Professional Documents
Culture Documents
BAZTANGO dANTZAK
1. MUTIL-DANTZAK
Mutildantzak dira Baztango dantza guztietan
garrantzitsuenak, bai kopuruagatik bai eta betetzen duten
eginkizun sozialagatik ere. Hona hemen bildutakoen
zerrenda: Aurnitz urtez, Hiru puntukoa, Bilantziko, Zazpi
jauziak, Zozoarena, Txoriarena, Anartxume, Txerri begi,
Birigarroarena, Mando zaharrarena, Bilantziko txiki edo
zaharra, Anoar haundi, Ardoarena, Zahar-dantza, Musikoa,
Tellarin eta Baztango zortzikoa. Oraindik ere beste
mutildantza batzuk erantsi daitezke aurreko zerrendan,
gaur egun ahaztuak edo dantzatzen ez direnak alegia.
Eskutan duzun aldizkari honetan azaltzen diren
mutildantzak oraindik gaur egunean dantzatzen direnak
dituzu. Hauekin ere badira, gainera, eritzi diferenteak,
oinarrian bat badatoz ere. Hemen jasotako bertsioa Maurizio
Elizalderena da, berak jotzen dituen bezalaxe jasoak. Euskal
Herriko beste zenbait eskualdetan ere topa daitezke
mutildantzak, bestalde, baina inon ez dute Baztanen
bezalako garrantzirik.
Elizalderen eragina doinu guztietan nabaria bada,
mutildantzetan hau areagotu egiten da musika tankera
baten moldea antzematen delarik, nekazal danbolinteroaren
musikarena alegia
.
1.1. Tonua eta erregistroa. Kromatismoa
Sol Nagusia da tonurik erabiliena, doinu bakar batzutan,
gutxienetan, Do Nagusia azaltzen bada ere. Erregistroa
beheko Re eta goiko Solaren artean dago, nahiz eta tarteka
beste nota batzuk azaldu. Neurri handi batetan erregistroak
tonua batdintzatzen du, dakusagunez Sol Nagusia bait da
tonurik egokiena, goitik tonikaraino eta behetik
dominanteraino iristen da eta.
Goiko La oso pasarte gutxitan azaltzen da, eta gainera
ia beti floreo bezala. Ez da, beraz, garrantziko nota doinu
guztiak kontutan hartuz gero. Gainontzeko notak, Latik
gorakoak alegia, ez dira azaltzen mutildantzetan, behin
ere ez. Kromatismoekin berdin gertatzen da, baina hauek
ikerketa berezi bat behar dute hurrengo lerroetan.
&
Erregistroa
1.2. Esaldiak
Mutidantza guztien artean badira batzuk zehatzmehatz
sei, egitura berezia dutenak: Zazpi jauziak, Zozoarena,
Txoriarena, Anartxume, Txerrr begi, Birigarroarena.
Doinu hauen egitura berdina da. Oroarki, bakoitzak bi
esaldi sinple ditu, baina doinu osoa hainbat aldiz jotzen
da, hainbat itzuli egiten zaio doinuari. Itzuli bakoitzean
esaldien toki batzutan, partituran izartxo (*) ikurraz
notaturik, konpasa bat gehitzen da "tope" batetara heldu
arte. Orduan alderantzizko prozesua egiten da, hots, itzuli
bakoitzean esaldiei konpasa bat kentzen zaie, jatorrizko
esaldira iritsi arte. Mekanismoa ikusteko modurik onena
ondoko eskema ikustea da, kasurik arruntena adierazten
duena.
Esaldiren egitura
Itzulia
A+konpas 1
B+konpas 1
A+2 konpas
B+2 konpas
A+3 konpas
B+3 konpas
A+4 konpas
B+4 konpas
A+3 konpas
B+3 konpas
A+2 konpas
B+2 konpas
A+konpas 1
B+konpas 1
KADENTZIA
BAZTANGO DANTZAK
ZOZOARENA
II.-
III.-
IV.-
V.-
BIRIGARROARENA
n
3
TXORIARENA
ARDOARENA
j n n
n
n
TELLARIN
Esaldi baten bukaeran egiten den kadentzian aldakuntza
hau areagotu egiten da. Figurazioaren aldetik ia beti oo
egiten da, baina batzutan nota batzuk ere aldatu egiten
dira.
TXORIARENA
Behin bariazioak aipatuz gero ezin ditut ahantzi
apaidurazko notatxoak. Edonon eta edonoiz jotzen ditu:
txioak, txioerdiak, pasoak, mordenteak,... Edozein unetan
apaindura bat bestearen ostean topa daiteke, jatorrizko
doinua izkutatzen dutelarik. Apaindura erabiliena txioerdia
dugu, eta nabarmenki mi eta si notekin egiten duena.
ZOZOARENA
R
3
m m
3
www.txistulari.com
BAZTANGO DANTZAK
HIRU PUNTUKOA
m
n
m
m
Medio guzti hauetaz baliatzen da Elizalde jatorrizko
doinu xehea aberasteko.
BILANTZIKOA
ZOZOARENA
J U
BIRIGARROARENA
34 J J
U
J
1.6. Danbolina
Danbolinaren kolpeak idaztea alferrikakoa da, nahiz
eta bere eginkizuna oso garrantzitsua izan. Izan ere,
inguruko herrietan, Euskal Herriko beste hainbat tokitan
bezala, danbolintero edo ttun-ttun izenaz da ezaguna
txistularia. Doinu batetan beti, hasieratik bukaeraraino,
beti, danbolina entzuten da, erritmoa markatzen eta etenik
gabe. Bakarrik azken kadentzian mututzen da une batez
txistuak jotzen duena ondo entzun ahal izateko, baina
kadentziaren amaieran berriz ekiten dio ttun-ttunari doinua
benetan bukatzen dela azpimarratzeko.
2. SAGAR-DANTZAK ETA SOKA-DANTZA
Nekazal giroko danbolinteroen musika tankera ezagutu
ahal izateko mutildantzak aztertzea behar beharrezkoa
da, ezaugarririk garrantzitsuenak behintzat. Aurreko atalean
azterketa hauxe egin dut. Honako atal hau osatzen duten
Soka-dantza eta Sagar-dantzek aurretik esandakoa
baieztatzen dute. Badute, baina, mutildantzekiko
berezitasun bat, hots, neurrien aberastasuna. Izan ere,
mutildantzetan soilik 2/4 ageri da. Oraingo doinuek,
ordea, neurri ternarioa eta zortzikoa (5/8) ere erabiltzen
dute. Are gehiago, dantza batek neurri bat baino gehiago
erabil dezake. Hor dugu Soka-dantzaren adibidea. Hiru
atalek osatzen dute dantza lau. Lehen atalak eta azkenak
www.txistulari.com
MUTIL
Dantzak
1-Aunitz Urtez
2-Hiru Puntukoa
3-Bilantziko
4-Zazpi Jauziak
5-Zozoarena
6-Txoriarena
7-Aartxume
8-Txerribegi
9-Birigarroarena
10-Mando Zaharrarena
11-Bilantziko txiki edo zaharra
12-Zahar Dantza
13-Ardoarena
14-Aoar Haundi
15-Tellarin
16-Musikoa
Maurizio Elizalde Etxeberriari jasoak
Transkripzioa: Txomin Agirregomezkorta Prez
www.txistulari.com
1 - BAZTANGO DANTZAK
Aunitz Urtez
Txistua
2
&
4
3
&
&
&
Txistua
&
Hiru Puntukoa
&
&
2.
>
&
2
&
4
&
&
>
1.
www.txistulari.com
&
BAZTANGO DANTZAK - 2
&
&
&
&
&
&
&
#
&
#
&
&
&
www.txistulari.com
3 - BAZTANGO DANTZAK
&
#
n
#
&
&
Txistua
&
# 2.
&
#
&
1.
&
#
&
#
&
1.
2.
1.
#
&
www.txistulari.com
1.
2.
1.
1.
[B]
n
2.
#
r
& J
#
Bilantziko
[A]
#2 n
2.
2.
1.an: B-ra
2an: A-tik B-ra
eta bukatu
Txistua
&
&
&
(*)
1
Zazpi Jauziak
#2
(*)
- BAZTANGO DANTZAK - 4
n
D.C.
12 aldiz
#
&
2
(10)
#
&
3
(9)
#
&
4
(8)
#
&
5
(7)
#
&
&
www.txistulari.com
5 - BAZTANGO DANTZAK
Txistua
&
3
1
(7)
&
2
(6)
&
(*)
3
(5)
Zozoarena
&
4
3
&
&
(*)
(**)
(*)
(**)
1
(7)
&
2
(6)
&
3
(5)
&
(**)
&
&
www.txistulari.com
Txistua
&
#
&
&
#2
Txoriarena
1
(7)
&
2
(6)
#
&
3
(5)
#
&
(*)
(*)
2
(6)
3
(5)
&
#
2
(6)
3
(5)
&
&
&
&
(**)
(**)
1
(7)
(***)
1
(7)
- BAZTANGO DANTZAK - 6
(***)
(*)
& n
#
&
& n
#
&
# n
# n n
# n n n
# n n n n
www.txistulari.com
7 - BAZTANGO DANTZAK
Txistua
&
&
#2
Aartxume
#
&
# 1.
&
&
(*)
(*)
1.
2.
(*)
2
(6)
&
3
(5)
#
&
&
www.txistulari.com
#
&
(*)
1
(7)
2.
# n n
D.S.
Txistua
[A]
#2
&
&
#
&
[B]
#
&
(*)
1
1.
(**)
&
n
3
A-ra 4 aldiz
eta jarrai
(**)
5
&
#
&
www.txistulari.com
1.
2.
1.
#
&
#
&
&
#
&
#
n n
2.
(*)
#
&
# 2.
&
Txerri begi
&
- BAZTANGO DANTZAK - 8
B-ra
3 aldiz
9 - BAZTANGO DANTZAK
Txistua
Birigarroarena
[A]
#
&
(*)
3
#
n
&
3
&
[B]
#
&
#
&
1
(7)
2
(6)
3
(5)
(**)
5
(***)
&
#
&
A-ra 4 aldiz
eta jarrai
(****)
B-ra
3 aldiz
& n n n
#
& n
& n
(*)
#
& n
n
(**)
(**)
#
&
&
n
#
#
& n
#
&
(*)
#
& n
(*)
& n n n n
(****)
5
7
www.txistulari.com
#
&
&
&
Txistua
Mando Zaharrarena
#2
&
&
#
&
2.
- BAZTANGO DANTZAK - 10
1.
&
#2
# n
&
#
&
#
&
n
J
n n
n
J J
j 1.
2.
D.C.
Zahar Dantza
Txistua
&
#2
#
&
#
&
1.
2.
www.txistulari.com
1.
2.
11 - BAZTANGO DANTZAK
j
& n n
Ardoarena
&
2.
j J J
# 2.
&
#
&
#
&
&
&
#
#
&
&
1.
&
www.txistulari.com
1.
1.
# n
&
2.
Txistua
&
&
1.
2.
www.txistulari.com
#
&
# n
&
#
&
#
& n
&
&
#
&
Aoar Haundi
# 2 n
#
&
- BAZTANGO DANTZAK - 12
2.
1.
1.
2.
13 - BAZTANGO DANTZAK
Txistua
&
&
#2
&
#
&
#
&
#
&
&
www.txistulari.com
1.
2.
1.
#
&
1.
#
&
#
&
2.
#
&
Tellarin
3
2.
1.
2.
&
& n
#
&
#
&
#
&
&
#
&
&
#
&
=txaloak
#
#
#
&
&
- BAZTANGO DANTZAK - 14
2.
n
1.
www.txistulari.com
1.
2.
1.
2.
15 - BAZTANGO DANTZAK
Musikoa
2
&
4
3
Txistua
&
&
&
&
&
&
2.
&
3
&
3
&
&
&
1.
2.
www.txistulari.com
1.
2.
1.
&
&
&
&
&
&
&
&
2.
www.txistulari.com
&
&
&
&
&
- BAZTANGO DANTZAK - 16
1.
1.
2.
# #
U
17 - BAZTANGO DANTZAK
SAGAR
DANTZAK
1-Baztango Sagar-Dantza
(Transkripzioa: Xabier eta Patxi Larralde)
2-Arizkungo Sagar-Dantza
(Transkripzioa: Txomin Agirregomezkorta Prez)
5-Erratzuko Sagar-Dantza
(Transkripzioa: Txomin Agirregomezkorta Prez)
www.txistulari.com
Txistua
&
#3
- BAZTANGO DANTZAK - 18
Baztango Sagar-Dantza
3
j 3 j j
j
Andante
# 1 3
&
4 4
#
&
2 3 2 3
4
4
4 n
4
2.
3 Allegretto
8
J
J
J
1.
#
j
&
n
#
&
#
&
2.
j
n
j
j
1.
1.
2.
ten
Arizkungo Sagar-Dantza
Txistua
&
#6
j
j
Andante
# 2.
& J
# 6
&
8
#
&
1.
5 2.
n
1.
1.
n U
6
8
5
8
Allegretto
2.
3 j
J
J
8
www.txistulari.com
19 - BAZTANGO DANTZAK
n
&
J
# 1. j
2. j
&
&
1.
2.
Amaiurko Sagar-Dantza
Txistua
&
#5
tempo
Andante
2.
Ten.
# 1.
&
rall
&
J
#
&
# 3 Allegretto
#
&
#
&
&
# 5 U
1.
3
8
2.
j
J
J
#
&
rall
j
n
n
j
www.txistulari.com
rall
j
U
- BAZTANGO DANTZAK - 20
Amaiurko Sagar-Dantza
Txistua
&
#5
&
# 2.
&
&
3
1.
1.
2
4
5 2 5 2 3
8
J
8
4
8
4
#
&
#
&
&
2.
j
3
www.txistulari.com
1.
2.
To
21 - BAZTANGO DANTZAK
Erratzuko Sagar-Dantza
j
5
3
5
&
8
4
8
Andante
&
&
&
& 3
8
Allegretto
2.
1.
2
4
1.
3 5
4
8
2.
j
J
nj
&
&
&
&
U
5
5
8
5 2 3
8
4
8
&
2.
2
4
1.
2.
j j
1.
www.txistulari.com
rall
2
4
- BAZTANGO DANTZAK - 22
Soka
dantzak
1-Zortzikoa
2-Soka-Dantza
3-Arizkungo Soka-Dantza
www.txistulari.com
23 - BAZTANGO DANTZAK
Txistua
&
&
# 2.
#2
Zortzikoa
1.
# 1.
2.
&
&
&
&
&
&
&
n
&
#
&
www.txistulari.com
- BAZTANGO DANTZAK - 24
&
#
&
1.
1.
# 2.
&
# 2. 1.
&
# 2.
n
&
&
&
#
#
&
#
&
#
&
#
n
&
www.txistulari.com
25 - BAZTANGO DANTZAK
Soka-Dantza
1.-Ibilaldia
Txistua
j
&C
&
& #
&
2.- Zortzikoa
Txistua
&
&
&
&
#
&
#
&
#
&
www.txistulari.com
- BAZTANGO DANTZAK - 26
#2
&
Txistua
&
#
&
#
&
&
Arizkungo Soka-Dantza
&
4
Txistua
&
&
&
1.
2.
www.txistulari.com
27 - BAZTANGO DANTZAK
EZTAI
DOINUAK
1-Eztai Soinua
2-Baztango Ioiak
www.txistulari.com
- BAZTANGO DANTZAK - 28
Eztai Soinua
3
J
&
4
Txistua
& J
2
&
4
2
4
3
4
3
4
2 3 2
4
4
4
2
4
2
2
3
3
&
4
4
4
4
2
&
4
3
J
4
2 3 2
2 3
3
3
&
4
4
4
4
4
4
4
2
3
&
4
4
&
&
&
J
4
2 3 2
4
4
4
3 2
3
2
4
4
4
4
J
J
3
4
3 2 J 3 2
4
4
4
4
&
4
3
J
4
2
&
4
www.txistulari.com
2
4
29 - BAZTANGO DANTZAK
Baztango Ioiak
&
4
Txistua
&
&
&3
4
&
&
2
4
&
&
&3 2
4
4
3 2 3
4
4
4
&
&
2 3
4
4
3
4
2
4
www.txistulari.com
- BAZTANGO DANTZAK - 30
IRRI-DANTZAK ETA
JOSTAKETA-DANTZAK
1-Bizker-Dantza
2-Saskito-Dantza
3-ESku-Dantza
4-Itses-Dantza
5-Katadera-Dantza
6-Eskalapoin-Dantza
7-Pasa-Dantza
8-Zurrume-Dantza
9-Ipurdi-Dantza
10-Zartain-Dantza
11-Yan-Petit qui Danse
12-Zahar-Dantza
Maurizio Elizalde Etxeberriari jasoak
Transkripzioa: Txomin Agirregomezkorta Prez
www.txistulari.com
31 - BAZTANGO DANTZAK
Txistua
Bizker Dantza
1.
2.
n
J
J
& J
J
J
J
J
J
8
&
1.
Saskito Dantza
Txistua
&2
4
&
Txistua
1.
D.C.
Esku Dantza
&2
4
&
2.
J
2.
D.C.
D.C.
Itses Dantza
Txistua
1. 2.
J
J
J
&
8
&
www.txistulari.com
1.
J
2.
D.C.
- BAZTANGO DANTZAK - 32
Katadera Dantza
J
&
2.
J J J J
1.
j J j
&
J
J
J
J
Txistua
#2
&
#
&
Txistua
&
#2
Eskalapoin Dantza
2.
1.
1.
2.
D.C.
Pasa Dantza
D.C.
D.C.
Zurrume Dantza
Txistua
&
#2
j
J
#
& n n
Txistua
&
#
&
#6
Ipurdi Dantza
www.txistulari.com
1.
D.C.
D.C.
2.
1.
2.
j
D.C.
33 - BAZTANGO DANTZAK
Txistua
Zartain Dantza
#6 j
J
&
J
J
8 J
#
&
2.
J
J
1.
1.
2.
Txistua
&
2.
2 # #
&
J
4
(*)
D.C.
1.
D.C.
&
&
&
&
&
(*)
&
Zahar Dantza
Txistua
1.
2.
J
&
4
J
&
www.txistulari.com
1.
2.
J