ZENIT-E

INSTRUKCJA OBSUGI

UWAGA!
Niniejszy opis zawiera zwiz charakterystyk i podstawowe zasady posugiwania si aparatem
fotograficznym ZENIT-E i nie moe byd traktowany jako podrcznik fotografii.
Przed rozpoczciem uytkowania aparatu fotograficznego naley dokadnie przestudiowad kolejnod
poszczeglnych czynnoci, ktre zawarte s w niniejszym opisie.
Budowa Waszego aparatu fotograficznego moe nieco odbiegad od zawartego w instrukcji opisu, co
jest spowodowane wprowadzonymi ulepszeniami w rezultacie postpu technicznego.
W celu zapewnienia niezawodnoci dziaania aparatu fotograficznego i zwikszenia okresu jego
trwaoci nie naley wystawiad aparatu na bezporednie dziaanie promieni sonecznych.
Wykrcanie lub wkrcanie obiektywu moe odbywad si tylko przez uchwycenie za piercieo
mocujcy. Dotyczy to obiektywu Iudustar-50-2 i Helios 44-2. Nie dotykad palcami powierzchni czci
optycznych, poniewa moe to spowodowad uszkodzenie powok przeciwodblaskowych.
Nie naley bez potrzeby obracad przycisku wyzwalajcego podczas zwalniania migawki, aby uniknd
odczenia mechanizmu nacigu migawki.
Tarczk nastawiania czasu nawietleo nie naley obracad w przedziale B i 500.
Migawk naley naciskad zawsze do oporu. W ten sposb uniknie si przepuszczenia klatek na bonie
fotograficznej podczas nawietlenia.

PRZEZNACZENIE I ZALETY APARATU FOTOGRAFICZNEGO ZENIT-E

Aparat fotograficzny ZENIT-E jest jednoobiektywow lustrzank z wbudowanym i niesprzonym
wiatomierzem oraz mechanizmem lustra staego celownika.
Lustro staego celownika pozwala na sta obserwacj obiektu fotografowanego, z wyjtkiem
momentu nawietlenia.
Wbudowany wiatomierz jest szczeglnie przydatny przy wykonywaniu zdjd na bonie
fotograficznej barwnej.

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA APARATU FOTOGRAFICZNEGO

Z uwagi na swe zalety konstrukcyjne aparat fotograficzny ZENIT-E moe byd uywany do
wykonywania zdjd amatorskich i caego szeregu zdjd specjalnych.
Do aparatu ZENIT-E mog byd stosowane wymienne obiektywy dostpne w handlu z ogniskow od
37 do 1000 mm.
Celownik lustrzany umoliwia stosowanie piercieni porednich, wykonywanie przy ich pomocy prac
reprodukcyjnych, fotografowanie przedmiotw drobnych z duym powikszeniem, wykonywanie
zdjd mikroskopowych.
Mechanizm lustra staego celowania, wbudowany wiatomierz, dwignia szybkiego nacigu migawki,
mocowanie zawiasowe pokrywy tylnej, niewielkie wymiary gabarytowe i ciar s to waniejsze
zalety aparatu fotograficznego ZENIT-E.
Aparat fotograficzny produkowany jest w dwch odmianach:
z obiektywem Helios-44-2 2/58 mm,
z obiektywem Industar-50-2 3,5/50 mm.
Aparat fotograficzny ZENIT-E przeznaczony jest do stosowania kaset znormalizowanych.

1 obiektyw; 2 dwignia samowyzwalacza; 3 przycisk samowyzwalacza; 4 gniazdo

synchronizacyjne do lampy byskowej; 5 fotokomrka;

6 pytka dociskowa; 7 odchylona pokrywa kamery; 8 szpula odbiorcza; 9 stopka dodatkowych

urzdzeo; 10 gniazdo do kasety; 11 pozy prowadzce kanau bony fotograficznej; 12 okienko
kadrowe bony; 13 zbierak do szpuli kasety; 14 okular celownika; 15 waek wiodcy;
16 zapadka zamka;

17 piercieo przesony ze wskanikiem;

18 piercieo nastawczy przesony;
19 wskanik piercienia nastawczego przesony;
20 skala gbi ostroci ze wskanikiem;
21 skala odlegoci;
22 piercieo do nastawiania obiektywu na
ostrod;
23 piercieo mocujcy obiektyw;

24 wskanik piercienia nastawczego

przesony;
25 piercieo do nastawiania przesony z
podziak;
26 - skala odlegoci;
27 skala gbi ostroci ze wskanikiem;

29 skala czasw nawietlania wiatomierza;

30 skala przeson wiatomierza;
31 gaka przewijania wstecznego bony
fotograficznej;
32 wskanik skali czuoci bony fotograficznej;
33 wskanik pomiarw wiatomierza;
34 wskazwka nastawcza wiatomierza;
35 wodzik skali przeson kalkulatora;

36 dwigienka synchronizacji
migawki;
37 skala na tarczy czasw
nawietlania;
38 wskanik na tarczy czasw
nawietlania;
39 wskanik dwigni synchronizacji
migawki z lamp byskow;
40 przycisk przewijania wstecznego
bony fotograficznej;
41 wodzik tarczy licznika zdjd;
42 wskanik tarczy licznika zdjd;
43 tarcza licznika zdjd;
44 przycisk spustowy;
45 - dwignia nacigu migawki;

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA
Wymiary klatki
Szerokod perforowanej bony fotograficznej
Liczba klatek bony
Czasy otwarcia migawki

24 x 36 mm
35 mm
36
od 1/30 do 1/500 sekundy (automatycznie) B
B (od rki dugotrway)
20 x 28 mm
5x
M 42 x 1
45, 5 mm

Wymiary pola widzenia celownika

Powikszenie okularu
Gwint do przymocowania obiektywu
Mocujcy odcinek kamery do obiektywu

Obiektywy podstawowe:
ogniskowa
otwr wzgldny (sia wiata)
granice odlegoci
skala przyson
rednica miejsca dla filtrw
nasadkowych
gwint oprawy obiektywu na filtry
gwint gniazda do statywu
wymiary gabarytowe
ciar (gramy)

Helios-44-2
58 mm
1:2
- 0,5 m
2 - 16
55 mm

Industar-50-2
50 mm
1 : 3,5
- 0,65 m
3,5 - 16
37 mm

49 x 0,75
1/4
13 x 93 x 100 mm
1000

35,5 x 0,5
1/4
13 x 93 x 72 mm
875

ADOWANIE APARATU FOTOGRAFICZNEGO

adowad aparat fotograficzny przy zwykym owietleniu w nastpujcy sposb:
1. Otworzyd pokryw tyln, po odcigniciu do gry zatrzasku
zamka.
2. Zamocowad koniec bony fotograficznej pod sprynk szpulki
odbiorczej i zaczepid otworem perforacji za wypust szpulki.
Sprawdzid, aby bona prawidowo uoya si pomidzy wodzidami
lizgowymi kanau filmowego.
3. Umiecid kaset w gniedzie aparatu. Podczas wkadania kasety
do aparatu fotograficznego, Galka przewijania wstecznego powinna
byd odcignita do gry.
4. Opucid do dou gak przewijania wstecznego, ustalajc j w tym
pooeniu przez obrcenie w kierunku wskazania strzak.
5. Zamknd pokryw tyln, nastpnie nacisnd w kierunku do dou
zapadk zamka.
6. Nacisnd migawk obrotem dwigni nacigowej a do wyczucia
oporu, nastpnie nacisnd przycisk spustowy.
Podczas nacigania migawki bona fotograficzna przesuwa si o jedn
klatk.
W celu przesunicia do okienka zdjciowego nienawietlonej
czci bony fotograficznej, migawk naley nacignd trzy razy,
naciskajc na przycisk spustu po kadym naciniciu migawki.
U W A G A : Podczas nacigania migawki naley obserwowad, czy
obraca si gaka przewijania wstecznego. W
przeciwnym wypadku naley sprawdzid
prawidowod zaadowania aparatu bon
fotograficzn.
7. Obracajc tarcz licznika zdjd w dowoln stron, nastawid
liczb 0 naprzeciw wskanika.
Nastawienie licznika zdjd wykonywad przy nacignitej
migawce.

NASTAWIANIE CZUOCI BONY FOTOGRAFICZNEJ

Na skali czuoci bony fotograficznej umieszczone s liczby: 16, 32, 65,
130, 250 i 500 wskazujce czuod bony fotograficznej w jednostkach
GOST ASA.
Na przeciwlegej stronie podziaki umieszczone s liczby: 13, 16, 19, 22,
25 i 28 podajce czuod bony fotograficznej w stopniach DIN.
Liczby na skali czuoci widoczne s w okienkach podziaki przeson,
posiadajcych wskanik nastawczy.
Aby nastawid czuod bony fotograficznej (np. 65 jednostek GOST
ASA), naley obrcid skal przeson, aby liczba 65 znalaza si naprzeciw
wskanika nastawczego.
W podobny sposb odbywa si nastawianie czuoci, jeeli bona fotograficzna ma czuod podan w
stopniach DIN.
Porwnanie tablic jednostek czuoci bon fotograficznych
GOST ASA i DIN
GOST - ASA
DIN
GOST - ASA
DIN

16
13
160
23

20
14

25
15
200
24

32
16

40
17
250
25

50
18

65
19

320
26

80
20
400
27

100
21

130
22
500
28

USTAWIENIE CZASU NAWIETLANIA

Aparat fotograficzny kierujemy an fotografowany obiekt.
Obracajc skal czasu nawietleo w praw lub lew stron
poczyd rodek otworu wskazwki nastawczej wiatomierza
ze wskanikiem pomiarw wiatomierza, przy czym kreski
skali czasu nawietleo i kreski skali przeson powinny zbiegad
si ze sob. Dopuszczalne jest niezbieganie si kresek w
granicach 1/2 odstpu midzy kreskami. Przy poczonych
wskazwkach oznaczenia cyfrowe umoliwiaj nastawienie
szeregu kombinacji czasw nawietleo i przyson dla danego
natenia i czuoci bony fotograficznej. Kada z tych
kombinacji zapewnia otrzymanie negatywu o normalnym
nawietleniu.
Liczby na skali przeson podaj wielkod otworw wzgldnych (siy wiata).
Na skali czasw nawietleo liczby od 500 do 2 oznaczaj wielkoci czasw nawietleo w uamku
sekundy (od 1/500 do 1/2), a od 1 do 30 cakowitych sekund.
Czarne liczby na skali czasw nawietleo wiatomierza odpowiadaj liczbom skali czasw nawietleo
wyznaczonych dla migawki.
W zalenoci od fotografowanego obiektu wybrane wartoci czasu nawietlenia i odpowiadajce im
przysony powinny byd nastawione odpowiednio na aparacie i obiektywie.

NASTAWIANIE CZASU NAWIETLANIA

Podnoszc tarczk czasw nawietlania i obracajc j wok osi, nastawia si wartod czasu
nawietlania naprzeciw wskanika znajdujcego si w rodku tarczki. Nastpnie naley opucid
tarczk ustalajc jej pooenie.
Liczby na skali czasw nawietleo podaj odpowiednie uamki
sekund, natomiast B czas dowolny (od rki).
W celu uzyskania dugotrwaego czasu nawietlania naley
nacignd migawk, nastawid tarczk czasw nawietleo na
pozycj B, nacisnd na przycisk spustowy i obrcid j w
kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazwek zegara a
do oporu. Po nawietlaniu przycisk spustowy naley obrcid w
pooenie wyjciowe.

UWAGI:

1. Nastawienie czasu nawietlania moe

odbywad si zarwno przy nacignitej i
zwolnionej migawce.
2. Dugotrway czas nawietlenia i czas B
naley stosowad przy korzystaniu ze statywu.
3. Pooenie dwigni synchronizatora podczas
pracy bez lamp byskowych jest dowolne w
przedziale od X do MF od strony
przycisku przewijania wstecznego bony
fotograficznej.

NASTAWIENIE PRZESONY
Potrzebna przesona na obiektywie Helios-44-2 nastawiana jest
przez ustawienie naprzeciw wskanika jednej z liczb (2; 2,8; 4; 5,6; 8;
11; 16), umieszczonych na piercieniu a do wystpienia lekkiego
zatrzanicia, wskazujcego na prawidowe ustawienie piercienia.
W obiektywie Industar-50-2 przyson naley nastawid dopiero po
zakooczeniu nastawiania obiektywu na ostrod.

NASTAWIENIE OSTROCI
Nastawienie na ostrod naley wykonywad przy cakowicie otwartej przesonie. W tym celu piercieo
przesony obiektywu Helios-44-2 powinien byd obrcony a do oporu w kierunku przeciwnym do
kierunku ruchu wskazwek zegara.
Po skierowaniu obiektywu na fotografowany przedmiot i spogldajc w okular celownika naley
obracad piercieo odlegoci obiektywu a do uzyskania na matwce ostrego obrazu.
Po nastawieniu ostroci odbywa si waciwe przysanianie obiektywu Helios-44-2 obrotem
piercienia przesony a do oporu w kierunku wskazwek zegara.
W przypadkach, gdy naley fotografowad wiele obiektw umieszczonych w rnych odlegociach,
naley posugiwad si skal gbi ostroci.
Skala gbi ostroci to symetryczne uoenie dziaki po obu stronach wskanika odpowiadajce
wartociom przesony.
Po nastawieniu ostroci (odlegoci) naprzeciw jednakowych wartoci dziaania podziaki gbi
ostroci z obu stron wskanika, mona okrelid na skali odlegoci granice gbi ostroci dla danej
wartoci przesony.
Przykadowo: obiektyw nastawiony jest na odlegod 4 m i przysona wynosi 11. Wtedy obraz bdzie
ostry w granicach od 2,5 do 10 m.

FOTOGRAFOWANIE Z LAMPAMI BYSKOWYMI

W celu otrzymania zdjd w warunkach sabego owietlenia
stosuje si lampy byskowe. W tym celu w aparacie ZENIT-E
znajduje si specjalne urzdzenie synchronizujce prac migawki
z momentem bysku lampy.
Przy korzystaniu z lamp jednorazowego dziaania (spaleniowe),
dwigni synchronizatora naley nastawid naprzeciw wskanika
MF.
Przy wykonywaniu zdjd z lampami byskowymi wielokrotnego
dziaania dwignie synchronizatora naley nastawid naprzeciw
wskanika X.
Fotografowanie przy uyciu lamp byskowych aparatem ZENIT-E
moliwe jest tylko przy czasie nawietlania 1/30, tzn. podczas
penego otworzenia okienka zdjciowego.
Niezalecane jest stosowanie czasu nawietlania B podczas pracy z lamp byskow, poniewa
podczas duszego czasu otwarcia aparatu fotograficznego wpada zbyt dua ilod wiata
rozproszonego (po bysku) i na bonie otrzymuje si obraz niskiej jakoci.

FOTOGRAFOWANIE PRZY UYCIU SAMOWYZWALACZA

Podczas fotografowania przy uyciu samowyzwalacza naley
wykonad nastpujce czynnoci:
1. Nacignd migawk.
2. Nacignd mechanizm samowyzwalacza obrcid dwigni
samowyzwalacza w d a do oporu.
3. Nastawid czas nawietlania.
4. Wybrad motyw.
5. Nastawid ostrod.
6. Przysonid obiektyw do wybranej wartoci przysony.
7. Nacisnd przycisk samowyzwalacza.
8. Zajd zaplanowane uprzednio miejsce.
Migawka zadziaa co najmniej po upywie 9 sekund od chwili
nacinicia przycisku.

ROZADOWANIE APARATU FOTOGRAFICZNEGO

Gdy licznik zdjd wskae liczb 36,
wtedy nawietlon bon
fotograficzn naley przewind do
kasety.
W tym celu naley wykonad
nastpujce czynnoci:
1. Nacisnd na gak wstecznego przewijania i obrcid j w kierunku przeciwnym do wskazanego
strzak.
2. Odczyd mechanizm migawki, naciskajc w tym celu przycisk wstecznego przewijania i,
przytrzymujc przycisk w tym pooeniu, obracad gak wstecznego przewijania w kierunku
wskazanym strzak, a po zmniejszeniu sie oporu stwierdzi si, e koniec bony fotograficznej
wysun si spod sprynki szpuli odbiorczej.
3. Otworzyd pokryw tyln aparatu fotograficznego.
4. Odcignd do gry gak wstecznego przewijania i wyjd kaset.
U W A G A : Przy nastpnym zdjciu naley nacignd migawk i przytrzymujc palcem waek
wiodcy upewnid si, e zosta on wczony.

10

OBIEKTYWY WYMIENNE
Podstawowe charakterystyki
Lp

Nazwa obiektywu

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Helios 40
Tair 11
Mir 1
Jupiter 9
Jupiter 11
Tair 3
Jupiter 6
Telmar 22
MTO 500 lub ZM 5A
MTO 1000

Ogniskowa

Otwr wzgldny

Kt pola
widzenia

85
133
300
180
85
133
200
37
500
1000

1 : 1,5
1 : 2,8
1 : 2,8
1 : 2,8
1 : 4,5
1:2
1:4
1 : 5,6
1:8
1 : 10

28
18
8
14
28 50
18 30
12 30
60
5
2 30

Granice
nastawienia na
ostrod
1,15 -
1,5 -
3-
2-
0,5 -
1,5 -
2,5 -
0,7 -
4-
10 -

Przy pracy aparatem fotograficznym ZENIT-E mog byd stosowane rne obiektywy wymienne do
aparatw fotograficznych typu ZENIT z migawk szczelinow. Wymienne obiektywy s do nabycia w
sklepach.
Obiektywy wymienne do lustrzanek typu ZENIT odznaczaj sie wysok jakoci.
Zamocowanie wymiennych obiektyww w aparacie fotograficznym jest takie samo jak obiektyww
podstawowych za pomoc M42xl.
Przy stosowaniu obiektywu wymiennego Tair 3 moe wystpid nieznaczne cinanie krawdzi
negatywu.
W aparacie fotograficznym ZENIT-E uniemoliwione jest korzystanie ze wiatomierza przy
wykonywaniu zdjd obiektywami wymiennymi MTO 500 i MTO 1000 z uwagi na nieuniknione
zasonienie fotokomrki przez opraw zewntrzn tych obiektyww.

11

WYKONANIE ZDJD Z BLISKIEJ ODLEGOCI

Przy uyciu specjalnego urzdzenia aparat fotograficzny ZENIT-E umoliwia wykonanie reprodukcji
rysunku, rkopisw, fotografii, itp. Przy wykonywaniu reprodukcji mona posugiwad si
piercieniami porednimi, ktre umieszcza si midzy korpusem aparatu a obiektywem. Przy tym
mona uyd jednego piercienia lub zestawu zoonego z kilku piercieni.
Skala reprodukcji zaley od dugoci i liczby zastosowanych piercieni.

ZALECENIA OGLNE
Z aparatem fotograficznym naley obchodzid si ostronie, utrzymywad w czystym stanie, chronid
przed gwatownymi wstrzsami, uderzeniami, wilgoci i gwatownymi zmianami temperatury.
Aparat naley przechowywad w zamknitym futerale.
Przy tym obiektyw musi byd zakryty nakrywk, a migawka i samowyzwalacz powinny byd wyzwolone.
Bez istotnej potrzeby nie naley wyjmowad obiektywu z aparatu, aby nie spowodowad
zanieczyszczenia i przedostania sie pyu na powierzchnie czci ukadu optycznego.
Elementy optyczne, pokryte warstw przeciwodblaskow mona przecierad tylko z zewntrz czyst,
mikk serwetk lub wat lekko nawilon spirytusem rektyfikowanym, eterem (naftowym lub
siarkowym).
Soczewki wspczesnych wysokojakociowych obiektyww wykonane s ze specjalnych gatunkw
szka, podczas topienia ktrego nie udaje sie uniknd powstania pcherzy gazowych. Wymienione
pcherze gazowe mona zawsze zauwayd w zoonych obiektywach fotograficznych produkcji
krajowej jak i zagranicznej.
Wymienione pcherze gazowe nie wywieraj wpywu na jakod obiektywu i zdjd, i wystpowanie ich
dopuszcza norma ZSRR GOST 3514-67. Z tego powodu Zakad nie uwzgldnia roszczeo zgaszanych ze
wzgldu na wystpowanie pcherzykw w soczewkach i nie wymienia takich obiektyww.

12