (EN 1433/AC:2004 + EN 1433/A1:2005 dhil)
ICS 93.080.30
DRENAJ KANALLARI - TAIT VE YAYA TRAFNE AIK ALANLAR N - SINIFLANDIRMA, TASARIM VE DENEY GEREKLER, ARETLEME VE UYGUNLUK DEERLENDRMES Drainage channels for vehicular and pedestrian areas Classification, design and testing requirements, marking and evaluation of conformity
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz. Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.
Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.
Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas) TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir. TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 1433 (2002) + AC (2004) + A1 (2005) standard esas alnarak, TSE naat htisas Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 10 Kasm 2005 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir. EN 1433/AC:2004 ve A1:2005 ile yaplan deiiklikler metinde dey izgi ( I ) izgiyle gsterilmitir. Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
indekiler
Kapsam................................................................................................................................................... 1 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ......................................................................................... 1 Terimler ve tarifleri ................................................................................................................................ 2 Snflandrma.......................................................................................................................................... 7 Drenaj kanallarnn yerleim yerleri..................................................................................................... 7 Malzemeler ............................................................................................................................................. 8 6.1 Genel................................................................................................................................................... 8 6.2 malt, kalite ve deneyler .................................................................................................................... 9 6.3 lve gerekler....................................................................................................................................... 9 7 Tasarm ve imalt gerekleri ................................................................................................................ 11 7.1 Genel................................................................................................................................................. 11 7.2 Boyutlar ve boyut toleranslar............................................................................................................ 11 7.3 Geometrik tasarm............................................................................................................................. 12 7.4 Eim .................................................................................................................................................. 12 7.5 Drenaj kanal birimlerinin birletirilmesi.............................................................................................. 12 7.6 Izgara ve kapaklarn yerletirme derinlii.......................................................................................... 13 7.7 Yataklama ......................................................................................................................................... 13 7.8 Trafie maruz kenarlarn ve temas yzeylerinin korunmas ............................................................. 13 7.9 Izgaralar veya kapan emniyetli hle getirilmesi ............................................................................. 13 7.10 Giri aklklarnn boyutu .............................................................................................................. 14 7.11 kelti hazneleri ............................................................................................................................ 15 7.12 Izgara ve kapaklarn doru konumlandrlmas ............................................................................. 15 7.13 Yzey durumu ............................................................................................................................... 15 7.14 Mafsall zgara ve kapaklarn aklk as .................................................................................... 15 7.15 Dayanm deneyi............................................................................................................................. 16 7.16 Kalc oturma.................................................................................................................................. 17 7.17 Yerleim iin tavsiyeler .................................................................................................................. 17 8 aretleme............................................................................................................................................. 17 8.1 Izgaralar ve kapaklarn iaretlenmesi ............................................................................................... 17 8.2 Kanal gvdelerinin iaretlenmesi ...................................................................................................... 18 9 Deneyler ............................................................................................................................................... 18 9.1 Ykleme deneyi................................................................................................................................. 18 9.2 Malzemeler........................................................................................................................................ 21 9.3 Tasarm gerekleri .............................................................................................................................. 24 9.4 aretleme.......................................................................................................................................... 25 9.5 Tip deneyi.......................................................................................................................................... 25 9.6 Rutin ykleme deneyi........................................................................................................................ 25 10 Uygunluk deerlendirilmesi ............................................................................................................... 26 10.1 Genel ............................................................................................................................................. 26 10.2 Tip deneyi (mamuln balang deneyi)........................................................................................ 26 10.3 malt tarafndan yaplacak fabrika imalt kontrol (i kalite kontrol)....................................... 26 10.4 Uygun olmayan mamuller.............................................................................................................. 26 11 Yerletirme ........................................................................................................................................... 27 Ek A rnek i kalite kontrol ilemi ............................................................................................................. 28 Ek B Buz zc tuzlar ieren durgun su ile ok iddetli donma zlme artlarna maruz braklan beton mamuller iin ilve artlar.................................................................................................................. 35 Ek C Buz zc tuz etkisiyle birlikte donma/zlmeye kar direncin tayini..................................... 36 Ek D (Bilgi iin) nc taraf belgelendirme kuruluu tarafndan yaplan muayene kontrol (nc taraf kontrol) ................................................................................................................................................ 40 Ek ZA (Bilgi iin) Bu standardn, EU Construction Products Directive4) hkmleri ile ilikili olan maddeleri........................................................................................................................................................ 42 Kaynaklar........................................................................................................................................................ 47 1 2 3 4 5 6
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Drenaj kanallar - Tat ve yaya trafiine ak alanlar iin - Snflandrma, tasarm ve deney gerekleri, iaretleme ve uygunluk deerlendirmesi 1 Kapsam
Bu standard, yzey sularnn toplanmas ve tanmas iin yaya ve/veya tat trafiine ak alanlara yerletirilen, dorusal drenaj kanallarna ait gerekleri kapsar. Bu kanallar, imaltlarn nerilerine uygun ekilde, hizmet esnasnda yatay ve dey ykleri tamak iin ilve mesnet gerektirmeyen Tip I veya ilve mesnet gerektiren Tip M olmak zere 2 tip eklinde tanmlanr. Bu standard, kapaklar ve zgaralar ile birlikte bir btn hlindeki dorusal drenaj sistemine ait gerekleri kapsar. Bu standard net akl 1 000 mm kadar olan zgaral, yarkl ve bordr kanal birimlerine uygulanr. Bu standard drenaj kanallarna ilikin tarifleri, snfllar, tasarm ve deney gereklerini, iaretlemeyi ve kalite kontroln kapsar.
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste hlinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas artyla uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin belirtilmemesi hlinde en son basks kullanlr (tadiller dhil). EN, ISO, IEC vb.No EN 1169 EN 1170-5 Ad (ngilizce) Precast concrete products General rules for factory production control of glass-fibre reinforced cement Precast concrete products - Test methods for glass-fibre reinforced cement - Part 5: Measuring bending strength, Complete bending test method Founding - Spherioidal graphite cast irons Steel for the reinforcement of concrete - Weldable ribbed reinforcing steel B 500 Technical delivery conditions for bars, coils and welded fabric Stainless steels - Part 1:List of stainless steels Stainless steels - Part 2: Tehcnical delivery conditions for sheet/plate and strip for general purposes Stainless steels - Part 3: Technical delivery conditions for semi-finished products, bars, rods and sections for general purposes Continuously hot-dip zinc coated low carbon steels strip and sheet for cold forming -Tecnical delivery conditions TS No1) TS EN 1169 Ad (Trke) nyapml beton mamuller Cam elyaf takviyeli imentolarn (CT) fabrika imalat kontrol iin genel kurallar n yapml beton mamuller Cam elyaf takviyeli imento (CT) deney metodu - Blm 5: Eilme dayanm tayini "tam eilme deneyi" metodu Dkmler - Kresel grafitli dkme demirler Paslanmaz elikler - Blm 1: Paslanmaz eliklerin listesi Paslanmaz elikler - Blm 2: Genel amal sac/levha ve eritlerin teknik teslim artlar Paslanmaz elikler - Blm 3: Genel amal yar mamuller, ubuklar, filmainler ve profillerin teknik teslim artlar Souk ekillendirme iin srekli scak daldrma inko kaplanm dk karbonlu elik erit ve levhalar - Teknik teslim artlar
TS EN 1170-5
TS 526 EN 1563
EN 10088-1 EN 10088-2
EN 10088-3
EN 10142
TS EN 10142
1) TSE Notu: Atf yaplan Trk Standardlarnn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. 1
TRK STANDARDI Ad (ngilizce) Continuously hot-dip zincaluminium (ZA) coated steel strip and sheet- Tecnical delivery conditions Continuously hot-dip aluminiumzinc (AZ) coated steel strip and sheet - Tecnical delivery conditions Copper and copper alloys - Rod for general purposes Metalic materials - Verification of static uniaxial testing machines Part1: Tension/compression testing machines (ISO 75001:1999) Grey cast iron - Classification Structural steels - Plates, wide flats, bars, sections and profiles TS No1) TS EN 10214
TS EN 1433/Kasm 2005 Ad (Trke) elik bant ve levha - Srekli scak-daldrmal inko alminyum (ZA) kapl -Teknik teslim artlar elik bant ve levha -Srekli Scak-daldrmal, alminyum inko (AZ) kapl -Teknik teslim artlar Bakr ve bakr alamlar Genel amalar iin ubuk Metalik malzemeler - Tek eksenli statik deney makinelerinin dorulanmas Blm 1: ekme/basma deney makineleri - Kuvvet lme sisteminin dorulanmas ve kalibrasyonu Dkmler - Gri (lmel grafitli) dkme demirler Alamsz yap eliklerinden imal edilen scak hadde mamulleri - Teknik teslim artlar Demir ve elikten yaplm malzemeler zerine scak daldrlm galvaniz kaplamalar - zellikler ve deney metotlar Dkmler -Karbonlu elik dkmler - Genel mhendislik amalar iin Beton - Sertlemi beton deneyleri - Blm 3: Deney numunelerinde basn dayanmnn tayini Dkmler - Boyutsal toleranslar ve ileme paylar sistemleri
EN 10215
TS EN 10215
ISO 1461
Hot dip galvanized coatigs on TS 914 fabricated iron and steel articles - EN ISO 1461 Specifications and test methods Cast carbon steels for general engineering purposes Concrete - Determination of compressive strength of test specimens TS 4034 ISO 3755 TS EN 12390-3
ISO 8062
Terimler ve tarifleri
3.2 Tip I
Hizmet esnasnda yatay ve dey ykleri tamak iin ilve mesnet gerektirmeyen drenaj kanal (ekil 1).
3.3 Tip M
Hizmet esnasnda yatay ve dey ykleri tamak iin ilve mesnet gerektiren drenaj kanal (ekil 1).
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Aklama 1 Izgara 2 kanal gvdesi h,b i boyutlar (slak evre) ekil 2 - Izgara birimlerine rnekler.
3.5 Izgara/kapak
Izgaral kanal biriminin, zgara olmas durumunda suyun giriine izin veren, taklp karlabilen paralar (ekil 3).
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Aklama h,b i boyutlar (slak evre) ekil 4 - Yarkl kanal birimine rnek.
Aklama h,b i boyutlar (Islak evre) ekil 5 - Bordr kanal birimlerine rnekler
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
3.10 Yatak
Izgaral kanal biriminin kanal gvdesi zerinde bulunan ve zerine zgara ve kapan yerletirildii yzey.
e- Trafie maruz kenarn kalnl d- Temas yzeyinin kalnl ekil 6 - Temas yzeyi ve trafie maruz kenarlara ait rnekler
3 Kanal duvar a1,a2 Kanal gvdesi ve zgara veya kapak arasndaki net aklk
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Not - Net alan mm2 cinsinden veya kullanlan birimin katlar (rnein cm2 ) cinsinden ifade edilir.
Aklama
Net alan = CO x L
L = l1 + l 2 + l3
Kapak veya zgaralarn kg cinsinden toplam ktlesinin, zgaral kanal biriminin m2 cinsinden net alanna blm. Not - Birim alan ktlesi kg/m2 cinsinden ifade edilir.
3.17 Deney yk
Deney esnasnda drenaj kanal birimine ve/veya zgaraya/kapaa uygulanan yk. Not - Deney yk kN cinsinden ifade edilir.
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Snflandrma
Drenaj kanallar, tasarlanan kullanmlarna gre aadaki gibi snflandrlmaldr (ayn zamanda Madde 5) A 15, B 125, C 250, D 400, E 600, F 900
Drenaj kanalnn uygun yk snfnn seimi kanaln yerleim yerine baldr. Tipik yerleim yerleri, aada 1den 6ya kadar numaralar ile sral hlde verilen gruplara ayrlabilir. ekil 10 ve ekil 11, bir otoyol evresinde bu gruplardan bazlarnn konumunu gstermektedir. Parentez iinde her bir gruba ait drenaj kanal iin seilmesi gereken en kk yk snflar gsterilmitir. Uygun yk snfnn seimi tasarmcnn sorumluluundadr. Herhangi bir phe olmas hlinde, daha yksek bir yk snf seilmelidir. Yerleim yeri gruplar: Grup 1 (en az Snf A 15) Sadece yayalar ve bisikletliler tarafndan kullanlan alanlar. Grup 2 (en az Snf B 125) Yaya kaldrm, yaya alanlar ve benzer alanlar, zel otoparklar veya katl otoparklar. Grup 3 (en az Snf C 250) Bordr kenarlar (ekil 10) ve trafie maruz olmayan sert banket alanlar vb. Bordr kanal birimleri daima Grup 3tr. Grup 4 (en az Snf D 400) Yollarn yk tamaya ayrlm ksmlar (yaya caddeleri de dhil), sert banketler (ekil 10 ve ekil 11) ve btn yol tat tiplerine ait park alanlar. Grup 5 (en az Snf E 600) Liman ve tersane kylar gibi ar tekerlek ykne maruz kalan alanlar. Grup 6 (en az Snf F 900) Hava alanlar yzey kaplamas gibi ok ar tekerlek ykne maruz kalan alanlar.
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Aklama 1 Grup 1(rnein yaya kprleri zeri) 2 Grup 2 3 Grup 3 4 Grup 4 ekil 10 - Baz yerleim yeri gruplarn konumunu gsteren tipik otoyol en kesiti
Aklama 1 Grup 1 2 Sert banketin trafie maruz alan 3 Yk tamaya ayrlm ksm 4 Grup 4 ekil 11 - Baz yerleim yeri gruplarn konumunu gsteren sert banket kesiti.
Malzemeler
6.1 Genel
Drenaj kanallar veya zgara ve kapaklar Madde 6.1.1 ve Madde 6.1.2de listelenen malzemelerden yaplabilir. Madde 6.1.1 ve Madde 6.1.2de listelenenlerin dndaki malzemelerden yaplan mamul, UV direnci, anmaya diren, yorulma gibi dayankllk zellikleri bakmndan mamuln kullanlaca lkede varsa geerli olan ilgili hkmlere uygun olmaldr. Not - Bu standardn ileride yaplacak herhangi bir revizyonunda dier malzemeler iin dayankllk zellikleri belirtilebilir.
ICS 93.080.30 b) c) d) e) f) g) h) i)
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Kresel grafitli dkme demir, Dkme elik, Haddelenmi elik, Paslanmaz elik, Donatl veya donatsz beton, Sentetik reine balaycl beton, Elyaf takviyeli beton, a) il e)de verilen malzemelerden herhangi birinin beton/elyaf takviyeli sentetik reine balaycl beton ile birletirilmi hli.
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Karotlar veya farkl deney numuneleri kullanldnda yukardaki dayanm deerleri ile korelasyon kurulmaldr. Birimden imalt temsil eden rnek bir kp veya karot elde edilemedii takdirde, birimin tamam veya bir ksm deneye tbi tutulabilir ve Madde 9.1.4te tarif edilen tip deney ilemi ile korelasyon salanr.
10
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
ller mmdir. En byk agrega tane bykl 8 > 8 16 a Toleranslar 1 mmyi amamaldr. Deney numunelerinin boyut lleria 40 x 40 x 200 80 x 80 x 400 Dey dorultuda imal edilmi
Deney plklar
7.1 Genel
Drenaj kanallarnda, amaca uygunluklarn bozacak kusurlar (delikler, krk kenarlar gibi) bulunmamaldr. Aralarndaki gerilmeleri birbirine aktarabilecek iki veya daha fazla malzeme bir kompozit oluturmak iin birletirilebilir. maltnn talimatlarna gre yerletirildiinde gerilme, normal nakliye ve tama yklerine dayanmas iin drenaj kanal birimleri yeterli miktarda dey ve yatay dayanma sahip olmaldr (Madde 11). Drenaj kanallar, yerleim yeri sebebiyle kendilerince veya imalt tarafndan nerilen bir yerleim metoduyla oluan rnein trafik yk, s genleme gibi d yklere kar dayankl olmaldr ( Madde 7.17 ve Madde 11).
11
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
ller mmdir. Anma Boyutu Tolerans Uzunluk (L) L 1000 2 1 000< La 4 000 4 L > 4 000 5 Genilik (b) b 500 2 500 < b 1 000 3 Ykseklik (h) h 200 2 h > 200 En ok 3 mm olmak zere % 1 a Bordr ve yark kanal birimleri iin L boyutunun tolerans 5 mm olmaldr. Boyut tipi
a = al + ar
ekil 12 - Toplam aklk Kanal gvdesindeki zgarann veya kapan yatay yer deiiminin snrlandrlmas iin, bu birimlerin ilgili boyutlar ve boyut toleranslar toplam aralk ay (ekil 12) karlayacak kadar olmaldr: CO 400 mm: a 7mm, CO > 400 mm: a 9mm.
7.4 Eim
Taban eiminin kanal birimi ierisinde salanmas hlinde, bu eim % 0,5ten az olmamaldr. Yerletirilecek birimler, yerletime ilemine yardmc olmas iin sral bir ekilde iaretlenmelidir.
12
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Baz drenaj kanal birimlerinde bu deerin elde edilebilmesi iin imaltnn yazl talimatlar dikkate alnabilir.
7.7 Yataklama
Izgara birim gvdesiyle zgara veya kapak arasndaki yataklama, bileenlerin uyunluunun salanabilecei ekilde imal edilmi olmaldr. Bu yataklamalar D 400 il F 900 snflar iin, kullanm esnasnda durayllk ve sessizlik salanacak ekilde imal edilmi olmaldr. Bu zellikler, temas yzeylerinin ilenmesi, yataklama malzemelerinin kullanlmas veya varsa dier uygun metotlarn uygulanmas ile salanabilir.
13
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Genilik Uzunluk 8 il 18 Snrlama yok >18 il 25 170 Not - Yaya caddeleri ve yaya alanlarnda, yark genilii, artname hazrlaycnn takdirine bal olarak 5 mmye drlebilir.
Aklama 1 Konum No 1;
2 Konum No 2;
3 Trafik yn
ekil 13 - Yarklarn konumu izelge 9 C 250 il F 900 snflar iin boyutlar Genilikler Uzunluk mm mm No 1 0o ile 45 o aras S n rlama yok 10 il 18 a > 135o ile 180o aras > 18 il 32 170 No 2 45 o ile 135 o aras Snrlama yok 10 il 42 Not - Yaya caddeleri ve yaya alanlarnda, yark genilii, artname hazrlaycsnn takdirine bal olarak 5 mmye drlebilir. a Bisiklet trafiine kapal yerleim yerlerine yerletirilecek ekilde tasarmlanm yarkl kanal birimleri ve bordr kanal birimleri iin belirtilen bu gerekten sapmaya izin verilir. Gereklerden bu gibi sapmalarn dikkate alnd durumlarda, mamuln tasarland alanda kullanm iin gvenli olmasn salamak artname hazrlaycsnn sorumluudur. Konum
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Aklama 1 Yk tamaya ayrlm ksm ekil 14 - Yan giri akl 20o ile 45o arasnda kalan sapma alar iin sapma mesafesi en fazla 60 mm olmaldr. Bu deerler, yaya trafiine maruz olmayan uygulamalarda kullanm iin tasarlanmtr.
knt deseninin yzey alan toplam st yzey alannn % 10undan az ve % 70inden fazla olmamaldr.
Mafsall bir zgara veya kapan aklk as aksi belirtilmedike yatayla en az 100 o olmaldr. Mafsall zgara veya kapaklarn mafsall tarafnda radyal profilli bir kenarn bulunmas hlinde, bu kenar, detaylar ekil15te verilen 170 mm x 170 mm x 20 mmlik lme mastarnn, komu ereve ile kapak veya zgarann arasndaki 15
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
bolua 170 mmlik uzunluunun 13 mmden daha fazlas girmeyecek ekilde profillendirilmelidir. lme mastar dey ve uzunluu boyunca profilli kenara paralel olmaldr. ller mmdir.
Aklama 1 ereve 2 lme mastar 3 Izgara veya kapak ekil 15 - lme mastar
(1)
rnein; 300 mm uzunluundaki bir birim 300/500 x deney yk kullanlarak deneye tbi tutulmaldr.
(2)
16
ICS 93.080.30 izelge 10 - Deney ykleri Snf A 15 B 125 C 250 D 400 E 600 F 900
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
CO 450 mm iken CO 100 b CO < 300 mm iken en fazla 1mm c CO < 500 mm iken en fazla 1mm elik donatl beton veya elyafl beton iin bu deney esnasnda 0,2 mmden geni olmayan atlaklarn oluumuna izin verilebilir.
Not - Daha dk bir snf uygulamasnda kullanlan M tipi bir mamul (Madde 5), belirlenen snfa uygun mesnet kullanlarak yerletirilmedike, zerine iaretlenen performans seviyesine ulaamaz.
aretleme
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
d) Izgaral kanal birimi imaltsnn ad ve/veya tantm iareti, e) malt tarihi (kodlu veya kodsuz). Izgara ve kapaklar ilveten aadaki bilgilerle de iaretlenebilir: f) Kullancnn tasarlad uygulamaya ynelik ek iaretler, g) Uygun olduu takdirde belgelendirme kuruluunun iareti (Madde 10), h) Mamul tantm (ad ve/veya katalog numaras).
Deneyler
18
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Deney makinas alt ykleme plkasnn lleri, deneye tbi tutulacak birimin oturma alanndan daha byk olmaldr.
19
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
9.1.4 Deney ilemi 9.1.4.1 Kanal gvdeleri (zgaral, yarkl ve bordr kanal birimleri)
Btn birimler, izelge 10da verilen ve kendilerine karlk gelen deney yklerine tbi tutulmaldr. Elyafl betondan yaplm kanal gvdeleri haricindeki gvdelere uygulanacak yk, deney ykne ulalncaya kadar (2 1) kN/slik sabit hzla artrlmaldr. Deney yk 30 saniye ulalan bu deerde sabit tutulmal daha sonra kaldrlmaldr. Birimde, birimin yk tama kapasitesini etkileyebilecek herhangi bir hasar gstergesi olumamaldr. Elyafl betondan yaplm kanal gvdelerinde yk, izelge 10da belirtilen deney ykne kadar artrlmal, bu deerde bir dakika sreyle sabit tutulmal ve gvde atlak oluumu bakmndan muayene edilmelidir. Herhangi bir atlak olumamsa, yk, tama snr ykne (gme ykne) kadar artrlmal ve bu yk kaydedilmelidir. Kesintisiz olarak uygulanan yk, kaydedilen yk deerinin % 95i (veya daha fazlas) kadar drldkten sonra kaldrlmal ve izelge 10da verilen belirli en kk tepe yk deerinin 0,67 kat deerindeki yk tekrar uygulanmal, bir dakika sreyle bu deerde sabit tutulmal ve kanal gvdesinin bu sre boyunca tekrar uygulanan bu yke dayanp dayanmad kaydedilmelidir. Madde 6.1.1 a) il e)de verilen metalik malzemelerden imal edilmi birimler iin, deney numunesinde deney sresince ar ekil deitirme veya atlak grlmemelidir. elik donatl beton veya elyafl betondan yaplm birimlerde deney yknn 2/3si ulaldnda genilii 0,2 mmyi aan atlak olumamaldr. atlak genilikleri, boluk lme mastarnn sokulmasyla llmelidir. atlak geniliinin optik cihazlarla llmesi durumunda genilii 0,3 mmye kadar olan atlaklara izin verilir. Madde 6.1.1de listelenmeyen malzemeler iin ilve deneylere gerek duyulabilir. Not - Deney makinasnn bir yk sabit ekilde tutamamas durumunda, deney yk, 30 saniyelik sabit tutma sresi esnasnda arttrlabilir.
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
veya atlak olumamaldr. elik donatl beton veya elyafl beton birimlerde, ykn 2/3sine ulaldnda genilii 0,2 mmyi aan atlak olumamaldr.
9.2 Malzemeler
9.2.1 n dkml beton
Madde 6.3.3.1de verilen kpler ve silindirlerin basn dayanmn, ISO 4012ye gre deneyle belirlenmelidir. Su emme, Madde 9.2.1.1 il Madde 9.2.1.7de verilen ileme gre tayin edilmelidir. Donma/zlme evrimlerine ve buz zc tuzlara diren Ek Bye gre tayin edilmelidir. Deney sonucu, Madde 6.3.3.1 ve Madde 6.3.3.3ten ilgili olannda verilen gereklere uygun olmaldr.
Numunenin hacmi en az 0,0001 m3 olmaldr. Numune; Tamamen beton bir eleman, Kre tbi tutulmu beton bir elemandan kesilerek alnm para eklinde olabilir. Numunenin stten grn lleri en az 100 mm x 100 mm ve kalnl birimin kalnlna eit olmaldr. Birimin kalnlnn 50 mmden fazla olmas hlinde, numune kalnl 50 mmye drlmelidir. Numunenin kesilmi yzeyleri deneyden nce kaplanmaldr. Not - Deney esnasnda numunenin en az 28 gnlk olmas tavsiye edilir.
9.2.1.2 Prensip
Deney numunesi, (20 3) o Cta artlandrlma sonras, sabit ktleye ulancaya kadar ime suyu niteliinde su ierisinde bekletilmeli, daha sonra sabit ktleye ulancaya kadar etv ierisinde kurutulmaldr. Buradaki kayp, kuru numune ktlesinin yzdesi olarak ifade edilir.
9.2.1.3 Cihazlar
Deneyde aadaki cihazlar bulundurulmaldr: Havalandrmal etv, litre cinsinden kapasitenin, havalandrma kanallarnn cm2 cinsinden alanna oran en fazla 20 olan ve scakl (105 5) oCa kadar kontrol edilebilen. Bu etvn hacmi, bir kerede kurutulacak numunelerinin hacminin en az 2,5 kat olmaldr. Dz tabanl kap, kapasitesi iine daldrlacak numunelerin hacminin en az 2,5 kat, derinlii ise daldrlm durumdaki numunelerin zerinde en az 50 mm su kalacak ekilde olan. Terazi, okuma deerinin % 0,1i dorulukta gram cinsinden okuma yaplabilen. Sert bir fra. Snger veya gderi.
9.2.1.5 lem
Numuneler, sabit ktle M1e ulancaya kadar, kap iindeki scakl (20 2) oC olan me suyu niteliindeki suya daldrlmaldr. Numuneler arasnda en az 15 mm mesafe olmal ve numunelerin stnde en az 20 mm su bulunmaldr. En az daldrma sresi 3 gn olmal ve 24 saat aralklarla yaplan iki tartm arasndaki farkn numune ktlesinin % 0,1inden daha az olduu durumda sabit ktleye ulald kabul edilmelidir. Her tartmdan nce, numune zerindeki fazla su gderi veya nemli sngerle silinerek uzaklatrlmaldr. Beton yzeyi matlatnda kurulama yeterli kabul edilir. Her numune dier numunelerle arasnda en az 15 mm mesafe olacak ekilde etve yerletirilmelidir. Numune, sabit ktle M2ye ulaana kadar (105 5) oCta kurutulmaldr. En az kurutma sresi 3 gn olmal ve 24 saat aralklarla yaplan iki tartm arasndaki farkn numune ktlesinin % 0,1inden daha az olduu durumda sabit ktleye ulald kabul edilmelidir. Numuneler tartlmadan nce oda scaklna ulalncaya kadar kendi kendine soumaya braklmaldr.
21
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
(3)
TSE Notu: Deney raporu burada istenen bilgilere ilveten TS EN ISO/IEC 17025te verilen bilgileri de ihtiva edecek ekilde dzenlenebilir. 22
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
ve basn dayanm
aadaki
(4)
Burada; b Eilme dayanm (N/mm2), P Krlma anndaki yk (N), b Deney numunesinin gerek genilii (mm), d Deney numunesinin gerek kalnl (mm), l Mesnetler aras mesafe (mm) dir.
c = c P F dr. P F
(5)
Basn dayanm (N/mm2), Krlma anndaki yk (N), Deney numunesinin basn alan (mm2)
Madde 9.2.2.1e uygun deney numunesi zerinde yaplan tip deneyi sonular (Madde 9.5), izelge 2de verilen gereklere uygun olmaldr.
b x d2 Burada; b Eilme dayanm (N/mm2), P Krlma anndaki yk (N), b Deney numunesinin gerek genilii (mm), d Deney numunesinin gerek kalnl (mm), 300 Mesnetler aras mesafe (mm) dir.
b =
300 x P
(6)
Yk, yaklak bir dakika iinde krlma meydana gelecek hzda artrlmaldr. Elstikiyet blgesi ierisinde (yaklak 0,5 dakika sonra ilk atlak oluuncaya kadar) yk sabit hzla artrlabilir. Genellikle daha sonra meydana gelecek ekil deitirmeler ykn sabit hzla artrlmasna izin vermeyecektir.
23
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
9.3.2 Boyutlar
Btn boyutlar yeterli veya ilgili maddede gerekli grlen dorulukla llmelidir.
(h1 h2 ) / l eitlii yardmyla eimi hesaplayabilmek iin, h1,h2 ve l boyutlar ekil 17ye gre mm cinsinden llmelidir.
24
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
9.3.10 Izgaral kanal birimindeki zgara ve/veya kapan emniyetli hle getirilmesi (Madde 7.9)
Izgara ve/veya kapan emniyetinin birim alana den ktle yardmyla salanmas hlinde (Madde 7.9 b), zgara ve/veya kapak % 1 dorulukla tartlmal, net alan hesaplanmal ve en yakn 100 mm2ye yuvarlatlarak ifade edilmelidir. Izgara ve/veya kapan emniyetinin bir kilitleme tertibat veya zel bir tasarm tedbiri yardmyla salanmas hlinde [Madde 7.9 a) veya c)], tertibat veya tasarm tedbiri zerinde gzle muayene yaplmaldr.
Yarklar 1,0 mm dorulukla llerek su giri alan hesaplanmal ve hesaplanan deer en yakn 100 mm2ye yuvarlatlarak ifade edilmelidir.
9.3.11.2 Dier ekillerdeki yarklar ve dier giri aklklar (Madde 7.10.2 ve Madde 7.10.3)
Dz yarklardan (Madde 7.10.1 ve Madde 9.3.11.1) farkl olan yarklarn boyutlar, 170 mm x 170 mm x 20 mm llerinde bir lme mastar yardmyla kontrol edilmelidir. Dier giri aklklarnn boyutlar 1,0 mm dorulukla llmelidir.
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
10 Uygunluk deerlendirilmesi
10.1 Genel
Bu standarda uygunluu gstermek iin imal edilen btn mamuller aadaki ilemlere tbi tutulmaldr: a) Mamullerin balang deneyi (tip deneyi) (Madde10.2), b) Bir kalite gvence sistemine dayanan fabrika imalt kontrol (i kalite kontrol, Madde 10.3). rnein, mill artnameler esas alnarak nc taraf kontrolnn yaplmas durumunda Ek D uygulanabilir.
Not - Belirli bir sreden beri nc taraf kontrol uygulamas bulunan lkelerde, bu gibi uygulamalara olduu ekilde devam edilebilir; ancak Ek Dde bilgi amal verilenlere de uyulmaldr.
Not - Yazl ilemlerin Madde ZA.2.2de verilen bilgileri iermesi hlinde, Madde ZA.2.2de verilen gerekler karlanm olur.
26
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
11 Yerletirme
Yerletirme, ilgili uygulama kurallarna uygun ekilde gerekletirilmelidir. Konu ile ilgili Avrupa uygulama kurallarnn mevcut olmad durumda mill uygulama kurallar veya imaltnn uygulama klavuzu kullanlmaldr.
27
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Muayene konusu Ham madde depo alan Demir cevheri Pik demir Hurda demir/elik (nc taraftan alnan) Hurda geri dnm (imalt) Mineral katklar Ergitmek iin enerji:
a
Muayene metodu Gzle Tedariki sertifikas Tedariki sertifikas Tedariki sertifikas kalite kontrol Siparie gre Tedariki sertifikas a Tedariki sertifikas
a a a a
Muayene skl Dzenli Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta Dzenli/deitii zaman Her teslimatta Dzenli Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta
Elektrik Gaz Kmr Kalplar/ekirdekler iin kum Yataklama malzemesi Yataklama malzemesi iin elastomer Szdrmazlk maddesi
Tedariki sertifikas a
Tedariki sertifikas: Kalite gvence sistem sertifikasna sahip tedarikiden alnan teslimatlar rastgele kontrole tbi tutulmaldr. Kalite gvence sistem sertifikasna sahip olmayan tedarikiden alnan teslimatlar her bir teslimat iin sistematik bir kontrole tbi tutulmaldr.
28
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
izelge A.2 - Pulsu grafit dkme demir [(Madde 6.1.1 a) ve Madde 6.1.2 a)], kresel dkme demir [(Madde 6.1.1b) ve Madde 6.1.2 b)] ve dkme elik [(Madde 6.1.1 c) ve Madde 6.1.2 c)] iin ilem kontrol
Muayene konusu Kalplama kumunun zellikleri Dktil demir katklar Dkme potas/frnnda ergime scakl Metal/analiz bileimi Dkme potas Srekli dkme Kalp kontrol Dkme ilemi Her bir dkme potas iin bekleme sresi Mekanik zellikler ekme dayanm Uzama % Yumruluk Dier malzemeler
Muayene metodu Lboratuvar Tartma/lme Gzle/pirometreyle Lboratuvar Lboratuvar Gzle Gzle Gzle Madde 6.2 Madde 6.2 Madde 6.2 Madde 6.2
Muayene skl Her deitirmede bir kez Her pota ileminde Dzenli Her ilemde veya Her frnda veya Her kalpta 3 tonda bir kez Dzenli Dzenli Her dkm Madde 6.2 Madde 6.2 Madde 6.2 Her bir malzeme standardna gre
29
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
izelge A.3 - Mamullerin son muayenesi ve deneyleri ( Madde 6ya gre btn malzemeler )
Muayene konusu Genel Kusursuz Boyutlar Toplam aklk Geometrik tasarm Eim Kanal birimlerinin birleim yeri Szdrmazlk Seviye fark olmakszn gei Yerletirme derinlii ve aklk a2 a1 Yatak Uyumluluk, durayllk Yataklama malzemesi b Kenar koruma b kalnl ereve iindeki zgara veya kapan emniyetli hle getirilmesi a) Kilitleme tertibat b) Ktle c) Tasarm tedbiri Giri aklklarnn boyutlar byklk, konumu kelti haznesi b Drenaj ve havalandrmann salanmas Izgara /kapaklarn doru konumlandrlmas Tasarm tedbiri Yzey durumu Dzlkten sapma knt ykseklii Mafsall zgaralarn/kapaklarn alma as aretleme Snflandrma
Muayene skl Her birim En az 1:5 000 a En az 1:5 000 a Tip deneyi En az 1:5 000 a Tip deneyi En az 1:5 000 a En az 1:5 000 a En az 1:5 000 a En az 1:5 000 a
7.6 7.7
5 yl 5 yl 5 yl 5 yl
7.8 7.9
5 yl 5 yl 5 yl 5 yl
Gzle lme
5 yl
7.14 8 4
lme
5 yl
Gzle Her birim En az 1:5 000 a Ykleme deneyi 5 yl (Madde 9.1) veya rutin ykleme deneyi (Madde 9.6) b a Her iki ayda en az bir kez olmak zere imal edilen 5000 birimden bir adet (bir ay = imalt yaplan 20 i gn)
b
Uygulanabilir ise
30
ICS 93.080.30
izelge A.4 - Haddelenmi elik (Madde 6)
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Muayene konusu Malzemeler ve sarf maddelerinin alm muayenesi ve deneyi lem kontrol Mamullerin son muayenesi ve deneyi Haddelenmi eliin kaynaklanmas b Korozyon korumas Muayene, lme ve deney donanm Tama, depolama, ambaljlama ve teslimat Uygun olmayan mamuln kontrol
a b
Muayene metodu
Saatte bir veya imalt sertifikas a izelge A.6 izelge A.6 izelge A.6
1 yl
izelge A.1.
Konuyla ilgili Avrupa standard bulunmad durumda mill standard/standardlar uygulanr. Kullancnn bulunduu lkede haddelenmi eliin kaynaklanmas ile ilgili hibir mill standard bulunmuyor ise imaltnn lkesindeki mill standard uygulanabilir.
31
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Tedariki sertifikas veya dayanm ve priz sresi iin belirtilen gereklere uygunluk Tedariki sertifikas veya gzle muayene Elek analizi deneyi
Ayda en az iki kez her 1000 tonda bir kez Her teslimatta a) Yeni kaynaktan ilk teslimatta b) Gzle muayeneyi takiben phe olmas durumunda c) Haftada bir a) Yeni kaynaktan ilk teslimatta b) Gzle muayeneyi takiben phe olmas durumunda Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta
1 yl
Tedariki sertifikas veya gzle muayene Tedariki sertifikas veya gzle muayene Tedariki sertifikas veya gzle muayene Tedariki sertifikas veya gzle muayene Gzle Muayene Muayene edilen su ile yaplan beton veya hartan hazrlanan kp numunelerin dayanmnn deiyonize su ile hazrlanan beton veya har kplerinin dayanmnn en az % 90 olmas Madde 9.2.1 Gzle muayene Gzle muayene Gzle muayene Madde 9.2.1
a) b)
1 yl
lem kontrol: 1:1000 birima 5 y l Her hafta Kartrclar Her gn Kalplar Her gn Dolgu Ayda bir kez ve her beton 5 yl Su emme (sadece grubu/ilemi iin bir kez hava etkileri nedeniyle ypranmaya diren snf Snf 2 olan mamuller iin) Madde 9.2.1 ve Ek B Balang tip deneyinde ve 5 yl Donma /zlme daha sonra ylda bir kez ve her direnci b (sadece hava beton grubu /ilemi iin bir etkileri nedeniyle kezc ypranmaya diren snf Snf +R olan mamuller iin) Lboratuvar Haftada bir kez (3 numune) 5yl Basn dayanm a Her haftada en az bir kez olmak zere imal edilen 1000 birimden bir adet. b nceki deney sonularna gre Snf +R eklinde snflandrlm mamuller, Snf 2 mamuller gibi su emme deneylerine tbi tutulabilir; ancak numunelerden elde edilen ortalama deer % 5,5 olmal ve her deney sonucu % 6dan byk olmamaldr (donma zlme direnci balang tip deneyi yerine). c Bir beton grubuna ait tip deneyi sonucunun, gerekli grlen deerin (izelge 1) % 50sinden daha dk kmas durumunda, bu durumun saland sre boyunca, bu izelgede verilen deney skl iki ylda bire drlebilir. Bu beton grubu, ortalama deerin % 5,5 olmas ve her deney sonucunun % 6dan byk olmamas artlar ile su emme deneyine de tbi tutuluyorsa, bu durumda bu izelgede verilen deney skl yarya indirilebilir.
32
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Muayene konusu Alm muayenesi: Paslanmaz elik Bakr esasl alamlar lem kontrol lem kontrol a izelge A.1
Muayene metodu Tedariki sertifikas a Tedariki sertifikas a izelge A.2 izelge A.3
Muayene konusu Alm muayenesi : Reine Stiren Katalizr (hzlandrc) Sertletirici Mineral katklar(dolgu malzemesi) Renklendiriciler lem kontrol: Malzeme deneyi Kalp kontrol Dolgu Sktrma Son kalplama Kalplarn hazrlanmas Mamullerin son muayenesi ve deneyi a izelge A.1.
b
Muayene metodu Tedariki sertifikas a Tedariki sertifikas a Tedariki sertifikas a Tedariki sertifikas a Tedariki sertifikas a ve elek analizi, rutubet miktar Tedariki sertifikas a ve gzle Madde 9.2.2 Gzle Gzle Gzle Gzle Gzle izelge A.3
Muayene skl Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta Her teslimatta Her 2 haftalk imalt iin her imalt makinasndan 3 deney numunesi Dzenli Her 1000 birimden bir adet 1 b Her 1000 birimden bir adet 1 b Her 1000 birimden bir adet 1 b Her 1000 birimden bir adet 1 b
Belge sresi 1 yl 1 yl 1 yl 1 yl 1 yl 1 yl 5 yl
saklama
Her iki ayda en az bir kez olmak zere imal edilen 1000 birimden bir adet.
33
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
izelge A.8 - Uygun olmayan mamullerin muayenesi, llmesi ve deney donanm, tanmas, depolanmas ambaljlanmas ve teslimat kontrol
Muayene konusu Muayene, lme ve deney donanm: ekme yk deney makinas Basn yk deney makinas Dier lme donanmlar Tama,depolama, ambaljlama ve teslimat Uygun olmayan mamullerin kontrol Ayrma
Muayene metodu
Muayene skl
Ylda bir kez Ylda bir kez Cihaza, lme donanm ve imaltnn talimatlarna uygun ekilde Dzenli
5 yl 5 yl 5 yl
Gzle
5 yl
Reddetme zerinde yeniden alma / yeniden deneye tbi tutma a Bu ilem yetkili kuruluca yaplmaldr.
b
34
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Ek B Buz zc tuzlar ieren durgun su ile ok iddetli donma zlme artlarna maruz braklan beton mamuller iin ilve artlar
B.1 Kapsam
Bu ek, drenaj kanallarnn, Madde B.2de tarif edilen artlarda kullanlmas durumunda bavurulabilecek ilve gerekleri verir.
B.4 aretleme
Madde B.3 uygun mamuller ilve olarak +R iareti ile iaretlenebilir.
35
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
C.2
Numune, donma zlme etkisine maruz braklacak st yzeyi 7500 mm2den kk 25000 mm2den daha byk olmayacak ve kalnll en fazla 103 mm olacak llerde olmaldr. Numune, bu ller salanacak ekilde kanal biriminden kesilerek alnacaksa, numune alnacak kanal birimi en az 20 gnlk olmaldr.
Numune alma
C.3
Silikon lstik, numune ile plstik tabaka arasnda yaltm salamak ve beton numune kenarlarndaki pah doldurmak iin.
C.4
Cihazlar
Elmas kesici, beton numuneleri kesmek iin. klim kabini, scakl (20 2) C ve bal nemi % (65 10) olan. klim kabini ierisindeki serbest su yzeyinden (240 5) dakika sredeki buharlama (200 100) g/m2 olmaldr. Buharlama hz, yzey alan (22500 2500) mm2 ve derinlii yaklak 40 mm olan kapta llmelidir. Kap, st kenarna (10 1) mm mesafeye kadar doldurulmaldr. Plstik tabaka, kalnl (3,0 0,5) mm, kullanlan tuz zeltisine dayankl, -20 C scaklkta yeterli elstikiyete sahip olan. Is yaltm, kalnl (20 1) mm ve s iletkenlii 0,035 W/mk ve 0,04 W/mk arasnda olan polistren veya edeer yaltm malzemesi. Polietilen tabaka, 0,1 mm - 0,2 mm kalnlkta olan. Donma kabini, zaman kontroll soutma ve stma sistemi olan. Kabin kapasitesi ve kabindeki hava dolam, ekil C.3te gsterilen sre - scaklk erisi salanabilecek ekilde olmaldr. Isl iftler, veya e deeri scaklk lme cihaz. Bu cihaz donma ortam ve deney numunesi yzeyindeki scakl 0,5 dorulukla lmeye uygun olmaldr. Kap, beton numuneden kopan paralar ierisinde toplamak iin. Kap, 120 scakla kadar kullanlmaya elverili ve sodyum klorr etkisine dayankl olmaldr. Szge kad, numuneden kopan paralar tutmak iin Fra, genilii 20 mm - 30 mm arasnda olan. Beton numunede geveyen ksmlar fralayarak ayrmak iin kllar yaklak 20 mm uzunlukta kesilmi olmaldr. Su pskrme iesi, geveyen malzemeleri ykayarak karmak ve bu malzemelerdeki tuzu uzaklatrmak iin ierisinde ime suyu niteliinde su bulunan ie. Kurutma kabini, (105 5) C scaklkta altrlabilen. Terazi, 0,05 g dorulukla tartma yapabilen. Verniyeli kumpas, 0,1 mm dorulukla lme yapabilen.
36
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
C.5
Alm muayenesi dnda, en az 28 gn, en fazla 35 gnlk numune kullanlmaldr. Herhangi knt ve gevek ksmlar temizlendikten sonra, numune takmn oluturan numuneler (20 2) C scaklk ve % (65 10) bal neme sahip ve buharlama hz, Madde C.4e gre lldnde ilk (240 5) dakika srede (200 100) g/m2 olan iklim kabininde (168 5) saat sreyle kre tbi tutulmaldr. Kabin ierisindeki numuneler arasnda en az 50 mm mesafe bulunmaldr. Bu srede plstik tabaka, deneye tbi tutulacak yzey hari olmak zere numunenin btn yzeyine yaptrlmal ve deney sresince yapk kalmaldr. Numune yzeylerinin etrafndaki herhangi bir pahn doldurulmas ve plstik tabaka ile beton numune arasna su girmesini nlemek zere, deney numunesinin st yzeyi etrafnda, beton ve plstik rt arasndaki kelerin su giriine kar yaltm iin silikon veya dier yaltm malzemesi kullanlmaldr. Plstik tabakann ucu, deney numunesinin st yzeyinden (20 2) mm yukarya kadar kartlmaldr.
Not - Normal artlarda yaptrc hem beton numune yzeylerine, hem de yaptrlacak plstik tabaka yzeyine srlmelidir. Plstik tabakann uygunluu dorulanm yaptrlma biimi ekil C.1de gsterilmitir.
Aklama
1 2 3 4 5
ekil C.1 - Plstik tabaka ile kaplanm ve yzeyinde szdrmazlk fitili bulunan (sada) numune en kesiti ve numunenin stten grnne (solda) ait rnek
Aklama
1 Deney yzeyi 2 Polietilen levha 3 Donma svs (tuzlu su) 4 Deney numunesi
37
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Deneye tbi tutulacak yzey alan (A), yzeyin, uzunluk ve geniliinin milimetre dorulukla llmesi yoluyla elde edilen deerin ortalamas alnarak belirlenir. klim kabininde kre tbi tutulmasnn ardndan, deney numunesinin deneye tbi tutulacak yzeyine, (20 2) C scaklktaki ime suyu niteliinde su, (5 2) mm derinlikte doldurulur. Numune bu ekilde (72 2) saat sreyle (20 2) C scaklkta tutulmal ve bu ekilde, numune yzeyi ve plstik tabaka arasndaki yaltmn etkinlii deerlendirilmelidir. Etkiye maruz braklacak yzey hari olmak zere, numunenin btn yzeylerine, donma zlme evrimleri balatlmadan nce sl yaltm yaplm olmaldr. Bu ilem numunenin kr esnasnda yaplabilir. Is yaltm malzemesi Madde C.4te tarif edildii gibi olmaldr. Deney numunelerinin donma kabini ierisine yerletirilmesinden 15 dakika - 30 dakika nce, numune yzeyi zerindeki su, (5 2) mm derinlikte, ime suyu niteliinde su kullanlarak hazrlanm olan % 3lk NaCl zelti ile deitirilmelidir. zelti derinlii numune yzeyinden itibaren llmelidir. zeltinin buharlamas, bir polietilen levhann numune zerine ekil C.2de gsterildii gibi yatay ekilde yerletirilmesi yoluyla nlenmelidir. Bu polietilen levha, deney boyunca mmkn olduu kadar yatay kalmal ve deney zeltisine temas etmemelidir.
C.6
lem
Deney numuneleri donma kabinine, etkiye maruz braklacak st yzeyi, herhangi bir dorultuda her metre bana 3 mmden daha fazla sapma gstermeyecek tarzda yatay konumda yerletirilir ve numuneler tekrarlanan donma zlme evrimlerine maruz braklr. Deney esnasnda btn deney numunelerinde, donma svsndaki deney numunesi yzeyinin ortasnda, sreye bal olarak llen scaklk evrimi, ekil C.3te taral olarak gsterilen alan ierisinde kalmaldr. Ayn zamanda, her bir evrimde scaklk, 7 saatten az, 9 saatten fazla olmayan sreyle 0 Cu gemelidir. Donma svsnn scakl, donma kabininin genelini temsil eden bir konumda yerletirilmi olan en az bir numunede, numunenin etkiye maruz braklan yzeyinin ortasnda srekli olarak llerek kaydedilmelidir. Deney esnasnda donma kabin ierisindeki hava scakl da kaydedilmelidir. lk donma zlme evriminin sresi, deney numuneleri donma kabinine konulduktan (0 30) dakika sonra balatlmaldr. Deney esnasnda evrimin kesintiye uramas hlinde, donmu durumdaki numune - 16 C ile - 20 C arasndaki scaklkta tutulmaldr. Bu kesintinin gnden daha fazla devam etmesi hlinde deney geersiz saylmaldr.
Aklama
Grafikte glgeli olarak gsterilen alan belirten dnme noktalarnn koordinatlar izelge C.1de verilmitir.
38
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Deney numunelerinin tamamnda doru scaklk evrimlerinin salanmas iin, donma kabini ierisinde iyi bir hava dolam salanmaldr. Sadece birka numunenin deneye tbi tutulmas hlinde, kabin ierisindeki bo ksm kr numunelerle doldurulmaldr. Ancak, bo ksmlar doldurulmadan da doru scaklk evrimlerinin salandnn gsterilmesi hlinde bu ilem uygulanmayabilir. 7 ve 14 evrimden sonra, zlme durumundayken, daha nce tarif edilen NaCI zeltisinin, numunelerin yzeyi zerindeki seviyesini (5 2) mm'de tutmak iin, gerekli olmas hlinde, % 3lk tuz zeltisi ilve edilir. 28 evrim sonunda, her numune iin aada verilen ilem uygulanmaldr: Deney numunesi yzeyinden pullanma sonucunda kalkan malzeme, su pskrtme iesi kullanlarak kap ierisine doru ykama ve daha fazla malzeme kmayncaya kadar kabn ierisine fralama yoluyla kapta toplanr, Kapta toplanan malzeme ve sv, szge kadna dikkatlice dklr. Szge kadnda toplanan malzeme, zerinde kalan NaClyi temizlemek zere en az 1 litre ime suyu niteliinde su ile ykanr. Szge kad ve zerinde toplanan malzeme, en az 24 saat sreyle (105 5) C scaklkta kurutulur. Kurutulan malzeme ktlesi, filtre kad hari 0,2 g dorulukla tartlmaldr.
C.7
Numunenin birim alan bana ktle kayb, aada verilen eitlik kullanlarak hesaplanr. Birim alan bana ktle kayb = (C.1)
Burada; M 28 gn devam eden evrimlerden sonra deney numunesinden koparak ayrlan malzemenin toplam ktlesi (mg), A Deney numunesinin donma zlme etkisine maruz braklan yzey alan (mm2) dr.
C.8
a) b) c)
Deney raporu3)
Deney numunesinin birim alan bana ktle kayb (mg/mm2), 28 gn donma zlme evriminden sonra pullanma sonucunda ayrlan malzemenin toplam ktlesi (mg), Deneye tbi tutulan numune yzeyi (mm2).
Not - Betonun donma zlme direncinin tayini deneyini veren bir EN standard yaymlanncaya kadar, lboratuvarlar, zellikle de bu ekte verilen metodun uygulanmasnda tecrbesi az olan lboratuvarlar bu metodu uygulayarak elde ettikleri sonular farkl yorumlamtr.
3) TSE Notu: Deney raporu, burada istenilen bilgilere ilveten TS EN ISO/IEC 17025te verilen bilgileri de ihtiva edecek ekilde dzenlenebilir.
39
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Ek D (Bilgi iin) nc taraf belgelendirme kuruluu tarafndan yaplan muayene kontrol (nc taraf kontrol)
D.1 nc taraf muayenesinin amac ve uygulan
nc taraf muayenesinin amac, imalt tarafndan bu standardn gereklerini srekli karlayan mamullerin imal edilebildiini gstermek ve bu mamulleri bamsz ekilde belgelendirmektir. nc taraf muayenesi ile aadakiler gerekletirilir: maltnn imalt kontrol sisteminin, personelinin ve donanmlarnn srekli ve siparie dayal imalt iin yeterlilii dorulanr, Kalite kontroln imalttan bamsz olduu dorulanr, Tip deneyinin bu standardn gereklerine gre yeterli bulunacak ekilde yapld dorulanr, maltnn imalt kontrol sonularnn, bu standardn gereklerine uygun olduu ve imalt temsil ettiini dorulanr, En azndan izelge D.1deki ana konular kapsayacak ekilde imalt tamamlanm mamullerden rastgele numuneler seilir ve bu numuneler deneye tbi tutulur.
Muayene konusu Alm muayenesi lem kontrol Mamullerin son muayenesi ve deneye tbi tutulmas Drenaj kanallar
Muayene metodu izelge A.1, izelge A.4, izelge A.5, izelge A.6 izelge A.2, izelge A.4, izelge A.5, izelge A.6 izelge A.3 Madde 9
Muayene skla Her ziyarette Her ziyarette Her ziyarette Her ziyarette btn bileenleri ile eksiksiz durumdaki 3 farkl kanal tipi Her ziyarette
Muayene, lme ve deney izelge A.7 donanm Tama, depolama, ambaljlama izelge A.7 Her ziyarette ve iaretleme Uygun olmayan mamuln izelge A.7 Her ziyarette kontrol Mteri ikayet srecinin kontrol Gzle Her ziyarette Kalite kaytlar Gzle Her ziyarette a nc taraf, her ziyarette gerekli olan rastgele tefti sresinin uzatlmasna karar verebilir. Bu ilem, btn mamul aralnn makul bir srede muayene edilmesine imkn verecek belirlenmi bir muayene pln esas alnarak yaplabilir. nc taraf muayenesi, dzenli aralklarla ylda en az 2 kez nceden bildirilmeksizin gerekletirilmelidir. EN ISO 9001 belgesine sahip olan ve bu standardda verilen gereklere uygun imalt yapan imaltlar iin muayene, bamsz belgelendirme kuruluunun i kalite kontrol sonularnn bu standardn gereklerine uygun olduu ynnde tatmin olmas artyla ylda en az bir kereye drlebilir. nc tarafa yaplan deneylerin sonular, imaltnn imalt kontrol belgelerinde kaytl sonularla uyumaz ise, nc taraf bu elikinin sebebini ortaya karmak amacyla daha fazla aratrma ve/veya deney yapabilir.
40
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Raporda aadaki hususlara ilikin beyanlar da bulunmaldr: Kalite sistemini kapsayan belgenin geerlilii (EN ISO 9001 belgesine sahip fabrikalar iin), Personel, donanm, imaltnn imalt kontrol ve imalt kontrol belgelerine ait muayene sonular ile birlikte uygun olmayan mamullerin tanmasyla ilgili ikayetler (EN ISO 9001 belgesine sahip olmayan fabrikalar iin).
nc taraf, muayeneyi takip eden drt hafta ierisinde resm muayene raporunu imaltya gndermelidir.
41
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Ek ZA (Bilgi iin) Bu standardn, EU Construction Products Directive4) hkmleri ile ilikili olan maddeleri
ZA.1 Kapsam ve ilgili zellikler
Bu standard, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birliinin M118 nolu Atk su mhendislii mamulleri balkl talimatna gre CEN tarafndan hazrlanmtr. Bu standardn, bu ekte gsterilen maddeleri, 89/106/EEC sayl AB Direktifi kapsam altndaki talimatn gereklerini salamaktadr. Bu maddelere uygunluk, bu ek kapsamnda olan drenaj kanallarnn, burada gsterilen tasarlanan kullanmlarna uygun olmasn gerekli klar; CE iareti ile birlikte verilen bilgilere bavurulmaldr.
Uyar: Tasarlanan kullanma uygunluu etkilemeyen dier artnameler ve dier AB direktifleri, bu standard kapsamna giren mamule/mamullere uygulanabilir. Not 1 - Bu standard kapsamndaki tehlikeli maddelerle ilgili zel madde hkmlerine ilve olarak, standard kapsamnda olan mamullere uygulanabilecek dier artlar da olabilir (rnek olarak; Uyarlanm Avrupa yasalar ve mill kanunlar, tzkler ve kararnameler). 89/106/EEC sayl AB Direktifinin hkmlerini yerine getirmek iin, uyguland yerde ve zamanda, bu artlarn da salanmas gerekli olabilir. Not 2 - Tehlikeli maddelerle ilgili Avrupa hkmleri ve mill hkmlere ilikin bilgilendirici veri taban, EUROPA internet sitesinin Yap (Construction) sayfasndan elde edilebilir (Bu sayfaya http://europa.eu.int/comm/ enterprise/construction/internal/hygiene.htm adresi ile ulalabilir.)
Bu ekin kapsam, Madde 1de verilen kapsam ile ayndr. Bu ek, uygulanabilir ilgili maddelerde belirtilen kulllanmlar iin tasarlanan drenaj kanallarnn CE iaretlemesi ile ilgili gereklerini verir (izelge ZA.1).
izelge ZA.1 - Tip M ve Tip I mamuller iin ilgili maddeler
Mamul: Bu standardn kapsamna giren Tip M ve Tip I drenaj kanal Tasarlanan kullanm: Yaya ve/veya tat trafiine maruz alanlardan yzey suyunun toplanmas ve iletilmesi Bu standardda ve dier EN standardnda/standardlarnda Seviyeler ve /veya Gerekli zellikler Notlar verilen ve art belirten snflar maddeler Su szdrmazlk Madde 7.5.1 Yok Sznt yok Drenaj kanallarnn birleimi Yk tama kapasitesi, Sonular Madde 4e yk altnda sehim gre belirtilmelidir. Madde 7.15 Yok En fazla yk Madde 7.16 Yok izelge 11e uygun Kalc oturma olmaldr. Dayankllk Madde 6 Yok n dkml beton birimlerin hava etkileri nedeniyle ypranmaya diren sonular izelge 1e uygun olarak ifade edilmelidir.
4) TSE Notu: Bu direktif, T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl tarafndan Yap Malzemeleri Ynetmelii ad altnda yaymlanmtr.
42
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Belirli bir zellikle ilgili gerek, mamuln tasarlanan kullanm iin o zellikle ilgili hibir yasal artn bulunmad ye lkelerde (MSs) uygulanmaz. Bu durumda, mamuln bu MSslerde pazarlamak isteyen imaltnn, mamulnn bu zellikle ilgili performansn belirleme veya beyan etme ykmll yoktur. Bu mamulde, CE iareti (Madde ZA.3) ile birlikte performans belirlenmedi (NPD) tercihi, bilgi olarak verilebilir. Bununla birlikte, zellikle ilgili alt snr deer varsa, NPD tercihi kullanlamayabilir.
Tasarlanan Seviye/seviyeler veya Uygunluk teyit kullanm/kullanmlar snf/snflar sistemi/sistemleri a Tip M ve Tip I drenaj Yaya ve/veya tat Yok 3 kanal trafiine maruz alanlardan yzey suyunun toplanmas ve iletilmesi. a Sistem 3: 89/106/EEC sayl AD Direktifi (CPD), Ek III.2 (ii), ikinci alternatife baklmaldr. izelge ZA.1deki drenaj kanallarnn uygunluk teyidi, bu standard maddelerinin (izelge ZA.3te gsterilen) uygulanmas neticesinde ortaya kan ve izelge ZA.3te gsterilen uygunluk deerlendirme ilemleri esas alnarak yaplmaldr.
izelge ZA.3 - Sistem 3 kapsamndaki drenaj kanallar iin uygunluk deerlendirmesinde grev blm
Mamul/mamuller
Grevler maltya den grevler Onaylanm kurulua den grevler Fabrika imalt kontrol (F.P.C) Balang tip deneyi
Grevin kapsam Tasarlanan kullanmla ilgili izelge ZA.1deki btn zelliklere ilikin parametreler Tasarlanan kullanmla ilgili izelge ZA.1deki btn zellikler
Uygulanacak uygunluk deerlendirmesi maddeleri Madde 10.3 ve Madde 9.6 Madde 10.2
Yukarda bahsedilen uygunluk beyan, mamuln kullanlaca ye lkenin resm dilinde veya dillerinde sunulmaldr.
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Mamul zerinde aadaki bilgiler bulunmaldr: CE iareti, maltnn veya tantc iareti ve kaytl adresi.
Ticar dokmanlar zerinde aadaki bilgiler bulunmaldr: CE iareti, maltnn veya tantc iareti ve kaytl adresi, aretin ilitirildii yln son iki rakam, Bu standarda atf (TS EN 1433 eklinde), Mamuln tarifi: Tip ad, malzeme, boyutlar, tasarlanan kullanm ve yerletirme yeri (Madde 5), Bu standardn kapsamndaki zellikler: Yk tama kapasitesi (Madde 4e uygun snflandrma), Su szdrmazlk, Madde 6ya gre dayankllk (malzemeye bal olarak).
Performans belirlenmedi (NPD) tercihi, zellikle ilgili alt snr deer varsa, kullanlamayabilir. Bir baka ifadeyle, NPD tercihi, verilmi tasarlanan kullanm iin zelliin yasal artlara tbi olmad zamanda ve yerde kullanlabilir.
ABC irketi
maltnn ad
Tip M mamuller iin mamul ile birlikte verilen dokmanlarda bulunacak bilgilere ait rnek ekil ZA.2de verilmitir.
44
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
maltnn ad veya tantc iareti ve kaytl adresi aretin ilitirildii yln son iki rakam
TS EN 1433
Yollarn yk tamaya ayrlm ksm (yaya caddeleri de dhil), btn tat tipleri iin sert banketler ve park alanlarndan yzey suyunun toplanmas ve iletilmesi iin kullanlan Tip M drenaj kanal
Dayanm snf: maltnn yerletirme talimatlarna uygun ekilde D 400 Malzeme: Beton Izgara: Dkme demir Boyutlar: L = 1000 mm, b = 300 mm, h = 200 mm Hava etkileri nedeniyle ypranmaya diren: N
ekil ZA.2 - Tip M mamuller iin mamul ile birlikte verilen dokmanlarda bulunacak CE iaretleme bilgilerine rnek
45
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Tip I mamuller iin mamul ile birlikte verilen dokmanlarda bulunacak bilgilere ait rnek ekil ZA.3te verilmitir. 93/68/EEC sayl AB Direktifinde verilen "CE" semboln ieren CE uygunluk iareti
maltnn ad veya tantc iareti ve kaytl adresi aretin ilitirildii yln son iki rakam
TS EN 1433
Yollarn yk tamaya ayrlm ksm (yaya caddeleri de dhil), btn tat tipleri iin sert banketler ve park alanlarndan yzey suyunun toplanmas ve iletilmesi iin kullanlan Tip I drenaj kanal
Dayanm snf: maltnn yerletirme talimatlarna uygun ekilde D 400 Malzeme: Beton Izgara: Dkme demir Boyutlar: L = 1000 mm, b = 300 mm, h = 200 mm Hava etkileri nedeniyle ypranmaya diren: W
ekil ZA.3 - Tip I mamuller iin mamul ile birlikte verilen dokmanlarda bulunacak CE iaretleme bilgilerine rnek
Yukarda, tehlikeli maddelerle ilgili olarak verilen gerekli herhangi zel bilgiye ilve olarak, mamulle birlikte, gerekli olduu zaman ve yerde ve uygun ekilde, tehlikeli maddelerle ilgili olarak uyulduu iddia edilen dier kanunlar listesi, bu hkmler tarafndan gerekli grlen herhangi dier bilgi ile birlikte verilmelidir.
Not - Mill mevzuat ile uyuan Avrupa kanunlarndan bahsedilmesine gerek yoktur.
46
ICS 93.080.30
TRK STANDARDI
TS EN 1433/Kasm 2005
Kaynaklar
EN 124 EN 476 Gully tops and manhole tops for vehicular and pedestrian areas -Design requirements, testing,marking, quality control. General requirements for components used in discharge pipes, drains and sewers for gravity systems.
47