You are on page 1of 163

THUOC S DUNG TRONG HOA TR LIEU

Thuoc khang sinh.


Thuoc tr benh lao.
Thuoc tr benh phong.
Thuoc khang nam.
Thuoc phong nga va tr nhiem virus.
Thuoc tr nhiem Herpes (HSV) va nhiem VSV.
Thuoc tr nhiem HIV/AIDS.
Thuoc tr viem gan.
Thuoc tr sot ret.
Thuoc tr l amib.
Thuoc tr giun san.
Thuoc tr ung th.
1

KHNG SINH

TRNG AI HOC Y DC CAN TH


Khoa Dc
Bo mon Dc ly
2

MUC TIEU BAI GIANG


Sau bai hoc nay, sinh vien co the:
Liet ke c cac nhom thuoc khang sinh chu yeu.
Trnh bay c cac c che tac ong chnh cua thuoc.
Hieu c nguyen nhan, cac dang va c che e
khang thuoc cua vi khuan.
Biet c oc tnh va cac tac dung phu cua

cac nhom khang sinh quan trong.


Trnh bay c nguyen tac cach s dung

an toan, hp ly cac khang sinh thong dung.

Tai lieu tham khao

I. I CNG
LCH S PHAT MINH

Antony van

Louis Pasteur

Alexander Fleming

Leeuwenhoek

(1822-1895)

(1881-1955)

(1632-1723)

I. NH NGHA
Khang sinh la nhng chat xuat
x t nhng sinh the nh vi khuan,
nam, Actinomycetes hoac do ban
tong hp hay tong hp c.
He so tr lieu cua khang sinh
rat cao, co kha nang ngan chan
mot vai dien tien trong qua trnh
song cua mot so vi khuan, vi sinh
vat, sinh vat a bao ngay lieu
lng nho, va vi lieu ln hn cung
khong hoac t gay hai en te bao
ngi s dung.
6

I. NH NGHA
Kha nang ngan chan qua trnh song cua vi khuan the hien:
Tnh kiem khuan (Bacteriostatic): Khang sinh ch c che tam
thi s phat trien cua vi khuan. Neu ngng thuoc, vi khuan co
the phat trien tr lai, gay nhiem trung tai phat.
Tnh diet khuan (Bactercidal): Khang sinh gan

vao cac v tr tac ong cua no tren te bao


vi khuan va tieu diet chung.
Khi nim v tc dng kim khun v dit khun
gip s dng ng khng sinh:
- Trong nhim trng nh: Khng sinh kim khun.
- Trong nhim trng nng: Khng sinh dit khun.
Tuy nhin s phn loi ny ch mang tnh tng i.
7

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Pho khang khuan:

Do khang sinh co tac dung theo c che ac hieu nen


moi khang sinh ch co tac ong tren mot so chung vi
khuan nhat nh, goi la pho khang khuan cua
khang sinh.

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh

Pho khang khuan:

Vi khuan nhay cam vi khang sinh A va E, e khang vi


khang sinh C va D; co mot s e khang trung bnh vi
khang sinh B
9

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Vi khuan Gr(+) va Gr(-)

Hans Christian Joachim Gram


(1853 1938)

Staphylococcus aureus

Escherichia coli
10

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Pho khang khuan:

11

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Pho khang khuan:
Pho khang khuan hep.
Pho khang khuan rong.

12

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Nong o kiem khuan toi thieu hay MIC (Minimal Inhibitory
Concentration): nong o toi thieu cua khang sinh can co e ngan
chan s tang trng cua vi khuan trong 18-24 gi.
Nong o diet khuan toi thieu hay MBC (Minimal Bactericidal
Concentration): nong o can co cua khang sinh kh trung moi
trng hoac lam suy giam i 99,9% so lng vi khuan.

MBC
Ty le =
MIC
Neu ty le nay >4: la kiem khuan.
Neu ty le nay 1: la diet khuan.
13

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Thong thng MBC = 2-8 lan MIC.
Cac khang sinh diet khuan co MBC gan vi
MIC va de at nong o bang MBC trong
huyet tng, nh PNC, cephalosporin,
aminoglycosid,
Cac khang sinh kiem khuan co MBC> MIC
va kho at c nong o bang MBC trong
huyet

tng,

nh

tetracyclin,

chloramphenicol, macrolid,..
14

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
S nhay cam:
Vi khuan nhay cam vi mot khang sinh khi
vi khuan o b diet lieu va ng dung
thong thng.
Nong o khang sinh/huyet tng > MIC.

S khang thuoc
(S e khang khang sinh cua vi khuan):
Nong o an toan cua khang sinh/huyet
tng (mcg/ml) << MIC.

15

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Ty so diet khuan: La thc o hieu lc khang sinh in
vivo; giup xac nh kha nang diet khuan cua mot loai
khang sinh tai nong o nh trong huyet tng va trong
suot thi gian cach lieu.
Nong o thuoc trong huyet tng (mcg/ml)
Ty so diet khuan =
Nong o c che toi thieu (mcg/ml)

Ty so diet khuan ln hn hoac bang 2 c xem


la gia tr mong i va d oan co the loai tr het
vi khuan trong tr lieu lam sang.
16

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
Ty so diet khuan
MIC trung bnh cua cephalothin tren S. aureus la 0,5 mcg/ml va
cua cefazolin la 1,0 mcg/ml. Nh vay cephalothin co hoat tnh
tren S.aureus gap 2 lan cefazolin.
Tren thc te, Cmax/huyet thanh cua cephalothin sau mot lieu 2g la
khoang 100mcg/ml. Ty so diet khuan cua thuoc tren S.aureus
se la 100/0,5 = 200.
Khi IV lieu 1g cefazolin, Cmax/huyet thanh cua thuoc
khoang 200mcg/ml. Ty so diet khuan cua cefazolin
la 200/1 = 200. Nh vay ty so diet khuan cua 2 thuoc
tng t nhau.
Do nong o cao hn trong mau cua cefazolin a bu tr
vao MIC90 cua thuoc cao hn MIC90 cua cephalothin.
17

I. NH NGHA
Mot so khai niem ve hoat tnh cua khang sinh
oc tnh chon loc: La oc tnh lam ton hai en

qua trnh tong hp hoac chuyen hoa cua vi


sinh vat gay benh ma te bao ong vat co the
dung nhan c.

18

II. PHAN LOAI KHANG SINH (Theo cau truc hoa hoc)
1. Nhom BETA-LACTAM:
1.1. Phan nhom Penicillin.
1.1.1. Benzylpenicillin: PNC G, procain-PNC, Benzathine-PNC
1.1.2. Phenoxypenicillin: PNC V
1.1.3. PNC khang penicillinase (chong tu cau): Oxacillin, Cloxacillin
Dicloxacillin, Methicillin, Nafcillin
1.1.4. AminoPNC: Ampicillin, Amoxicillin, bacampicillin,
Methampicillin
1.1.5. CarboxyPNC: Carbenicillin, Ticarcillin
1.1.6. UreidoPNC :Azlocillin, Mezlocillin, Piperacillin
1.1.7. Carbapenem: Imipenem, Ertapenem, meropenem.
1.1.8. Monobactam: Aztreonam.
1.1.9. c che beta-lactamase: Acid clavulanic, Sulbactam

19

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo cau truc hoa hoc
1. Nhom BETA-LACTAM:
1.2. Phan nhom Cephalosporin:
1.2.1. The he 1: Cephalothin, Cephalexin, Cephaloridin,
Cefatrizin, Cefapirin, Cefadroxil.
1.2.2. The he 2: Cefuroxime, Cefuroxime acetyl, Cefamandole,
Cefoxitin, Cefotetan, Cefmetazole.
1.2.3. The he 3: Cefotaxime, Cefoperazone,
Ceftriaxone, Ceftizoxime, Moxalactam,
Ceftazidime, Cefixime, Latamoxef.
1.2.4. The he 4: Cefpirome (Cefron), cefepim (Axepim).

20

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo cau truc hoa hoc
2. Nhom AMINOGLYCOSIDE (AMINOSIDE):
Streptomycin, Gentamicin, Tobramycin, Amikacin, Netilmicin,
Framycetin, Neomycin, Sisomicin, Paromomycin, Kanamycin,
Dibekacin, Spectinomycin.
3. Nhom PHENICOL:
Chloramphenicol, Thiamphenicol
4. Nhom LINCOSAMIDE:
Lincomycin, Clindamycin.

21

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo cau truc hoa hoc
5. Nhom MACROLIDE:
Erythromycin, Oleandomycin, Spiramycin, Josamycin,
Azithromycin, Roxithromycin, Clarithromycin.
6. Nhom TETRACYCLINE:
Tetracycline, Oxytetracycline, Methacycline,
Doxycycline, Minocycline.
7. Nhom khang sinh chong nam:
Nystatin, Amphotericin B, Griseofulvin,
Flucytosine, Ketoconazole, Miconazole,
Fluconazole, Clotrimazole...

22

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo cau truc hoa hoc
8. Cac nhom khac :
8.1. Cac QUINOLONE:
1.1. Kinh ien: Flumequin, Acid nalidixic, Acid oxolinic,
Acid pipemidic
1.2. The he 2 (Fluoroquinolone): Norfloxacin,
Ofloxacin, Enoxacin, Ciprofloxacin,
Rosoxacin, Lomefloxacin, Sparfloxacin.
8.2. Cac NITROIMIDAZOLE:
Metronidazole, Ornidazole, Secnidazole,
Trinidazole, Ternidazole.

23

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo cau truc hoa hoc
8. Cac nhom khac :
8.3. Cac dan xuat cua SULFANILAMIDE (Sulfamide, sulfonamide):
8.3.1. Thai nhanh: Sulfafurazol, Sulfamethizol
8.3.2. Thai trung bnh: Sulfadiazine, Sulfamethopyrazin,
Sulfamethoxazole (trong co-trimoxazole)
8.3.3. Thai cham: Sulfadimetoxine, Sulfamethoxydiazin,
Sulfamethoxypyridazin.
8.3.4. Thai rat cham: Sulfadoxine (trong Fansidar)
8.3.5. t hap thu khi uong: Sulfaguanidin,
Phtalylsulfathiazole, Sulfasalazin.
8.3.6. Dung ngoai: Sulfanilamid, Sulfacetamid.

24

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo cau truc hoa hoc
8. Cac nhom khac :
8.4. Cac GLYCOPEPTIDE:
Vancomycin, Teioplanin, Bacitracin.
8.5. Cac NITROFURAN:
Nitrofurantoin, Nifuroxazid, Nifuzid.
8.6. POLYMYXIN B va COLISTIN.

25

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo c che tac ong
a. Nhom c che s tong hp vach te bao vi khuan:
Cac Penicillin va Cephalosporin, Cycloserin, Vancomycin va
Bacitracin.
b. Nhom tac ong trc tiep len mang te bao cua vi sinh vat:
Polymixin, Colistin, cac Poliene khang nam, Nystatin,
Amphotericin-B, Imidazole.
c. Nhom anh hng len chc nang cac ribosom cua
te bao vi khuan:
Chloramphenicol, cac Tetracyclin, Erythromycin,
Clindamycin, cac Aminoglycoside.

26

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo c che tac ong
d. Cac tac nhan anh hng en s chuyen hoa acid nucleic cua vi
sinh vat:
Rifampicin, cac Quinolone.
e. Cac chat chong chuyen hoa:
Trimethoprim, cac Sulfonamide.
f. Cac chat ong dang cua acid nucleic.

27

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Theo tac dung ieu tr

Can c vao tac dung ieu tr, co the chia khang sinh
thanh 3 loai chnh:
Khang sinh khang khuan.
Khang sinh tr nam.
Khang sinh chong ung th.

28

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Da vao dc lc dc ong (PK/PD)

Can c vao s lien quan gia nong o va


toc o diet khuan, chia khang sinh thanh:
Khang sinh phu thuoc nong o: Tac
ong diet khuan tang theo nong o trong
mau.

du:

Aminoglycosid,

Fluoroquinolon.
Khang sinh phu thuoc thi gian: Tac
ong diet khuan khong tang theo nong
o trong mau. V du nhom beta-lactam.

29

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Da vao dc lc dc ong (PK/PD)

Tac dung sau khang sinh PAE (Post Antibiotic Effect):


Cho VK tiep xuc vi KS trong mot thi gian ngan,
sau o loai KS khoi moi trng. S phat trien tr lai
cua VK cham tre trong mot khoang thi gian.

PAE la tac dung c che s phat


trien cua VK khi nong o huyet tng
cua khang sinh thap hn MIC,
tham ch khong con trong moi trng.
30

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Da vao dc lc dc ong (PK/PD)

Tac dung sau khang sinh PAE (Post Antibiotic Effect):


KS co PAE keo dai: Aminoglycosid, Rifampicin,
Fluoroquinolon, Glycopeptid, Tetracyclin,
Azithromycin, Fluconazol. Ngay dung 1 lan.

KS co PAE ngan hoac khong co PAE,


ngay dung nhieu lan: Beta lactam,
Clindamycin, Macrolid ( tr Azithromycin).

31

II. PHAN LOAI KHANG SINH


Da vao dc lc dc ong (PK/PD)
Cac thong so PK/PD d oan hieu lc tac dung cua KS:
Tnh chat
khang
khuan

Phu thuoc thi gian. Phu thuoc nong o.


PAE khong co
PAE keo dai
hoac ngan

Khang sinh Beta lactam


Macrolid
Oxazolidinon
Clindamycin

Thong so
d oan

T>MIC
(Thi gian [C]/
mau ln hn MIC

Aminoglycosid
Fluoroquinolon
Metronidazol
Rifampicin.
Amphotericin B
Cmax/MIC va
AUC/MIC

Phu thuoc thi gian.


PAE keo dai.

Azithromycin
Clarithromycin
Tetracyclin
Fluconazol

AUC/MIC

32

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


Khang sinh co tac dung ngng trung hoac diet khuan theo mot
trong 4 c che chu yeu sau:
c che s tong hp vach te bao vi khuan.
Lam thay oi tnh tham cua mang te bao chat.
c che tong hp protein cua vi khuan.
c che tong hp acid nucleic.

33

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

Vach te bao vi khuan (Cell-walls): Chiem 20% so vi trong lng kho cua
te bao, bao quanh mang bao tng.

34

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

Cau truc cua vach te bao vi khuan: Mucopeptide (Murein, Peptidoglycan)

35

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

Cau truc vach te bao vi khuan cua


Staphylococcus aureus

36

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

Sinh tong hp Peptidoglycan gom 3 giai oan vi khoang 30 enzym:


Giai oan 1: Tao tien chat Uridindiphosphat (UDP) acetyl muramyl
pentapeptid. Cuoi giai oan la s thanh lap dipeptide: D-alanin-D-alanin vao
tan cung e tao thanh pentapeptid, vi s xuc tac cua Alaninracemase va Dalanin-D-alanin synthetase. Giai oan nay dien ra ben trong bao tng.
Giai oan 2: Ket hp UDP acetyl muramyl pentapeptide va
UDP acetyl glucosamin thanh chuoi dai polysaccharide,
di xuc tac cua Transglucosidase. Cuoi giai oan nay cac
day polysaccharide se di chuyen ra ben ngoai mang bao tng.

Giai oan 3: Hoan tat noi ngang cua 2 peptidoglycan ke can.


Phan ng xay ra ben ngoai mang bao tng di s xuc tac
cua cac Transpeptidase.
37

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

Sinh tong hp Peptidoglycan: 3 giai oan vi khoang 30 enzym


GIAI OAN 1: Xay ra ben trong mang bao tng, tao UDP-acetylmuramin-pentapeptid.
D-alaninD-alanin
synthetase

Alanin
racemase
M

M
L-Ala

L-Ala

D-Glu

D-Glu

L-Lys

M
L-Ala

D-Ala

D-Glu
L-Lys

L-Lys

D-Ala

L-Ala

D-Ala

D-Glu
L-Lys
D-Ala
D-Ala

M: acetylmuramic acid

L-Lys: L-lysin

L-Ala: L-alanin

D-Ala: D-alanin

D-Glu: D-glutamic
38

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.
Sinh tong hp Peptidoglycan
Giai oan 2: Tao chuoi dai polysaccharide.
Glycyl-tRNA

Transglucosidase
G

D-Glu

M
L-Ala

L-Ala

Di chuyen ra
ben ngoai mang
bao tng

L-Ala

L-Lys
D-Ala

M
L-Ala

L-Ala

D-Ala

D-Glu

D-Glu

L-Lys

L-Lys -[Gly]

D-Ala

D-Ala

D-Ala

D-Ala

M: Acetylmuramic acid
G: N-acetyl-glucosamin
[Gly]5: Pentaglycin

39

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.
Sinh tong hp Peptidoglycan.
Giai oan 3: Xay ra ben ngoai mang bao tng.
M

L-Ala

L-Ala
M
L-Ala

L-Ala

Transpeptidase

M
L-Ala

D-Ala

M
L-Ala

D-Glu
L-Lys

D-Glu

L-Ala
M
L-Ala

[Gly]5
G

L-Lys
D-Ala

[Gly]5

D-Ala
D-Ala

L-Lys [Gly]5

D-Glu
L-Lys

D-Glu

[Gly]5

D-Ala

D-Ala

D-Ala

D-Ala

40

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.
Sinh tong hp Peptidoglycan: hnh thanh li peptidoglycan cua vach te bao.

41

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

C che tac ong:


Cac thuoc: Cac PNC va Cephalosporin, Bacitracin, Ristocelin,
Cycloserine va Vancomycin.
Gom cac bc:
Gan ket cac khang sinh len cac receptor cua no tren te bao vi
khuan, thng la cac protein c goi chung la

Penicillin Binding Protein (PBP).


Ngan chan s tong hp peptidoglycan nhng

giai oan khac nhau.


Hoat hoa cac enzym t huy trong vi sinh vat,

gay phan huy te bao vi khuan.


42

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

V tr tac ong cua cac khang sinh tren s c che tong hp vach te
bao vi khuan
Cac PNC, Cephalosporin c che men Transpeptidase.
Cycloserine (chat ong dang cua D-alanin) c che enzym
Alanine racemase.
Vancomycin ngan chan s tach ra khoi mang

bao tng cua tien chat peptidoglycan.


Bacitracin, Ristocein c che Transglucosidase

trong nhng bc tong hp au tien


peptidoglycan.

43

III. C CHE TAC ONG CUA


KHANG SINH
3.1. C CHE S TONG HP
VACH TE BAO VI KHUAN.

V tr tac ong cua cac


khang sinh tren s c che
tong hp vach te bao vi
khuan.

44

III. C CHE TAC ONG CUA


KHANG SINH
3.1. C CHE S TONG HP
VACH TE BAO VI KHUAN.

V tr tac ong cua cac


khang sinh tren s c che
tong hp vach te bao vi
khuan.

45

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.
Tnh nhay cam cua vi khuan oi vi cac thuoc khang sinh th phu thuoc vao:

Lp peptidoglycan hnh thanh.

46

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.
Tnh nhay cam cua vi khuan oi vi cac thuoc khang sinh th phu thuoc vao:

S hien dien cua cac PBP, cac porins, lp lipid oi phan t.

47

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.
Tnh nhay cam cua vi khuan
oi vi cac thuoc khang sinh th
phu thuoc vao:

S hien dien cua Betalactamase.

48

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

Tnh nhay cam cua vi khuan oi vi cac thuoc khang sinh th phu
thuoc vao:
Ban chat cua lien ket ngang.
Hoat ong cua cac he thong enzym t huy.
Cac yeu to nay se quyet nh:
Hoat tnh khang khuan cua dc pham.
Pho khang khuan cua thuoc.
S e khang cua vi khuan oi vi khang sinh.

49

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.1. C CHE S TONG HP VACH TE BAO VI KHUAN.

Cac yeu to quyet nh tac dung cua thuoc:

50

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.2. THAY OI TNH THAM CUA MANG TE BAO CHAT.

Cac tac nhan

nhom nay gom:


Amphotericin-B,
Colistin,
Nystatin,
Polymyxins.

51

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.2. THAY OI TNH THAM CUA MANG TE BAO CHAT.

52

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.3. C CHE TONG HP PROTEIN CUA VI KHUAN.

Cac khang sinh nhom nay gom: cac Aminoglycoside,


Tetracycline, Macrolide, Chloramphenicol, Lincomycin.
Te bao vi khuan co Ribosome 70S gom 2 subunits la 50S va 30S.

53

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.3. C CHE TONG HP PROTEIN CUA VI KHUAN.

Sinh tong hp protein cua te bao vi khuan gom cac giai oan:
Tao phc khi au Amino acyl tRNA.
Tao f-meth-tRNA 70S.
Giai oan keo dai hnh thanh chuoi peptid.

54

III. C CHE TAC ONG


CUA KHANG SINH
3.3. C CHE TONG HP
PROTEIN CUA VI
KHUAN.

Sinh tong hp protein


cua te bao vi khuan.

55

56

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.3. C CHE TONG HP PROTEIN CUA VI KHUAN.

Tac ong cua khang sinh: Cac Aminoglycosie


c che tac ong cua phc
hp khi au mRNA-f-methtRNA.
Ket hp vi receptor chuyen
biet tren tieu n v 30S gay
bien dang ribosom, lam oc sai
ma, tao cac protein khong hoat
tnh.
Lam t oan cac polysomes
thanh monosome.

57

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.3. C CHE TONG HP PROTEIN CUA VI KHUAN.

Tac ong cua khang sinh: Cac Tetracyclin


c che s co nh
aminoacyl-RNAt tai trung tam
A cua ribosom 30S, ngan chan
ng vao cua cac tRNA co
mang goc aminoacyl, dan en
khong a c acid amin mi
vao chuoi peptid ang thanh
lap.

58

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.3. C CHE TONG HP PROTEIN CUA VI
KHUAN.

Tac ong cua khang sinh: Chloramphenicol


Gan vao ribosom 50S c che
peptidyltransferase, nen ngan chan s
ket hp cua mot acid amin mi vao
chuoi peptid noi sinh ang thanh lap.

59

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.3. C CHE TONG HP PROTEIN CUA VI
KHUAN.

Tac ong cua khang sinh:

Cac Macrolide va Lincosamid


Gan vao ribosom 50S, can thiep phan
ng chuyen v aminoacyl t trung tam
A sang trung tam P.

60

III. C CHE TAC ONG


CUA KHANG SINH
3.3. C CHE TONG HP
PROTEIN CUA VI KHUAN.

Sinh tong hp protein


cua te bao vi khuan va
tac ong cua khang
sinh.

61

III. C CHE TAC ONG


CUA KHANG SINH
3.3. C CHE TONG HP
PROTEIN CUA VI KHUAN.

Sinh tong hp protein


cua te bao vi khuan
va tac ong cua
khang sinh:
1 & 5: Streptomycin va
cac aminoglycoside
khac.
2: Tetracyclin.
3: Chloramphenicol.
4: Erythromycin,
Clindamycin.
62

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.4. C CHE TONG HP ACID NUCLEIC CUA TE BAO VI KHUAN.

Cac khang sinh nhom nay gom: cac Quinolone, Novobiocin,


Rifampin, Pyrimethamine, Trimethoprim, cac Sulfonamide.
Phan t DNA co kha nang:
T nhan oi
DNA

Sao ma
DNA mi

DNA polymerase

Giai ma
mRNA

Protein

RNA polymerase

63

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.4. C CHE TONG HP ACID NUCLEIC CUA TE BAO VI KHUAN.

Tac ong cua khang sinh: Cac Quinolone


Phong toa DNA gyrase, ngan chan s
m xoan cac day oi DNA.

64

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.4. C CHE TONG HP ACID NUCLEIC CUA TE BAO VI KHUAN.

Tac ong cua khang sinh: Cac Sulfamid


c che canh tranh vi PABA, ngan chan
s tong hp acid folic.

Tac ong cua khang sinh:


Trimethoprim.
Pyrimethamine
c che enzym dihydrofolate reductase,
ngan chan s tao thanh acid folinic.

65

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


3.4. C CHE TONG HP ACID NUCLEIC CUA TE BAO VI KHUAN.

Tac ong cua khang sinh: Rifampin, Actinomycin.

c che RNA polymerase,


ngan chan s tao thanh RNA.

66

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH


DNA dang vong xoan
DNA gyrase

QUINOLON

DNA dang m vong


RNA polymerase

RIFAMPIN

DNA polymerase

mRNA
Ribosom 30S

DNA

Phc hp khi au 30S


Ribosom 50S

AMINOGLYCOSID
Phc hp khi au 70S
Peptidyltransferase

CHLORAMPHENICOL

Thanh lap noi peptid


ERYTHROMYCIN, CLINDAMYCIN
Keo dai day peptid

V TR TAC ONG CUA CAC THUOC C CHE


TONG HP PROTEIN VA ACID NUCLEIC
67

III. C CHE TAC ONG CUA KHANG SINH

68

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.1. CAC DANG E KHANG

e khang gia:
He thong mien dch cua c the b suy yeu.
Vi khuan trang thai ngh.
Khang sinh khong en c o viem.

69

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.1. CAC DANG E KHANG

e khang that:
1. e khang t nhien:
Mot so vi khuan khong b oi vi mot vai khang sinh:
Escherichia coli vi erythromycin.
Tu cau vi colistin.
Pseudomonas aeruginosa vi PNG.
Vi khuan khong co vach te bao nh Mycoplasma
se khong b tac dung cua nhom khang sinh
c che tong hp vach te bao.

70

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.1. CAC DANG E KHANG
ot bien gen

e khang that:
2. e khang thu c:
Do bien co ve di truyen, vi khuan
t cho khong co tr nen co mang
gen e khang.
2.1. ot bien gen:
ot bien mot bc.
ot bien nhieu bc: Lien quan
en nong o khang sinh.
2.2. Nhan gen e khang: cac gen
e khang co the nam tren nhiem
sac the, plasmid hay transposon.

Nhan gen e khang

71

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.1. CAC DANG E KHANG

e khang that:

2. e khang thu c:
2.2. Nhan gen e khang:
Tiep hp (Conjugation).
Bien nap hay chuyen the

(Transformation).
Tai nap hay chuyen nap

(Transduction).

72

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.2. C CHE KHANG THUOC

Tao ra cac enzym lam bien


oi hoac pha huy i cau truc cua
thuoc.
Lam thay oi tnh tham qua
mang te bao vi khuan cua thuoc.
Thay oi cac cau truc ch
ac hieu cua thuoc tren te bao
vi khuan.
Phat trien qua trnh chuyen
hoa qua mot nga khac.
Phat trien enzym van con
chc nang chuyen hoa nhng t
nhay cam hn vi thuoc.
73

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.2. C CHE KHANG THUOC

74

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.3. S E KHANG CHEO (CROSS-RESISTANCE)

nh ngha:
Vi sinh vat e khang vi mot khang sinh nao o co the se e
khang vi cac khang sinh khac co cung c che tac ong.
Cach han che:
Duy tr nong o khang sinh cao trong mo.
Ch phoi hp cac khang sinh khong co e khang cheo.
Tranh dung khang sinh ac hieu neu vi khuan
van con nhay cam vi khang sinh thong thng.
Tranh gieo rac mam benh va boi nhiem.

75

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.4. Y NGHA LAM SANG CUA S E KHANG THUOC

e khang co lien quan mat thiet en s dung thuoc.


e khang do plasmid: de tao kha nang chon loc tat ca cac

gen e khang nam tren plasmid.


Vi khuan e khang kho tr lieu khi gay thanh dch, benh.
Gay nhiem khuan benh vien:
Staphyloccus aureus khang Methicillin va

Gentamicin.
Trc khuan ng ruot khang gentamicin.
P. aeruginosa khang gentamicin.

76

IV. S E KHANG KHANG SINH CUA VI KHUAN


4.5. BIEN PHAP HAN CHE S GIA TANG TNH KHANG THUOC

Ch dung khang sinh ieu tr khi nhiem khuan.


La chon khang sinh hp ly.
Chon khang sinh khuyech tan tot nhat vao o nhiem khuan.
Phoi hp khang sinh hp ly, nhat la khi ieu tr keo dai.
Giam sat tnh hnh e khang.
Chu trong cac bien phap kh khuan va vo khuan.

77

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH


THNG GAP MOT SO KHANG SINH

Cac tac dung khong mong muon thng gap:


Phan ng qua man.
oc tnh trc tiep.
Boi nhiem do cac vi sinh vat e khang.

78

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH


THNG GAP MOT SO KHANG SINH

NHOM BETA-LACTAM
D ng:
Choang phan ve (PNC)
Ngoai da: nga, may ay

(Ampicillin)
Benh ve huyet thanh: sot, lach to,

giam bach cau, viem khp.


Loan khuan ruot
Benh nao cap: co c, hon me (truyen

PNC lng ln, Oxacillin lieu cao)


Tai bien ve mau: ban o, xuat huyet.
Gay viem than: Methicillin, cephalosporin.
79

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH


THNG GAP MOT SO KHANG SINH

NHOM AMINOGLYCOSIDE
Roi loan thnh giac, tren tien nh
va oc tai. oc tnh gia tang ngi
suy than, ngi gia, dung lieu cao va
lau dai. Ton thng tren tai khong
hoi phuc.
oc tnh tren than: Hoi phuc,
nhng chc nang than giam lam
giam bai tiet thuoc, gay tch tr
thuoc, tao oc tnh khong hoi phuc
tren tai.

80

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH


THNG GAP MOT SO KHANG SINH

NHOM TETRACYCLINE
Tch tr trong lach, tuy xng, nga rang,
men rang, qua nhau thai va vao sa me.
Lang ong tren mo a hoa voi (xng, rang),
lam thay oi mau rang.
Gay roi loan tieu hoa, gay boi nhiem vi
khuan, nam, dan en gay viem ruot gia mac.
oc tnh tren gan, nhat la phu n mang thai.
Roi loan chc nang than.
Lam da nhay cam vi anh sang
Gay huyet khoi khi tiem truyen tnh mach,
gay au tai cho tiem bap.
81

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH


THNG GAP MOT SO KHANG SINH

NHOM TETRACYCLINE

82

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH THNG GAP MOT SO KHANG SINH

NHOM LINCOSAMIDE
Gay viem ruot ket gia mac.
Tieu chay.
Buon non.

Chlostridium difficile

Ban o da.
NHOM PHENICOL
Tai bien ve mau: Suy tuy gay thieu
mau, thieu mau bat san.
Hoi chng xam: tre s sinh.

83

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH


THNG GAP MOT SO KHANG SINH

NHOM QUINOLONE
Gay roi loan tieu hoa va than kinh (ao giac,
lu lan, co giat).
Khong s dung cho tre em, phu n mang
thai hoac cho con bu.
Khong dung cho benh nhan di 18 tuoi.

84

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH


THNG GAP MOT SO KHANG SINH

NHOM SULFONAMIDE
Man cam: Ton thng tren da va niem mac
(Hoi chng Stevens-Johnson), sot, kho th
dang hen.
Thieu mau tan huyet cap, giam va mat bach
cau.
Gan: gay vang da.
Roi loan than kinh, tieu hoa va tiet nieu.

85

V. TAC DUNG PHU VA OC TNH


THNG GAP MOT SO KHANG SINH

NHOM SULFONAMIDE
Man cam: Ton thng tren da va niem mac (Hoi chng
Stevens-Johnson).

86

VI. NHNG OI TNG CAN THAN TRONG KHI S DUNG THUOC

Ngi gia cao tuoi.


Ngi co c a suy giam mien dch, c the suy nhc.
Ngi ang mac cac benh man tnh tai cac phu tang
quan trong.
Phu n mang thai va cho con bu.
Tre em.

87

VI. NHNG OI TNG CAN THAN TRONG KHI S DUNG THUOC

Mot so benh khong c dung khang sinh:


Luput ban o: cac PNC, tetracycline, INH.
Thieu G6PD: chloramphenicol, cac sulfamide, cac
quinolone.
Suy than va suy tim: cac khang sinh
cha nhieu natri.

88

VI. NHNG OI TNG CAN THAN TRONG KHI S DUNG


THUOC

Dung khang sinh khi co thai:

Cam dung
Chloramphenicol
Dapson
Griseofulvin
Cac Quinolone
Cac sulfamide
Cac tetracycline
Co-trimoxazole
Cac Nitro-imidazole
Nitrofurantoin
Mefloquine

Dung than trong


Cac Aminoglycoside
Amphotericin B
Clindamycin
Ethambutol
INH
Rifampin
Vancomycin
Trimethoprim
Ketoconazole
Miconazole
89

VI. NHNG OI TNG CAN THAN TRONG KHI S DUNG


THUOC

Cac khang sinh qua c tuyen vu ngi e vao sa:


Benzyl-PNC
Ampicillin
Cac cephalosporin
Cac tetracycline
Metronidazole
Chloramphenicol
Streptomycin

Gentamicin
Primaquin
Erythromycin
Mot so sulfamide
INH
Pyrimethamin

90

VI. NHNG OI TNG CAN THAN TRONG KHI S DUNG THUOC

Mot so khang sinh dung than trong ngi gia:


CarboxyPNC, fosfomycin: de gay giam Kali huyet.
PNC lieu cao: gay cn ong kinh lan toa, giat c.
Nhom aminoglycoside .
Chloramphenicol, rifampicin: han che s dung.
Metronidazole: giam lieu.
Cac thuoc chong lao.
.

91

VI. NHNG OI TNG CAN THAN TRONG KHI S DUNG


THUOC

Dung rat than trong ngi suy than:

Amikacin
Ampicillin
Amoxicillin
Carbenicillin
Cefamandole
Cefuroxim (tiem)
Cefotaxime
Ceftriaxone
Cephalexin
Cefazolin
Clindamycin

Ciprofloxacin
Co-trimoxazole
Ethambutol
Gentamicin
INH
Kanamycin
Lincomycin
Methicillin
Netilmicin
Penicillin G, V
Piperacillin

Pyrazinamide
Streptomycin
Sulfamide
Tobramycin
Thiamphenicol
Vancomycin
Norfloxacin
Ofloxacin

92

VI. NHNG OI TNG CAN THAN TRONG KHI S DUNG THUOC

Ngi suy gan:


Khong dung: Sulfamide, tetracycline, lincomycin,
clindamycin, nhom quinolone lieu cao.
Neu co vang da, khong dung: chloramphenicol, acid
nalidixic, sulfamide.
Than trong: erythromycin, mot so thuoc
chong lao.

93

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


S dung khang sinh ba bai dan en:
Lan rong s nhay cam vi thuoc trong cong ong.
Lam vi khuan khang thuoc phat trien manh.
Khoa lap i nhng dau hieu nhiem trung nang.
Gay hieu ng phu bat li.
Lam gia tang tnh trang khang thuoc trong quan the.

Khang sinh tr thanh tac nhan chon loc tieu diet


cac vi khuan nhay cam, tao dong vi khuan
e khang vi chnh no.

94

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Nhng nguyn nhn tht bi trong vic dng khng sinh:
Chn khng sinh khng ng ph tc dng.
Khng sinh khng t c ti ngng tc dng ti
nhim khun do:
Liu lng khng hp l.
Dc ng hc ca thuc khng thch hp.
Tng tc thuc lm gim tc dng
ca khng sinh.
Do vi khun khng thuc.

95

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


AN TOAN, HP LY
Muc ch:
ieu tr hieu qua
Tranh tao chung vi khuan e khang thuoc
Tranh nhng tac dung co hai cua khang sinh
Ha gia thanh tr lieu

96

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


AN TOAN, HP LY
Nguyen tac:
Ch dung khang sinh khi b nhiem khuan
Phai chon ung khang sinh
Biet chon dang thuoc thch hp
Phai s dung ung lieu lng
Dung khang sinh ung thi gian qui nh
S dung khang sinh d phong hp ly
Ch phoi hp khang sinh khi that can thiet
97

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Ch dung khang sinh khi b nhiem khuan

Cac khang sinh ch co tac dung vi mot so loai vi


khuan nhat nh.
Trc khi s dung, can lam cac bc sau:
Tham kham lam sang.
Cac xet nghiem lam sang thng qui.
Tm vi khuan gay benh: khang sinh o.

Ch nh theo pho tac dung. Neu nhiem khuan


a xac nh, dung khang sinh pho hep.

98

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


La chon khang sinh

Da vao c s:
O nhiem khuan va v tr nhiem khuan.
Vi khuan gay benh.
Tnh trang benh nhan:
Benh nang hay nhe.
Tuoi.
Thi ky mang thai-cho con bu.
Chc nang gan, than.
Tien s: d ng, e khang, di truyen.
Khang sinh: Dc ng hc ca thuc.
99

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Cac vi khuan gay benh.
V du:
Vi khuan hieu kh
Cau khuan Gram(+)
Staphylococcus aureus
Khong tiet penicillinase
Tiet penicillinase

Benh
-Nhiem trung da va mo mem, viem xng tuy,
nhiem trung huyet.
-Viem khp cap do vi khuan
-Viem mang trong tim cap

Streptococcus tan mau

-Nhiem trung huyet


-Viem mang nao (tre s sinh)
-Nhiem trung do say thai
-Viem mang trong t cung

Streptococcus
pneumoniae
(Pneumococcus)

-Viem phe quan


-Viem phoi
-Viem mang nao (ngi ln va tre em)
-Viem hong hau xoang
100

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Cac vi khuan gay benh
V du:
Vi khuan hieu kh
Trc khuan Gram(+)
Bacillus anthracis

Benh
-Benh than

Listeria monocytogens

-Ton thng than kinh (viem mang nao)


-Nhiem trung huyet

Corynebacterium
diphtheriae

-Benh bach hau

Cau khuan Gram(-)


Neisseria gonorrhoeae
(Gonococcus)

-Benh lau

Neisseria meningiditis
(Meningococcus)

-Viem mang nao (ngi ln va tre em)


-Nhiem khuan huyet

101

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


La chon khang sinh
Vi khuan

Benh

Thuoc c chon
Th nhat

Cau khuan
Gr(+)
Tu cau vang

Abces
Oxacillin
Nhiem khuan
Nafcilin
huyet
Viem noi tam
mac
Viem phoi Viem
xng-tuy

Cau khuan
Gr(-)
Neisseria
meningitis

Viem mang nao

Th hai

Th ba

Cephalosporin 1
Vancomycin

Clindamycin
Erythromycin
Trimethoprim+
Sulfamethoxazol
Ciprofloxacin
+ Rifampicin

Penicillin-G Ceftriaxon
Rifampicin Cefotaxim
Minocyclin

Ciprofloxacin

102

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


La chon khang sinh
Vi khuan

Benh

Viem hong
Trc khuan
Viem phoi
Gr(+)
Corynebacterium Viem thanh
phe quan
Trc khuan
Gr(-)
Escheria coli

Nhiem khuan
tiet nieu
Nhiem khuan
khac

Thuoc c chon
Th nhat

Th hai

Erythromycin

Clindamycin

Th ba
Cephalosporin 1
Rifampicin

TMP- SMZ
PNC+ c che
Aztreonam
men PNCase
Ciprofloxacin
Nitrofurantoin
Aminoglycoside Doxycycline
Ampicillin+
Aminoglycoside
103

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


La chon dang khang sinh thch hp
S dung ung lieu lng
S dung ung thi gian qui nh

Tao c nong o ieu tr hieu qua


Tranh c s e khang thuoc cua vi khuan gay benh

104

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


La chon dang khang sinh thch hp

- Cn c vao v tr nhim khun va mc nhim khun


chn dng thuc.
- Hn ch s dng khang sinh ti ch.
Ch dung khi nhim khun mt.
i vi nhim khun ngoai da nen

dung thuoc sat khun: con etylic,


con iod, polyvidone iod, thuoc o,
thuoc tm, clorhexidin, cetrimide.

105

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phai s dung ung lieu lng.

- Dung ngay khang sinh lieu ieu tr can thiet.


- Dung u lieu e at nong o u va on nh.
- Khong bat au t lieu nho roi tang dan lieu.
- ieu tr lien tuc, khong ngat quang hoac ngng ot
ngot.
- Khong giam lieu t t e tranh e khang thuoc.

106

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Dung khang sinh ung thi gian qui nh.

-Thi gian s dung thuoc phu thuoc vao nhieu yeu to:
-Tnh trang nang nhe cua benh nhan.
-Tac nhan gay benh.
-Ni nhiem trung.
-Tnh trang he mien dch cua benh nhan.
- Nguyen tac chung: s dung khang sinh en
het vi khuan trong c the + 2-3 ngay ngi
bnh thng; hoac + 5-7 ngay ngi suy
giam mien dch.
- Sau 2 ngay dung khang sinh, sot khong giam
th can thay hoac phoi hp khang sinh.
107

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


S dung khang sinh d phong hp ly

Nham:
Ngan chan s nhiem trung.
S dung lai khi co dau hieu nhiem trung tai phat.

Thng ch nh phong nga trong cac trng hp:


Tiep xuc vi cac tac nhan gay benh
Benh nhan co nguy c nhiem trung cao
Trong phau thuat

Theo nguyen tac:


Thi iem cho thuoc va ng cho thuoc ung
La chon khang sinh ung, theo loi phau thuat.
o dai cua t ieu tr.
108

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that can thiet

Nham:
ieu tr nhiem khuan do nhieu loai vi khuan.
Trong benh nang cha ro nguyen nhan.
Tao sc manh hp ong khang khuan.
Ngan nga vi khuan phat trien dong
khang thuoc.
Giam oc tnh do dung lieu cao hay dai ngay.

109

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that can thiet

Bat li:
Tao tam ly an tam cho ngi thay thuoc,
khong con tch cc tm kiem tac nhan gay
benh.
Tang tac dung phu cua khang sinh.
Tang chi ph ieu tr.

Nen han che phoi hp v a co khang sinh pho rong.


Tot nhat la tm ra tac nhan gay benh e ch
s dung mot khang sinh manh nhat
va hieu qua nhat.

110

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that can thiet

Khi phoi hp khang sinh phai:


at c hieu qua hp ong. V du:
PNC + Aminoglycoside
Trimethoprim + Sulfamethoxazole
Aci clavulanic+ Amoxicillin (Augmentin).

Khong phoi hp cac khang sinh gay hieu qua


oi khang nhau. V du: Tetracycline va PNC.
Tranh phoi hp cac khang sinh co e khang
cheo, gay tac dung oc tren cung mot c
quan.

111

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that
can thiet

Khi phoi hp khang sinh phai


at c hieu qua hp ong.
V du:
PNC + Aminoglycoside

112

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that can thiet

Khi phoi hp khang sinh phai at c hieu qua hp ong.


V du:
Trimethoprim + Sulfamethoxazole

113

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that can thiet

Khi phoi hp khang sinh phai at c hieu qua hp ong. V du:


Sulbactam + Ampicillin (Unasyl).

114

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that can thiet

Khi phoi hp khang sinh phai:


Khong phoi hp cac khang sinh gay hieu qua oi
khang nhau. V du:
Tetracycline va PNC.
Erythromycin,lincomycin, Chloramphenicol.
Gentamicin b mat hoat tnh bi PNC
khi tron chung trong tiem truyen tnh mach.
Tranh phoi hp cac khang sinh co e khang
cheo, hoac gay tac dung oc tren cung
mot c quan.

115

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that can thiet

Nguyen tac phoi hp khang sinh:


Nam 1952, Jawetz neu nguyen tac phoi hp khang sinh, theo
o khang sinh c chia lam 2 nhom ln theo tac dung:
Nhom I: Khang sinh co tac dung khang khuan, gom:

Beta-lactam.

Polypeptid.

Aminosid.

Vancomycin.

Nhom II: Khang sinh co tac dung km khuan, gom:

Tetracyclin.

Macrolid.

Chloramphenicol.

Lincomycin.

Sulfamid.

116

VII. NGUYEN TAC S DUNG KHANG SINH


Phoi hp khang sinh khi that can thiet
Nguyen tac phoi hp khang sinh:

Phoi hp cac khang sinh trong nhom I vi nhau se co tac


dung cong hoac boi tang.
Phoi hp cac khang sinh trong nhom II ch co tac dung cong.
Phoi hp khang sinh trong nhom I + nhom II se co tac dung
oi khang. V du:
- Leper va Dowling (1951), tren viem mang nao
do phe cau khuan: ieu tr ch PNC, t vong la 21%;
khi phoi hp PNC la chlotetracyclin, t vong la 71%.
- Mathies et al. (1967), ieu tr viem mang nao do
trc khuan thay: neu dung ampicillin mot mnh,
t vong la 4,3%; khi phoi hp ampicillin vi
chloramphenicol va streptomycin th t vong la 10,5%.
117

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam

118

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam
Ve cau truc eu co vong beta-lactam.
Da theo cau truc hoa hoc, c chia lam:
Cac penam: gom cac penicillin.
Cac cephem: gom cac cephalosporin.
Cac penem: gom imipenem, ertapenem.
Cac monobactam: khang sinh tong hp nh aztreonam.

119

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-Cc penicillin.
Loi Penicillin
PNC ph hp (t
nhin)
BenzylPNC (PNC G)

PNC ph rt hp
(PNC khng PNCase)
-Methicillin
-Oxacillin,
Dicloxacillin.
-Nafcillin

Hp thu
qua rut
Km

Km
Tt

Ph khng khun
Tt trn streptococci, enterococci,
Listeria, N.meningitidis.
Rt tt vi vi khun k kh (tr
B.fragilis). t tc dng trn trc khun
Gr(-) v vi khun tit -lactamase.
C hot tnh vi Staphylococcus
aureus v S. epidermidis tit lactamase khng khng methicillin.
Khng c hot tnh vi Listeria
monocytogenes v Enterococcus spp.

Thay i
120

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-Cc penicillin.
Penicillin G

-c Fleming tm ra au tien nam 1928, t nam Penicillium


notatum hay P. chrysogenum.
-1 ml moi trng nuoi cay cho 300UI; 1UI= 0,6 g Na benzylPNC.
-Dung dch nc ch ben pH=6-6,5, mat tac dung nhanh pH<5
va >7,5.
-Pho khang khuan:
+ Cau khuan Gr(+): Strep., phe cau va tu cau
khong tiet PNCase.
+ Cau khuan Gr(-): lau cau, mang nao cau.
+ Trc khuan Gr(+) ai kh va yem kh.
+ Xoan khuan: Treponema pallidum (giang mai).
121

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-Cc penicillin.
Penicillin G
-Dc ong hoc:
+ Hap thu: b dch v pha huy nen khong uong c. Cmax at c
15-30 phut khi IM, nhng giam nhanh (can tiem 4 gi/ lan).
+ Phan phoi: 40-60% gan vi protein huyet tng. Kho vao xng va
nao, nhng khi mang nao viem, [c]/dch nao tuy bang
1/10 huyet tng. T1/2=30-60 phut ngi bnh thng.
+ 60-70% thai tr qua than dang khong con hoat tnh.
90% cua lng thai tr la bai xuat qua ong than. Probenecid
c che qua trnh nay, lam cham thai tr PNC.
-oc tnh: t oc, nhng ty le gay d ng kha cao (1-10%),
Co the gay t vong do choang phan ve.
-Co d ng cheo vi moi beta-lactam va cephalosporin.
122

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-Cc penicillin.
Penicillin

V, uong (Oracillin, Ospen)

Khong b dch v pha huy, hap thu ta trang, nhng phai dung lieu gap
oi PNG mi at c nong o huyet thanh tng ng. Dung cach 6h/
lan.

PNC khang

Penicillinase hay PNC ban tong hp:

Pho khang khuan va thi gian tac dung tng t PNG,


nhng cng o tac dung yeu hn.
+ Methicillin: IM hoac IV 2-8g/24h, chia lam 4 lan,
khong uong c.
+ Oxacillin (Bristopen), Cloxacillin (Orbenin):
ben vi dch v, dung uong.
Ch nh: Nhiem khuan do tu cau san xuat PNCase.
Co the gay viem than ke, c che tuy xng lieu cao.
123

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-Cc penicillin.
Loi Penicillin
PNC ph rng
(AminoPNC)
-Ampicillin
-Amoxicillin
-Bacampicillin

Hp thu
qua rut

Tt
Rt tt

Ph khng khun
Tt hn PNC trn Listeria
monocytogenes v Enterococci nhy
cm.
M rng ph trn vi khun Gr(-):
E.coli, Proteus mirabilis, Salmonella,
Shigella, Haemophilus influenzae,
Helicobacter pylori.
Thng phi hp vi clavulanat hoc
sulbactam.
B thy gii bi -lactamase
Dng ng ung.

124

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-Cc penicillin.
Penicillin co pho rong
La PNC ban tong hp, aminoPNC.
Khong b dch v pha huy, uong c nhng hap thu khong hoan toan
(khoang 40% /v ampicillin; Amoxicillin co ty le hap thu qua ng
uong cao, khoang 90%).
Metampicillin, Bacampicillin, khi uong b thuy phan giai phong
ampicillin.
Ch nh chnh:viem mang nao mu, thng han, nhiem
khuan ng mat, tiet nieu.

125

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-Cc penicillin.
Penicillin khang trc khuan mu xanh (Pseudomonas
aeruginosa):
La PNC ban tong hp, co ac iem:
+ Tac dung tren cau khuan Gr(+) kem hn Ampicillin.
+ ac biet tac dung tren trc khuan mu xanh va mot so chung san xuat
cephalosporinase (Enterobacter, Proteus).
Ch nh chnh:nhiem khuan Gr(-) nang a khang vi ampicillin
hay Cephalosporin, nhiem khuan khung chau, trong o bung.
Gom co:
+ Nhom carboxyPNC (S c thay the bang C):
Carbenicillin, IV, t1/2= 2 gi.
+ Nhom UreidoPNC: Tham nhap vao mo tot hn.
Ch co dang IM hoac truyen tnh mach. t1/2=1-2 gi.
126

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-cc cephalosporin
Loi
Cephalosporin

Ph khng khun

Ch nh

Th h 1
Dng ung:
-Cephadroxil
Dng ung v tim
-Cephradin
Dng tim
-Cephalothin
-Cephapirin
-Cefazolin

Ph hp, nhy cm vi lactamase.


Gr(+): hu ht cu khun
gram(+), tr enterococci v
MRSA.
Gr(-): E.coli, K. pneumoniae,
P.mirabilis, M. catarrhalis.
Cu khun k kh:
Peptococcus,
Peptostreptococcus.

-Nhim trng nh
ng tiu, nhim
trng da hoc m
mm do
staphylococci hoc
streptococci.
-Cefazolin l thuc
la chn phng nga
trong phu thut, thay
th cho trng hp d
ng vi PNC khi
nhim staphylococci
hoc streptococci
127

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-cc cephalosporin
Loi
Cephalosporin

Ph khng khun

Ch nh

Th h 2
Dng ung:
-Cefaclor
-Cefuroim axetil
Dng ung v tim
-Cefuroxim
Dng tim
-Cefoxitin
-Cefamandol
-Cefmetazol
-Cefotetan

-Gr(+): nh th h 1, nhng
km hn.
-Gr(-): M rng hn th h 1,
Enterobacter spp, Proteus
indol(+), Klebsiella spp.
--fragilis nhy cm vi
cefoxitin, cefmetazol,
cefotetan.
-Khng tc dng vi
Enterococci v Pseudomonas.

-Nhim H.influenzae
nh vim tai gia,
vim xoang, vim
phi thu nhn cng
ng.
-Cefoxitin,
cefmetazol, cefotetan
thay th Cefazolin
phng nga trong
phu thut.
- Khng tr nhim
Enterobacter v
khng.
128

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-cc cephalosporin
Loi Cephalosporin
Th h 3-4
Dng ung:
-Cefixim
-Ceftibuten
-Cepodoxim
Dng tim
-Ceftriaxon
-Cefotaxim
-Ceftazidim
-Cefoperazon
Moxalactam
Cefepim (th h 4)

Ph khng khun

Ch nh

-Ph m rng hn th h 2 trn


vi khun Gr(-). Khng hu ht lactamase.
-Gr(+): Km hn th h 1.
-Gr(-): m rng n hu ht
Enterobacteriaceae, c hot tnh
tt vi Haemophillus v
Neisseria tit -lactamase,
Pseudomonas.
-Vi khun k kh: -fragilis
-Khng c hot tnh tin cy vi
enterococci, C.difficile, L.
monocytogenes

-Tr nhim trng nng khng


cepha. khc, AG, PNC.
-Thuc la chn nhim
Klebsiella, Enterobacter
-Tr lu.
-Vim mng no do
meningococci, pneumococci,
H. influenzae, Pseudomonas.
-Vim phi thu nhn cng
ng do H.influenzae,
S.aureus.
-Nhim trng da, h hp,
ng tiu, xng khp,
mu, mt, vim mng trong
tim, bng vng chu, sn
ph khoa
129

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam-cc cephalosporin
Loi
Cephalosporin
Th h 4
Cefepim

Ph khng khun

Ch nh

-Tng t ceftazidim, chng


c Enterobacteriaceae v
Pseudomonas, c hot tnh
cao hn streptococci,
Enterobacter, MSSA.
-Thm tt qua no.

-Tr nhim trng bnh


vin do vi khun Gr(-),
Enterobacteriaceae,
Pseudomonas.

130

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam
Ph khng khun
CARBAPENEM

Imipenem
Meropenem
Ertapenem

Pseudomonas

Gram
(+)

++
++
+

++
+

Gram (-) Acinetobacte


hiu kh
r
+
++

++
++
+

Mt hot tnh bi
dihydropeptidase

( ng thn)
+
-

Imipenem:
khng cao vi hu ht Beta-lactamase.
Mt hot tnh bi dihydropeptidase ng thn, thng
c phi hp vi cilastatin (cht c ch dihydropeptidase)
ko di t1/2 v ngn cn thnh lp cht chuyn ho
gy c cho thn.
131

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam
Imipenem:
Ph khng khun rng nht hin nay:
Trc khun Gr (-): Enterobacteriaceae, hu ht loi
Pseudomonas khng PNC, Acinetobacter.
Hu ht cu khun Gr (+)
Nhiu vi khun k kh nh Bacteroides, k c
B. fragilis, Clostridium.
Vi khun khng: Enterococcus faecium, MRSA,
Clostridium difficile.
Ch nh: Cc nhim trng nng khng vi cc
thuc khc cc vi khun nhy cm.
132

VIII. CC KHNG SINH CHNH


1. Nhm Beta-lactam
AZTREONAM:
L hp cht beta-lactam mt vng (monobactam), khng beta-lactamase
ca hu ht vi khun Gr (-).
Hot tnh khng khun khng ging cc beta-lactam khc m gn vi cc
AG hn, nhng khng gy c trn thn v tai:
C hot tnh rt tt vi trc khun Gr (-).
Khng c hot tnh vi vi khun Gr (+) v vi khun k kh.
Khng d ng cho vi PNC v cephalosporin, nn
thay th cho beta-lactam tr nhim khun Gr(-) khi c
tin s d ng vi nhm ny.
Tc dng ph: bun nn, i ma, tiu chy, ban da.
Ch nh: Cc nhim trng do vi khun hiu kh Gr (-).
133

VIII. CC KHNG SINH CHNH


2. Cc cht c ch -lactamase
Amoxicilin + Acid clavulanic = Augmentin
Ticarcillin + Acid clavulanic = Claventin
Ampicilin + Sulbactam

= Unasyn

Piperacilin + Tazobactam

= Tazocilin

L nhng cht c tc dng khng khun yu,


nhng gn kt khng hi phc vi beta-lactamase.
Khi phi hp vi khng sinh nhm beta-lactam s
lm vng bn v tng cng hot tnh khng khun
ca khng sinh ny.
134

VIII. CC KHNG SINH CHNH


3. Nhm Aminoglycoside

135

VIII. CC KHNG SINH CHNH


3. Nhm Aminoglycoside
Cn gi l aminosid
C 4 c tnh chung cho c nhm:
Hu nh khng hp thu qua ng tiu ho v c PM cao.
Cng mt c ch tc dng.
Ph khng khun rng, ch yu chng vi khun
hiu kh Gr(-).
c tnh chn lc vi dy thn kinh VIII v
vi thn (tng creatinin huyt, protein-niu c hi phc).

136

VIII. CC KHNG SINH CHNH


3. Nhm Aminoglycoside
Hot tnh khng khun:
Tc ng trn hu ht trc khun gram(-) hiu
kh (k c Pseudomonas).
Tc ng gii hn trn vi khun gram(+): S.
aureus v S. epidermidis, khng vi hu ht
enterococci. t tc dng i vi streptococci.
t tc ng trn vi khun k kh.

137

VIII. CC KHNG SINH CHNH


3. Nhm Aminoglycoside
Thuc

Ch nh

Gentamicin, Amikacin, Nhim vi khun Gr(-) hiu kh nng k c


Tobramycin, Netilmicin E.coli v Enterobacter, Klebsiella,
(IM/IV)
Proteus, Pseudomonas v Serratia sp.
Streptomycin (IM/IV)

Lao phi, dch hch, nhim Brucella,


vim mng trong tim.

Neomycin (PO, ti ch).


Kanamycin (IM/IV)

-Nhim trng da, rut.


-Tr lao.

Spectinomycin (IM)

Lu.

138

VIII. CC KHNG SINH CHNH


4. Nhm Phenicol
Hot tnh khng khun:
Ph khng khun rng, c ch hu ht vi khun
k kh, hiu kh gram(-) v gram (+).
Tc ng km khun l ch yu nhng l cht
dit khun vi H. influenzae, S. pneumoniae,
Neisseria meningitidis v mt s Bacteroides.

139

VIII. CC KHNG SINH CHNH


4. Nhm Phenicol
Dc ng hc: t nng ti a trong mu 2h
sau khi ung, t1/2 t 1,5-3h, khong 60% gn vo
protein huyt tng.
Hai c tnh l suy ty v hi chng xm
(thng gp tr s sinh).
L cht c ch enzym chuyn ho thuc gan
nn ko di t1/2 v lm tng nng trong huyt
tng ca phenytoin, tolbutamid, warfarin,..

140

VIII. CC KHNG SINH CHNH


5. Nhm Tetracycline

141

VIII. CC KHNG SINH CHNH


5. Nhm Tetracycline
L khng sinh km khun ph rng. Hot tnh ca cc cht c
xp theo th t sau:
Minoxyclin>Doxycyclin>tetracycline, oxytetracyclin
Tc dng:
Cu khun Gr(+) v Gr(-), nhng km hn PNC.
Trc khun Gr(+) i kh v ym kh.
Trc khun Gr(-), nhng Proteus v
trc khun m xanh t nhy cm.
Xon khun, Rickettsia, amip, Trichomonas.

142

VIII. CC KHNG SINH CHNH


5. Nhm Tetracycline
Dc ong hoc:

- Hap thu qua ng tieu hoa 60-70%. De tao phc vi sat, calci,
magne va casein trong thc an, lam giam hap thu. Nong o toi a
trong mau at c sau 2h.
- Gan vao protein huyet tng 30% (oxytetracyclin) en 50%
(tetracyclin) hoac tren 90% (doxycyclin). Tham vao
c dch nao tuy, nhau thai, sa. Do tham vao c
trong te bao nen co tac dung tot trong ieu tr cac
benh do Brucella. Gan manh vao he li noi mo
cua gan, lach, xng, rang.
- Thai tr qua gan (chu ky gan-ruot) va than.
143

VIII. CC KHNG SINH CHNH


5. Nhm Tetracycline

Ten thuoc

Hap thu theo

CL than

t1/2

Phan loai

PO (%)

(mL/phut)

(gi)

tac dung

Clotetracyclin

30

35

6-8

Ngan

Oxytetracyclin

60-70

90

Tetracyclin

65

Demeclocyclin

35

12

Methacyclin

31

Doxycyclin

90-100

16

16-18

Minocyclin

10

Trung bnh

Dai

144

VIII. CC KHNG SINH CHNH


5. Nhm Tetracycline
Ch nh

Tr nhim Mycoplasma pneumoniae (vim phi ngi ln), Rickettsia, Vibrio


v Chlamydia (vim trong c t cung, ng tiu, trc trng, mo tinh hon,
bnh mt ht).

Thay th penicillin tr nhim Actinomyces, bnh than, giang mai, nhim trng
h hp do H.influenzae.

Tr nhim Brucella, tularemia, dch hch (phi hp vi AG).

Tr vim ph qun, mn trng c

Tr nhim protozoa (Entamoeba histolytica hoc Plasmodium falciparum), tr


vim d dy ti pht do H.pylopri (phi hp).

Doxycyclin nga tiu chy du khch, tr st rt v amib, vim phi thu nhn
cng ng. Thuc c o thi qua phn nn l loi tetracycline an ton
iu tr nhim trng ngoi thn cho ngi suy thn. Khng dng cho iu tr
nhim trng ng tiu.
145

VIII. CC KHNG SINH CHNH


6. Nhm Macrolide
Ph khng khun ging PNC: tc ng trn vi khun gram(+), t tc
ng trn vi khun gram (-). Hon ton khng tc dng trn trc
khun ng rut v Pseudomonas.
Ch nh
Tr nhim Corynebacteria (bch hu, nhim trng huyt), mycoplasma
pneumoniae (vim phi), Chlamydia tracomatis (nhim trng mt, h hp, sinh
dc), Bordetella pertussis (ho g).
L thuc thay th tr nhim trng h hp do Strep. Pneumoniae, vim hng do
S.pyogenes, h cam v lu do bnh nhn d ng vi penicillin.
D phng vim ni tm mc trong phu thut rng ming cho bnh nhn
bnh van tim.
Ph n mang thai nhim trng niu-sinh dc: erythromycin l thuc lc chn,
azithromycin l thuc thay th.
Phong n gnh do C. tetani.
Tr bnh phong: Clarithromycin + minocyclin.
146

VIII. CC KHNG SINH CHNH


7. Nhm Lincosamide
Clindamycin c hot tnh mnh hn v sinh kh dng ng ung cao hn
Lincomycin. Hot tnh khng khun trn hu ht vi khun gram (+) (tr
enterococci), vi khun k kh gram (+) v (-) (tr Clos. Difficile). Khng c tc
ng trn vi khun gram (-) hiu kh hoc ty . Hp thu gn hon ton bng
ng ung, t chu nh hng ca thc n. Thi tr ch yu qua ng mt.
Ch nh
Hiu qu cho nhim cu khun gram (+). Ch yu tr nhim trng vng bng
v ng niu sinh dc n do B.fragilis.
Thay th PNC trong abces phi.
Tr nhim Pneumocytis carrinii v toxoplasma gondii no.
Phng nga vim mng trong tim cho ngi bnh van tim d ng vi
penicillin.
Do thm tt vo xng, nn dng tr vim ty xng.
Dng ti ch tr mn trng c.
147

VIII. CC KHNG SINH CHNH


8. Cc QUINOLON
Khang sinh tong hp, la cac acid yeu, gom co:
+ Loai kinh ien (hay the he 1): acid nalidixic (1963).
+ Loai mi: gan them fluor vao v tr 6, goi la 6-fluoroquinolon
Cac quinolon the he 1 ch c che ADN-gyrase nen ch co tac
dung diet khuan Gr(-) ng tiet nieu va tieu hoa. Khong co
tac dung tren P. aeruginosa.
Cac fluoroquinolon co tac dung tren 2 enzym ch la ADNgyrase va topoisomerase IV cua vi khuan nen pho khang
khuan rong hn, hoat tnh khang khuan manh hn 10-30 lan.

148

VIII. CC KHNG SINH CHNH


8. Cc QUINOLON
+ Cac fluoroquinolon the he au, con goi quinolon the he 2:
- Gom: pefloxacin, norfloxacin, ofloxacin, ciprofloxacin.
- Khac nhau ve tac ong tren gyrase va topoisomerase IV:
Tren vi khuan Gr(-): Hieu lc khang gyrase manh hn.
Tren vi khuan Gr(+): co hieu lc khang topoisomerase IV

manh hn.
+ Cac fluoroquinolon the he mi, con goi la quinolon the he 3:
- Gom: levofloxacin, trovafloxacin, gatifloxacin.
- Co tac ong can bang tren ca 2 enzym, nen pho khang khuan
m rong tren ca Gr(+), nhat la cac nhiem khuan ng ho hap;
va vi khuan cung kho khang thuoc hn v phai ot bien 2 lan
tren 2 enzym ch.
149

VIII. CC KHNG SINH CHNH


8. Cc QUINOLON
Quinolone th h 1 c ph tc dng hp, ch tc dng trn vi khun gram (-),
ch yu dng iu tr nhim khun tit niu. Cc Fluoroquinolone c hot tnh
trn: E.coli, Salmonella, Shigella, Enterobacter, Neisseria, P.aeruginosa,
Enterococci, pneumococci, staphylococci khng meticillin.
Ch nh
Tr nhim trng ng tiu, vim tuyn tin lit
Tr nhim trng tiu ha nh tiu chy nhim trng: hu ht cc vi khun
gy bnh ng rut u nhy cm nh E.coli, Salmonella, Shigella
Tr nhim trng m mm, xng khp, da, vim xoang cp, nhim trng
bng (phi hp vi metronidazole), nhim trng h hp di k c vi khun
a khng thuc nh pseudomonas, Enterobacter, vim ni tm mc, nhim
trng bnh vin.
Tr cc bnh ly truyn theo ng tnh dc: bnh lu (ofloxacin hoc
ciprofloxacin), h cam (ciprofloxacin), vim niu o v c t cung.
150

VIII. CC KHNG SINH CHNH


9. Cc thuc khng nm
4 nhm bnh nm chnh

Bnh nm b mt.
Bnh nm ngoi da
Bnh nm di da
Bnh nm ni tng:
Nhim nm c hi.
Nhim nm khng c hi.

151

Ringworm

152

9. CAC KHANG SINH KHANG NAM

153

VIII. CC KHNG SINH CHNH


9. Cc thuc khng nm

I. Thuc khng nm ni tng


Amphotericin B.
Flucytosin.
Cc azol:
Imidazol: Clotrimazol, miconazol,
ketoconazol.
Triazol: Fluconazol, itraconazol,
Voriconazol.
Echinocandn.
154

VIII. CC KHNG SINH CHNH


9. Cc thuc khng nm
II. Thuc tr nm da-nim mc
Griseofulvin.
Terbinafin
III. Thuc khng nm ti ch
Loi azol:
Imidazol: Miconazol, clotrimazol, Econazol,
Oxiconazol, ketoconazol, sulconazol.
Loi polyen: Nystatin.
Amphotericin B.
Natamycin.
155

VIII. CC KHNG SINH CHNH


9. Cc thuc khng nm
9.1 GRISEOFULVIN :
C tnh km nm. Tc ng trn nhiu dng vi nm ngoi da.
Khng c tc ng trn vi khun hoc cc nm gy bnh ni tng.
9.2. NYSTATIN :
Thuc nhm khng nm loi polyen. Hu nh khng hp thu
qua da, nim mc, rut. Khng dng cho ng hp thu ton thn
(tim chch) v gy c.
9.3. KETOCONAZOL :
Thuc nhm khng nm imidazol. Thuc hp thu tt qua qua
dng ung, tt nht pH acid (ngi thiu acid dch v hoc ang
dng thuc antacid, thuc khng th th H1 s lm gim hp thu
ketoconazol).
156

9. CAC KHANG SINH KHANG NAM

9.1. GRISEOFULVIN:
a. Tac dung phu:
Nhc au, chong mat.
Gay roi loan nhe da day, ruot.
b. Ch nh:
Cac benh nam ngoai da.
Nam mong tay, mong chan.
Benh nc an chan.
Nam toc.
c. Chong ch nh:
Phu n co thai.
Suy gan nang.
D ng vi thuoc.
157

9. CAC KHANG SINH KHANG NAM

9.1. GRISEOFULVIN:
d. Cach dung:
Uong ngay sau ba an va uong
nhieu nc. Dang vien 250, 500mg:
Ngi ln: 0,5-1g, chia 2-4 lan.
Tre em: 10-20mg/kg/ngay.
Boi ngoai da: thuoc m 5%.
Nen phoi hp thuoc uong vi thuoc
boi ngoai da e tang hieu qua ieu
tr.
e. Bao quan: Chai lo nut kn, theo doi
han dung.

158

9. CAC KHANG SINH KHANG NAM

9.2. NYSTATIN (Mycostatin):


a. Tac dung phu: Gay roi loan nhe ng tieu
hoa (buon non).
b. Ch nh:
Nhiem nam do Candida ng tieu hoa,
niem mac mieng, ngoai da, am ao,.
Phoi hp vi khang sinh pho rong
(Tetracyclin) e e phong nhiem nam
Candida.
c. Dang thuoc:
Thuoc vien 250.000 UI-500.000 UI.
Thuoc m 100.000 UI.
Vien at am ao 100.000 UI.
159

9. CAC KHANG SINH KHANG NAM

9.2. NYSTATIN (Mycostatin):


d. Cach dung:
Uong:
Ngi
ln:
250.000-500.000
UI/lan x 3-4 lan/ngay x 4-5 ngay.
Tre em: 75.000-750.000 UI/ngay,
tuy theo tuoi, chia 4 lan.
Boi ngoai da: dang thuoc m
100.000 UI.
at am ao: dang vien 100.000UI, 12 vien/ngay. Moi t 20 ngay.
c. Bao quan: Chong am, tranh anh sang.

160

9. CAC KHANG SINH KHANG NAM

9.3. KETOCONAZOLE (Nizoral)


a. Ch nh:
Nhiem nam do Candida va cac
nam khac.
t hay khong hieu qua ngi b
suy giam mien dch, benh viem
mang nao.
b. Cach dung:
Uong 200-600mg/ngay, chia lam 23 lan.
Dang kem 2%boi tai cho.
Dau goi.

161

VIII. CC KHNG SINH CHNH


10. VANCOMYCIN
- La glycopeptid, co nguon goc t Streptococcus orientalis, co tnh
diet khuan. Phan t lng=1500, tan trong nc.
- Tac dung chu yeu tren Gr(+), phan ln la tu cau gay benh, ke ca
tu cau tiet beta-lactamase va khang methicillin. Co tac ong
hiep ong vi gentamicin va streptomycin tren Enterococcus.
- Dc ong hoc: t hap thu qua ng tieu hoa nen thng c
dung ieu tr viem ruot ket gia mac do tetracyclin hay
clindamycin. Gan vi protein huyet tng khoang 55%. Tren
90% thai qua loc cau than. t1/2 khoang 6 gi.
- Tac dung khong mong muon (10%): viem tnh mach tai cho tiem
truyen, ret run, sot.
162

VIII. CC KHNG SINH CHNH


10. VANCOMYCIN
- La thuoc hang th 2 cho hau het cac nhiem trung.
- Dang uong: Tr viem ruot gia mac do Clostridium difficile khi
khong ap ng, khong dung nap hoac a e khang vi
metronidazol. Lieu 0,125-0,25mg moi 6 gi.
- Dang tiem:
- Tr nhiem staphylocci nang hoac nhiem Gr(+) a e khang
hoac khong dung nap vi cac thuoc khac.
- Nhiem MRSA nh abces nao, viem mang nao, viem mang
bung, nhiem trung huyet,.
- Cac nhiem trung nang o enterococci khang ampicillin.
- Phong nga trong phau thuat.
163

You might also like