FORMULA MUDAH

TAJWID
UNTUK SPM

Kepada pelajar pelajar yang ku sayangi dan kasihi, disini ustaz

bekalkan Formula Tajwid untuk kalian sebagai persediaan untuk
menghadapi SPM tidak lama lagi..
Baca satu persatu agar mudah difahami..dan gunakanlah waktu cuti
sepenuhnya untuk study..
Jaga Kesihatan baik2 & Selamat berpuasa
Ustaz Mohd Muzaidi Mustani

Pendahuluan

Bahagian hukum tajwid untuk peperiksaan SPM adalah pada soalan

kertas 2. Markah yang diperuntukkan bagi soalan tajwid adalah 10 markah.
Ia melibatkan 19 jenis hukum. Soalan seterusnya berbentuk nyatakan hukum
dan cara bacaan. Pelajar yang menguasai bahagian tajwid boleh
membantunya untuk mendapat cemerlang dalam SPM.
Matlamat :
Nota ini bertujuan membantu pelajar mampu menjawab dengan baik,
khususnya dalam bahagian tajwid.
Objektif :
1. Pelajar-pelajar mengenal pasti jenis-jenis hukum tajwid yang disoal
dalam SPM.
2. Pelajar-pelajar dapat mengingati formula mudah tajwid.
3. Pelajar-pelajar dapat menerangkan cara bacaan setiap hukum tajwid.
4. Pelajar-pelajar dapat mengenal simbol bacaan dalam al-Quran.
5. Membolehkan pelajar-pelajar mendapat markah penuh bahagian
tajwid iaitu 10 markah.

Simbol Bacaan Dalam Al-Quran

2

Simbol

Maksud
Wajib diwakafkan
Wakaf yang sempurna (tam)
Wakaf yang paling sempurna
Wakaf yang baik
Wakaf yang lebih baik
Wakaf yang diharuskan
Lebih baik sambung bacaan
Bacaan hendaklah disambungkan
Tidak boleh wakaf
Diutamakan wakaf
Tanda saktah
Baris mati
Huruf mati
Bacaan panjang (4,5,6 harakat)

Huruf-huruf al-Quran yang terlibat secara langsung dengan

tajwid ( 30 Huruf)

Formula 1 : Hukum nun mati ( )dan tanwin (

Pada hukum nun mati ( )dan tanwin (

), ia mengeluarkan 4 jenis

hukum iaitu :
1. Izhar Halqi
4

2. Ikhfa Hakiki
3. Iqlab
4. Idgham

1.

Izhar Halqi

- Ia terdiri daripada 6 huruf iaitu . Izhar Halqi ialah apabila

nun mati ( )atau tanwin tanwin (

) bertemu dengan salah satu huruf

Izhar. Hukum Izhar Halqi hendaklah dibaca dengan JELAS / dibaca

TANPA DENGUNG.
Contoh :
I. Pada nun mati ( ):
i.

ii. /
II. Pada tanwin (

i. / / /
2. Ikhfa Hakiki
- Terdiri daripada 15 huruf iaitu

- Huruf Ikhfa Hakiki ialah apabila nun mati ( )atau tanwin (

) bertemu

dengan salah satu huruf-huruf ikhfa. Ikhfa Hakiki dibaca dengan

DENGUNG.

Contoh :

I. Pada nun mati( ):

i. / /

II. Pada tanwin (

ii. / /

3. Iqlab
- Huruf Iqlab hanya " sahaja.
- Hukum Iqlab ialah apabila nun mati ( )atau tanwin (

) bertemu dengan

" .
- hukum Iqlab dibaca dengan DENGUNG.

Contoh :
I. Pada nun mati( ):
i.

II. Pada tanwin (

ii.

4.

Idgham

- Idgham terbahagi kepada 2 iaitu Idgham Maal Ghunnah dan Idgham

Bila Ghunnah.

- Idgham Maal Ghunnah dan hurufnya terdiri daripada .

- Idgham Bila Ghunnah dan hurufnya ialah &
- Hukum Idgham Maal Ghunnah apabila nun mati ( )atau tanwin (

bertemu dengan salah satu daripada hurufnya. Idgham Maal Ghunnah

dibaca dengan DENGUNG.
Contoh :
I. Pada nun mati ( ):

i.

ii.

II. Pada tanwin (

i.

ii.

- Idgham Bila Ghunnah apabila nun mati( )atau tanwin (

) bertemu

dengan atau , dan dibaca TANPA DENGUNG.

Contoh :
I. Pada nun mati ( ):

i.

II. Pada tanwin (

i.

Hukum Mim Mati ()

Pada hukum mim mati ( )akan menjadikan :
i.

Izhar Syafawi

ii.

Ikhfa Syafawi

iii.

Idgham Mislain

1. Izhar Syafawi ialah apabila mim mati ( )bertemu dengan huruf-huruf

berikut :

Contoh :

i.

ii.

iii.

- Hukum bacaan Izhar Syafawi ialah JELAS/ NYATA atau TANPA

DENGUNG.
2. Ikhfa Syafawi apabila mim mati ( )bertemu dengan " "sahaja,
bacaannya HAMPIR DENGUNG (samar).
Contoh :

i.

3. Idgham Mislain apabila mim mati ( )bertemu dengan mim ( )juga.

Bacaannya WAJIB DENGUNG.
Contoh :

i.

Bahagian Mad untuk SPM

Hukum Mad
Mad Wajib Mutassil
Mad Jaiz Munfasil

Cara Bacaan
Pangjang 5 harakat
Panjang 2,4,5 harakat
9

Mad Arid Lissukun

Mad Lin
Mad Silah Tawilah
Mad Silah Qasirah
Mas Asli

Panjang 2,4,6 harakat

Panjang 2,4,6 harakat
Panjang 2,4,6, harakat
Panjang 2 harakat
Panjang 2 harakat

FORMULA :
1. Mad Wajib Mutassil ialah pertemuan antara huruf mad dengan huruf
hamzah berbaris dan berada dalam satu kalimah.
Contoh :

i.

2. Mad Jaiz Munfasil ialah pertemuan antara huruf mad dengan hamzah
berbaris tetapi pada 2 kalimah

Contoh :

i.

ii.

iii.

10

3. Mad Arid Lissukun ialah kalimah yang ada huruf yang dimatikan kerana
wakaf.
Contoh :

i.

ii.

iii.

4. Mad Lin ialah kalimah yang huruf " "/ " "berbaris mati (sukun) yang
didahului baris atas, dan dibaca lembut dengan kadar 2 harakat .Tetapi
dibaca panjang 2,4,6 harakat apabila wakaf.
Contoh :

i.

ii.

5. Mad Silah Qasirah ialah apabila ( )dhamir dan huruf sebelumnya

BERBARIS, dan huruf selepasnya bukan hamzah atau alif.

Mad Silah

Qasirah dibaca panjang 2 harakat.

Contoh :

i.

ii.

11

6. Mad Silah Tawilah ialah apabila selepas ( )dhamir adalah kalimah yang
bermula dengan huruf hamzah, dan kadar bacaannya 4 atau 5 harakat.
Contoh :

i.

ii.

6 Mad Asli ialah apabila huruf alif ()didahului dengan berbaris di atas, atau
huruf wau ()didahului dengan berbaris depan, atau ya ()didahului dengan
berbaris bawah, dan kadar bacaannya ialah 2 harakat.
Contoh :

i.

( )

ii.

( )

iii.

( )

Qalqalah
- Huruf-huruf Qalqalah terdiri daripada 5 huruf iaitu ( )
-Qalqalah terbahagi kepada kepada qalqalah sugra dan qalqalah kubra.
- Qalqalah Sugra ialah mana-mana huruf qalqalah berada di tengah-tengah
kalimah dan berbaris atau bertanda mati
Contoh :

i.

ii.

iii.

12

- Qalqalah kubra ialah mana-mana huruf qalqalah berada di hujung kalimah

dan dimatikan baris kerana wakaf.
Contoh :

i.

ii.

iii.

iv.

Alif Lam
-Hukum alif lam terbahagi kepada Alif Lam Qamariah dan Alif Lam
Syamsiah.
-Alif Lam Qamariah dibaca Izhar (jelas) alif lamnya.
-Alif Lam Syamsiah dibaca Idgham (dengung) alif lam dalam huruf
berikutnya.
-Huruf alif lam Qamariah ialah .
Alif lam Qamariah ialah mana-mana huruf selepas lam ( )berbaris tetapi
tiada tanda tasydid.

Contoh :

i.

ii.

iii.

13

iv.

- Huruf alif lam Syamsiah ialah

- Alif Lam Syamsiah ialah mana-man huruf selepas lam berbaris dan
bertanda tasydid.
Contoh :

i.

ii.

iii.

Harapan
Saya menyediakan nota ini bertujuan membantu para pelajar yang
mahu menguasai bahagian hukum tajwid. Berdasarkan pemerhatian saya,
pelajar sukar memahami dan menguasai formula hukum tajwid. Dengan nota
14

ini saya benar-benar mengharapkan pelajar mampu menguasai bahagian

hukum tajwid yang berfokuskan soalan-soalan SPM. Pelajar-pelajar perlu
mengingati formula dan kaedahnya, tetapi bukan menghafal kalimah bagi
sesuatu hukum dan cara bacaan.
Di samping menguasai hukum tajwid berfokuskan soalan-soalan
SPM, orang-orang Islam disarankan supaya mampu membaca al-Quran
dengan tajwid yang betul. Adalah dianggap salah sekiranya tidak mengambil
kira kesilapan pada tajwid. Belajar Kerana Allah
Selamat Maju Jaya
Sekian

Maklumat Tambahan.
Adab Membaca al-Quran
I. Semasa membaca, hendaklah menghadap kiblat
15

II. Memulakan dengan lafaz

III. Wajib dibaca dengan pada setiap kali permulaan
surah kecuali surah al-Baqarah.
IV. Membaca al-Quran secara tartil
V. Menutup aurat termasuk kepala
VI. Menutup semula al-Quran selepas selesai membaca
VII. Al-Quran diletak di tempat tinggi
VIII. Bersih daripada hadas dan berwuduk
IX. Berdoa selepas tamat membaca al-Quran

16