Professional Documents
Culture Documents
KHNG SINH
I. I CNG
LCH S PHAT MINH
Antony van
Louis Pasteur
Alexander Fleming
Leeuwenhoek
(1822-1895)
(1881-1955)
(1632-1723)
I. NH NGHA
Khang sinh la nhng chat xuat
x t nhng sinh the nh vi khuan,
nam, Actinomycetes hoac do ban
tong hp hay tong hp c.
He so tr lieu cua khang sinh
rat cao, co kha nang ngan chan
mot vai dien tien trong qua trnh
song cua mot so vi khuan, vi sinh
vat, sinh vat a bao ngay lieu
lng nho, va vi lieu ln hn cung
khong hoac t gay hai en te bao
ngi s dung.
6
I. NH NGHA
Kha nang ngan chan qua trnh song cua vi khuan the hien:
Tnh kiem khuan (Bacteriostatic): Khang sinh ch c che tam
thi s phat trien cua vi khuan. Neu ngng thuoc, vi khuan co
the phat trien tr lai, gay nhiem trung tai phat.
Tnh diet khuan (Bactercidal): Khang sinh gan
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Pho khang khuan:
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Vi khuan Gr(+) va Gr(-)
Staphylococcus aureus
Escherichia coli
10
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Pho khang khuan:
11
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Pho khang khuan:
Pho khang khuan hep.
Pho khang khuan rong.
12
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Nong o kiem khuan toi thieu hay MIC (Minimal Inhibitory
Concentration): nong o toi thieu cua khang sinh can co e ngan
chan s tang trng cua vi khuan trong 18-24 gi.
Nong o diet khuan toi thieu hay MBC (Minimal Bactericidal
Concentration): nong o can co cua khang sinh kh trung moi
trng hoac lam suy giam i 99,9% so lng vi khuan.
MBC
Ty le =
MIC
Neu ty le nay >4: la kiem khuan.
Neu ty le nay 1: la diet khuan.
13
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Thong thng MBC = 2-8 lan MIC.
Cac khang sinh diet khuan co MBC gan vi
MIC va de at nong o bang MBC trong
huyet tng, nh PNC, cephalosporin,
aminoglycosid,
Cac khang sinh kiem khuan co MBC> MIC
va kho at c nong o bang MBC trong
huyet
tng,
nh
tetracyclin,
chloramphenicol, macrolid,..
14
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
S nhay cam:
Vi khuan nhay cam vi mot khang sinh khi
vi khuan o b diet lieu va ng dung
thong thng.
Nong o khang sinh/huyet tng > MIC.
S khang thuoc
(S e khang khang sinh cua vi khuan):
Nong o an toan cua khang sinh/huyet
tng (mcg/ml) << MIC.
15
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Ty so diet khuan: La thc o hieu lc khang sinh in
vivo; giup xac nh kha nang diet khuan cua mot loai
khang sinh tai nong o nh trong huyet tng va trong
suot thi gian cach lieu.
Nong o thuoc trong huyet tng (mcg/ml)
Ty so diet khuan =
Nong o c che toi thieu (mcg/ml)
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Ty so diet khuan
MIC trung bnh cua cephalothin tren S. aureus la 0,5 mcg/ml va
cua cefazolin la 1,0 mcg/ml. Nh vay cephalothin co hoat tnh
tren S.aureus gap 2 lan cefazolin.
Tren thc te, Cmax/huyet thanh cua cephalothin sau mot lieu 2g la
khoang 100mcg/ml. Ty so diet khuan cua thuoc tren S.aureus
se la 100/0,5 = 200.
Khi IV lieu 1g cefazolin, Cmax/huyet thanh cua thuoc
khoang 200mcg/ml. Ty so diet khuan cua cefazolin
la 200/1 = 200. Nh vay ty so diet khuan cua 2 thuoc
tng t nhau.
Do nong o cao hn trong mau cua cefazolin a bu tr
vao MIC90 cua thuoc cao hn MIC90 cua cephalothin.
17
I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
oc tnh chon loc: La oc tnh lam ton hai en
18
II. PHAN LOAI KHANG SINH (Theo cau truc hoa hoc)
1. Nhom BETA-LACTAM:
1.1. Phan nhom Penicillin.
1.1.1. Benzylpenicillin: PNC G, procain-PNC, Benzathine-PNC
1.1.2. Phenoxypenicillin: PNC V
1.1.3. PNC khang penicillinase (chong tu cau): Oxacillin, Cloxacillin
Dicloxacillin, Methicillin, Nafcillin
1.1.4. AminoPNC: Ampicillin, Amoxicillin, bacampicillin,
Methampicillin
1.1.5. CarboxyPNC: Carbenicillin, Ticarcillin
1.1.6. UreidoPNC :Azlocillin, Mezlocillin, Piperacillin
1.1.7. Carbapenem: Imipenem, Ertapenem, meropenem.
1.1.8. Monobactam: Aztreonam.
1.1.9. c che beta-lactamase: Acid clavulanic, Sulbactam
19
20
21
22
23
24
25
26
27
Can c vao tac dung ieu tr, co the chia khang sinh
thanh 3 loai chnh:
Khang sinh khang khuan.
Khang sinh tr nam.
Khang sinh chong ung th.
28
du:
Aminoglycosid,
Fluoroquinolon.
Khang sinh phu thuoc thi gian: Tac
ong diet khuan khong tang theo nong
o trong mau. V du nhom beta-lactam.
29
31
Thong so
d oan
T>MIC
(Thi gian [C]/
mau ln hn MIC
Aminoglycosid
Fluoroquinolon
Metronidazol
Rifampicin.
Amphotericin B
Cmax/MIC va
AUC/MIC
Azithromycin
Clarithromycin
Tetracyclin
Fluconazol
AUC/MIC
32
33
Vach te bao vi khuan (Cell-walls): Chiem 20% so vi trong lng kho cua
te bao, bao quanh mang bao tng.
34
35
36
Alanin
racemase
M
M
L-Ala
L-Ala
D-Glu
D-Glu
L-Lys
M
L-Ala
D-Ala
D-Glu
L-Lys
L-Lys
D-Ala
L-Ala
D-Ala
D-Glu
L-Lys
D-Ala
D-Ala
M: acetylmuramic acid
L-Lys: L-lysin
L-Ala: L-alanin
D-Ala: D-alanin
D-Glu: D-glutamic
38
Transglucosidase
G
D-Glu
M
L-Ala
L-Ala
Di chuyen ra
ben ngoai mang
bao tng
L-Ala
L-Lys
D-Ala
M
L-Ala
L-Ala
D-Ala
D-Glu
D-Glu
L-Lys
L-Lys -[Gly]
D-Ala
D-Ala
D-Ala
D-Ala
M: Acetylmuramic acid
G: N-acetyl-glucosamin
[Gly]5: Pentaglycin
39
L-Ala
L-Ala
M
L-Ala
L-Ala
Transpeptidase
M
L-Ala
D-Ala
M
L-Ala
D-Glu
L-Lys
D-Glu
L-Ala
M
L-Ala
[Gly]5
G
L-Lys
D-Ala
[Gly]5
D-Ala
D-Ala
L-Lys [Gly]5
D-Glu
L-Lys
D-Glu
[Gly]5
D-Ala
D-Ala
D-Ala
D-Ala
40
41
V tr tac ong cua cac khang sinh tren s c che tong hp vach te
bao vi khuan
Cac PNC, Cephalosporin c che men Transpeptidase.
Cycloserine (chat ong dang cua D-alanin) c che enzym
Alanine racemase.
Vancomycin ngan chan s tach ra khoi mang
43
44
45
46
47
48
Tnh nhay cam cua vi khuan oi vi cac thuoc khang sinh th phu
thuoc vao:
Ban chat cua lien ket ngang.
Hoat ong cua cac he thong enzym t huy.
Cac yeu to nay se quyet nh:
Hoat tnh khang khuan cua dc pham.
Pho khang khuan cua thuoc.
S e khang cua vi khuan oi vi khang sinh.
49
50
51
52
53
Sinh tong hp protein cua te bao vi khuan gom cac giai oan:
Tao phc khi au Amino acyl tRNA.
Tao f-meth-tRNA 70S.
Giai oan keo dai hnh thanh chuoi peptid.
54
55
56
57
58
59
60
61
Sao ma
DNA mi
DNA polymerase
Giai ma
mRNA
Protein
RNA polymerase
63
64
65
66
QUINOLON
RIFAMPIN
DNA polymerase
mRNA
Ribosom 30S
DNA
AMINOGLYCOSID
Phc hp khi au 70S
Peptidyltransferase
CHLORAMPHENICOL
68
e khang gia:
He thong mien dch cua c the b suy yeu.
Vi khuan trang thai ngh.
Khang sinh khong en c o viem.
69
e khang that:
1. e khang t nhien:
Mot so vi khuan khong b oi vi mot vai khang sinh:
Escherichia coli vi erythromycin.
Tu cau vi colistin.
Pseudomonas aeruginosa vi PNG.
Vi khuan khong co vach te bao nh Mycoplasma
se khong b tac dung cua nhom khang sinh
c che tong hp vach te bao.
70
e khang that:
2. e khang thu c:
Do bien co ve di truyen, vi khuan
t cho khong co tr nen co mang
gen e khang.
2.1. ot bien gen:
ot bien mot bc.
ot bien nhieu bc: Lien quan
en nong o khang sinh.
2.2. Nhan gen e khang: cac gen
e khang co the nam tren nhiem
sac the, plasmid hay transposon.
71
e khang that:
2. e khang thu c:
2.2. Nhan gen e khang:
Tiep hp (Conjugation).
Bien nap hay chuyen the
(Transformation).
Tai nap hay chuyen nap
(Transduction).
72
74
nh ngha:
Vi sinh vat e khang vi mot khang sinh nao o co the se e
khang vi cac khang sinh khac co cung c che tac ong.
Cach han che:
Duy tr nong o khang sinh cao trong mo.
Ch phoi hp cac khang sinh khong co e khang cheo.
Tranh dung khang sinh ac hieu neu vi khuan
van con nhay cam vi khang sinh thong thng.
Tranh gieo rac mam benh va boi nhiem.
75
Gentamicin.
Trc khuan ng ruot khang gentamicin.
P. aeruginosa khang gentamicin.
76
77
78
NHOM BETA-LACTAM
D ng:
Choang phan ve (PNC)
Ngoai da: nga, may ay
(Ampicillin)
Benh ve huyet thanh: sot, lach to,
NHOM AMINOGLYCOSIDE
Roi loan thnh giac, tren tien nh
va oc tai. oc tnh gia tang ngi
suy than, ngi gia, dung lieu cao va
lau dai. Ton thng tren tai khong
hoi phuc.
oc tnh tren than: Hoi phuc,
nhng chc nang than giam lam
giam bai tiet thuoc, gay tch tr
thuoc, tao oc tnh khong hoi phuc
tren tai.
80
NHOM TETRACYCLINE
Tch tr trong lach, tuy xng, nga rang,
men rang, qua nhau thai va vao sa me.
Lang ong tren mo a hoa voi (xng, rang),
lam thay oi mau rang.
Gay roi loan tieu hoa, gay boi nhiem vi
khuan, nam, dan en gay viem ruot gia mac.
oc tnh tren gan, nhat la phu n mang thai.
Roi loan chc nang than.
Lam da nhay cam vi anh sang
Gay huyet khoi khi tiem truyen tnh mach,
gay au tai cho tiem bap.
81
NHOM TETRACYCLINE
82
NHOM LINCOSAMIDE
Gay viem ruot ket gia mac.
Tieu chay.
Buon non.
Chlostridium difficile
Ban o da.
NHOM PHENICOL
Tai bien ve mau: Suy tuy gay thieu
mau, thieu mau bat san.
Hoi chng xam: tre s sinh.
83
NHOM QUINOLONE
Gay roi loan tieu hoa va than kinh (ao giac,
lu lan, co giat).
Khong s dung cho tre em, phu n mang
thai hoac cho con bu.
Khong dung cho benh nhan di 18 tuoi.
84
NHOM SULFONAMIDE
Man cam: Ton thng tren da va niem mac
(Hoi chng Stevens-Johnson), sot, kho th
dang hen.
Thieu mau tan huyet cap, giam va mat bach
cau.
Gan: gay vang da.
Roi loan than kinh, tieu hoa va tiet nieu.
85
NHOM SULFONAMIDE
Man cam: Ton thng tren da va niem mac (Hoi chng
Stevens-Johnson).
86
87
88
Cam dung
Chloramphenicol
Dapson
Griseofulvin
Cac Quinolone
Cac sulfamide
Cac tetracycline
Co-trimoxazole
Cac Nitro-imidazole
Nitrofurantoin
Mefloquine
Gentamicin
Primaquin
Erythromycin
Mot so sulfamide
INH
Pyrimethamin
90
91
Amikacin
Ampicillin
Amoxicillin
Carbenicillin
Cefamandole
Cefuroxim (tiem)
Cefotaxime
Ceftriaxone
Cephalexin
Cefazolin
Clindamycin
Ciprofloxacin
Co-trimoxazole
Ethambutol
Gentamicin
INH
Kanamycin
Lincomycin
Methicillin
Netilmicin
Penicillin G, V
Piperacillin
Pyrazinamide
Streptomycin
Sulfamide
Tobramycin
Thiamphenicol
Vancomycin
Norfloxacin
Ofloxacin
92
93
94
95
96
98
Da vao c s:
O nhiem khuan va v tr nhiem khuan.
Vi khuan gay benh.
Tnh trang benh nhan:
Benh nang hay nhe.
Tuoi.
Thi ky mang thai-cho con bu.
Chc nang gan, than.
Tien s: d ng, e khang, di truyen.
Khang sinh: Dc ng hc ca thuc.
99
Benh
-Nhiem trung da va mo mem, viem xng tuy,
nhiem trung huyet.
-Viem khp cap do vi khuan
-Viem mang trong tim cap
Streptococcus
pneumoniae
(Pneumococcus)
Benh
-Benh than
Listeria monocytogens
Corynebacterium
diphtheriae
-Benh lau
Neisseria meningiditis
(Meningococcus)
101
Benh
Thuoc c chon
Th nhat
Cau khuan
Gr(+)
Tu cau vang
Abces
Oxacillin
Nhiem khuan
Nafcilin
huyet
Viem noi tam
mac
Viem phoi Viem
xng-tuy
Cau khuan
Gr(-)
Neisseria
meningitis
Th hai
Th ba
Cephalosporin 1
Vancomycin
Clindamycin
Erythromycin
Trimethoprim+
Sulfamethoxazol
Ciprofloxacin
+ Rifampicin
Penicillin-G Ceftriaxon
Rifampicin Cefotaxim
Minocyclin
Ciprofloxacin
102
Benh
Viem hong
Trc khuan
Viem phoi
Gr(+)
Corynebacterium Viem thanh
phe quan
Trc khuan
Gr(-)
Escheria coli
Nhiem khuan
tiet nieu
Nhiem khuan
khac
Thuoc c chon
Th nhat
Th hai
Erythromycin
Clindamycin
Th ba
Cephalosporin 1
Rifampicin
TMP- SMZ
PNC+ c che
Aztreonam
men PNCase
Ciprofloxacin
Nitrofurantoin
Aminoglycoside Doxycycline
Ampicillin+
Aminoglycoside
103
104
105
106
-Thi gian s dung thuoc phu thuoc vao nhieu yeu to:
-Tnh trang nang nhe cua benh nhan.
-Tac nhan gay benh.
-Ni nhiem trung.
-Tnh trang he mien dch cua benh nhan.
- Nguyen tac chung: s dung khang sinh en
het vi khuan trong c the + 2-3 ngay ngi
bnh thng; hoac + 5-7 ngay ngi suy
giam mien dch.
- Sau 2 ngay dung khang sinh, sot khong giam
th can thay hoac phoi hp khang sinh.
107
Nham:
Ngan chan s nhiem trung.
S dung lai khi co dau hieu nhiem trung tai phat.
Nham:
ieu tr nhiem khuan do nhieu loai vi khuan.
Trong benh nang cha ro nguyen nhan.
Tao sc manh hp ong khang khuan.
Ngan nga vi khuan phat trien dong
khang thuoc.
Giam oc tnh do dung lieu cao hay dai ngay.
109
Bat li:
Tao tam ly an tam cho ngi thay thuoc,
khong con tch cc tm kiem tac nhan gay
benh.
Tang tac dung phu cua khang sinh.
Tang chi ph ieu tr.
110
111
112
113
114
115
Beta-lactam.
Polypeptid.
Aminosid.
Vancomycin.
Tetracyclin.
Macrolid.
Chloramphenicol.
Lincomycin.
Sulfamid.
116
118
119
PNC ph rt hp
(PNC khng PNCase)
-Methicillin
-Oxacillin,
Dicloxacillin.
-Nafcillin
Hp thu
qua rut
Km
Km
Tt
Ph khng khun
Tt trn streptococci, enterococci,
Listeria, N.meningitidis.
Rt tt vi vi khun k kh (tr
B.fragilis). t tc dng trn trc khun
Gr(-) v vi khun tit -lactamase.
C hot tnh vi Staphylococcus
aureus v S. epidermidis tit lactamase khng khng methicillin.
Khng c hot tnh vi Listeria
monocytogenes v Enterococcus spp.
Thay i
120
Khong b dch v pha huy, hap thu ta trang, nhng phai dung lieu gap
oi PNG mi at c nong o huyet thanh tng ng. Dung cach 6h/
lan.
PNC khang
Hp thu
qua rut
Tt
Rt tt
Ph khng khun
Tt hn PNC trn Listeria
monocytogenes v Enterococci nhy
cm.
M rng ph trn vi khun Gr(-):
E.coli, Proteus mirabilis, Salmonella,
Shigella, Haemophilus influenzae,
Helicobacter pylori.
Thng phi hp vi clavulanat hoc
sulbactam.
B thy gii bi -lactamase
Dng ng ung.
124
125
Ph khng khun
Ch nh
Th h 1
Dng ung:
-Cephadroxil
Dng ung v tim
-Cephradin
Dng tim
-Cephalothin
-Cephapirin
-Cefazolin
-Nhim trng nh
ng tiu, nhim
trng da hoc m
mm do
staphylococci hoc
streptococci.
-Cefazolin l thuc
la chn phng nga
trong phu thut, thay
th cho trng hp d
ng vi PNC khi
nhim staphylococci
hoc streptococci
127
Ph khng khun
Ch nh
Th h 2
Dng ung:
-Cefaclor
-Cefuroim axetil
Dng ung v tim
-Cefuroxim
Dng tim
-Cefoxitin
-Cefamandol
-Cefmetazol
-Cefotetan
-Gr(+): nh th h 1, nhng
km hn.
-Gr(-): M rng hn th h 1,
Enterobacter spp, Proteus
indol(+), Klebsiella spp.
--fragilis nhy cm vi
cefoxitin, cefmetazol,
cefotetan.
-Khng tc dng vi
Enterococci v Pseudomonas.
-Nhim H.influenzae
nh vim tai gia,
vim xoang, vim
phi thu nhn cng
ng.
-Cefoxitin,
cefmetazol, cefotetan
thay th Cefazolin
phng nga trong
phu thut.
- Khng tr nhim
Enterobacter v
khng.
128
Ph khng khun
Ch nh
Ph khng khun
Ch nh
130
Imipenem
Meropenem
Ertapenem
Pseudomonas
Gram
(+)
++
++
+
++
+
++
++
+
Mt hot tnh bi
dihydropeptidase
( ng thn)
+
-
Imipenem:
khng cao vi hu ht Beta-lactamase.
Mt hot tnh bi dihydropeptidase ng thn, thng
c phi hp vi cilastatin (cht c ch dihydropeptidase)
ko di t1/2 v ngn cn thnh lp cht chuyn ho
gy c cho thn.
131
= Unasyn
Piperacilin + Tazobactam
= Tazocilin
135
136
137
Ch nh
Spectinomycin (IM)
Lu.
138
139
140
141
142
- Hap thu qua ng tieu hoa 60-70%. De tao phc vi sat, calci,
magne va casein trong thc an, lam giam hap thu. Nong o toi a
trong mau at c sau 2h.
- Gan vao protein huyet tng 30% (oxytetracyclin) en 50%
(tetracyclin) hoac tren 90% (doxycyclin). Tham vao
c dch nao tuy, nhau thai, sa. Do tham vao c
trong te bao nen co tac dung tot trong ieu tr cac
benh do Brucella. Gan manh vao he li noi mo
cua gan, lach, xng, rang.
- Thai tr qua gan (chu ky gan-ruot) va than.
143
Ten thuoc
CL than
t1/2
Phan loai
PO (%)
(mL/phut)
(gi)
tac dung
Clotetracyclin
30
35
6-8
Ngan
Oxytetracyclin
60-70
90
Tetracyclin
65
Demeclocyclin
35
12
Methacyclin
31
Doxycyclin
90-100
16
16-18
Minocyclin
10
Trung bnh
Dai
144
Thay th penicillin tr nhim Actinomyces, bnh than, giang mai, nhim trng
h hp do H.influenzae.
Doxycyclin nga tiu chy du khch, tr st rt v amib, vim phi thu nhn
cng ng. Thuc c o thi qua phn nn l loi tetracycline an ton
iu tr nhim trng ngoi thn cho ngi suy thn. Khng dng cho iu tr
nhim trng ng tiu.
145
148
manh hn.
+ Cac fluoroquinolon the he mi, con goi la quinolon the he 3:
- Gom: levofloxacin, trovafloxacin, gatifloxacin.
- Co tac ong can bang tren ca 2 enzym, nen pho khang khuan
m rong tren ca Gr(+), nhat la cac nhiem khuan ng ho hap;
va vi khuan cung kho khang thuoc hn v phai ot bien 2 lan
tren 2 enzym ch.
149
Bnh nm b mt.
Bnh nm ngoi da
Bnh nm di da
Bnh nm ni tng:
Nhim nm c hi.
Nhim nm khng c hi.
151
Ringworm
152
153
9.1. GRISEOFULVIN:
a. Tac dung phu:
Nhc au, chong mat.
Gay roi loan nhe da day, ruot.
b. Ch nh:
Cac benh nam ngoai da.
Nam mong tay, mong chan.
Benh nc an chan.
Nam toc.
c. Chong ch nh:
Phu n co thai.
Suy gan nang.
D ng vi thuoc.
157
9.1. GRISEOFULVIN:
d. Cach dung:
Uong ngay sau ba an va uong
nhieu nc. Dang vien 250, 500mg:
Ngi ln: 0,5-1g, chia 2-4 lan.
Tre em: 10-20mg/kg/ngay.
Boi ngoai da: thuoc m 5%.
Nen phoi hp thuoc uong vi thuoc
boi ngoai da e tang hieu qua ieu
tr.
e. Bao quan: Chai lo nut kn, theo doi
han dung.
158
160
161