Podzia sprarek ( dmuchaw )

Jest to precyzyjna pompa wyporowa, w ktrej funkcj tokw peni dwa

wirniki w ksztacie semek lub trjlistnej koniczyny. Ich ruch jest
zsynchronizowany poprzez przekadni zbat o przeoeniu i = 1.
DMUCHAWA ROOTSa
Rys. 13.1. Schemat pracy i budowy rotorw dmuchaw Rootsa.
Rys. 13.2 Przekrj dmuchawy Rootsa (typu RB LP).
1. korpus
2. wirnik
3. pokrywa
4. wa
5. przekadnia zbata
6. piercie smarujcy
7. miska olejowa
8. korek wlewowy oleju
9. oysko
10. korek spustowy oleju
11. wskanik oleju
12. uszczelnienie
Tradycyjne dmuchawy typu ROOTS z tokami w ksztacie semek charakteryzuj
si du amplitud drga powietrza na krcu tocznym. Wynikaj one z duej
amplitudy pulsacji cinie i strumienia toczonego gazu spowodowanej
wystpowaniem przepyww zwrotnych w komorze sprania. Konsekwencj
tego s trudnoci z czeniem kilku dmuchaw do tego samego kolektora, istnieje
bowiem niebezpieczestwo wystpienia bardzo wysokich drga w kolektorze i
wysokiej emisji dwiku. Projektanci rozwizuj ten problem przez zastosowanie
odpowiednich tumikw i wzmocnionych sztywnych przewodw. Konstruktorzy
dmuchaw zaproponowali rozwizanie tego problemu przez zastosowanie
specjalnie wyprofilowanych wirnikw trjwakowych o przekroju trjlistnej
koniczyny. W przypadku tokw w ksztacie semek w trakcie jednego obrotu
wau mamy/ cztery cykle zasysania i toczenia powietrza, natomiast w wesji LP a
sze, dlatego mniejszy jest tu jednokrotny przepyw zwrotny i zmniejszona
amplituda drga.
Zalety stopnia dmuchawy o niskich pulsacjach w wersji LP:
wzrost spru bez niebezpieczestwa wystpienia duych skokw cinie,
rwnomierny rozkad cinie po stronie tocznej dmuchawy,
toki s bardziej sztywne, co umoliwia zastosowanie wikszych prdkoci
obrotowych wau,
nisze drgania,
nisza emisja haasu.
Rys. 13.3. Porwnanie pulsacji cinienia dla klasycznej dmuchawy Rootsa RB 80 oraz
wersji RB 80 LP.
Obudowy dwikochonno-izolacyjne
Obudowa dwikoszczelna stosowana jest w celu dodatkowego wyciszenia
agregatu. Poprawnie skonstruowana obudowa dwikochonno-izolacyjna
dmuchaw Rootsa charakteryzuje si doskonaymi parametrami akustycznymi
(cakowita izolacyjno winna wynosi co najmniej 20 - 25 dB/A).
Rys. 13.4. Dmuchawa Rootsa z obudow dwikoszczeln.
Podczas jednego penego obrotu wau, dwa przeciwbienie obracajce si
rotory o przekroju w ksztacie cyfry osiem lub trjlistnej koniczyny,
przetaczaj czterokrotnie lub szeciokrotnie, okrelone objtoci powietrza V
o
,
zamknite pomidzy obracajcym si tokiem a nieruchomym korpusem.
Q
1
V
o
/4
Rys. 13.5. Schemat pracy dmuchaw Rootsa.
Zamknite w tej przestrzeni powietrze, w chwili gdy rotor osignie krawd
wylotu krca tocznego podlega kompresji dziki przepywowi wstecznemu
gazu ju wczeniej spronego.
Q
1
V
o
/6
Prac sprania i wyporu dla dmuchaw Rootsa, w pewnym przyblieniu,
mona przedstawi jak na rys. 13.6 wedug wykresu cinienia penego. Dla
celw porwnania, na tym samym rysunku przedstawiono przykad sprania
adiabatycznego ( pV

= const) oraz izotermicznego ( pV = const).

Rys. 13.6. Spranie powietrza w dmuchawie Rootsa w ukadzie p - V.
Podstawowe parametry pracy dmuchawy Rootsa.
Dla dmuchaw Rootsa podstawowe parametry jej pracy oblicza si wg zalenoci:
Objtociowy przepyw ssania:
gdzie: Q
1
- objtociowy przepyw ssania [m
3
/min],
Q
o
- teoretyczny przepyw objtociowy [m
3
/min],
Q
v
- straty wynikajce z wtrnego przepywu
powietrza spronego na stron ssawn [m
3
/min].
n - prdko obrotowa rotorw [ obr/min ],
V
o
- objto przestrzeni zawartej pomidzy
korpusem a rotorem [ dm
3
] na 1 obrt wau,
Q
v100
- dla kadej wielkoci dmuchawy ustalona
strata przy p = lOOmbar i
1
= 1,293 kg/m
3
,
p = p
2
p
1
rnica cinienia pomidzy krcem
tocznym a ssawnym [mbar],

1
-gsto powietrza w krcu ssawnym [ kg/m
3
].
L - dugo rotorw [dm],
r - promie wewntrznej krzywizny korpusu[dm],
A
t
-przekrj poprzeczny rotora [dm],
Wspczynnik sprawnoci objtociowej
v
dmuchawy Rootsa przedstawi
mona wg zalenoci:
Jak wynika z w/w zalenoci wspczynnik sprawnoci objtociowej zaley
przede wszystkim od:
- stosunku Q
v100
/V
o
,
- rnicy cinie p,
-od prdkoci obrotowej rotorw n .
Stosunek wewntrznych strat przepywu gazu zaley od dokadnoci
wykonania poszczeglnych elementw urzdzenia oraz od stosowanych luzw
montaowych pomidzy wirujcymi rotorami i pomidzy powierzchniami
zewntrznymi rotorw a korpusem dmuchawy. Luzy te zalene s przede
wszystkim od wielkoci urzdzenia. W budowanych obecnie dmuchawach
stosowane wzajemne luzy pomidzy dwoma zewntrznymi powierzchniami
rotorw wynosz dla urzdze maych od 0,12 do 0.2 mm a dla duych od 0,4
do 0,6 mm.
W tabeli 13.1 przedstawiono na przykadzie typoszeregu dmuchaw firmy
RKR, charakterystyczne wartoci; straty Q
v100
na kade 100 mbar spru,
objtoci Vo, teoretycznego przepywu objtociowego Q
0
oraz stosunku
Q
v100
/Q
o
przy prdkoci obrotowej n = 2000 obr/min.
Tabela 13.1 Strata objtoci, objto teoretyczna oraz ich stosunek dla dmuchaw typu RB.
Szczelinowe straty przepywu szczeglnie due s dla urzdze maych. Dla
najmniejszej dmuchawy RB10 stosunek Q
v
/Q
o
dochodzi do 20 % przy rnicy
cinie p rwnej 100 mbar. W konstrukcjach duych udzia strat objtoci
zmniejsza si do wartoci 3-2%. Przy stosowanych w oczyszczalnych ciekw
wartociach spru p = 500-600 mbar, straty Q
v
osigaj dla dmuchaw
maych nawet do 50% teoretycznej wydajnoci Q
o
, a dla duych do ok. 6%.
Zapotrzebowanie na moc do napdu dmuchaw Root'sa.
Moc dostarczon do wau dmuchawy obliczy mona jako sum mocy
teoretycznej N
th
potrzebnej na spranie i wytoczenie powietrza wg wykresu
cinienia penego oraz mocy N
v
traconej przez oyska, koa zbate i wewntrzne
straty przepywu spranego powietrza w osprzcie dmuchawy.
Moc tracon oblicza si wg zalenoci:
Moc tracona N
v
stanowi zwykle 3 - 5 %
wymaganej mocy napdu dmuchawy.
Wg zalece firmy RKR moc na wale dmuchawy Rootsa z napdem pasowym
oblicza mona take wg zalenoci:
gdzie: p
v
- spadek cinienia spranego
powietrza w agregacie (w przewodach,
tumiku drga oraz na osprzcie)
zwykle ok. 25 mbar

s
- wspczynnik sprawnoci stopnia.
Przyjmowane wartoci
S
wynosz zwykle od 0.9 do 0.95. Mniejsze wartoci przyjmuje
si dla nieduych prdkoci obrotowych i duych spry. Wiksze dla dmuchaw duych.
Pod wzgldem energetycznych doskonao niechodzonej dmuchawy mona
oceni na podstawie oglnego wspczynnika sprawnoci adiabatycznej,
okrelanego take w literaturze jako cakowity. Przedstawia on stosunek mocy
potrzebnej do sprania adiabatycznego powietrza w zakresie cinie od p
1
do
p
2
, w stosunku do mocy na wale potrzebnej do napdu dmuchawy Rootsa.
Po pomnoenia licznika i mianownika przez iloczyn G
o
H
i
i przedstawienia N
ad
jako H
ad
G
1
obliczona wg zalenoci:
gdzie:
- stosunek ciepa
waciwego gazu,
R -staa gazowa [ J/kg K],
T
1
- temperatura pocztkowa gazu [K],
G
1
, G
v
- masowe natenie przepywu
powietrza [kg/h],
otrzymujemy:
Pierwszy czon H
ad
/ H
i
nosi nazw wewntrznej sprawnoci adiabatycznej
ad
w
.
Uwzgldnia on wpyw wszystkich strat wewntrznych na termodynamiczne
doskonae spranie i przemieszczanie gazu w dmuchawie.
Drugi czon uwzgldnia wszystkie wewntrzne i zewntrzne ilociowe straty gazu
w czasie ssania, sprania i przemieszczania gazu i jest okrelany jako sprawno
objtociowa
v
.
Trzeci czon rwnania jest sprawnoci mechaniczn dmuchawy
m
czyli
stosunkiem N
i
/ N
K
.
Moc mechaniczna N
mech
= N
K
- N
i
wydatkowana jest na pokonanie oporw tarcia
w oyskach waw, przekadni zbatej oraz uszczelnieniach. Moc ta obejmuje
take straty tarcia pomidzy rotorami a gazem.
Podstawowe charakterystyki pracy dmuchawy redniej wielkoci typu RB 120
tj; zaleno wydajnoci Q
1
, sprawnoci cakowitej
ad cak
( adiabatycznej ) oraz
zapotrzebowania na moc na wale urzdzenia P
K
w penym zakresie moliwych
w czasie eksploatacji zmian prdkoci obrotowej rotorw przedstawia rys. 13.7.
Dmuchawy Rootsa projektuje i eksploatuje si tak, aby optymalny zakres
obwodowej prdkoci tokw wynosi od 15 do 30 m/s.
Rys.13.7. Charakterystyki pracy dmuchawy Root'sa.
Charakterystyki pracy dmuchaw Rootsa.
Firmy produkujce dmuchawy Rootsa w swoich materiaach katalogowych nie zamieszczaj
przedstawionych wyej penych danych technicznych pracy urzdze. Zatem samodzielny
prawidowy dobr urzdzenia do warunkw pracy pod ktem energetycznym jest praktycznie
niemoliwy. Zasadniczo o ekonomicznoci pracy dmuchawy Rootsa poza luzami montaowymi
decyduj dwa parametry pracy urzdzenia tj. stopie sprania oraz prdko obrotowa rotorw.
Na rysunkach nr 13.8 i 13.9 przedstawiono wpyw parametrw eksploatacyjnych
dmuchaw Rootsa na wartoci poszczeglnych sprawnoci.
Rys. 13.8. Zalenoci sprawnoci dmuchawy Roots'a w funkcji spru,
przy staej prdkoci obrotowej.
Na rys. 13.8 przedstawiono przykadowe wartoci poszczeglnych sprawnoci w
zalenoci od wartoci spra powietrza osiganego przy pracy dmuchaw duych.
Sprawno mechaniczna, poza pocztkowym zakresem, praktycznie nie zaley od
wartoci spru. Pozostae wartoci wewntrznej sprawnoci adiabatycznej i
objtociowej zmniejszaj si wraz ze wzrostem spru.
Na rys. 13.9 przedstawiono dla duych dmuchaw Rootsa przykadowe wartoci
poszczeglnych sprawnoci w zalenoci od wartoci prdkoci obrotowej
rotorw, przy staym spru.
Rys. 13.9. Zalenoci sprawnoci dmuchawy Roots'a w funkcji prdkoci
obrotowej, przy staym spru
Rys. 13.10. Zaleno wspczynnikw sprawnoci; cakowitej dmuchawy Roots'a,
przekadni pasowej, silnika napdowego oraz przetwornika czstotliwoci
w funkcji zmian obrotw.
Sprawno agregatu sprajcego powietrze atmosferyczne skadajcego si z:
- dmuchawy Rootsa,
- przekadni pasowej,
- silnika asynchronicznego,
- przetwornika czstotliwoci prdu.
Rys. 13.11. Rozkad mocy potrzebnej do sprania powietrza w agregacie
sprajcym powietrze dmuchawie RB40 w funkcji jej prdkoci
obrotowej.
Zapotrzebowanie na moc potrzebna do napdu agregatu sprajcego
powietrze atmosferyczne ( dmuchawa Rootsa, przekadnia pasowa, silnik
elektryczny zasilany poprzez falownik czstotliwoci).
Rys. 13.12. Wydajno oraz jednostkowe zapotrzebowanie mocy elektrycznej w
zalenoci od prdkoci pracy dmuchawy RB 40 przy jej spru p = 550 mbar.
Efektywno energetyczna sprania powietrza atmosferycznego w
dmuchawie Rootsa.
Promieniowe dmuchawy
Rys. 13.13. Promieniowa dmuchawa sprajca powietrze firmy HV Turbo.
Konstrukcja agregatu sprajcego
powietrze atmosferyczne.
Rys. 13.14. Elementy skadowe agregatu.
Rys. 13.15. Przekrj osiowy przez napd i dmuchaw promieniow.
Zalety dmuchaw promieniowych
- Bezstopniowa regulacja wydajnoci do 45% przy staej iloci obrotw.
- Niskie koszty eksploatacyjne ze wzgldu na ekstremalnie wysoka sprawno w
caym zakresie regulacji, take przy zmiennych warunkach zewntrznych
(temperatura i cinienie).
- Niski poziom haasu przy braku pulsacji cinieniowych, czyli tumik po stronie
cinieniowej jest zbdny.
- Zwarta konstrukcja i may ciar powoduj niskie koszty budowlane i
instalacyjne.
- Zagwarantowane powietrze wolne od oleju.
Zastosowania
- Napowietrzanie w oczyszczalniach ciekw (komunalnych i
przemysowych).
- Fermentacja drody oraz podobne procesy biologiczne.
- Odsiarczanie gazw spalinowych, ropy naftowej i gazu ziemnego.
Rys. 13.15. Charakterystyki dmuchawy promieniowej typu DA253
Regulacja ilociowa przepywu powietrza za pomoc:
- Nastawnego dyfuzora, ktry jest palisad opatek o zmiennej geometrii,
rozmieszczonej po stronie cinieniowej. Dziki zmiennej (nastawnej) geometrii
dyfuzora oprcz szerokiego zakresu wydatku moliwe jest uzyskanie wysokiej
sprawnoci dmuchawy.
- Zmiany prdkoci obrotowej wirnika dmuchawy.
Rys. 13.16. Nastawialny dyfuzor dmuchawy promieniowej.
- Nastawnej kierownicy wstpnej, ktry jest palisad opatek o zmiennym
kcie nachylenia, rozmieszczonych po stronie sscej. Dziki zmiennemu
pooeniu kta opatek kierownicy zmieniaj si charakterystyki dmuchawy.
Rys. 13.17. Kierownica wstpna w dmuchawie promieniowej.
Spranie adiatermiczne
Przy rozpatrywaniu procesw sprania zakada si przewanie, e gazy
rzeczywiste mona traktowa tak jak gazy termicznie i kalorycznie doskonae,
poza tym operuje si uproszczonymi (najczciei jednowymiarowymi) modelami
przepywu i urednionymi parametrami.
W oglnym przypadku sprania gazu przyjmuje si, e proces sprania
przebiega wedug zastpczej przemiany politropowej. Znajc wykadnik m tej
przemiany mona wyznaczy prac waciw (odniesion do jednostki masy)
sprania politropowego bez strat wg zalenoci:
W niechodzonych przepywowych maszynach sprajcych zakada si, e
proces sprania odbywa si wg przemiany adiatermicznej - bez wymiany ciepa
z otoczeniem.
Dla adiatermicznej przemiany, rzeczywista praca waciwa sprania jest rwna
rnicy entalpii cakowitych:
Do dalszych rozwaa zamy, e c
1
= c
2
, std:
Przy zaoeniu, e proces sprania odbywa si bez rozpraszania energii (strat)
przemiana sprania bdzie przebiega wzdu izentropy.
Prac izentropowego sprania wyraa wzr :
Rys. 13.18. Porwnanie rnych procesw sprania na wykresie T-s:
1-2 - spranie politropowe m >
1-2
S
- spranie izentropowe,
1-2' - spranie politropowe m < ,
1-2
t
- spranie izotermiczne.
Rzeczywisty proces sprania, na skutek istnienia strat tarcia, oderwa i zawirowa
powodujcych rozpraszanie energii, nie jest procesem odwracalnym. Rzeczywist
prac sprania , wzdu zastpczej politropy wg rwnania:
wyraa wzr
Jako wzorzec sucy do porwnywania jakoci energetycznych niechodzonych
dmuchaw (sprarek) przyjmuje si prac izentropowego lub politropowego
sprania bez strat, wyraone w/w wzorami. Dzielc je przez rzeczywist prace
sprania otrzymuje si wskaniki jakoci energetycznych maszyn wyraone
przez sprawno izentropow:
lub sprawno poitropow
Z w/w rwna wynikaj zalenoci:
Dla niechodzonych sprarek jest zawsze: m > i
m
>
s
.
Spotykane w eksploatacji wartoci sprawnoci izentropowych, tak dla maszyn
osiowych jak i promieniowych, ksztatuj si w granicach:
s
= 0,700,86,
osigajc dla specjalnych rozwiza warto
s
= 0,92.
Tablica 13-1. Wykadnik politropy rozprania.
Tablica 13-2. Zalenoci dla rnych przebiegw procesu sprania
Rys. 13.19. Zalenoci sprawnoci politropowej
m
od wykadnika politropy m i
wykadnika izentropy .
Spranie diatermiczne
W sprarkach chodzonych spranie odbywa si diatermicznie - cz energii
cieplnej wytworzonej w czasie procesu sprania jest celowo odprowadzona na
zewntrz.
Rzeczywist prac sprania, przy zaoeniu c
1
= c
2
oraz wartoci energii
cieplnej odprowadzonej od gazu rwnej q, wyraa zaleno:
Jeeli energia cieplna bdzie tak odprowadzana, e gaz w czasie procesu
sprania bdzie mia sta temperatur T = idem, to spranie bdzie si
odbywa wg przemiany izotermicznej.
Prac sprania izotermicznego bez strat wyraa wzr:
Jakoci energetyczne sprarek chodzonych porwnuje si za pomoc
sprawnoci izotermicznej zdefiniowanej jako:
Wartoci sprawnoci izotermicznych stacyjnych sprarek przy rnych
przepywach objtoci V (wg wytwrni Demag) podano w poniszej tabeli:
Chodzenie gazu w czasie procesu sprania praktycznie mona uzyska
stosujc trzy sposoby:
1) chodzenie zewntrzne polegajce na wyprowadzaniu gazu do specjalnych
chodnic umieszczonych na zewntrz kaduba lub tworzcych z nim
konstrukcyjn cao,
2) chodzenie wewntrzne polegajce na chodzeniu czynnika pyncego przez
kanay przepywowe kaduba - kadub ma specjalne kanay, przez ktre pynie
czynnik chodzcy, np. woda,
3) wtryskiwanie cieczy do spranego czynnika, ktra odparowujc ochadza go.
W jednostopniowych maszynach trudnoci i koszty zwizane z wykonaniem
chodzenia wg sposobw 2 i 3 znacznie przewyszaj efekty ekonomiczne
wynikajce z oszczdnoci energii. Jest to przyczyn, e nie buduje si
jednostopniowych, stacyjnych sprarek chodzonych. Trudnoci wykonawcze i
kopoty eksploatacyjne przy stosowaniu rozwiza 2 i 3 powoduj, e ostatnio
buduje si prawie wycznie wielostopniowe sprarki z chodzeniem zewntrznym.
Dla zobrazowania korzyci spowodowanych chodzeniem zewntrznym mona poda za
Eckertem [4], e dla sprarki o spru = 8, temperaturze wlotowej powietrza t
x
= 15C,
sprawnoci izentropowej grup stopni
s
= 78%, temperaturze gazu opuszczajcego
chodnic t
ch
= 30C, jednakowych spry we wszystkich grupach stopni i przy
pominiciu strat w chodnicach; - przy dwukrotnym chodzeniu midzy stopniowym
zmniejszenie zapotrzebowania energii, w stosunku do sprania bez chodzenia, wynosi
20%, a przy trzykrotnym chodzeniu midzystopniowym - 22%.
Rys. 13.20. Przebieg sprania z
dwukrotnym chodzeniem
miedzystopniowym, na
wykresie T-s