ZEL ETM HAKKINDA KANUN HKMNDE KARARNAME

Kanun Hk.Kar.nin Tarihi : 30/5/1997 No :573

Yetki Kanununun Tarihi : 3/12/1996 No :4216
Yaymland R.G.Tarihi : 6/6/1997 No :23011 (Mkerrer
BRNC KISIM
Genel Hkmler
Ama
Madde 1 Bu Kanun Hkmnde Kararnamenin amac, zel eitim gerektiren bireylerin, Trk
Milli Eitiminin genel amalar ve temel ilkeleri dorultusunda, genel ve mesleki eitim grme
haklarn

kullanabilmelerini

salamaya

ynelik

esaslar

dzenlemektir.

Kapsam
Madde 2 Bu Kanun Hkmnde Kararname; zel eitim gerektiren bireyler ile onlara
dorudan veya dolayl olarak sunulacak eitim hizmetlerini; bu hizmetleri salayacak okul, kurum
ve

programlar

kapsar.

Tanmlar
Madde

Bu

Kanun

Hkmnde

Kararnamede

geen;

a) "zel eitim gerektiren birey", eitli nedenlerle, bireysel zellikleri ve eitim yeterlilikleri
asndan

akranlarndan

beklenilen

dzeyden

anlaml

farkllk

gsteren

bireyi,

b) "zel eitim", zel eitim gerektiren bireylerin eitim ihtiyalarn karlamak iin zel olarak
yetitirilmi personel, gelitirilmi eitim proramlar ve yntemleri ile onlarn zr ve
zelliklerine

uygun

ortamlarda

srdrlen

eitimi,

c) "Kaynatrma", zel eitim gerektiren bireylerin dier bireylerle karlkl etkileim iinde
bulunmalarn salamak ve eitim amalarn en st dzeyde gerekletirmek iin gelitirilmi
eitim

ortamlarn,

d) "Tanlama", eitsel amala, bireyin tm geliim alanlarndaki zelliklerinin belirlenerek

deerlendirilmesi
e)
ifade

"Bakanlk",

srecini,
Milli

Eitim
eder.

Bakanln,

zel

eitimin

temel

ilkeleri

Madde 4 Trk Milli Eitimini dzenleyen genel esaslar dorultusunda zel eitimle ilgili temel
ilkeler

unlardr:

a) zel eitim gerektiren tm bireyler, ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri dorultusunda ve

lsnde
b)

zel
zel

eitim
eitime

hizmetlerinden
erken

yararlandrlr.

balamak

esastr.

c) zel eitim hizmetleri, zel eitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel evrelerinden mmkn
olduu

kadar

ayrmadan

planlanr

ve

yrtlr.

d) zel eitim gerektiren bireylerin, eitsel performanslar dikkate alnarak, ama, muhteva ve
retim srelerinde uyarlamalar yaplarak dier bireylerle birlikte eitilmelerine ncelik verilir.
e) zel eitim gerektiren bireylerin her tr ve kademedeki eitimlerinin kesintisiz
srdrlebilmesi iin her trl rehabilitasyonlarn salayacak kurum ve kurulularla ibirlii
yaplr.
f) zel eitim gerektiren bireyler iin bireyselletirilmi eitim plan gelitirilmesi ve eitim
proramlarnn

bireyselletirilerek

uygulanmas

esastr.

g) Ailelerin, zel eitim srecinin her boyutuna aktif katlmalarnn salanmas esastr.
h) zel eitim politikalarnn gelitirilmesinde, zel eitim gerektiren bireylerin rgtlerinin
grlerine

nem

verilir.

i) zel eitim hizmetleri, zel eitim gerektiren bireylerin toplumla etkileim ve karlkl uyum
salama srecini kapsayacak ekilde planlanr.

KNC KISIM
Eitim retim

BRNC BLM
Eitim retim

Tanlama-deerlendirme-yerletirme
Madde 5 Her aamadaki tanlamada, bireyin eitsel performans dzeyi belirlenir, geliim
alanlarndaki zellikleri deerlendirilir ve bu deerlendirme sonular dikkate alnarak eitim
amalar ve hizmetleri planlanr, en uygun eitim ortamna yerletirilmesine karar verilir.
Tanlama, deerlendirme ve yerletirme srecinin her aamasnda ailenin de gr alnarak
katlm

salanr.

Erken

ocukluk

dnemi

eitimi

Madde 6 Erken ocukluk dnemindeki zel eitim hizmetleri ailenin bilgilendirilmesi ve

desteklenmesi

temeline

Okul

dayal

olarak

evlerde

ncesi

ve

kurumlarda

srdrlr.

eitimi

Madde 7 Tans konulmu zel eitim gerektiren ocuklar iin okul ncesi eitimi zorunludur.
Bu eitim zel eitim okullar ile dier okul ncesi eitim kurumlarnda verilir. Geliim ve bireysel
zellikleri dikkate alnarak, zel eitim gerektiren ocuklarn okul ncesi eitim sreleri
uzatlabilir.

lkretim
Madde 8 Okul ncesi eitimini tamamlayan veya zorunlu ilkretim ana gelmi zel eitim
gerektiren

ocuklar

iin

hazrlk

snflar

alabilir.

Hazrlk snflarnn amac, rencilerin geliim ve bireysel zellikleri ile gereksinimleri

dorultusunda

onlar

rgn

eitimi

izleyebilecekleri

duruma

getirmektir.

zel eitim gerektiren bireyler, ilk retimlerini zel eitim okullar ve/veya dier ilkretim
okullarnda

srdrrler.

Zorunlu ilkretim programlarnn amalarn gerekletirecek durumda olmayan bireyler iin

geliim alanlarndaki performans dzeyleri dikkate alnarak hazrlanm eitim programlarnn
uygulanaca

kurumlar

alr.

Ortaretim
Madde 9 zel eitim gerektiren bireyler, ortaretimlerini zel eitim okullarnda ve/veya
dier

genel

Yksekretim

ve

mesleki

teknik

ortaretim

okullarnda

srdrrler.

Madde 10 zel eitim gerektiren bireylerin ilgi, istek, yetenek ve yeterlilikleri dorultusunda
ve lsnde yksekretim imkanlarndan faydalanabilmeleri iin gerekli zel tedbirler alnr.
Yaygn

eitim

Madde 11 zel eitimin temel ilkeleri dorultusunda farkl konu ve srlerde, zel eitim
gerektiren bireyler iin temel yaam becerilerini gelitirmek, renme ihtiyalarn karlamak, ie
ve meslee hazrlamak amacyla yaygn eitim programlar dzenlenir. zel eitim gerektiren
bireylerin aileleri ve yakn evrelerinin bireyin geliim srecinde aktif rol almalarna ve onlarla
birlikte yaama becerilerini gelitirmelerine ynelik yaygn eitim programlarna ncelik verilir.

KNC BLM
Eitim Ortamlar
Kaynatrma
Madde 12 zel Eitim gerektiren bireylerin eitimleri, hazrlanan bireysel eitim planlar
dorultusunda akranlar ile birlikte her tr ve kademedeki okul ve kurumlarda uygun yntem ve
teknikler

kullanlarak

zel

eitim

srdrlr.
okullarnda

eitim

Madde 13 Benzer yetersizlikleri olan akranlar ile birlikte ayr bir okul veya kurumda eitim
grmeleri gereken zel eitim gerektiren rencilerin eitimi, uygun kaynatrma modelleri ile
dzenlenerek, zel eitim okul ve kurumlarnda srdrlr.

zel

eitim

destei

Madde 14 zel eitim gerektiren bireylere, her tr ve kademedeki eitim ortamlarnda devam
ettii eitim programlarnn amalarn gerekletirmek zere zel eitim destei verilir. Bu
amala

bireysel

ve

grupla

eitim

imkanlar

salanr.

Herhangi bir eitim kurumuna devam edecek durumda olmayan zorunlu eitim andaki zel
eitim gerektiren bireylere yetersizlikten etkilenme dzeyine baklmakszn temel yaam
becerilerini gelitirme ve renme ihtiyalarn karlamaya ynelik eitim programlar uygulanr.
Eitim

programlar

Madde 15 zel eitimde, eitim programlar bireylerin eitsel performanslar dikkate alnarak
ve

programn

amalar

bireye

uyarlanarak

uygulanr.

zel eitim okul ve snflarnda normal okul programlar uygulanr, ancak; rencilerin zellikleri
ve renme yeterlilikleri dikkate alnarak, szkonusu programlarda denklii bozmayacak ekilde
dzenlemeler yaplr. zel eitim okul ve snf programlar, rencileri, eitimlerini normal
okullarda akranlaryla birlikte srdrecek yeterliliklere ulatrmay amalayan bir yaklamla
hazrlanr.
zel eitim okul ve snflarnda sreleri ve ierikleri rencilerin zelliklerine gre hazrlanm
zel eitim programlar da uygulanabilir. Bu programlar tamamlayanlara verilecek diploma veya
sertifikalarn denklii ile st renim kurumlarna devam gibi konular ve renciye salayaca
haklar

Bakanlka

belirlenir.

zel eitim gerektiren bireyleri ilgi, ihtiya ve yetenekleri dorultusunda i hayatnda geerlilii
olan grevlere hazrlayc i ve meslek eitim programlar; uygulama arlkl ve bireyin o ii veya
meslei

amalanan

yeterlilikte

yapmasn

salayacak

ekilde

srdrlr.

Deerlendirme
Madde 16 Normal akranlar ile birlikte eitim gren zel eitim gerektiren rencilerin
hazrlanan eitim planndaki amalar gerekletirme dzeyleri, devam ettikleri okulun snf
geme ve snav ynetmeliine gre deerlendirilir. Ancak, zr ve zellikleri dikkate alnarak
snavlarda

gerekli

nlemler

alnr

ve

dzenlemeler

yaplr.

zel eitim okul ve snflarnda eitim gren rencilerin deerlendirilmesinde, ncelikle

bireyselletirilmi eitim planlarnda konulan amalarn gerekletirilmesi esas alnr.

NC KISIM
Kurumlar ve Grevleri
BRNC BLM
Koordinasyon
zel

eitim,

rehberlik

ve

psikolojik

danma

hizmetleri

Madde 17 Eitim retim kurumlarndaki rehberlik ve psikolojik danma hizmetleri ile zel
eitim hizmetlerini dzenlemek, koordineli bir ekilde yrtlmesini salamak, izlemek ve
deerlendirmek zere her ilde milli eitim mdrlne bal olarak il milli eitim mdr
yardmcs veya ube mdr bakanlnda zel eitim rehberlik ve psikolojik danma
hizmetleri

birimi

kurulur.

llerde zel eitim rehberlik ve psikolojik danma hizmetleri bu birim tarafndan yrtlr.

KNC BLM
zel Eitim Okul ve Kurumlar
zel

eitim

okullar

Madde 18 Durumlar ayr bir okulda zel eitim gerektiren bireyler iin zr ve zelliklerine
uygun

gndzl

veya

yatl

zel

eitim

okullar

alr.

Birden fazla zr bulunan renciler iin zel eitim okullarnda zel eitim snflar alabilir.
zel eitim okullarnda alan yaygn eitim programlarna katlan zel eitim gerektiren bireyler
ile sz konusu okullarn aile eitimi programlarna katlanlardan rencilerin birinci derecede
yaknlarnn

eitimleri

zel

sresince

iae

ve

ibateleri

Eitim

Bakanlka

karlanr.

Kurumlar

Madde 19 zel eitim gerektiren bireylere zel eitim destei salamak veya onlar i ve
meslee hazrlamak veya rgn eitim programlarndan yararlanamayacak durumda olanlarn
temel yaam becerilerini gelitirmek ve renme ihtiyalarn karlamak zere gndzl zel
eitim

kurumlar

alabilir.

zel eitim kurumlarnda, zel eitim gerektiren biriyleri i hayatnda geerlilii olan grevlere
hazrlamak amacyla alan i ve meslek kurslarna devam edenler, 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayl
raklk ve Meslek Eitimi Kanunu'nun rak rencilere verdii haklardan yararlanrlar.
Dier

okul

ve

kurumlarda

zel

eitim

Madde 20 Durumlar normal akranlar ile birlikte eitim grmeye uygun olan zel eitim
gerektiren bireyler, eitim ve retimlerini resmi ve zel okul ncesi, ilkretim ve ortaretim
okullarnda srdrrler. Bu okullarda zel eitim gerektiren bireylere zel eitim destei
salamak zere yardmc derslikler oluturulur, zel ara-gere ile eitim materyalleri salanr ve
dier

zel

tedbirler

alnr.

Durumlar ayr bir snfta eitilmeyi gerektiren renciler iin zr ve zelliklerine gre okul
ncesi,

ilkretim

ve

ortaretim

okullarnda

zel

eitim

raklk ve yaygn eitim faaliyetlerinde de bu tr uygulamalara yer verilir.

snflar

alr.

NC BLM
zel Eitime Destek Salayan Kurumlar

Rehberlik

ve

aratrma

merkezleri

Madde 21 Rehberlik ve aratrma merkezleri, eitim-retim kurumlarndaki rehberlik ve

psikolojik danma hizmetlerinin etkin ve verimli bir ekilde yrtlebilmesine ilikin gerekli her
trl almalarn yansra zel eitim gerektiren bireyleri de tanlamada belirtildii ekilde
inceler, tanlar, yerletirilebilecekleri en uygun eitim ortamn nerir ve bu bireylere rehberlik ve
psikolojik

danma

hizmetleri

sunar.

Nfus ve hizmet potansiyeline gre merkez ve dier ilelerde de rehberlik ve aratrma merkezleri
alabilir.
Rehberlik

ve

psikolojik

danma

hizmetleri

servisi

Madde 22 rgn ve yaygn eitim kurumlarna devam eden bireylere rehberlik ve psikolojik
danma hizmetleri gtrmek zere eitim-retim kurumlarnda kurulan rehberlik ve psikolojik
danma hizmetleri servisleri, kurumlarndaki zel eitim gerektiren bireylere de eitim
ihtiyalar

ve

zelliklerine

gre

bu

hizmetleri

sunar.

Bu servisler, rehberlik ve danma hizmetlerini yrtrken blgelerindeki rehberlik ve aratrma

merkezi ile dier ilgili kurumlarla ibirlii yaparlar.

DRDNC KISIM
eitli Hkmler
Okul

ve

kurum

ama

Madde 23 zel Eitim okul ve kurumlar ile rehberlik ve aratrma merkezleri Bakanlka
alr.
Gerek ve tzel kiiler zel eitim gerektiren bireylerin eitim ve retimleri iin 8/6/1965 tarihli
ve 625 sayl zel retim Kurumlar Kanunundaki esaslara uygun olarak zel okul veya kurum
aabilirler.
Bakanlk, 625 sayl zel retim Kurumlar Kanununa gre alm ve hisselerinin tm kamu
yararna alan dernek ve vakflara ait zel eitim okul ve kurumlarnn hizmetlerinin niteliini

ykseltmek ve rencilere maliyeti drmek amacyla, bu okul ve kurumlara eitim-retim

hizmetleri snfnda personel, program gibi destekler salayabilir.

Resmi

ve

zel

retim

kurumlarnda

zel

eitim

Madde 24 Resmi ve zel okul ncesi, ilkretim ve ortaretim okullar ile yaygn eitim
kurumlar; kendi evrelerindeki zel eitim gerektiren bireylere zel eitim hizmetleri salamakla
ykmldrler.
Szkonusu okul ve kurumlarda, zel eitim gerektiren bireylerin eitim-retim grmelerini
salamak

zere

gerekli

tedbirler

alnr.

Personel
Madde 25 zel eitim okul ve kurumlar ile zel eitime destek salayan okul ve kurumlarn
eitim-retim snf personel ihtiyac ncelikle karlanr; ihtiya duyulan uzman personel atanr
veya

dier

kurum

Tefti

ve

kurulularla

ibirlii

ve

yaplarak

grevlendirilir.

denetim

Madde 26 zel eitim okul ve kurumlar ile zel eitime destek salayan kurumlarn
faaliyetlerinin tefti ve denetimi zel eitim ve/veya rehberlik ve psikolojik danma alanlarnda
yetimi

mfettilerce

zel

eitim

yaplr.
aralar

Madde 27 Resmi okul ve kurumlarda eitim ve retimlerini srdrdkleri srece, zel eitim
gerektiren bireylerin bu hizmetlerden etkin ekilde yararlanmalarn salayacak her trl aragere

ihtiyalar

Bakanlka

Kaldrlan

karlanr.

hkmler

Madde 28 12/10/1983 tarihli ve 2916 sayl zel Eitime Muhta ocuklar Kanunu
yrrlkten

kaldrlmtr.

Geici Madde Bu Kanun Hkmnde Kararnamenin uygulanmas ile ilgili hususlar Bakanlka
hazrlanacak ynetmeliklerde belirtilir. Szkonusu ynetmelikler, bu Kanun Hkmnde
Kararnamenin

yrrle

girdii

tarihten

itibaren

bir

yl

ierisinde

kartlr.

Yrrlk
Madde 29 Bu Kanun Hkmnde Kararname yaym tarihinde yrrle girer.

Yrtme
Madde 30 Bu Kanun Hkmnde Kararname hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.