UNIVERZITET U TUZLI

MAINSKI FAKULTET
ENERGETSKO MAINSTVO

Projektni zadatak br.2

Izmjenjiva toplote

Ime i prezime:
Broj indeksa:
Odsjek:
Datum:

SADRAJ

Mirza Meanovi
I-467/12
Energetsko mainstvo
29.04.2016.

1. Toplotni proraun................................................................................................................................................... 4
1.1 Toplotni bilans..................................................................................................................................4
1.2. Komora za obaranje pregrijanja.........................................................................................................5
1.3. Srednje temperaturne razlike.............................................................................................................6
1.3.1. Srednja logaritamska temperaturna razlika..................................................................................6
1.3.2. Srednja temperatura vode...........................................................................................................6
1.4. Koeficijent prenosa toplote.................................................................................................................6
1.4.1. Ukupni koeficijent prenosa toplote..............................................................................................6
1.4.2. Proraun toplotnog otpora na strani vode ( R 2 ).......................................................................6
1.4.3. Toplotni otpor kroz stjenku cijevi ( Rs ).......................................................................................7
1.4.4. Toplotni otpor naslaga kamenca i prljavtine ( R k ).....................................................................8
1.4.5. Ukupan otpor provoenju toplote kroz cijevi i naslage...............................................................8
1.4.6. Toplotni otpor na strani vodene pare ( R 1 )................................................................................8
1.5.Odreivanje dimenzija prikljuka.........................................................................................................12
1.5.1.Prikljuak za dovod i odvod vode.................................................................................................12
1.5.2.Prikljuak za dovod pare.............................................................................................................13
1.5.3.Prikljuak za odvod kondenzata...................................................................................................13
2.Proraun pada pritiska na strani prijemnika toplote (vode)...................................................................................13
3.Proraun vrstoe osnovnih elemenata............................................................................................................... 14
3.1.Proraun omotaa.............................................................................................................................14
3.1.1.Proraun omotaa parnog dijela...................................................................................................14
3.1.3. Dance izloeno unutranjem pritisku............................................................................................15
3.2. Proraun vijanih veza......................................................................................................................16
3.2.1. Dovod i odvod vode DN250 (P1 i P2)...........................................................................................16
3.2.2. Dovod pare DN300 (P3).............................................................................................................17
3.2.3. Odvod kondenzata DN150 (P4)...................................................................................................18
3.3.Izrezi cilindrinog omotaa izloeni unutranjem pritisku.......................................................................19
3.3.1. Dovod i odvod vode DN250 (P1 i P2)...........................................................................................19
3.3.2. Dovod pare DN300 (P3).............................................................................................................20
3.3.3. Odvod kondenzata DN150 (P4)...................................................................................................21
3.4. Manometar,Termometar i Termostat (P5, P6, P7).................................................................................22
3.5. Proraun zavara na prikljunoj cijevi...................................................................................................23
3.6. Proraun uzdunog zavara na cilindrinom platu...............................................................................23
3.7.Proraun neankerisanih okruglih ploa................................................................................................23
3.7.1. Neankerisana okrugla ploa bez dodatnih momenata....................................................................23
4. Ojaanje plata na mjestu privrenja nogu...................................................................................................... 24
4.8. Povrinski pritisak na mjestu privrenja nogu...................................................................................26
4.9. Naprezanje u uki za noenje...........................................................................................................27
4.9.1. Naprezanje na savijanje.............................................................................................................27
4.9.2. Naprezanje na istezanje.............................................................................................................28
4.9.3. Naprezanje na smicanje.............................................................................................................28

5. Kontrolni proraun stabilnosti posude................................................................................................................. 28

6. Specifikacija materijala sa orjentacionim cijenama.............................................................................................29
Literatura................................................................................................................................................................. 30

Projektni zadatak br. 2

Za potrebe procesne inudstrije potrebno je uraditi mainski projekat niskotlanog izmjenjivaa
toplote prikazanog na slici br.3:
3

Parametri fluida su :
Primarni fluid-vodena para:
-

p=500 [kPa ]
t 1 u=190[ c ]
t 1 iz =t zas

Radni pritisak
Ulazna temperatura
Izlazna temperatura

Sekundarni fluid-voda koja se grije:

-

M =60[kg /s ]
p2=1,85[ MPa]
t 2 u =25[c ]
t 2 i=75 [c]

Protona masa
Radni pritisak
Ulazna temperatura
Izlazna temperatura

Gubitak toplote dovedene ogrjevnom vodenom parom iznosi 1,5 %

Radne pritiske usvojiti kao projektne, to se takoer odnosi i na temperature.
Projektno rijeenje treba da sadri:
- toplotni proraun izmjenjivaa topline
- proraun pada pritiska na strani prijemnika toplote
- proraun vrstoe osnovnih elemenata
- proraun zavarenih spojeva
- specifikacija materijala sa orijentacionim cijenama
- sklopni crte rezervoara sa detaljima veza i karakteristinih dijelova
- popis koritenih propisa pri izradi projekta

1. Toplotni proraun
1.1 Toplotni bilans
Koliina toplote koja se predaje vodi ( prijemniku toplote )

Qv =M (h '2' h'2 )

t=20[ C ]
iz TDT slijedi da je
p=18 i
kJ
h 2 =85,5
- entalpija vode na ulazu u izmjenjiva
kg

Za

[ ]

Za

p=18

h 2=377,95
''

t=90[ C]

[ ]
kJ
kg

iz TDT slijedi da je

- entalpija na izlazu iz izmjenjivaa

'

Qv =M (h 2 h2 )
Q v =45(377,95 85,5)
Qv =13160,25 [kW ]
Koliina toplote koju predaje vodena para
Q
Q p= v
p
p=1 x
p=10,015
p=0,985
13160,25
Q p=
0,985
Q p=13360,66 [kW ]
Protona masa ogrevne pare
M 1=
Za

Qp
kg
( h 1ul h 1 iz ) s

[ ]

p=5

h1 ul =2833

t=190[ C ]

interpolacijom iz TDT slijedi

[ ]
kJ
kg

t z=151,84 [ C ]

- temperatura zasienja za pritisak

[ ]
[ ]

kJ
kg
kg
M 1=6,093
s

h1 iz =640,1

p=5

1.2. Komora za obaranje pregrijanja

Uslov da bi se uvela komora je :
T =t 1 ul t z >5 [ C]
T =190 151,84
T =38,16>5[ C]
Komora za obaranje predgrijanja je potrebna.

1.3. Srednje temperaturne razlike

1.3.1. Srednja logaritamska temperaturna razlika
t srln=

t v t m
ln

tv
tm

( )

t v=t z t 2 ul
t v=151,84 20
t v=131,84 [ C]
t m=t z t 2 iz
t m=151,84 90
t m=61,84 [C ]
t srln=92,47 [ C ]
1.3.2. Srednja temperatura vode
t 2 =t z t srln
t 2 =151,85 92,47
t 2 =59,38[C ]

1.4. Koeficijent prenosa toplote

1.4.1. Ukupni koeficijent prenosa toplote
1
k=
d d
1
1 du
+ v u + u + u +
v dv
v d v d sr
u 2
v =1
u =2
v debljina naslaga sa vanjske strane
u debljina naslaga sa unutranje strane
v koeficent provoenja toplote sa vanjske strane
u koeficient provoenja toplote sa unutranje strane
1
R
R=R 1+ R s +Rk + R2

k=

1.4.2. Proraun toplotnog otpora na strani vode ( R 2 )

R 2=

w du
1
2=0,023 2
2
du

0,8

( )

P0,4
r

Nu Nuseltov broj
du unutranji prenik
Re Rejnoldsov broj
Pr Prandtlov broj
w brzina strujanja
- kinematski viskozitet
N u=0,023 Re 0,8 P0,4
r ()
Da bi jednakost (*) bila ispunjena mora biti ispunjen uslov
1< Pr < 200
Re > 104
Usvajam :
1
Prenik cijevi i debljina stjenke :
30 X 2 JUS C . B 5. 230 1970
d v =30 [mm]
d u=26 [mm]
2[mm]
2
Brzina strujanja :
Na osnovu preporuka za glavni kondenzat( 1,5 3 ) m/s usvajam
3

Raspored cijevi
Usvajam koridorni raspored cijevi sa veliinom parametra t
t=( 1,25 1,3 ) d v
t=1,25 30
t=37,5[mm]

p=18
t 2 =59,38[C ]

Za

2=0,6524

[ ]
[ ]
W
2
m K

2=0,476 106

- iz dijagrama TDT str. 60

m2
s

Pr=3,00534
1< Pr< 200
26 103 1,5
=
6
0,322 10
4
=81932,773>10

w=1,5[

m
]
s

poto su ispunjeni uslovi to je :

2 w d u 0,8 0,4
0,6524
W
1
2=0,023
Pr 2=0,023
( 81932,773 )0,8 3,005340,4 2=7641,736 2
R 2=
du

0,026
2
m K

[ ]

( )

R 2=1,309 104

[ ]
2

m K
W

1.4.3. Toplotni otpor kroz stjenku cijevi ( Rs )

C d SR 0,002 28

C d U
46 26
2 mm
W
46 2
- toplotna vodljivost za elik
m K
d sr =+d u=26+2=28 mm srednji prenik cijevi

Rc

[ ]

Rc=0,468 104

[ ]
m2 K
W

1.4.4. Toplotni otpor naslaga kamenca i prljavtine ( R k )

Rk =R u+R v

du
dv

[ ]

m
s
t=59,38[ C ]
w=1,5

hemijski pripremljena voda

Ru = 0,9 * 10-4 m2K/W
Rv = 1,85 * 10-4 m2K/W
Rk = 2,5010-4 m2K/W
1.4.5. Ukupan otpor provoenju toplote kroz cijevi i naslage
Rp = Rc + Rk
Rp = ( 0,468 + 2,50 ) 10-4
Rp = 2,968 10-4 m2K/W
1.4.6. Toplotni otpor na strani vodene pare ( R 1 )
Odreujemo zbir R2 + Rp
R2 + Rp = ( 1,309 + 2,968 ) 10-4

R2 + Rp = 4,277 10-4 m2K/W

KORAK 1 :
Pretpostavimo :
R01 = 0,00045> R2 + Rp
m2K/W
Ogrevna povrina preko koje se rauna razmjena toplote je :
Ao = QvR01 / T sr ln
Ao = 13160,25 4,5*10-4 / 92,47
Ao = 64,044 m2
Broj cijevi u jednom vodenom putu
n = 4M v2 / ( du2 w )
Za p = 18 bar i t = 59,38 C slijedi da je (iz TDT )
v2 = 0,0010167 m3/kg
n = 4 45 0,0010167/ ((0,026 )2 3,14 1,5 )
n = 303,45
Iz konstruktivnih razloga usvajam n = 304 cijevi
Duina cijevi u jednom vodenom putu
,
A0
64,044
l0

d u n1 0,026 58
L0=13,52m
Zbog ogranienja duine ( 3 8 m ) usvajam broj vodenih puteva
nvp 2
Duina cijevi sa usvojenim brojem vodenih puteva je :
l vp = lo / n vp
l vp = 6,76 m
Ukupan broj cijevi u cijevnom zidu je :
ncp = n vp n
ncp = 2 304
ncp = 608 cijevi
Prenik plata na osnovu usvojenog rasporeda
t = 37,5 mm
dv = 30 mm
r = 8 30 + 37,5/2
r = 138,75 mm usvajam r=150
ru = 2 dv + r + 37,5

ru = 60 + 150 + 37,5
ru = 247,5 mm usvajam ru=250 mm (sljedea vea standardna veliina za prirubnicu)
Du = 2 r u
Du = 2 * 250
Du = 500 mm
Broj cijevi po vertikali i = 14
Potrebno je odrediti reim strujanja to se radi na osnovu kritine vrijednosti koeficienta i
B4
d v T1
kr= 0,16 A
q01 = T sr ln / R01
q01 = 92,47/0,00045
q01 = 205.5 kW/m2 - orjentacioni specifini tok
Otpor provoenja toplote kod kondenzacije pare
R101 = R01 ( R2+ Rp )
R101 = 0,223 10-4 m2K/W
Sada je
t101 = q01 R101
t101 = 4,6 C - orijentaciona temperaturna razlika kod prvog priblienja
t101 = tz 0,5 T101
t101 = 151,85 0,5 * 4,6
t101 = 149,55 C
Odreivanje A i B interpolacijom na osnovu t 101
A =13147,8
B = 44622,4
i kr = 0,45
Na osnovu i kr = 0,5 iz dijagrama na strani 6 priloga odreuje se
i kr i ako je :
i kr > i strujanje je laminarno
i kr < i strujanje je turbulentno
Za i kr = 0,45=> i kr = 14
i kr< i = 8
strujanje je turbulentno
Koeficijent prelaza toplote za turbulntno strujanje
i
i
0,72 A
11 i k
0,16(1 k ) B
i 4 d V T101
i
koeficient koji zavisi od broja vertikalnih redova i i bira se iz dijagrama na strani 6

10

Za i = 8 koeficijent ima vrijednost = 0,52

11 = 5736,53 W/m2K

1 du
1
0,026

d v 5736,53 0,030
R11=
R11 = 1,51 10-4 m2K/W
Sada je orjentacioni specifini tok u prvom pribliavanju
q11 = T101 / R11
q11 = 4,6/0,000151
q11=30447,74 W/m2
KORAK 2
Usvajam toplotni otpor R02> R01
R02 = 0,0005 m2K/W
q02 = T sr ln / R02
q02 = 92,47 / 0,0005
q02 = 184940 W/m2
Otpor provoenja toplote kod kondenzacije u drugom koraku
R102 = R02 ( R2+ Rp )
R102 = 0,723 10-4 m2K/W
Sada je
T102 = q02 R102
T102 = 13,37 C - orijentaciona temperaturna razlika kod drugog pribliavanja
t102 = tz 0,5 T102
t102 = 151,85 - 0.5 13,37
t102= 145,165C
Odreivanje A i B na osnovu t102
A = 13906,92
B = 44247,5
i kr = 0,212
Na osnovu i kr =0,212 iz dijagrama na strani 6 priloga odreuje se
i kr i ako je :
i kr > i strujanje je laminarno
i kr< i strujanje je turbulentno
Za i kr = 0, 212 => i kr = 24
i kr> i = 14
strujanje je laminarno
Koeficijent prelaza toplote za turbulntno strujanje

11

 12 i

ik
i

0,72 A
4

d V T102

koeficient koji zavisi od broja vertikalnih redova i i bira se iz dijagrama na strani 6

Za i = 14
= 0,4
12 = 8120,5 W/m2K
R12 = du / ( dv12 )
R12 = 0,026 / ( 8120,5 *0,03)
R12 =1,067 10-4 m2K/W
Sada je orjentacioni specifini tok u prvom pribliavanju
q12 = T102 / R12
q12 = 125585,75 W/m2
Stvarni toplotni tok :
q01 q12 q11 q02
q
(q01 q12 ) ( q11 q02 )
q = 178855,022 W/m2
Stvarni toplotni pad na strani kondenzata
T1 = q R1=178855,022 0,893 10-4
T1 = 15,6 C
Ukupni toplotni otpor je
R= Tsr ln /q=92,47/178855,022
R=5,17 10-4
Toplotni otpor na strani vodene pare :
R1 = R - (R2+RP)
R1=5,17 10-4 -4,277 10-4
R1 = 0,893 10-4 m2K/W
Stvarna ogrevna povrina :
A = Qv / q
A=131602500/178855,022
A = 73,58 m2
Stvarna duina cijevnog registra
l = A / ( du ncp )
l=73,58/(0,026 3.14 608)
l = 7,7656 m

12

1.5.Odreivanje dimenzija prikljuka

4 M v
w
D=
1.5.1.Prikljuak za dovod i odvod vode
-Unutranji prenik
4 M 2 v 2

w2

4 45 0,0010167
0,197
1,5

Dpvu=
m
Usvajam cijev sa prirubnicom JUS.C.J.1033-1961 ,Strojarski prirunik,Bojan Kraut strana 355
prenika D=200 mm, =11 mm
1.5.2.Prikljuak za dovod pare
-Unutranji prenik
4 M 1 v1

w1

4 6,093 0,4148
0,283m
40

Dppu=
w1 40 m/s-usvojena vrijednost

v1 0,4148 m3/kg -za p =5bar i t =190c

1
1
Usvajam cijev sa prirubnicom JUS.C.J.1033-1961 ,Strojarski prirunik,Bojan Kraut strana 355
prenika D=300 mm, =13 mm

1.5.3.Prikljuak za odvod kondenzata

-Unutranji prenik
4 M 1 v1z
0,130 m
w1 z
Doku=
w1z 0,5 m/s-usvojena vrijednost

v1z 0,0010927 m3/kg-za p =5bar i t =151,84c

1
zas
Usvajam cijev sa prirubnicom JUS.C.J.1033-1961 ,Strojarski prirunik,Bojan Kraut strana 355
prenika D=150 mm, =10 mm

13

2.Proraun pada pritiska na strani prijemnika toplote (vode)

l
w2
(
)
v 0,47
2
p= d u
bar

1 1,5 koeficijent usljed ulaska i izlaska iz komore pod uglom 90

2 1

koeficijent na izlazu iz cijevnog registra

3 2,5 koeficijent zbog promjene smjera za 180

0.03 keficijent trenja za celicne cijevi
Z-broj vodnih prolaza-2
suma mjesnih otpora
w - brzina vode u cijevima
Na osnovu odnosa Re i du / k gdje je
k - apsolutna hrapavost za eline beavne cijevi
k = 0,02 mm
du / k = 1300
l = 46 m
du = 0,026 m
w = 1,5 m/s
= + + + +
1

1 - promjena smjera za 180 iz jednog u drugi vodeni put

1 = 1 2,5 = 2,5
2 - udar i promjena smjera u ulaznoj i izlaznoj komori
2 = 2 1,5 = 3
3 - ulaz u prostor cijevnog registra pod uglom 90
3 = 1,5
4 - Promjena smjera kretanja kroz pregrade u cijevnom registru
4 = 4 1,5 = 6
5 - izlaz iz cijevnog registra
5=1
p< 0,5 bar

14

3.Proraun vrstoe osnovnih elemenata

3.1.Proraun omotaa
3.1.1.Proraun omotaa parnog dijela
Izvedbeni podaci su:
s=8
[mm] - debljina stjenke cilindra
Ds=516
[mm] - vanjski prenik cilindra
Du=500
[mm] - unutranji prenik cilindra
Materijal:
.0361
Proraunski podaci:
p=18,5
[bar]
K=360
[N/mm2]
S=1,5
v=0,93
c1=0,5
c2=1

[mm]
[mm]

- proraunski pritisak
s
Du
- proraunska vrstoa pri t=20C
Ds
Du
- stepen sigurnosti za valjani i kovani elikD S
- koeficijent valjanosti zavarenog spoja
- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala
- dodatak zbog smanjenja debljine lima usljed korozije i habanja

Uslov primjene:
Ds
516
1,2
1,032 1,2
Du
500
Kontrolni proraun debljine stjenke:
Ds p
516 18,5
c1 c 2 s
0,5 1 s 3,63 mm
K
360
20 p
20
0,93 18,5
S
1,5
S=
Ds p
1200 3
s=
+c 1 +c 2 s=
+ 0,35+1=2,65 [ mm ]
Poto je dobijeno
K
230
20 v + p
20
0,9+3
S
1,5
s manje od pretpostavljenog (8 mm)

15

h1

Ds p
1200 3
+c 1 +c 2 s=
+ 0,35+1=2,65 [ mm ]
za debljinu
K
230
20 v + p
20
0,9+3
S
1,5
cilindrinog omotaa usvajamo 8 mm .
s=

3.1.2.Proraun omotaa vodene komore

Obino se usvaja isti vanjski prenik omotaa i za vodenu komoru i za parni dio isti materijal
.0361.
Izvedbeni podaci:
s=8
[mm] - debljina stjenke cilindra
Ds=516
[mm] - vanjski prenik cilindra
Du=500
[mm] - unutranji prenik cilindra
Materijal:
.0361
Proraunski podaci su:
p=5
[bar]
K=360
[N/mm2]
S=1,5
v=0,93
c1=0,5
[mm]
c2=1
[mm]

- proraunski pritisak
- proraunska vrstoa pri t=20C
- stepen sigurnosti za valjani i kovani elik
- koeficijent valjanosti zavarenog spoja
- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala
- dodatak zbog smanjenja debljine lima usljed korozije i habanja

Uslov primjene:
Ds
516
1,2
1,032 1,2
Du
500
Kontrolni proraun debljine stjenke:
Ds p
516 5
c1 c 2 s
0,5 1 s 2,07 mm
K
360
20 p
20
0,93 5
S
1
,
5
S=
Ds p
1200 3
s=
+c 1 +c 2 s=
+ 0,35+1=2,65 [ mm ]
Poto je dobijeno
K
230
20 v + p
20
0,9+3
S
1,5
s manje od pretpostavljenog (8 mm)
Ds p
1200 3
s=
+c 1 +c 2 s=
+ 0,35+1=2,65 [ mm ]
za debljinu
K
230
20 v + p
20
0,9+3
S
1,5

mm
cilindrinog omotaa usvajamo 8
.
3.1.3. Dance izloeno unutranjem pritisku
Izvedbeni

podaci:

se=8

[mm]

Ds=516
R=412,8
r=79,464

[mm]
[mm]
[mm]

- debljina stjenke cilindra

R
- vanjski prenik cilindra
- unutranji poluprenik sfernog dijela danca (R=0,8 D s)
- unutranji poluprenik trusnog dijela danca (r=0,154D s)
16

h=28
h1=126,5
a=0
Materijal:
Proraunsk
i
p=18,5
K=360

[mm]
[mm]
[mm]

Ds
- visina cilindrinog dijela danca (h3,5s e)
- visina sfernog dijela danca (h1=0,255 Ds -0,635se)
- rastojanje vanjskih povrina danca i prikljuka (a0,1 D s)
.0361

podaci:
[bar]
[N/mm2]

- proraunski pritisak
- proraunska vrstoa pri t=20C

S=1,5
v=0,93
c1=0,5
c2=1
di=0
=2

- stepen sigurnosti za valjani i kovani elik

- koeficijent valjanosti zavarenog spoja
[mm]
- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala
[mm]
- dodatak zbog smanjenja debljine lima usljed korozije i habanja
[mm]
- unutranji prenik izreza na dancu
- koeficijent oblika danca
sc c1 c 2
8 1,5
0,001
0,1
0,0126 0,001 0,0126 0,1
Ds
516

516 18,5 2
Ds p
1,5 s 3,638
c1 c 2 s
360
K
40
0,93
40
mm
1,5
S
S=

Usvaja se debljina danceta 8 mm

3.2. Proraun vijanih veza

3.2.1. Dovod i odvod vode DN200 (P1 i P2)
Na osnovu vanjskog prenika cijevi 220 mm (200 mm - unuranji prenik+2s), za dati
standard odabiremo:
Prirubnica
Ravna
NP6
D2=264
[mm]
- unutranji prenik prirubnice
D=340
[mm]
- vanjski prenik prirubnice
Dk=295
[mm]
- prenik podionog kruga prirubnice
=11
[mm]
- debljina stijenke prirubnice
Unutranji prenik prirubnice je za 1 mm manji od vanjskog prenika prikljune cijevi radi
lakeg sastavljanja prirubnice sa cijevi (zagrijavanjem, navlaenjem ili nekom drugom metodom
spajanja)
Prema JUS M.B6.191 odabiremo:
Vijci
M24
- oznaka navoja
n=12
- broj vijaka
d=26
[mm]
- prenik otvora za vijke
17

Kontrolni proraun vijaka:

Izvedbeni podaci (vijak M24):
dk=20,139 mm
- promjer jezgra navoja vijka
ds=24 mm
Materijal:

- promjer tijela vijka

8.8 i 8
- vijak i navrtka

Proraunsk podaci:
i
p=5
[bar]
- proraunski pritisak
2
K=360
[N/mm ] - proraunska vrstoa pri t=20C
di=269
- unutranji prenik prirubnice
S=1,8
- faktor sigurnosti ( vijak sa punim tijelom)
d D =200
[mm]
- srednji prenik zaptivaa
[mm]
- korisna irina zaptivaa
b D =25
[mm]
-korisna irina zaptivaa
c5=3
k1=27,5
[mm]
- koeficijent zaptivaa za stanje pri radu (k1=1,1 bD )
Z=1,51
[mm]
- konstruktivni dodatak
S D =1,2
- koeficijent
n=12
- broj vijaka
=1
- pomoni koeficijent
2
p di
5 3,14 264 2
FRB

27369,55 N
40
40
2
2
p d D di
FFB
0 N
bez rubnog momenta dD=di
40
p
FDB d D S D k1 103627,25
10
FSB FRB FFB FDB 37736,8 N

dk z

FSB
c5
K n
=7,585 mm

Izvedeni prenik jezgra navoja vijka dk=20,139 mm zadovoljava.

3.2.2. Dovod pare DN300 (P3)

Na osnovu vanjskog prenika cijevi 326 mm (300 mm - unuranji prenik+2s), za dati

standard odabiremo:
Prirubnica
Ravna
NP6
D2=326
[mm]
- unutranji prenik prirubnice
D=445
[mm]
- vanjski prenik prirubnice
Dk=400
[mm]
- prenik podionog kruga prirubnice
=13
[mm]
- debljina stijenke prirubnice
Prema JUS M.B6.191 odabiremo:
Vijci
M24
- oznaka navoja
n=12
- broj vijaka
d=26
[mm]
- prenik otvora za vijke
18

Kontrolni proraun vijaka:

Izvedbeni podaci (vijak M24):
dk=20,139 mm
- promjer jezgra navoja vijka
ds=24 mm
Materijal:

- promjer tijela vijka

8.8 i 8
- vijak i navrtka

Proraunsk podaci:
i
p=18,5
[bar]
- proraunski pritisak
2
K=360
[N/mm ] - proraunska vrstoa pri t=20C
di=326
- unutranji prenik prirubnice
S=1,8
- faktor sigurnosti ( vijak sa punim tijelom)
dD=300
[mm]
- srednji prenik zaptivaa
bD=25
[mm]
- korisna irina zaptivaa
c5=3
[mm]
-korisna irina zaptivaa
k1=27,5
[mm]
- koeficijent zaptivaa za stanje pri radu (k1=1,1 bD )
Z=1,51
[mm]
- konstruktivni dodatak
SD=1,2
- koeficijent
n=12
- broj vijaka
=1
- pomoni koeficijent
2
p di
18,5 3,14 326 2
FRB

154339,32 N
40
40
2
2
p d D di
FFB
0 N
bez rubnog momenta dD=di
40
p
FDB d D S D k1 57509,1 N
10
FSB FDB FRB FFB 211848,42 N

dk z

FSB
c5
K n
=13,574 mm

Izvedeni prenik jezgra navoja vijka dk=20,139 mm zadovoljava.

3.2.3. Odvod kondenzata DN150 (P4)
Na osnovu vanjskog prenika cijevi 166 mm (150 mm - unuranji prenik+2s), za dati
standard odabiremo:
Prirubnica
Ravna
NP6
D2=209
[mm]
- unutranji prenik prirubnice
D=285
[mm]
- vanjski prenik prirubnice
Dk=240
[mm]
- prenik podionog kruga prirubnice
=10
[mm]
- debljina stijenke prirubnice
Prema JUS M.B6.191 odabiremo:
Vijci
M20
- oznaka navoja
n=8
- broj vijaka
d=22
[mm]
- prenik otvora za vijke
19

Kontrolni proraun vijaka:

Izvedbeni podaci (vijak M20):
dk=16,933 mm
- promjer jezgra navoja vijka
ds=20 mm
Materijal:

- promjer tijela vijka

8.8 i 8
- vijak i navrtka

Proraunsk podaci:
i
p=5
[bar]
- proraunski pritisak
2
K=360
[N/mm ] - proraunska vrstoa pri t=20C
di=160,5
- unutranji prenik prirubnice
S=1,8
- faktor sigurnosti ( vijak sa punim tijelom)
dD=150
[mm]
- srednji prenik zaptivaa
bD=16
[mm]
- korisna irina zaptivaa
c5=3
[mm]
-korisna irina zaptivaa
k1=17,6
[mm]
- koeficijent zaptivaa za stanje pri radu (k1=1,1 bD )
Z=1,51
[mm]
- konstruktivni dodatak
SD=1,2
- koeficijent
n=12
- broj vijaka
=1
- pomoni koeficijent
2
p di
5 3,14 160,5 2
FRB

10110,9 N
40
40
2
2
p d D di
FFB
0 N
bez rubnog momenta dD=di
40
p
FDB
d D S D k1 4973,76 N
10
FSB FDB FRB FFB 15084,66 N

dk z

FSB
c5
K n
=4,87 mm

Izvedeni prenik jezgra navoja vijka dk=16,933 mm zadovoljava.

3.3.Izrezi cilindrinog omotaa izloeni unutranjem pritisku

3.3.1. Dovod i odvod vode DN200 (P1 i P2)
Izvedbeni podaci:

Ss = 8

[mm]

debljina stjienke prikljuka

-prikljuka

ds= 266

[mm]

- vanjski promjer prikljuka

se = 8

[mm]

- debljina stjenke cilindra

20

Ds = 516

[mm]

- vanjski promjer cilindra

Du = 500

[mm]

- unutarnji promjer cilindra

Materijal:

.0361

Proraunski podaci:
p=5

[bar]

- proraunski pritisak

K = 360

[N/mm2]

- proraunska vrstoa pri t = 20 0C

S = 1,5

- stepen sigurnosti

vA= 0,42

- koeficijent oslabljenja izrezom

c1= 0,35

[mm]

- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala

c2= 1

[mm]

- dodatak zbog smanjena debljine danca usljed koroz. i habanja

sA= 13

[mm]

- debljina stjenke suda oko izreza

du= 250

[mm]

- promjer izreza (unutarnji promjer prikljuka)

h=5

[mm]

- visina ojaanja izreza

b = 20

[mm]

- irina ojaanja izreza

Uslov koji mora biti spunjen:

s c c
5 1,35
0,002 c 1 2 0,1
0,00707 0,001 0,00707 0,1
Ds
516
Za odreivanje koeficijenta oslabljenja V A za izreze vrijede izrazi:

s s c1 c2 5 1,35

0,313
s A c1 c2 13 1,35
du

Du s A c1 c2 s A c1 c2

250
3,238
500 13 0,35 1 13 0,35 1

Prema slici 7 vA = 0,42

Za potrebnu debljinu stjenke suda oko izreza vrijedi izraz:
Ds p
500 5
c1 c 2 s
0,35 1 s 2,58 mm
K
360
20 p
20
0,42 5
S
1,5
s=

Potrebna debljina stijenke je manja od usvojene i nisu nam potrebna ojaanja na ovim
prikljucima.
3.3.2. Dovod pare DN300 (P3)
Izvedbeni podaci:
Ss = 8

[mm]

-debljina stjienke prikljuka

ds= 316

[mm]

- vanjski promjer prikljuka

se = 8

[mm]

- debljina stjenke cilindra

21

Ds = 516

[mm]

- vanjski promjer cilindra

Du = 500

[mm]

- unutarnji promjer cilindra

Materijal:

.0361

Proraunski podaci:
p = 18,5

[bar]

- proraunski pritisak

K = 360

[N/mm2]

- proraunska vrstoa pri t = 20 0C

S = 1,5

- stepen sigurnosti

vA= 0,36

- koeficijent oslabljenja izrezom

c1= 0,35

[mm]

- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala

c2= 1

[mm]

- dodatak zbog smanjena debljine danca usljed koroz. i habanja

sA= 13

[mm]

- debljina stjenke suda oko izreza

du= 300

[mm]

- promjer izreza (unutarnji promjer prikljuka)

h=5

[mm]

- visina ojaanja izreza

b = 20

[mm]

- irina ojaanja izreza

Uslov koji mora biti spunjen:

s c c
5 1,35
0,002 c 1 2 0,1
0,00707 0,001 0,00707 0,1
Ds
516
Za odreivanje koeficijenta oslabljenja V A za izreze vrijede izrazi:

s s c1 c2 5 1,35

0,313
s A c1 c2 13 1,35
du

Du s A c1 c2 s A c1 c2

300
3,886
500 13 0,35 1 13 0,35 1

Prema slici 7 vA = 0,36

Za potrebnu debljinu stjenke suda oko izreza vrijedi izraz:
Ds p
500 18,5
c1 c 2 s
0,35 1 s 7,29 mm
K
360
20 p
20
0,36 18,5
S
1,5
s=

Potrebna debljina stijenke je manja od usvojene i nisu nam potrebna ojaanja na ovim
prikljucima.
3.3.3. Odvod kondenzata DN150 (P4)
Izvedbeni podaci:
Ss = 8

[mm]

-debljina stjienke prikljuka

ds= 166

[mm]

- vanjski promjer prikljuka

22

se =8

[mm]

- debljina stjenke cilindra

Ds = 516

[mm]

- vanjski promjer cilindra

Du = 500

[mm]

- unutarnji promjer cilindra

Materijal:

.0361

Proraunski podaci:
p=5

[bar]

- proraunski pritisak

K = 360

[N/mm2]

- proraunska vrstoa pri t = 20 0C

S = 1,5

- stepen sigurnosti

vA= 0,5

- koeficijent oslabljenja izrezom

c1= 0,35

[mm]

- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala

c2= 1

[mm]

- dodatak zbog smanjena debljine danca usljed koroz. i habanja

sA= 13

[mm]

- debljina stjenke suda oko izreza

du= 250

[mm]

- promjer izreza (unutarnji promjer prikljuka)

h=5

[mm]

- visina ojaanja izreza

b = 20

[mm]

- irina ojaanja izreza

Uslov koji mora biti spunjen:

s c c
5 1,35
0,002 c 1 2 0,1
0,00707 0,001 0,00707 0,1
Ds
516
Za odreivanje koeficijenta oslabljenja V A za izreze vrijede izrazi:

s s c1 c2 5 1,35

0,313
s A c1 c2 13 1,35
du

Du s A c1 c2 s A c1 c2

150
1,943
500 13 0,35 1 13 0,35 1

Prema slici 7 vA = 0,5

Za potrebnu debljinu stjenke suda oko izreza vrijedi izraz:
Ds p
500 5
c1 c 2 s
0,35 1 s 2,38 mm
K
360
20 p
20
0,5 5
S
1
,
5
s=

Potrebna debljina stijenke je manja od usvojene i nisu nam potrebna ojaanja na ovim
prikljucima.

3.4. Manometar,Termometar i Termostat (P5, P6, P7)

23

Na osnovu standarda BAS EN 10025-3:2005

usvajamo eline ipke od materijala RO.250
prenika 25 mm sa zateznom vrstoom od 360-480
N/ mm2 i duine 25 mm.
Prema standard BAS EN 10226-1:2008biramo navoj
R1/2 koji ima karakteristike:
d=20,955 mm
n=14 broj navoja na 25,4 mm
P=1,814 mm
Biramo Manometar Burdonov cijevni tip 605 koji radi
u opsegu radnih pritisaka od 0-6 bar sa
prikljukom R 1/2" i maksimalne temperature u
procesu od 800 C sa mogunou odstupanja od 20 0
C.
Biramo Termometar TCH 1/D za radni pritisak od 6 bara koji podnosi temperaturu od 0-120 0
C.
Biramo Termostat KR 18 za opseg temperature od 0-1200C ,te radni pritisak od 6 bara.
Proraun zavara na vanjskoj strani plata:
F M
= + s y max M s=300 000 [ Nmm ]
A I x
F=3 [ N ] I x =26145 [ mm4 ]
A =292 [ mm2 ] =0,1 [ MPa ] < dop

3.5. Proraun zavara na prikljunoj cijevi

F Ms
+
y M =300 000 [ Nmm ]
A I x max s
F=911 [ N ] I x =149 858 134 [ mm 4 ]
A =4738,2 [ mm 2 ] =0,69 [ MPa ] < dop

3.6. Proraun uzdunog zavara na cilindrinom platu

F
dop
A zav
2
D
F=p u =466301 [ N ]
4
a=5 [ mm ]
A zav=2 a H=22050 [ mm2 ]
=21,14 [ MPa ] < 45 [ MPa ]
=

zadovoljava.

3.7.Proraun neankerisanih okruglih ploa

24

3.7.1. Neankerisana okrugla ploa bez dodatnih momenata

s=
-

C D1

p S
10 K

p=18,5bar
K=360N/mm2
S=1,5
C=0,35
D1=516mm

0,35 516

18,5 1,5

10 360 15,85mm

s=
UsvojenosR=20mm

4. Ojaanje plata na mjestu privrenja nogu

(JUS M.E2.254)
Izvedbeni podaci:
s =8

[mm]

- debljina stjenke ojaanja

l1 = 150

[mm]

- irina ojaanja

l2 = 500
Proraunski podaci:
Mp = 5874,2

[mm]

- luna duina ojaanja

Mrm = 2500

[kg]

- masa prazne posude

[kg]

- masa radnog medija

- visina zavara ojaanja

a = 6
[mm]
Pritisak koji se preko ojaanja prenosi na
posudu:
Ukupna vertikalna sila Fv kojom su noge optereene sastavljena je od mase posude Mp i
mase radnog medija Mrm.:
Fv 10 M p M rm 10 5874,2 2500 83,742

25

[kN]

Dodatna horizontalna sila u sluaju pojave seizmikog udara Fs iznosi 10% vertikalne
sile:

Fs 0,1 Fv 0,1 83,742 8,374

[kN]

Rezultirajua sila FN na jednu nogu iznosi:

FN

Fv
4

Fs
4

[kN]

FN 42,08

[kN]

Povrina A na koju se oslanja posuda za jednu nogu je:

A=l1*l2=100*450=45000 [mm2]
Pritisak pN koji se preko ojaanja prenosi na posudu iznosi:
pN

FN 42,08 10 3

0,935
A
45000
[N/mm2]

Najvei vanjski pritisak pri kome nee doi do plastine deformacije plata posude:
(BAS EN M.E2.254)
Izvedbeni podaci:
se = 8

[mm]

- debljina stijenke cilindra

Ds = 516

[mm]

- vanjski promjer cilindra

Du = 500

[mm]

- unutarnji promjer cilindra

[N/mm2]

S = 1,6

- proraunska vrstoa pri t = 20 0C

- stepen sigurnosti za proraun otpornosti cilindrinih plateva
prema plastinim deformacijama

Sk=3

- stepen sigurnosti za proraun otpornosti cilindrinih plateva

na elastino ulubljenje - za u1,5%

Proraunski podaci:
K = 360

u=1

- dozvoljeno ostupanje od krunog oblika (ovalnost)

l= 7590

[mm]

- duina cilindra izmeu oslonaca

c1 = 0,35

[mm]

- dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala

c2 = 1,0

[mm]

- dodatak zbog smanjena debljine lima usljed korozije i habanja

Ds
516
5
1,032 5
500
Pritisak za plastino ulubljenje za odnos l
se odreuje iz
obrasca:

26

pr

20 K se c1 c 2

S
Ds

pr

20 360 5 0,35 1

1,6
516

1
D

1,5 u 1 0,2 s Ds
l

1
100 se c1 c 2
[bar]

1
516

1,5 1 1 0,2
516
500

1
100 5 0,35 1
[bar]

pr = 11,864 [bar] = 1,186 [N/mm2)

pr> pN

Najvei vanjski pritisak pr = 1,1864 [N/mm2] je vei od pritiska koji se preko ojaanja prenosi na
posudu pN= 0,935 [N/mm2] to zadovoljava te ne moe doi do plastine deformacije plata
posude.

4.8. Povrinski pritisak na mjestu privrenja nogu

Izvedbeni podaci:
s =8

[mm]

- debljina stjenke ojaanja

l1 = 150

[mm]

- irina ojaanja

l2 = 500
Proraunski podaci:

[mm]

- luna duina ojaanja

Mp = 5874,2

[kg]

- masa prazne posude

Mrm = 2500
[kg] - masa radnog medija
Pritisak koji se preko ojaanja prenosi na posudu:
Ukupna vertikalna sila Fv kojom su noge optereene sastavljena je od mase posude Mp i
mase radnog medija Mrm.:
Fv 10 M p M rm 10 5874,2 2500 83,742

[kN]

Dodatna horizontalna sila u sluaju pojave seizmikog udara Fs iznosi 10% vertikalne
sile:

Fs 0,1 Fv 0,1 83,742 8,374

[kN]

Rezultirajua sila FN na jednu nogu iznosi:

FN

Fv
4

Fs
4

FN 42,08

[kN]

[kN]

Povrinski presjek noge A na mjestu upiranja noge u ojaanje plata iznosi:

A l1 l 2 100 450 45000 mm 2

27

Jedna noga je optereena 1/2 sile Fvto iznosi:

Fv1

1
Fv 41,871
2
[kN]

Povrinski pritisak na jednu nogu je:

p

Fv1 41871,5

0,93
A
45000
[N/mm2]

dop

2 K
126 N / mm 2
2

2 0,7
Presjek noge zadovoljava jer je povrinski pritisak p = 0,93 [N/mm2] manji od doputenog
pritiska pd= 176,75 [N/mm2].

4.9. Naprezanje u uki za noenje

Izvedbeni podaci:
s = 30 [mm] - debljina stijenke uke
Materijal: .0361
Proraunski podaci:
l = 200
[mm]
- duina zavarenog dijela uke
lm = 100
[mm]
- duina kraka horizontalne sile
lk = 91,2
[mm]
- duina kritinog presjeka
Mp = 5874,2 [kg]
- masa prazne posude
W = 32328
[mm3]
- otporni momenat zavara na uki
4.9.1. Naprezanje na savijanje
Sila koja je potrebna za podizanje prazne posude iznosi:

FV 10 M P 10 5874,2 58,74kN
Momenat savijanja koji uka trpi je:
1
FV tg 30 l m 3391,355kNmm
2
Naprezanje na savijanje na mjestu privrenja uke iznosi:
M 3391,355

0,1049 kN / mm2
W
32328
M FH l m

Naprezanje na savijanje
dop 126 N / mm 2

104,9 N / mm 2 zadovoljava jer je manje od

4.9.2. Naprezanje na istezanje

Kao kritini presjek za kontrolni proraun uzet je najmanji presjek na uki u zoni djelovanja sile
28

2
i on iznosi: A S l K 30 91,2 2736 mm
Naprezanje na istezanje u kritinom presjeku uke iznosi:
F
0,5 V 21,469 N / mm2
A
21,469 N / mm2 zadovoljava jer je manje od
Naprezanje na istezanje
dop 126 N / mm2

4.9.3. Naprezanje na smicanje

Kontrolni proraun naprezanja na smicanje izvren je za zavareni spoj na vezi uke i danca.
A 2 a (l 12) 2904 mm 2
Presjek zavara iznosi: Zav
Naprezanje zavara na smicanje iznosi:
F
Zav 0,5 V 20,227 N / mm 2
AZav

Zav.dop 0,6 dop

75,6 N / mm
zav. < zav.dop.
2

Naprezanje zavara na smicanje zav. = 20,227[N/mm2] zadovoljava jer je manje od

zav.dop.=75,6 [N/mm2].
Dimenzije uke za noenje kao i veza uke za posudu zadovoljavaju.

5. Kontrolni proraun stabilnosti posude

Na stabilnost posude mogu uticati unutranji hidrauliki udari koji bi mogli dovesti do ljuljanja
tenosti i evenutalni seizmiki udari usljed zemljotresa. Nastajanje unutranjeg hidraulikog
udara nije mogue ni u kom sluaju, pa je potrebno provjeriti stabilnost posude u sluaju
seizmikog udara.
Ukupna vertikalna sila FV kojom su noge optereene sastavljena je od mase posude M p i mase
radnog medija Mrm.
Mp=2897,89
[kg]
- masa prazne posude
Mrm=1250
[kg]
- masa radnog medija
Fv 10 M p M rm 10 5874,2 2500 83,742

[kN]

Ukoliko bi se pojavio seizmiki udar, u teitu posude pojavila bi se dodatna horizontalna sila F s
u visini 10% vertikalne sile.
Fs 0,1 Fv 0,1 83,742 8,374
[kN]
Uslov stabilnosti posude je zadovoljen ako je:
29

F v 3795> F s 25083,741 3795>8,374 250317793,3>2093,5

Uslov stabilnosti je zadovoljen te ne moe doi do prevrtanja posude usljed seizmikog udara.

6. Specifikacija materijala sa orjentacionim cijenama

Naziv

Koliina

Dimenzije(mm)

Teina(kg)

Cijena(KM)

elini lim
elini lim
elini U profil EN AW-6060
Prirubnica DN150

1
2
4
1

1620x4940x8
516x314x8
2600x200x100
285x24

1156
209
56
15

2468
1520
168
70,4

Prirubnica DN250

405x32

35

850

Prirubnica DN300

460x32

24

495

Vijak M20x1.5x150
Vijak M24x1.5x175
elina cijev
elina cijev
elina cijev

8
36
1
2
1
UKUPNO

M20x1.5x150
M24x1.5x175
150x250
250x250
300x200

8
11
16

12,8
75
98
114
139
6010,2

30

Prilog:
Na mjestima zavarenih spojeva prilkljuaka na omota prema standardu jus JUS M.32.E2.15
koristice se vrsta zavarenog spoja B.
Vrit ce se jednostarno zavarivanje a=0,7s, sa koeficijentom valjanosti zavarenog spoja od 0,9.

31

Literatura
-

Tehniki propisi u mainstvu Prof.dr Martin Bonger, Miodrag Isailovi dipl.ing

pravilnik o tehnikim normativima za stabilne posude pod pritiskom standardi JUS
M.32.E2.15, kontrolni proraun kotla i njegovih dijelova lan 53
opti tehniki propisi za izradu predmeta i konstrukcija zavarivanjem posuda pod
pritikom standard JUS C.T3.061
pravilnik o jugoslovenskim standardima za nosee eline konstrukcije
Kraut-strojarski prirunik
Prirunika za termodinamiku Dr. Djordje Kozi,Bogosav Vasiljevi

32

33