Aye Buse Mutlu Hseyin Zeybel ortak almasdr.

SINAV SORUSUNUN AIKLAMASI

Kaptana yaplan tebligat?
Kaptana tebligat yaplm. Daval Saturday gemisi donatan/iletenine izafeten kaptana
tebligat yaplm, kaptann kendisine tebligat yaplmam.
Dava aslnda kaptana da alm ama kaptan, donatan ve ileten iin almaktan imtina etmitir.
123-

Daval
Daval
Daval

Donatan Saturday Investment ve Maliki

leten Su Corporation
Kaptan

Mddeabih 750.000 TL
Bir davaly yanl belirlersen hkim bir davaly reddederse ve dier ikisine kar davay
kazanrsan kaybettiin ksm iin kar tarafa veklet creti demeyeceksin.
Srf davac olarak avukat donatan ve maliki ayn kii gsteremez. Hkim, donatana ilgili karar
verecekse donatanla ilgili hkmleri iletene uygulayacak burada malik, kanuni rehin hakk
nedeniyle daval olarak grlyor. nk rehin, malikin gemisi zerine konuluyor.
Olayda tebligatn muhatap ksmnda: Saturday gemisi donatanna, iletenine izafeten kaptana
tebligat yaplyor. Burada kaptan da daval ama kaptann kendisi iin kaptana tebligat
yaplmam.
Kaptana bu durumda dava dilekesi gitmemi oluyor dolaysyla hkimin verdii grevsizlik
karar kaptana etki etmez.
1. 2. ve 3. davallara alan davann dava dilekesi MTS Denizcilik ve Tic. Ltd. irketi
(letenin Acentesine) tebli ediliyor. nk tebligatta bu tebligatn iinde dava dilekesi
vardr diyor. Bu davallara MTS zerinden dava almtr. MTS davaclar arasnda yer
alsayd o zaman i davas zerinden dava yrtlebilirdi.
TTK m. 105/1 ve 105/2 farkl eyleri anlatyor.
Acente
TTK m. 105: (1) Acente, araclkta bulunduu veya yapt szlemelerle ilgili her trl
ihtar, ihbar ve protesto gibi hakk koruyan beyanlar mvekkili adna yapmaya ve bunlar
kabule yetkilidir.
(2) Bu szlemelerden doacak uyumazlklardan dolay acente, mvekkili adna dava
aabilecei gibi, kendisine kar da ayn sfatla dava alabilir. Yabanc tacirler adna
acentelik yapanlar hakkndaki szlemelerde yer alan, bu hkme aykr artlar geersizdir.
(3) Acentelerin ad ve hesabna hareket ettikleri kiilere kar Trkiyede alacak olan davalar
sonucunda alnan kararlar acentelere uygulanamaz.
TTK m. 105/2
Acente yapt szlemeden doan uyumazl mvekkili adna dava
edebilir kendisine de mvekkili adna (izafeten) dava aabilir.
Suya izafeten MTS ye dava aabilir ancak bunun koulu MTSnin yapt bir hizmet
szlemesi olmal. Ancak 105/2 ye gre acenteye izafeten (Mvekkili Adna) dava alamaz.
Zaten acenteye izafeten de dava almam. Dava ileten Suya alm bu yzden tebligatn

da iletene yaplmas gerekiyordu. Arada acentenin yapt hizmet szlemesinden

kaynaklanan bir uyumazlk olsayd acenteye dava alabilmesi iin Suya izafeten diye
daval ksmnda MTS acentesi ibaresi olmas gerekiyordu.
TTK m. 105/1
hbar ve protesto gibi hakk koruyan beyanlar alabilir. Dava dilekesi
de TTK m. 105/1deki hakk koruyan beyan deildir bu nedenle bu maddeyi de kullanamayz.
Halbuki acenteye TTK m. 105/1,2ye gre tebligat yaplmamaldr. MTS hem mvekkili
adna tebligat alm hem de donatan ve kaptan adna tebligat alm. Byle bir ey olamaz.
Acenteye tebligat yaplabilmesi iin davac ksmnda Suya izafeten MTS (Acentesi)
yazlmas gerekirdi.
Acente sadece kendi mvekkili iin dava dilekesi alabilir. Bunun n koulu acentenin yapt
szlemeden kaynaklanan bir uyumazln olmasdr.
Hkim de olsan vekletnameye bakacaksn. Kaptan, leh ve aleyhine de alacak dava ve
takiplerden dolay avukata veklet vermi. Olayda dier davallarn verdii bir vekletname
yok. Kendim iin hem de donatan iin veklet verilmesini noterden istemek durumundasn.
Kazadan hemen sonra sadece kaptan kendisi iin avukata veklet veriyor.
Cevap dilekesinde daval olarak: Donatan/iletene izafeten kaptan George a cevap
veriyor.
Ayrca acenteye yaplan tebligat da usulsz tebligattr.
Davalnn savunmas donatan ve iletene etkili olabilir mi?
Kimden veklet alndysa onun iin savunma yaplabilir sadece kaptandan vekletname
alnm. Vekletsiz bir ekilde bakas iin savunma yapyor. Ayrca bir dilekesi de usulne
uygun olarak davallara tebli edilmemi. Savunma kaptana etkili midir? Kaptann ismi cevap
dilekesinde daval olarak gsterilmemi bu nedenle avukatn yapt savunma kaptana da
etkili olmaz. (Avukat ald kii iin savunma yapmamtr.)
Yabanc bayrakl gemilerde geminin maliki veya kiracsna alacak dava takip onlar adna
geerli olmak zere kaptana dava alyor yani 1. ve 2. davallara izafeten kaptana dava
alyor.
Kaptann aslnda hem asaleten yani kendisi iin tebli edilmemesi hem de 1. ve 2. davallara
izafeten kaptana tebligat yaplmas gerekiyor. Olayda kaptann kendisi iin kaptana dava
dilekesi tebli edilmemitir.
Olayda hem kaptana asaleten dava dilekesi tebli edilmemi hem de kaptann ismi cevap
dilekesinde gsterilmemi, kaptan, avukata vekletname verse bile avukatn yapt
savunma, kaptana etkili olmaz.
TAIYAN KM?
Tayan

Donatan

Navlun Szlemesi

Tatan

GM
Krkambar

Yolculuk arteri

!!2. vize sadece Tayann sorumluluu ile ilgili olacak! Konimento da zordur.
Konimento sadece final snavnda kacak. Finalde hem konimento hem de vize gibi
olacak. Acente de soracak finalde!!
TAIYANIN SORUMLULUU
Tayan ister donatan ister GM olsun tatana kar 2 temel sorumluu vardr.
1TTK m. 1141 (Balangtaki elverisizlikten doan sorumluluk - Batan, yola
kmadan)
2TTK m. 1178 (Yke zen borcunun ihlalinden doan sorumluluk - Yoldayken
sorumluluk)
Balangtaki elverisizlikten doan sorumluluk, her trl navlun szlemesinde (Krkambar,
Yolculuk arteri) geerli olan bir sorumluluktur. Gemi her yolculukta denize, yke, yola
elverili olmaldr.
Tayann, Gemiyi Denize, Yola ve Yke Elverili Bulundurma Ykmll
TTK m. 1141: (1) Her trl navlun szlemesinde tayan, geminin denize, yola ve yke
elverili bir hlde bulunmasn salamakla ykmldr.
(2) Tayan, ykle ilgili olanlara kar geminin denize, yola veya yke elverili olmamasndan
doan zararlardan sorumludur; meerki, tedbirli bir tayann harcamakla ykml olduu
dikkat ve zen gsterilmekle beraber, eksiklii yolculuun balangcna kadar kefe imkn
bulunmam olsun.
TTK m. 1141/2
etmelidir.

Tayan geminin denize, yola, yke uygun olduunu kontrol

Sorumluluk
Genel olarak
BK m. 49: Kusurlu ve hukuka aykr bir fiille bakasna zarar veren, bu zarar gidermekle
ykmldr.
Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kural bulunmasa bile, ahlaka aykr bir fiille bakasna
kasten zarar veren de, bu zarar gidermekle ykmldr.
Zararn ve Kusurun spat
BK m. 50: Zarar gren, zararn ve zarar verenin kusurunu ispat yk altndadr.
Uranlan zararn miktar tam olarak ispat edilemiyorsa hkim, olaylarn olaan akn ve
zarar grenin ald nlemleri gz nnde tutarak, zararn miktarn hakkaniyete uygun olarak
belirler.
BK m. 49da kusur, zarar, illiyet, hukuka aykrlk varsa tayan sorumlu olacaktr ve bu
koullarn olutuunu zarar grenin ispatlamas gerekmektedir. (BK m. 50)
Deniz Ticaretinde ise En bata sen sorumlusun! (Kusursuz Sorumluluk gibi) Ama unu unu
tayan olarak ispatlarsan sorumluluktan kurtulursun! deniliyor.
Yk sahibi sadece ykn atlak, patlak olduunu ispatlarsa tayan sorumludur. Ancak
tayan, gereken dikkat ve zeni gsterdii, denizin yke, yolculua, denize batan (Yola
karken) elverisiz olduu ispatlarsa sorumluluktan kurtulur.

Tayan ispatlayamazsa batan sorumludur.

Yk sahibi, kiremitlerin krk olduunu syledi. Tayan olarak sen sorumlusun TTK m.
1141e gre dava amak istiyorsak kiremitlerin tand gemi, denize elverili mi (amzda
denize elverisizlik olmas artk mmkn deil!), yola elverili mi (Gemi o yolculuu
selametle bitirebilecek mi? Say ve nitelik olarak gemi adam yeterli ve gemi adam ehliyetine
sahip olmaldr. Yeterli miktarda kumanya, yakt, para olmaldr.), yke elverili mi (Tanan
yke baklr. Kimyasal bir madde gemide tanyorsa bunun gvertede ak havada tanmas
yke elverililii ortadan kaldrr. Gemide buday, kiremit, kimyasal madde var. Gemi, bu
ykleri tamaya elverili mi diye baklr.) bunlar kontrol edilmelidir.
Gemi adamlarnn yetersizliinin zarar grence kantlanmas halinde tayan TTK m. 1141e
gre sorumludur. Tayan da cevap dilekesinde, Evet doru sen bir eksiklik yakaladn. Ama
ben tm dikkat ve zeni gstermeme ramen batan (Yola kmadan) bu elverisizlii tespit
edemedim. yani Yola kana kadar tm dikkat ve zeni gstermeme ramen bu eksiklii
bulamadm. savunmasn yaparak sorumluluktan kurtulmaya alacaktr.
Ambar kapa krk ieride budaylar var ve budaylar yamurdan slanyor bunu tayann
batan tespit edememesi olanakszdr. Dolaysyla tayann sorumluluu doacaktr.
Dmen kilitlendi ve gemi kayaya arpt. Dmenin kilitlenmesi, geminin deniz ve yola
elverisiz olmasyla ilgilidir. Tayann sorumluluktan kurtulmas iin geminin batan
dmeninin salam olduunu ispat etmesi gerekir.
TTK m. 1243

ok nemli!! Hangi maddeler emredici bunlar bil!

TTK m. 1243: (1) Bir navlun szlemesinde veya konimentoda yahut dier bir denizde
tama senedinde yer alp da;
a) Tayann bor ve sorumluluklarna ilikin 1141, 1150, 1151 ve 1178 il 1192 nci
maddeler,
b) Tatan ve ykletenin bor ve sorumluluklarna ilikin 1145 il 1149, 1165 ve 1208 inci
maddeler,
c) Denizde tama senetlerine ilikin 1228 il 1242 nci maddeler, hkmlerinden kaynaklanan
bor ve sorumluluklar dorudan veya dolayl olarak nceden kaldran veya daraltan btn
kayt ve artlar geersizdir.
(2) Sigortadan doan hak ve alacaklarn tayana devredilmesi veya tayana buna benzer
menfaatler salanmas ve kanunlarla dzenlenmi bulunan ispat yknn tayan lehine
tersine evrilmesi sonucunu douran btn kayt ve artlar birinci fkra hkmlerine tabidir.
(3) Sorumluluu kaldran veya daraltan kayt ve artlarn geersizlii, navlun szlemesinin
veya konimentonun yahut dier bir denizde tama senedinin geri kalan hkmlerinin
geersizlii sonucunu dourmaz.
(4) Tayann borlarn ve sorumluluunu genileten veya arlatran kayt ve artlar ise
geerlidir.
rnek; TTK m. 1141 emredici bir maddedir yani taraflarn szleme zgrl yoktur.
Gemi yke, yola, denize elverili diyelim.
Demirleme yeri
TTK m. 1142: (1) Kaptan, eyay almak iin gemiyi szlemede kararlatrlan yere demirler.

(2) Szlemede yalnzca geminin ykleme yapaca liman veya blge kararlatrlmsa,
gemi, bu liman veya blge iin tahsis edilmi bekleme alannda ykleme yerinin
belirlenmesini bekler.
TTK m. 1142

Yklemeye balarken, sraya gre yaplr.

Gemi, limandadr. Kaptan, yklemeye hazrm, gemiyi limana getirdim, sra bende demelidir.
(NOR: Hazrlk hbar). Kaptan, bu ihbar ykletene gnderir. nk yk, ykletendedir.
Ykleten yk getirecektir; bu yklerin gemiye yklenme faaliyeti, srecidir. Bu srece
ykleme sresi denir. Ykleten, ykleme sresi iinde ykleri ykleyemezse ek bir sre yani
srastarya sresi verilir. Bu srastarya sresi paraldr. Gemiye ykler, yklenince gemi sefere
balar. Kaptan, kime ykleri vereceini konimentodan anlamaktadr. Burada da kaptan NOR
ihbar yapyor, boaltma sresi vardr. Bu srede boaltma yaplamazsa ek bir sreastarya
sresi vardr, bu da paraldr.
NOR (Srastarya) Ykleme Sresi
Srastarya Sresi

Srastarya (Paral) /Denizde Geen Zaman/ NOR

Srastarya (Paral)

TTK m.1142den, 1177ye kadar ykleme ve boaltma sresi anlatlyor. Bunlarn bir ksm
emredici hkmdr, bir ksm deildir.
(Kara Tama) Kara Evresi -Ykleme Liman- -Denizde Geen Sre(Kara Tama) -Alcnn Adresinde-

-Boaltma Zaman-

Maln k yeri kara, kara evresi kara tamasna konu olacaktr. Sonra deniz yoluyla tama
balayacaktr. Varma limannda boaltmadan sonra gidecek yere kadar yine kara tamas sz
konusu olur. te buna, karma tama denir. Farkl trdeki tama yollarnn bir araya gelerek
gerekleen tamaya multi model tama (Karma Tama) denir.
Konimentonun arkasndaki genel ilem artlarnda srastarya sresi, cret vs. yazldr. Yani
TTKdaki buna ilikin hkmler emredici deildir, taraflar da kararlatrabilir. Eer
konimentoda hkm yoksa TTK hkmlerine gre kararlatrlr. TTKdaki hkmler i
tamaya uygulanacaktr.
Tama ileri genellikle (%99.99) yabanc irketlerce yaplr. nk yabanc tama
irketleriyle tama yaplmaktadr. rnein; Arkas, Trk firmas olsa bile yabanc lkede
Arkas Investment olabilir. Karmzda Trk firmas deil, yabanc Arkas firmas
bulunmaktadr ve bu firma tama yapmtr. Dolaysyla tamada hep, yabanc unsurlu
olaylar olur. Bu yzden de MHUK hangi hukuku uygulamamz istiyorsa onu
uygulayacaz. Bazen MHUKa bile sra gelmemektedir. nk konimentolarn arkasnda
hukuk seimi vardr. Konimentolar bize hangi hukukun uygulanacan gsterebilir.
Konimentoda yarg yetkisi de kararlatrlabilir. (Yetkili mahkeme, Tahkim Klozu, Hangi
lke hukukunun uygulanaca (Hukuk Seimi) konimentoda belirlenebilir.)
Kaptann Hazrm, gemiye ykleyebilirsin. demesi NOR ihbardr. Daha sonra starya
denilen ykleme sresi balar. Aka bugn, 6 Aralk 2012 vb. denilebilir. Belirtilmemise
kanun boluu doldurur. Kural olarak bu sre iin ayca cret istenmez navlunun iine
dhildir. Ancak bazen tayan, bu sre iin de ayrca ek cret isteyebilir. nk bulunan
liman yle tehlikelidir ki bu limanda kalnan her saat risklidir. Bu durumda konimentonun
arkasna para art koyulabilir. Ykleme bittikten sonra tayan, yola kar. Boaltma limanna
gelindiinde boaltma sresi (Starya) balar. Bu paraszdr zamannda boaltlmazsa ek

srestarya sresi balar (Boaltma Srastaryas) ve bu paraldr. Burada da NOR ihbar

vardr.
Ykle ilgili hkmler emredicidir. Tatan ve ykleten iin getirilmitir.
Yk gemiye getiren ykletendir, tatan ise tama szlemesinin tarafdr. Ykleten ve
tatan ayn kii de olabilir, farkl kii de olabilir.
TTK m. 1145, 1146, 1147, 1148, 1149, 1150, 1151

Emredici ve ykle ilgilidir.

Doru Bildirimde Bulunma Ykmll

Eya Hakknda
TTK m. 1145: (1) Tatan ile ykleten, eya hakknda tayana tam ve doru beyanda
bulunmakla ykmldrler. Bunlardan her biri, beyanlarnn doru olmamasndan doan
zarardan tayana kar sorumludur; bu yzden zarar gren dier kiilere kar ise ancak
kusurlar varsa sorumlu olurlar.
(2) Tayann navlun szlemesi gereince tatan ve ykleten dndaki kiilere kar olan
ykmllkleri ve sorumluluu sakldr.
Konteyner iinde motosiklet var. diye beyan edilmitir. Hlbuki iinde kaak mal, patlayc
madde olabilir. Bunun hakknda ykleten ile tatan yanl beyanda bulunulursa, beyanlarn
doru olmamasndan doan zararlardan tayana kar sorumludurlar. Kusuru varsa dier yk
sahiplerine, zarar grenlere kar da sorumlu olurlar. Tama doru beyanla yaplmamsa
ykleten ile tatan tayana kar kusursuz sorumludur. Gemide bakalar varsa onlara kar
ise kusur varsa sorumluluk vardr.
Gverteye Konacak Eya
MADDE 1151: (1) Tayan, eyay gvertede tayamaz ve kpeteye asamaz.
(2) Tayan, eyay ancak ykleten ile arasndaki anlamaya veya ticari teamle uygunsa ya
da mevzuat gerei zorunluysa gvertede tayabilir.
(3) Tayan, eyann gvertede tanmas veya tanabilecei hususunda ykleten ile anlat
takdirde denizde tama senedine bu yolda yazl bir kayd dmesi gerekir. Byle bir kaydn
dlmemesi hlinde, gvertede tama hususunda bir anlamann varln ispat yk
tayana aittir; u kadar ki, tayan, denizde tama senedini iyiniyetle iktisap eden gnderilen
dhil nc kiilere kar byle bir anlamay ileri srmek hakkna sahip deildir.
(4) Eyann gvertede tanm olmas birinci veya ikinci fkraya aykr ise, tayan, gvertede
tamadan ileri gelen zya, hasar veya ge teslimden 1178 ve 1179 uncu maddelere gre
sorumlu olur. Tayann sorumluluunun snrlar hakknda, yerine gre, 1186 veya 1187 nci
maddeler uygulanr.
(5) Eyann ambarda tanmas hakkndaki ak anlamaya aykr olarak gvertede tanmas,
tayann, 1187 nci madde anlamnda bir fiili veya ihmali saylr.
Ambarn hepsi gvertenin altndadr buna under-deck ykleme denir. Yk eer konteyner
iinde ise bunun ambara girmesine gerek yoktur. Bu ykn zaten zerinde koruna vardr.
Konteyner iindeki yk gvertede tanabilir. Dkme yk, kuru yk, petrol vs. (Ambarda
tanabilir.) ve konteyner yk vardr.

Buday, arpa gibi ykler makine ile hepsini ambar iinde dkme olarak boaltlrsa bu yk
dkme yk olur. uvallanarak tanmazlar. Bir nceki tamada o ambarlarda naftalin
tamsan bir sonraki tamada buday koyuyorsan o ambar, yke elverisizdir.
MADDE 1151/1: (1) Tayan, eyay gvertede tayamaz ve kpeteye asamaz.
Tayan, kendi inisiyatifiyle ben bu yk ambara koyaym diyemez. Kpete, gvertenin
snrn oluturan demir ubuklardr. Tayan, eyay kpeteye asarak da tayamaz.
Gverte tamacl iin 3 art aranr.
1Anlama
Ykleten ve tatan arasndaki anlama esas alnr. Hala CIF
tamaysa ykn mlkiyeti ykletende olabilir.
2Teaml
3Mevzuat
Konimento gnderilenin eline geecek gnderilenin yaananlar hakknda hibir bilgisi yok.
Konimento arkasnda ne yazyorsa o kadarn bilebildii kabul edilir. Konimento kymetli
evrak olduu iin her defi gnderilene kar ileri srlemeyecektir. (ahsi Defiler)
MADDE 1151/2: (2) Tayan, eyay ancak ykleten ile arasndaki anlamaya veya ticari
teamle uygunsa ya da mevzuat gerei zorunluysa gvertede tayabilir.
Yukarda 3 halden birinin varl halinde konimentoda bu hususa ilikin kayt dlmelidir.
Konimento, boaltma limannda gnderilenin eline geecektir. Gnderilen, her eyi
konimentodan anlamaktadr. (Bononun hamili eline bonoyu aldnda bononun neden ortaya
ktn bilemedii iin bono hamiline her trl defi ileri srlememektedir.)
Gnderilen X Ltd. irketi, gnderilen konimentoyu eline almakla, yk teslim almasna
ykn mlkiyetini kazanr. Menkul maln teslimi, zilyetliin devriyle geer. (Yani mlkiyet
menkullerde, zilyetliin devri ile geer.) Satc mal elden teslim etmelidir. Konimento, kural
olarak emre yazldr ve bu yzden ciro yoluyla hak geer. Gnderilene ciro yaplrsa yetkili
hamil gnderilen olur. Kaptan, ciro zincirini kontrol etmelidir. Daha sonra mal teslim
etmelidir. Eer, gnderilene ciro edilmemise gnderilen, bu halde yetkili hamil deildir.
Kaptan, ciro zinciri kopuk olduu iin mal teslim etmeyecektir. Mesela yetkili hamil B, B bu
konimentoyu kaptana teslim ederse kaptan yk, Bye teslim edecektir. Eer ciro
yaplmamsa B yetkili hamil olmad iin Kaptan B ye teslim etmez.
Konimentoya nyzne Cargo on deck kayd vurulur. (Gvertede Tand Kayd). Yetkili
hamil bilgilendirilsin diye bu mhr vurulur. Eer bu kayt konulmazsa yaplan anlama
geersizdir. Eer bu kayt dlmezse byle bir anlama yaptn ispat etmek gerekir.
Ancak kimse ayr bir anlama yapmaz; sadece kayt koyar.
ster gerek gnderilen, ister onun devrettii yetkili hamil, kayt dlmemise ve arada
byle bir anlamann olduu bilinmiyorsa (spatlanamamsa) byle bir kaydn varln
iyiniyetli yetkili hamile kar ileri sremez. nk ahsi defiler bunlar bilmeyen 3. iyiniyetli
kar ileri srlemez.
MADDE 1151/4: (4) Eyann gvertede tanm olmas birinci veya ikinci fkraya aykr ise,
tayan, gvertede tamadan ileri gelen zya, hasar veya ge teslimden 1178 ve 1179 uncu
maddelere gre sorumlu olur. Tayann sorumluluunun snrlar hakknda, yerine gre, 1186
veya 1187 nci maddeler uygulanr.

Eer anlama, teaml, mevzuata uyulmamsa ve yk zarar grmse tayan ortaya kan
zarardan sorumludur. Bir anlama yok ya da anlama var kayt yoksa yani 2. Fkraya aykrlk
sz konusu ise TTK m. 1178, 1179 uygulanr.
MADDE 1151/5: (5) Eyann ambarda tanmas hakkndaki ak anlamaya aykr
olarak gvertede tanmas, tayann, 1187 nci madde anlamnda bir fiili veya ihmali
saylr.(OK NEML!!!)
Taraflar ykleme sresini istedikleri gibi kararlatrabilirler. Mesela Srastarya sresi 10
gndr. diyebilirler.
Srastarya sresi, hazrlk sresinin ertesi gn ilemeye balar ve aralksz hesaplanr.
Srastarya sresi 5 gn olarak kararlatrld, diyelim bu srelerin hesaplanmasnda ylba,
tatil gnleri gibi gnlerde dhildir.
Ykleme ve Srastarya Srelerinin Hesab
MADDE 1156: (1) Ykleme sresi takvime gre aralksz hesaplanr.
(2) Tatann faaliyet alannda gerekleen tesadf sebepler dolaysyla eyann gemiye
teslimi mmkn olmayan gnler de ykleme sresinin hesabnda dikkate alnr.
(3) Tayann faaliyet alannda gerekleen tesadf sebepler dolaysyla eyann gemiye
alnmas mmkn olmayan gnler ise bu srenin hesabnda dikkate alnmaz.
(4) Frtna, buz istilas veya seferberlik gibi her iki tarafn faaliyet alann ilgilendiren tesadfi
sebepler dolaysyla eyann gemiye teslim edilmesi ve alnmas imkn bulunmayan gnler
ykleme sresine eklenir; u kadar ki, ykleme sresi iinde olmasna ramen tatan bu
gnler iin tayana srastarya paras demekle ykmldr.
(5) nc ve drdnc fkralarda yazl hllerde, yklemeye fiilen devam edildii anda, sre
durduu yerden ilemeye balar.
(6) Srastarya sresi ise ikinci il beinci fkralarda belirtilen hllerden etkilenmeksizin
kesintisiz olarak hesaplanr; meerki, bu hllerin doumuna, tayan kusuruyla sebep olsun.
Gemideki vin krld, bu krlma bakmszlktan m krld yoksa tesadf bir krlma m?
Tesadf krlma ise, bu srenin hesaplanmasna etki etmez. (Ayn kurallar boaltma iinde
geerlidir.)
MADDE 1156/4: (4) Frtna, buz istilas veya seferberlik gibi her iki tarafn faaliyet alann
ilgilendiren tesadf sebepler dolaysyla eyann gemiye teslim edilmesi ve alnmas imkn
bulunmayan gnler ykleme sresine eklenir; u kadar ki, ykleme sresi iinde olmasna
ramen tatan bu gnler iin tayana srastarya paras demekle ykmldr.
Yamur ve frtna altnda ykleme yaplrsa yk slanr. Bu hallerde duraksama sresi, sreye
eklenir yani 3 gn aksama olmusa 10+3=13 gn ykleme sresi olur. Ayn kurallar boaltma
iinde vardr.
Srastarya (Demurrage (Temerrt Sresi))
Demoraj
Srestarya
Uygulamadaki Kavram
Kanundaki Kavram
(Konimentonun Arkasndaki Kavram)

Yk, yk sahibinden uzakta yk sahibinin elinde sadece konimento var. Konimentoda

sadece Yk, u gnde teslim edilecektir. yazyor. Yk, beklentimizin aksine teslim edilirse
(100 motosikletten 80i teslim edilirse) eer BK m. 49u iletirsek kusur sorumluluuna gre
yk sahibi, kusuru, illiyet ban, hukuka aykrl, zarar ispatlayacaktr. Ama yk sahibi,
tayann kusurunu nasl ispatlayabilir? Bu, aleyhe bir durumdur.
Bu nedenle TTK m. 1178de tayann, yk en bata zya/hasar/gecikmi biimde teslim
etmesi halinde peinen sorumlu olduu kabul edilmitir.
Zya: Bir daha kurulmas mmkn olmayacak derecede ykte zarar olumas, ykn yok
olmasdr. Yk hala var ama bakasnn eline giderse zayi olmu olur.
Hasar: Ykn baz zelliklerini kaybetmi olmas demektir.
Gnderilen ciro yapmadan kd teslim ederse hamil hakkn sahibi deildir. nk yetkili
hamil deildir. Hamil, kaptana konimentoyu ibraz ederse kaptan yk teslim etmelidir.
Eer kaptan, ciro zincirini kontrol etmeden hamile teslim ederse ne olur?
Yk bakmndan asl mlkiyet kimdedir? Bu yk almaya yetkili kim? Asl yetkili hamil,
gnderilendir. Mal duruyor, hibir ey olmad ama gerek yetkili hamil, mal kullanmyor bu
nedenle gerek yetkili hamil olan gnderilen, ykn zyaa uramas nedeniyle dava aar.
Tayann sorumluluu
Genel olarak
MADDE 1178: (1) Tayan, navlun szlemesinin ifasnda, zellikle eyann ykletilmesi,
istifi, elden geirilmesi, tanmas, korunmas, gzetimi ve boaltlmasnda tedbirli bir
tayandan beklenen dikkat ve zeni gstermekle ykmldr.
(2) Tayan, eyann zya veya hasarndan yahut ge tesliminden doan zararlardan, zya,
hasar veya teslimde gecikmenin, eyann tayann hkimiyetinde bulunduu srada meydana
gelmi olmas artyla sorumludur.
(3) Eya, ykleten veya onun adna veya hesabna hareket eden bir kiiden yahut ykleme
limannda uygulanan kanun ve dzenlemeler uyarnca eyann tanmak zere kendilerine
teslimi zorunlu makamlardan ya da nc kiilerden tayanca teslim alnd andan;
a) Tayan tarafndan gnderilene teslim edildii ana veya
b) Gnderilenin eyay teslim almaktan kand hllerde szleme veya kanun hkmlerine
yahut boaltma limannda uygulanan ticari teamle uygun olarak gnderilenin emrine hazr
tutulduu ana ya da
c) Boaltma limannda geerli kanun ve dzenlemeler uyarnca eyann kendilerine teslimi
zorunlu makamlara veya nc kiilere teslim edildii ana,
kadar tayann hkimiyetinde saylr.
(4) Eya, navlun szlemesinde belirlenen boaltma limannda aka kararlatrlm olan
sre veya aka kararlatrlm bir sre yoksa, olayn zelliklerine gre tedbirli bir
tayandan eyann tesliminin makul olarak istenebilecei sre iinde teslim edilmedii
takdirde teslimde gecikme olduu varsaylr.
(5) Eyann zayi olmasna dayanarak tazminat isteminde bulunabilecek kii, drdnc fkra
uyarnca teslim sresinin dolmasndan itibaren aralksz altm gn iinde teslim olunmayan
eyay zayi olmu sayabilir.
Sorumluluun sebebi olmaldr. Sorumlu tutulan adama (Tayana) Kanun koyucu,
ykmllk vermeli ki biz onun sorumluluuna gidebilelim. Navlun Szlemesinin fasnda
zellikle ykleme, istif, elden geirme, tama sresinde, koruma, gzetim (Boaltma

srasnda ve seferde geen sre iinde) gibi aamalar yani ykn geminin zerinde olduu ve
tayann hkimiyetinde olduu sre iinde tayan, tedbirli bir tayann gstermesi gereken
dikkat ve zeni gstermelidir.
Zya, hasar, gecikme, ykn tayann hkimiyetinde olduu sre iinde gereklemelidir ki
tayan, sorumlu olsun.
MADDE 1178/2: (2) Tayan, eyann zya veya hasarndan yahut ge tesliminden doan
zararlardan, zya, hasar veya teslimde gecikmenin, eyann tayann hkimiyetinde
bulunduu srada meydana gelmi olmas artyla sorumludur.
Hkimiyet sahas sresinde ziya, hasar, gecikme olmaldr.
MADDE 1178/3: (3) Eya, ykleten veya onun adna veya hesabna hareket eden bir kiiden
yahut ykleme limannda uygulanan kanun ve dzenlemeler uyarnca eyann tanmak zere
kendilerine teslimi zorunlu makamlardan ya da nc kiilerden tayanca teslim alnd
andan;
a) Tayan tarafndan gnderilene teslim edildii ana veya
b) Gnderilenin eyay teslim almaktan kand hllerde szleme veya kanun hkmlerine
yahut boaltma limannda uygulanan ticari teamle uygun olarak gnderilenin emrine hazr
tutulduu ana ya da
c) Boaltma limannda geerli kanun ve dzenlemeler uyarnca eyann kendilerine teslimi
zorunlu makamlara veya nc kiilere teslim edildii ana, kadar tayann hkimiyetinde
saylr.
Tayann hkimiyetindeki sre, ykletenin, tayann yk hkimiyet alanna teslim ald
andan ykn yetkili kiiye teslimine kadar geen ana kadar olan sredir. Yani tayana teslim
edildii andan tayann 3. Kiiye teslim ettii ana kadar geen sreye hkimiyet sresi denir.
MADDE 1178/4: (4) Eya, navlun szlemesinde belirlenen boaltma limannda aka
kararlatrlm olan sre veya aka kararlatrlm bir sre yoksa, olayn zelliklerine gre
tedbirli bir tayandan eyann tesliminin makul olarak istenebilecei sre iinde teslim
edilmedii takdirde teslimde gecikme olduu varsaylr.
Gecikmeden kast nedir? Konimentoda 45 gnlk sre kararlatrlm olabilir.
MADDE 1178/5: (5) Eyann zayi olmasna dayanarak tazminat isteminde bulunabilecek kii,
drdnc fkra uyarnca teslim sresinin dolmasndan itibaren aralksz altm gn iinde
teslim olunmayan eyay zayi olmu sayabilir.
Aralksz 60 gn teslim olunmayan eya zayi olmu saylr.
1 Aralk gn teslim edilmesi gereken yk, 60 gn boyunca teslim olunmamsa kanun;
Gecikmeden dolay dava ama, zyadan dolay dava a! diyor.
Zya, hasar ve gecikme durumundaki tazminat hesap sisteminde farklar var.
Tayann Sorumluluu
Tayann, Gemiyi Denize, Yola ve Yke Elverili Bulundurma Ykmll

TTK m. 1141: (1) Her trl navlun szlemesinde tayan, geminin denize, yola ve yke
elverili bir hlde bulunmasn salamakla ykmldr.
(2) Tayan, ykle ilgili olanlara kar geminin denize, yola veya yke elverili olmamasndan
doan zararlardan sorumludur; meerki, tedbirli bir tayann harcamakla ykml olduu
dikkat ve zen gsterilmekle beraber, eksiklii yolculuun balangcna kadar kefe imkn
bulunmam olsun.
Tayann gemiyi denize, yola, yke elverisiz bulundurmas (Bu elverisizlik davac
tarafndan ileri srlmektedir.) nedeniyle doan zararlardan tayan sorumludur. Kanun en
batan tayann sorumlu olduunu kabul etmitir. Dolaysyla zarar grenin geminin denize,
yola, yke elverisiz olduunu ispatlamas yeterlidir.
Cevap layihasnda daval tayan tedbirli tayan olarak yolculuk balayncaya kadar zerine
den her trl gzetimi yapm, tedbiri alm olmasna ramen eksiklii fark edememi
olabilir. Bu durum yolculuk balayncaya kadardr, yolculuk baladktan sonra denize, yke,
yola elverisizlik nedeniyle meydana gelen zararlar sz konusuysa baka hkmler (TTK m.
1178) kullanlr.
Mesela dmenin kilitlenmesi sonucu bir atmann meydana geldii olayda, dmenin
kilitlenmesi balangtaki bir eksiklik nedeniyle mi yoksa gemi sefere ktktan sonra m
ortaya kmtr ona baklmaldr.
Tayann kendini sorumluluktan kurtarmaldr. nk kanun onu peinen sorumlu tutmutur.
TTK m. 1178/1: (1) Tayan, navlun szlemesinin ifasnda, zellikle eyann ykletilmesi,
istifi, elden geirilmesi, tanmas, korunmas, gzetimi ve boaltlmasnda tedbirli bir
tayandan beklenen dikkat ve zeni gstermekle ykmldr.
TTK m. 1178de ise geminin yola, yke, denize elverisizlii kavram kullanlmamaktadr.
Navlun Szlemesinin fasnda ykleme; istif; gzetim; boaltma; elden geirme; tama;
koruma gibi evrelerin hepsinde yani ykn geminin zerinde tayann hkimiyetinde olduu
sre iinde tayan tedbirli bir tayandan beklenen dikkat ve zeni sarf etmekle ykmldr.
Burada kusur karinesi vardr: Tayan batan kusurlu kabul edilir. Bu yzden davacnn ii
kolaydr.
TTK m. 1178/2,3: (2) Tayan, eyann zya veya hasarndan yahut ge tesliminden doan
zararlardan, zya, hasar veya teslimde gecikmenin, eyann tayann hkimiyetinde
bulunduu srada meydana gelmi olmas artyla sorumludur.
(3) Eya, ykleten veya onun adna veya hesabna hareket eden bir kiiden yahut ykleme
limannda uygulanan kanun ve dzenlemeler uyarnca eyann tanmak zere kendilerine
teslimi zorunlu makamlardan ya da nc kiilerden tayanca teslim alnd andan;
a) Tayan tarafndan gnderilene teslim edildii ana veya
b) Gnderilenin eyay teslim almaktan kand hllerde szleme veya kanun hkmlerine
yahut boaltma limannda uygulanan ticari teamle uygun olarak gnderilenin emrine hazr
tutulduu ana ya da
c) Boaltma limannda geerli kanun ve dzenlemeler uyarnca eyann kendilerine teslimi
zorunlu makamlara veya nc kiilere teslim edildii ana kadar tayann hkimiyetinde
saylr.
Ykn tayann hkimiyetinde olduu zaman zarfnda, ykte zya, hasar, gecikme ortaya
karsa tayan bundan dolay sorumludur.

Tayann hkimiyetindeki sre; ykletenin, tayann hkimiyet alanna teslim ettii andan
ykn teslimine kadar geen sredir.
Yk sahibinin (Davacnn) buradaki devi, kendisine teslime dilen ykn tayann
hkimiyetindeyken zya, hasar, gecikme ile teslim edildiini ispat etmek, ortaya koymaktr.
Yk sahibi bu ekilde topu kar tarafa atacaktr. Tayann kendisine salkl yk gelmiti,
bu yk bana krk geldi. diyecektir. Tayann yk teslim aldnda yk salamd, bunu yk
sahibi KONMENTO ile ispat eder. Ayn zamanda ykn zya, hasar, gecikemeye
uradn da ispat etmelidir. Yk pasl diyelim bu durumda gnderilen tespit yaptrr, ykn
nasl teslim edildii ortaya kar. Zaman zarfna (Salam teslim aldndan teslim edene
kadar) da dikkat edilmelidir. 2. fkrada kusur karinesi olduu iin tayan sorumludur. Tayan
kendisini nasl kurtaracaktr? TTK m. 1141de tayan yolculuun balangcnda elverisizlik
olduunu her trl zeni gsterdii halde fark edemedim diyerek sorumluluktan kurtulurdu.
TTK m. 1178de ise daha komplekstir. Tayann sorumluluktan kurtulmas iin iki alternatif,
olaslk vardr. Tayan bunlardan birini tercih edecektir.
1. Mutlak Sorumsuzluk
Burada mutlak olarak, tartmasz, kaytsz artsz, hkimin direkt kabul edecei bir ekilde
sorumsuzluk vardr. Aada sralayacamz 3 durumdan birinin ispat halinde tayan
sorumsuzluunu ispat etmi olur.
a) Zya, hasar, gecikme teknik kusurdan kaynakland. (TTK m. 1180)
b) Yangn (Yangnn ktn ispat ederek TTK m. 1180e gre sorumluluktan kurtulma
yoludur.)
c) Seferdeyken can, eya kurtarmak zorundaydm, kurtarma faaliyeti yznden kendi
gemimdeki ykler zarar grd. Kanun kurtarmaya (c)ye nem, ncelik vermektedir. Zarar da
o kurtarma faaliyetini yaparken ortaya karsa tayann sorumsuzluu ortaya kyor. Tayan
sorumluluktan kurtuluyor. (TTK m. 1181)
Teknik Kusur ve Yangn
TTK m. 1180: (1) Zarar, geminin sevkine veya bakaca teknik ynetimine ilikin bir
hareketin veya yangnn sonucu olduu takdirde, tayan yalnz kendi kusurundan
sorumludur. Daha ok ykn menfaati gerei olarak alnan nlemler, geminin teknik
ynetimine dhil saylmaz.
(2) Tereddt hlinde zararn, teknik ynetimin sonucu olmad kabul edilir.
Denizde Kurtarma
TTK m. 1181: (1) Tayan, mterek avarya hli hari, denizde can ve eya kurtarmadan
veya kurtarma teebbsnden ileri gelen zararlardan sorumlu deildir. Teebbs, sadece eya
kurtarmaya ynelikse, ayn zamanda makul bir hareket tarz oluturmas gerekir.
Tayana Yklenemeyecek Sebep
TTK m. 1179: (1) Tayann veya adamlarnn kastndan veya ihmalinden domayan
sebeplerden ileri gelen zarardan tayan sorumlu deildir. Tayann veya adamlarnn kastnn
veya ihmalinin bu zarara sebebiyet vermediini ispat yk, tayana aittir.
(2) Tayann adamlar terimi, tamada kullanlan geminin adamlarn, tayann tama
iletmesinde alan veya kendisini temsile yetkili kld kiileri ve tama iletmesinde
almasa bile navlun szlemesinin ifasnda kulland dier kiileri kapsar. Fiil tayana
ilikin hkmler sakldr.
Teknik kusur ve yangn TTKnn 1179. maddesinde genilemi, almtr. TTK m. 1179
tayann sorumluluunu tekrar belirtmitir. TTK m. 1179/1e gre tayan, kendisinin ya da

adamlarnn kusurundan sorumludur. Tayann adamlarnn kusuru tayann kusuru gibi

kabul edilmektedir. TTK m. 1179/2de ise tayann adamlar deyiminden kimlerin
kastedildii belirtilmitir:
i. Gemi Adamlar
ii. Tama irketinde alanlar (Firmada Kullanlan Kiiler)
iii. Tayan Temsile Yetkili Kiiler
iv. Navlun Szlemesinin fasnda Kulland Her Trl Yardmc (Alt Tayanlar,
Taeronlar, Alt faclar)
TTK m. 1179/2de saylan bu kiilerin hepsi tayann adamlar kavram iinde saylr.
Bunlarn kusurundan tayan da sorumludur. Yani tayan bu kimselerin verdii zararlardan
da sorumludur. Buradaki sorumluluk kusursuz sorumluluk deildir, her ne kadar tayan
olarak Sen batan sorumlusun. dese de TTK m. 1179, bunun kusur sorumluluu olduunu
sylemektedir. Sadece zarar grene ispat yk bakmndan kolaylk salar. Tayan zararn
sebebi teknik kusurdur veya yangndr derse bunu ortaya koyduu takdirde ispat yk
davacya (Zarar Grene) geer. Yalnz bu durum sadece teknik kusur veya yangnda sz
konusudur. Yani bu iki durumda (Teknik Kusur, Yangn) ispat yk davacya, zarar grene
geer.
Ancak teknik kusur veya yangn tayann kendi kusurundan kaynaklanyorsa; bu
sorumsuzluktan yararlanamaz. Zarar gren top kendisine geldiinde teknik kusur veya
yangnda senin ahsi kusurun var, sen sorumsuzluktan yararlanamazsn diyebilir. (Madde,
gemi adamlar da dememektedir; sadece tayandan bahsetmektedir.) Yani zarar tayann
adamlarnn deil, tayann kendi kusurundan kaynaklanyorsa yine sorumlu olur; tayan
sorumluluktan kurtulamaz.
Teknik kusur ne demektir? Teknik kusurun kart kavram ticari kusurdur. Ticari kusur, ykle;
teknik kusur, gemiyle, geminin seyriyle ilgilidir. Geminin menfaati, selameti iin alnmas
gereken her trl nlem, ey teknik kusurdur. rnein; navigasyon kusuru gibi.
Geminin kimseye zarar vermeden gitmesi gereken rotada sa salim gitmesi iin alnmas
gereken tedbir, teknik tedbirdir. Ykn selameti veya zarar grmemesi nedeniyle alnan
tedbir ticari tedbirdir. te seyirde alnmas gereken her trl tedbirin alnmamas teknik
kusuru oluturmaktadr. Sorumluluktan kurtulma ise sadece TEKNK KUSUR iin
geerlidir, ticari kusurda ise tayann yapabilecei bir ey yoktur.
rnein; Ykleme esnasnda geminin dengede kalabilmesi iin balans suyu verilmektedir.
Bu su verilirken yklemenin yapld hattaki pencereler ak unutulmutur. Bu da geminin
dengesini bozacaktr. Pencerelerin ak unutulmas ise bir kusurdur. Tayan bunu teknik
kusura sokabilirse sorumluluktan kurtulabilecektir. Olayda tayann ahsi kusuru zaten
olamaz. nk o esnada gemide deildir, kendi firmasndadr. Ticari kusur olursa zaten
kurtulma imkn yoktur. Bu olayda tek doru yoktur.
Tayann avukat, bunun bir teknik kusur olduunu kantlamaya alr, pencerelerin ak
unutulmas, geminin batmasna neden olduu iin geminin selametini salamak iin alnmas
gereken bir nlemdir, bu teknik kusurdur, diyecektir. Ben pencereleri yk iin deil geminin
selameti iin kapatmalydm yorumunu yapar.
Yk sahibinin, zarar grenin avukat ise; ykn selametini gzetmek zorundasn, ykn
ncelii var, ykn selameti iin pencereler kapatlmalyd diyecektir. Sen ykleme yaparken
pencereleri ak unuttuun iin yk zarar grd. Hlbuki sen ykleme yaparken yk
korumak zorundasn, pencereleri kapatman ykn selameti iindir, yorumunu yapar.
rnein; Kmr yk varsa kmrn bulunduu yer arada havalandrlmaldr yoksa
kvlcm ve dolaysyla yangn kmaktadr. Kmr tayan bir gemi kmrn bulunduu yeri
havalandrmas gerekirken bunu yapmam ve yangn kmtr. Tayan avukat bu duruma

sevinir. nk yangn kt ve tayan gemide deildir. Bu yzden yani tayann kendi

(ahsi) kusuru bulunmamasndan dolay sorumsuzluklarn ilan ederler. Kmr sahibinin
avukat ise; Kmr ykn havalandrmak geminin selameti iin deil, benim ykmn
selameti iin alnan bir nlemdir. nk gemide kmr yk olmasa sen, salt o ambar
havalandrmazdn. Demek ki bu ykn selameti iin yani, srf yk var diye havalandryorsun.
Dolaysyla bu bir ticari kusurdur. Yk sahibi yk var diye bir ilem yapyorsa bu salt gemi
iin yaplan bir ey deildir. Yangn davalar tayan avukat iin kolay gzkmektedir.
nk nceki mutlak sorumsuzluk nedeni olan yangna dayanrlar. Yk sahibinin avukatlar
ise ikinci bir eyi aratrrlar: Yangnn neden ktn Bunu aratrrken ambar ve iindeki
blmelerin emas elde edilmeye allr. Kazan patlarsa yangn teknik kusurdan gelir, teknik
kusurla ilgilidir. Kazann bozuk, kusurlu olduunu yolculuk balayana kadar tedbirli bir
tayan gibi hareket edilmesine ramen tespit edilememi olmas halinde kan yangnda
tayann kusuru yoktur, sorumlu deildir. Sonraki elverisizlik, geminin selametiyle ilgilidir
dolaysyla teknik kusurdur, denilir.
rnein; Gemide 4 yk sahibinin yk bulunmaktadr. Biz 3. ykn sahibinin avukatyz.
Yklerin gemide bulunu emas aadaki gibidir:
Y1 ------Y2 ------ Y3 (Avukatyz) ------ Y4 (Kimyasal Madde veya Kmr) ------ KAZAN
DARES
Eer kazandan yangn kmsa, kazan dairesinin yanndaki yk ne ona baklr. Kmr,
kimyasal madde olabilir. Ancak her ikisinde de durum ayndr. nk her ikisi de s
kaynann yaknnda reaksiyon gsteren yktr. Is kaynann yannda reaksiyon gsteren
bir yk koymak yke elverisizliktir. Artk oras yangnn kayna olur. Ya da uvallanmam
arpa, buday vs. geminin her alkalannda hareket eder ve snr. Isnabilen bir trde yk de
s kaynann yanna konursa yangn kabilir. Yani bu tr ykler de bu ekilde yangnn
kayna olabilir. Yangnn k nedeni istif hatas olduunu ileri srebilirsek -ki bu yke
elverisizliktir- bu, yola kmadan nce yaplm olur ve TTK m. 1141e gideriz. Ve genelde
bu ekilde tayann yangn ile teknik kusurdan kurtulma ans yoktur. (Yangn ve teknik
kusur nedeniyle sorumluluktan kurtulma TTK m. 1178deydi.) TTK m. 1141 gereince gemi
yola, denize, yke elverisizdi denilirse; tayan sorumluluktan kurtulamaz. Bu aklamalar
dorultusunda yk sahibinin geminin denize, yola, yke elverisiz olduunu ispat etmesi daha
avantajldr. Avukat burada dedektiflik yapacaktr. Gemi adamlarnn saysnn az oluunu
gster (Makinist saysnn az olmas.) gemi yola elverisizdir. (Oh ne ala! Burin
USLUERin yorumudur. )
Geminin yola, denize, yke elverili olduunu gsteren kontrol belgelerine (Uluslararas
kontrol belgelerine) tayan sahip ve o gn kontrol yaplarak her eyin salandna dair
kanaat olumusa aksini ispat (Geminin denize, yke, yola elverisiz olduunu ispat) davac
tarafn zerindedir. Davac taraf bu belgeler olsa bile o gn iin gemi yola elverisizdi ya da
gemi adamlar yoktu gibi hususlar ispat etmek durumundadr. (TTK m. 1141 ile sonulanan
durumda) (Tayan bu belgelere sahipse de gemi yolculuk bakmndan elverisizdir.)
Gerek Olay; Gvertede tanan yk bakmndan yangn davasdr. Konteynerler tam azna
kadar doludur. Zararl, kimyasal bir madde tm konteynerlerin ortasna konulmutur. Yani
ambarda tanmas gereken yk konteynerde tanmaktadr. Bu zararl madde oksijen
peroksittir. Is ve alkalanmayla reaksiyon gstermektedir. evresindeki konteynerlerde ise;
motosikletler vardr. Gemide yangn kt ve bir kutu kimyasal madde yznden tm
motosikletler yand. Gemide yk sigortas da yoktu. Bankayla akreditif ilikisi vardr. Ve de
her bankann bir sigorta irketi vardr. Mesela Akbankta akreditif aarsan, banka Merak
etme ben sana Ak sigortadan kredi aarm, yk sigortan yaptrrm. dedi. Bir tek bu
bankacnn sylediine gvenirsek yandk. nk sigortac, sigortay yaparken poliede

yangn rizikosunu darda tutmu, teminat vermemi olabilir. Bankac, yangn rizikosunu da
ierin bir sigorta yaptrmam olabilir. Dolaysyla buna gvenmemek gerekmektedir.
Motosiklet sahibi tayan sorumlu klar. Tayann avukat sadece TTK m. 1180e gre
yangn olduu iin sorumluluu kabul etmemitir. Yk sahibinin avukat ise tayan sorumlu
klmaya alacaktr. Ve yk sahibi avukatnn elinde tek ans vardr: TTK m. 1141. nk
TTK m. 1180e gre tayan sorumlu tutabilmemiz iin tayann ahsi kusurunun bulunmas
gerekecektir. Oysa tayan gemide bile deildir. Yani tayann kendi kusuru da yoktur.
Dolaysyla TTK m. 1141e gidilir. Yangnn sebebi konteynerde tanan kimyasal maddedir.
Kimyasal madde kimin? Bu belirlenir. Bu yk motosikletlerin arasnda olmak zorunda m?
Uluslar aras istif kurallarna gre bu yk (kimyasal madde) gne grmeyen, soutmal bir
ambarda tanmaldr. Ykn yanl istifi dier ykler asndan elverisizlik yaratr. Her yk
sahibi yke elverisizlii kendi asndan deerlendirecektir. (Y1, Y2, Y3n istif ekillerini
ayr ayr deerlendirmek gerekmektedir.) Dier yk sahipleri de kimyasal madde ambarda
tanmalyd, demektedir.
Ancak dava kaybedildi. nk konimentonun arkasnda tahkim kayd vard. Bu kayt
olduunda dava tek celsede biter. Tahkim pahal bir i olduundan yk sahibi gitmedi ve
tayan sorumluluktan bu yolla kurtuldu.
2. Muhtemel Sorumsuzluk
Tayann kusursuzluk ve uygun illiyet ba karinelerinden yararland hller
TTK m. 1182: (1) Zararn aadaki sebeplerden ileri gelmesi hlinde tayan ve adamlar,
kusursuz saylr:
a) Denizin veya geminin iletilmesine elverili dier sularn tehlike ve kazalar.
b) Harp olaylar, karklk ve ayaklanmalar, kamu dmanlarnn hareketleri, yetkili
makamlarn emirleri veya karantina snrlamalar.
c) Mahkemelerin el koyma kararlar.
d) Grev, lokavt veya dier alma engelleri.
e) Ykleten, tatan ve eyann maliki ile bunlarn temsilcilerinin ve adamlarnn fiil veya
ihmalleri.
f) Hacim veya tart itibaryla kendiliinden eksilme veya eyann gizli ayplar ya da eyann
kendisine zg doal cins ve nitelii.
g) Ambalajn yetersizlii.
h) aretlerin yetersizlii.
(2) Birinci fkradaki sebeplerin ortaya kmasna tayann sorumlu olduu bir olayn yol
at ispatlanrsa, tayan sorumluluktan kurtulamaz.
(3) Zararn, durumun gereklerine gre birinci fkrada yazl sebeplerin birinden ileri gelmesi
muhtemel ise, bu sebepten ortaya kt varsaylr; ancak, aksi ispatlanabilir.
Tayan bu maddede yer alan adan hye kadar olan vakalardan birini ispat ederse; zararn bu
vakalardan kaynakland varsaylr, illiyet ban kanun koyucu kendisi koyar ama bu
karinenin aksi ispatlanabilir. Zarar gren bu zararn sebebi TTK m. 1182de yer alp tayann
ileri srd vaka deildir. Bu zararn sebebi baka bir ey diyebilir. Bu da oka dayanlan
bir sorumsuzluk durumudur. Tayan a bendine dayanr, zarar bundan dolay ortaya kt
kanun koyucunun karinesiyle ispatlanm olur. Yk sahibi istif kusuru vard diyerek bunu
ispatlayarak karineyi ykabilir. Olay bu durumda teknik bilirkiilerdedir. Tayan da ykn

hkimiyetinde olduu srece gereken zeni gsterdiini belgelerle ortaya koyar. ( TTK m.
1178/3)
zellikle a bendi ok kullanlmaktadr. Konteynerler elik halatlarla balanr. yle bir frtna
vardr ki denizin tehlikeleri nedeniyle (Byk dalgalar nedeniyle) konteyner suya debilir.
Bu durumda tayan sorumsuzdur. Ancak tayan, hemen o gnn sabah denizde frtna
olacana dair bir belge almtr. Zaten bu tr belgeleri yola kmadan nce almas
gerekmektedir. Dolaysyla zarar gren bu durumda frtna olduunu senin daha nceden
bilmen gerekirdi, o yzden konteynerleri birka halatla balaman lazmd, diyerek ykn
istifiyle ilgili bir durum olduunu ileri srebilir. Hava durumu raporunu almadan, kontrol
etmeden yola klmsa TTK m. 1141e dayanlabilir. (Yola Elverisizlik) Ancak bu durumda
da tayann sorumluluktan kurtulma ihtimali vardr. Bu kadar kuvvetli bir frtnaya hibir istif
tedbirinin dayanmayacan ispatlayarak sorumluluktan kurtulabilecektir.
TTK m. 1141e gre eksiklii yolculuun balangcna kadar tespit edemedim. Uygulamada
tayan rapora dayanarak gereken zeni gsterdiini ispat etmektedir. Ancak zarar gren,
Senin raporun, raporu aldn gn geerlidir, hlbuki bir ay sonra dmen kilitlendi geminin
batan yola elverisizlii vardr. diyebilir. Haritalarn gemide bulunmay hem bir teknik
kusur (Tayann Avukat ileri srer.) hem de yola elverisizliktir. (Zarar Grenin Avukat
ileri srer.) Gemide yk olmasa da haritalarn gemide bulunmas gerektiine gre bu bir
teknik kusurdur.
Teknik Kusur-Ticari Kusur arasndaki fark bil! Bunun bilinip bilinmediine bakarm
dedi!
Seyirle, navigasyonla ilgili geminin selameti asndan gerekli olanlar teknik kusura dairdir.
Tayann avukat da teknik kusur olduunu ileri srer, ykle alakal deildir der. Yk olmasa
da yaplmaldr.
Sorumluluun Snr
Tayann sorumluluu ispat edilince hkim neye, ne kadar tazminata hkmedecektir?
Ykleme yaplrken gemiyi dengede tutabilmek iin gemiye balans suyu baslr. Bu balans
suyu baslrken, suyu basan mekanizma bozulmu, fazla su fkrtarak ambardaki ykleri
slatm ve sonunda gemi batmtr. Bu teknik kusur mu, ticari kusur mu?
Teknik Kusur Diyenlere Gre: Ben ykten nce gemiyi dnrm geminin selameti iin
su basarm.
Ticari Kusur Diyenlere Gre: Sen yk dnmeden gemiye su basamazsn bu yzden bu
ticari kusurdur, diyor. Ykn selameti iin suyu basarsn, diyor.
nceleme (Tespit)
TTK m. 1184: (1) Gnderilen; eyay teslim almadan, tayan, kaptan veya gnderilen,
eyann hl ve durumunu, l, say veya tartsn tespit ettirmek amacyla onlar mahkemeye
veya yetkili dier makamlara ya da bu husus iin yetkili uzmanlara inceletebilir. Mmkn
olduka dier taraf da incelemede hazr bulundurulur.
(2) nceleme giderleri, bavuruda bulunana aittir. nceleme iin, gnderilen bavuruda
bulunup da sonuta tayann tazminat vermesi gereken bir zya veya hasar belirlenirse
inceleme giderleri tayana ait olur.
Ykn zya, hasar veya gecikmi ekilde verildiinin tespiti gerekmektedir. Gnderilen,
tayan veya kaptan ykn zya, hasar, gecikmeye uradnn tespitini mahkemeden
isteyebilir. Biz de bu konuda bir kurulu veya uzman bulunmamaktadr, mahkemece bu tespit

yaplmaktadr. Bu bir delil tespitidir, tespit davas deildir. Eer gnderilen tespiti istemise
tayan ve kaptan da arr; tespite katl der. Bu ekilde tespiti iki tarafl bir hale getirmi
olur ki bu daha avantajldr.
Bildirim (hbar)
TTK m. 1185: (1) Zya veya hasarn en ge eyann gnderilene teslimi srasnda tayana
yazl olarak bildirilmesi arttr. Zya veya hasar haricen belli deilse, bildirimin eyann
gnderilene teslimi tarihinden itibaren aralksz olarak hesaplanacak gn iinde
gnderilmesi yeterlidir. hbarnamede zya veya hasarn neden ibaret olduunun genel olarak
belirtilmesi gereklidir.
(2) Eyann incelenmesi taraflarn katlmyla mahkeme veya yetkili makam ya da bu husus
iin resmen atanm uzmanlar tarafndan yaplmsa bildirime gerek yoktur.
(3) Gerek veya muhtemel bir zya veya hasarn sz konusu olmas hlinde tayan ve
gnderilen, eyann incelenmesi ve koli saysnn belirlenmesi iin birbirlerine uygun olan her
trl kolayl gstermekle ykmldrler.
(4) Eyann zya veya hasar ne bildirilmi ne de tespit ettirilmi olursa, tayann eyay
denizde tama senedinde yazl olduu gibi teslim ettii ve eer eyada bir zya veya hasarn
meydana geldii belirlenirse, bu zararn tayann sorumlu olmad bir sebepten ileri geldii
kabul olunur. u kadar ki, bu karinelerin aksi ispat olunabilir.
(5) Eyann teslimindeki gecikmenin, gnderilen tarafndan, onun kendisine teslimi tarihinden
itibaren aralksz olarak hesaplanacak altm gn iinde tayana yazl olarak bildirilmesi
arttr. Sresinde bildirim yaplmayan gecikme zararlar iin tazminat denmez.
(6) Eya, fiil tayan tarafndan teslim edilmise, bu madde uyarnca kendisine yaplan her
bildirim tayana yaplm gibi ve tayana yaplan her bildirim de fiil tayana yaplm gibi
hkm ifade eder. Kaptan ve sorumlu gemi zabiti dhil olmak zere, tayan veya fiil tayan
ad ve hesabna hareket eden bir kiiye yaplan bildirim, tayana veya fiil tayana yaplm
saylr.
Ykn zayi, hasarl olduunun veya gecikmeye uradnn ihbar gerekmektedir. Yk sahibi
ihbar zamannda yapmazsa sonular olduka ardr. Gnderilen ykn hasarl ya da zayi
olduunu aka grebiliyorsa derhal tayana ihbar etmelidir. (3 Gn inde) Her iki tarafn
(Gnderilen ile Tayan) katlmyla yk tespit ettirilmise; bu tespit, ihbar yerine geer.
Ayrca TTK m. 1185teki gibi bir ihbara gerek yoktur. Bunlar yaplmadysa iki karine
domaktadr. (Yani zamannda ne yk tespit ettirilmi ne de ihbar yaplmtr.)
1. Yk gnderilene salam teslim edilmi saylr.
2. Zararn meydana geldii belirlenirse bu zarar tayann kusurundan kaynaklanmam
saylr.
(TTK m. 1185/4: (4) Eyann zya veya hasar ne bildirilmi ne de tespit ettirilmi olursa,
tayann eyay denizde tama senedinde yazl olduu gibi teslim ettii ve eer eyada bir
zya veya hasarn meydana geldii belirlenirse, bu zararn tayann sorumlu olmad bir
sebepten ileri geldii kabul olunur. u kadar ki, bu karinelerin aksi ispat olunabilir.)
Bu iki karinenin aksini ispat mmkndr. Ama olduka zordur. Bir nedenle ihbar
bulunmamaldr. Alenen, gzle grnen bir hasar deilse 3 gn iinde ihbar edilir. Gecikme
halindeki ihbar 60 gn iinde yaplr.

(TTK m. 1185/5: (5) Eyann teslimindeki gecikmenin, gnderilen tarafndan, onun kendisine
teslimi tarihinden itibaren aralksz olarak hesaplanacak altm gn iinde tayana yazl
olarak bildirilmesi arttr. Sresinde bildirim yaplmayan gecikme zararlar iin tazminat
denmez.)
TTK m. 1185/6: (6) Eya, fiil tayan tarafndan teslim edilmise, bu madde uyarnca
kendisine yaplan her bildirim tayana yaplm gibi ve tayana yaplan her bildirim de fiil
tayana yaplm gibi hkm ifade eder. Kaptan ve sorumlu gemi zabiti dhil olmak zere,
tayan veya fiil tayan ad ve hesabna hareket eden bir kiiye yaplan bildirim, tayana veya
fiil tayana yaplm saylr.
hbar, kaptana veya sorumlu gemi zabitine de yaplabilir. Yukardaki fkrada saylan kiilerin
hepsine yaplan ihbar tayana yaplm saylr.
Gecikme halindeki ihbar sresinde yaplmazsa tazminat hakk ortadan kalkar, tazminat
denmez. hbar zamannda yapmazsan karineyi rtmen gerekir. hbar yaplmamsa zaten
tazminat isteyemezsin.
Sorumluluk nasl hesaplanr? hbar zamannda yaplm veya iki tarafn katlm ile tespit
yaplm ise ne kadar istenilir? Mddeabih ne kadardr?
Sorumluluk Snrlar
TTK m. 1186: (1) Eyann urad veya eyaya ilikin her trl zya veya hasar nedeniyle
tayan, her hlde, hangi snr daha yksek ise o snrn uygulanmas kaydyla, koli veya nite
bana 666,67 zel ekme Hakkna veya zyaa ya da hasara urayan eyann gayri saf
arlnn her bir kilogram iin iki zel ekme Hakkn karlayan tutar aan zarar iin
sorumlu olmaz; meerki, eyann cinsi ve deeri, yklemeden nce ykleten tarafndan
bildirilmi ve denizde tama senedine yazlm olsun. zel ekme Hakk, fiil deme
gnndeki veya taraflarca kararlatrlan dier bir tarihteki, Trkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasnca belirlenen deerine gre Trk Lirasna evrilir.
(2) Tayann demesi gereken tazminatn toplam, eyann navlun szlemesine uygun
olarak gemiden boaltld veya boaltlmas gereken yerdeki ve tarihteki deerine gre
hesaplanr. Eyann deeri, borsa fiyatna veya byle bir fiyat yoksa, cari piyasa fiyatna
veya her ikisinin de yokluu hlinde ayn nitelikte ve kalitede eyann olaan deerine
gre belirlenir.
(3) Eya topluca bir konteyner, palet veya benzeri bir tama gerecine konmu ise, denizde
tama senedine sz konusu tama gerecinin ierii olarak yazlm her koli veya nite, ayr
bir koli veya nite saylr. Aksi hlde, byle bir tama gereci, tek bir koli veya nite saylr.
Bizzat tama gereci zyaa veya hasara urarsa, tayana ait veya onun tarafndan salanm
olmadka, tama gereci ayr bir koli saylr.
(4) Ykletenin birinci fkra uyarnca yapt bildirim denizde tama senedine yazlmsa, bu
kaytlar karine oluturur, ancak, bu karine tayan bakmndan balayc deildir; 1239 uncu
maddenin nc fkras, sz konusu kaytlar hakknda uygulanmaz.
(5) Ykleten, eyann cinsini veya deerini kasten geree aykr bildirmise, tayan, her
hlde, eyann urad veya eyaya ilikin zya veya hasar nedeniyle sorumlu olmaz.

(6) Tayann, tama sresinin almasndan doan sorumluluu, geciken eya iin denecek
navlunun iki buuk kat ile snrldr; u kadar ki, bu tutar, navlun szlemesine gre denecek
toplam navlun miktarndan fazla olamaz.
(7) Tayann, birinci ve altnc fkralarn birlikte uygulanmas hlinde toplam sorumluluu,
eyann tam zyandan sorumluluu hlinde birinci fkra gereince tazminle ykml olaca
tutar geemez.
(8) Taraflar, birinci ve altnc fkralarda ngrlen snrlardan daha yksek tutarlar
kararlatrabilirler; u kadar ki, birinci fkra bakmndan taraflarn kararlatrd snr, o
fkrada ngrlen snrlardan hangisi yksek ise, o snrdan daha dk olamaz.
Boaltma limanndaki ykn deerine gre hesaplanr. Diyelim ki 100 kilo washington
portakal zayi olmu, 100 kilo portakaln boaltma limanndaki deeri ne kadar ise zarar o
kadardr. Boaltma limanndaki deer, 50.000 TL diyelim. Zararn hepsini, gerek zarar
isteyemeyebilirim. Tayandan isteyebileceim zarar, TTK m. 1186/2dedir. Bu madde
sorumluluun st snrn belirler. zel ekme Hakk (H) tama hukukunda zel bir para
birimidir. Bu birimin deeri Merkez Bankasnn sitesinde yazmaktadr. Bir H, 2.8 TL, 1.5
Dolar eklindedir.
Hna gre TTK tazminatn st snrn belirler:
1) Ka koli veya nite hasarlysa koli veya nite bana 666,67 H,
2) Ka kilo kayp varsa her bir kilo iin 2 H vardr.
Hesaplama rnei; 1 H, 2.8 TL; 1.5 Dolardr. 100 kilo washington portakal varsa;
100*2(Kilo hesabndan)=200 H eder. O da 560 TLdir.
Kanun her iki ihtimale gre de hesapla demektedir. 100 kilo washington portakal, birinci
Hna gre TLye evirdim 30.000 TL kt; ikinci Hna gre TLye evirdim buradan
da 48.000 TL kt.
TTKda tazminatn st snrn gsteren iki ihtimale gre de hesaplama yaplr ve hangisi daha
yksekse tayann sorumluluunun azami tutar da odur. Yani tayann cebinden en fazla
48.000 TL alnabilir. Gerek zarar 50.000 TL ama zarar gren ancak 48.000 TL alabilir. Geri
kalan 2.000 TL ise eksik bortur. Dava yoluyla istenemez, tayan isterse 2.000 TLyi der.
Fakat TTK m. 1186/1 bir istisna ngrmtr.
TTK m. 1186/1: Meerki eyann cinsi ve deeri, yklemeden nce ykleten tarafndan
bildirilmi ve denizde tama senedine yazlm olsun. ()
Eer konimentoda ykn deeri, cinsi yazlmsa (100 kilo washington portakal, 50.000 TL)
o zaman st snr o yazlandr. Yazlmamsa st snr TTKnn ngrd iki ihtimale gre
hesaplanr ve yksek olan st snr olarak alnr. Uygulamada kimse ykn deerini, cinsini
yazmaz. nk bu ekilde sorumluluk artacaktr ve doal olarak tayann istedii navlun da
artacaktr. Kimse daha fazla navlun demek istemez bu nedenle de ykn deeri, cinsi
konimento zerine yazlmaz. Bu sistem zya ve hasar iindir.
Gecikme iin hesaplama farkldr:
TTK m. 1186/6: (6) Tayann, tama sresinin almasndan doan sorumluluu, geciken
eya iin denecek navlunun iki buuk kat ile snrldr; u kadar ki, bu tutar, navlun
szlemesine gre denecek toplam navlun miktarndan fazla olamaz.
Geciken eya iin denecek navlunun 2,5 kat ile snrldr. Sadece geciken eya iin denen
navlunun 2,5 katdr.
Hesaplama sorusu kmaz! Cins, deer kayd varsa onun geerli olduunun bilinmesi,
Hye gre azami sorumluluun hesaplandn bilmemiz yeterlidir! 4. Fkra
nemlidir!

TTK m. 1186/4: (4) Ykletenin birinci fkra uyarnca yapt bildirim denizde tama
senedine yazlmsa, bu kaytlar karine oluturur, ancak, bu karine tayan bakmndan
balayc deildir; 1239 uncu maddenin nc fkras, sz konusu kaytlar hakknda
uygulanmaz.
Bu fkraya gre istisnann aksinin ispat mmkndr. Konimento zerine konulan kayt
(Ykn deerine, cinsine ilikin) tayan balamayacaktr. Tayana iyiniyetli konimento
hamillerine kar dahi gerek deeri ispatlama ans verilmitir, kesin karine deildir. Tayan
aksini ispat edebilir. Yani tayan boaltma limanndaki deerin fahi olduunu ileri srerek
gerek deerin daha az olduunu ispatlayabilir.
Sorumluluun snrlama hakk tayana verilmitir. Ancak tayan yle bir davranr ki bu
hakkn kaybeder:
Sorumluluu Snrlandrma Hakknn Kayb
TTK m. 1187: (1) Zarara veya teslimdeki gecikmeye, kasten veya pervaszca bir davranla
ve byle bir zararn veya gecikmenin meydana gelmesi ihtimalinin bilinciyle ilenmi bir
fiilinin veya ihmalinin sebebiyet verdii ispat edildii takdirde tayan, 1186 nc maddede
ngrlen sorumluluk snrlarndan yararlanamaz.
(2) Zarara veya teslimdeki gecikmeye, kasten veya pervaszca bir davranla ve byle bir
zararn veya gecikmenin meydana gelmesi ihtimalinin bilinciyle ilenmi bir fiilinin veya
ihmalinin sebebiyet verdii ispat edilen tayann adamlar da 1190 nc maddenin ikinci
fkras hkmne dayanarak 1186 nc maddede ngrlen sorumluluk snrlarndan
yararlanamazlar.
TTK m. 1187, tayann pervaszca veya kasten davranmasn dzenlemektedir. Tayan bile
bile; zarar ngrmesine, bilmesine ramen; zararn stne stne gitmise ve yk sahibinin,
tayann zarar ngrerek hareket ettiini ispatlamas halinde, yk sahibi gerek zarar
zerinden talepte bulunabilir. Tayann sorumluluunu snrlandrma hakkn engelleyebilir.
Gverteye Konacak Eya
TTK m. 1151: (1) Tayan, eyay gvertede tayamaz ve kpeteye asamaz.
(2) Tayan, eyay ancak ykleten ile arasndaki anlamaya veya ticari teamle uygunsa ya
da mevzuat gerei zorunluysa gvertede tayabilir.
(3) Tayan, eyann gvertede tanmas veya tanabilecei hususunda ykleten ile anlat
takdirde denizde tama senedine bu yolda yazl bir kayd dmesi gerekir. Byle bir kaydn
dlmemesi hlinde, gvertede tama hususunda bir anlamann varln ispat yk
tayana aittir; u kadar ki, tayan, denizde tama senedini iyiniyetle iktisap eden gnderilen
dhil nc kiilere kar byle bir anlamay ileri srmek hakkna sahip deildir.
(4) Eyann gvertede tanm olmas birinci veya ikinci fkraya aykr ise, tayan, gvertede
tamadan ileri gelen zya, hasar veya ge teslimden 1178 ve 1179 uncu maddelere gre
sorumlu olur. Tayann sorumluluunun snrlar hakknda, yerine gre, 1186 veya 1187 nci
maddeler uygulanr.
(5) Eyann ambarda tanmas hakkndaki ak anlamaya aykr olarak gvertede tanmas,
tayann, 1187 nci madde anlamnda bir fiili veya ihmali saylr.

TTK m. 1151 (Gverteye Konacak Eya), tayann pervaszca hareketine rnektir.

Tazminat stemi in Sre
Hak Drc Sre
TTK m. 1188: (1) Eyann zya veya hasar ile ge tesliminden dolay tayana kar her
trl tazminat istem hakk, bir yl iinde yarg yoluna bavurulmad takdirde der.
(2) Bu sre tayann eyay veya bir ksmn teslim ettii veya eya hi teslim edilmemise,
onun teslim edilmesinin gerektii tarihten itibaren ilemeye balar.
(3) Sorumlu tutulan kiinin rcu davas, birinci fkrada ngrlen hak drc srenin sona
ermesinden sonra da alabilir. Ancak, rcu davas ama hakk, bu hakka sahip olan kiinin,
istenen tazminat bedelini dedii veya aleyhine alan tazminat davasnda dava dilekesini
tebell ettii tarihten itibaren doksan gn iinde kullanlmadka der.
(4) Bu sre, taraflarn dava sebebinin domasndan sonra yapacaklar bir anlama ile
uzatlabilir.
Tayana kar aacamz her trl tazminat davas, teslim tarihinden itibaren 1 yl iinde
almaldr. Bu sre zamanam sresi deil, hak drc sredir. Hak drc sre,
itirazdr. Hkim resen gz nnde bulunduracaktr. Zamanam ise; defidir. TTK m. 1188i
BL!
Sre (Zamanam)
TTK m. 1246: (1) 1188 inci madde hkm sakl kalmak kaydyla, gemi kira szlemeleri ile
zaman arteri szlemeleri ve navlun szlemelerinden veya konimentodan veya onun
dzenlenmesinden doan btn alacaklar bir ylda zamanamna urar.
(2) Bu sre, alacan muaccel olmasyla ilemeye balar.
Bu madde, alacak davalarna ilikindir ve buradaki zamanam 1 yldr.
Sadece hocann syledikleriyle de snrl deiliz. Tayann kendisine deil de tayann
adamlarna kar dava alrsa; navlun szlemesinin ifasnda kusur var diyerek TTK m.
1178e dayanarak tayann adamlarna kar dava aabiliriz. nk zararn sebebi tayann
adamlardr. Tayan kendi adamlarnn kusurundan da sorumludur. Yani tayan hem kendi
hem de adamlarnn kusurundan sorumludur. Tayann adamlar kimlerdir? Tayann
adamlar; gemideki, firmadaki alanlar; tayann temsilcisi; taeronu olabilir.
Tayan tama iini bizzat yapmak zorunda deildir, baka bir tayanla navlun szlemesi
akdedebilir. (Taeronun tanmdr. Alt Kira gibidir.)
Fiilen gemiyle yk tayan ve gnderilene teslim eden (Fiilen yk teslim eden), son tayan
asldr yani gnderilenin grd kii asl tayandr. (Performing Carrier) Buradaki durum
Borlar Kanunundaki Kirac-Alt Kirac ilikisinin tam tersidir. Asl tayann szleme yapt
kii ise szlemeci, alt tayandr. (Contractive Carrier)
Yk yoldayken denize dp kaybolmutur. Ykn mlkiyeti hala tatandadr. O nedenle
gnderilen dava aamaz, tatan dava amaldr. Szlemeye dayanarak kar tarafa dava
alr. Kusur asl, fiili tayandaysa; asl tayann kusurundan alt tayan sorumludur. nk
tayan adamlarnn kusurundan sorumludur. O halde tayana dava aabiliriz. Onun yerine
dorudan bu zarar douran kimseye (Alt Tayana) de dava aabiliriz. Ama bu kiiye kar
dava alrsa bunun kayna szleme deildir, davay szlemeye dayandramayz. nk

zarar grenin tayann adamlaryla bir szleme ilikisi yoktur, haksz fiil ilikisi vardr.
Haksz fiil ilikisine dayanarak dava alr. Tayann adamlarna (Alt Tayana) kar haksz
fiil ilikisine dayanarak dava alrsa (TTK m. 1190) bu adamlar (Asl Tayan) da
sorumluluktan kurtulma, sorumluluklarn snrlandrma imknlarndan yararlanrlar. (Dava
haksz fiile dayal olsa bile, TTK m. 1180)
Szleme D stemler
TTK m. 1190: (1) Tayann sorumluluktan kurtulmas hlleri ile sorumluluk
snrlandrlmasna ilikin hkmler, navlun szlemesine konu olan eyann zya, hasar veya
ge teslimi yznden, tayan aleyhine, haksz fiile veya dier bir sebebe dayanlarak alacak
btn davalarda uygulanr.
(2) Byle bir dava, tayann adamlarndan biri aleyhine alrsa, grevi veya yetkisi snrlar
iinde hareket ettiini ispat etmek kaydyla, o da, tayann sorumluluktan kurtulmas hlleri
ile sorumluluu snrlandrma hakkndan yararlanabilir.
(3) Tayan ile onun adamlarndan istenebilecek olan tazminat miktarlarnn toplam, 1187 nci
madde hkm sakl kalmak kaydyla, 1186 nc maddede ngrlen sorumluluk snrn
aamaz.
Ancak TTK m. 1187/2de yazd gibi pervaszca, kasten hareket edilmise ayn dezavantaj
tayann adamlar da yaayacaktr. Pervaszca, kasten davranma asl tayandan kaynaklanrsa
tayan sorumluluunu snrlandramaz.
!!!SORUYA BALARKEN!!!
Tayana dava alacaktr. Olay onun zerine olacak. Teslimden itibaren 1 yllk hak
drc sreyi kontrol et! nce bunu belirle!
Sonra tayan sorumlu mu? (TTK m. 1141, 1178 olayda hangisi var?)
Bu madde ayrmna da karar verdikten sonra tayann sorumluluktan kurtulma imkn var
m? Ona baklr!
hbar-Tespit sresinde yaplm mdr?
Daval olarak gsterilen kii szlemesel (Alt) tayan m, fiili (Asl) tayan m yani alt
tayann adam m?
Dava haksz fiil nedeniyle mi, navlun szlemesine dayal olarak m almtr? Ona
baklr!
Her ikisinde de sonu ayn m olur? Ayn olur her ikisinde de tayan sorumluluunu
snrlandrabilir!
Tayann adam ne demek, kim bunlar, kimlerdir BL! Arada szleme yok ona dikkat et!
Sorumluluun st snr alm m? Zararn hepsini (Gerek Zarar) isteyemezsin bunu
belirt!
Tayan kasten veya pervaszca hareket etmise ve bu durum belli ise gerek zarar
zerinden tazminat denecektir, buna dikkat et!
TTK m. 1178, 1179, 1141, 1188, 1186, 1187, 1182, 1246, 1190, 1185, 1180, 1181, 1184 !!!!
--------TEEKKRLER-------

Notun hazrlanmasnda kendi notlarn esirgemeyen Burin USLUER , rem GREL, Hatem
GNDODU, Meltem SARA, Hseyin YANAR a sonsuz teekkrler..

Baarlar