Ang Kilusang Reporma at Ang Kilusang Propaganda

Ang Kilusang Reporma

Hatid Kaalaman
Ang hindi makatarungang pagpatay sa tatlong pari Padre Mariano
Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora ang naging daan sa paghahangad ng
reporma o pagbabago ng mga Pilipino laban sa pamahalaang Kastila.
Ilustrado ang pagtatag ng mga samahan na nangangampanya ng
reporma sa pagpapatakbo ng pamahalaan
Ang Kilusang Propaganda
Ito ay isang samahang itinatag ng mga liberal na Pilipino upang
matamo ang pagbabago sa mapayapang pamamaraan. Ang pangunahing
adhikain ay mapangalagaan ang karapatan ng mga Pilipino at ang paghiling
ng asimilasyon sa pamahalaang Kastila. Ito ay upang maranasan ng mga
Pilipino ang mga karapatang bilang mamamayang Kastila. Kung susuriin,
ang hinihiling lamang ng mga propagandista ay pagbabago at hindi ganap
na pagsasarili ng bansa.
Ang pamamaraang ginagamit ng mga repormista o propagandista ay
ang pluma.
Sumulat sila ng mga nobela, magasin, aklat, at iba pang babasahin
upang maipahayag ang kanilang mga kahilingan sa pamahalaang Kastila.
Layunin ng Kilusang Propaganda
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino at Kastila

Pagkilala sa Pilipinas bilang bahagi o probinsiya ng Espanya
Pagkakaroon ng representasyon sa Spanish Cortes ng Espanya
Pagtatalaga ng mga Pilipinong paring secular sa mga parokya
Pagkilala sa mga karapatang pantao ng mga Pilipino
Pagkakaroon ng mga pagbabago sa pamamalakad sa pamahalaan
La Solidaridad
Upang mapalaganap ang layunin ng kilusan, bumuo ang samahan ng
isang pahayagan. Ang La Solidaridad ang opisyal na organ ng kilusang
propaganda.
Enero 15, 1898 Inilathala sa Barcelona, Espanya ang unang sipi.

Graciano Lopez Jaena ang unang patnugot ng pahayagan

Marcelo H. del Pilar pumalit siya sa taong Disyembre 1895
Nobyembre 15, 1895 Tumagal na paglathala ng pahayagan
Mga Limang Pilipinong Manunulat
Marcelo H. del Pilar Plaridel, Araw at Gabi, Dolores Manapat
Jose Rizal Dimasalang, Laong Laan
Mariano Ponce Tikbalang, Naning, Kalipulako
Antonio Luna Taga-ilog
Jose Maria Panganiban Jomapa
Mga Dalawang Propesor
Propesor Ang isang etnolohistang Australiano
Dr. Miguel Morayta Kastilang propesor, mananalaysay at mambabatas
Mga Repormista o Propagandista
Sina Graciano Lopez Jaenaa, Marcelo H. del Pilar, Jose Rizal, Antonio
Luna, Mariano Ponce, Jose Maria Panganiban, Eduardo de Lete at marami
pang iba na naniniwala sa ating Inang Bayan.
Graciano Lopez-Jaena
ay ipinanganak sa Jaro, Iloilo noong Disyembre 17, 1856. Ang kanyang mga
magulang ay sina Placido Lopez at Maria Jacobo Jaena. Nag-aral siya sa
seminary ngunit hindi siya tumagal dito at nagpasiyang lumabas.
Fray Botod
ang unang akda na kanyang ginawa ay isang kwento
ICCG
International Congress of Commercial Geography na nagbibigay ng mga
talumpati
Enero 30, 1896
Nagkasakit ng tuberkolosis at namatay sa Barcelona, Espanya
Ang kanyang mga akda:
1.
2.
3.
4.
5.

Fray Botod
La Solidaridad
La Hiya del Fraile
Esperanza
Discursos y Artifulos Varios

Marcelo H. Del Pilar

 ay isang bantog na manunulat at mananalumpati. Ipinanganak siya sa

Kupang Bulacan, Bulacan noong Agosto 30, 1850. Ang kanyang magulang
ay sina Julian H. del Pilar at Blasa Gatmaitan. Nag-aral siya sa Colegio de San
Jose at unibersidad ng Santo Tomas at nagtapos ng abogasya.
Hulyo 4, 1896
nagkasakit ng tubekulosis at namatay sa Barcelona, Espanya
Ang kanyang mga akda:
1. Diariong Tagalog
2. Caingat Cayo
3. Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas
4. Dudas
5. La Soberania Monacal
6. La Frailocrasia Filipinas
7. Dasalang at toksohan
8. Dupluhan
9. Kadakilaan ng Dios
10. Pasiong Dapat ipag-alala ng Puso ng Taong Babasa

Jose P. Rizal
Ang itinuturing na nobelista ng mga propagandista. Ipinanganak siya noong
Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna, anak nina Francisco Mercado at
Teodora Alonzo. Sa gulang na walong taon pa lamang ay naisulat na niya
ang tulang Sa aking Kababata na nagturo ng pagmamahal sa sariling
wika. Siya ay nag-aral sa Ateneo de Manila at Unibersidad ng Santo Tomas.
Ang kanyang obra maestro, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo.
El Filibusterismo
ay isang nobelang pulitikal na nagsasaad ng nalalapit na rebulusyon
1892
dinakip at ikinulong siya sa Fort Santiago at di naglaon ay ipinatapon sa
Dapitan, Zamboanga
Disyembre 30, 1896
Siya ay nahatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng pagbaril sa
Bagumbayan (Luneta ngayon)
Ang kanyang mga akda:
1.
2.
3.
4.

Noli Me Tangere
El Filibusterismo
A La Suventad Filipina
Mi Ultimo Adios

Asocasion Hispano Filipino

Ito ay itinatag noon Enero 12, 1882 sa Madrid Espanya
Ang Dalawang Kastilang Kasapi
Miguel Morayta guro ng Unibersidad Central de Madrid
Felipe de la Corte may akda ng ilang mga aklat at lathalain tungkol sa
Pilipinas
Ang Tatlong Dibisyon
1. Sektor Pampulitika sa pamumuno ni Marcelo H. del Pilar;
2. Sector Pampanitikan kay Mariano Ponce; at
3. Sektor Papalakasan kay Tomas Arejola.
La Liga Filipina
Itinatag ni Dr. Jose P. Rizal noong Hulyo 2, 1892 sa Ilaya, Tondo.
1.
2.
3.
4.
5.

Ito ay isang samahang pangsibiko na naglalayong:

pagkakabuklod ng buong kapuluan;
pagtutulungan sa panahon ng pangangailangan at kagipitan;
pagtatanggol laban sa lahat ng uri ng karahasan at kawalang-katarungan;
pagtataguyod ng edukasyon, agrikultura at komersiyo;
pagsasagawa ng mga reporma o pagbabago.
Mga Nahalal sa Pamunuan
Ambrosio Salvador pangulo
Agustin de la Rosa piskal
Bonifacio Areval ingat-yaman
Deodato Arellano kalihim
Jose P. Rizal ang nagsulat ng Saligang-Batas sa Hong Kong katulong si
Jose Maria Basa
Hulyo 6, 1892 dinakip si Rizal noong Hulyo 6, 1892 at ikinulong sa Fort
Santiago
Cuerpo de Compormisarios nagpatuloy na sumusuporta sa La
Solidaridad
Mga Nagawa at Kinalabasan ng Kilusan

May mga ilan ding pagbabago ang nakamit ng Kilusan tulad ng:
1. ang pagkakaalis ng katungkulang panghukuman sa pangangasiwa ng
pamahalaang bayan;
2. pagkakatanggal ng monopoly sa tabako;

3. pagpapatibay ng Batas Maura sa pagtatag ng pamahalaang municipal;

4. ang pagbabayad ng buwis ay ibinatay sa kakayahan ng tao at tinawag na
cedula;
5. pagkakatatag ng maraming hukuman sa mga lalawigan at Maynila upang
mapadali ang pagdinig ng mga kaso;
6. pagbabago ng pamamaraan ng pagpili ng gobernador sibil na mangangasiwa
sa mga pamahalaang panlalawigan.

NG MGA PROPAGANDISTA:
1.

JOSE RIZAL gumamit ng dalawang sagisag-

panulat= Laong-laan (Amor Patrio); Dimasalang ( Masonry),

itinatag-LA LIGA FILIPINA
2.

MARCELO H. DEL PILAR-

PLARID
EL; PUPDOH;PIPING DILAT; at
DOLORES MANAPAT
gumamit ng ibat ibang sagisag-panulattulad ng

3.

GRACIANO LOPEZ-JAENA -

kinilalang manunulat at mananalumpatisa Gintong Panahon ng P

anitikan atPananalumpati. Itinatag niya ang kauna-unahang mag
asin, ang LA
SOLIDARIDAD na naging opisyal na bibig ng AsociationHispano
Filipina
4.

Antonio Luna

isangparmasyotikong dinakip at ipinatapon ngmga Kastila sa Espa

nya. Sumanib sakilusang PROPAGANDA.

Ang paksa ngkanyang mga isinusulat ay nauukol samga

kaug

aliangPilipino,
at ang ibaytumutuligsa sa pamamalakad ng mgaKastila. Ginamit
niyang sagisag-panulatay
5.

TAGA-ILOG.

Mariano Ponce -

nagingtagapamahalang patnugot,mananalambuhay at mananaliksi

k ngKilusang Propaganda. Mga sagisag-panulat na ginamit-

TIKBALANG; KALIPULAKO at
NANING.
Tungkol sakahalagahan ngedukasyon ang k
araniwangpaksa ng kanyang mga sanaysay.
Inilahaddin niya ang pang-aapi ng mga banyaga atang karaingan n
g bayan.
6.

Pedro Paterno -

isang iskolar,dramaturgo, mananaliksik at nobelista saKilusang Pr

opaganda. Sumapi saKapatiran ng mga Mason
at sa AsociationHispano-Filipino.
Unang manunulat nanakalaya sa sensura sa panitikan sa mgahulin
g araw ng pananakop ng Kastila.
7.

Jose Ma. PAnganiban -

JOM

itinago angtunay na pangalan sa ilalim ng sagisag na

APA. Kilala sapagkakaroon ngMEMORIA

FOTOGRAFICA
.

Pascual
Poblete - Kabilang siya sadalawang panahon ng PanitikangPili
8.

pino:Kastila at Amerikano.Mamamahayag, makata, mandudula,no

belista at mananalaysay. Itinatag niyaat pinamatnugutan ang pah
ayagang EL
RESUMEN. Sa panahon ng Amerikano,itinatag niya ang pahayaga
ng EL GRITO DEL PUEBLO at ANG TINIG NG BAYAN. Siya

kauna-unahangPilipino na nagsalin saPi

lipino ng Noli MeTangere ni Jose
Rizal.Kinilalang Ama ng Pahayagang Tagalog.
ang