Doru karar almann yollar, kiisel geliim,

yaamnda her an nemli nemsiz birok karar alyoruz. Eer karar

alma konusunda iyi deilseniz ya da iyi olmadnz dnyorsanz
endielenmenize gerek yok. 10 admda karar alma sreci, size baarl ve
aklc kararlar almanzda yardmc olacak.
aKararlar hayatmzn her alannda karmza kyor. Her admmzda,
her girdiimiz ortamda mutlaka karar alyoruz. Burada nemli olan soru
Doru karar alabiliyor musunuz?
ki tr karar vardr: biri belirli bir sreten geerek oluan kararlar,
dieri de annda verilen kararlardr. Her iki tr kararda da belirli bir
sre izlemenin avantajlar kesinlikle gzard edilmemelidir. En ak
avantajsa, karar alrken yaadnz stresi azaltmaktr.
Baarl kararlar, belirli bir sre izlenerek alnan kararlardr. Karar
alann deerlerine ve sezgilerine dayanr. Ayrca dikkatice
deerlendirilmi alternatifler, seenekler ve alnan kararn gelecekte
yarataca etkiler de dikkate alnr. Baarl kararlar her zaman toplumun
normalarna ve beklentilerine uymayabilir. Ancak karar alann bilgi,
deneyim ve seeneklerini deerlendirmesi sonucu ald karar doru bir
karardr.
Baarl karar almada 10 adm
Alnmas gereken karar olabildiince ak ve kesin bir ekilde
belirleyin. Bu gerekten sizin kararnz m, bakasnn karar m?
Gerekten bir karar almanz gerekiyor mu? (Eer nnzde en az iki
seenek yoksa, alnmas gereken bir karar da yoktur.) Kararn ne zaman
alnmas gerekiyor? Bu karar sizin iin neden nemli? Bu karardan kimler
etkilenecek? Sizin iin ne gibi deerler ieriyor?
Aklnza gelen tm alternatifleri bir kada yazn. Beyin frtnas yapn,
hayal edebildiiniz tm olaslklar yazn. Kendinize snr koymayn,
hkm verici olmayn, sadece her eyi yazdnzdan emin olun.
Gerekleebilecek alternatifler hakknda daha fazla bilgiyi nereden
bulabileceinizi aratrn. Sadece birka seenek bulduysanz, daha fazla
bilgi edinmeye aln. Arkadalarnza, ailenize, alma arkadalarnza,
profesyonel organizasyonlara, gazetelere, dergilere ve kitaplara
bavurun.
Seeneklerinizi kontrol edin. Kada dktnz seeneklerinizin her
zellii hakknda bilgi edinmeye aln. Daha fazla bilgi edindike
aklnza daha fazla fikir geldiini greceksiniz.
Seeneklerinizi gruplara ayrn. Aklnza gelen tm seenekleri bir liste
haline getirdiinize gre imdi onlar gruplara ayrmalsnz. ncelikle
her seenein size ifade ettii deeri yazn. kinci olarak, deerlerinizi
en fazla temsil eden seenekleri sein. Son olarak, kiisel deer

tablonuza uymayan alternatifleri listeden silin.

Her seenein sonularn kafanzda canlandrn. Listenizdeki her
alternatif iin, o alternatifin neler getireceini canlandrn.
Seenekleriniz geree ne kadar yakn? Listede geriye kalan
alternatiflerden hangisi en olabilecek nitelikte? Gereklemesi zor
grnenleri listenizden karn.
Hangi seenek size uyuyor? Kalan seeneklerinizi gzden geirin ve
hangisinin size daha uygun olduuna karar verin. te bunlar sizin aklc
ve baarl kararlarnz. Eer aldnz karar sizi mutlu ediyor ancak
sonular konusunda rahat olamyorsanz bu o halde pek de aklc bir
karar deildir. te yandan bir seenei pek de beenmiyor olabilirsiniz
ancak sonular sizi ok heyecanlandryor olabilir. Bu da pek akllca bir
karar olmayacaktr. Eer hem seenek hem de muhtemel sonucu sizi
tatmin ediyorsa ite almanz gereken karar budur.
Harekete gein! Kararnz verdikten sonra harekete gein. Endie
etmek ya da baa dnp tekrar tekrar dnmek sizi sadece zecektir.
u an iin elinizden geleni yaptnz. Gelecekte her zaman fikrinizi
deitirme zgrlne sahipsiniz. Unutmayn, hibir karar
deitirilemez deildir.
Kararnz uygulamaya koydukan sonra geriye dnp kararnz gzden
geirin. Sonular beklediiniz gibi mi? Sonulardan memnun musunuz?
Kararnza sadk kalmak m istiyorsunuz yoksa birka deiiklik yapmak
m? Eer aldnz karar planladnz ekilde gitmiyorsa, sraladmz
karar alma srecinin zerinden tekrar gidin. u sorular kendinize sorun:
Elimde yeterli bilgi yok muydu? Hangi deerler rol oynad? Deerler
benim miydi bakasna m aitti? Unutmayn, fikrinizi her zaman
deitirebilirsiniz.
Neden doru kararlar alamyoruz?
Her ne kadar nyarglarmz bulunmadna ve pein hkml
olmadmza inanmak istesek de gerek u ki hepimizin nyarglar var
ve bazen pein hkml olabiliyoruz. Bunun temel nedeni, herkes
dnyay kendine gre alglyor nk beyinlerimiz etrafnda olup biten
her eyi almyor, en azndan bilinli olarak.
10 yeni eyi tek bir seferde renmeyi hi denediniz mi? Eer
denediyseniz ok abuk bunaldnz ve sonunda ok az ey
rendiinizi biliyor olmalsnz. Bu beynin alma eklinden
kaynaklanyor. Beynimiz bilgileri grntler ve kategorize eder, bylece
fazla bilgi nedeniyle bunalmadan evremizi alglayabiliriz.
Aada karar almada ska yaplan hatalar yer alyor. Bu hatalar gzden
geirip dikkat ederseniz, ilerde size yardmc olduunu greceksiniz.
Uzman bilgisine fazla nem vermek. Genellikle insanlar uzmanlarn
sylediklerine olmas gerektiinden daha fazla nem verirler. Unutmayn
ki uzmanlar da bizim gibi insan ve onlarn da nyarglar var ve onlar da
zaman zaman pein hkml olabiliyor. Bir kaynakla yetinmek yerinde
birka kaynaktan bilgi edinirseniz byle bir hataya dmezsiniz.

Bakalarndan aldnz bilgiye fazla deer bimek. Bir ok insan

toplumda baz insanlarn sylediklerine olmas gerektiinden daha fazla
deer verirken, bazlarnn syledikleriniyse hafife alrlar. rnein,
uzmanlar, aileler, yksek stat gruplar fikrimizi etkilemede ncelikli
sray alrlar nk onlarn bizden daha ok ey bildiini varsayarz.
Ancak kendinize u sorular sorun: Onlar problem hakknda benden
daha fazla ey mi biliyorlar? Onlarn hayattaki deerleri benimkilerle
ayn m? Benim problemime benzer bir problem yaadlar m? Onlarn
fikirlerini dikkate aln ama kararlarnz fazla etkilemelerine izin
vermeyin.
Bakalarndan aldnz bilgiye az deer bimek. Farknda olsak da
olmasak da bazen ocuklardan, dk stat gruplarndan, yallardan
aldmz bilgileri daha az ciddiye alrz. Ancak unutulmamas gereken
onlarn sizin probleminize dier taraftan bakabilecei gereidir. Baka
bir deyile olaylara daha geni bir adan bakmak iin farkl insanlarn
deerlendirmesine de ihtiyacnz vardr.
Sadece duymak istediinizi duyup grmek istediinizi grmek. u
altrmay deneyin: bir arkadanza etrafna bakp grd her yeil
eyi not etmesini syleyin. Sonra gzlerini kapamalarn ve etrafta
krmz olan eyleri sylemelerini isteyin. Hemen hemen hi kimse yeil
olanlara odaklandklarndan krmz eyleri syleyemeyecektir.
nyarglarmz da ayn ekildedir. Eer farknda olmadmz
beklentilerimiz ve nyarglarmz varsa, grmek istediimiz eyi grmeye
eilimliyizdir. Ayn ekilde biri istemediimiz bir ey sylemeye
alyorsa onu duymayz. Bu ou insann yapt bir hatadr. nemli
olan nyarglarmzn farknda olmak ve karmza kan her eye
gzmz ve kulamz ak tutmak.
Sezgilerinize ve hislerinize gvenmemek. Hi midenize arlar
girmesine neden olan bir karar verdiniz mi? Vcudunuz sizinle
konumaya alyor aslnda. Beynimiz srekli olarak, bilinli bir ekilde
ilem yapabilecei kadar bilgiden daha fazlasn alr. Fazla bilgiler
bilinaltmza gmlr. Her ne kadar bu bilgiyi istediimiz zaman ekip
karamasak da vcudumuz ihtiyacmz olana kadar bilgiyi saklar. Karar
verme an geldiinde vcudumuz sezgiler ve hislerle bize ipular
vermeye alr. Hislerinize daha ok gvenirseniz emin olun uzun
vadede daha baarl ve aklc kararlar verirsiniz.
DERLEYEN....DRPST
letiim:bilgi@kesfetkendini.com