TS6373

PERAKAUNAN & KONSEP CATATAN BERGU

ringkasan

Nota: Perniagaan dan pemilik perlulah dilayan sebagai entiti yang berlainan/pisah.

ALIRAN MAKLUMAT:

Dana sendiri

Invois Jualan

Penerimaan
Tunai

Pembayaran
Tunai

Invois Belian

Kegunaan sendiri

Modal

Ambilan

Kegunaan perniagaan
Dana perniagaan

(Ambilan ditinggalkan daripada senarai akaun kerana ia adalah dianggap sebagai

liabiliti negatif (ditolak daripada Modal, dalam Kunci Kira-kira)
Kredit
Buku
Harian
Jualan

Tunai
Buku
Penerimaan
Tunai

Buku
Petty
Cash

Tunai
Buku
Pembayaran
Tunai

Kredit
Buku
Harian
Belian

LEJAR NAMAAN
(catatan beregu)
IMBANGAN DUGA
AKAUN AKHIR/PENYATA KEWANGAN
Transaksi dikategorikan kepada lima:
A. Penerimaan Tunai C. Jualan Kredit
B. Pembayaran Tunai D. Belian Kredit

E. Petty Cash

Daripada kategori-kategori ini, dua jenis transaksi dikenalpasti:

1) TRANSAKSI TUNAI
2) TRANSAKSI KREDIT
Buku
Penerimaan
Tunai

Buku
Petty
Cash

Buku
Pembayaran
Tunai

Buku
Harian
Jualan

Buku
Harian
Belian

Lejar
Dilakukan melalui proses sistem catatan beregu. Akaun-akaun yang terlibat
dalam transaksi ini ialah:
Tunai Jualan Penghutang
Modal
Belian
Pemiutang
Sewa Gaji Elektrik
Mesin kira
Van
Petty Cash
Ambilan
Makanan
Minyak
Akaun-akaun lejar ini boleh dipecahkan kepada empat:
ASET
LIABILITI
Tunai
Modal
Penghutang
Pemiutang
Mesin kira
Van
Petty Cash
PERBELANJAAN
HASIL
Belian
Jualan
Sewa
Gaji
Elektrik
Makanan
Minyak
Setelah transaksi dihantar ke lejar masing-masing, kita perlu tahu baki akaun
tersebut untuk dibawa ke hadapan, dengan menyeimbangkan sebelah debit dan
kredit akaun tersebut, dan bawa baki ke bawah.

Ibrahim Mohamed, Jabatan Sains & Pengurusan Sistem, UKM.

TS6373

Imbangan Duga
Apabila kita melakukan proses catatan beregu, kita mengatakan bahawa setiap kemasukan
debit mesti dipasangkan dengan kemasukan kredit, begitu juga sebaliknya. Oleh itu, jika
kesemua lejar tadi disenaraikan selepas penyeimbangan dibuat, kita sepatutnya mendapat
jumlah keseluruhan debit sama dengan jumlah keseluruhan kredit. Jika ianya tidak
seimbang, kita perlu mencari apa kesilapannya.

Penghutang
Jualan
Belian
Pemiutang
Tunai
Modal
Sewa
Mesin kira
Petty Cash
Ambilan
Makanan
Elektrik
Gaji
Van
Minyak
Jumlah

Debit
(RM)
100.00

Kredit
(RM)
1,617.50

1,265.00
825.00
1,167.50
6,000.00
1,200.00
250.00
30.00
450.00
5.00
160.00
800.00
3,000.00
15.00
8,442.50

Kesilapan yang tidak dapat ditunjuk oleh Imbangan Duga:

1) Tertinggal:
- tertinggal terus sesuatu transaksi
2) Tersalah masuk akaun:
- kemasukan debit dan kredit, tetapi salah akaun.
3) Tersalah masuk angka:
- angka yang dimasukkan salah, dan kesalahan ini sama pada debit dan kredit.
Akaun Akhir
Ini adalah satu ringkasan transaksi yang terlibat, bagi mencapai matlamat asal
peniaga tadi, iaitu untuk mengetahui bagaimana prestasi perniagaannya, seperti
kedudukan aset, liabiliti dan untung/rugi.
Jika diteliti dengan betul, akaun yang telah diimbangkan tadi tidaklah begitu benar
bagi menggambarkan kedudukan perniagaan ini. Kita perlu menyelaraskan akaun
Belian RM1,265, di mana tidak semua barangan yang dibeli telah dijual dalam
waktu perakaunan yang sama. Disebalik menolak Belian RM1,265 daripada Jualan
RM1,617.50, kita hanya perlu menolak kos ke atas jualan. Masih terdapat
barangan yang masih belum dijual di dalam stok, dan barangan ini masih belum
digunakan untuk mendapatkan pendapatan darinya.

8,442.50

Kesilapan yang dapat ditunjuk oleh Imbangan Duga:

1) Kemasukan sebelah sahaja:
- hanya merekodkan kemasukan pada satu pihak sahaja dan lupa pasangan
debit/kreditnya.
2) Transposisi:
- kesalahan seperti transaksi jualan tunai RM345, pada akaun tunai ditulis
dengan betul RM345, tetapi tersalah tulis RM354 pada akaun jualan.
3) Penambahan:
- gagal untuk
a)menutup akaun dengan betul
b)mencampur Imbangan Duga dengan betul
4) Prinsip:
- memasukkan kedua-dua transaksi sebagai debit, atau sebagai kredit.

Stok akhir peniaga ini adalah seperti berikut:

Dewasa
Kanak-kanak
Klasik

Bilangan
buku
20
20
180
35
65

Kos
(RM)
5
2
2
1.5
2.5

Nilai Stok
(RM)
100
40
360
52.50
162.50
715.00

Peniaga membeli buku bernilai RM1,265 dan masih ada dalam stok bernilai
RM715, oleh itu kos jualannya ialah RM550 (1265-715). Stok RM715 ini
dianggap sebagai aset kepada perniagaan, tetapi ianya untuk dijual pada masa
hadapan. Oleh itu, Stok ini dimasukkan di bawah Aset Semasa.
Ibrahim Mohamed, Jabatan Sains & Pengurusan Sistem, UKM.

TS6373
Jawab soalan di bawah ini di dalam kertas jawapan yang disediakan.
Berikut adalah transaksi bagi perniagaan ABC bagi bulan Ogos dan September 19X3:
Ogos:

1.9.X3 Jualan tunai: 30 buku dewasa @ RM6 setiap satu.

Bayar sewa RM600.
3.9.X3 Beli van untuk perniagaan, RM3,000.
Bayar petrol daripada tunai kecil, RM15.

1.8.X3 Buka akaun bank perniagaan, RM6,000.

8.9.X3 Jualan tunai:
2.8.X3 Bayar sewa bulan Ogos RM600.
Beli 20 naskah buku secara tunai, RM5 setiap satu.

10 buku klasik @ RM5.50 setiap satu

10 buku dewasa @ RM6 setiap satu

10 buku kanak-kanak @ RM5 setiap satu

4.8.X3 Beli buku dari Nadim & co. secara kredit, 20 buah @ RM2 setiap satu.
Beli 200 buah buku @ RM2 setiap satu daripada Toko Literasi bhd. secara kredit,
& 50 buku kanak-kanak @ RM1.50 setiap satu daripada pembekal yang sama.

12.9.X3 Jual secara kredit 20 buku kanak-kanak kepada SRK Jln. 3, RM100.
Terima bayaran RM 50 daripada hospital.

6.8.X3 Beli mesin kira terpakai, bayar dengan cek RM250.

7.8.X3 Beli secara kredit 100 buku klasik @ RM2.50 setiap satu daripada T&P.

15.9.X3 Jualan tunai, 20 buku dewasa @ RM9 setiap satu.

Beli 20 buah buku daripada Nadim & co. berharga RM40, secara kredit.
Bayar Toko Literasi RM300.

11.8.X3 Jualan tunai: 15 buku dewasa @ RM6 setiap satu dan 10 buku klasik @ RM5.50
setiap satu.

20.9.X3 Beli secara kredit 150 buku dewasa (RM300) dan 40 buku kanak-kanak
(RM60) daripada Toko Literasi.

12.8.X3 Jual drp buku kanak-kanak dari Nadim & co. kepada SRK Jln.3 secara kredit,
@ RM5 setiap satu.

22.9.X3 Jualan tunai: 10 buku kanak-kanak @ RM5 setiap satu

15 buku dewasa @ RM6 setiap satu

18.8.X3 Jualan tunai: 30 buku dewasa @ RM6 setiap satu, 10 buku klasik @ RM5.50
setiap satu dan 15 buku kanak-kanak @ RM5 setiap satu.
Bayar Nadim & co. RM40.

29.9.X3 Jualan tunai 30 buku dewasa @ RM5 setiap satu.

Bayar bil elektrik RM160.

20.8.X3 Tunaikan cek RM50 ke tunai kecil (petty cash).

Beli serbuk kopi & biskut RM5, diambil daripada tunai kecil.

30.9.X3 Bayar gaji pekerja RM800.

Jamuan individu di hotel, bayar RM250.

25.8.X3 Jual secara kredit kpd Hospital Kajang RM50.

Soalan:

Jualan tunai: 20 buku dewasa @ RM6 setiap satu & 5 buku klasik
@ RM5.50 setiap satu.
29.8.X3 Bayar RM200 utk baiki seluar sendiri drp akaun bank perniagaan.
Terima bayaran RM50 daripada SRK Jln.3.

Buka akaun-akaun yang terlibat dalam transaksi di atas, dan seterusnya, sediakan akaun
untung rugi (penyata pendapatan) dan kunci kira-kira bagi perniagaan ini, untuk bulan
Ogos dan September, berakhir pada 30 September 19X3.
(Anggapan: akaun tunai dan bank adalah sama)

September:
Ibrahim Mohamed, Jabatan Sains & Pengurusan Sistem, UKM.