GESCHIEDENIS

1.

Inleiding

2.

Opfris

Storia 5 TSO

Tijdlijn met 7 periodes

(Check pagina 14 tijdlijn)
Eigen tijd
(1945-)

6 beschavingen
(check tijdlijn)

3 Domeinen
Cultuur
Kunst
Wetenschap
en techniek

Politiek
Territoriaal

Bestuurlijk

Socio-Economisch
Sociaal
- groepen in de
samenleving

Godsdienst

Economisch
- Levensonderhoud
- Economische
activiteiten

Leefgewoonte

Waarom is werken met bronnen moeilijk?

1. Onduidelijk: sommige bronnen spreken elkaar tegen.
2. Zeldzaam: zijn een reeks van bronnen al verloren gegaan en zijn
steeds maar enkele van een bepaalde tijd.

3. Subjectief: is afhankelijk van de schrijver die uit zijn eigen

perspectief schrijft en zijn omgeving.

Conclusie

De geschiedenis is afhankelijk van zijn bronnen.

Vraagstelling van de geschiedenis toepassen

Zie kaders op pagina 10-11.

3.

Napoleon Bonaparte

N grijpt macht in Frankrijk & Europa

4 binnenlandse successen
Maakt carrire in het leger
Verdeelt macht
Economie bloeit sluit vrede met buitenlandse vijanden
Concordaat met paus

Alleenheerschappij
Consulaat (1799)
3 consuls
4 wetgevende instellingen
= verdeling van macht
MAAR blijft alleenheerser (bv. Wetten worden nog steeds door N
gemaakt.)
Napoleon Paus

Concordaat
Kroont zichzelf tot Keizer (1804) machtiger dan katholieke kerk

Napoleon GB
Continentale Blokkade(1806) = Geen handel naar GB

Val van Napoleon

Tegen blokkade van GB

Terugtrekking Veldslag tegen Russen (1812)
Volkerenslag in Leipzig(1813)verbannen naar Elba
Slag van Waterloo(1815) gevangen genomen St-Helena(GB)

N moderniseert Frankrijk & Europa

4.

Hetzelfde wetboek in heel bezette Franse deel

Bestuurlijke indeling
Tiendelig stelsel van maten & gewichten

Gedwongen kortstondig huwelijk

Congres van wenen & Restauratie

Restauratie
= Gedeeltelijke samenlevingsvorm van voor de Franse Revolutie
herstellen. De vroegere vorsten terug op de troon zetten. Dit is de
tijd na Napoleon Bonaparte.

Doeleinde Congres van Wenen

Frankrijk in bedwang houden door staten te vormen

Restauratie

Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

Verzet Zuidenpolitiek Willem I
Bufferstaat
Oprichting industriebanken

5.

Onafhankelijkheid

Verzet Liberalisme tegen Restauratie

Liberalisme
= ideologie die de vrijheid van burgers centraal stelt

O dierbaar Belgi

Ontstaan Belgi (1830)

Ontevredenheid over macht Willem I in het Zuiden
Z wil scheiding van het N opstand Burgerij richt burgerwacht op
Zuiden krijgt hulp van Frankrijk

Kenmerken Grondwet
Parlementaire Monarchie
Cijnskiesrecht
Iedereen heeft rechten, vrijheden en plichten
Belgi moet neutraal blijven
Grondwettelijke parlementair stelsel
Wetgevende macht (parlement)
Uitvoerende macht (koning en ministers)
Rechterlijke macht (rechters)

Opstand 1830 Liberale opstand

Door dat ze onderdrukt werden door Willem I
Belgi wou hun vrijheid
Er was werkloosheid, stijgende levensduurte en mislukte oogsten

6.

Nationalisme

Opkomst Nationalisten
Nationalisme
= Het recht op een eigen staat . Nationalisten zijn mensen die het
eigen volk belangrijk vinden. Mensen die zich verbonden voelen via
ras, taal of godsdienst.
Verband tussen Franse Revolutie Opkomst Nationalisme ?
Waarom is het Nationalisme een belangrijke stroming na
1815 ?
Wie is de man achter de Duitse eenmaking ?
Waarom leidt de Duitse eenmaking tot Eerste Wereldoorlog?

7.

Moderne Imperialisme
Moderne Imperialisme
Imperialisme is het proces waarbij landen hun macht in andere delen
van de wereld uit willen breiden door gebieden te veroveren en te
beheersen. Het overnemen gebeurt niet, zoals bij kolonialisme,
alleen om de economische redenen. Het gaat ook vooral om de
eigen cultuur en politiek over te brengen of te forceren op de
bevolking.
Kolonialisme
het vestigen van een deel van de eigen bevolking in een landstreek
die nog niet door het eigen volk bewoond wordt.
Waarom wil Rhodes dat het Engelse ras zoveel speelruimte
krijgt?
Omdat hij volgens Gods wensen dit moet doen en Hij dit als
uitverkorene werktuig heeft gevormd.
Gevolg Imperialisme oorspronkelijke bevolking
Hun eigen geloof wordt hierdoor zwaar onderdrukt.
Hebben geen vrijheid

8.

Industrile Revolutie

de I.R. begint met stijgende landbouwopbrengsten

Verandering in de landbouw
Landbouw stijgt in Engeland en Nederland
Landbouwtechniek verbetert Opbrengst stijgt Meer & Beter
voedsel
Ook voor dieren mestproductie Grond Vruchtbaarder
Verband Bevolkingsevolutie & verandering Landbouw
Bevolking stijgt (1500-1700)
De aardappel teelt (vitamine C)

de samenleving van de I.R

Voor IR

Met de hand
Kleinschalig
- Thuis
- 10-tal

Tijdens IR

Machine gebruik
Grootschalig

I.R. begint in de Britse textielsector

3 technische vernieuwingen
Spinning Jenny Spint 8 of meer draden + spierkracht
Spinning Mule Waterframe, water en paarden
Stoompomp Stoommachine
2 vernieuwde transporten
Graven van kanalen
Spoorwegen

9.

Verband Transport & I.R.

Transport over land is duur
DUS via kanaal/water
Uitvinding spoorwegen ijzer maken en stoommachine
gebruik

Doorbraak Industrile Revolutie

Industrile Landbouw doet economie blijvend groeien

Alg. & Belgische economische evolutie

Engeland na 1760
Belgi vanaf 1800
- Stoommachine
Mijnbouw
Ijzerindustrie
Verplaatsing Mens & Goederen
-Jaarlijks stijgt de economie 5 10%
-

Spoorwegen

Tweede I.R. creert consumptie maatschappij

3 kenmerken Tweede I.R.

Hoge levensstandaard (= Hygiene, voedsel,... )
Wereldeconomie: Internationale handel via stoomschepen
Consumptiemaatschappij: Meer en snellere winst, zelfde loon( kost
besparende maatregelingen bv; lopende band)

Belgi wordt middelgrote industrile natie

Positie Belgi in I.R.
= steenkoolmijnen
3 Groeipolen Belgische Industrialisatie
Verviers-Luik
Bergen-Charleroi
Gent
Opeenvolgende leidende Economische Sectoren
1. Verviers& Gent : Textiel
+ Luik = Metaal, steenkool & Spoorwegenmateriaal
2. Luik + Bergen-Charleroi : Mijnen & mechanisering
Gent Daalt
3. Walloni: zink- en glasindustrie stijgt
& Vlaanderen daalt Misoogsten & landbouwcrisis
4. Eind 19e : Vlaanderen stijgt Antwerpen: Haven
Limburg: Mijnen
Begrippen
Arm Vlaanderen:
Tot 1870 liep Vlaanderen achter op Walloni Economie
Massacorruptie:
Goederen die in grote hoeveelheden gemaakt en verkocht worden
Monopolisering:
Alleen handel drijven

10. Sociale Problemen

Blik op lange termijn
Invloed industrialisering tewerkstelling lange termijn
Groot verschil tussen arm rijk

De woon- en werksituatie van de fabrieksarbeider in 19 e

eeuw
Goede woon- en werkomstandigheden rijke, middenstanders
Binnenplaatsen, tuinen en sombere huisjes afgesloten van de rest
v.d. stad
Slechte woon- en werkomstandigheden armen
Gesloten 2-kamerhuizen
Vlak aan de riolen
Opeenhoping in huis

Analyse van het arbeidsbudget

3 kenmerken van het budget arbeidersgezin

Man verdient meer dan vrouw en kind
Grootste deel aan armzalig voedsel (overleven letterlijk)
Geen geld voor deftige kledij of huishouden

11. Voor werkmans recht

De staat en werkgever arbeider
Begrippen
Mutualiteit:
Coperatieven:
Vakbonden:

3vb beperking van de bewegingsvrijheid v/d aanbieder

Lage loon
Een arbeider zonder werkboekje , krijgt geen werk.

Invloed van Karl max en Leo XIII op sociale evolutie

Zij starten de eerste stap naar ziekenkassen en medische vakbonden
. Zij zelf hebben dit niet in handen genomen, de arbeiders zelf. Ze
zijn het niet met eens met de sociale ellende van de arbeiders en
vinden dat ze te weinig betaalt worden door de werkgevers.

Sociale zekerheid door arbeidersstrijd & organisatie

ACV:
(A)BVV: ACV en BVV samen
BWP: Belgische Werkliedepartij

12. Belgi en migratie

Amerika, Het beloofde land
3 alternatieven voor arbeid in de landbouw in Belgi
Industrie in Charleroi en Gent
goudontginning in Amerika
beloftes van grond in Amerika
2 Oorzaken voor de stijgende armoede

Te veel mensen voor te weinig grond en de landbouwvernieuwingen

geen werk genoeg geen of weinig inkomsten
Arbeiders trekken naar Amerika voor werk werkomstandigheden
zijn nog slechter vele komen terug naar B veel geld verloren of
tijd verloren om te werken geen of weinig inkomsten
Oorzaken van de B emigratie naar Amerika
Door dat er te weinig werk in B is gaan ze naar Het beloofde land
voor werk. Daar is Goud ontginning veel geld waart
VB van de manier waarop ze de migratie lokken
Ze worden gelokt door immigratievertegenwoordigers

Migranten en gastarbeiders
Oorzaken gastarbeid
Grote nood naar arbeiders in de industrie en mijnbouw (1920)

Integratie
Is de samensmelting van meerdere bevolkingsgroepen in de
maatschappij.

3 soorten migranten
Spanjaarden
Turken
Marokkanen
Verschillende migratie golven
Italianen en Oost-Europeanen
Italianen en Grieken
Spanjaarden, Marokkanen en Turken

Italianen en Marokkanen vormen de grootste groep

13. Kunst in de 19e eeuw

De romantiek legt de nadruk op het gevoel
Evolutie van de schilderkunst in de 19e eeuw
Niet meer voor de machtigen en rijken Romantiek
2 kenmerken van elke kunststroom uitleggen
Romantiek: Emoties, verlangen en passie EN Volkeren opstanden
Realisme: Dagelijkse werkelijkheid EN industrialisatie
Impressionisme: zonnelichten zuivere kleuren EN natuur elementen
Vertegenwoordiger van elke kunststroom
Romantiek: Eugene Delacroix
Realisme: Victor Horta
Impressionisme: Claude Monet
Samenhang Kunst & Maatschappij
Romantiek= Nationalisme
Realisme= Industrialisatie
Impressionisme= Natuur

10

De industrialisatie benvloedt de kunst: Het Realisme en

de Art Nouveau

Een indruk van de werkelijkheid: Het Imperialisme

14. Het dorpsleven

Wonen op het platteland
Dorpswoning beschrijven
Plaatselijke materialen zoals hout en leem. Kleine huisjes met geraamtes
uit hout, bestreken met leem. Daken van riet of stro. Midden van de
woning een stookplaats(verlies van warmte.) Begin 20e eeuw haard
steenkoolkachel. De vloer is afgestampte aarde . Beperkt aantal kasten en
kisten, lange houten tafel met houten stoelen, zitbanken. Alkoof als bed.
(Knechten sliepen vaak in een houten bak achter in de stal bij de dieren.)
Religieuze prenten en heiligenbeelden. Petroleumlampen als licht.
Leefgewoonte nu Leefgewoonte Nieuwste Tijd

Geloof, ontspanning en bijgeloof

Invloed kerk op het dagelijkse leven

Minstens 1/week naar de kerk
Te biecht gaan
De vasten respecteren
Kerkelijke feestdagen
Welke partij zij moeten steunen
Ontspanning en verenigingsleven onder toezicht van de kerk
De bib wordt geleid door de pastoor
11

Financiele hulp

Het isolement benvloedt de leefgewoonten

Isolement van de plattelandsdorpen

Door dialecten
Door dat er weinig wegen zijn , Zeker geen grote wegennetwerken
Gewoontes en klederdracht
Voedsel is afhankelijk van de dorpsteelt

Ontspanning voor de dorpsbewoners

Kermissen
Katholieken fanfares
Toneelverenigingen
Jeugdbewegingen
Cafs

bijgeloof komt nog veel voor bv:

Geloven nog is spoken, weerwolven en kabouters ( s nachts
ronddwalen)
Mannen en vrouwen worden soms nog aanzien als tovenaars en
heksen

15. De grote wetenschappelijke theorien

Beperkte wetenschappelijke kennis bij het grote publiek
Gebrek aan wetenschappelijke kennis bij gewoon publiek
Voor 1914 was er geen leerplicht. De de leerstof die in scholen gegeven
wordt, is vrij beperkt en focust zich ook meer op de godsdienst. En
weinigen studeren dan ook verder na de lagere school.

Mens en aarde evolueren

Evolutieleer Darwin
Mens is niet door God geschapen maar is gevolueerd uit een tak van de
aap.
Alle diersoorten en mens zijn ontwikkeld dus uit een oervorm.
Mensen en dieren evolueren
Aanpassing aan de omgeving en levensomstandigheden
Fossielen tonen aan dat mensen anders zijn qua lichaamsbouw
Tegenstand waar Darwin op stoot
Christenen en sommige wetenschappers geloven dit niet , en dit zou ook
betekenen dat de aarde ouder is dan dat ze dachten.

12

Ruimte en tijd zijn relatief

Verleden zien van een ster?
Het licht dat we zien is niet het licht dat de ster op dat moment uitzendt,
maar we zien het licht van in een bepaalde tijdsverleden.

Een evoluerend heelal

Big Bangtheorie
De oerknal: Het heelal is hieruit ontstaan. De expansie van de oeratoom.

16. Wie mooi wil zijn, moet pijn lijden

Kleding: Biecht en show tegelijk
Kledij s andere functies dan mooi zijn
Kleding bij het gewone volk diende vooral om in weersomstandigheden
warm te blijven en gemakkelijk te werken
Verband tussen IR en ontwikkeling van de kledij
Door mechanisatie is de kledij productie verhoogt en vergemakkelijkt, ook
door de komst van de naaimachine
Succes van de naaimachine
Sneller en gemakkelijk zelf kledij maken en patronen ( variatie in kledij )

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand..

Ontwikkeling van vrouwenkleding 19e eeuw
Flinterdunne japonnen taille van de kledij zit op een normale hoogte
Verband kleding en Rijkdom 19e eeuw
Hoe fellere kleuren en kledij die de rijke vrouwen bleker deed lijken,
hoe beter. Dit toonde aan hoe rijk iemand was ( moesten nooit in de
zon lopen om te werken)

13

17. China in de 19e eeuw

China is anders dan het westen
China onder invloed van het westen

18. De grote oorlog

De oorzaken van het conflict
3 oorzaken van WO I
Britten vrezen dat Duitse hun gaan

De tol van de oorlog

19. Belgi tijdens de Eerste Wereldoorlog

De geschonden neutraliteit
Het frontleven en de sociale en maatschappelijke
gevolgen van de oorlog

20. De vredesverdragen na de Eerste

Wereldoorlog: een gemiste kans
De conferentie in Parijs
De vredesverdragen
De vredesverdragen vormen geen basis voor
wereldvrede

21. Van Rusland tot Sovjetunie

Aan de vooravond van de revolutie
De Februari- en Oktoberrevolutie
De burgeroorlog en zijn gevolgen

14

22. Democratie, een evenwicht tussen

vrijheid en gelijkheid
Democratie, een huis met vele kamers
Is Belgi een democratie?

23. Het totalitarisme

Tegen de individuele vrijheid
De eerste jaren

24. De machtsgreep van Hitler

Een warboel van ideen
Hitler misbruikt de democratie

15