Professional Documents
Culture Documents
Phương Pháp Giải Bài Tập Kim Loại
Phương Pháp Giải Bài Tập Kim Loại
I BI TP V XC NH TN KIM LOI
1) C th tnh c khi lng mol nguyn t kim loi M theo cc cch sau:
- T khi lng (m) v s mol (n) ca kim loi M =
- T Mhp cht Mkim loi
- T cng thc Faraday M =
- Theo bi khi lng mui tng: 8,75 7,65 = 1,1 gam c 0,1 mol
+ 60 = 76,5
= 16,5 2 kim loi l Be v Mg p n C
V d 4: Ha tan hon ton 6 gam hn hp X gm Fe v mt kim loi M (ha tr II) vo dung dch HCl d, thu c 3,36 lt
kh H2 ( ktc). Nu ch ha tan 1,0 gam M th dng khng n 0,09 mol HCl trong dung dch. Kim loi M l:
A. Mg
B. Zn
C. Ca
D. Ni
Hng dn: nH2 = 0,15 mol
- nX = nH2 = 0,15 mol
= 40
mol nMxOy =
Mx = 18y
M=
No duy nht
v M = 27 Al p n C
II BI TON V KIM LOI TC DNG VI NC, KIM LOI TC DNG VI DUNG DCH BAZ KIM
1) Mt s ch khi gii bi tp:
- Ch c kim loi kim, Ca, Sr, Ba mi tan trong nc nhit thng
- Cc kim loi m hiroxit ca chng c tnh lng tnh nh Al, Zn, Be, Sn, Pbtc dng c vi dung dch kim (c)
- Nu bi cho nhiu kim loi tc dng vi nc to dung dch kim, ri sau ly dung dch kim tc dng vi dung dch
hn hp axit th:
+ Gii bng cch vit phng trnh ion thu gn
+ nOH = 2nH2
- Nu bi cho hn hp kim loi kim hoc kim th v kim loi M ha tr n vo nc th c th c hai kh nng:
+ M l kim loi tan trc tip (nh kim loi kim, Ca, Sr, Ba)
+ M l kim loi c hiroxit lng tnh (nh Al, Zn)
M + (4 n)OH + (n 2)H2O MO2n 4 + H2 (da vo s mol kim loi kim hoc kim th s mol OH
ri bin lun xem kim loi M c tan ht khng hay ch tan mt phn)
2) Mt s v d minh ha:
V d 1: Hn hp X gm Na, K, Ba ha tan ht trong nc d to dung dch Y v 5,6 lt kh ( ktc). Tnh V ml dung dch
H2SO4 2M ti thiu trung ha Y
A. 125 ml
B. 100 ml
C. 200 ml
D. 150 ml
Hng dn: nH2 = 0,25 mol
Ta c nOH = 2nH2 m nOH = nH+ nH2SO4 =
= nH2 = 0,25 mol V = 0,125 lt hay 125 ml p n
A
V d 2: Thc hin hai th nghim sau:
Th nghim 1: Cho m gam hn hp Ba v Al vo nc d, thu c 0,896 lt kh ( ktc)
Th nghim 2: Cng cho m gam hn hp trn cho vo dung dch NaOH d thu c 2,24 lt kh ( ktc) Cc phn ng
xy ra hon ton. Gi tr ca m l:
A. 2,85 gam
B. 2,99 gam
C. 2,72 gam
D. 2,80 gam
Hng dn: nH2 th nghim 1 = 0,04 < nH2 th nghim 2 = 0,1 mol th nghim 1 Ba ht, Al d cn th nghim 2 th
c Ba v Al u ht
- Gi nBa = x mol v nAl = y mol trong m gam hn hp
- Th nghim 1:
V d 3: Cho 7,68 gam hn hp X gm Mg v Al vo 400 ml dung dch Y gm HCl 1M v H2SO4 0,5M. Sau khi phn ng
xy ra hon ton thu c 8,512 lt kh ( ktc). Bit trong dung dch, cc axit phn li hon ton thnh cc ion. Phn trm v
khi lng ca Al trong X l:
A. 56,25 %
B. 49,22 %
C. 50,78 %
D. 43,75 %
Hng dn: nH+ = 0,8 mol ; nH2 = 0,38 mol nH+phn ng = 0,76 mol < 0,8 mol axit d, kim loi ht
Do
NO3 ht
D: 0,3
0,3
+ 3.nNO + 8.nN
to mui
- nHNO phn ng = 2.nNO + 4.nNO + 10.nN O = 2.0,3 + 4.0,2 + 10.0,1 = 2,4 mol (2)
- T (1) ; (2) p n C
V d 10: Cho 6,72 gam Fe vo 400 ml dung dch HNO3 1M, n khi phn ng xy ra hon ton, thu c kh NO (sn
phm kh duy nht) v dung dch X. Dung dch X c th ho tan ti a m gam Cu. Gi tr ca m l:
A. 1,92 gam
B. 3,20 gam
C. 0,64 gam
D. 3,84 gam
Hng dn: nFe = 0,12 mol ne cho = 0,36 mol; nHNO3 = 0,4 mol ne nhn = 0,3 mol
- Do ne cho > ne nhn Fe cn d dung dch X c Fe2+ v Fe3+
- Cc phn ng xy ra l:
Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
0,1 0,4
0,1
Fe (d) + 2Fe3+ 3Fe2+
0,02 0,04
Cu + 2Fe3+ (d) Cu2+ + 2Fe2+
0,03 0,06
mCu = 0,03.64 = 1,92 gam p n A
V d 11: Ho tan hon ton 12,42 gam Al bng dung dch HNO3 long (d), thu c dung dch X v 1,344 lt ( ktc) hn
hp kh Y gm hai kh l N2O v N2. T khi ca hn hp kh Y so vi kh H2 l 18. C cn dung dch X, thu c m gam
cht rn khan. Gi tr ca m l:
A. 38,34 gam
B. 34,08 gam
C. 106,38 gam
D. 97,98 gam
Hng dn: nAl = 0,46 mol ne cho = 1,38 mol ; nY = 0,06 mol ;
Y = 36
- D dng tnh c nN2O = nN2 = 0,03 mol ne nhn = 0,03.(8 + 10) = 0,54 mol < ne cho dung dch X cn cha
mui NH4NO3 nNH4+ = NO3 =
- Vy mX = mAl(NO
+ mNH
NO
mol
(Hoc c th tnh mX = mKl + mNO to mui + mNH = 12,42 + (0,03.8 + 0,03.10 + 0,105.8 + 0,105).62 + 0,105.18 = 106,38
gam)
III BI TP V KIM LOI TC DNG VI DUNG DCH MUI
1) Kim loi tc dng vi dung dch mui:
- iu kin kim loi M y c kim loi X ra khi dung dch mui ca n:
xM (r) + nXx+ (dd)
xMn+ (dd) + nX (r)
+ M ng trc X trong dy th in cc chun
+ C M v X u khng tc dng c vi nc iu kin thng
+ Mui tham gia phn ng v mui to thnh phi l mui tan
- Khi lng cht rn tng: m = mX to ra mM tan
- Khi lng cht rn gim: m = mM tan mX to ra
- Khi lng cht rn tng = khi lng dung dch gim
- Ngoi l:
+ Nu M l kim loi kim, kim th (Ca, Sr, Ba) th M s kh H+ ca H2O thnh H2 v to thnh dung dch
baz kim. Sau l phn ng trao i gia mui v baz kim
+ trng thi nng chy vn c phn ng: 3Na + AlCl3 (khan) 3NaCl + Al
+ Vi nhiu anion c tnh oxi ha mnh nh NO3-, MnO4-,th kim loi M s kh cc anion trong mi trng
axit (hoc baz)
- Hn hp cc kim loi phn ng vi hn hp dung dch mui theo th t u tin: kim loi kh mnh nht tc dng vi
cation oxi ha mnh nht to ra kim loi kh yu nht v cation oxi ha yu nht
- Th t tng dn gi tr th kh chun (Eo) ca mt s cp oxi ha kh:
Mg2+/Mg < Al3+/Al < Zn2+/Zn < Cr3+/Cr < Fe2+/Fe < Ni2+/Ni < Sn2+/Sn < Pb2+/Pb < 2H+/H2 < Cu2+/Cu < Fe3+/Fe2+ < Ag+/Ag <
Hg2+/Hg < Au3+/Au
2) Mt s ch khi gii bi tp:
- Phn ng ca kim loi vi dung dch mui l phn ng oxi ha kh nn thng s dng phng php bo ton mol
electron gii cc bi tp phc tp, kh bin lun nh hn hp nhiu kim loi tc dng vi dung dch cha hn hp nhiu
mui. Cc bi tp n gin hn nh mt kim loi tc dng vi dung dch mt mui, hai kim loi tc dng vi dung dch mt
mui,c th tnh ton theo th t cc phng trnh phn ng xy ra
- S dng phng php tng gim khi lng tnh khi lng thanh kim loi sau phn ng,
- T s mol ban u ca cc cht tham gia phn ng bin lun cc trng hp xy ra
- Nu cha bit s mol cc cht phn ng th da vo thnh phn dung dch sau phn ng v cht rn thu c bin lun
cc trng hp xy ra
- Kim loi kh anion ca mui trong mi trng axit (baz) th nn vit phng trnh dng ion thu gn
- Kim loi (Mg Cu) y c Fe3+ v Fe2+. V d: Fe + 2Fe3+ 3Fe2+ ; Cu + 2Fe3+ Cu2+ + 2Fe2+
- Fe + 2Ag+ Fe2+ + 2Ag. Nu Fe ht, Ag+ cn d th: Fe2+ + Ag+ Fe3+ + Ag
3) Mt s v d minh ha:
V d 1: Nhng mt thanh kim loi M ha tr II nng m gam vo dung dch Fe(NO3)2 th khi lng thanh kim loi gim 6
% so vi ban u. Nu nhng thanh kim loi trn vo dung dch AgNO3 th khi lng thanh kim loi tng 25 % so vi ban
u. Bit gim s mol ca Fe(NO3)2 gp i gim s mol ca AgNO3 v kim loi kt ta bm ht ln thanh kim loi
M. Kim loi M l:
A. Pb
B. Ni
C. Cd
D. Zn
Hng dn: Gi nFe2+p = 2x mol nAg+p = x mol
M + Fe2+ M2+ + Fe
2x 2x
2x
m = 2x.(M 56) %mKl gim =
M + 2Ag+ M2+ + 2Ag
0,5x x
x
m = 0,5x.(216 M) %mKl tng =
(1)
(2)
- T (1) ; (2)
M = 65 Zn p n D
V d 2: Cho m gam hn hp bt cc kim loi Ni v Cu vo dung dch AgNO3 d. Khuy k cho n khi phn ng kt thc
thu c 54 gam kim loi. Mt khc cng cho m gam hn hp bt cc kim loi trn vo dung dch CuSO 4 d, khuy k cho
n khi phn ng kt thc, thu c kim loi c khi lng bng (m + 0,5) gam. Gi tr ca m l:
A. 15,5 gam
B. 16 gam
C. 12,5 gam
D. 18,5 gam
Hng dn: Gi nNi = x mol ; nCu = y mol c trong m gam hn hp
Ni + 2Ag+ Ni2+ + 2Ag (1)
Cu + 2Ag+ Cu2+ + 2Ag (2)
Ni + Cu2+ Ni2+ + Cu (3)
- T (3) (64 59).x = 0,5 x = 0,1 mol (*)
- T (1) nAg(1) = 0,2 mol mAg(1) = 21,6 gam mAg(2) = 54 21,6 = 32,4 gam nAg(2) = 0,3 mol y = 0,15 mol
(**)
- T (*) ; (**) m = 0,1.59 + 0,15.64 = 15,5 gam p n A
V d 3: Ha tan hn hp bt kim loi gm 8,4 gam Fe v 6,4 gam Cu vo 350 ml dung dch AgNO3 2M. Sau khi phn ng
xy ra hon ton thu c m gam cht rn. Gi tr ca m l:
A. 70,2 gam
B. 54 gam
C. 75,6 gam
D. 64,8 gam
Hng dn: nFe = 0,15 mol ; nCu = 0,1 ; nAg+ = 0,7 mol
Fe + 2Ag+ Fe2+ + 2Ag (1)
0,15 0,3
0,15
0,3
Cu + 2Ag+ Cu2+ + 2Ag
0,1 0,2
0,2
Fe2+ + Ag+ Fe3+ + Ag (3)
0,15 0,15
0,15
T (1) ; (2) m = (0,3 + 0,2 + 0,15).108 = 70,2 gam p n A
V d 4: Cho 2,24 gam bt st vo 200 ml dung dch cha hn hp gm AgNO3 0,1M v Cu(NO3)2 0,5M. Sau khi cc phn
ng xy ra hon ton, thu c dung dch X v m gam cht rn Y. Gi tr ca m l:
A. 2,80 gam
B. 4,08 gam
C. 2,16 gam
D. 0,64 gam
Hng dn: nFe = 0,04 mol ; nAg+ = 0,02 mol ; nCu2+ = 0,1 mol
Th t cc phn ng xy ra l: (Fe2+/Fe < Cu2+/Cu < Fe3+ < Fe2+ < Ag+ < Ag)
Fe + 2Ag+ Fe2+ + 2Ag (1)
0,01 0,02
0,02
Fe + Cu2+ Fe2+ + Cu (2)
0,03
0,03
T (1) ; (2) mY = 0,02.108 + 0,03.64 = 4,08 gam p n B
V d 5: Cho hn hp gm 1,2 mol Mg v x mol Zn vo dung dch cha 2 mol Cu2+ v 1 mol Ag+ n khi cc phn ng xy
ra hon ton, thu c mt dung dch cha ba ion kim loi. Trong cc gi tr sau y, gi tr no ca x tho mn trng hp
trn:
A. 1,8
B. 1,5
C. 1,2
D. 2,0
Hng dn:
- Dung dch cha 3 ion kim loi Mg2+, Zn2+, Cu2+
- ne cho = (2,4 + 2x) mol v ne nhn = 1 + 2.2 = 5 mol
- Yu cu bi ton tha mn khi ne cho < ne nhn hay (2,4 + 2x) < 5 x < 1,3 x =1,2 p n C
V d 6: Cho m gam bt Fe vo 800 ml dung dch hn hp gm Cu(NO3)2 0,2M v H2SO4 0,25M. Sau khi cc phn ng xy
ra hon ton, thu c 0,6m gam hn hp bt kim loi v V lt kh NO (sn phm kh duy nht, ktc). Gi tr ca m v V
ln lt l:
A. 17,8 v 4,48
B. 17,8 v 2,24
C. 10,8 v 4,48
D. 10,8 v 2,24
Hng dn: nCu2+ = 0,16 mol ; nNO3 = 0,32 mol ; nH+ = 0,4 mol
- Cc phn ng xy ra l:
Fe + 4H+ + NO3 Fe3+ + NO + 2H2O (1)
0,1 0,4 0,1
0,1
0,1
VNO = 0,1.22,4 = 2,24 lt (*)
Fe + 2Fe3+ 3Fe2+ (2)
0,05 0,1
Fe + Cu2+ Fe2+ + Cu (3)
0,16 0,16
- T (1) ; (2) ; (3) nFep = 0,1 + 0,05 + 0,16 = 0,31 mol
- Hn hp bt kim loi gm Fe d v Cu (m 0,31.56) + 0,16.64 = 0,6m m = 17,8 gam (**)
- T (*) ; (**) p n B
IV BI TP V KIM LOI TC DNG VI OXIT KIM LOI (PHN NG NHIT NHM)
1) Mt s ch khi gii bi tp:
- Phn ng nhit nhm: Al + oxit kim loi
(Hn hp X)
- Thng gp:
+ 2Al + Fe2O3
+ 2yAl + 3FexOy y
Al2O3 + 2Fe
Al2O3 + 3xFe
- T ta c h phng trnh:
- Theo lbt nguyn t i vi O v Fe: nAl2O3 = nFe2O3 =
= 0,05 mol
- Theo lbt khi lng: m = (0,05.102 + 0,1.56 + 0,025.27).2 = 22,75 gam p n A
V d 2: Nung nng m gam hn hp gm Al v Fe3O4 trong iu kin khng c khng kh. Sau khi phn ng xy ra hon
ton, thu c hn hp rn X. Cho X tc dng vi dung dch NaOH (d) thu c dung dch Y, cht rn Z v 3,36 lt kh H2
( ktc). Sc kh CO2 (d) vo dung dch Y, thu c 39 gam kt ta. Gi tr ca m l:
A. 45,6 gam
B. 57,0 gam
C. 48,3 gam
D. 36,7 gam
Hng dn: nH2 = 0,15 mol ; nAl(OH)3 = 0,5 mol
- T suy ra thnh phn hn hp rn X gm: Fe, Al2O3 (x mol) v Al d (y mol)
- Cc phn ng xy ra l:
2Al + 2NaOH + 6H2O 2Na[Al(OH)4] + 3H2
Al2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Al(OH)4]
CO2 + Na[Al(OH)4] Al(OH)3 + NaHCO3
- nH2 = 0,15 mol y = 0,1 mol
- Theo lbt nguyn t i vi Al: 2x + y = 0,5 x = 0,2 mol
- Theo lbt nguyn t i vi O: nO(Fe O ) = nO(Al O ) nFe3O4 =
mol
- Theo lbt nguyn t i vi Fe: nFe = 3nF3O4 = 3.0,15 = 0,45 mol
- Theo lbt khi lng: m = 0,45.56 + 0,2.102 + 0,1.27 = 48,3 gam p n C
V d 3: Thc hin phn ng nhit nhm hn hp X gm Al v mt oxit st FexOy (trong iu kin khng c khng kh) thu
c 92,35 gam cht rn Y. Ha tan Y trong dung dch NaOH (d) thy c 8,4 lt kh H2 ( ktc) thot ra v cn li phn
khng tan Z. Ha tan 1/2 lng Z bng dung dch H2SO4 c, nng (d) thy c 13,44 lt kh SO2 ( ktc) thot ra. Bit cc
phn ng xy ra hon ton. Khi lng Al2O3 trong Y v cng thc oxit st ln lt l:
A. 40,8 gam v Fe3O4
B. 45,9 gam v Fe2O3
C. 40,8 gam v Fe2O3
D. 45,9 gam v Fe3O4
Hng dn: nH2 = 0,375 mol ; nSO2(c Z) = 2.0,6 = 1,2 mol
- T suy ra thnh phn cht rn Y gm: Fe, Al2O3, Al d v phn khng tan Z l Fe
- nH2 = 0,375 mol nAl d = 0,25 mol
- Ta c:
cng thc oxit st l Fe2O3 (2)
- T (1) ; (2) p n C
V d 4: Trn 5,4 gam bt Al vi 17,4 gam bt Fe3O4 ri tin hnh phn ng nhit nhm (trong iu kin khng c khng
kh). Gi s ch xy ra phn ng kh Fe3O4 thnh Fe. Ha tan hon ton cht rn sau phn ng bng dung dch H2SO4 long
(d) thu c 5,376 lt kh H2 ( ktc). Hiu sut phn ng nhit nhm v s mol H2SO4 phn ng l:
A. 75 % v 0,54 mol
B. 80 % v 0,52 mol
C. 75 % v 0,52 mol
D. 80 % v 0,54 mol
Hng dn: nAl = 0,2 mol ; nFe3O4 = 0,075 mol ; nH2 = 0,24 mol
- Phn ng xy ra khng hon ton: 8Al + 3Fe3O4
x
4Al2O3 + 9Fe
0,5x
(mol)
- Hn hp cht rn gm:
- Ta c phng trnh:
.2 + (0,2 x).3 = 0,24.2 x = 0,16 mol Hphn ng =
- nH+phn ng = 2.nFe + 3.nAl + 6.nAl2O3 + 8.nFe3O4 = 0,36 + 0,12 + 0,48 + 0,12 = 1,08 mol
% (1)
nH2SO4phn ng =
mol (2)
- T (1) ; (2) p n D
V MT BI TON KINH IN
1) Ni dung tng qut:
M
hn hp rn (M, MxOy)
M+n + sn phm kh
m gam
m1 gam
(n l s oxi ha cao nht ca M)
(M l kim loi Fe hoc Cu v dung dch HNO3 (H2SO4 c nng) ly va hoc d)
- Gi: nM = x mol ; ne (2) nhn = y mol ne nhng = x.n mol
- Theo lbt khi lng t (1) nO =
- ne nhn = ne (oxi) + ne (2) =
mol
.2 + y =
+ y mol
+y
+ M.y m.n =
m.
m=
(*)
- Thay M = 56 (Fe) ; n = 3 vo (*) ta c: m = 0,7.m1 + 5,6.y (1)
- Thay M = 64 (Cu) ; n = 2 vo (*) ta c: m = 0,8.m1 + 6,4.y (2)
(Khi bit 2 trong 3 i lng m, m1, y ta s tnh c i lng cn li) 2)
V d minh ha:
V d 1: Cho 11,36 gam hn hp gm Fe, FeO, Fe2O3 v Fe3O4 phn ng ht vi dung dch HNO3 long (d), thu c
1,344 lt kh NO (sn phm kh duy nht, ktc) v dung dch X. C cn dung dch X thu c m gam mui khan. Gi tr
m l:
A. 38,72 gam
B. 35,50 gam
C. 49,09 gam
D. 34,36 gam
Hng dn: nNO = 0,06 mol y = 0,06.3 = 0,18 mol
Theo cng thc (1) ta c: nFe =
mol nFe(NO3)3 = 0,16 mol
mmui khan = 0,16.242 = 38,72 gam p n A
V d 2: kh hon ton 3,04 gam hn hp X gm FeO, Fe3O4, Fe2O3 cn 0,05 mol H2. Mt khc, ha tan hon ton 3,04
gam hn hp X trong dung dch H2SO4 c thu c V ml kh SO2 (sn phm kh duy nht ktc). Gi tr ca V l:
A. 112 ml
B. 224 ml
C. 336 ml
D. 448 ml
Hng dn: Thc cht phn ng kh cc oxit l: H2 + O(oxit) H2O. V vy nO(oxit) = nH2 = 0,05 mol mFe = 3,04
0,05.16 = 2,24 gam
Theo cng thc (1) ta c: ne nhn (S+6 S+4) = y =
mol nSO2 = 0,01 mol V = 0,01.22,4 =
0,224 lt hay 224 ml p n B
V d 3: Nung m gam bt Cu trong oxi thu c 37,6 gam hn hp rn X gm Cu, CuO v Cu2O. Ha tan hon ton X
trong dung dch H2SO4 c, nng (d) thy thot ra 3,36 lt kh ( ktc). Gi tr ca m l:
A. 25,6 gam
B. 32 gam
C. 19,2 gam
D. 22,4 gam
Hng dn: nSO2 = 0,15 mol y = 0,15.2 = 0,3 mol
Theo cng thc (2) ta c: m = 0,8.37,6 + 6,4.0,3 = 32 gam p n B