PANGANIBAN ANTONIO LUNA tubong Binondo, Maynila na ipinatapon ng mga Espanyol sa Spain. Nakilala siya sa sagisag-panulat na Taga-ilog. Noche Buena at La Tertulia Filipino-akda rin siyang nagtatampok sa kaugalian at kultura ng mga Pilipino.
• Nang sumiklab ang Digmaang Pilipino-Amerikano, naging heneral siya
ni Emilio Aguinaldo. • Hunyo 5, 1899, pinaslang si Antonio Luna sa Cabanatuan, Nueva Ecija ng kaniyang mga Pilipinong kaaway dahil sa kaniyang pagiging mahigpit. MARIANO PONCE Isang doktor at mamamahayag na tubong Baliuag, Bulacan. Naging mananaliksik siya at tagapamahalang patnugot ng Kilusang Propaganda kung saan nakilala siya sa mga sagisag- panulat na Tikbalang, Kalipulako, at Naning.
nakakapagsulat ng kaniyang mga akda sa wikang Tagalog,
Espanyol, at Ingles.
temang nagbibigay-halaga sa edukasyon gayon din ang pagsisiwalat niya
ng mga kahirapang nararanasan ng mga Pilipino dulot ng pang-aapi at pananamantala ng mga Espanyol. Mayo 23, 1918 ay binawian ng buhay si Mariano Ponce. JOSE MARIA PANGANIBAN (JOMAPA) • mula sa Mabulao, Camarines Norte. • Naging dalubhasa siya ng agham at nakapag-aral din ng medisina • Naging popular si Panganiban sa kaniyang paaralan dahil sa ipinamalas niyang husay sa pagsusulat ng mga akdang patungkol sa pagpapahalaga sa edukasyon at pagtatanggol sa karapatan ng mga Pilipino. MGA AKDA: Sa Aking Buhay, Ang Lupang Tinubuan, El Pensamiento, at Su Plan de Estudio. Layunin ng La Solidaridad 1. Ilahad ang tunay na kalagayan ng mga Pilipino sa Pilipinas sa ilalim ng pamumuno ng mga opisyal na Espanyol. 2. Isulong ang mapayapang paraan ng pakikibaka 3. Ipalaganap ang mga kaisipang liberal 4. Tuldukan ang konserbatismo o pagiging makaluma at pigilan ang paglaganap ng nepotismo o paggamit ng impluwensiya May ilang mga banyagang manunulat din ang nagbigay ng kanilang kontribusyong akda at pinansiyal sa La Solidaridad tulad nina Miguel Moraytana isang mambabatas at propesor sa Universidad Central de Madrid at Ferdinand Blumentritt na naging interesado sa pag-aaral sa tradisyonal na kultura at lahing pinagmulan ng mga Pilipino. La Liga Filipina
• Isang pagpupulong ang pinatawag
niya sa tahanan ni Doroteo Ongjunco sa Tondo, Maynila noong Hulyo 3, 1892 kung saan nabuo nila ang La Liga Filipina. • Isa si Andres Bonifacio sa mga dumalo sa nasabing pulong.
Batay rito, ang pamunuan ng organisasyon ay mayKataas-taasang
Sanggunian, mga Panlalawigang Sanggunian, at mga Pambayang Sanggunian. Mga Layunin ng La Liga Filipina 1. Pag-isahin ang buong kapuluan ng Pilipinas at itaguyod ang kapakanan ng lahat ng mga Pilipino. 2. Proteksiyunan ang bawat isa sa oras ng pangangailangan. 3. Ipagtanggol ang bawat isa sa ano mang uri ng kawalang katarungan at karahasan. 4. Isulong ang pag-aaral, komersiyo, at agrikultura. 5. Itaguyod ang pagsasagawa ng reporma o pagbabago sa pamahalaan at lipunan Pagkakahati at Pagkabuwag ng La Liga Filipina A. Cuerpo de Compromisarios ay binuo ng mga kasapi ng samahang naniniwalang makakamit nila ang repormang panlipunan sa mapayapang pamamaraan. • Si Apolinario Mabini ay naging kalihim ng Mataas na Konseho.
B. Katipunan- May mga naniwala na hindi na makakamit ang
repormang ninanais sa mapayapang paraan bagkus ito ay magaganap lamang sa pamamagitan ng isang rebolusyon kung kaya ito ay itinatag at pinamunuan ni Andres Bonifacio. ANG CIRCULO HISPANO-FILIPINO • ANG CIRCULO HISPANO-FILIPINONoong Enero 12, 1889, itinatag ng mga Pilipino at Espanyol sa Madrid, Spain ang Circulo Hispano-Filipino —isang samahan na may pangkalahatang layuning maisulong ang reporma sa Pilipinas. Naglayon ang samahang ito na igiit ang pagtuturo at pag-aaral ng wikang Espanyol sa lahat ng paaralan gayon din ang pagpapatigil sa ano mang uri ng hindi makataong pagturing at pagpaparusa sa mga bilanggo. Upang higit na mapagtibay ang kanilang mga layunin, isinulong ng samahan sa Cortes ng Spain ang pagpapairal sa Batas Maura ng 1893 na nagsasaad ng pagbibigay ng isang taong palugit sa mga may-ari ng lupa upang ilakad ang pagpapatitulo ng kanilang mga pag-aaring lupa at pagkalipas ng itinakdang panahong ito at hindi sila nagtagumpay, mawawalan na sila ng karapatan sa pag- angkin ng lupa. Idinulog din nila ang pagpapairal sa batas na nagsasaad ng pagtuturo at pag-aaral ng wikang Espanyol sa mga paaralan gayon din ang batas na nagsasagawa ng reporma o pagbabago sa mga hukuman. ANG MASONERIA Noong Abril 1889, itinatag ni Graciano Lopez Jaena ang lohiyang Revolucion sa Barcelona, Spain na binubuo ng nagkaisang mga masong Pilipino na nasa Spain ngunit kalaunan ay nabuwag din ito. Pagkaraan ng isang taon, ang mga kasapi ng nabuwag na lohiyang Revolucion ay isinama na sa bagong tatag na lohiyang La Solidaridadna naging hudyat ng pagkakabuklod ng mga Pilipino sa Spain. Malaki ang naging papel ng kilusan ng mga mason na tinawag na masoneria upang maisulong ang mga reporma sa Pilipinas. • Ang kilusang masoneria sa Spain ay nagsilbing pundasyon ng pagkakabuo ng kilusang masoneria sa Pilipinas sa pangunguna naman ni Pedro Serrano Laktaw. • Nagkaroon din ng kababaihang Pilipino na kasapi ng masoneria tulad nina Rosario Villaruel na kabilang sa lohiyang Walana. • Kalaunan ay naging kasapi rin sina Romualda Lanuza, Marina Dizon, Sexta Fajardo, Trinidad Rizal, at Josefa Rizal MARAMING SALAMAT SA PAKIKINIG!!!