MAARA VE KOZMOS

aman Kltrnn Baka Bir Gereklikle Karlamas

MICHAEL HARNER

' Ray Yaynclk

Kiisel Geliim Dizisi
MAARA VE KOZMOS
MICHAEL HARNER
Yayn editr:
Tolga Kartal
eviri:
Yasemin Sen
Redaksiyon:
Tue Sezer
Grafik Tasarm: Ses Grafik
Bask- Cilt:
Hnkr Ofset
HNKAR OFSET
Gmsy cad. Odin Topkapi enter Topkap /stanbul
05357365066
HUNKAR_OFSET@HOTMAL.COM

ISBN: 978- 605- 85681- 74

Yaync Sertifikas: 27616
Bask: Mart 2014
Bu kitabn tm yayn haklar RAY Yaymclk'a aittir.
Yayn evimizden yazl izin alnmadan tamamen veya
ksmen alnt yaplamaz. Hibir ekilde kopya edilemez,
oaltlamaz ve yaymlanamaz.
RAY YAYINCILIK
Kkyal cad. Yal Ap. No:10 A Blok D.l
Yal Mah. Maltepe STANBUL
0216 352 21 60 - 0212 244 0881
www.ravvayin.com
info@rayyayin.com

NDEKLER

TEEKKR................
13
NSZ........ .........................................................................-........17
G R............................................................................................... 17
MAARA VE KOZMOS.............................................................. 27
Maarada G Aray................................................................... 27
ARAYI............................................
35
n Yargnn Kurulmas................................................................. 35
Fildii Kuleden Amazon Yamur Ormanlarna......................... 39
Temel amanizm............................................................................ 49
DNYAMIZ............ ........................................................................51
amanlar ve Ruhlar..................
51
amanlar......................................................................................... 51
ki Gereklik.................................................................................... 53
amanizmde Grme...................................................................... 54
aman m olunur? aman m Olunur?........................................ 56
amanlar, Rahipler Ve aman Rahipler ..................................... 58
amanlar ve Medyumlar............................................................... 60
amanizmin Maddi Ynleri..................
62
amanizmin Ruhsal Hediyeleri.....................
64
amanizm Ne Kadar Gvenli?..................................................... 65
Dnyamzda Sorun karan Ruhlar............................................ 67
Yar Merhametli Etnik Kkenli Ruhlar....................................... 67
uarlar.............................................................................................. 68
Nganasan Patu rnei.................................................................. 70
Ahlak D Ruhlar ve Byclk................................................. 72
Ksa Bir Byclk Olay.............................................................. 73
Izdrap indeki Varlklar.............................................................. 75

TEK DNYALARA YOLCULUK.......................................... 77

efkatli Ruhlar................................................................................ T l
amann Dnyas..................................................................... 78
Katlar............................................................................................... 79
Gei Blgeleri Veya Setler............................................................ 80
Evrenin Merkezi............................................................................. 81
aman Bilgileri Konservatuar...................................................... 83
BATILILARIN LK YOLCULUKLARI....................................... 87
Aa Dnya ve G (Erk) Hayvanlar....................................... 87
G Hayvanlan Tarafndan Salanan Yardm........................... 88
Aa Dnyaya Gidi..........................................................
92
Belirli Bir Yerdeki Delik................................................................. 93
Kurt Srtnda Gezinti........................
95
Bir hayvana Yaplan Kehanet Yolculuklar............................... 100
G Hayvanlanmn Cevaplarn renmek............................. 109
Sembolden Manaya.......................................................................111
Sembolik Cevaplar........................................................................113

AMANK YKSELME: ............................................................ 115

Tarihe, Folklor ve Bilim ............................................................ 115
Ykselmek in Ayrlmak Noktalar......................................
121
Duman Delikleri Ve Bacalar..............................................
122
Direkler Ve Aalar.......................................................................124
Da Zirveleri..................................................................................127
Gne Hzmeleri ve Samanyolu............................................... 128
Deniz Hortumlar..........................................................................128
Gkkua......................................................................................129

DAVULLA GKKUAININ TESNE GEMEK: ..............131

Batklar Yukar Dnyaya kyor.............................................. 131
Ykselmeye Hazrlk.................................................................... 132
Batklarn Deneyimleri Hayali Miydi?...................................... 133
Batklarn Ykselme Bildirimleri.......................................
133
Gkkuandan Ykselme.......................................................... 134

Sihirli Bir Yer ve lahi Mzik.......................................................134

Gksel Korolar Ve lahi Mzik....................................................136
Hayal Edilebilecek En Gksel M zik....................................... 137
Unutulmas G Ve Dramatik Melodi...................................... 138
ark Ve lahi.................................................................................139
Ak Ve Gzellik.............................................................................140
ark Syleyen Sesleri itmek.................................................... 141
Kristallere Ve Kristal Mimariye Ykselme............................... 142
Altn Merdivenlerden Trmanma.............................................. 143
Yukar Dnya Katlarn Kefetmek............................................ 145
Ykselirken Kaydedilen Deiiklikler...................................... 145
Birok Kattan Gei.......................................................................146
Gittike Parlaklaan Katlar......................................................... 147
Odin Ve Tanrlarn ecei.....................
148
Taht Odas Ve Ta..........................................................................149
Tanrsal Varlklar...........................................................................151
Filozoflar, Besteciler ve Meryem Ana........................................ 152
Buda ve Sevin Gzyalar.......................................................... 154
sa, Buda Ve Hereyin Paras Olma .........................................156
Yaratc Ve sa, Ikta Yzmek ................................................... 157
Vefat Etmi Akrabalar...................................................................159
Koulsuz Sevgi Olma....................................................................161
RETMENLER:.........................................................................163
Tavsiye Veren efkatli Ruhlar................................................... 163
Eilmi Yzn Verdii D ers......................
167
Kavumalar, Ktphane, Koro, ...........................
169
Ben Frankln...................................................................................171
Trompetler Ve sa .........................................................................173
Merlin.............................................................................................175
Kutup Aysnn Yardm Ettii Bayan retmen ..................... 180
Dier Gzlemler............................................................................185
Metaforik letiimler.....................................................................185

Hipokratn Verdii ifa............................................................... 190

Albert Enstem.............................................................................. 210
retmenler ifa in Dnyaya Niye nmiyorlar.................... 211
KOZMK PARALANMA.........................
213
Birlik ve ifa Gc ...................................................................... 213
Kesilip Kazanda Piirilme........................................................... 215
nisiyasyon ve Paralanma......................................................... 218
Gnll Paralanma.................................................................... 231
Btn Evreni Deneyimleme ...................................................... 233
Evrensel Hayat Gc................................................ r................ 234
Kozmik Birlik Aray.................................................................. 237
ifa Gc....................................................................................... 241
RUHLAR VE GKLER .......................
243
Ruhsal zgrlk......................................................................... 243
Bilime Davet................................................................................. 246
Gkler Tanm.............................................................................. 249
Organize D in ................................................................................ 251
ok Sayda Gk Olmas ............................................................. 252
Yedinci Katta Eski Premen Tomarlar...... ............................ 254
Kutsal Kitap Ve retileri.......................................................... 257
Cennetsi aretler......................................................................... 259
Yukar ve Aa Dnyalarn Deerlendirilmesi....................... 267
Ruhsal zgrlk ve Gelecek ..................................................... 269
SONSZ....................................................................................... 271
Yeniden Maara .......................................................................... 271
GKSEL ALIMAYA KATKIDA BULUNANLAR........ . 273
NOTLAR....................................................................................... 275
BBLYOGRAFYA ....................................................................... 295
YAZAR HAKKINDA.................................................................. 311
RESMLER.......................................
313

North Atlantic Books

Berkeley, Kaliforniya
Yaynlayan: North Atlantic Books
P.O. Box 12327 Berkeley, California 94712
Kapak kolaj Claudia Smelser tarafndan yaplmtr.
Maara fotoraf Shutterstock.com adresinden alnmtr.
Kapak ve kitap tasarm Claudia Smelser'e aittir. Amerika
Birleik Devletleri'nde baslmtr.
Maara ve Kozmos: aman Kltrnn Baka bir Gerek
likle Karlamas, eitli bilimsel, sosyal ve sanatsal alanlar
arasnda ba kuran, eitici ve kltrler st bir bak as
gelitirmek; sanat, bilim, insanlk v6 ifaya ilikin btncl
bir gr desteklemek; zihin, beden ve doa ilikisine dair
literatr yaynlama ve datmay ama edinen kr amac
gtmeyen bir eitim kuruluu olan Yerel Sanat ve Bilimleri
Aratrma Dernei tarafndan desteklenmektedir.
TIBB UYARI
Bu kitaptaki bilgiler, sadece genel bilgilendirme amaldr.
Her kii, bu kitaptaki tavsiyeleri uygulamadan nce kendi
salk uzmanna danmaldr.
Kitapta sylenenleri uygulayp uygulamamak sadece oku
yucunun takdirinde ve sorumluluundadr.
aman almalan Vakf, kamu yararna kr amac gt
meyen bir hayr ve eitim kuruluu olup, hakknda bilgi
edinmek iin ltfen
"http://www.shamanism.org/"amanHYPERLINK
"http://www.shamanism.org/"ism.org adresine baknz.

Gerek Ve Vefal Glm

Karm Sandra Harner'a,
ocuklarma,
Ve Eski Bilgileri Korumaya alan Herkese...

Bu kitabn tm telif cretleri; gezegenimizin ve sakil

lerinin esenlii iin amanizme dair bilgilerin korunma;
aratrlmas ve aktarlmasna adanan kamu yaranna, k
amac gtmeyen bir hayr ve eitim kuruluu olan ame
almalar Vakf'na verilmektedir.
Bu kitapta belirtilen aman ifa yntemleri, tbbi s
runlarn zmne ynelik tek yntem olarak ele almm
maldr. Aksine bir tbbi tavsiye olmadka Ortodoks ti
veya psikolojik tedavilerin tamamlaycs olarak grlm
lidir.

TEEKKR

ncelikle aman Aratrmalar Vakf bnyesindeki ;

man Bilgileri Konservatuvan (SKC) arivlerine, aman
ykselme ve dier deneyimleriyle katkda bulunan binlere
renciye teekkrlerimi sunmak isterim. Yardmlar olm;
dan bu kitap mmkn olmazd. Aralarnda, arivlerde!
deneyimlerinden son yllarda Selestiya (Cennet) alma
iin yararlanlm olanlara ayrca teekkr ediyorum.
Maara ve Kozmos kitabna giden uzun yolda bana ya
dm edenlere edeceim teekkrler kendi bana bir kital
doldurabilir. Pratik olmas asndan, kranlarm yalnz
personel, yerli yardmlar, SKC ve bu kitapla ilgili ileri kaj
sayacak ekilde Vakf araclyla zellikle son be alt yld
aldm yardmla snrl tutmak zorundaym.
Uzun zamandr dostlarm olan Dr. Baron A.M.F. ve D
Melinda C. MaxfieldTn (Maxfield Vakf) nemli yardmL
rn belirtmeden gememeliyim, onlar olmasayd bu kita
mmkn olmazd. Betsy Gordon, Dr. Angeles Arrien ve ac
larn tayan vakflar da aym cmertlikte davrandlar; o
lara ok teekkr ediyorum. Ayrca Vakf Ynetim Kurul
yelerine srekli destekleri, ayrdklar zaman ve bilgeli
dolu tavsiyeleri iin teekkr ediyorum. Son yllarda, Susa
Mokelke, Sandra Hamer ve benden oluan yneticiler ara
na Dr. Maxfield, Robert Lee Morris, Dr. Frances E. Vauj
han, Ralph M. Field, Heather Burch, Dr. Jeffrey David El
renreich de katld.
Vakf ve bunca yldr yaptklarn destekleyen di<
nemli kii ve kurulular arasnda Legendre ve Tara Fon
Elizabeth Marshall, Edgar Brown, Della Clark, Don Enssli
Margaret Cohan Terekesi, Fetzer Enstits, Frank Pace J
Vakf, Alicia L. Gates, John Fetzer Hatrat Vakf, Susa

Mokelke, Robert Lee Morris, Claudia Kuntze, Shared Vision

(Ortak Vizyon) Vakf, Sterling Fonu, Greater Atlanta Top
lumu Vakf, John ve Jessica Schairer, Seattle Vakf ve Flow
Fund Camias bulunuyor. Yine, buraya smayacak kadar
ok faklte yesi veya Vakf camiasndan veya baka yerler
den insanlar balar ve destekleri ile yardmda bulundu
lar. Byk bir minnetle onlara da teekkr ediyorum.
ki olaanst insan burada zellikle anmam gerekir.
Birincisi; Vakfn Bakan Yardmcs olan, byk bir hayran
lkla yarm yzyldr amanizm macerasnda byk bir sa
br ve alakgnlllkle desteini izlediim ve benimle ay
n maceraya katlan karm, danmanm, editrm, amigom,
eletirmenim ve ortam Sandra Harner. O olmadan bu ki
tap ortaya kmazd. Dier kii ise aman almalar Vakf
nn cra Direktr olarak elektronik konusundaki uzman
l, cmertlii, yaratcl ve yorulmak bilmeyen almala
ryla bu kitab bitirmemde gerekli olan zaman bana sala
yan Susan Mokelke. Kendisi ayrca, kitabn nihai yayn aa
masna hazrlanmasnda birok ayrnt konusunda yardmc
oldu.
Vakfn genel merkezinde en az iki kiilik grev ykle
nerek byk bir etkinlik ve zarafetle alan Noelle Burch'a
ok teekkr ediyorum. Yllar boyunca eski aratrma g
revlisi Gizelle Rhyon Berry, Sra D Gerekliin Haritalandrlmas (SDGH) projesi iin SKC arivlerinin dzenlen
mesinde iin asl ykn mkemmel bir ekilde stlendi.
Coleen Judson da bir sre onun brakt yerden devam et
ti. Yine Louis G. Leeburg, James Harner ve Carolyn Fee'ye
Vakf adna gsterdikleri abalardan tr teekkr ediyo
rum.
u anda Susan Mokelke'nin rehberliinde deneyimli
aman uygulayclar ve retmenler olan Fakltenin btn
mkemmel yelerine derin kranlarm sunuyorum. Bura

da saylamayacak kadar ok insan var ancak dergimiz a

manizm"'m fahri editr ve emekli olduu ana kadar sal
elvermedii halde Vakfla ilgili nemli uluslararas grevleri
her zaman stlenmi olan antropolog Bili Brunton'a minnet
tarlm mutlaka belirtmeliyim.
' Sibirya ve Orta Asya'da Vakf adna yapt nc al
malar ve zellikle aman almalar Vakf'nn (FSS) Tuva'ya gerekletirdii 1993 tarihli keif gezisinin baar
sndaki rolnden tr baka bir faklte yesi, esiz antro
polog merhum Heimo Lappalainen'i onurlandrmam gere
kiyor.
Kars Roswitha Uccusic'in yardmlaryla okuluslu bir
fakltenin ortaya kmasn salayan g, cmertlik, yete
nek ve tevazu abidesi Avrupa FSS'in yneticisi Paul Uccusic'e hrmetlerimi sunuyorum. almalan, Orta Asya lke
si olan Tuva'dakiler dhil, Vakf dnyann her yerinde g
lendirdi. FSS adna Latin Amerika ve spanya'da eitim a
lmalar yapan Alicia L. Gates ve Asya'da Kevin Tumer te
ekkr hak eden dier isimler.
Sadece bazlarna teekkr edip, eit derecede hak eden
dierlerine teekkr etmemek hata biliyorum. Bu kitabn
ortaya kmasnda ok eitli vesilelerle bana yardmc olan
sizlerden, seksenli yalarmda hatrlanmay hak eden herke
si hatrlayamadm iin anlay rica ediyorum.
Yine de vizyonlan ve destekleri, Vakfn ilk senelerinde
hayati nem tam olan kiileri hatrlyorum. Bu kiiler
arasnda Norman ve Michael Benzie, Dorothy S. Lyddon ve
kz Martha, David Corbin, Nan Moss, David Rockefeller, Jr.
ile srekli genleen, ileriyi gren ve cesur Laurance S.
Rockefeller'i sayabilirim.
Son olarak, North Atlantic Books yaynevinin kurucu
su Richard Grossinger'in kitab basma daveti iin ok te
ekkr ederim, ayn ekilde Doug Reil, Kathy Glass ve dier

personele olan takdirlerimi ifade etmek isterim. Ve North

Atlantic Books'taki gerekten olaanst editrm YVendy
Taylor' selamlar ve teekkr ederim. Profesyonel-lii ve
deerlendirme yetenei, byk bir hediye.
Kitabm yayma verdikten sonra arkadam antropo
log William Lyon'm yeni almasnn bir kopyas elime
ulat; Ruhlarla Konuanlar (Spirit Talkers). Kendisine, ruh
larn ciddiye alnmas gerektiine dair paralel bir alma
yapm olmasndan tr teekkr etmek isterim.
CSS:
FSS:
SG:
SDGH:
SDG:
OBH:
BH:
YSR:

aman almalar Merkezi

aman almalar Vakf
Sradan Gereklik
Sra D Gerekliin Haritalandrlmas
Sra D Gereklik
Olaan Bilin Hali
amanik Bilin Hali
Yaynlanmam SDGH Raporu

17
NSZ
Yeni Sosyal Aratrmalar Lisansst Fakltesinde ha
len daha antropoloji profesryken, lisansst rencileri
ne yerli amanlarm deneyimlerini daha iyi anlamalar iin
amanik seyahat yapmay rettiim bir seminer veriyor
dum. Seminer katlmclarna, her hafta evde bir davul CD'si
eliinde amanik yolculuk yapma ve buna ilikin bir rapor
yazma devi vermitim.
kinci hafta, birinci ev devini yapm ve kursa sadece
saatleri programna uygun olduu iin kayt yaptrm olan
sessiz gen bir ikadn rkeke elini kaldrd. Bir sorudan
ok bir gzlemde bulunarak; "Dr. Hamer, bundan sonra
asla eskisi gibi olmayacaz, yle deil mi?" dedi. Byk
olaslkla haklyd.
GR
Son kitabm "amann Yolu"ndan bu yana, yani otuz
yl akn bir sredir ok eski amanizm geleneklerine bal
kalarak, retimi esasen szl olarak ilettim. Ancak bu mo
dern dnyada zerinde daha fazla durulmas gereken be
lirli baz sorulan, daha fazla gecikmeksizin, herkese ak bir
ekilde ele almamn zaman geldi. ki temel soru; birden
fazla gereklik olup olmad ve varoluumuzla ilgili zorluklann stesinden tek bamza gelmek zorunda olup olmadmzdr.
Bu kitapta, kendilerine yardmc olmak iin bekleyen
gksel lemleri kefetmek zere davulla "gkkuann
tesine gemek" de dhil olmak zere, eski aman yntem
lerini kullanarak bu tarz sorulara cevap bulmu binlerce
Batldan bazlarnn hikyeleri anlatlmaktadr. Bu insanlar
yeni bir ruhsal zgrlk kefettiler; bilme zgrl, artk

18
seenekleri sadece inanmak veya inanmamak deil.
Karlatrmal din konusunda byk bir akademisyen
olan merhum Mircea Eliade, gkler dhil olmak zere teki
dnyalara uabilme yeteneklerinden tr amanlarm dn
yadaki tm ruhu gelenekler arasnda benzersiz olduunu
vurgulamtr. Bu dnyalara "esriklik" iindeyken veya de
iik bilin halindeyken ulamaktadrlar. "Eliade" amanla
rm deiik bilin haline, amann "en yksek ge ermesi
ne" izin veren "davulun mziksel sihri araclyla" girdii
ni sylemektedir."1 "Mziksel sihrin" niteliine ilikin daha
fazla bilgiye yer verilmektedir.
zellikle bu dnyann dna yaptklar uularla nl
olan Sibirya amanlarmm fotoraflarnda daima davul var
dr. Birok akademisyen, davullarn amanik seanslar esna
snda sadece "teatral etki" yaratma amac tadm belirt
miler, hatta bazlar Sibirya amanlanmn deiik bilin hali
iine girmediklerini bile iddia etmilerdir. Mantar uzman
Gordon VVasson' izleyen bakalar, psikoaktif sinek mantar
(Amanita muscaria) yemenin Sibirya amanlarmm teki dn
yalara utuklarna inanmalarna neden olduunu dn
mlerdir.
Sz konusu fotoraflarda her zaman davullarn bulun
mas merakm uyandrd ve 1960'larn sonlarnda davul rit
minin bu sihirli uularn yaplmasnda etki sahibi olup
olmadna dair deneyler yapmaya baladm. Birok dene
meden sonra dakikada 205 ila 220 vurulu srekli ritmin
bilin halini mkemmel ekilde deitirdiini ve amanizm
hakknda bilgisi olan birinin ruhlara ait dnyalara uabil
dii veya seyahat edebildii sonucuna vardm.2 Bu, "iitsel
uyarm" veya "sonik uyarm" olup, amanlarm hibir uyu
turucu kullanmadklar klasik bir yntemidir.
Gelen taleplere cevaben davulla yaptm kiisel uygu
lamalarm kk gruplara retmeye baladm, teki dn

19
yalar ziyaret etmek iin bilin halini deitirmenin yam sra
gnlk hayatlarmza amansal yardm ve ifay getirmeyi
retiyordum. Bu bilgiye olan talep artt ve eim Sandra
Harner ile birlikte 1979 senesinde, amanizmi retmek iin
bir ara olarak, aman almalar Merkezi'ni (imdilerde
aman almalar Vakf) kurduk.
O zamanlar ayrca insanlarn canl davul elii olmak
szn seyahat edebilmesi iin aman davul kasetlerine dair
denemeler yapyordum. (Bu arada, amanik yolculuklar
yapmak bir inam aman yapmaz ancak bu uygulama, amanizmin renilmesi ve yaanmas asndan, kii do
rudan ve hzl bir ekilde ruhlardan rendii iin ok fay
dal bir admdr.) 1980 ylnda, dnya genelinde amanizme
dair bir uyan yaanmasn salayan kitabm amann Yolu
yaynland.3
Hayatta bulunan kabile amanlaryla yarm yzyldan
daha uzun sreyle yrttm kiisel saha almalarm,
kendi amanik deneyimlerim ve yzlerce kltre ait rapor
lar okumak suretiyle eitli amanik uygulamalar kefet
tim, deneyimledim ve yeniden ortaya kardm. Tm bun
larn yardmyla- amanizmin ayrt edici zellii olan teki
dnyalara yaplan seyahatlerle birlikte amanizmin evren
sel, evrensele yakn ve ortak zellikleri- amanizmin mo
dern hayata tanmasna ynelik bir retim metodolojisi
olan "temel amanizm"i oluturdum. Eer yerel balamda
ak deilse, sradan ve sra d olmak zere, rtl olarak
iki gerekliin kabul edilmesini ierir; sra d gereklie,
farkl derinlik dereceleri olan ve renebilen bir olgu olarak
benim amanik bilin hali dediim bir deiimden geerek
girilebilir.
Bugn, temel amanizm ve iitsel uyarm yoluyla, dn
ya genelinde binlerce insan artk geleneksel Sibirya aman
lar! gibi teki dnyalara seyahat etmek zere baka bir

20
gereklie gei yapabiliyor, ifa verebiliyor ve amanlara
zg baka baz yardmlar salayabiliyor. eyrek asr akn
bir sredir aman almalar Vakf' nda bir projeyi finanse
ediyoruz; "zamann dna yolculuklar" denilen sra d
gereklie yaptklar amanik yolculuklar srasnda kefet
tiklerine ilikin Batklara ait neredeyse bebin bildirim de
dhil olarak amanik bilgilerin toplanmas ve arivlenmesi.
"Batllar" terimi, gnmz Amerikallar (Vakfn arivle
rinde yaynlanmam kaytlar bulunan en byk grup),
KanadalIlar ve baz AvrupalIlar kapsayan kolaylk salama
amal kullanlm bir terimdir.
Bu "Batklar" koleksiyonunun ki bu kitaptaki bildi
rimlerin ana kaynadr, dnyada baka bir ei daha yok
tur. Sra D Gerekliin Haritalandrlmas (SDGH) proje
sinin bir paras olarak, aman almalar Vakf'nm Kuzey
Kaliforniya'da bulunan aman Bilgileri Konservatur'na ait
tir; Konservatuvar'da ayrca dnya genekndeki yzlerce
halkn geleneksel amanizm uygulamalanna ilikin yayn
lardan oluan bir koleksiyon da bulunmaktadr.4
Yllarca srf "aikr" olduu takdirde yeni renciler
ve dier Batklarn etki altnda kalmam, zgn deneyim
ler yaayamayacaklar korkusuyla bu bilgileri yaynlamaya
isteksizdim. Ancak imdi, Vakfn eitim kurslarnda ve a
lma atlyelerinde yaplm olan szl eitimlerle dier hef
ey gibi "aikr"hale geldi. Bakalarnn deneyimlemi ol
duklar iletiimden kaynakl bilinmeyene yaplan (gerekten
saf ve kendiliinden seyahatleri engelleyecek) "kirlenmeyi"
nlemek iin aman Bilgileri Konservatuvan'na artk Batk
lara ait yeni amanik bildirimler kabul edilmemektedir.
Artk burada yaynlamak suretiyle, yaplan keiflerden baz
rnekleri ortaya koyma zaman gelmi gibi grnyor.
Bu kitaba dhil edilen Batklara ait deneyimler, iinde
yaadmz Orta Dnya ile karlatrmal olarak, ama

21
nizm konusundaki akademisyenlerin Yukar Dnyaya k
ve Aa Dnyaya ini olarak adlandrdklar deneyim
lerdir. Yukardaki ve aadaki dnyalar tmyle sra d
gerekliktedir ve tamamen ruhlara ait lemlerdir; iinde ya
admz dnyann ise kolayca alglanan sradan bir boyu
tu ile ruhlara ait olan, amanik eitim alnmadan ok daha
zor alglanabilen sra d bir boyutu bulunmaktadr.
Yukar Dnya, astronomlarn gzlemledii stmz
deki sradan gereklik fenomeninden olduka farkldr. Ev
renimizdeki en uzak galaksiler bile amanlann ktklar
Yukar Dnya deildir. Aa Dnyaya inen Batllar da ayn
ekilde, jeologlarn kastettii Yeryz kaya katmanlarndan
aaya inmemektedir; altmzdaki, dnyasal snrlamalarn
bulunmad, saf ruhsal leme gei yapmaktadrlar.
Bu kitapta, Batklarn her dnyada yaadklar sra
d deneyimlerin rnekleri bulunmaktadr. Arlkl olarak
Yukar Dnya zerinde durulmutur; bunun bir sebebi,
bugn Batnn, ruhsal anlamda "yukarda" gerekten bir
eyler olup olmadna dair byk bir merak iinde olmas
dr. Dier bir deile cennet gerek mi, fantezi mi yoksa me
cazi mi?
Kantlarmz, cevabn kiinin sradan m yoksa sra d
gereklikten mi sz ettiine bal olduunu gstermektedir.
Sra d gereklikteki iitsel uyarm dhil olarak aman
lar^ 'zg tekniklerle eriilenYukar Dnyada cennetlerin,
gksel Korolarn, tanrsal varlklarn, eitli varlk veya ruh
larn bulunduuna dair herhangi bir phe yoktur. Ayrca,
iinde olduumuz Orta Dnyada da ruhlarn bulunduuna
ilikin kantlar mevcuttur.
Bu kitapta verilen, yukarya klardan elde edilmi
kantlar, sadece bir cennet olduu ve gidi dn yapabilen' lerin sadece ok eskiden lm peygamberler, azizler veya
byk dinlerin kurucular olduu iddias ile elimektedir.

22
Ayrca bu bildirimler, tarafsz olarak, cennetin hayal rn
olduunu dnen ateistler ve "laik kktencilerin inanla
ryla da eliiyor. Bugn Hristiyanlkta bile ruhban snfn
baz yeleri, cennetin bir mekndan ziyade bir his olduunu
ileri srmektedir.
Yllar nce amann Yolu'nda Batklara, Aa Dnyaya
amanik yolculuklar yapabilmeleri iin bir takdim yap
mtm ve son otuz senedir birok insan bu seyahatleri yap
t. Bu kitapta, Aa Dnya zerinde Yukar Dnya kadar
durmama sebeplerinden birisi de bu. Yine de Maara ve Koz
mosun son blmnde, Batklarn Aa Dnyada ke
fettiklerine dair yeni ve artc bilgiler bulunuyor.
Bu kitapta yer alan kozmolojik bildirimler, kendi ba
larna ve ierdikleri bilgiler bakmndan, amanik bilgilere
nemli birer katkdr. Bu sebepten ve kitaptaki yer skn
tsndan dolay bunlar, lme yakn deneyim yaayanlarn
temaslar ve artc bir ekilde nadir olan, yerli amanlann
ilk elden yolculuk deneyimleri ile karlatrma giriiminde
bulunmadm. Yaplacak karlatrmal almalarn nemi
ni takdir ediyorum ve srarla tavsiye ediyorum. Elinizdeki
almann amalarn birisi de, dierlerinin yan sra, bu tip
aratrmalan tevik etmek.
unu da eklemek isterim ki bu kitapta disiplinler aras
bir kpr kurmaya almyorum. Ben sadece bir antropo
log, amanizm uzmam, aman uygulayc ve bu kitap ba
lamnda Batl amanik deneyimler konusunda bir kozmo
loji uzmanym. Daha fazlas deil. amanizmi baka bir
disiplinle, rnein psikoloji ile uzlatrmak isteyen kiinin,
Casablanca'da olduu gibi standart indirgemeci aralarla
"olaan pheleri toparlamak" eklindeki ilk ayartya kar
direnmesi gerekir. Tek bana indirgemedlikle bir alp vere
mediim yok ancak bana gre "indirgenen" alan konusun
da kiinin gerekten derin bilgisi olmas gerekir.

23
amanizm konusunda kapsaml birinci elden deneyim,
deneyler ve alma ile salanm derin bilgi sahibi olmann
yan sra karlatrma yaplan alanla ilgili de derin bilgi
sahibi olmak gerekir. Bunun kolay bir i olmadn kabul
ediyorum ama ciddi akademisyenlik ne zaman kolay oldu
ki?5
Temel amanizm zerinde alan Batklara teki dn
yalara nasl gidecekleri retilen alma atlyelerinde ve
kurslarda minimum ynlendirmelerden fazlasnn verilme
mesine zellikle dikkat edildi.

Ayn amanik seyahat yntemlerini kullanarak kendi dene

yimlerinizi burada aklananlarla karlatrmaya davetlisiniz.
Bu rehber kitapk daha ziyade okuyuculara bu sayfa
larda Yukar Dnyada (ve daha az oranda Aa Dnyada)
Batklarn yapm olduu keiflerin niteliklerini test etme
frsat vermektir.
Bu kitab okuduunuzda ne yazk ki Yukar Dnyaya
ktnzda veya Aa Dnyaya indiinizde sizi bekleyen
eylerle ilgili naifliinizi kaybetmi olacaksnz. Yine de, yu
kardaki daveti kabul ettiiniz takdirde, orada ne olduuna
ilikin bakalarnn bildirdiklerine artk baml kalmayaca
nz artc baz keifler yapmaya hazr olun. Temel amanizmle birlikte dinin, devletin ve bilimin kat kozmolojik
dogmalarndan bazlarnn ryp gitmesi beklenebilir.
Bunlar yazarken ben tam seksen yandaym. Son
yarm yzyldr amanizm hakknda rendiklerimin bir
ounu isel olarak deerlendirip zmsedim ve bu bilgiyi,
zamann tozlar arasnda bazlar kaybolacak ekilde, yap
tm birok konumada szl olarak bakalarna aktardm.
Kitabn baz blmlerinde otuz yl aan bir sredir ren
cilerim ve halka vermi olduum kurslardaki konumalarm
Ha bulunuyor.

24
Ancak amanizme dair aklamalarm iin gvencele
rimden birisi, ciddi okuyucularn kendi amanik alma
lar yoluyla aklamalarmn birounu deneye tabi tutabi
lecek olmalardr. Bu sayfalarda sunduklarmn temelini,
yeni bilgiler ve bunlarn dorulanma yollar oluturuyor.
Eer bu kitabn baz blmleri size baka bir yerlerde oku
duunuz veya duyduunuz eyleri hatrlatrsa ltfen ar
mayn; nk amanizm ve amanik yolculua dair ilke ve
yntemleri binlerce renciye kiisel olarak rettim6 ama
yeni bilgiler sadece bu kitaba zg.
amanizmi Batya geri getirmenin bir amac da okuyu
cunun, kendi ruhsal otoritesine sahip kma konusunda
kendisine daha fazla gvenmesidir. Bu kitab okurken bile
ruhsal zerkliinizi kazanma ynnde size cesaret vermi
olmay diliyorum. Batklara ait baz bildirimlerde kendimi
kiisel yorumda bulunmaktan alkoyamam olsam da ba
msz dncenizi tevik etmek zere dier bildirimler,
kasten ok ksa veya hi yorumsuz olarak verilmitir.
Bir krsden, o dinin veya bu dinin cemaatleri nn
de, byk dinlerin kurucularmn deneyimleri hakkmdaki
ayn eski hikyeleri tketene kadar tekrarlayan veya analiz
eden yeterince insan var.
Artk, bu deneyimleri, kendi banza yaama vakti
geldi. Bu balamda, kitapta verilen bildirimler ilgin olsalar
da asl gerein yerine geemez: Kendi ilk elden deneyim
leriniz. Ayn ekilde bu kitap, belirli bir akademik kitleye
ynelik geleneksel akademik bir kitap deildir; daha ok
okuyuculara kendilerini yeni bilgi ve kavramlara amalarn
salayacak ilhamlar verme abasdr.
Burada verilen bilgileri -bakalarna ait deneyimler ve
salayabilecekleri ilhamlar- bu kitaptaki asli grevim ve
katkm olarak gryorum. Vakf arivleri, sra dnn mm
kn olabildiini ve hepimizin bu potansiyele sahip olduu

25
nu gsterecek farkl deneyimleri bulmak zere tarand.
Genel hatlar verilen temel amanizm retileriyle birlikte
bu aklamalar insan olarak varoluumuza ilikin nemli
perspektifler konuya ilgi duyan okuyucularn ufkunu
aacak bir paket oluturuyor.
Eski hikyelerin barndrd inan temelinde ruhsal
konular tartmaya istekli kavgac ve tehlikeli bir dnyann
tesine geebilmek iin kstl zamanm gerekten nemli,
hatta acil olduunu dndm bilgileri semeye ayr
dm. amann yolu, ilk elden edinilen bilgidir, hikyeler de
il (hatta benimkiler bile deil!) Ve birok yerli kltrde
aman "bilen kii"ye aittir.
Okuyucularn, bu kitab, organize dinler ve bilimin
kozmolojik dogmalarna olan bamllklarn azaltmalarn
da faydal bulmalarm mit ediyorum. Dnyamzn ok ih
tiyac olan inamlmaz bir efkat, yardm ve ifa bulabilece
imiz baka bir gereklikle kendi amansal temaslarnz ko
nusunda cesaret veya daha fazla cesaret bulmanz dilerim.
Bu kitap bir anlamda bilgi odakl bir ruhsal zgrlk ilan
olup, kendimizin ve bakalarnn hayatlarna daha fazla
bilgelik, efkat ve nee getirmek iin bu bilgi ve zgrln
kullanlmasna ynelik bir ardr.
Michael Hamer
2012 Sonbahan

27

Blm I

MAARA VE KOZMOS

Maarada G Aray

amann Yolu kitabm yazdktan birka sene sonra Virginia'da Shenandoah Vadisinde umut vaat eden bir maara
duydum. Yeterli bilgim olduunu mit ederek, zel amanik ifa gc aramak iin maara g arayna gitmeyi ak
lma koydum. Park veya Cline, bilin halini deitirici bitki
lerin veya iitsel uyarmn kullanldna dair hibir bilgi
vermemiti; dolaysyla bunlardan birinin yardm olmaks
zn bir ey olup olmayacam da grmek istiyordum.
Nihayet 1982 ylnda bir akamst yalnz olarak, ba
na merhamet etmeleri ve bakalarn iyiletirmemde daha
fazla g vermeleri iin sessizce ruhlara yakararak maara
nn giriine geldim. Elimde bir el feneriyle, yaklak onbe
dakika boyunca maarann derinliklerine indim. Bu uzak,
derin kede sndrdm, karanlk kesif ve sessizdi.
Ardndan, rendiklerime gre; gece yarsna kadar uyu
mam, sonra kalkmam, az bir eyler yiyip, bir eyler gerekleene kadar da bir daha uyumamam gerekiyordu.
Souk kayann zerinde bir sre oturduktan sonra kol

28
saatimin dmesine bastm ve solgun nda saatin ka
olduuna baktm. Akam saat dokuz dolayyd. Maaraya
girdiimden bu yana iki saat gemiti. Edindiim bilgilere
gre; her ne olursa olsun, gece tamamen bitene kadar asla
k kullanmamalydm. Ardndan maaradan kabilirdim;
eski kurallardan birine gre, arayc ancak ertesi gn afak
sktkten sonra ortaya kabilirdi. Aksi takdirde maaraya
hi gidilmemi olmas ok daha iyiydi. Gece bitmeden nce
yapmam gereken baka eyler de vard.
Kesif karanlkla sarmalanm olarak kendimi yaayan
larn dnyasndan tamamen yaltlm hissediyordum. im
deki iki tr korkuya kar mcadele veriyordum. Daha y
zeysel olan korkum, yeral tndaki bu kasvetli gecede hibir
eyin olmamasyd. yle ya zel ruhsal gler elde etmek
amacyla bu eski yntemi uygulayan Rocky Dalarnn bat
snda yerleik, Kuzey Amerikal yerli halklarn hibirine ye
deildim.
Belki de, aym kltrel gemiten gelmediim iin veya
daha nceki deneyimlerimde kullandm uarlarm (Jivaro)
gl halsinojenleri olmadan, yerlilerin deneyimlerine
yaklaabilmeyi ummak ok an bir beklentiydi. Bir de unu
dnyordum; bu nasl bir gr veya g arayyd ki n
cesinde oru tutulmad gibi bir de gece yars attrmas
vard? Baka bir ifadeyle, ruh cezbetme ie yarayacak my
d?
Krmzya dnm olan karanlk, sessizce ve sabrla
bekleyen yakn bir lm arryordu. Daha derin kor
kum ise kendi kstahlmn kurban olarak, bu devasa ka
yadan mezar iinde yapayalnz lmekti.
Amazon yllarmda elalede yaptm gr araym
dan, ruhlarn beni korkutmak ve onlara olan inancm test
etmek iin ellerinden geleni artlanna koymayabileceklerini
de biliyordum. Amazon'da en azndan yanmda, lmcl

29
hatalardan beni koruyacak uar elikilerim vard. Ama ma
ara araymda bana hibir canl retmen elik etmiyordu;
yanmda hi kimse olmamalyd, bu tamamen yalnz yapl
mas gereken bir deneydi. Baarmam salayacak yeterli bil
giye sahip olduuma, ruhlarn orada bulunduuna ve bana
yardmc olacaklarna dair oynanm bir kumard.
Sonunda srnerek uyku tulumuma girdim ve bir
sonraki adma geebilmek iin uyumaya altm. Kaya ze
minde yatarken, gece yars yemek iin yanma alm oldu
um sandvi baucumda duruyordu. Btn geceyi uyuyakalarak mahvetmemeyi umarak kendime gece yarsnda
uyanmam gerektiini hatrlattm.
Kronik srt problemim, maaraya yaptm yry
meakkatli ve arl bir srece dntrdnden yava
yava zerime bir yorgunluk kt. Vcudum dinlenmek
istiyordu. Gece yars dolaynda uyanamayacam endie
siyle uyuyakaldm.
Hlbuki endielenmeme gerek yokmu; yzme na
zike dokunarak beni uyandran kanat tyleri, bir heyecan
ve adrenalin patlamas yaamama neden oldu. Kol saatimin
dmesine bastm ve solgun numaralar bana gece yarsna
iki dakika kaldn gsterdi. Kanatlarla okanarak uyan
mann verdii aknlma, gece yars talimatlarn izle
mem iin zamannda uyandrlmanm getirdii rahatlama
hissi elik etti. Sandviimi aradm, bulur bulmaz yedim; ar
tk nemli bir ey olana kadar uyank kalmaktan baka
yapacak bir ey yoktu.
Tamamen bilinli bir ekilde, herhangi bir eyin olmas
iin tetikte bekledim; yaklak bir onbe dakika geti. Ar
dndan bir yarm saat... Hayal krklna uramaya bala
mtm; belki de daha fazlas olmayacakt.
Aniden maarann uzakta kalan giriinden toynak ses
leri duyuldu. Ses gittike ykseldi; belli ki bu bir hayvan

30
sryd. Duyduum eye inanamyordum.
mknsz gelmesine ramen drtnala sesler gitgide
yakla. Ve o kadar ykseldi ki kulaklarm kapatmak zo
runda kaldm. Toynaklar altnda ezilecek miydim? Yere sin
dim ve gmbrdeyen toynaklar iki yanmdan geip ma
arann derinliklerine doru gitti. Onlar grememi olma
ma ramen burunlarndan konutuklarn duydum. Telepa
tiye benzer ama daha gl bir iletiim biimiyle bana "Biz
atz." dediler.
Ardndan daha kk bir sr, daha az grltl ne
fesleri ve toynak sesleriyle onlar takip etti; "Biz Bizon'uz."
dediler.
Ve onlar da gittiler, maara yeniden sessizleti. Gerek
anlamda mest olmutum, mutluluk ve kran gzyalar ya
naklarmdan yuvarlanyordu; bu bir mucizeydi! Tamamen
uyanktm ve kesinlikle bir rya deildi.
Bir sre sonra, orada ylece otururken, srlerin gel
dii ynden tarif edilemeyecek, muazzam bir g zerime
geldi; ama bu sefer, ne ses ne de bir uyar vard. Bir yk
treni gibi ezici bir ekilde vcudumu sprmt. Vcu
dum dev bir enerji dalgasyla doldu. Afallamtm. G gel
miti! Ve ardndan hayvan gitti.
Maarann kuytularna doru sessizce frlarken: "Ben
XXX, XXX, XXX'im!" diyerek bana seslendi "Ben, tek ve b
tnm. Sen ve ben biriz." Sonrasnda sadece sessizlik kald.
Tarif edilemez bir huu ve kran duyuyordum.
Birka dakika sonra imdi ne yaplmas ve ne yaplma
mas gerektiine dair amanik bilgiyi hatrlamaya altm.
Yeni edindiim gc nasl kullanacama ilikin bir rya
grmek iin yeniden uyumam gerekiyordu. Yapmamam ge
reken ey ise, ok ama ok yalanana kadar, iime nfuz et
mi olan hayvan gcnn kimliini dorudan ifa etme
mekti.

31
Uyuyamayacak kadar heyecanl olsam da srnerek
yeniden uyku tulumuma girdim. Aa yukar bir saat son
ra uyuyakaldm. Nihayet yeniden uyandm. Hl daha uy
ku tulumumun iindeyken, yavaa etrafma bakndm;
yalnz olmadm hissettim. Krmz karanlk her zamanki
gibi kesifti, buna ramen maarann en geni duvarn g
rebiliyordum. Duvarn st ksmnda, bir sinema perdesine
soluk bir biimde yanstlyor gibi kademeli bir ekilde in
san boyutunda bir grnt olutu. Grnt gittike netleerek, sonunda siyah uzun sal ve ince yapl, glmseyen
gen bir kadn formunu ald.
"Bu kadn kim olabilirdi?" armtm. Bir cevap gibi
kadnn ismi bana yavaa iletildi. lk bata ngilizce bir ismi
andryordu, sonra gittike glenen bir ekilde, bilinme
yen bir dildeki benzer tnda bir isme dnt.
sim gerek deilmi hissi verdiinden yeniden baka
lamasn bekledim; algladm ey kesinlikle bir isim ola
mazd. Ama isim bir daha deimedi. Kadn, benimle ismin
gerek ve nihai olduuna dair iletiim kurdu.
Birka dakika boyunca, ayartc hareketlerle yavaa
vcudunu kvrd. Varlnda tehdit edici bir eyler hissetti
imden, bu szsz davetten ekindim ve kabul etmedim.
Kadn bir kez daha glmsedi ve kayboldu. imdi yeniden
kendimle ba haaydm. Bana hibir ey ifade etmese de ok
gl bir deneyim olduu iin Elieth olan bu garip ismi
dikkatle ezberledim.
Bir mddet daha bekledim ve hibir ey olmad. Saati
min dmesine bastm; sabah alt buuu be dakika gei
yordu, muhtemelen gne domaktayd.
Zamanndan nce maaray terk etmi olmamak iin
bir sre daha oyalandm. Maara araynn kurallarm ih
lal ederek bana gemi olan hayvan gcn kaybetmek iste
miyordum. Beklerken, karanln artk huzurlu ve hafif bir

32
hal alm olduunu fark ettim.
El fenerimi buldum ve maarann bu noktasna geldi
im andan itibaren ilk kez yaktm; uyku tulumumu katla
yp maarann giriine yneldim. Bir nceki gn duydu
um srt ars gemiti.
Yukarya doru onbe dakika yol aldktan sonra gn
n ve maara aznn tesindeki yeil aa dallarn gr
dm. Darya, scak ve krletirici gn na doru tr
mandm. Gnein her eye hayat verdii evimde olmak ok
gzeldi.
Maarann bulunduu yamatan inerken, gzel bitki
lere, al yapraklarna dokunmak iin elimi uzattm. Yem
yeil hayat ve gne yla yerkrenin stne kabilmek
ok gzel bir hediyeydi. Ruhlara yardmlarndan tr ve
bu dnyaya geri dnmeme izin verdikleri iin teekkr et
tim.
XXX'in gc ile tam manasyla bir olduumu ve
dntm biliyordum.
Not: Maara g araymda baarl olmama ramen
bana grnen ve beni ayartmaya alan Elieth isimli kad
nn ne anlama geldii konusunda dnmeye devam ettim.
Sonraki yllarda okuduklarmdan, isim bir miktar farkl ol
sa da eski brani Tanra Lilith olabileceine karar verdim.
ncil sonras eitli eski Yahudi kaynaklarna gre Lilith'in bir maarada yaadn, btn hayvanlarn metresi,
bebeklerin katili olduunu ve tek bana uyuyan erkekleri
tahrik ettiini kefetmek ilginti.
Baz g aray geleneklerine gre, hayvan gc kaza
nldktan ksa bir zaman sonra rya grlmesi beklenen bir
eydir. Uykuda grlen bir rya olmadna dair sizi temin
etmem haricinde, aslnda maarada bana da olan buydu.
Sz konusu olay veya ryada, araycnn yardma gc, ge
nellikle insan formunda tezahr eden bir atadr. Ancak baz

33
nadir durumlarda bu ikinci tezahrn, yardmc bir varlk
deil, aray boa karmaya abalayan zararl bir varlk
olabildii de sylenmektedir.
Grm, Elieth'in maaradaki ak konumumdan ya
rarlanmak isteyen byle engelleyici bir g olabilecei y
nnde. Bu nedenle ok seneler nce kendisine defolup git
mesini syledim ve asla yardmn istemedim. Onunla olan
irtibatszlm pekitirmek iin imdi kimliini bu kitapta
aklyorum. amanizmdeki genel anlaya gre, irtibatn
kopmas iin herkes iinde yaplan byle bir aklama,
genellikle kiisel ruh gcn uzaklatrr.
Bu arada, XXX ile olan gizli ilikimi uzun zamandr
onurlandrp koruyorum. Ancak yalandm ve XXX'in daha
ne kadar benimle kalacan birlikte greceiz.
Son bir gzlem: Bu, binlerce yl nce eski AvrupalIlar
dan bu yana belki de bir Batl tarafmdan gerekletirilmi
kaytl ilk baarl maara g aray. Ancak eski Avrupa
lIlar bunu eski kaya duvarlarnda ilk neredenlerdi! (Resim
l'e baknz.)

35
Blm II

ARAYI
n Yargnn Krlmas

Kaliforniya niversitesi'nde (Berkeley ehri) antropo

loji rendsiyken 1950'lerin banda amanlann heyezanl,
belkide biraz izofren olmas muhtemel'kiiler olduklarn
tahmin ederdim. Buna kantm ise; amanlann ruhlar gr
dkleri, onlarla konuabildikleri ve hatta insanlara ifa ver
mek iin ruhlar kullandklarn iddia etmeleriydi. amanlar
zaman zaman tedavilerinde baarl olduklarndan aratrl
may hak ediyorlard ama ancak psikolojik bir adan yapl
mak kaydyla... Walter Cline, amanlann sadece psikolojik
adan deerlendirildii bu bak asna karyd.
amanlann yukarda belirtilen alglanma ekli Batl
nyarglarn bir mirasdr; bu nyarglar, halen daha kuzey
Finlandiya'da sylendii gibi Avrupa'da "cad" olarak adlandmldklan, Engizisyonun zulmne uradklar yzyl
lar ncesine dayanmaktadr. Engizisyonunun ikence ve in
faz yntemleri, kademeli olarak yerini, onsekizinci yzyl
da yaanan "Aydnlanma" dneminde bilimin ykseliine
elik eden laikliin st kapal basksna brakt.
O yzylda, Avrupa amanizminin son kalntlar ve
"ruhun yolculuklar" olarak bilinen baz imgeleme yntem
leri, halk ifaclnda bir dereceye kadar varln srdr
d. Ancak onsekizinci yzylda akademisyenler, ruhun var

36
lna dair hibir bilimsel kant olmadn ilan ettiler. Bu
yzden, ortaya kmakta olan tbbi kurumsal yap, imgele
meye dayal tedavi yntemlerinin terk edilmesi gerektiine
hkmetti. Bu "sapknlk", yani imgelemeye dayal yolculuk,
Avrupa tbbna ondokuzuncu yzyl sonlarnda Freud bir
hastasndan, trenle krsal blgeden getiini "hayal etmesi
ni" ve neler grdn anlatmasn isteyene kadar da geri
dnemedi.
zler, ruhlar ve amanlar ciddiye almama konusun
daki akademik diren bugne kadar srmtr.1 Fiilen amanik yntemleri denememi ancak sempatisi olan antro
pologlar bile amanizmi, birinci elden bilgilerle incelemek
yerine, Batl pein hkmler ve paradigmalar erevesin
den inceleme eilimindedir.
Bilim insanlarnn ou amanlara, artk etnik merkez
li olmasa da, halen daha bili merkezci mercekler ardmdan
bakmaya meyillidir; yani baka insanlann, deiik bilin
hallerinde yaadklar deneyimlerin geerliliini, bu durum
lar kendileri deneyimlemeden yarglama eilimindedirler.2
Bu bilim insanlar, yeterli .katlmc gzlemde bulun
makszn amanlar ve amanizmi, u anda moda olan teo
rik snflandrmaya tabi tutmaktan sorumluydu. amanizm
alannda yirminci yzyln ikinci yansndan nce hibir
antropolog fiilen katlmc gzlemde bulunmamt. Dolay
syla "katlm a gzlem", antropolojide, yerel davran ve
uygulamalann doru anlalmasna ynelik gerekli bir saha
yntemi olarak gerekten deil, gstermelik bir ekilde
desteklenmitir.
Dier yandan, amanlarn ifaalktaki baarlar ve te
ki dnyalara yaptklan inanlmaz seyahatler Batl bilim insanlanm bylemi ve hayrete drmtr. Katlmda
bulunmadan, oturduu yerden teorilerini gelitiren Fransz
kuram a Lucien Levy-Bruhl yirminci yzyl banda kan

37
kitabnda (Les fonctions zihinseles dans les societes infirieuresilkel toplumlarn zihinsel ilevler); yerli insanlarn olaanst
deneyimlere dair "yerel" temaslarnn, aslnda hakiki ol
makla beraber yerlilerin, prerasyonel "ilkel" zihnin mah
kmlar olduunu ne srmtr. Ne yazk ki bu gr
tamamen kaybolmamtr, kuramc Julian Jaynes'in daha
yakn tarihli kitabm rnek olarak verebiliriz; gezegenimiz
de halen daha varlklar devam eden "tarm ncesi" toplu
luklardan avclar ve toplayclar yerinde incelemeden, otur
duu yerden, "tarm ncesi" topluluklarn bilincine dair de
tayl teoriler gelitirmitir.4
Levy-Bruhl'm kabile insanlar ve amanlar hakkndaki
grleri, belki de yirminci yzyln daha ileri dnemlerin
de onlarca yl boyunca amanlarn deneyimlerini "halsinasyon" ve amanlarn kendilerini de fiilen psikozlu veya
"ksmi remisyonda psikozlu" olarak tanmlayan psikanalitik kesimin ounluk grlerinin yannda olduka ma
sum kalr.5 Gerekten de Freudu psikanalitik teoriden
nemli lde etkilenmi bir antropolog olan VVeston La
Barre, amanizmdekiler de dhil olmak zere aslnda b
tn mistik deneyimlerin, nevroz veya psikoz belirtileri oldu
unu savunmutur.6
Kendi terimleriyle, Aa Dnyaya "yolculuklar" ya
pan ve lyas tarafndan orada ruhlarn gerekliine dair ei
tilen Cari Jung, bu grten ve Freud'tan ayrlmaktadr. IIyas ona "Biz sembol deil gereiz. Bize sembol diyebilir
sin... Ancak, siz insanlar gibi gereiz. Bize sembol diyerek
hibir eyi rtemez ve zemezsin. Kesinlikle, sizin ger
ek dediiniz eyiz." Ancak, Jung'n bu ifadeleri kendi Kr
mz Kitabna gizlice yazmas ve kitabnn, lmnden ne
redeyse yarm yzyl sonra baslmas dikkat ekicidir.
Kukusuz, hem amanizmin akademik rehabilitasyo
nunda hem de tm insanlk nezdinde ortaya ktnn her-

38
kee bilinir olmasnda yirminci yzyln en nemli figr
Mircea Eliade idi. Klasik kitab " amanizm: Gemiin Esriklik
Teknikleri" ilk kez 1951 senesinde Franszca yaynland. Eli
ade, yerel uygulamalarn kendi aralarnda farklar iermesi
ne ramen, srekli olan ve kilit zelliin, amann trans "es
riklik" halindeyken teki dnyalara yapt yolculuklar ol
duunu belirtmitir.
amanizm hakknda nemli bir referans olma zeliini
halen koruyan kitabnda Eliade, amanizmin kendisinin bir
din olmayp bir yntembilim olduunu akla kavutur
duktan sonra amanizmin, dier tm ruhsal sistem ve din
lerin ncs olduunu belirtmitir. Ancak Eliade de, amanlarm akl hastas olduuna dair grten kendini anndramamtr; Amazonlara dair ilk saha almamdan sade
ce be yl ncesi olan 1951 gibi ge bir tarihte, "amanlarn
ounluunun psikopat olduu" eklinde bir tavr benim
semitir."9
Dolaysyla bilim insanlannm "psikolojik" bak as
na gre amanlar "yalanc ve arlatan" deil, sadece akl
hastasydlar! Yine de amanlar, kabul grebilecekleri "l
gn" kltrlerde domak gibi bir talihe sahiptiler. Hatta a
man olarak, aralarnda yaadklar insanlarn kitlesel heyezanlarn tatmin ederek, bu delilikten fayda salayabiliyor
lard.
Tabi ki bu "lgn" kltrler; iki dnya sava ve Yahu
di soykrmnn yanna dier toplu katliamlar, kentsel id
deti ve gezegenimizin hayat destek sisteminin tahribatm
hzlandran eylemleri da katan ve akll olduu varsaylan
kendi "uygar" Batl kltrmzn aksine, "ilkel" kabile
kltrleriydi.
Antropoloji blmnden mezun bir renci olarak
rendiim (tabi ki YValter Cline'dan deil) bir dier ey, saha
almas yapanlarn pheci bir "nesnellii" korumas ge-

39
rektiiydi. Pederahi yaklam dnda daha pratie ynelik
amac dorultusunda, yani yerel deneklerin kendinden
uzaklamasn nlemek iin antropolog, pheciliini yerli
lere dorudan ifade etmezdi. Akademik evreye, evine geri
dndnde ise Batl psikolojik ve sosyolojik kabuller er
evesinde, sz konusu yerel kltrlerde "gerekte" ne olup
bittii aklard. Bu riyakr tutumun ok uygun ve doru
olduuna dair bir kanaat hkimdi. Buradaki ikin kabul,
yerel ilevlerin, biz Batklar asndan muhtemel reticiler
olmaktan ziyade, zerinde allacak konular olduu ve
modern Bat bilgisinin stnl idi.
Ayn ekilde, "dengesiz kiiliklerin" kalkabilecei bir
ey olan "yerlileme"nin tehlikelerini renmitim. "Snr
aan" etnolog ve kltr antropologlarna verilen rnekler
den birisi, Smithsonian Enstits Amerikan Etnoloji Brosu'ndan Frank Cushing'di. Yzyl kadar nce Cushing, gizli
topluluklarna resmen kabul edildikten sonra Zuni dini
hakknda rapor vermeyi brakm ve bu yzden Bat dn
yasn keiflerinden mahrum brakmt. Ayrca Birinci Sa
va efi unvann almt. Meslekte biroklar asndan,
"mesafesini korumada" ve akademik ykmllklerini ye
rine getirmedeki baarszlndan tr, genel anlamda bir
skandaldi.10

Fildii Kuleden Amazon Yamur Ormanlarna

1956-57 arasnda Yukar Amazonlarda ilk saha al
mama balarken sahip olduum akademik birikim buydu.
Amacm, Batl kolonileme snrlarn ap halen daha fet
hedilmemi olan Yerli Amerikan kabilelerinin hayatlarn
deneyimlemekti. Kuzey Amerika'da bu frsat iin bir yzyl
kadar ge kalmtm, dolaysyla ben de Gney Amerika'y

40
ve zellikle de, szde fatihlere yzyllardr direnmi olan,
Dou Ekvator'un Jivaro proper veya Untsuri Shuar (uarlar) olarak anlan halkn setim. Antropolojik sorumluluk
ve amacm, kltrlerinin tamamnn doru etnografyasn
(budun betimini) yapmakt, nk sansasyonel "kafa derisi
bzme" uygulamas hayatlar ve dncelerine dair birok
dehetli, gerek d ve nyargl rivayete yol amt.11
1956'da uarlarm arasna geldikten ksa bir sre sonra
gece gndz ormanda dolap, grd ruhlarla konuan
bir adam fark ettim. Azametli akademinin fildii kulelerin
den henz yeni gelmi biri olarak; "te, bir tane buldum!"
diye dndm. Halka, adamn aman olup olmadn sor
dum. Onlar da adamn aman deil, deli olduunu sy
lediler!
Adam deli olarak deerlendirmelerine ramen, onun
halsinasyonlar grdn dnmyorlard. Sonu ola
rak topluluktaki hemen herkes, yerel halsinojenlerden kul
lanmt ve onlar da grm olduklar iin, ruhlarn gerek
olduunu biliyorlard.
Bu kiiyi deli olarak deerlendirmelerinin sebebi, ruh
larla olan temasn kesememesiydi. Halk iin faydasz bi
riydi. amanlar ise, aksine, ruhlarla etkileime geecekleri
zaman bilinli bir ekilde kendileri seer ve bunu, baka
larna yardmc olmak gibi belirli bir amaca iin yaparlard.
Bylece, amanizm hakkndaki gerek eitimimin balam
oldu.
Ksa bir zaman sonra sadece savalardan deil, ayn
zamanda, amanlardan oluan bir toplulukta bulunduu
mu rendim. amanlarm says yzlerceydi; ifaclklar ve
dier faaliyetleri, gnlk hayatn iine iyice nfuz etmiti.
Benim amdan byleyiciydiler; nceden bildiim her ey
den ok daha heyecan verici olan, gereklik kavramlaryla
tantm.

41
ou, bilin durumunu deitiren bitkilere ve bitki ka
rmlarna bal grnmekteydi. Hem amanlar hem de a
man olmayanlar, grnmez alternatif bir gereklikte, g
rnmez olan ruhlar grmek ve etkileime girmek iin e
itli halsinojen (sanr yaratan) veya psikodelik (zihin ac)
maddeler kullanyordu.
Belki de dnyadaki dier yerli halklarn kullanmad
kadar geni bir psikodelik madde eidine sahiptiler; sakl
gereklikteki faydal ruhlarla temas kurmalar iin bebekler
iin ok hafif bir tanesi, yine kz ve erkek ocuklar iin olan
lar, ruhlardan yardm almalar iin av kpeklerine ynelik
bir tane, sadece amanlara ynelik bir madde ve sadece
gr arayna ynelik bir tane... Eer gen bir delikanl,
kt davranlarda bulunursa ebeveynleri onu hizaya getir
mek iin bir psikodelik almas iin zorlayabiliyordu. Altta
yatan fikir, ruhlar ve sakl gereklikten bahsettikleri zaman
larda, neden sz ettiklerini gerekten bildiklerini anlad
takdirde delikanlnn, ebeveynlerinin otoritesine sayg du
yacayd.12
Burs alm olduum doktora projem, amanizm veya
psikodelik maddelerle alakal olmad iin aratrmalarm
farkl konulara younlatrdm. 1956-57'de uarlar arasn
daki saha almam esnasnda iki kez amanlar, bilin de
itiren iksir ve bitkilerinden kullanma frsat verdiler. Bu
bana ok cazip geldiyse de, az da olsa beyin hasar yapabi
lecei endiesiyle, kendimi tuttum. Baarl bir doktora tezi
yazmamda en nemli kaynam, net dnebilen ak bir
zihindi.
Lkin aylar getike, ruhsal ynelimimde alttan alta bir
eyler deiti. Ruhlarn gerek olduu da dhil olmak ze
re, uarlann gereklie dair kabullerinden bazlarn bilinli
olarak benimsedim. Nehri geerken yaanan kaza, ruh g
cne sahip olmann nemini gerekten kavramam salad.

42
Artk kendimi, Kzlderililerin durmakszn devam eden kan
davalar, basknlar, pusulan ve cinayetleri arasnda fiziksel
tehlike iindeyken, sessizce koruyucu ruhlara yalvanrken
buluyordum. Ruhlann varl, bana halen daha grnmez
olmalarna ramen, somut ve gven verici geliyordu.
Doal olarak dnya grmdeki (VVeltanschauung)
bu hafif kaymadan, niversiteye doktora tezim iin gnder
diim mektuplarmda sz etmiyordum. Aslnda saha al
mamn ilk senesinde, katlm a olmaktan ziyade gzlemci
kalarak, bir etnolog olarak esasen "uygun" mesafeyi koru
mutum. Bir yl sonra Amerika Birleik Devletlerine geri
dndmde, Dou Ekvator'da deneyimlemi olduum bu
kiisel ruhsal duyumsamalar, gitgide bilincimin gerilerine
ekildi ve belli belirsiz haralara dntler.
Drt yl sonra, Amerikan Doal Tarih Mzesi iin Yu
kar Amazonlara yaptm bir keif gezisinde, bu eii tam
ve fiili olarak getim. 1961 senesinin o kaderimi belirleyen
gecesinde, Dou Peru'nun Conibo Kzlderilileri arasnda
amanlarm psikodelik bitki ay "ayahuska"dan itim.14
Conibolar, kendi ruhsal deneyimlerini ve dinlerini akla
mak iin bu art ileri srdler. uarlar arasnda yaptm
hatam, yani iksirlerini imemeyi, tekrarlamamaya kararl
olarak Conibolarla ibirlii yaptm.
Conibolar arasnda yaadm gr deneyimlerim ok
glydler; ayrca, daha sonra Conibolann bana akladk
laryla da olduka rtyordu. Fark etmeye balamtm
ki; antropoloji rencisi olarak bana retilen kltrel ku
ramlar, kltrlerden bamsz olduu net olan bu deneyim
ler aras tutarll aklamakta yetersiz kalyordu.
Bu keif, gereklikle ilgili Bal grlerimi temelin
den sarsm, gerek ve ciddi bir bilgi arayna girmeme
neden olmutu. Halen daha Conibolann arasndayken, bu
aray, kutsal dnyalara yolculuk yapmak ve ruhlarla al

43
mak iin gecelik katalizr etkisi gsteren ayahuska ve amanik arklar yardmyla amanik yntemlere ilikin bir ei
tim halini ald. Tamamen farkl bir gereklii, gizli bir ev
renin gerekliini, aratrmann ve kefetmenin verdii ve
hayatmda daha nce hi tatmadm bir heyecan ve tatmin
duyuyordum.
Berkeley'deki akademik pozisyonum iin 1961 ylnda
Amerika Birleik Devletlerine dnmem ve Conibo dostla
rmdan ayrlmam gerekti. Ayn zamanda, amanlarm gn
lk ifalarnn, ruhani adan ndideki eski hikyelerden
daha etkili olduklarn fark eden ve bal olduklar misyo
nerler heyetine, Kzlderililere artk ncil'i retmeyecekle
rini, sadece salk misyoneri olarak hizmet vermek istedik
lerini belirten iki Kuzey Amerikal misyoneri de geride b
rakyordum. Bu kiiler, amann Yolu kitabnda "Bob ve
Millie" rumuzlar ile andm Dick ve Dorothy Kendig idi.
Yolum ormandan geiyordu ve vedalamak iin yolumun
zerinde bulunan misyonlarna uradm. Dick, bir nehir
kasabas olan Pucallpa'ya yeni gittiini, daha yeni ayahus
ka imi New York'lu sakall bir "hippi" ile karlatn
anlatt. Bu, Ailen Ginsberg'di. Bu aydan ien benim haridmdeki tek "yabana" olduundan, bu kiiyi karm ol
duuma zldm. Deneyimlerinin benimkilerle kyasla
nasl olduunu merak ediyordum. San Francisco'ya dn
dmde onu bulmaya altm ve Hindistan'a gitmi oldu
unu rendim; deneyimlerimizi karlatrmamzdan n
ceydi bu olay.
San Frandsco Krfez Blgesi'nde kendimi, beklenme
dik bir ekilde, byk heyecan ve tartmalara yol aan LSD,
Meksika mantar, peyote kakts ve meskalin ile psikodelik deneyimler yaayan, kk ama hzla byyen,
macerac psikolog, air, mzisyen, botaniki, kimyac ve bo
hemlerden oluan bir grubun iinde buldum. Artk Bat kl

44
trnde de, amanlarm zaten biliyor olduklarm anlamaya
balayan insanlar vard. Bunlar, daha sonradan Psikodelik
Altmlar olarak bilinen an ncleriydiler. Ailen Ginsberg nihayet Hindistan'dan dnd ve Amerikan kar kl
trnde grlmeye balanan uzun sayla beni ok etti. San
Francisco'da Gough sokandaki evine yaptm ziyaretler
de, akademi haricinde, kendime ikinci bir ev bulduum his
sini duymaya baladm.
Altml yllarn banda, kendilerinden bir nceki Beat
kuan besleyen ve San Francisco blgesinde younlaan,
bilin ve gizli gerekliklerin kifleri olan bu kiilerin ou
iyi eitimli, akll, yaratc ve kendilerini rahatlkla ifade
eden bireylerdi. Onlarla birlikte olmak ve Yeni a hareke
tinin hzl geliimini grmek heyecan vericiydi.
1963 ylnda Berkeley, Kaliforniya niversitesi'nde
"Yukar Amazonlarda Psikotrop Maddeler ve Gereklik"
konulu halka ak bir konferans verdim. O zamanlar psikodelikler veya halsinojenler henz "tehlikeli" akademik ko
nular deildi. Konumamda uarlarn (o zamanlar adlandrld gibi Jvarolar), azdan alnan bir halsinojen olan
ayahuska aynn yardmyla grlenin gerek gereklik
olduuna inandklarn ve sradan gnlk hayat ise "yalan"
olarak grdklerini akladm. Benden habersiz olarak, ko
numamn ierii, niversitenin btn kampslerine da
tlan bir gazetede yer ald.
Sonucunda 1963 Kasmnda, San Francisco'da dzenle
nen yllk Amerikan Antropoloji Dernei toplansnda ya
nma tknaz, iyi giyimli ve Latin tipli bir beyefendi yaklat
ve kendisini Carlos Castaneda olarak tantarak, UCLA'da
(Los Angeles Kaliforniya niversitesi) renci olduunu
syledi. Berkeley'deki konferansmda konutuklarm hak
knda benimle grmek istiyordu. Yakui (Yaqui) Kzlde
rilileri arasnda derledii saha notlarn dzenlemekte zor-

45
landm, hakknda konuma yaptm, gereklie dair iki
lik konusuna ilgi duyduunu aklad.
Daha sakin bir keye ekildik. Carlos'un, iine gir
mekte olduum dnyalara kar heyecan duyan ve bunlara
ilikin yerlilerin bilgisine gsterdiim ciddi saygy pay
laan ilk antropolog olduunu fark ettim.
lerleyen haftalarda dncelerini ve deneyimlerini
paylamak zere sklkla arabasyla Los Angeles'dan Berkeley'e geldi. Tartmalarmz, Batllar asmdan faydal iki
gereklik kavram gelitirmemizi salad. Sonraki yaynla
rnda Carlos bu ikilii, "sradan" ve "sra d" gereklik
olarak iki basit terimle formle etti ve ben de bununla ilin
tili "olaan (sradan) bilin hali" ve "amanik bilin hali"
terimlerini kullandm. En sonunda, afanizm ve halsinojenlere ilikin deneyimlerimi paylaabileceim bir antro
pologun var olduunu bilmenin verdii evkle uarlan
kez daha ziyaret ettim.18
Carlos ok nkteli ve iten biriydi. Peyote kakts ve
don Juan isimli bir Yakui brujo'su (byc) ile olan temas
lar hakknda harika hikyeler anlatyordu. Sandra Hamer
ile bunlar yazmas iin kendisini tevik ettik. Birka hafta
iinde ilk yazl hikyesini getirdi. Son derece etkileyici ve
zannmca etnografya asndan doru bir anlatmd; daha
da yazmas iin onu cesaretlendirdik.
Ziyaretleri srp, yeni konular biriktike kitap uzun
luunda bir metin olutu. Carlos'a, taslan New York'taki
Grove Press yaynevine gtrmesi iin yardma olduk ve
kitab derhal geri evrildi; sylendiine gre yaynevinin
sahibi daha sonralar bu kararma ok piman olmu. Don
Juan'n retileri adyla en sonunda Kaliforniya niversitesi
Yaynevi tarafndan, 1968 ylnda birok dram ve zorluk
larn ardndan yaynland ki bu, baka bir sefere anlatlacak
bal bana bir hikye. Ancak ak olan ey uydu: Batnn,

46
yerlilerin sahip olduu ruhsal ve felsefi bilgiye kar olan
kaytszl zlyordu.
Bundan ncesinde bile daha 1964 ylnda, Eliade'nin
1951 tarihli amanizm hakkndaki kitabnn ngilizce bas
m, bata Kaliforniya olmak zere Amerika Birleik Devlet
lerinde konuya olan ilginin hzla artmasn salamt. Bu
ilgi, 1960'larda LSD gibi psikodelik maddelerin yaygn ola
rak kullanmndan byk lde g alyordu.
1964'ten nce bu Amerikal psikodelik kifleri, amanlarm binlerce yldr ainas olduklar bir alan yeniden
kefettiklerinin farknda deildi. Hi de artc olmayan bir
ekilde, yaadklar bu deneyimleri, Hinduizm ve Tibet
Budizmi bata olmak zere Dou medeniyetlerinin iyi bili
nen ruhcu gelenekleri iinde bir ereveye oturtma aray
na girdiler. "Yolculuk (seyahat)" kelimesinden ziyade "ge
zi" kelimesini kullanyorlard ve amanlann deneyimledikleri seyahatleri ok az duymutu.
Eliade'nin kitabyla e zamanl olarak, San Francisco'
nun Haight-Ashbury blgesindeki psikodelik "hippi" kif
lere tuhaf eyler olmaya balad. LSD ve dier bilin duru
munu deitiren maddelerle yaptklar geziler sonucu o
unluu, bu dnyadan gm Amerikan Kzlderililerinin
reenkamasyonlan olduklar sonucuna vardlar, ilerinden
bazlar boncuklar, tyler takmaya ve geyik derisi giymeye
baladlar. amanik adan yorumlarsak, muhtemelen asln
da deneyimledikleri, gezileri srasnda zellikle fark edil
mek isteyen ruhlarla kaynamakt.
Tm bunlar olurken, Berkeley'e dndm zaman
larda meslektam olan antropologlarla ayahuska ve dier
amanik deneyimlerimi paylamaya altm. Sempatik ve
ilgili davranmaya altlar ancak fark ettim ki, tpk mis
yoner dini grlerle olduu gibi, benim deneyimlerim de
onlarn laik paradigmalar ile atyordu. Kutsallndan

47
tr aza alnmamas gereken tabular paylama abala
rmdan byk oranda vaz geerek, hem dz anlamyla hem
de mecazi olarak, akraba ruhlar bulmak zere Berkeley' de
ki byk niversite ktphanesinin raflar arasna dal-dm.
lk olarak, gl etkileri iin halsinojenlerin, ncelik
le yahuska ve sonra tatulann (boru iei), kabilelerdeki
kullanmna ilikin zerinde durulmam kantlar aratr
dm. Bu maddelerle olan deneyimlerim ve Kuzey, Orta ve
Gney Amerika'da kullanlan dier bitkiler, insanln ruh
sal deneyimlerinin psikotrop maddelerden kaynakland
n dnmeme yol at; baka bir deyile, dinsel deneyimin
ve dolaysyla din ve amanizmin esas kaynann, bu bit
kiler olduunu dnyordum. Dinlerin kkenine dair
renim grenler tarafndan bu bitkilerin 'kullanm ve etki
sinin ciddiye alnmadna ikna olduktan sonra byk bir
merak ve beklenti ile kltrleraras karlatrma yaparak
etnografya ve tarih literatrn aratrmaya baladm.
Dnyann baz kesimlerinde amanlarn, teki gerek
lii deneyimlemek iin gerekten de psikodelik bitkileri kul
landklarna ilikin hatr saylr derecede kant buldum.
Ayn zamanda uan "cadlar", kurt adamlar, vampir ve
zombilere dair hikyelerin ardnda da bu bitkiler varm
gibi grnyordu. Bu keiflerin bazlar, Ge Ortaa ve
Rnesans'ta amanizmin (o zamanlar "cadlk") hayatta kal
masnda bitkilerin kullanmna dair makalemde yer ald.
Makale, dzeltilmi basm yaplan Halsinojenler ve ama
nizm kitabmn bir parasyd ve esas olarak 1965 ylnda
Amerikan Antropoloji Dernei'nin yllk toplantsnda sun
duum makalelerin bir toplamyd. Carlos Castaneda da
sempozyumdayd; ancak onun makalesi, kendi tercihi ola
rak, hi yaynlanmad.
Gordon Wasson'in Meksika'da Mazatec yerlileri ile
"sihirli mantar" deneyimleri, LSD'yi kefinden sonra Al-

48
bert Hofmann'n yapt yaynlar, Aldous Huxley'in meskalin ile deneyimlerine ilikin aklamalar ve Timothy Leary'in dnyadan uzak Harvard lisans rencilerine LSD
hakknda yapt sunum en bata olmak zere bakalar da,
e zamanl olarak, benzeri bilimsel aratrmalar ortaya koy
dular.
Dolaysyla 1960'larn ba ve ortalarnda oumuza
gre "bunu yapan uyuturuculard" ve eski zamanlardaki
"dini deneyimleri" psikodelik bitkilerin azdan alnmasna
balayan birok makale yaynland. O yllarda yaygn bir
ekilde LSD ile yaanan deneyler, azdan alman bioaktif
maddelerin, amanlarm baka bir gereklie geiinin "giz
li" anahtar olduu grn kuvvetlendirmiti.
1968'de yaynlanan Castaneda'nm ilk kitab da, tpk
VVasson'm Sibirya amanlarmm gr deneyimlerini psiko
delik sinek mantar (Amanita muscaria) yenmesine bala-yan
1957 tarihli Mantar, Rusya ve Tarih kitabnda yapt gibi, bu
genel gre katkda bulundu.
Ancak kltrler aras karlatrmal aratrmalarm
neticesinde, 1960'larn sonunda, hi de istemeyerek, dnya
daki birok yerli kltrde amanlann ilerini psikodelik
maddeler kullanmadan yaptklar sonucuna varmaya bala
dm. Dnya genelinde, en bata davul olmak zere, vurma
l alg (perksyon aletleri) sesinin yerli amanlar tarafn
dan psikodeliklerden daha yaygn bir ekilde kullanld
akt. Davulun amanik amal kullanmnn, birisinin bi
lin halini deitirecei olasln kabullenmek gt.

Temel amanizm
Onlarca yllk kendi pratik deneyimlerim, kltrler
aras karlatrmal aratrmalarm ve yaptm saha al
malarm boyunca, kademeli bir ekilde, bilin halini dei

49
tirmek zere iitsel uyarmn kullanlmas da dhil, amanizmin temelinde yatan evrensel, evrensele yakn, ortak ilke
ve uygulamalar dierlerinden ayrdm. zellikle 1970'lerde,srekli daha da iyiletirmek suretiyle, bu ilkeleri etkin bir
ekilde uygulamak ve retmek zere yntemler geli
tirdim. Bu, ksmen kendi adma amanik ifa ve kehanete
ynelik uygulamalar gelitirme abamdan, ksmen da a
manik yntemler konusunda bakalarn eitirken gelmi
olan talepleri cevaplama gayretlerim neticesinde gerekleti.
amanik uygulamann altnda yatan bu kltrler tesi
ilkeler, Temel amanizm olarak adlandm eyin esasdr.
Giri blmnde belirtiim gibi temel amanizm, amanizmin ayrt edici zelliklerinden birisi olan teki dnyalara
yolculukla birlikte amanizmin evrensel, -evrensele yakn ve
ortak zelliklerinden meydana gelir. ou Batl iin a
manik yolculuk dhil temel amanizmin renilmesi ve uy
gulanmas, her kltrn kendine zg sembolizmi, sylen
celeri ve kavramsal ayrnlan bulunduundan, tek bir kl
trdeki amanik uygulamalar rnek almaktan ok daha
verimli bir yaklamdr. Eer bu sizin kendi kltrnz de
ilse sz konusu ayrntlar, zellikler ve anlamlar, sz ko
nusu yerli halk asndan tadklar doruluu tamazlar.
Bununla balantl olarak antropolog Joan Townsend, temel
amanizmi dikkatli bir biimde neo amanizmden ayrmtr.
Daha detayl bilgi iin "amanik ifa" kitabmda,
"Temel amanizmde Ana Kavramlar"a baknz.
Zaman iinde atlye almalarnn skl, younluu
ve uzunluu artt. Yaklak son otuz yldr talepleri karla
mak iin, amanizm ve amanik ifann dnya genelinde
korunmas, allmas ve retilmesi amacyla kar gtme
yen bir kurulu olarak hayata geirilen aman almalar
Vakf Uluslararas Fakltesine davet edilen eski rencile
rim atlye almalarnda bana yardmc oluyorlar.

51
Blm III

DNYAMIZ
amanlar Ve Ruhlar
Gzlerini kapa,
O zaman yolu bulacaksn.
bir Puyallup Kzlderili mitinden1
Arkeolojik ve karlatrmal etnolojik kamtlara daya
narak birok bilim insan amanizmin en az 30.000 yllk
gemie, belki bundan da eskiye dayandna inanmakta
dr. Hi tartmasz amanizm, btn bu zaman boyunca,
zihinsel, duygusal ve ruhsal kapasitelerimizi btnletir
meyi amalayan bir ifa yntemi olarak kendini en fazla
ispat etmi sistemdir. "aman" szc Sibirya ve Kuzey
in'de yerleik bir halk olan Tunguzlarm dilinden gelmekle
beraber, temel uygulamalarn dnya genelindeki benzerlii
sebebiyle, antropologlar bu terimi genel olarak her yer iin
kullanmaktadr.
Bu yzyla kadar amanizm, ok geni bir corafyaya
yaylm olarak Avrupa'nn en kuzeyindeki Samilerden (es
kiden "Lapp"), Avustralya'daki Aborj inlere, gney Afrika'
daki al Adamlardan (Kung Bushmen) Kuzey ve Gney
Amerika'nn, yerli halklarna kadar insann yerlemi oldu
u her ktada uygulanmtr. Ancak son be yzylda has
talk, sava, misyonerlik faaliyetleri ve zulm gibi etkenler

52
sebebiyle, kltrlerine zg amanik bilgilerdeki byk
anmayla birlikte, yerli amanlarn saysnda arpc bir
azalma oldu. Son yirmi otuz ylda ise bu durum deimeye
balad.

amanlar
Konu amanlar ve amanizm olduunda tanmlar o
unlukla tartmaya ak olagelmitir. u anda nerdiim
tanmlar, yarm yzyldr amanlarla amanizm hakknda
alrken faydal bulduklarm. Aadaki kelimelerin her
kesi tatmin etmesini beklenmiyorum, sadece bu kitapta an
latmaya altm eylerin size ulamasm amalyorum.
amanlarn almas, neredeyse bilinen btn ruhsal
uygulamalar kucaklaa da, amanizm evrensel esasta, ruh
larla belirli bir amaca ynelik olarak iki ynl etkileime
gemek iin bilin halindeki kastl deiiklik (Eliade'nin
tanmyla "esriklik/trans") ile ifadesini bulur. Evrensel ol
mayan en belirgin zellii ise bedenden ayrlarak baka
dnyalara yaplan yolculuktur. Baz yerli toplumlarda amanlarn hi seyahat etmedikleri, bazlarnda sadece Orta
Dnyaya gittikleri, bazlarnda Orta Dnyann tesine git
seler bile Yukar ve Aa Dnyalarn her ikisine birden
seyahat etmedikleri belirtilmelidir. Hepsinde ortak olan ise,
sra d gereklikte, bakalarna yardmc olmak ve onlara
ifa vermek zere, ruhlarla disiplinli bir etkileime girme
leridir.
ster amanik yolculuk yapsnlar ister yapmasnlar, a
manlar en ok hami varlklarndan veya yardmc ruhlarn
dan yardm alrlar; bu varlklarla/ruhlarla etkileime, dn
yada en yaygn yntem olan iitsel (sonik) uyarm yard
myla deitirilen bilin halindeyken girerler. Hem gelenek
sel yerli topluluklarda hem de modern toplumlarda, a

53
manlar, btncl (holistik) ereve iinde alrlar. Hasta
ln veya yarann, ruhsal olmayan yanmn tedavisiyle bir
btn olarak, ruhsal yann da ele alrlar.
amanlar, byclerden (efsuncular) ayr tutmak ge
rekir. Bycler ifaca deildir ve ounlukla ac ve zdraba neden olurlar.

ki Gereklik
amanizmdeki temel kabullerden birisi, iki geeklik
olduu ve bunlarn alglanmasnn kiilerin bilin haline
bal olduudur. Bu kabul, temel amanizmde aktr ancak
yerlilere zg amanizmde rtktr ve ounlukla gerek
likler arasnda disiplinli bir aynm yapmakla ilgilenmezler.
Aslnda tandm baz yerli amanlar, farkl gereklikler
arasnda kaybolmann yaratt drama ve romantizmden
holanyor gibi grnmekteydi.
amanlarn teki gereklie gei nedeni zellikle has
talarna ifa vermek, kehanette bulunmak ve bunun gibi
amalar iin yardmc ruhlarla almaktr. teki gereklie
gei, amann Yolu'nda anlattm gibi amanik bilin hali
ne (BH) girilerek salanr.3 En yaygn olarak iitsel uyarm
yardmyla geici olarak girilen BH, derin veya hafif ola
bilir.
Olaan bilin halinde (OBH) sradan gereklik (SG)
alglanrken, BH'de sra d gereklie (SDG) girilir ve bu
gereklik alglanabilir. Bu bilin hallerinin her biri gereklik
olarak adlandrlr nk her biriyle deneysel temas sz
konusudur ve her birinin kendine zg bilgi biimleri ve
insan varoluuna dair farkl anlamlar vardr.
SDG uzlamsal bir gereklik deildir; eer yle olsay
d, aman uygulayclarn bir ilevi olmazd. Bu yzden, di
er kiilerin alglayamadklarn, sorumlu olduklar ekilde

54
baan ile alglayabiliyorlar. aman uygulayclarn ayrt
edici bir dier nitelii de, bakalarm ifalandrma ve yar
dm etme amacyla belli bir terbiye iinde bu gereklikler
arasnda gidip gelebilme yeteneidir.

amanizmde "Grme"
"Grme", amanizm ve amanik yolculuun nemli
bir ynn oluturur. Eliade'nin belirttii gibi "'bir ruh
grmek, kiinin insanla ait dnyevi konumunun tesine
getii bir 'ruhani duruma' hak kazandna dair bir nevi
iarettir." ngilizce'de "khin/ gelecei gren" (seer) keli
mesi "gren" (see-er) kii olan eski Avrupal amanlardan
geliyor olabilir. Benzer olarak Yukar Amazonlardaki Matsigenka Kzlderilileri bir amana "gren kii" derler. Ayn
zamanda amanizmde "grmek", gzle grmenin tesinde
dokunma, tat, iitme ve kokunun da dhil olduu bir alg
lamay tarif eder.
amanlar asndan ruhlar bir inan meselesi deildir,
nk bizzat kendi deneyimleri sayesinde ruhlarn var ol
duklarn bilirler. Ruhlar grr, dokunur, iitir, koklar ve
onlarla konuurlar. Bu nedenledir ki, dnyann eitli yerle
rindeki birok kabilede, aman sadece "gre kii" olarak
adlandrlmaz, ayn zamanda "bilen kii" veya "bilge kii"
dir. Nasl siz ailenizin, arkadalarnzn ve tanlarnzn
varlna inanmyor, her gn onlarla konutuunuz ve bir
ekilde etkileimde olduunuz iin var olduklarn biliyor
sanz, amanlar da ruhlarn var olduklarn biliyorlar. n
k her gn, daha ok da daha kolay grldklerinden ge
celeri, ruhlarla temas kurarlar. Karanlk nemlidir; nk
gn nn tevik ettii sradan gereklie ait imgelerle
ruhlarn kartrlma olaslm ortadan kaldrr.
Dou kkenli ruhsal uygulamalardaki tandk "n

55
c gz" kavram da beklenmedik bir ekilde ortaya k
maktadr. rnein, AvustralyalI Aborjinler arasnda, benzer
olarak konumu alnn ortasmdadr ve "gl gz" olarak bi
linir. Tm amanik kltrlerde yegne nemli ta olan kuvartz kristali bazen amann, amanik dzeyde daha net ve
iyi grmesi iin, bu merkeze bastrlr. Eski zamanlarda
Amerika'daki Paviotso amanlar, sonrasnda "her eyin
ardmdakini grmek" iin, maara g araylar esnasnda
yanlarna bir kuvartz kristali alrlard. amanlann karan
lktaki alg yetisi, sradan gereklikte ou insan iin opak
(effaf olmayan) olan nesnelerin ardmdakileri de grmeyi
kapsar. amanik ekip karma ifasnda kii, hastann v
cudundaki hastal grr veya hisseder.
"Her eyin ardmdakini grme" gc, amanik deneyi
min ortak bir zelliidir. Iglulik Eskimolara dair Knud Rasmussen'in belirttii gibi, bu g, karanlk ve maddeye n
fuz eden kendi n beraberinde getirir:
"Gen bir aman, (karanlk iglodaki) bir oturakta otu
rur ve yardmc ruhlarna yalvanrken, bu ilk kez deneyimlediinde, iinde olduu ev aniden havalanr gibi olur
ve artk gzleri, dnya sanki dmdz bir ovaym gibi
dnyann en ucuna kadar dalarn tesini grebilir."
amanizmde "grme", ayn zamanda kalpten grmek
tir, yani bir eyin gerekliini kalbinizde hissetmektir. Bu
duygusal kesinlik, dorudan ifann dayand temeldir ve
amann grmesini belirleyen zelliklerden de birisidir.
1968'de, Laos'taki Hmong kabilesi amanizmi hakkn
da bir uzman olan Fransz etnolog Jacques Lemoine ile a
mann grmesi hakknda tartyorduk. Dikkate ayan bir
saha alan olmasna ramen "kalplerinden grdklerini"
syledikleri iin amanlara grntler grp grmedikle
rini sormam. Dolaysyla, hibir grsel alglamann ol
madm varsaymt. Hmong'a, aman arkadalaryla bu

56
nun hakknda biraz daha konumas iin srar ettim. Ger
ekten de birka ay sonra amanlarn, seyahatleri ve dier
almalar esnasnda kapal ve rtl gzlerle eitli g
rntler grdklerini, ancak dorudan ifalar duygusal
kesinlik ierdiinden, kalpten grdkleri ifadesini kullan
dklarn bildirdi. Sz konusu duygusal kesinlik, Batl amanik ifa almalarnn baarl olabilmesi iin de gerekli
dir.

aman M Doulur, aman M Olunur?

Batklar iin amanlarn mesleklerini tam zamanl icra
ettiklerini varsaymak kolaydr. Gerekte ise amanlar, za
manlarnn ounu iftilik, avlanma, yiyecek toplama ve i
leme, ocuk yetitirme gibi sradan ilerle geirirler. Ak
amlar, istek olursa, amanik yolculuu ve dier almala
rn disiplinle ve kontroll bir ekilde gerekletirirler. De
iik bilin halinde gerekletirilen ruhsal almalar ok
youndur. Bu yaplrken yemek bile yenmez. Dolaysyla
deiik bilin halindeyken birinin btn gn ve dzenli
olarak alabileceini sanmak akl ddr. amanlar, yar
zamanl almak zorundadr.
Kiiler, farkl ekillerde aman olabilirler. rnein, Si
birya'da amanlarn g ve bilgiyi ailelerinden miras almas
gerekir. Sibirya'nn baz baka blgelerinde ve Gney
Amerika'mn baz yerlerinde ise bu kiilerin, iek hastal
gibi ciddi bir hastalktan muzdarip olup, lmeleri beklenir
ken mucizev bir eklide iyilemeleri gerekir. Veya birisinin
yldmm arpmas gibi garip bir deneyimden sa kmas
gerekir. Bunlardan birisi gerekletiinde, kabile yeleri ifa
gcnn sz konusu kiiyi kurtarmaya geldiine hk
meder. Ve bazen gle kutsanm kiiden, iyiletikten son
ra, hasta olan baka kiilere yardmc olmasn isterler. yile

57
en kii, yeterliliinden emin olmasa da nadiren ihtiya iin
deki akraba ve arkadalarn ret edebilir. Eer yapt mda
halede baarl olursa ortaya bir aman kabilir.
Baz yerli topluluklarda ise ocuklar, ruhsal lemlerle
dorudan temaslar olup olmadna dair gzlenirler; Kali
forniya'daki Pomolarda olduu gibi ruhlardan geldii ak
olan bir arky kendi kendine sylemeye balamas gibi.
Sz konusu belirtiler ortaya ktnda ocuun ifa gleri
yetikinler tarafndan test edilebilir. Ancak testlr baarl
olsa bile ocuk, yetikin olmadan nce nadiren gerek ve
tam ehliyetli bir aman olarak grlr; dnya genelindeki
aman uygulayclarn byk ounluu oluk ocuk sahibi
yetikinlerdir.
Baz kltrlerde ise, tannan bir amana eitim iin
deme yapmak olduka yaygndr. rnein, Dou Grnland'taki Eskimo amanlarm, genellikle deme yaptklar
birka retmenleri olurdu. Dou Ekvator'daki uarlarda
ise aman olmann tek yolu, yardmc ruhlar formundaki
gc baka bir amandan satn almaktr. 1950'lerde genel
olarak deme, uar kuiti olarak veya "Kzlderililer iin de
erli olan eylerle" yaplrd. Tannan bir amandan bir haf
talk eitim ve g aktarm iin bir kiinin iki yl yetecek
miktarda tyl balk, fleme oku, zehirli ok ve belki bir av
kpei ve hatta namludan doldurmak bir tfek vermesi
gerekirdi. Bugn amanizm, uarlar arasnda halen daha
gldr ama deme genellikle nemli miktarda Ekvator
para birimi zerinden yaplmaktadr.
aman olmann farkl yollar da vardr. rnein, Dou
Peru'daki Conibo kabilesinde rak, amanl aslen, bir
aman rehberliinde, kutsal uzun bir aa ruhundan (ceiba- pamuk aac) renirdi. Eski zamanlarda Kuzey Kutbu
Eskimolar arasnda (nuitler) aman olmann en makbul
yollarndan birisi, youn bir yaltlmlk iinde zdrap e

58
kerken, ruhlar tarafndan inisiye edilmekti. rak, bir a
man gzetiminde, kara kta minyatr bir kulbenin iinde
k, yiyecek, s, ok az veya hi su olmadan ruhlar tarafn
dan aydnlanncaya ve ifa gcne kavuana kadar gnler
geirebiliyordu.16
Belki de en gizemli ve farkl aman olma ekli, kiinin
deiik bilin halindeyken vcudundan ayrldn deneyimlemesidir. Bu tarz inisiyasyona dayal deneyimler Sibir
ya kabileleri ve Avustralya'daki Aborjinler arasnda nispe
ten yaygndr. Bu mhim amanik deneyim trn ve niye
nemli olduunu daha sonra ele alacaz.
aman olmann, grld gibi, birok yolu vardr an
cak nasl aman olunduu, kiiyi destekleyen yardmc ruh
larn gc kadar nemli deildir. Dier bir deyile asl ko
nu, kiinin uarlarda olduu gibi amana deme yapmas
veya misyonerlik faaliyetleri ncesinde baz nuitler arasn
daki gibi kiinin buz zerinde, yalnz ve karanlk iindey
ken, neredeyse alktan donma raddesine gelmesi deildir.
Aslnda neyin nemli olduu ok basit bir soruyla ifade
edilebilir: amann almalar, kendisinden yardm isteyen
iin baanl sonulanm mdr? Sonular baarlysa, insan
larn onu aman olarak tanmasnda nerede, nasl eitildii
nin, bir eit resmi eitim alp almadnn neredeyse hi
nemi yoktur. amanlar yaptklar ilerle tannrlar ve nihai
hkm, kendileri adna ifaclk yaptklar, kehanette bu
lunduklar ve benzeri grevler icra ettikleri insanlar verir.

amanlar, Rahipler Ve aman Rahipler

amanlar rahiplerden ayrmak gerekir. Rahipler, ister
kabile rahipleri ister belli bal medeniyetlerin rahipleri ol
sunlar, genel olarak uzun zamandan beri sregelen ayin ve
riteller ieren, ruhlar ve tanrlara yaplan dualarla belirli

59
bir biimde gerekletirilmesi gereken trenleri idare eder
ler. deal olan, dua veya adan sunulmasna dair ayrnt
lardan sapmadan, halk nnde ritelin yerine getirilmesi
dir.
Sz konusu riteller gzel olabilir ve duygular hare
kete geirebilir ama amanizmle alakalan yoktur. amanlar
dua etseler veya adak sunsalar da, amanizm daha ok
amann, sradan gereklikten teki gerekliklere gidip ge
lebildii bir ifa faaliyetidir. Tabi ki kiinin hem rahiplik
hem de amanik almalarm bir arada yapt kltrler de
bulunmaktadr. Bunlar, aman rahiplerdir; bunun bir r
nei, Kuzeybat Meksika'da yaayan Huichol Kzlderilerinin aman rahibi olan mara'akame 'dir. Bir mara'akame olmak
iin kiinin, tpk dier geleneklerde ol4uu gibi, rahiplikle
ilgili ayinleri mkemmel bir ekilde renmesi iin yllarn
vermesi gerekir. Ayn zamanda mara'akame, genellikle peyote kakts veya boru iei olmak zere, yerel halsinojenler yardmyla uur durumunu deitirmeyi ve amanik
yolculuklar yapmay da renir. Baz mara'akameler aman
dan ziyade rahip, bazlar da rahipten ziyade amandr.
Kuzey Amerika'nn Byk Ovalar blgesi kabilelerin
deki sihirbaz hekimler iin de, benzer ekilde, en doru ta
nm aman rahip olabilir. ounlukla karanlkta olmak
zere, ruhlarla dorudan balantda olmay gr aray,
arnma kulbesi yntemleri ile veya uur deitiren uygu
lama ve riteller araclyla renirler. laveten, toplumun
sayg duyduu ruhlar onurlandrmak iin geleneksel tren
ve ayinleri detaylaryla renirler. Bunlar doru bir ekilde
yapmak iin yllarca sren bir eitim gerekir. Dorudan ifa
ile ayin ynetimi dengeli bir ekilde gerekletirilir.
Belirli bir sihirbaz hekimin, teknik adan aman ola
rak tanmlanp tanmlanamayaca, esas olarak, ruhlarla
olan dorudan etkileimine ve bir nebze de deiik bilin

60
halinde gerekletirdii seyahatlere baladr. Byk Ova
lar'daki yerlilerin gerekletirdii amanik yolculuklar, ge
nellikle dtan zor gzlemlenebilir ve ounlukla Orta Dn
yaya gerekletirilir. Bir sihirbaz hekimin, sz konusu yol
culuklar yapp yapmadn ve Orta Dnyamzn tesine
gidip gitmediinin dardan bir kii tarafndan alglana
bilmesi yllar alabilir.
Yapmaya altm bu ayrmn amac, yerli rahipler ile
amanlan birbirleriyle haksz bir ekilde karlatrmak de
il. nk her birinin yapt i, kendi toplumu asndan
kendine has geleneksel bir deere sahiptir. Ancak bu farkl
lklarn aklda tutulmas, "aman" kelimesinin anlam bulanklat takdirde meydana kacak karklk ve yanl
ynlenmeleri engelleyecektir.

amanlar Ve Medyumlar
Birok zel amanik uygulama vardr. Medyumluk
veya "kanallk' da nemli bir rnektir. Medyumlukta, med
yum deiik bilin haline geip kontrol braktktan sonra
yardmc bir ruh (veya "rehber") gelerek, gnll olarak
medyumda bedenlenir. amanlar da, durumun gereine g
re, deien derecelerde medyumluk yaparlar. amanizmde
buna deiik adlar verilir; gnll posesyon, kaynama, bir
leme veya bedenlenme. Geleneksel amanizmde, amanla
kaynaan ruhun ounlukla tanr, tanra veya atalar oldu
u dnlr. Onlarca yl nce bulunduum konumdan
farkl olarak artk medyumluun, amanik uygulamann
nemli bir unsuru olduunu kabul etmi bulunuyorum.
Ama yine de bir medyum, baka amanik almalar yapm
yorsa bunun amanizmle tam balants olduunu syle
mek zor. Daha ok Alfred Russel VVallace tarafndan ara
trlm ve aklanm olan ondokuzuncu yzyl ngiliz

61
medyumluu akla gelmektedir.17
Bir aman, kendisi araclyla konumas ve sorular
cevaplamas iin bir yardmc ruh arabilir. Ancak kay
namann amac, ou zaman, ifa verme gcn amana
getirmesidir. Daha belirgin olan ayrmsa, amanlarm teki
dnyalara yaptklar seyahatlerdir. Yolculuklarnda amanlara yardmc olan ruhlara "rehber" denmez; bu medyum
lukla zdelemi bir terimdir. Gerek anlamyla amanizm
sz konusu ise kiiyi, seyahati esnasnda basite oradan ora
ya ynlendiren hayvan ruhlar ile kartrlabilirler.
Deiik bilin hali derinse, Orta Dnyada ruhla tama
men kaynam olan aman, ruhun kendi araclyla ne
yaptnn veya ne sylediinin pek de farknda olmayabi
lir. Aksine, seyahat halindeki bir aman genellikle neler olup
bittiinin olduka farkndadr (yeniden oluturulan Sami
yntemi haritir) ve yolculuk deneyimine ilikin mmkn
olduunca fazla ayrnty hatrlamaya alr. Bylece a
man, kstl hafzann sz konusu olduu deiik bilin ha
linde ortaya kan ve "kenarda durarak" kolaylatrd
medyumca iletiim srasnda szanlarn (eer varsa) yard
myla ruhlar dnyasnda olan bitenleri nakledebilir.
amanik yolculuk, amanizmin en ayrt edici zellii
olarak grlse de, en deneyimli amanlar uygulamalarna
deien derecelerde medyumluk, gnll posesyon, kay
nama ve bedenlenmeyi dhil edebilirler. Bu zellikle, a
manlar bir hastay iyiletirmek veya sorular cevaplamak
zere bir yardmc ruhu getirdikleri zamanlar doru bir
durumdadr.
"Kaynama" ve "bedenlenme" arasndaki zor ayrmn
anlalmasnda iki gereklik kavram fayda salar. Sra d
gereklikte amann ruhu veya z, Orta Dnyada kalan
amann vcudunu kapsamayacak ekilde, teki lemde
baka bir ruhla kaynaabilir veya birleebilir. Dolaysyla bu

62
"bedenlerime" deildir. Dier yandan, ruhlar eer Orta
Dnyadaki amamn vcudunda birlemilerse; daha derin
bir dzeyde bu, amamn ruhunun veya znn bakasmn
ruhu veya z ile kaynamas olmasna ramen, medyum
lukta olduu gibi "bedenlenme" olarak adlandrlabilir.
Sz konusu yerli kltre bal olarak, sadece med
yumluk yapan bir kiiye bazen aman gzyle baklabilir;
buna ounlukla Kore ve Gneydou Asya'nn baz kesim
lerinde rastlanr. Medyumlua dair eski konumumu de
itirmi olsam da, bu kiilerin tam birer aman olduklar
sylenemez. Japonya'da, yaayanlarla iletiim kurmalarn
da yardmc olmak iin bedenlerini l ruhlarn hkimiye
tine brakma (posesyon) konusundan uzmanlam med
yum kadnlar vardr. Ancak bu bayanlarn, mterilerine
ifa verdiklerine dair herhangi bir bildirim bana ulamad.
Ve eer ifa vermiyorlarsa, aman olarak adlandnlmamalar gerekir.
Sz konusu kstl veya eksik amanvari almalarn
sebepleri, tarihin sisleri arasnda kaybolmutur. amanizmden geriye kalanlar ise tarihsel faktrler byk lde etki
lemitir.

amanizmin Maddi Ynleri

Yerli halklar, amanlara ve ailelerine kehanet, ifa ve
benzeri hizmetlerinin karlnda yiyecek ve baka yar
dmlar sunar. Halkna yardm eden amanlarn, ailelerinin
a kalacana dair endieleri olmaz. Kabilelerdeki bu kar
lkllk ilkesi, pazar ekonomisinin gayri ahsi nakit dei
tokuundan ok daha incelikli olduundan ve bu karlk
bakalarna aklanmadndan, baz Batllar yanlgya d
erek, amanlann yaptklar i iin herhangi bir karlk al
madklarn varsaymlardr.

63
rnek vermek gerekirse; bir keresinde Byk Ovalar'dan bir sihirbaz hekim grubunu Avusturya'daki ulusla
raras bir ifa konferansma gtrdm. Bu sihirbaz hekim
lerin birou, kutsal ilerini kendi blgeleri haricinde yap
mamlard. Uluslararas konferansta toplu ifa seans yap
madan nce kendi blge insanlanna yaptklar trden bir
konuma yaptlar ve konumalarnda "bu i iin deme ka
bul etmiyoruz" demeyi ihmal etmediler.
Konuma sonrasnda sihirbaz hekimler, tam bir karan
lk iinde, AvrupalIlara ok etkileyici geleneksel bir ifa
seans dzenlediler. Seans bitip klar aldnda, seyirci
lerin huu iinde olduklar ve etkilendikleri akt. Ve oda
dan saygl bir sessizlik iinde ama kutsal adamlarn sz
ne uyarak tek bir hediye brakmadan ktlar.
Avrupal seyircilerin anlamadklar ey; sihirbaz he
kimler bu konumay kendi insanlar iin deme almaya
caklarm belirttiklerinde, ifa iini para kazanmak iin yap
madklar ve ifa hizmetini zengin veya fakir herkese ver
diklerini akla kavuturmalardr. Bununla beraber, kendi
halklarndan hemen herkes, ifa seans sonrasnda bir hedi
ye brakmaya alr. Bu hediyeler, genellikle ttn gibi sim
gesel sunular olsa da, zellikle hastalarn aileleri tarafndan
zarf iinde braklan nemli miktarda para da sz konusu
dur.
Sihirbaz hekimler, AvrupalIlarn kendilerine hediye b
rakmamasndan o kadar sarsldlar ki Avrupa'da kalmalar
planlanm olan ayn geri ksmnda baka ifa seanslar yap
may ret ettiler ve Amerika'ya dnene kadar ou zaman
larm otel odalarnda kalp televizyon, zellikle de sinema
filmleri izlemekle geirdiler.
Bu hikyeyi paylamamn sebeplerinden birisi, bugn
modern Bat evrelerinde amanizmin maddi ynne dair
gelimi olan romantik idealizmdir, bazen bu idealizm ne

64
deniyle amanik hizmetler karlnda bir kese ttn hari
cinde deme kabul edenlere pheyle baklmaktadr. unu
bilmeliler ki bugnlerde, Gneybat Sahili'ndeki Amerikan
Yerlileri arasnda nemli bir amana, iki saatlik bir ifa se
ans sonrasnda birka yz dolan hediye olarak brakmak
olduka yaygndr; bu para, aman ile ona yardmc olan
davulcular arasnda paylalr. Benzer olarak, Kaliforniya'
da yirminci yzyl balarnda Mono-Yokutslar arasnda
amanlara, o zamanlar iftlik alanlarnn en az bir veya
iki haftalk yevmiyesine eit olarak, her ifa seans bana
otuz ila elli dolar hediye olarak vermek yaygnd.
Sorumluluklarna karlk yaplan deme, toplumdan
topluma farkllk gsterse de amanlara her zaman deme
yaplr. amanlarn, hizmetlerinin karlnn ne ekilde
deneceini aka belirttikleri kabilelerin says azdr. Yu
kar Amazonlarn uar halk arasnda, nemli bir amann
gerekletirdii ifa seansnn demesi, geleneksel olarak bir
domuz, tyl balk, fleme ok, tfek veya bunlarn bir
kadr. amann uzak bir civara gitmesi gerekiyorsa deme
ounlukla pein yaplr!
nemli olan amanlarn zihninin maddi dllere dair
meselelerle megul olmamasdr; bu tarz tasalar, bakala
rna yardmc olmak zere ruhlarla cmert ve efkatli bir
ekilde alrken gerekli olan younlamay engelleyebilir.
Ayn ekilde, amanlara yaplacak demeden sz etmek, on
lara ifa iinde yardma olan efkatli ruhlarn yardm etme
mesine yol aabilir.

amanizmin Ruhsal Hediyeleri

Kabile amardan, uzun saatler boyu almak zorunda
gibi grnmektedir. Gne batp, gnlk sradan ilerini
bitirdiklerinde, iinde bulunduklar toplulua ait amardk

65
grevleri balar. Sibirya'da olduu gibi saatlerce davul
alma, dans ve baka fiziksel aktiviteleri ieren bu i olduk
a yorucu grnmektedir.
ou kez hastalar amam ziyarete gelse de, dnyann
baz yerli halklar arasnda tannm amanlann, gsz
hastalann grmek iin uzun mesafeler yrmeyi, bisiklete
binmeyi veya at (veya ren geyii) srtnda olmay gerektiren
ev arlarna gitmeleri gerekli olabilir.
amanlann gnlk yaamlar ve halklarndan gelen
sonu gelmez istekler, baz Batl gzlemcileri, birisinin niye
amardk yapmak isteyebilecei hususunda artmaktadr.
Aslnda kabile amanlarnm gen akrabalan arasnda, hayatlanrun kendilerine ait olmayaca korkusundan dolay,
aman olmaya kar isteksizliklerini ifade edenler olduka
yaygndr.
Ancak binlerce yldr insanlar aman olmutur. Bunu
aklamak iin baz antropologlar, kiilerin sosyal g ve iti
bar iin aman olduklarn ileri srmtr. Sz konusu fak
trler, tabi ki bazen doruluk pay ierir; tpk Ekvator'daki
uarlar arasnda sz konusu olan refah aray gibi. Ama
amanizme birok kltr asndan ve ieriden bakldn
da, ok daha byk gayri maddi dlleri olmasndan t
r, ekonomik ve sosyal faktrlerin zel bir nemi olmad
grlr. amanizmle ilgili deneysel bilgisi olmayp, ama
nizme dardan bakanlarn kardklar nokta, kiinin, ruh
larla alrken ve bakalarna zdrap ve hastalklarm din
dirmede yardmc olurken yaadklar keyif ve esrimedir.

amanizm Ne Kadar Gvenli?

Bana gre amanizmi bilmemek tehlikelidir. Genel ola
rak, tm insanlarn ruhlarla bilinsiz balantlar bulunur,

66
ancak Batklarn byk ounluu ruhlar hakknda bilin
dzeyinde bilgi sahibi olmadndan onlar kendilerine yar
dm a olmak ve korumak zere kullanamazlar. Ayrca, bil
meden ruhlar olaan d bir ekilde kullanarak bakalar
na zarar da verebilirler.
rnein, New York ya da herhangi bir baka kalabalk
ehir, bir amann kbusudur. Buralarda milyonlarca insan
dan oluan bir kalabalk birlikte yaar; ou zaman gergin,
stres altndadrlar ve genel olarak bakalarna kar ho ol
mayan hisler duyarlar. Bunun dier insanlara ruhsal d
zeyde zarar verebilecek bir g olduunun farknda deil
dirler ve kontrol etmeyi de bilmezler. Bir izer, "hanerleyici baklar" atan birini izdiinde aslnda bu, bir baka
sna ruhsal dzeyde zarar verilebileceine dair bir metafordur. aman retisi ve eitimi sayesinde herkes, bu gc
bakalarna zarar vermek iin deil, yardm etmek iin kul
lanmay renebilir.
Tm dnyadaki amanlar, bir bakasna kar besle
nen gl dmanlk duygusunun, o insan ciddi anlamda
hasta edebileceini ok iyi bilir. Bunu bildikleri iindir ki
amanlar (bycler deil), fkelerinin sra d veya ruhsal
ynn kontrol altna alacak disiplinle ve bilinle hareket
edebilir, yalnzca fkelerinin sradan olan yann aa vu
rurlar. Bilge ve tecrbeli amanlar, bu sayede, ruhsal gle
rini dikkatle kontrol eder ve fkelerinin hedefinde her ne
varsa onun psiik veya ruhsal dzeyde zarar grmesini en
gellerler.
Tabii ki amanik zdenetim yalnzca bakalarn d
nmekle ilgili deildir. amanik kltrlerde, amanlarn
ifa verdii kadar zarar alabilecei de bilinir, ancak bu
yalnzca etik ynden bir hata deil ayn zamanda bir inti
hardr. Tm dnyadaki bilge kabile retilerinde zararl a
manik eylemlerin veya bycln, er ya da ge, bu suu

67
ileyene misliyle zarar verecei retilir.
Dier yandan, "kt yola sapm" amanlann misliyle
cezalandrlmas gibi, glerini insanlarn zdraplarm din
dirmeye odaklanan amanlar da dllendirilir. nsanlara
yardmc olmak iin glerini cmerte kullanan amanlara, efkatli ruhlar daha da fazla g vererek, bu yolda des
tek olurlar.

Dnyamzda Sorun karan Baz Ruhlar

Evimiz olan Orta Dnyada, ne yazk ki birou ok az
efkate sahip veya hi merhameti olmayan, hatta hastalkla
ra ve belalara yol aan karmak tipte ruhlar bulunuyor.
Bunlarn haricindekiler ise, birok doa ruhlar ve yardm
clar gibi pozitif varlklar olabiliyor; ileride ksaca deinece
imiz g hayvan bu ruh tipleri arasnda en nl olandr.
Bu kitabn odak noktas olmadklar iin sorun yaratan
Orta Dnya ruhlarna yalnzca baz rnekler vereceim.

Yar-Merhametli Etnik Kkenli Ruhlar

Baz lm insanlann ruhlar, hayatta olan aile yele
riyle ilgilenmek iin Orta Dnyada kalmakta ok kararl ve
gldr. Bunlar tipik olarak, yaamlar boyunca nemli g
ce sahip olmu ve bu gc hayatlarnn olduka ge dne
minde kaybetmi insanlara ait ruhlardr. lm kiinin ru
hu, Orta Dnya da genellikle alk olduu g iin dolanr.
Bu ruh tipi, daha nce bahsettiim nehir geiinde uar e
likilerimin kendilerini korumas iin gvendikleri ruhlardr.
Bu aynca geleneksel Eskimo (nuit) tipi bir ruhtur; r
nein, Eskimolar ocuklarna, hayattayken avlanma veya
g belirten baka konularda hayranlk duyduklar lm

68
bir akrabalarnn adn verirler ve ocuklarnn yetikinlik
anda bu gleri kendilerine ekmesini salamaya alr
lar.
Bu yar merhametli etnik kkenli ruhlar, genellikle yal
nzca kendi nesillerinden olanlara koruma ve g salarlar.
Tam anlamyla merhametli olduklar sylenemez. Niyetleri
kendilerinden sonraki nesillere baar ve koruma salamak
tr. laveten kendi soylarndan gelenlere, kutsal meknlar
na ve eyalarna veya ilgilendikleri eylere kar dardan
insanlarn tehdidini hissettiklerinde dmanca bir tutum
takmabilmektedirler. Dier bir deyile, dost ya da dman
olacaklar kiminle uratklarna baldr.

Bir rnek: uarlar (Jivarolar)

uarlara zg ruhcu kltr, yirminci yzyln ikinci ya
rsnda kolonileme ve misyonerlik faaliyetleri sebebiyle
nemli lde zarar grene dek; onlan hastalk ve talihsiz
liklere kar dayankl klacak, kan davas ve savalarla dolu
dmanca dnyada ldrlmekten koruyacak bir ata gc
ararlard. Ksacas g, kendi soyundan kiilere uzun bir
hayat salard. Gen erkekler uzaklardaki kutsal elalelerde
g ararken, kadnlar evlerinin yaknlarndaki ormanda k
k bir kulbede g ararlard.
Erkekler ayn zamanda sava olduklarndan bu g,
korunmak ve dmanlara kar baarl olmak asndan
zellikle nemliydi. Erkek uarlarm klasik gr ve g ara
ylar iki aamalyd; ilk aama grnn kendisiydi, ge
nellikle kutsal bir elalede bulunan "aruam''d. Birbaka
kitabm "amanik ifa"da belirttiim gibi, g araynda
olanlar uzaktaki kutsal bir elaleden g elde etmek iin
alkla, yorgunlukla ve soukla baa kmak zorundayd.
Eer zdrap iindeki arayc baarl olmusa bir ka sani

69
yelik dehet verici bir gr ile cesareti ve niyetinin ciddiyeti
test edilirdi. Arayn ikinci aamasnda ise arayc, takip
eden gecede elalenin aasna inerdi. En hzl akt nok
tada nehir kenarnda uyur ve gerek g geii demek olan
bir rya grmeyi umut ederdi.
Eer rya grrse, atas genellikle geleneksel kabile k
yafetleri giymi bir uar savas biiminde kendisine g
rnr ve aa yukar unlar sylerdi: "Ben senin atanm,
benim birok kez ldrdm gibi sen de ldreceksin. Ben
nasl uzun yaadysam sen de yaayacaksn." Hemen aka
binde ryay gren kiinin bedenine bir g geer ve ar
dndan genellikle uyanan kii ldrme hissiyle dolu olur
du.
uarlar, yerel ata ruhlarnn yalnza* g ve salk de
il, ayn zamanda ailelerinin dmanlarn ldrmelerini
salayacak gc vermesini de beklerdi. Bu etnik kkenli
ruhlar genellikle, lmeden nce ya da sonra kendi soylarm
korumay srdreceine azmetmi kiilere aitti. Orta Dn
yada hayattayken sahip olduklar nyarglarn devam et
tirdikleri iin efkatleri, dmanlk hatta intikam duygu
suyla kankb.
uarlar ile yaarken rendiime gre, eer soylarn
dan gelenlere yardmc oluyorsanz, etnik kkenli glerin
korumasna girmek iin dardan biri olmamz engel tekil
etmez. Bu, benim elaledeki ve yllar sonrasnda maarada
ki baarm aklayabilir. Ancak, atalannn onuruna uygun
hareket edilmedii takdirde, ruhun koruyucu gc yaban
clardan ve hatta torunlardan bile geri alnabilir. Bu etnik
kkenli ruhlar glerini geri almakla kalmayp, ayn za
manda kutsal eyalar ve ruhlar barndran kutsal mekn
lara gerekli zeni gstermeyen yabanclardan intikam bile
alabilirler.

70
Ngamsan Putu rnei
Yan merhametli etnik kkenli glerin intikamc y
nne dair olas baka bir rnek, Bat Sibirya'nn Nganasan
halkna ait ana koruyucu ruhtur. Bu ruhun, etkileyici biim
de oyulmu insan eklinde ahap bir tasvirle kaynat
dnlyordu (Resim 5'e baknz). Nganasanlar bu tasvi
re, geleneksel olarak son derece saygl yaklar ve onu bir
amana emanet ederler; amann sorumluluu, tasvirin
ruhsal ierii ile iletiim kurmak ve sunularda bulunmaktr.
Dier etnik kkenli ruhlar gibi onun efkati de genel
likle, yabanclara ve zellikle de Nganasanlarn dman
olan kabilelere ynelik deildir. Dier kabilelerle savaa gi
derken, tpk eski alardaki branilerin kutsal sand sa
valara gtrmesi gibi, Nganasanlar bu tasviri zel bir k
zak zerine yerletirerek yanlarnda tarlard.
Nganasanlarn putunun ya net olarak bilinmiyor an
cak ok eski olduu kesin. Son bir ka yzylda zor zaman
lar geirdi; Nganasanlardan en az bir kez alnd ve daha
sonra geri alnd. Yirminci yzyln ortalarnda en nl
Nganasan amarmn korumasmdayd; ancak aman ya
landnda, puta kendinden sonra ne olacandan endie
duymaya balad. Bu yzden putu, yanl ellere gememesi
iin Moskova'daki kendi dairesinde saklayacak olan dostu
Rus etnolog Yuri Simchenko'ya teslim etti.
1980'lerde Sovyetler Birlii'nde yaanan byk sosyal
ve ekonomik alkant srasnda ciddi bir ktlk sz konusuy
du ve Yuri Simchenko'nun ailesinin geimini salayacak
paras kalmamt. Karnn doyurabilmek iin, FinlandiyalI
etnolog Heimo Lappalainen ile putun Batda satlp satla
mayacana dair bir grme ayarlad. Heimo Lappalainen,
yardm etmeyi kabul etti ve putu kaak yollarla Rusya'dan
kartt. Arkadam ve meslektam olan Heimo benimle

71
temas kurarak, Yuri'nin istei zerine putu satmaya ne
kadar ihtiyalar olduunu anlatt ve bana Simchenko'nun
istedii fiyat syledi.
Heimo ile birlikte, putun ak pazarda satlarak kaybo
lup gitmemesi konusunda anlatk. Bylece aman Aratr
malar Vakf iin putu Yuri'den satn alacak para bulundu.
Vakf adna putu kendi evimde, rtlm olarak gvenli bir
yerde sakladm. Asl amacm, eski Sovyetler Birliindeki
ekonomik ve sosyal alkantlar durulup, gvenli olduun
da g nesnesini Nganasan halkna iade etmekti. Ona sayg
ve zenle davrandm, Ngansan insanlannn yediini tahmin
ettiim yiyeceklerden sundum. Ruhlarn gerek olduunu
uzun zaman nce kabul etmitim.
Daha sonra, "put" Nganasan halkndan uzaklatrl
dka, bir dizi lmcl olayn gerekletiini fark ettim. lk
olarak, Nganasan aman Seime, putu Yuri Simchenko'ya
teslim ettikten ksa sre sonra ld. Ayn ekilde, Heimo
Lappalainen'e Finlandiya'ya gtrmesi iin putu teslim
ettikten bir sre sonra Simchenko da ld. Putu benimle
Amerika'da brakp Finlandiya'ya dnen Heimo da hayata
veda etti. Anlayacanz gibi bu olaylar zincirinin bilincim
zerinde salkl bir etkisi oldu ve gvende olmak iin ru
hu zihnimde ilahi boyutta ycelttim. Takip eden yllarda,
geleneksel sunular vermeye devam ettim.
Sonunda bir ka yl nce Vakf, Rusya'daki bir dizi
glkler ve yanl balanglar sonrasnda, Moskova'da
bulunan Rusya Bilimler Akademisi'nde gerekletirilen bir
tren ve toplant eliinde putu Nganasan halkna teslim
edebildi. Vakftan Dr. Bili Brunton, Nganasan halkn temsilen bir kadn ve onun elikilerine, Sibirya'ya geri gtr
mek zere, putu teslim etti. Bili, kadnn g nesnesini alr
ken, onunla konuurken ve sunular verirken gzle grlr
ekilde gergin olduunu ve titrediini belirtti. Kadn ve

72
mahiyetinin daha sonra, bir rahatlamayla, bildirdiklerine
gre Sibirya'ya yolculuklar gayet iyi gemiti. Bense, tm
olan bitenlere bakarak, Bili ile halen daha hayatta olu
umuza seviniyorum.

Ahlak D Ruhlar Ve Byclk

Orta Dnyann nemli ruh tiplerinden birisi de "ahlak
d gler" olarak bilinenlerdir ve etnik kkenli ruhlarn
sahip olduu s merhamete bile sahip deillerdir. Bu g
leri, bir bakasnn zerinde, sz konusu kiinin izni olma
dan kullanmak byclk alametidir.
Etkin olduklar lem Orta Dnya olan ahlak d ruhlar
arasnda, element ruhlar ile uarlarn "tsentsak" gibi baz
kk nesne ve varlklarn ruhlar bulunur ve "efendi'Terinin, ister bir aman ister bir byc olsun, her istediini
yapmak zere "rvet" olarak ttn kabul ederler.
Bir zamanlar Avrupa'da yaygn olan bir byclk
biiminde, her biri "ahlak d" olan drt element, Ate, Su,
Toprak ve Hava kullanlrd. Asya'da beinci element olarak
tanmlanan tahta da (daha az nemde) bylerde yer ala
bilir.
Yukarda aklanan Avrupa byclnn gnm
ze ulam ekli bana rlandalI bir kadn tarafndan aktarl
d; bu bayana bykannesi, elementlerin gcn edinebil
mek iin, atei temsilen ocaktan kmr veya topra temsilen baheden topra alnna srerek nasl kaynak edinebi
leceini (ng. "source") retmiti. (Belki ngilizcedeki b
yclk '"sorcery" teriminin yazltaki ufak farka ramen
kaynak salama anlamndaki "sourcery" kelimesinden gel
diine dair bir speklasyon yaplabilir.)
Element ruhlar, ahlak d olmalar nedeniyle merha
met duymazlar ve yaptklar ey basite, amac ister iyi ister

73
kt olsun, bycnn gerekletirmek istedii eye g
katarak, glendirmektir. Orta Dnya ruhlarm kullanan
byc, baka insanlarn hayatlarn etkilemeye hatta zarar
vermeye alr.21 Bu durum, Yukar veya Aa Dnyada
yerleik akn efkatli ruhlarn yardmna vurgu yapan te
mel amanizmin etik kurallarna olduka terstir. Eer bir a
man herhangi bir nedenle "kt yola" sapar ve baka insan
veya varlklara ac veya zdrap vermeye kalkarsa efkatli
ruhlar, amana emaneten verdikleri gleri geri alrlar. G
c alman aman bakalann iyiletiremez ve eer byc
ln etkin olduu bir toplumdaysa ciddi anlamda hastala
nabilir, hatta lebilir.

Klasik Bir Byclk Olay: Yeniden uarlar

Yarm yzyldan daha uzun zaman nce aralarndayken rendiim zere, Orta Dnya ile snrl kalmann bir
amana sorun yaratabileceine ilikin uarlar (Jivarolar) iyi
bir rnektir. Orta Dnya ruhlar ile almak hem karmak
hem de tehlikelidir ve bu, uar amanlarnm dnyasyd.
Yukar Dnyaya ykselmediler ve Aa Dnyaya doru da
yalnzca ok ksa bir mesafe ilerlediler; yalnzca gllere ve
nehirlere... Bylece, Orta Dnya ruhlaryla snrl kalarak
byclkte (efsunculuk) gl bir toplum haline geldiler.
Yaptm ziyaretlerden bunlarn ounu gizlice srdrdk
lerini rensem de uygulamalarm gemi zaman kullana
rak anlatacam. Ancak, Ekvator Polisinin mdahalesi ne
deniyle aka yaplan katliamlar azalm durumda.
uarlar arasnda saha almam yaptm srada bu du
rum, ahlak d bir element ruhuna olan gl bamllk ne
deniyle iyice ktlemiti; dolayl olarak gcn esas kayna
olduu vurgulanan bu ruh, su elementiydi. Daha nce rlan

74
dal bayandan yaplan alntnn aksine dorudan kaynak
olarak kullanlmak yerine, kutsal elalelerde su altnda yaa
yan ilk ve ebedi aman Tsunki ile gllerdeki boa ylan gibi
yerel atalar da dhil olmak zere, en gl ruhlardan bazla
rnn ortak dayana idi. amanlar, su elementinin gcn
dolayl olarak elde etmek iin bu ruhlarla alyorlard.
uar amanlar, element ruhlarnn yan sra baka bir
ok ahlak d ruhla da alyordu. Hem iyi hem kt amanlarm kk yardmc ruhlar vard; tiplerine gre ge
nellikle tsentsak veya tunchi olarak adlandrlan ylan, b
cek ve diken ruhlar gibi. "y i" veya ifac amanlar bunlar
hastalar iyiletirmek iin kullanrken, kt amanlar by
clkte kullanrd.
Bunlarn her tipi ahlak dyd ve yardm etmek iin amanlardan "rvet almaya" hazrdlar. Tsentsak ve tunchi
ruhlar ttnden holanrlard; bu nedenle amanlar, vcut
larnda kalmalar ve onlar beslemek iin, yeil ttn yap
raklarnn suda demlenmesiyle elde edilen bir svy gece
gndz ierler ve bu ruhlar cezbederek kendilerine hizmet
etmelerini salarlard.
Hemen hemen btn uar amanlar, bu kk yar
dmc ruhlar kendi bedenleriyle btnlemi halde tuta
rak, bir yandan onlar hastalan iyiletirmede kullanr, bir
yandan da vaoek veya yahauchi uvishin (byc olmu ve
"kt yola sapm") denilen amanlarn saldrlarndan ko
runurlard. rnein, "tsentsaklar bir araya gelerek, "efen
dilerini" ldrmek veya dddi bir biimde yaralamak zere
hedef alan bir bycnn gnderdii tsentsak veya tunchi
"ok"lanna kar kalkanlk yapabiliyordu.
uarlar, bu ekilde, uzun ve kanl sren kan davala
rna kanrlard. Bu silahl anlamazlklarda amanlar, anla
labilir ekilde, aile yelerinden veya yakn akrabalarndan
birinin lmne yol am olan katile fke duyard. Bazlar

75
fkesini kontrol edemeyerek, amanca usullerle faile misil
leme yapard.
Bu byk bir hata olarak kabul edilir ve bunu yapan
amanlan herkes bilirdi. Sadece ac ve zdrab dindirme
ynndeki aman idealinden uzaklam olmalarndan de
il, ters ynde alyor olmalar gerei nedeniyle yakn
akrabalar bile onlara "kt" aman veya wawek gzyle ba
kard.
amanlar, kendi akrabalarndan birine kar ruhsal d
zeyde bir dmanlkta bulunmusa soyunu koruyamaya
alan ortak ata ruhunu kzdrabiliyordu. Bu durumda, ru
hun gcn geri almas beklenen bir eydi ve geriye gcn,
gittike solan "rayihas" kalyordu.
G tamamen yok olduunda ise artk birer aman de
ildiler. Koruyucu glerini kaybetmi olduklanndan, ken
di yaptklarnn kurbanlarydlar. Sylenenlere gre 1,5 yl
ya da daha ksa zaman iinde bycler ve dier dman
larnn sebep olduu ac dolu, belal lmlerle karlama
lar beklenirdi. uarlann tesinde, genel olarak byclk,
er ya da ge, bycnn zarar grmesine veya lmne
neden olan karma benzeri bir etki yaratr.

Izdrap indeki Varlklar

Orta Dnyada ayrca, burada kalmay seen yan mer
hametli etnik kkenli ruhlarn aksine, gnll olarak bu
lunmayan lm kiilerin ruhlan bulunur. Normal olarak
fazla gl deillerdir ancak yaygn bir ekilde hastalklara
sebep olabilirler.
Bu ruhlar ounlukla lm olduklarnn farknda de
ildir ama yalnz ve genellikle de mutsuz olduklarn bilir
ler. Bu yzden ounlukla banlara "zdrap iindeki varlk

76
lar", bazen de "babo" veya "kayp" ruhlar denir. Mut
suzluklar iinde, yaayan bir kiinin bedenine/zihnine gir
meye alabilir veya sadece etrafnda dolanp dururlar. Ya
ayan kiiyle kaynam olduklarndan veya onun ok yak
nnda bulunduklarndan, sahip olduklar halen daha hayat
ta olduklar yanlsamasn glendirirler. Sadece ryalar
etkileyebildikleri gibi bazen len kiinin hatralar yaayan
kiinin ryalarna kararak, yaayan kiinin, yanlgya d
erek, bunlar kendi gemi yaam deneyimleri olarak ka
bul etmesine yol aar."
Byle bir etki altndaki kii sadece ryalar esnasnda
etki altnda kalmaz. Daha u vakalarda, kafa karkl, top
lumun bir yesi olarak normal ilevlerini yerine getire
meyecek bir noktaya varabilir. Bu yzden, bir ruhsal varl
n neden olduu sorunlar, kiinin sal ve toplumsal ha
yat zerine ciddi bir ekilde yansyabilir. stendii takdir
de, ruhsal yardmla, byle kiileri iyiletirmek bir amann
grevidir.

77
Blm IV

TEK DNYALARA
YOLCULUK
efkatli Ruhlar
Orta Dnyamzda etnik kkenli ruhlarn yol aklannm yan sra dier ruh kaynakl problemler ve atmalar
dan tr baz amanlarm, bundan sonra ksaca "efkatli
ruhlar" diyeceimiz, artsz merhamet sahibi ruhlarn yar
dmna ulamak ve getirmek iin teki dnyalara gitmesi
artc deildir. efkatli ruhlar, amanlara ve hastalarna
ilahi bilgi, bilgelik, ifa bilgisi ve g salar. Bu yaklam,
dnyamzn tesindeki efkatli ruhlardan veya varlklardan
yardm almakta uzmanlam olan Sibirya Tuva'daki "gk
amanlar" ile dnyamn baz baka yerlerindeki birok
amana ait yaklamdr. Ayrca efkatli ruhlarn yardmm
almak, yaklak krk yldr binlerce Batlnn deneyim ve
deneylerine dayanan temel amanizmde yaplan yolculu
un nemli sebeplerinden birisidir.
Baka bir gereklikteki, bizim aamzda ve yukar
mzdaki dnyalara amann yapt yolculuk (bazen "b
yl uu" veya "ruhun yolculuu" da denir), amanizmin
dier ruhu geleneklere kyasla en belirgin farkdr. Bu yol
culuklarn ana amac, kiinin kendisi veya bakalar iin
olaan d bilgiler ve yardm almasdr.
Dolaysyla, ifa ve kehanetle ilgili "imknsz" (yani
mucizevi) sonular elde etmek iin teki dnyalarn efkatli

7$

ruhlaryla tamamen btnleilen amanik yolculuk oun

lukla amanizmin merkezidir. Bu almada aman, sadece
yalvaran konumda deildir, bir bakasnn zdrap ve hasta
ln dindirmek iin yardma ruhla aktif olarak birleen ki
idir. Sz konusu geici ama yakn ibirlii nedeniyle yerli
kltrlerin amanlarndan, halklar tipik olarak duann ye
tersiz kald, ifa salayacak ve yardmc olacak sonular
bekler.

amann Dnyas
amanlann yolculuu dnyay kapsar: Popler is
mi yeralt olan bizim altmzdaki dnya, ounlukla gkler
denilen yukarmzdaki dnya ve iinde yaadmz dnya
olan Orta Dnya. Bunlar birbirinden ayrmann nemini ilk
kez, 1960-61 yllarnda Dou Peru, Ucayali Nehri blge
sinde Conibo halkyla yaayp, amanizmi rendiim sra
da farkna vardm.
Birka sene sonra (1964) ngilizce olarak yeni yaynlan
m Mircea Eliade'nin kitabn okurken; zaman zaman Dn
yann Ekseni (Direi) veya Dnya Aac etrafnda kat kat
sralanan " kozmik blge" olarak atfta bulunulan kavra
mn, kltrler st niteliini ve yaygnln fark ettim.
kozmik blge terimi yerine, uzun zamandan beri " dn
ya" terimini tercih ediyorum; nk sra d gereklikte
birisi bizim altmzda ve birisi stmzde olmak zere, e
itli katmanlar ve blgelerden oluan bal bana dnyalar
var. Bu sebeple genel olarak Yukan, Orta (bizimki) ve Aa
Dnyalardan sz ediyoruz (Resim 6 ve T ye baknz).
laveten, Orta Dnyann, Yukar Dnya ve Aa Dn
ya ile arasnda "ara dnyalar" olarak adlandrdm, belirli
ruhlarn oluturduu dar eritler bulunur. Bunlar, 1970' lerin sonlarna doru, yaptm ruhu geri getirme almas

79
srasnda kefettim. Ara dnya, genellikle ifade edildii
ekliyle "araf"a benzemektedir. Bundan ileride daha detay
l sz edeceiz. Bahsettiklerim, Orta Dnyann hudutlar
boyunca yatay olarak uzanan teki dnyalarn var olabile
cei veya Yukar ve Aa Dnyalann bizi kozmik bir kre
gibi saryor olabilecei olaslklann dlamyor. Srad ger
ekliin byk ve heyecan verici keif ars sryor.

Katlar
Her bir dnyaya ait katlarn saysna dair farkl kltr
lerden gelen bildirimler birbirinden olduka farkl olup, bu
saylar bireysel deneyimlerden ve kltrlerin say saymaya
dair kstlarndan etkilenmektedir. Okuryazar olmayan birok
toplulukta insanlar, parmak saysnn tesinde bir sayma ile
mine nadiren gerek duyarlar; belki de bunun sebebi, modem
dnyann har, vergi ve ticaret gibi ihtiyalarnn henz ha
yatlarna girmemi olmasdr. Peru Amazonlarndaki gibi
topluluklarda amanlar, Yukar ve Aa Dnyalarda sadece
birka kat saymlar gibi grnyor. Say saymada ileri ve
byk medeniyetlere yakn olan topluluklann amanlan
(in'dekiler gibi) ise en yksek rakamlar bildirmilerdir.
Asya ve SibiryalI topluluklarda amanlar, Yukar Dnyada
krkdokuz veya "gk" saymlardr.
Katlarn says veya zelliklerine ilikin "resmi" akla
malar, temel amanizm metodolojisinin bir paras deildir.
Bunun yerine amanik yolculuk yapanlar, ilk elden aratr
malarnda ilerledike bireysel sonularn elde ederler. n
sanlar amanik yolculuk yaptka kademeli olarak, Yukar
ve Aa Dnyalarda, altlarnda veya stlerinde neler oldu
u ve katlann sralamas hakknda ainalk kazanrlar.

80
Gei Blgeleri Veya "Setler"
Temel amanizmin genelinde olduu gibi aadaki
bilgiler; kltrler aras karlarmal almalar, deneyler
ve uygulamalar yoluyla tmevanmsal olarak elde edilmi
tir. amanik almada, iki gereklii ieren ana set fark
edilmitir. Setlere bazen, "gei blgeleri" de denir. Eitim
alan kiiler normal olarak, iitsel uyarm yardmyla bunla
rn hepsini nispeten kolaylkla geerler. Ancak ruhlar, ge
nellikle, aman yardm almadan bunlar geemez. Bunun
nemli bir istisnas, ounlukla tm setleri kolayca aan g
hayvandr.
lk set, sradan ve srad gereklik arasndaki nemli
settir ve bu set, OBH'den BH'ye geilerek alr. Batklarn
yaklak yzde doksam, amanizm hakknda temel bilgilere
sahiplerse ve belirli bir ama dorultusunda teki gereklie
geme niyetlerinde ciddilerse dakikada yaklak 220 vurulu,
uygun ykseklikte ve tekdze davul ritmi yardmyla ko
layca buradan geebilmektedir.
Srad gereklie (SDG) getikten sonra aman, belir
li ifa almalarnda yaygn olduu zere, SDG'ye gidip
gelerek ve baka bir dnyadan yardm ararak esas ola
rak burada Orta Dnyada alabilir veya baka bir dnya
ya gidebilir. teki dnyaya gitmeyi semesi durumunda
karmza ikinci tipteki set kar; Orta Dnya ile teki dn
yalar arasndaki set.
Kulaa ne kadar klie ve dnyevi gelse de Yukar Dn
ya ile Orta Dnya arasndaki set genellikle bir bulut katman
veya bir eit zardr ve bu bulutta/zarda bazen bir delik bu
lunur. Biraz altrma gerektirse de buradan amak genellikle
kolaydr.
nc tip set ise Yukar Dnyann ierisindedir ve
ounlukla baka bir bulut veya zar tabakas eklinde alg

81
lanr. Tipik olarak nc tip setten, en az glkle geilir.
nc tip set iin sabit bir say vermek mmkn deildir,
herkes bunu bireysel olarak deneyimlemelidir. Bazen, tpk
bir akerdeon gibi bu katlar genileyebilir veya birbirleri
zerine kebilirler.
Aa Dnya iin de durum benzerdir. lk set, Orta
Dnyay Aa Dnyadan ayrr ve genellikle iinde tnel
bulunan bir toprak veya su parasdr. Daha sonraki setler
den gemesi gitgide kolaylar ve tneller yardmyla bu
gei salanr. Yukar Dnyada olduu gibi bu ktlarn sa
ysn her kii kendisi kefetmelidir.

Evrenin Merkezi
amanlann haritalar kafalarndadr. Dolaysyla, pk
bir topografn harita karmak zere bir rper noktas belir
lemesi gibi, amann da nereden balamas gerektiini bil
mesi gerekir. amanlar, ayn ayrlma noktasndan daha faz
la sayda yolculuk yaptka zihinsel haritalarna daha da
fazla detay ekleyebilmektedirler.
Ayrlma noktalar, sradan gereklikte amanlann bi
rinci elden bildikleri yerlerdir. Genellikle her amann, Yu
kar Dnyaya gitmek ve Aa Dnyaya inmek zere hep
ayn yerden balang yapt birer noktas bulunur. Bu
ayrlma noktalar amann zihninde sabitlenmitir, sra d
gerekliin engin evreninde byk bir dorulukla seyahat
etmek zere bu noktalar imgeler ve kullanr.
aman hangi ayrlma noktasn kullamrsa kullansn,
zihinsel haritalama ilemi kulland noktadan devam ede
cei iin, bunlarn her biri Evrenin Merkezi olur. Eer a
man Yukar Dnyaya kmak ve Aa Dnyaya inmek iin
ayr ayr noktalar kullanyorsa, her bir noktadan yapt

82
yolculuu haritalamas asndan, bu noktalarn her biri
Evrenin Merkezidir. amanlar Orta Dnyada bu iki ayrlma
noktasnn birbirine gre ynn ve aralarndaki mesafeyi
bildiinden, bunlarla balantl olarak Yukar Dnyadaki ve
Aa Dnyadaki keiflerini kolayca haritalandrrlar. Bazen
amanlar, hem aa hem de yukar gitmek iin tek bir
nokta kullanrlar. Bu durumda Yukar ve Aa Dnyalann
koordinatt haritalarm karmak daha da kolaydr.
Bu yolculuklarda bir kii, esas olarak rya ve mitler
araclyla bilinenler haricinde, zorlukla alglanabilen "za
man d" bir evrene yolculuk yapabilir. "Zaman d" teri
mi, nl Rus etnolog Waldemar Bogoras'm, haklarnda yir
minci yzyl banda kitap yaynlad Sibirya kabile amanlarmn yolculuklarn aklamak iin kulland tesad
fi bir terimdir.3 Bogoras'm amanlk eitimi ald ve uygu
ladna dair bir kant bulunmamakla beraber, amanlarn
seyahatlerinde yaadklar deneyimlerin engin kozmik do
asn anlad ve sayg duyduu anlalyor.
Sibirya'da Nganasan halknn son aman Tubiyaku, u
anda hayatta olmayan arkadam Rus etnolog Yuri Simchenko'dan, meziyetlerini duymu olduu, bir bilgisayar ge
tirmesini istemiti. Tubiyaku'nun hafzas zayflamaya ba
ladndan, amanik yolculuklar esnasnda yapt keifle
ri hatrlamak iin yardma ihtiya duyuyordu. Ama elektrik
olmayan bir yerde, bilgisayara ilikin bilgisi olmadan hat
ralarm kaydetmesi mmkn deildi.
Tubiyaku bu hayattan geli ok zaman oldu ve ne ya
zk ki bilgisi de onunla beraber gt. Ama bugn bilgisa
yarlar ve elektrik olduka yaygn ve kiinin kendi keifleri
ni kaydetmesi ve haritalamas mmkn. Ve bu sayede a
man Bilgileri Konservatuvar'na ulatk.

83
aman Bilgileri Konservatuar
1960'larda amanizmle ilgili yaynlara dair geni bir
ktphane oluturmaya baladm. 1970'lerde aynca, amanik yolculuklar yapan veya benzeri amanik deneyimler
yaayan Batl rencilerin temaslanm toplamaya baladm.
Bugn bunlar, geleneksel amanizm ve aman eyalarna
dair geni bir koleksiyonu barndran Vakfa ait amanik
Bilgi Konservatuvannm bir paras durumundalar.
Batklara ait bildirimlerin toplanmasnn amac daha
ok "orada neler olduunu grmekti." yi ve eski kafal bir
etnolog gibi "yerel insanlarn" (bu durumda, Batllar olu
yor) hikyelerini yarglamadan kabul ettim ve bunlann
gelecek kuaklarca allmas, Yukar ve Aa Dnyalarla
ilgili Batklar haricindeki insanlarn temaslaryla karla
trmalarnn yaplmas ynndeki sorumluluumu kabul
lendim. Ayrca, neler bulduklarna dair samimi bir merak
iindeydim ve bir nebze beyhude bir mit olan, Batllatr
ma etkisinde kalmam yerlilerin ilk elden temaslaryla
bunlar karlatrmay da istiyordum.5
Nihayet birok kiinin yardmyla; balar, Vakf
yeleri, eski renciler ve kendini adam personel6 ile bir
likte aman almalar Vakfnn almalarnn bir paras
olarak, Sra D Gerekliin Haritalandrlmas (SDGH)
projesini balatarak prosedr genilettik ve formlize et
tik. ("Haritalandrma" terimi, esas olarak yazl tanmlama
lar kapsamakla beraber izgi haritalar da iermektedir.
Resim 8 ve 9'a baknz.)
Bugn Vakf dikkatli bir ekilde bu esiz bildirimleri,
Kaliforniya Marin'deki amanik Bilgi Konservatuvan'nda
ve yan sra Kuzey Amerika ve Avrupa'da eitli gvenli
yerlerdeki Batllar Arivlerinde saklamaktadr. Ballar Ar
ivleri, ierik ve boyutu bakmndan dnyada esizdir.

84
Haziran 2007 tarihinde yaplan son aklama ile bir
likte arivlerde Batklarn Yukan Dnyaya yaptklar amanik seyahatlere dair 2.528 aklama yeini almtr ve buna
yenileri de eklenmitir. 15 Nisan 2008 tarihi itibari ile ise
Aa Dnyaya yaplan seyahatlere dair 2.397 kayt birik
mitir.
Son yllarda, Yukar Dnyaya ilikin belgelerle bir "Selestiya (Cennet) almas" yapmaya karar verdim. zleyen
sayfalardaki ykselme deneyimleri, dediim bu almay
temsilen seilmi rneklerdir. Zaman ve kaynak snrlarn
dan tr, Aa Dnya deneyimlerine ilikin edeer bir
"Netherya (Cehennem) almas" yapmak mmkn olma
mtr.
Klasik bir antropolojik saha almasnda, saha ala
nnn, her bir bilgi kaynann aklamasn defterine etno
lojik olgu olarak kaydetmesi gibi, her bir kiinin amanik
yolculua dair tanmlamalar kozmolojik bir olgudur. Daha
sonraki sayfalarda bazen, Batklara ait aklamalar kendi
me ait kiisel analizlerimi son derece kstl tutarak, kabaca
snflandrdm. Genellikle, daha ileri gitme isteimi bastr
mak zorunda kaldm. Bunun iin iyi sebeplerim var. lk ola
rak, yolculuklar ok sayda deneyim barndrdklar ve bi
reysel bazda ok zengin olduklarndan tek bir deneyime
gre gruplandrmak adaletli olmazd. kinci olarak, okuyu
cular benzer gzlemleri tek balarna yapmalar iin cesa
retlendirmek ve ruhsal zgrlklerini deneyimlemek zere
kendilerini serbest braksnlar istedim.
Son bir ikaz: Baz yerlerde nerilerde bulunuyor ve yo
rumlar yapyorum. Bunlar birer dogma deildir, sadece d
nmeyi tevik etmeyi amalayan kiisel fikirlerdir. Nihai
olarak, Yukar Dnya deneyiminin anlamn yorumlamak
deneyimleyen kiiye aittir.

85
Dier bir insana sra d gereklikte neler olduunun
nemini tam kavramak aslen imknszdr. Sz konusu kii
bile, daha fazla bilgi edinmek iin tekrar yukar kmadka
deneyiminin nemini fark etmeyebilir. Ne yazk ki Batk
larla takip grmeleri yapmak veya geriye dnk yorum
larn bu kitaba dhil etmek mmkn olmad.7
Temaslar, genellikle orijinal haliyle kitaba kondu. Ara
larnda, kitapla ilgili gereksinimler yznden, bazen ksalt
mak amacyla dzenlenenler olmutur; ancak bunlarn da
orijinal halleri amanik Bilgi Konservatuvar'nda saklan
maktadr.
Son bir not: Aadaki sayfalarda "Batklar" ve "
renciler" terimleri, aman almalar Vakf'nn Kuzey Ame
rika Temel amanizm programlarna 'katlm olan ayn
kitleye atfta bulunmalar nedeniyle birbirlerinin yerine kul
lanlabilmektedir.

87
B l m V

BATILILARIN LK
YOLCULUKLARI
Aa Dnya ve G (Erk)
Hayvanlan

kinci yardmc ruhum bir kpek balyd. Kanomun dn

da olduum bir gn yanma yzerek geldi ve yanmda sessizce
uzanarak bana ismimi fsldad. ok armtm nk daha nce
hi kpek bal grmemitim; bu sularda ok nadir grlrler.
Daha sonra avlanmamda yardm etti ve ne zaman ona ihtiya
duysam hep yanmdayd.
Aua, bir Iglulik Eskimo aman1
amann Yolunda, bir kiinin g hayvann nasl geri
kazanacan ve ayn ekilde ruhun nasl geri getirildiini
anlatmtm.2 Bu altrmann amac, kiiyi daha nceden ve
ya halen sahip olduu g hayvanlarna yeniden geri ba
lamaktr yoksa maara deneyimimde anlattm gibi, ok
daha fazla aba gerektiren yeni bir g hayvan edinmek
deildir (Daha Fazla bilgi iin "amanik ifa" kitabna ba
knz).
imdi size Batklara, kehanette bulunmalarnda onlara
yardmc olacak en az bir g hayvanyla yakn iliki kur

88
malarn salamak iin verilmi deneme veya giri amal
yaplan yolculuu anlatmak istiyorum. Bu blmdeki yol
culuun yaplna ilikin rnekler, Vakfa ait amanik Bilgi
Konservatuvar'ndan alnmtr. zellikle Aa Dnyann
seilmesinin sebebi, g hayvanlar da dhil olmak zere
hayvan ve bitki hayatna burada Yukar Dnyaya nazaran
daha fazla rastlanmasdr; aslnda tm bunlar, her iki dn
yada da bulunabilmektedir. Eer ilikileri iyiyse g hay
vanlan seyahat eden kiiye tm dnyada da kolaylkla
katlabilmektedir.
Dzenli olarak sorular cevaplayan veya baka trl
kiiye yardmc olan bir hayvan, o kiinin yardmc havyandr. Eer aaya yaplan yolculuklarda birisine cevap ve
ren veya stne bindiren bir hayvan yardmc oluyorsa yol
cular bunun basite yardmc hayvan olduunu bilirler! Bu
arada bir kiinin ka tane yardmc hayvan olacana dair
herhangi "resmi" bir snrlama yoktur. Sra d gereklikte
ki bu yardmc hayvanlar genellikle, terimin 1980 ylnda ilk
kez nerilmesinden bu yana, g (erk) hayvanlan olarak
bilinirler.

G Hayvanlar Tarafndan Salanan Yardm Ve

Bilgelikleri
Dnya genelindeki amanik kltrlerde amanlarm,
antropolojik literatrde genellikle "koruyucu ruhlar" ola
rak bilinen, sra d hayvan elikilerin veya yardmclarn
farknda olduklar grlr. Literatrde bu hayvan yardm
clara verilen isimler arasnda; hami ruhlar, yardmc totem
ler, koruyucu melekler ve benzerleri bulunur.
Bu koruyucular, sadece amanlara zg deildir; iin
de bulunduklar kltrlerde bir kiinin yetikinlie ulaa
bilmesi iin koruyucu ruhlar veya baka glerden gelen

89
ruhsal yardma ihtiya duyduu kabul edilir. Ancak a
manlar, sra d gereklikte tekrar tekrar onlarla birinci el
den etkileim iinde olduklarndan, koruyucu ruhlarnn
kim olduunu bilmeleriyle dier birok insandan ayrlrlar.
Kuzey Amerika'nn Gneybat Sahilinde yaayan Ame
rikan Yerlileri arasnda koruyucu ruh genel olarak "g hay
van" olarak isimlendirilir. Kiisel olarak, havyann balan
kurduu kiiye g salad kuvvetleri akla getirmesinden
tr bu terimi kullanmay tercih ediyorum. G hayvan
veya koruyucu ruh, evrenin sonsuz gcn alp bir insana
gvenle aktarlabilecek ekilde deitiren bir elektrik trafo
suna veya adaptre benzetilebilir. Gcn muazzaml, amanlann btn evrene seslenmek yerine, g hayvanlan
gibi arac "glere" seslenmelerinin sebeplerinden bir tane
sidir.
Bu g, enerjiye benzer ve yerel insanlar bazen Batk
larla konuurken gc "enerji" olarak evirirler. Ancak g
kavram, daha nce de akladm gibi, sadece bildiimiz
ekliyle "enerji" den fazlasdr. Bu g ayn zamanda bilgi
sahibidir ve bir insana baz nitelikler kazandrabilir. Dola
ysyla g, fizik derslerinde tanm yaplan "enerji" ile tam
olarak ayn ey deildir.
Hristiyanlktaki koruyucu melekler, koruyucu ruhlar
olarak, eer bildik grnmlerinde deillerse baz ilev ve
grevleri bakmndan g hayvanlarn andrrlar. Bu ben
zerlik bazen yerel insanlar tarafndan da fark edilmektedir.
rnein, birka sene nce yalca bir Havai yerlisi bayanla
alyordum; kendisi bir ifac ve halknn bilgisini onurla
koruyan bir kiiydi. Ancak, misyonerler yaklak iki yzyl
dr Havai'de almaktalar ve bunun neticesinde yerel Ha
vai kozmolojisinde, Hristiyanlk ve Havaiye zg ruhsal
kavramlar i ie gemi durumda. Dolaysyla bu bayan,
g hayvanlan veya yardma ruhlar iin "koruyucu melek-

90
Ier" terimini kullamyordu. Havaiye zg "koruyucu melekler"den birisi bu arada Kpek Baldr, bu yzden bu
blm banda kendisinden alnt yaplan glulik Eskimo
amanmn tamamen anlam olduu eyi misyonerler kav
ramlar mdr? emin deilim.
G hayvanlan, amanlarn evrenle olan tek g balantlan deildir. amanlann birlikte alt neredeyse
sonsuz eitte bitki yardmclar, element ruhlar, yer ruhlan, gk cisimlerinin ruhlar, atalarn ruhlar, vs. bulunur.
Ancak g hayvanlan, aman uygulamalarnda en yaygm
olan gibi grnmektedir. Belki bu ksmen dier hayvanlar
la olan yakn balantmzdan ve bir lde de hayvan
olarak g hayvanlarnn son derece hareketli olmalan ve
amanlar ne zaman yardm iin arsa gelmelerindendir.
G hayvannn nemi, onu yardm iin armann
tesindedir. G hayvanlar, kiiyi evrenin muazzam gc
ne balar ve bu gc bir insann zarar grmeyecei bir e
kilde deitirir. Sz konusu ruhsal muhafzlara sahip olan
amanlar veya baka insanlar, kendileri de gle dolarlar ve
evrenin bu ruhsal temsilcileriyle temasta kaldka bu du
rumu muhafaza ederler.
G hayvanlar zellikle, bakalarna ifa vermek iin
arac olarak davranan kiilere yardmc olmaya meyilli
efkatli ruhlardr. Yardmc olduklar kii merhametli dav
ranlardan vazgetii takdirde bu kiiyi cezalandryor gibi
grnmemektedirler, sadece yardm etmeyi brakrlar. Yeni
g kaynaklar edinmedike sz konusu kiinin gc kade
meli olarak solar, hastalklara ve talihsizliklere kar koru
masz kalr.
amanik kltrlerde, bu g balantsnn insanlar
hastalk ve talihsizliklere kar direnli kld dnlr;
sanki bir kuvvet alan gibi kiiyi hem sarmalar hem de iine
nfuz eder. Bu gle kii yalnzca korunmakla kalmaz ayn

91
zamanda bir nehrin akntsyla birlikte akar gibi hayat da
kolaylar.
G hayvanlan da dier ruhsal balantlann geici
olabildii gibi gelmeye ve gitmeye eilimlidir. amanizmde
en nemli nokta bundan dolay kiinin ruhsal g balant
larn salk ve hayatta baarl olmak iin muhafaza etme
sidir. amanlar vfeya baka kiiler, ciddi hastalklara yaka
lanyor veya baka talihsizlikler yayorlarsa bu genellikle
g hayvanlarnn ve dier yardmc ruhlarn onlar terk
ettii anlamna gelir.
nsanlar bu ruhsal balanlarn kaybettiklerinde, Ama
zonlarda yaayan Kzlderililerin bana ok seneler nce
akladklar gibi, tehlikedeler demektir. Ancak bu bir anda
olmaz, uarlann iirsel bir ekilde belirttikleri zere "g,
rayiha gibidir." Fiili balant koptuktan sonra bir sre daha
gcn etkisi devam eder. Ksa bir sre iin daha kii gitgide
etkisi azalan bir ekilde korunur.
amanlar, normal insanlardan farkl olarak, ruhsal g
balantlarn kaybettiklerini anlamak iin hayatlarnda bir
eylerin ters gitmesini beklemek zorunda deildir. Seyahat
etme yntemiyle, g kaybna ilikin belirtiler ortaya k
madan ok nce halen daha g hayvanlarna bal olup
olmadklarn bulabilirler. Yntem basittir: Tekrar tekrar yol
culuk yapp, yardm iin g hayvanlarn ardklar halde
hibir g hayvan ortada grnmyorsa bu durumda a
manlar g hayvanlarnn kendilerini terk ettiklerini anlar.
Bunu bildikleri iin amanlar herhangi bir talihsizlik ya
amadan g balantlarn onarmak iin nlem alrlar.
Bunu salayan nemli yntemlerden biri "g hayvannn
geri kazanlmasdr".
Sra d hayvan yardmclarn gleri arasnda sorula
rmz cevaplamak da vardr. G hayvanlarnn verdii ce
vaba nasl gvenebileceimizi merak ediyor olabilirsiniz.

92
Bunun cevab; sradan gereklikte bir doktora, avukata ve
ya baka bir tanda gvenip gvenemeyeceinize dair
standartlarn aynsnn uygulanmasdr, gven gemi per
formans baznda belirlenir. Eer bu kiiler size srekli ola
rak gvenilir tavsiyeler verip, yardmda bulunuyorsa sz
konusu kiilere gvenmeyi renirsiniz. Dier bir deyile
hem sradan hem de sra d gereklikte ilk elden deneyi
me dayanan bilgiyle hareket ederiz.
Burada bir rencinin yorumunu veriyorum: "Benim
iin hayvanlarn bilgi gc, bilgelik ve akla sahip olmas
yeni bir eydi. Baka ruhu disiplinlerde henz el deme
mi bir alan olarak, bana retebilecekleri eyler olduunu
kabul edebileceimi fark ettim."
amanizmde kiiler sra d gereklikte kendi deney
lerini yapmal, yaadklar deneyimler ve aldklar cevaplann
gvenilirliine ilikin kendi kendilerine sonu karmaldr.

Aa Dnyaya Gidi
Birok yetikin hayatlarnda efkatli ruhlarn yardm
n almaktadr veya almtr; ancak Bat kltrnde insanlar
ne bu yardmn ne de yaygn olan hayvansal da vuruntu
nun farkndadr. Selestiya almasnda temaslar yer alan
Ballar genellikle, Aa Dnyadaki nceden beri var olan
kiisel g hayvanlarnn kimliini kefetmi ve bunlar hak
knda amann Yolu'ndaki bilgileri okumu olanlardr.
amann Yolu'nda, yerli amanlar tarafndan Aa Dn
yaya gitmek iin yaygn olarak kullanlan meknlar ak
lam olduumdan u anda sadece ksaca deinmekle yeti
neceim. Burada aklanan ayrlma noktalar, yerli aman
lar tarafndan bilinen ve modern Batklar tarafndan da
baaryla kullanlanlardr. Bunlar haricindeki dier yerler
Ek B'de belirtilmitir.

93
nerilen ayrlma noktalan arasnda belirli meknlar
daki delikler bulunmaktadr; sz konusu delik bir maara,
bir kaynak veya kuyu, bir koyda olabildii gibi bir aa
kovuu da olabilir (aatan girip aaya inmek iin) veya
bir girdap veya elalede bulunabilir (veya elale arkasn
daki bir giri olabilir).
Giri her ne olursa olsun kesinlikle Orta Dnyada bu
lunmal ve seyahat edecek kii tarafndan sradan gerek
likte yeri ilk elden biliniyor olmaldr. Sra d gereklikte
birok yer birbirine benzer ama bu ayn yerler olduklan an
lamna gelmez. Ayn ekilde seyahat edeceklerin sadece
gzlerini kapayp, Orta Dnyadaki tam yerini bilmeden bir
maara veya baka bir ayrlma noktasn imgelememeleri
nemlidir. Aksi takdirde buradan Aa Dnyaya yaplacak
yolculuklarn gvenilir bir haritalamas yaplamaz.

Belirli Bir Yerdeki Delik

Aa Dnyaya gidi iin en yaygn ayrlma noktas
topraktaki bir deliktir. Daha nce hi basamaklardan in
memi olsa bile eer kii bir mahzen kaps biliyorsa b da,
bilinenden bilinmeyene bir gei saladndan, ayrlma
noktas olarak kullanlabilir. Cari Jung'n bir kilerden yapt
nl yolculuk, amann Aa Dnyaya inme yntemine
paraleldir.10 Ancak birok Batl, bir maara veya topraktaki
bir delikten inmede daha baarl olmaktadr.

Gl Veya Koy
Kuzey Kaliforniya Amerikan Yerlilerinin amanlar, ba
zen uzak yerlerde bulunan, daha nce ziyaret etmi olduk
lar ve uyuduklar da gllerinden ini yaparlar.

Bir Hayvanla Buluma Yolculuklar

Aa Dnyada hem hayvan hem insan ruhlar bulun
sa da hayvanlar daha yaygndr. amanik yolculukta yeni
olan Batklarn baarl olmalann salamak zere ilk yolcu
luklarn herhangi bir hayvanla tanmak iin yapmalar
istenir ve bakaca bir grev verilmez. Aada bir rnek yer
almaktadr.

At Dans
Karanlk maaradan kmamla parlak, neredeyse kr
edici bir kla-ykanan muazzam bir manzarayla karla
tm. allarla bezenmi altn bir dzlkte buldum kendimi.
Birka beyaz atn kald bir ala doru yamatan aa
indim. Atlara yaklatka bir tanesi dikkatimi kendine eki
yordu. Birbirimizin gzlerinin iine baktk ve ksa srede
youn, neredeyse hipnotik bir balant iine girdik.
Sonunda birlikte cokulu ve ritmik bir dansa baladk.
Beyaz at, vahice yelesini savuruyor ve n ayaklarn hava
ya kaldrp ardndan topra dvyordu. n ayaklarn
kaldrd baz zamanlar daha bykm gibi grnyor,
zerimde ykseliyordu. Bu anlarda sihirli bir grnme
brnyor ve yz daha ok bir kadn andryordu. Yelesi,
beyaz dank salara, uzun at yz ise gen ve gzel bir
kadnn ekici yzne dnyordu.
Bilinmez bir sre dans ettik. Kendimi yorgun hissedip,
durmak ve gezmek iin srtna binmek istedim. lk bata bu
isteimi kabul etmede isteksiz grnd. Ancak ben srar
edince nihayet yatt ve bana nazik hareketlerle yaklat.
Ancak srtna binemeden davulun Orta Dnyaya dn
sinyalini duydum. Srtndaki gezim baka bir zamana kal

95
d.
Yukardaki yolculuk, amanik seyahatlerin sklkla deneyimlenen mitlere zg niteliini gsteriyor. Bu durumda
atn yz "gen, gzel bir kadn" yzne dnyor. Ka
bile kltrlerindeki amanlar tarafndan hayvanlarn insani
ynlerini ortaya koyma yetenei ok iyi bilinir ve "hayvan
insanlar" terimi ksmen buna baldr, mitsel olarak hay
vanlar ve insanlar yekvcut olurlar. Bu temas ayrca, de
neyimin yolcu asndan gerekliini gstermektedir; yolcu,
kadm-atla dans etmekten yorgun dmtr. Dolaysyla bu
yolculuk, amanlann seyahatleri srasnda temasta olduk
lar "mit lemini" ve "gereklik" bir aradadr.

Kurt Srtnda Gezinti

Sradaki rnek, bir kartalla bulumay uman balang
aamasndaki bir yolcuya ait. Ancak, "beni tamamen a
rtt" dedii zere bir kurtla temas eder. Beklenmedik te
maslar amanik yolculuklarda olaandr ve bu sayede ark
seyahat edenler amanik bilin halindeyken olanlar "uy
durduklarna" ilikin phe duymazlar. Normal psikolojik
modellerin amanizmin gizemlerini kolayca aklamaya ye
terli olmadm anlarlar.
Aada sz konusu bayann temas yer almaktadr;
ezamanl anlatm yoluyla seyahat esnasnda kaydedilmi
tir. Aa Dnyaya inmek iin kulland ayrlma noktas
New York'un krsalnda dalk blgede yer alan bir gletti.
Mzii am, davul almaya balad. Yerde, geveme
ye alr bir vaziyette uzanm yatyorum.-.. Henz pek bir
ey olmuyor... Kurbaal gle dikkatle bakyorum... Girme
den nce gle dikkatle bakyorum... Yumurtadan kmam
kk kurbaalar... Ayam suya sokuyorum... Biraz rk
tc. Btn vcudumu suya brakyorum... lk hissim, bo

96
azma kadar serin suyun iindeyim... Dalmaya karar
veriyorum.
Aada kayalarn arasna bir yer var. Kayalarn ara
snda kendime bir yol buluyorum ve her tarafm suyla kap
l... Gerekten rahatlam hissediyorum. Bir geitten aa
ekildiimi hissediyorum. Ama ok parlak... Suyun altnda
olduum halde rahatlkla nefes alabiliyorum ve ok fazla
k var. Davul suyla birlikte atyor gibi.
Hzl hareket ediyorum... Kurtlar duyabiliyorum ama
sanki uzaktalar ve henz hibir ey grmyorum.
Byk, siyah tyl bir hayvan gryorum. Simsiyah...
u anda vcudum ok scak. Sanki tnelde gibiyim ama bu
siyah, tyl kpei gryorum; hayr, bu bir kurt. Kafas
yukarda; vucdm ok scak. Sanki aya kar uluyor gibi
kafas yukarda.
ok karanlk bir yerdeyim, gece. Ak bir alandaym.
Garip nk tnelden km hatrlamyorum. Tnel, ok
karl olan bu yere ylece alyor. ok fazla yldz var. ok
ok byk ak bir alan, ufukta hibir ey yok. Yldzlardan
tr ok aydnlk ve siyah kurt var... Gzleri ok sar ve
imdi bana bakyor. Ben ona, o bana bakyor, hareket etmi
yoruz. Gbeimde korkuya benzer bir ey hissediyorum.
Dili dar sarkm ve ylece bana bakyor. Yldzlar ok
parlak. Sanki birbirimizi hipnotize ediyoruz. Gerekten kprdayamyorum. Korkmuum gibi vcuduma adrenalin
pompalanyor ve korkmam gerektiini biliyorum. Gzleri
sadece "Ben buraya aitim." diyor. (Ben mi kurt mu? Emin
deilim.)
Yldzlara bakmam iin burnuyla iaret ediyor. Belli bir
yldz kmesi sanki... Sanrm lker/Sreyya. Bu yldzlar
geen yl Peru'da grmtm. Davullar elik ediyor gibi.
Burada yalnz hissediyorum ama kurt benimle.

Sanki ben bu erkek kurtmuum gibi hissediyorum. Sanki

97
yldzlara bakan kurda dnm gibiyim. Aklk enginmi
gibi hissediyorum ve komaya balyorum. Rzgr kulak
larmda hissediyorum; ok hzl, ok hzl hareket ediyo
rum, ayaklanma kan pompalanyor. Kar ok sert, ayaklanmm altnda kayyor, gevek deil. ok hzlym, ok ok
hzl... O kadar ki sanki uacak gibiyiz (gibiyim)....
imdi kurdun zerindeyim, kurt beni alyor ve ua
biliyoruz.
Uuyoruz, ben titriyorum, ok dm. Donuyorum,
ok ok souk. Srtndaym. Vcudum titriyor ve sanki beni
yldzlardan birisine karyor. Gittike parlaklayor, ok
ok parlak oluyor. Byk kz karde... Nerede olduunu
bilmiyorum...
Byk kz karde yldz, erkek karde kurt, kz karde
yldz. imdi baka bir dzlemde bir tmsek zerindeyiz.
Halen daha gece, halen ak alandayz. u anda beyaz kur
du grdm... Aznn etrafndaki siyahln iinde pembe
bir dili var. Sanrm bu dii bir kurt. Gzel. Bizimle birlikte
komak istiyor... Birlikte kouyoruz, ben hl daha kurdun
srtndaym. Yine turluyoruz ve gittike yaknlayoruz, git
gide bir zirveye yaklayoruz ve ayoruz. Geni buzlu akan
bir sudan atlyoruz. Birlikteler, birlikte oynuyorlar, hep
birlikte karda oynuyoruz. ok gzel. Yldzlar muhteem.
ok hzl hareket ediyoruz. Davullar yavalyor gibi;
davullar orada. Bunu anlamyorum: davullar gittike ya
valyor. Biz daha, daha hzl hareket ediyoruz.
Oh! Bir yldz kayyor, sanki kuyruklu yldz, ylece
dyor. ylece ufka dyor. ok parlak. Yldz ince
liyoruz. ok parlak. Bu bir kristal! Kara bir kristal dm.
Saf, effaf bir ta. Tata bir yz var. Taa bakakalyo
rum. zerinde... kahverengi bir yz, badem eklinde iki
gz var... Bana bakyor...
Ah, anladm! Sanki bir buzun ardndan bakyorum.

98
Buzun altnaa yol alyorum ve delii bulmalym. Ve bu
rada aaya bana bakan bu yz var kazmaya balyor.
Benim iin bir delik ayor. Bu bir balk ve balk avlyor.
Delikten dar kyorum. Buzun altnda kapal kalan be
nim. Btn bu zaman boyunca bir tnelde olmalydm ama
geni ak bir alandaym gibi hissettim.
Parlak gn mdaym. Tundradayz gibi ve bir kzak
ve balk avlayan Eskimoya benzer birisi var. Bana bakyor,
erkek veya kadn; birbirimize bakyoruz. Gzleri ok koyu
kahverengi... Halen daha benimle konuuyor ama ne sy
lediini anlamyorum. Kim olduunu bilmiyorum. Arkada
m kurdu anlatmaya alyorum, sanki neden bahsettii
mi anlam gibi kafasn olumlu anlamda sallyor; glyor
ve glyor.
Beni alp gtryor ve balk yiyorum. ok lezzetli. Ar
tk ayrlmalym. [Geri dn sinyalini duyuyor.] Ona te
ekkr ediyorum... Delie gidiyorum, iine atlyorum ve
geri dnyorum. imdi ok, ok karanlk ve ben geri dn
yorum. Uzun bir yol gibi, dnyann ortasna dmm
gibi... Yukar doru kvrlyorum... imdi kayalardan k
yorum. Kayalar kahverengi ve altn rengi, kaygan... Ara
larndan yukar doru kayarak kyorum.
Kurbaa yumurtalarn gryorum. Hl daha ora
dalar. Etrafta iribalar oynayor... Sudan kyorum ve su
yun kenanndaki tmsekte oturuyorum.
Aadakiler, seyahati yapan kiinin yolculuun he
men ardndan yapt yorumlandr:
Bir yerlerde ... baz eski atalarla balantya gemi gibi
hissediyorum. Kurt gzeldi. G zleri... Ve balk lezizdi, i
balk. Tadm alabiliyordum. ok hzl olmu gibiydi. ok
mtm ve ok korkmutum ve ok scakt da. ok
yksek bir scaklk hissettim.
zellikle net olan eyler: kurt, gzler, kristal, kristalin

99
iindeki yz ve buzun ardndan bakan ben... Buzdan k
m ve ok parlak olduunu grmem. Sanki btn o zaman
boyunca buzun altndaydm ama yldzlardan oluan bir
evren grdm. Garipti nk kurbaalardan kurda ok
hzl gei yaptm. Sanki kayalarn oluturduu bir dirsek
ten dndm ve oradaydm! Kurdu hemen bu anda grdm
ve yldzlar oradayd, sanki o anda alm ve ben o anda
oraya kmm gibiydi. En canl olan eyler kurdun sar
gzleri ve yzdeki, Eskimo yzndeki siyah gzlerdi. V
cudumun titremesi. rperiyorum.
Bu bayann seyahatinin kayda deer zellikleri, sadece
grmeyip, ayn zamanda hissetmesi (scak, souk ve kay
gan kayalar), duymas (kurtlarn sesi) ve tatmas (balk).
Ayrca, suyun altnda nefes alabildiini fark ediyor.
Sonra, klasik aman deneyiminin zellii olan kiinin
koruyucu ruhu veya g hayvan ile etkilemesinde olduu
gibi, kurtla btnleiyor. Bu hayvann, g hayvan veya
yardma hayvan olduuna dair bir baka kamt da onun
zerine binerek gezmesi.
Bu bayann kurtla kendiliinden gerekleen kayna
mas, daha balangta naif "uygar" bir yolcunun bile, bek
lenmedik ve hzl bir biimde, kabile amanlarmn antik
alardan bu yana bildikleri mitsel gereklie girebildiine
rnektir. Eliade'nin gzlemledii gibi "aman, hayvan var
olu biimini paylamay her baardnda, henz insanla
hayvann birbirinden ayrlmam olduu o eski mitsel za
manlarda mevcut olan durumu yeniden oluturur." Yine bu
bayann deien bilin haline kant ise yapt gzlem:
"Davullar yavalyor gibi..." Sradan gereklikte ise kaset
teki davul vurular sabitti.
Dnyadaki dier tm amanlar gibi o da kuvars kris
talinin aman gibi grmesini kolaylatrabildiini kefedi
yor. Ayrca, Aa Dnyada yldzlar olduu gzlemi gibi

100
sra d gerekliin gizli kozmolojisi hakknda kendiliin
den bilgi sahibi oluyor ve Orta Dnyaya b ir delikten geri
gelebildiini (bu durumda Eskimo tarafndan yaplan de
lik) ve buradan geriye Aa Dnyadaki orijinal giri yeri
ne dnebildiini reniyor. Bunlar da kabile amanlan ta
rafndan ok iyi bilinmektedir. zellikle b u son teknik, bir
glet veya su birikintisinden Orta Dnyaya paralel bir
tnelden geerek aaya inmek ve Orta Dnyaya baka bir
delikten gelerek uzak bir yolculuu tamamlamak yaygn bir
aman tekniidir; Avustralya Aborjinleri, Kaliforniya Yer
lileri arasnda bilindii gibi skoya'da gnmze kadar
ulam kelt bilgileri arasnda yer alr.

Bir Hayvana Yaplan Kehanet Yolculuklar

amanlar ile dier insanlarn ounluu arasndaki en
nemli fark; amanlarn, sorulara cevap almak ve problem
zmek iin gizli bilgileri almaya ynelik hazr ve gvenilir
yntemlerinin olmasdr. Dolaysyla dnyadaki amanlarn
nemli bir grevi de insanlara, hayatlarna dair sorularn
cevaplarn bulmalarnda yardm etmektedir.
Bu i "kehanet" olarak da bilinir ve normalde insan
larn bilmedikleri gizli ("oklt") bilgilere erimek anlamn
dadr. Tabi ki sra d gereklik, gerekten bizden "saklanmamtr"; sadece oraya nasl gideceimizi bilmemiz gere
kir. amanlar bu ii aileleri, arkadalar, yabanclar iin ve
ya sadece kendileri iin yapabilirler. Muhtemelen amanlarm kehanet iin kullandklar en zgn yntem, sorulara
cevap bulmak iin sra d gereklie seyahat etmeleridir.
Aada, balang dzeyindeki kiilerin bir hayvana soru
sormak iin yaptklar almalardan rnekler yer almak
tadr.

101
lk aklamada yolcu, grnrde basit bir soru sormu
ancak beklediinden daha fazla bilgelik gerektiren bir cevap
almtr.
Hatrladm kadaryla bir karnca deliinden aaya
indim ve Aa Dnyaya olduka hzl ulatm. Ortaya
ktmda, girite dii bir geyik duruyordu, ok gzeldi.
Sorumu sordum: "Nerede yaayacam?"
Arkasn dnd ve bir patikada komaya balad. Pe
inden kotum ama onu yakalayamadm. Bir erkek geyik
arkamdan koup yanma geldi ve beni srtna ald. Birlikte
koan bir geyik srsnn iindeydim. Beni ormana gtr
dler ve birok ey gsterdiler, sadece ok azn hatrlyo
rum. Erkek geyik bir geyik gibi yaamay renmem gerek
tiini syledi ve bir geyiin hayatndan, farkl paralar gs
terildi. Toprakta, imenlerin zerinde yatan bir geyik yav
rusunu hatrlyorum ve bir noktadan avclar bize ate edi
yormu gibi hissediyordum.
En son bir yamatan trmanyorduk. Tepede kk bir
ev vard ama bulutluydu. Tam net gremedim.
Uykuya dalmaktan korkuyordum ve geyikten, yolcu
luum srasnda uyank kalmamda bana yardm etmesini
istedim. Erkek geyik bana geldi ve boynuzlan karp be
nim bama koydu. Ardndan son derece canl bir geyik
dans yaptm.
Geyik srs yeniden komaya balad ama bu sefer
ben de onlarla kouyordum. Vcudum deimiti, ksmen
geyik ksmen insandm. Artk geyiklerle komakta zorlan
myordum. ok zgr ve cokulu hissediyordum.
En sonunda, tepedeki kk eve yeniden geri dndk.
Artk evi, net olarak grebiliyordum. Postlar rtl yu
varlak bir kulbeydi, belki bir yurttu. Erkek geyik ieri gir
mem gerektiini syledi ve boynuzlar yeniden bama tak
t (bu sefer tamamen insan olmutum) ve bana bir pelerin

102
verdi. Pelerin; krk, geyik derisi, boynuz ve toynaklarndan
yaplmayd. zel hissettim, bir eit tren giysisi gibiydi.
Obann iine gnderildim.
eride, yerde ok yal bir adam oturuyordu. amana
benziyordu. Doulu zelliklerde ince bir yz vard. Onun
da banda boynuzlar vard. Bir elinde bir aman davulu
tutuyordu ve iinden gememi syledi. Davulun iine ba
m soktum. ok karanlkt, ok korktum ve kafam geri e
kip adrdan km. Darda bir sre geyikle beraber git
tim (buradaki aynnlar hatrlamyorum) ardndan adra
geri dndm. eri girdim ve bu sefer isteyerek davula gir
dim. Tnel ok karanlk ve dard. Zorlukla nefes alabiliyor
dum. Nihayet kafam dier taraftan dar kardm. ok
gzel bir yerdi, cennet gibiydi. Etrafnda st aalaryla
bir gl vard ve zarif giyimli, glmseyen insanlar gruplar
halinde gl evresinde yryorlard.
Bu yenidnyay kefetmek iin tnelden kmak iste
dim ama aman, daha teye gitmemi engellemek veya geri
dnmemi salamak iin belime bir halat balamt. Tnel
den geri dndm ve ortaya ktmda belimden baka bir
kordonla davula bal olduumu grdm, bu altndand.
aman, kordonun her zaman buraya teki dnyaya geri
dnmemi salamak iin olduunu syledi.
Tekrar dar, geyiklere dndm. Beni birok yere g
trdler ve birok ey gsterdiler (Burada her ey bulank
layor sadece birka ayrnt hatrlyorum). Onlara nerede
yaayacam sorup duruyordum ama beni cevaplamyor
lard. Bir noktadan bana, ok uzakta bacalan ok kirli fab
rikaya benzeyen bir bina gsterdiler. Erkek geyik ncelikle
bunu temizlemem gerektiini syledi. ok camm skld.
Bir kartal gelip, kafamdan tutarak beni havaya kal
drd. eit eit manzaralarn zerinden utuk. Bana evimi
mi gstereceini sordum. Bana hepsinin evim olduunu

103
syledi.
Ardndan davul beni geri ard.
Bu bayann yolculuu, dier retilerin yan sra soru
sunun cevabn da ieriyordu. lk olarak bir dii geyik tara
fndan ynlendiriliyor ve ardndan erkek bir geyik tarafn
dan tanp, eitim veriliyor. Her ikisi de yardma oldukla
rndan bu bir eitim olabilir ve kendisine yardmc olan
hayvan "sadece" dii veya erkek geyik olmadndan, yar
dmc olann Geyik olduu sylenebilir. Gelecekte yapaca
yolculuklarla bunu kendisi iin netletirebilir.
Geyik gibi yaamas sylendii ve nasl tehdit altnda
olduklar gsterildii iin, evinin "ok kirli" bir fabrika olu
uyla, ruhsal dzeyde ekolojik bir mesaj verilmi olabilir.
Hayvanla btnleerek (bu durumda geyik), geyik dans
retilerek ve (kendisi bilmese de Sibirya ve Moolistan'da
bazen amanlarn giydiklerine benzer) geyik boynuzlu ba
lyla takm halinde bir geyik kostm verilerek inisiye
edilmi. Bunun trensel bir giysi olduunun farkna var
mt. Aslnda, birisine yolculuu srasnda byle bir kos
tm verildiinde bu, amanik almalar iin sradan ger
eklikte bunun aynsn yaparak, kendisiyle gren ruhlar
onurlandrmas iin bir mesaj olarak deerlendirilir.
Ardndan amamn kulbesine kadar kendisine elik
edilmi, amann bir davulu var ve o da geyik boynuzlar
takyor. aman, bir yolculuk tr olarak davul iinden nasl
seyahat edileceini retiyor kendisine. Deneyim o kadar
gerek ki, tnelde nefes almakta zorlanyor. Cennete benzer
bir yere kyor ve ilerlemek istiyor.
Ruh aman tarafndan beline bir kordon balanm ol
duundan ileriye gidemiyor. lgintir ki bu tam olarak Si
birya kabileleri tarafndan amann yolculuklarndan dn
mesini salamak iin uygulanan tekniktir ve yolcu tarafn
dan daha nceden bilinmemekteydi. Burada yine, kltrel

104
alt yapmzdan bamsz olarak, ok zel ve eski aman
yntemlerinin sra d gereklikte bizlere tekrar tekrar re
tildiini gryoruz. Bu yntem gsterildiine gre davul
dan "cennet"e gitme riskine kar kordonu nasl kullanla
bilecei retilmi olabilir.
Kendisine gsterilen veya verilen her ey, "Nerede ya
ayacam?" sorusunun cevab olarak yorumlanabilir. Ge
yiklerle birlik iinde yaayabilir; ruh amann kulbesinde
yaayabilir; davulun iinde yaayabilir; davulun tesindeki
cennette yaayabilir; birok yerde (birok manzara) yaaya
bilir; kirli bir fabrikann yannda yaayabilir. Yolculuun
sonunda kartaln syledii gibi evi her yerdir. Bu bir ama
nn, "ev" ve yaad yere ilikin gerek bak asdr.

ooo
Bir sonraki yolcunun sorusu ise uydu: "Korkumu
gce nasl dntrebilirim?" Aklama, e zamanl anlatm
yoluyla yaplmtr.
Maarann iinde kouyorum. lk merdivene geliyo
rum ve yava yava iniyorum. Yan tarafa bir adm atyo
rum. Ve bir sonraki merdiveni koarak iniyorum. Zemine
ulayorum.
Karanlkta kouyorum. nmde gleti gryorum ve
burnumu tutup, nce ayaklarm girecek ekilde iine atlyo
rum. Dyorum, dnyorum, dyorum. Dyorum,
yuvarlanyorum, dyorum.
Aa Dnyada bir kntya ayaklarmn zerinde ini
yorum. Beni selamlamak iin boz ay orada. Boz ayya "Kor
kumu gce nasl dntrebilirim?" diye soruyorum.
Beni patisiyle yakalyor ve uurumdan atlyor. Gsndeyim. Yuvarlana dne kanyonda dyoruz. Serbest
d halindeyiz. Bir imenlikte duruyoruz. Boz ay beni

105
brakyor ve imenlikte yryor.
Beni gevek bir kum havuzuna doru ynlendiriyor.
Patisi elimde. Korkuyorum. Boazmza kadar kuma gm
lyoruz. Kum kafalanmz da yutuyor. Her ey karanlk...
Sadece boz ayrnn gcn hissedebiliyorum. Penesine her
iki elimle birden sarlyorum. Her ey ok skk... Sesli
nefesler alyorum. Boz ay patisini ekmeye balyor ama
skca yapyorum. "Hayr, gitmene izin vermem." Diyo
rum.
Ama patisini ekiyor; kum her tarafmdan bask yap
yor. imdi anlyorum: Burada istediim kadar kalabilirim.
Artk burada olmak istemiyorum. Yzeye kmak iin
bouuyorum ve glete geri dnyorum. Suyun derinliklerindeyim. Kyda boz ayy gryorum; gbeini tutuyor
ve yksek sesle glyor.
"Bana ne anlatmaya alyorsun?" diye sesleniyorum.
Bana, istediim srece korkabileceim; holandm
srece kapal kalabileceim; gevek kum tabakasndan ken
dimi kurtardm gibi davranarak zgr olabileceim ceva
bn veriyor.
Boz ayya doru hareket ediyorum. Kahkahas kesili
yor ama halen daha glmsyor.
Yine beni patisiyle sarmalyor. ayakla kouyor. Bir
uurumun kysna geliyoruz. Hzla duruyor ve beni frla
tyor. Vahi gln duyabiliyorum.
Dyorum, dyorum... Renkler deiiyor. Yaln
zm.
Ama yalnz olmaya aldrmyorum. Serbest d ha
lindeyim. Hava temiz. H afif serin. Bir bulut zerine d
yorum. Hl daha lk. Bulutun zerinde dinleniyorum.
Gkte bir benek gryorum. Gittike byyor. Bu, boz
ay. Skca bir topa sarlm. Tam gbeime iniyor, vahice
glyor ve elimden tutuyor. Ufka doru uuyoruz. Boz

106
ayya nereye gittiimizi soruyorum.
"Baka bir korku seviyesine gidiyoruz." diyor.
Baka bir korku seviyesine gitmek istediimden emin
deilim.
Bana, "Sen istemitin; imdi vaz geme." diyor.
Renkler deiiyor. Beni skca kucana alyor. Bir to
pun iinde yuvarlanyoruz. Bir uurumun kenarnda duru
yoruz. Ate iinde bir uurumdan aaya doru dans edi
yoruz. Alevler bizi yutuyor. X ve arkadalar burada. Boz
ay ve ben yanyoruz. kimiz de iskelete dnyoruz ama ke
mikler yanmyor. Boz aynn artk glmediini fark ediyo
rum. [Sonra glyor.] Bence bu kom ik...
"Gerekten korktuunda genellikle glyorsun. Gl
mek, senin iin hem ila hem kalkan. Hazr olmad srece
bu kalkandan ieri girmeme izin verme." diyor.
Alevler snyor. yorum. skeletim yor. Kemik
lerden oluan bir alandayz. Benim ve boz aymn iskeleti,
gn batm kzllndaki bu kemik lnde el ele kouyor.
Boz ay bana bu noktadan itibaren korkulanm gr
mezden gelmememi sylyor. Korkularmn bir ksmnn
atalarmn kemiklerinde gizli olduunu sylyor.
skeletimin eline bir krek tututuruyor ve kazmam
sylyor. Onun iskeleti ise seyreder bir pozisyonda yak
nma oturuyor. Gittike hzlanan bir ekilde kazmaya bal
yorum. Bu ukurdan toprak attka neeleniyorum. Durma
dan krekle toprak atyorum.
Derin, daha derin... Bu ukurun dibinden yukan bak
yorum.
Boz ay beni izlemek iin eiliyor. "Daha derin" diye
baryor.
Artk ukurdan daha fazla toprak atamyorum ve oy
maya balyorum. Bir kstebee dnyorum ve toprak
annenin kalbine doru daha derine oyuk amaya devam

107
ediyorum.
ukurun en dibinde krmz renkli, atan bir kalp bulu
yorum. Kalp, ritmik bir ekilde atyor. Kalbin zerine yz
st yatyorum. Dinledike kalp at gleniyor ve hz
lanyor.
Kalbe, "Korkumu gce nasl dntrebilirim?" diyo
rum ve yardm istiyorum.
zerimde katlamyor. Kalbin, kalbinde yatyorum. Kal
bin, kalbinde katlanm olarak yatyorum. Kalpteki damar
lardan birine doru akyorum. Her vuruta bu kalpten bir
damara itiliyormuum gibi ok duygusal hisse kaplyo
rum. Her vurula beraber... Anladm kadaryla ayaklar
mn dibine kadar.
Halen daha ayak damarmdaym. Ayak baparma
mn eklemindeyim. Ayak baparmak kemiime ok uzakta
olduum iin yolu bulup bulamayacam konusunda ne
dndn soruyorum.
Ayak baparmak kemiim, "Sandndan daha uzakta
sn. Atalanmn kemikleri, senin kemiklerinde... Korkudan
aradn kurtulu atalanmn kemikleri ve senin kemiklerin
tarafndan destekleniyor. Belli bir uyanmn tesinde korku
deerli, ok deerli enerjinin kaybndan baka bir ey deil.
Yaam amacn iin sana verilen g ve enerji kavrayn
ayor. "ok korktuun ey suistimal ve sk sk gdlerinin
kontrol edilmesini istiyorsun, byk ruh, Gne, merkezi
Gnee bunun iin ve sylenmeyebilecek ey iin dnyor
sun, yani eer yolundan uzaklamsan yoluna dndrl
mem
"Korkmuyorum. 'Korkmuyorum/ demek kolaydr.
Yapman gereken eylerden biri daha... Ba arlarn oun
lukla gelen bilgi ve gc bloke etmenden kaynaklanyor.
Artk seninle iim bitti. Geri dn."
Ayak baparmak kemiime teekkr ediyorum. Ama

108
geri dnyor gibi hissetmiyorum. Belki de kalbe geri dn
meliyim. Ellerimi kafamn zerine koyuyorum. Ayak ba
parmamdan kalbe doru damardan geri dnyorum; im
di bunun kendi kalbim olduunu fark ediyorum. Kalbime,
korkumu gce dntrmemle ilgili bana verecei baka bir
bilgi olup olmadn soruyorum.
Ay, "Kendi gcn korkunla kendin snrlandryor
sun. lave gcn sorumluluunu kabul etmeye hazrsan g
sana verildi."
Ensemde seirme hissediyorum. Bu seyahatten dn
meye hazrm. Kalp, geldiim ukurdan geri dnebilece
imi sylyor.
Yavaa geri geliyorum. Artk yukar bakabiliyorum ve
boz aynn iskeletinin beni izlediini gryorum. Bu yol
culuktaki cevabn ksmen, istediim srece korku duymay
srdrebileceim olduunu fark ediyorum.
Artk dn davulunun aldn duyuyorum. Boz ay
beni iskelet eliyle yakalyor. Kemiklerle dolu alandan ve
uurumdan geri gidiyoruz. Yuvarlanyor, yuvarlanyoruz.
imdi ilk uurumun kysna giden arazide uuyoruz.
Uurumun kysnda dikilirken boz ayya yardmn
dan tr teekkr ediyorum. Tnele giriyorum. Gletten
ilk merdivene, oradan ikinci ilk merdivene ve maarann
giriine, bedenime geri dnyorum. Bu yolculuk bitti.17
Yukardaki yolculukta birka klasik amansal unsur
bulunuyor. Yolcu, boz ayya sorusunu sorar sormaz bir dizi
korkutucu deneyimlerle kii cevap almaya balyor: uu
rumdan atlamak, gevek kum tabasna gmlmek, uuru
ma frlatlmak, kemiklerine kadar yanmak. Sibirya veya
nuit amanlarnm kozmik paralanmalarna ilikin akla
malarna benzer ekilde yolcu iskelete dnyor.
Yolcu, tm bu deneyimlerden sa kmasnn yannda
bunlar sayesinde sorusuna cevaplar buluyor. Ayrca boz

109
aynn kendisine yardm etmek ve dorudan zihinsel-szl
cevaplar iin orada hazr olduunu gryor.
Yolcu, sadece hayvann deil kalbinin ve ayak bapar
mak kemiinin de sorusunu cevapladn fark ediyor. Ken
disine sra d gereklikte yardmc olduklar iin bu, ona
zel yardmc ruhlar veya ruh yardmclar olduunu iaret
eder. Baka yardmlar almak iin gelecekte onlara yeniden
gidebilir.
Yolcu ayrca kendisini kefetmeye balyor; her yer
deki amanlar her eyin, bir kemiin bile canl olduunu ve
amanla konuabildiini bilirler. Son olarak yolcu, dn
zaman geldiinde geri dn yolunu zenle takip ediyor.
Bu, amanik yolculuun disiplinidir.

G Hayvanlarnn Cevaplarn Anlamay renmek

Daha nce akland zere hayvan, sorular dn
celer veya szckler yoluyla dorudan cevaplayabilir. Bu
cevaplar genellikle olduka aktr. ou zaman ise hayvan
kafasn saa sola veya aa yukar sallayarak veya baka
hareketlerle cevap verir. Ba veya vcut hareketinin tipine
gre genellikle hayvann ilk yapt hareket cevabn esasn
oluturur.
ou kez kehanet yolculuunda yeni olan kii, hay
vann ba veya vcut hareketiyle cevap verdiini anlamaz
ve yant alm olduunu bilmeden yolculuuna devam
eder. rnek vermek gerekirse kehanet yolculuunda yeni
olan bir adam, Aa Dnyaya iniinde bir atla karlat ve
sorusunu sordu; sorusu "evet" "hayr" tipi bir soruydu.
Hayvan, yeri n toyna ile iki kez inedi. Acemi yolcu,
cevap almadn dnerek hayal knklma uram ola
rak yolculuuna devam etti.

110
At yok oldu ve sonra geri dnd; bu sefer, tyl bir
balkla beraber sirk at gibi ssl rtler iindeydi. Etrafta
zplayarak yrd. Yolcu yine ne yapacan bilemedi ve
devam etti. At yeniden yok oldu ve yeniden gzkt, bu
sefer, perendeler att ve bakaca numaralar yapt. Bunlar
halen daha yolcuya bir ey ifade etmiyordu. Yolculuk sona
erdiinde bana sorusuna cevap alamadn ve hayal k
rklna uradn anlatt.
Bilgim dhilinde olan bir olasl kendisiyle payla
tm: Dstur olarak, yolcu anlasa da anlamasa da, hayvann
ilk yapt veya syledii eyin cevap olarak alnmas ge
rektii. At, yolcunun, yeri eeleyerek cevap verdiini anla
mad iin bir sirk at olduunu gstererek yolcuyu eit
meye almt. Yine anlamaynca hayvan bu sefer numa
ralar yapan bir at olduunu gstermiti. Bu yolcu halen
daha anlamamt ama baka yolcular, byle bir durumda,
sirk atlarnn n ayaklan ile yere vurarak sorulara cevap
verdiklerini biliyor olabilirdi. Yolcuya bylelikle, hayvann
beden dilini veya kodlamasn ilk olarak zmesi gerektii
ve sonrasnda cevaplar anlayabilecei retilmi oluyordu.
amanizm eitimi olmakszn da ou kii, sra d
hayvanlann beden dilinin metaforik anlamn hemen kav
rar. ok nl bir rnek olay; ondokuzuncu yzyl ortala
rnda, organik kimyada birok modern ilerlemenin yolunu
aan benzen moleklnn yapsna dair yapt kefiyle
kutlanan Alman bilim insan Friedrich Kekule von Stradonitz ile ilgili olandr. Kekule, o zamanlar kimyaclarn
kartran bir problem olan benzenin molekler yapsn
bulmada uzun zaman baansz olur.
Yapt kefe dair aklamalardan bir tanesi (birok
versiyonu bulunmakla birlikte hepsi grye ilikindir)
udur; 1859 ylnda bir gece evde yalnzken karanlkta bir
ylann, halka oluturacak ekilde kuyruuna azma alm

111
bir ekilde durduunu grr. Derhal hayvann, o zamana
kadar gzden kard cevab vermek zere beden dilini
kullandn anlar: molekler 1 yapnn bir daire veya halka
olduu. Gr deneyiminin sonucu olarak Kekule 1865 y
lnda benzen halkas ile ilgili teorisini yaynlar. Nihayet 1988
ylnda Kaliforniya'daki IBM Almaden Aratrma Mer
kezinin bilim insanlar, benzen molekln grnr klan
bir mikroskop gelitirmek suretiyle Kekule'nin teorisini
teyit ederler.
Bilimsel keifler zerine gzel bir inceleme olan ngiliz
patolog William Beveridge'a ait Blimsel Aratrma Sanat'nda
(The Art of Scientific Investigation),18 bilim tarihinden, u an
da nl olan birok aratrmacnn aradklar cevab veren
gizli bilgiyi edinmeden haftalar, aylar, yllarca baarsz bir
ekilde bir problemi zmeye altklar ok sayda olay
alntlanmaktadr.
Aratrmac, (en azndan geici bir sre) problemi z
mekten vaz gemiken bir at arabas, tramvay, tren gibi
yardmc bir ortamda rahatlamken deiik bilin haline
girerek probleme ilikin devrim yaratan zm grr ve
ya baka ekilde elde eder. Belki de at arabas, tramvay, tren,
tm bunlarn monoton bir perksyon sesi karmalar ve
amann davulunun etkisine benzer ekilde trans gibi bir
bilin halini kolaylatrmalar bir tesadf deildir.

Sembolden Manaya
Hayvann beden dilinin renilmesi gereine dair
rnek bir yolculuu ele alm olduumuzdan imdi ksaca,
g hayvanlarnn cevap vermede kullandklar sembolik
bilginin zmlenmesine ilikin amanik bak asn
ortaya koyalm.

112
amanlann yolculuklar srasnda karlatklar grsel
sembollerin "resmi" anlamlar yoktur. Her aman ve amanik yolcu, bunlarn anlamn kendisi iin kendisi kefeder.
Semboln manasn yolcunun kendisinden daha iyi bilecek
kimse yoktur.
Bu, sz konusu mana hemen anlalacak demek deil
dir ama u var ki her cevap, sz konusu yolcuya mkem
mel bir ekilde uygundur. Ruhlar, seyahat eden kii hak
knda her eyi bilirler, iletiimlerinde ve tavsiyelerinde tm
bunlan dikkate alrlar. Eer yolcu, Freudu bir psikanalist
se ruhlar bunu bildiklerinden kiinin anlayaca sembolik
ereveyi kullanarak uygun bir ekilde iletiim kurarlar.
Eer yolcu, Amazon Kzlderili aman ise ruhlar, bu kiinin
anlayaca semboller ile iletiim kurarlar.
imdi unu varsayalm; psikoanalist ve Amazon a
man, her ikisi de hayatlar iin ayn tavsiyeyi alyorlar. Her
ikisine de sembolik olarak ayn eyi yapmasm sylemek
iin bunun her ikisine farkl ekilde ifade edilmesi gerekir;
nk kltrel gemileri ve evreleri farkldr. Ayn sebep
le, modem Batl "medeniyet" gibi ayn kltrden kiilere
bile yolculuklar srasnda ayn cevap iin bir miktar farkl
semboller kullanlr; nk her bireyin kiisel gemii ve
sembolleri anlamlandrmas farkldr. Yani ayn grntler,
zellikle bu kiiler farkl kltrlere sahipse farkl insanlara
farkl eyler ifade eder.
rnein, henz misyonerlik faaliyeti etkisinde kalma
m AvustralyalI bir Aborjin'e, Meryem Ana, Napolili biri
nin grd giysili bir heykel biiminde gsterildii tak
dirde bu grntnn talyan Katolik iin tad anlam
Aborjin asndan geerli olmayacaktr. AvustralyalI Aborjinin, ayn mana balamnda, ayn eyi grmesi iin grn
t farkl olmaldr. Belki de bu grnt, atalara benzeyen
darmadan sal, plak yalca bir Aborjin kadm olmaldr.

113
Gerekten tam bilemiyorum. amanlar, kalpleriyle grr
zihinleriyle deil; yani iki insan iin sra d gereklikte bir
eyin ayn anlam tamas iin, d grn ne olursa
olsun, bu eyin kalben hissedilen manas nemlidir.
Dolaysyla, sra d gereklikte eylerin farkl kiiler
iin ayn manay tamas iin ounlukla farkl grnmesi
gerekir. G hayvanlarndan ve genel olarak sra d ger
eklikte gelen grntler, her birimiz iin tam bir uygun
luk tar. Bu dorudan ruhsal deneyimin yetkinliidir, sra
dan gereklikte olmayan bir yetkinlik.
aman, grntnn neyi temsil ettiini nasl anlar?
Cevap basittir; aman seyahat yapar ve grntye sorar. Bu
yaklam, gizli bilgiye ulamada amanik seyahatin gl
yanlarndan biridir: Bir yolculuk srasnda istediiniz bul
maca zerinde alabilir ve eer tatmin olmazsanz yolcu
luklarnza devam edersiniz, ta ki uygun cevab alana kadar.
Bazen g hayvan telepatik olarak, szlerle veya be
den diliyle dorudan cevap verir. Dier yandan g havya
n, sorunun cevabn gstermek iin sadece arkasn dner
ve kaar, kiiyi ynlendirir ve yolculuk srasnda tar. Yol
cuya olaylar veya eyler gsterildike yolcu bunun arad
cevabn nasl bir paras olabileceini deerlendirmeye a
lmaldr.

Lafzi Cevaplar Ve Sembolik Cevaplar

Bazen de grsel veya szl iletiimler, sembolik olarak
deil, tadklar grnr anlamyla dikkate alnmaldr. Bir
kii hangisini yapmas gerektiini ancak uygulama yoluyla
renebilir. Pratik yapa yapa kii, "tuhaf" bir yolculuk ce
vabnn bile lafzi anlamyla ele alnmas gerektiini veya
bunun sembolik veya metaforik bir cevap olduu sonucuna

114
varmadan nce olas grnr anlamlarn incelmesi gerek
tiini fark edebilir.
Avrupa'daki alma atlyelerimden birinde bir kadn
sorusuna cevap olarak g hayvannn kendisine bir kenar
mahalleye on dakikada gitmesi iin tramvaya binmesi ge
rektiini sylediini anlatt. Bana, "bunun anlam nedir?"
diye sordu, cevabm uydu: "Yolculuunuz be dakika nce
bittiine gre be dakikanz kald." Hemen ayrld.
Kesinlikle alay etmiyordum. Bayann, mesaja dair hi
bir sembolik yorumu olmadndan ve daha fazla bilgi iin
yeni bir yolculuk yapmaya da vakit bulunmadndan ya
plmas gereken amanik eylem, g hayvannn onurlandrlmas ve tavsiye edilen eyin gerekletirilmesiydi. Ba
yan, kaderine doru aceleyle gitti. Eyleminin sonularnn
ne olduunu bilmiyorum ama o tramvaya binerek cevab
bulduuna dair gvenim tam.

115
Blm VI

AMANIK YKSELME
Tarih, Folklor, ve Bilgi
Gidecek uzun bir yol
Trmanacak uzun bir yol
Ge varan uzun bir yo{
Boz ay bulutlarn ardnda ykseliyor
Pene izleri gkyznde daireler iziyor
Gidecek uzun bir yol
Trmanacak uzun bir yol
Ge varan uzun bir yol
Bu evin altndaki ate birok ate
Tm atalarm benim halkm
Gidecek uzun bir yol
Trmanacak uzun bir yol
Ge varan uzun bir yol
lm yallar lm amanlar
ki ngra elime tututurdular
Bana sylediim bu arky hediye ettiler
Gidecek uzun bir yol
Trmanacak uzun bir yol
Ge varan uzun bir yol
K uzey A m erika, G neybat Sahilindeki im m esyan
(Tsimshian) halk am anlarm n arks

116
Son iki binyldr amanizm Avrupa ve Batda aslen yok
edildiinden, Vakfn amanizm ve amanik ifa bilgisini Ba
tya geri getirmeye ynelik almalar balca eitim grev
lerinden birisidir. amanizm nasl yok oldu? Yaklak iki
binyl nce, ou gney ve orta Avrupal, Kolomb ncesi
Kuzey Amerikan Kzlderilisinin ounluuna benzer ha
yatlar sryordu. Avclk, toplamaclk, balk avlama ve bir
ok yerde de tarmla varlklarm srdryor ve kendilerine
ait ruhlar ve amanlarla bir arada yayorlard. Daha sonra,
medeniyet adna, yabanclarn istilasna urayp zellikle
Akdeniz ve Roma medeniyetleri tarafndan fethedildiler.
Jl Sezar'm (Julius Caesar) lejyonlar, fethedilen ve k
leletirilen halklara Roma dinini zorla benimsetme srecini
hzlandrd. "Uygar" fethin klasik tavnyla Romallar, boz
guna urayanlara sadece kendi merkezi hkmetlerini da
yatmadlar, ayn zamanda resmi kilise dinlerini de dayat
tlar. Roma'nm daha sonra Hristiyanla dnmesiyle p
hesiz ki sa, "Sezar'm hakk Sezara Tanr'nn hakk Tanr'
ya" dediinde savunduu eyle alakas olmayan bir geli
meye yol at. Artk Hristiyan resmi kilisesi, vergi yoluyla,
Sezar ve Tann'ya ayn anda haklann vermi oluyordu. Bu
uygulama yirminci yzylda, Orta ve Dou Avrupa'daki
emperyal kilise devletlerde Sezar'm yerini "Kayser/ mpa
rator" ve " ar" almak suretiyle devam etti.
Sezar'm lejyonlarnn yarm braktn, onyedinci yz
yl sonunda "Kutsal Roma mparatorluu", gereken kanl
bedele bakmakszn, btn Avrupa yerlilerini tek hidayet
yoluna sokmay amalayan pek de kutsal olmayan askeri ve
politik ittifaklarla tamamlad. "Cad", "sihirbaz" ve "by
c" olarak yaftalanp, zulme urayan amanlann, Avrupa
Kuzey Kutup Dairesi gneyinde Kilisenin "Kutsal" engizis
yonu ve saldrgan Protestan gruplar tarafndan, neredeyse
kkleri kaznd.

117
Kilise ve Devletin yerel yaam zerindeki etkilerinin
daha ge ulat Kutup dairesinin kuzeyinde, Avrupa'nn
uzak kesinde ise baz uzak Sami veya Saami (eskiden
"Laplar") halklar geleneksel amanizmi canl tutmaya al
mlard. Ancak, Halsinojenler ve amanizm'de iaret etti
im gibi yaplan zulmler ok iddetliydi ve amanlara
burada "cad" deniyordu. Resmi makamlardan kamak iin
baz Sami amanlar davullarn uzak yerlere saklyor ve giz
lice kullanyorlard. Fark edildiklerinde ciddi cezalar alyor,
hatta ldrlyorlard; davullarna ya el konuyor ya da
tahrip ediliyordu.
Bu davullardan bazlar mze koleksiyonlarna girebil
mitir. Bugn ounlukla, ok da uzak olmayan zulm gn
lerinin kamti olarak, bunlara Hristiyan .olmu Samiler veya
yabanclar tarafndan "cad davullar" denmektedir. Ge
leneksel Samiler ise "sihirli davul" diyorlar.
Samiler gemite, sihirli davullaryla teki dnyalara
yaptklar yolculuklar ve davulun arka yzne seyahat et
tikleri lemleri resmeden haritalaryla nlydler. Mze
koleksiyonlarndaki resimli Sami davullarnda genel olarak,
amann evrensele yakn dnyas (Yukar, Aa ve Orta)
ile deiik tiplerdeki ruh ve tanrsal varlklar gsterilir
(Resim 6'ya baknz). .
aman davulunun Samiler arasnda nihayet yok oldu
unu duyduumda bunu kendim grmek istedim. 1980' lerin banda Kuzey Kutup Dairesinin kuzeyine Finlandiya,
sve ve Norve'e iki kez gittim. Orada gemiin aslnda o
kadar da gemite kalmadn rendim. O zamanlar "libe
ral" skandinavya'da devlet destekli misyonerler halen daha
Samiler arasnda aman davulunun kullanlmasn yasakl
yordu. Buna, 1983 senesinde eim Sandra ile birlikte Kuzey
sve'te krsaldaki birka Sami arkadamz ziyaret ettii
mizde birinci elden tanklk edilmitir.

118
Bir Lterci rahip bizi evden eve takip etti ve ktmz
her evde insanlar sorgulayarak davulla ne yaptmz bul
maya alt. Birka sene sonra benzer ekilde, Kanada'daki
nuitler arasnda aman davulunun yasaklanmas iin bask
yapan Piskoposluk misyonerlerine rastladm. Dier yerlerde
yzyllardr olageldii gibi yolculuk iin kullanlan davulun
sesi, amanlan, tehis edilmesi ve cezalandrmas kolay he
defler yapmtr.
Yirminci yzyla ulaan Sami amanizminin byk
ksm yok olmutur. Geriye kalan birka amann dalarda
yaptklar zel sunular haricinde hibir yerde yolculuk iin
davul kullanan aman bulamadm. Birka Sami halen daha
gizlice davul yapp kullanyordu. Sadece kehanet amal
kullandklar akt, hafife davulun resimli yzne vuruyor
ve sorulannm cevaplarn yzeydeki ufak bir kemiin
hareketinden alyorlard.
Samiler arasnda amanik ifa yntemlerinden kalan
bir ey olup olmadn grmek ve o zamanlar bir salk
sorunum da olduundan, u anda vefat etmi olan nl bir
Sami ifac Mikhail Gaup'tan ("Mucize Tilki") Norve'in en
kuzey ucunda bulunan evinde grmek zere bir randevu
alabildim. Randevu saatinde Heimo Lappalainen ile birlikte
eve vardmzda ev karanlk ve botu.
Heimo kapy defalarca ald, cevap yoktu. Yarm saat
ten fazla bekledik. Heimo sonunda geri dnd ve kapya
yklendi. Ar ahap kap, korku filmlerindeki gibi gcrtl
bir ekilde yavaa ald. nmzde neredeyse karanlk ve
kullanlmad aikr bir oda duruyordu. erde bir baka
kap daha grdm ve amaya baladm.
Kapnn ardndan aniden gelen ve arkamdaki odann
demesine serilmeme sebep olan adam beni ok etti. Ser
semlemi bir halde, tepemde kule gibi ykselen kocaman
gen bir adama bakyordum, anlamadm bir dilde bana

119
baryordu. Sonra beni brakt ve dier taraftan oday terk
etti.
Heimo, yerden kalkmama yardm etti ve gen adamn
bararak ne dediini syledi; aslnda bir sorudan ok bir
meydan okumayd: "Gnein gcne inanyor musun?"
Bu, antropolojik saha almasnn en keyifli olaylarn
dan biriydi. Dramatik bir ekilde, Avrupa'nn bu uzak k
esinde, Gnee tapnmann halen devam ettiini ren
mekle kalmadm, ayn zamanda ifa ncesi hastay ok et
menin eski bir Sami aman uygulamas olduunu da ren
dim. Gen adam, Mucize Tilkinin yardmcsyd. Sorduu
soruyu olumlu cevapladm. Gerekten de Gnein gcn
kim sorgulayabilir?
Avrupa'da halen daha amanizmden geriye bir eyler
kaldna dair bir kantm vard artk!6 Yapt ifa uygula
masnn ayrntlar vermeyeceim ama Mucize Tilkinin sk
lkla yapt ekilde gerekletirildi; bir banyonun kapal
kaps ardnda, tanklarn gzlerinden uzak! Davulla yolcu
luk yapmadn, hatta davul kullanmadn da belirtmem
gerek.
Daha sonraki bir ziyarette, Mikhail ile alrken ke
hanet iin davula hafife nasl vurulacan bilmekle bera
ber, nasl yolculuk yaplacam bilmediini kefettim. Asln
da, geleneksel Samiler arasnda yolculuk iin davul kulanmma dair bulabildiim son olay, Kuzey Finlandiya'da nari
Gl yaknnda 1930'larm banda bildirilmiti. "Gelenek
sel" kelimesini zellikle kullandm nk aman alma
lar Vakf ve biri Sami olan eski rencilerim sayesinde da
vulla yolculuk buralara yava yava geri dnmeye balad.
Hristiyanlk, amanizmin kkn kazma giriiminde
yalnz deildi. ronik bir ekilde, eski Sovyetler Birlii'nin
"Tanrsz" Komnizmi de amanizmi Rusya'daki Sami yer
leimi de dhil, Kuzey Avrasya iin bir tehdit olarak gr

120
mt. Sovyetler, Marksizm Leninizm'e gre ruhlar var ola
mayaca iin amanlarn, srekli olarak ruhlarla temas
kurmasn gze alamamtr.
Ayrca amanlarn grd itibar ve halk zerindeki
etkileri, yerel Komnist grevlilerin otoritesine kar bir teh
dit olarak grlmtr. Gneydou Sibirya'daki Amur
Nehri ve in'in en kuzey snr boyunca yaayan insanlarn
sadece aman davuluna sahip olmalar bile Kltr Devrimi
srasnda Sovyetler veya inli Komnistler tarafndan he
men orackta infaz veya mr boyu hapse mahkm edil
meleri iin yeterliydi. Yzlerce belki de binlerce adsz
Sibirya yerlisi "aykr" amanik inanlar yznden alma
kamplarnda ya ldrldler ya da kendiliinden ldler.
amanlarn, tarih boyunca nemli dier medeniyetler
tarafndan da zulme uratldklar bilinen bir gerektir. Bu
na in, Mool ve slam dnyas da dhil. rnein; Orta
Asya'ya yzlerce yl nce slam girmeye baladnda, ge
ykselme deneyimlerine ilikin iddialar kfirlik saylmtr.
zbekistan'da bir nevi amanik uygulayclar halen daha
varlklarn srdrse de, imam olarak kendilerini slam iin
de asimile etmilerdir ve teki dnyalara seyahat yapmazlar.9 Bu, saduyulu bir yaklam. Benzer olarak, Moolis
tan'da amanlar bir zamanlar Budizm adna infaz ediliyor
lard; yine in'de birok yzyl boyunca Konfysler ve
Budistler tarafndan zulme uratlmlardr.
amanlarn dnya genelinde urad zulm, merha
met iermese de, politik adan mantkldr; nk ama
nizm znde, resmi dinleri kuranlann ve kontrol edenlerin
otoritesini tehdit ettii gibi, her trl dini, kendi politik g
lerine tehdit olarak deerlendirenler asndan da tehdit
edicidir. amanik ykselme almalar yapan kiiler oun
lukla, daha sonra inceleyeceimiz gibi, resmi dinlerin en
yce kurucularyla ayn trden deneyimler vastasyla ve

121
onlarn ulatklar ayn kutsal lemden dorudan doruya
ruhsal ynlendirme alrlar. Bu, iten ykc bir durumdur. Ve
en nihayetinde, eer sradan insan, ilahi aydnlanmay biz
zat kendisi yaayabiliyorsa bu, kurucularnn szlerini ve
mucizelerini temel alan tekelci dinlerin oluum ve devam
na aykrdr.
Hristiyanla dndrldkten sonra bir zamanlar amanist olan Avrupallann ounlukla, kendi kltrlerinin
bir zamanlar Romallar eliyle deneyimledii dnm sre
cini dnyamn dier yerli halklarna da yaatmalar ironik
bir trajedidir. Tm dnyaya yaylan bu ruhsal tahribat, baz
blgelere dierlerinden daha ge ulamta. Yakn tarihli
amanik uygulamalarn geri getirmeye ynelik almalara
kadar amanik ykselme ve dier yolculuklar Avrupa'da
esasen kaybolmutur. amanizm baka ktalarn uzak ke
simlerinde daha uzun sre ayakta kalm ve baz yerli a
manlar, imdi dn yaptmz bir konu olarak, seyahatler
yapmay, amanik ykselme deneyimi yaamay srdr
mlerdir.

Ykselme in Ayrlma Noktalar

Ve Bat Folklorndeki Yanklar
Uzun zamandr rencilerime iaret etiim gibi, bir za
manlar son derece yaygn olan amanizme zg bilgi kaln
tlar, baz modern Bat halk hikyeleri ve ritellerinin kay
nan eski Avrupallann amanik ykselme ve kozmoloji
bilgilerinden aldm akla getirmektedir. rnein birok
hikyede, doada veya insan yapm yaplarda zel veya
sihirli noktalar vardr. Bunlar amanik yolculuk uygulamalarndakine benzer bir ekilde kullanlrlar. amanik yk
selmede nemli bir adm, balang yerinin veya ayrlma

122
noktasnn seimidir. Aada birka rnek verilmitir. Bu
bilgiler, kendi balarna ykselme uygulamas yapmadan
nce Vakfn kurslarnda eitim alm rencilerle, "Batklar
la" paylalmtr.

Duman Delikleri Ve Bacalar

Sibirya'daki ve Kuzey Amerika ktasnn kuzeyindeki
baz yerli amanlar, hanelerinin ortasndaki ocaktan kan
duman odak noktas aldlar. Gzlerini kapatarak veya rte
rek duman imgelemiler ve tavandaki duman deliinden
ykseldiler. Gney Amerika'nn tropik ormanlarndaki Warao amanlar ounlukla altm santimlik sigaralarnn du
manlaryla Yukar Dnyaya ykseldi. in'deki Monguor
halknn amanlar ise "cennete giden canl bir yol"a ben
zeyen yanan bir ttsnn dumanlaryla ykselebilmitir."
Bir evin duman deliinden amanik ykselme, muhte
melen eski Avrupa'da da yaplan ve baka bir yerde belirt
tiim zere "cad uuu" olarak adlandrlan, Orta aa ve
Rnesans'a kadar ayakta kalm bir uygulamayd. Ancak
kademeli olarak duman delii, duman kanal olan mine
lerle yer deitirdi ve onnc yzylda bacalar ngiltere'
ye ulat. Dolaysyla aa bask ve resimlerde ("cad" ola
rak adlandrlan) Avrupal amanlar genellikle bacalardan
ykselirken gsterilmitir. Eski ngiliz halk inanlarnda
baca temizleyicilerin sihirli gleri olmas da muhtemelen
bununla balantldr.
Yukar Dnyaya ykselen SibiryalI uki amanlar
"st Varlk" hatta "Yaratc" dedikleri Kutup Yldzm ziya
ret ederdi. Bogoras'm bildirdiine gre Kutup Yldz, "dn
yevi yaamlarnda hasmlarnm zulmne urayanlara" s
nak olur ve "onlar byk hediyeler ve erzaklarla geri gn
derir". Hediyelerin bir ren geyii tarafndan ekilen olaan

123
st bir kzakla getirildii varsaydrd ki bu, SibiryalI amanlann sra d gereklie seyahat etmelerinin klasik bir
yoludur.
Baz yazarlar, mehur bacalardan girip kma ve hava
da ren geyiinin ektii bir kzakla dolamamn, ocuklarn
ok sevdii Aziz Nikola'mn (Noel Babann) Ziyareti (veya
Noel'den nceki Geceydi) iirinin yazar New York'lu Clement Moore'a ait katksz bir bulu olduunu savunmular
dr. Ancak oktandr rencilerime sylediim gibi, bunun
kkenleri ok daha nceye, amanik gemie dayanyor gibi
grnmektedir.
Aziz Nikola, drdnc yzylda Trkiye'de yaam
bir piskopostu ve talya gibi yerlere havadan yapt sihirli
yolculuklarla nlyd. Hi de srpriz olmayan bir ekilde
hayatnn bir notasnda Kilisenin ikence ve eziyetini grd.
Trkiye'de yaam olmas da artc deil; Orta Asya'da
halen daha devam ettirdikleri zere, Trke konuan halk
lar amanist olmalaryla nlydler.
Belki de varsaylan uzak topraklara uma ve baaryla
dnme yeteneinden tr Aziz Nikola, onyedinci yzyl
balarnda New Amsterdam' (daha sonradan, New York
City) kuran HollandalI seyyahlar da dhil, Akdenizli ve di
er Avrupal denizcilerin koruyucu azizi olmutur. Hollan
dalIlar onu New Amsterdam'm da koruyucu azizi yapm
ve Hollanda'dan, Noel tatilinde evlere hediyeler brakan
Noel Baba geleneini beraberlerinde getirmilerdir.
ngilizler New Amsterdam' zapt edip, adn New York
olarak deitirince kltrleri HollandalIlarn kltryle ka
rmtr. Sonraki nesiller, bir Hollanda halk gelenei olan
Noel Babann ziyaretlerini benimsenmitir. Ayrca Aziz Ni
kola iin kullanlan bir ortaa HollandalI ismi olan (halen
daha Hollanda'da kullanlan) Sinterklaas (Noel Baba) adn
da benimsemilerdir. Sinterklaas ismindeki "r" genellikle

124
yumuatlr ve yutulur, ou kez New York'lularm konutu
u ngilizce gibi, bugn tm Amerika Birleik Devletle
rinde "Santa Claus" (Noel Baba) diyoruz. Yukardaki eitli
ipular, bugnk Noel Babann ilk kaynann Sibirya amanizmi olabileceini ve Sami halknn, Noel Babann bu
gne aktarlmasna araclk etmi olabileceini akla getiri
yor.

Ayrlma Noktalar Olarak Direkler Ve Aalar

Kutsal aalar veya bunlardan yaplan direkler, Orta
Dnyadan balatlan bir ykselmenin merdiveni olarak i
lev grebilir. "aman" kelimesinin anavatan Sibirya'da bu
aa, sklkla hu aac veya karaamdr. Bu, ormann de
rinliklerinde kutsal bir aalk alan iinde veya bir yurt veya
yuvarlak adrn duman deliine dayanm basamaklar
oyulmu bir direk olabilir. Ayn ekilde basamaklar oyul
mu bir direk, (SibiryalIlar gibi) davul yardmyla yapabile
cekleri ykselmeye balamak iin Gney Amerika ktasnn
gneyindeki Mapue amanlar tarafndan da kullanlabil
mektedir. (Resim 10'a baknz.)
Kaliforniya'daki Kzlderili amanlar bazen, Asya'da
aalarn ykselme amacyla kullanlmasna benzer ekilde,
trensel "yuvarlak ev"in merkezi direinden trmandkla
rm imgelerler. Merkezi direk, ksmen Orta Dnyay, Yukar
ve Aa Dnyalara balad iin bu evlerin en kutsal
ksmdr. Yine Sibirya'da, farkl dnyalar birbirine balayan
Dnya Aac veya Dnyann Direini temsilen, amanlarm
yurtlar veya yuvarlak adrlarnn tepelerindeki duman
deliklerinden bir fidan ykselir.
Ayrlma yerinin, Dnyann veya Evrenin Merkezi ol
masyla ilikili bir fikir olarak; amann aac veya direi
nin, Dnya Aac veya Dnyann Direi olmas birok yerli

125
toplulukta grlmektedir. Sibirya'daki birok amanik kl
trde Kuzey Yldz ounlukla, dier tm yldzlarn onun
etrafnda dnmesi nedeniyle, Dnyann Direinin tepesi
olarak deerlendirilir. Kuzey yldznn dier isminin, hem
Kuzey Avrupa'da hem de Sibirya'da, Kutup Yldz olmas;
bu iki terimin ve "Kuzey Kutbu" teriminin kkeninin do
rudan birbiriyle balantl olduunu gsterir.
Sibiryal Buryatlar arasnda yldzlar, Kuzey Kutbuna
iple balanm yava hareket eden bir at srs olarak
grlr. Benzer olarak, Hristiyanlk ncesi Almanlar ve
skandinavlar da, Odin'in atn balad "Yggdrasil"den
yani Dnya Aac veya Dnyann Direinden sz ederler.
Odin'in at, muhtemelen u anda bildiimiz popler ismiyle
kk ay (kk kepe) takmyldzyd ve son yldz Ku
tup Yldz veya Dnyann Direi olduundan, takmyld
zn sap ksm atn ipiydi.
Conibolarn dev pamuk aac (catahua) gibi Yggdrasil,
sadece Yukar Dnyaya uzanmakla kalmyor kkleri Aa
Dnyaya iniyordu. Her ne kadar Kuzeydeki Sami amanlar
da cad denilerek zulm grmlerse de, daha gney blge
lere gre Kuzey skandinavya'da amanizm daha uzun sre
varln srdrebildiinden, skandinav Yggdrasil mitinin,
amanizmden miras kalm olmas yksek bir ihtimaldir.
Bahar gneinin stc etkisini kutlamak iin kullanlan
Anglo-Cermen mays direi de bu gelenein bir paras ola
bilir. Danslar, tpk yldzlarn Kuzey Kutbu etrafnda dn
mesi gibi etrafnda dndkleri direin tepesine "iple ba
lanrlar". Yukar Dnyaya ykselmeye balamak iin Sibir
yalI ve baz Gney Amerikal yerli amanlarm bezen merdi
ven benzeri direkler veya aalardan trmanmalarna benzer
ekilde, halen daha Avrupa'da mays direine trmanld
grlmektedir. Gnmzde Cermen lkelerinde, mays
direine birbirine eit uzaklkta yatay halka taklabilmek

126
tedir. Ve bu motif, amamn el yapm direinde Yukar, Orta
ve Aa Dnyalar temsil etmek zere halka taklmas,
Moolistan'da devam etmektedir.
Yapraklar dklmeyen gndnm aacnn ("noel
aac") Amerika'ya, Dnya Aac geleneini skandinavya
ile paylaan Almanya'dan geldii belirtilmektedir. Bu, Hristiyanlk ncesi sve, Uppsala'daki pagan tapma yaranda
yapraklar dklmeyen devasa aa ile temsil edilen Yggdrasil'in ("yapraklar dklmeyen" Dnya Aacnn) min
yatr bir haras gibidir. Yapraklar dklmeyen Noel aa
cnn tepesine geleneksel olarak konan yldz, gnmzde
Beytllahim (Bethlehem) yldz olarak reenkame olmu
Kutup Yldzn artrmaktadr. Aac evreleyecek ekil
de dallara yerletirilen klar (eskiden mumlar), Kuzey
Kutbunun etrafnda dnen yldzlar hatrlatmaktadr. Ondokuzuncu yzyl noel aalarnn dallarna aslan melek
ler, Sibirya'da kk aa dallarnda oturduuna inanlan
Evenk (Tunguz) amanlann ruh yardmclar veya koruyu
cularn andrmaktadr; amanlar bu dallar kesip Dnya
Aacn temsilen evlerine dikerlerdi.
25 Aralkta yaplan modern Amerikan noel kutlama
lar, (Kuzey Yarkre) k gndnm tarihinden sadece
birka gn farkldr ve amanik unsurlar barndryor gibi
grnmektedir. Gnei, n kuvvetlendirmeye tevik et
mek zere, srekli beslenen K Gndnm (Yule) atei
gibi gnee dayal geleneklerin bir parasdr. Belki de g
nein bilind olarak onurlandrlmas sadece Sami amanizminde deil, gnmz Almanya'snda da srmektedir.
Benzer ekilde yaz gndnm tarihine yakn olan azizler
gn akam, yapraklarn dkmeyen byk bir aa kesilip
da banda topraa dikilir. Odunlar dik aaca yaslanarak
istiflenir. Bir odun yn oluturulduunda ate yaklr ve
bu ate, benzeri ateler yaklan dier da tepelerinden gr

127
nr. Geleneksel olarak, aileler ate etrafnda kutlama yap
mak iin toplanr. ocuklar, yaz arifesinde enlik ateinin
kvlcmlar ge ykselirken neeyle oynar. Hristiyanlk
ncesi zamanlarda, Almanya'da yaz gndnmnde da
balarnda yaklan enlik ateleri Romallar tarafndan rapor
edilmitir. Modern Almanya'da grtm yaz gndnm katlmclar, bugn da zirvelerinde yaprak dkmeyen
aalar etrafnda yaklan enlik atelerine bilinli bir akla
ma getiremediler.

Da Zirveleri
zole Pasifik adalarnda da, Samoanlar arasnda olduu
gibi, da tepeleri sklkla amanlann ayrlma noktalardr.
Aalk bir ayrlma yerinin, amanlar iin Dnya Aac ha
line gelmesi gibi; belirli bir da zirvesi, amann bilincinde
Kozmik Da haline gelebilir.
Kozmik Da, Sibirya ve Moolistan'daki amanik kltrlerce de iyi biliniyordu. Dnya Aacnn Kuzey Avrupa
mitlerinde Yggdrasil olarak bilinmesi gibi; Dnya Da veya
Kozmik Da, Hindistan ve Tibet mitolojisinde "Meru Da"
olarak bilinir. Sanskrite Mahabharata destanna gre mitsel
zamanlarda, ruhsal stat Narada Meru Da'na "yogann
gcyle" rmanmtr. Hindistan'da bulunduum srada
baz yogilerle, bu iki kltrdeki uygulamalar karlatr
dmz srada kefettiim gibi; Narada'mn ykselmesi, a
manik ykselmeyle zde grnyor.
Sylendiine gre bu Kozmik Dan ardnda mkem
mel bir lke olan mitsel Shambhala bulunur. O zamandan
bu yana birok insan, Shambhala'ya ulama umudu iinde
dnyevi keifler yaparak sradan gereklikte Meru Da'na
ulamaya almtr. Ancak, baarsz olmulardr. aman-

128
larn bildii zere, gerek mkemmellik lkesi, Orta Dn
yann ve sradan gerekliin tesindedir.

Gne Hzmeleri Ve Samanyolu

Kuzeydou Sibirya'da Yukar Dnyaya kmak isteyen
uki amanlar, duygulan uyandran bir yerde batan g
nein bulutlardan szlen mlanna odaklanrlar. Gne
nlar, Yukar Dnyaya kmaya balamak iin kullanlan
eimli bir yoldur. Benzer ekilde Yukan Amazonlar'daki
Cubeo halk gece ufkundan Samanyoluna trmanr.

Siklonlar, Hortumlar Ve Deniz Hortumlar

Yukar Dnyaya kmann bir baka yolu da siklon,
hortum veya deniz hortumlardr. 1890 ylnda amanist Ku
zey Amerikal Kzlderililerin yapt Hayalet Dansna ka
tlan Arapaho Kzlderililerinden Kansas, muhtemelen ar
ksnda bu tip bir deneyimi yanstyordu. Ykselmesini an
latt arksnda, bir kartal ruhu ile birleiyor, bir siklon
veya hortum iinde sarmal yaparak yukar kyordu:
Dnyorum
Dnyorum
Dnyann snrlarnda
Dnyann snrlarnda
Uarken uzun kartal kanatlarm takyorum
Uarken uzun kartal kanatlarm takyorum.4

129
Gkkua
Sibirya ukileri arasnda amann hafzasnda yeni
den canlandrd gkkua, Yukar Dnyaya giden kla-sik
aynlma noktalanndan birisidir. Baz amanik kltr-lerde
bu geit "gkkua kprs" veya "gkkua yolu" ola
rak bilinir. Benzer ekilde gkkuann yedi rengi, trma
nlacak yedi basamak olarak grlr.
AvustralyalI Aborjinler iin ideal gkkua, amann
bir su birikintisinden ykseldiini grd gkkuadr.
nk ayn yer, Aa Dnyaya inmek ve gkkua zerin
den Yukar Dnyaya kmak iin kullanlabilir. AvustralyalI
amanlar bazen gkkuamdan sanki bir halattan trman
yormu gibi karlar.

131
Blm VII

DAVULLA GKKUAININ
TESNE GEMEK
Batllar Yukar
D nyaya kyor
Yeryznden ge ykseldim.
Gkkuanda yryorum.
Tuvali gk amannn.kutsal arksl
ki dnya arasnda dolatm
Ve gidenleri daha iyi anladm
Bayar Dugarov, Buryat aman airi2,

Tuva'daki ve Sibirya'nn baz kesimlerindeki "gk amanlan", Yukar Dnya almalarnda uzmanlamtr. Tuvallar iin bu amanlar, hem gerek anlamda hem de me
tafor olarak, btn amanlar arasnda en yksek mertebeye
sahip olanlardr. Zihin deitiren maddeler kullanmazlar,
sadece davul ritmine baldrlar. Modem Bat Kanada'da
Beaver Nehri yaknlarndaki Atabakan (Athapaskan) halk
da "cennete giden patika" da ykselirken sadece davul kul
lanr. Keza ili'deki Mapue amanlan da merdivenlerin
den trmanarak ykselirken kullandklar tek ey davuldur.

132
Ykselmeye Hazrlk
Yerli amanlar tarafndan kullanlan eitli aynlma
yerleri ile birlikte ykselme talimatlann alan Batklar, yk
selmek iin kendi yollarn seerler. Hem Batllar hem de
yerli gk amardan iin en popler balama yerinin gkku
a olduu grlmektedir.
lk grev olarak, keif yapmalan ve bulduklann rapor
etmeleri istenmitir. Bata belirlenen bir grev veya amala
yola kmak, amanik yolculuklar ile "geziler" arasndaki
tanmlayc farktr.
Yukar Dnya hakknda, burann katlar veya katman
lar olduundan baka bir bilgi verilmemitir. Ykselmeler
srasnda szl rehberlik yaplmamtr (davul sesinden duyulmayabilirdi). Katlmclara oraya nasl varacaklar basit
e aklanm ancak ne bulacaklar sylenmemitir.
renciler ou kez, Yukar Dnyann nitelikleri hak
knda merakl olsa da; oradakileri kendi balarna kefet
meleri gerektii sylenmitir. Kullanlan yntemler temel
olarak Ek A'da aklanm olanlardr: "Yukar Dnya Dene
yimlerinin Karlatrmas."
Temel amanizmin ilke ve uygulamaryla tutarl ola
rak ykselme hazrlklar en asgari dzeyde tutulmutur ki
renciler yani "Batklar" beklenti iine girip artlanmasn
lar. rnein, nden verilen bilgilerde sadece "Yukar Dn
ya" terimi kullanlm, "gk/ cennet" "gkler/ cennetler" ve
ya "gksel/cennetsi" terimlerinden ne sz edilmi ne de ima
edilmitir. Benzer ekilde tannsal varlklarla muhtemel rast
lamalardan da kesinlikle sz edilmemitir.
Bu yolculuklar, birer "gdml meditasyon" deildi
ve rencilerin duyabildikleri tek sradan gereklik sesi tek
dze davul vurularyd. Ama, rencilerin kendi z de
neyimlerini yaamalaryd.

133
Gney Sibirya'nn Tuvali gk amanlar gibi Batllar,
zihin deitiren maddeler kullanmadan ykselmitir. Ayr
ca ounluu, Yukan Dnyaya daha nce hi ykselmemitir. renciler, neredeyse hepsinin atalan Avrupal olmak
zere, Amerikal ve Kanadallar ile Birleik Devletleri ziya
ret eden AvrupalIlardan oluuyordu.

Bu Batklarn Deneyimleri Hayali Miydi?

Yerli amanlar, yolculuklarm tamamen gerek olarak
deerlendirirler. Ama balangta, birok Batl iin yksel
melerini hayal glerinin tesinde bir ey olarak kabul et
mek olduka zordur. Deneyimli olanlar, teknii kapsaml
olarak uygulamak suretiyle baka bir gerekliin var oldu
unu rendiklerinden, bunu kabullenmede bir sorun ya
amazlar. Bu blmde verilen ykselme bildirimleri genel
olarak bu deneyimi ilk kez yaayanlara aittir.
Bu deneyimler sadece hayal rn m? Bu soruyu
okuyucularn kendileri cevaplamas gerekiyor. Bunu baa
rl bir ekilde yapabilmeleri iin "amanik ifa" kitabm
okumalann tavsiye ederim,

Batklarn Ykselme Bildirimleri

Aada benzer olarak, Yukan Dnyaya gidip keifte
bulunmalar istenmi baz Bal amanizm rencilerinin
deneyim rnekleri bulunmaktadr. Baz deneyimler temala
rna gre gruplandmlmtr. lk grup aynlma yerine gre
belirlenmitir; gkkua.

134
Gkkuandan Ykselme
Gkkua zerindeki Vagon
rencilerimden birisi, Yukar Dnyaya gidi gzer
gh olarak bir gkkua semi olan sveli bir kadnd-.
Yayn tepesine vardnda gmbrdeyen eski bir ahap va
gonu fark ederek irkilmiti. Vagonu eken hibir ey yoktu,
ne de iinde birileri. armt. Gkkuann tesine de
vam eden yolculuundan dndnde, hibir fikri olma
dndan, vagonun anlamn sordu bana.
Kesin olarak bilmediimi ama Thor'un vagonunu daha
nce duyup duymadm sordum. Duymamt. skandinav
mitolojsine gre tanr Thor'un, gk grltsn yaratan
gmbrtl sesiyle tahta bir vagon iinde gkkua bo
yunca hareket ettiini anlattm. ard ve zellikle heyecan
duydu. nk Thor isminin sve'te bayanlara verilen ver
siyonu olan Tora ismine sahipti.
Bu almay srdren kiiler birok mikro mucizeye
tamk olur. Gemite olan eylerin halen daha drd,
kaybolan kutsal bilgilerin geri kazanlabildii bir tann ve
tanralar dnyasna girebileceklerini anlamaya balarlar.
amanik yolcu tanrlarn lmediini kefeder.

Gkkuann zerinde Gzel "Sihirli Bir Yer"

Ve lahi Mzik
Bu Batl, amanik yolculuk davul kaydm dinlerken
hatrlad bir gkkuandan trmanmay semiti. Davul
kaydm dinledii odada alan herhangi bir "sradan ger
eklik" mzii yoktu. E zamanl anlatm yntemini kulla
narak deneyimlerini gerekletii anda kaydetmiti.
Gkkuan trmanyorum; altmda yumuack uzam-

135
yor, sanki ipekten. Beni yukar eken bir g hissediyorum.
Aada tepeleri ve bir yol gryorum. Gkkuamdan
yukan trmanyorum. Yukanda bulutlan gryorum. Beyaz,
gri ve pofuduklar.
Gkkuann tepesine varyorum. Bir buluta basyo
rum. Arlm ekebildii iin aryorum. Bulutlar ara
snda yryorum.
Bulut tabakasndan yrynce Yukan Dnyaya alan
gei blgesinden veya "setten" ayor. Bu set (daha nce
bahsedildii zere) geirgen bir zar gibi baka biimlerde de
olabilir. Anlatt daha sonraki setler, Yukan Dnya katlar
arasndakiler olup genellikle daha zayftrlar.
Bir kartal bana doru uuyor. "Neredeyim?" diye so
ruyorum ona.
Bana, "Yukan Dnyadasn." diyor.
imdi Yukar Dnyadaym, byk kartal kanatlanmla
gittike daha yksee uuyorum.
Daha, daha yksee doru szlyorum. Yksekte
uan insan- ku gibi tanrsal varlklar gryorum.
Kartal kanatlarnn zerinde baka bir setten geiyo
rum; ormanlar, aalar ve doayla karlayorum. Ama o
kadar sade bir manzara deil. Daha da yksee uuyorum.
Halen uuyorum. Sanki gnei anyormuum gibi hissedi
yorum.
Baka bir kata geiyorum. Gece vakti, yldzl bir gece
g. Gneimizin varln hissedebiliyorum. Kendimi tu
haf hissediyorum. Utuka kozmik kuvvetler tarafndan
nlar sayor gibi hissediyorum: sannm amanik glen
me gibi bir ey. ok gl ama ayn zamanda nazik hissedi
yorum. Halen daha ykseklere uuyorum. Uzayda her tr
enerji var. Gne rzgrlar. Ik ve her tr enerji var. Sadece
yksee daha yksee szlyorum.
Zaman yavalam gibi. Her ey gerekten rahatlam

136
gibi. Bulutlarn etrafnda ylece asl kalyorum. Sanki
havaya kalkm gibiyim.
Sadece uuyorum. Yksee, daha yksee, bir setten
brne... Bu katlarn bir snr var m bilmiyorum.
Parlak bir k fark ediyorum. Ikla kaynamak iin
yukar uuyorum. Geri dnmek zor olacak. Gerekten iyi
vakit geiriyorum.
Uuyorum, szlyorum, uuyorum. I hissediyo
rum. Daha da yksee uuyorum.
Baka bir setten geiyorum. Parlak bir k. Evrenin
temelde iyi olduunu hissediyorum.
Yukar Dnyadaym. Buras gzel. Sanki gzel, yzer
bir ada. Her tarafn saran parlak bir k var. Sihirli bir yer.
Daha da yksee umaya devam ediyorum. Kanatlar
ok byk. Fonda ilahi bir mzik duyuyorum. Krelerin
mzii. Uzayda ses olmadm sanrdm.
Geri dnme vakti. Geri dnlmesi gereken uzun bir yol
var. Geriye doru szlyorum. Bir siklon iindeyim. Bir
bulut tneli. Dnyalardan geriye hzla geiyorum. Geri
dnyorum.
u anda konumakta zorlanyorum. Bana iletilen
mesaj: Her ey birbiriyle ilintili. Halen daha havada gibiyim.
Gerek anlamyla.

Gksel Korolar Ve lahi Mzik

Bir nceki rnekte olduu gibi Batllar ykseldik
lerinde sklkla "gksel korolar", "ilahi mzik" veya "kre
lerin mzii" gibi "dnyevi olmayan" bir ark veya mzik
duyarlar.
Benzer olarak, Amazonlarda Conibo halk arasnda
1961 ylnda ilk kez ayahuska itiimde (amann Yolunda
rapor edilmitir) yukar ykselirken "hayatmda duyduum

137
en gzel arky" duydum. Burada bilin halini deitiren
bitki veya tekrarl davul ritminin etkilerinden daha fazlasn
deneyimliyoruz: Varl, kullandmz kapya bal olma
yan baka bir gereklie geiyoruz.
Aada monoton davul ritmiyle ykselirken gksel
veya ilahi koro ve mzikler duyan Batklarn rnek bil
dirimleri yer almaktadr. Her zaman olduu gibi "gk,"
"gkler," "mzik" ve "ark" szleri daha nceden belirtil
memi veya ima edilmemitir. Yolculara, Yukar Dnyaya
ykselmeleri ve neler bulacaklarna dair etraflarna bakma
lar haricinde bir grev verilmemitir. Aada profesyonel
bir psikoloa ait beyan bulunmaktadr.
"Hayal Edilebilecek En Gksel Mzik"
Yldzlarn ortasndayken artc bir ekilde mzii
duymaya baladm. Drst olmam gerekirse, Profesr Harner'm i arkadalarndan birisinin gksel mzik alan bir
kaset atn dndm. Gzlerimi ap grmek istedim
ama yapamadm. "Eer" dedim "mzik teypten deil de bir
ruhun hediyesi olsa ne olur?" Tamamen mzie odaklan
dm; ilk olarak fltler ve ardndan gelen borular duydum.
Mziin gzellii ve netlii beni irkiltti. Borular, kornolarla
birleti ve canl bir viyolonsel ve telli alg blm elik etti.
Mutlak bir ilahilikteydi; her bir notasn hatrlayabilmeyi
veya kaydedecek bir aracm olmasn istedim. Bir mzisye
nim ve bunun imgelediim i mziim olmadn biliyor
dum. Odann iinde tamamen canl bir performanst.
Mzie dalmken halen yolculuk ettii fark ettim.
Uzakta byk dairesel bir stadyumdan, amfitiyatrodan par
lak beyaz k huzmeleri evrene doru yaylyordu. Mzik
buradan geliyordu. Stadyuma yaklatmda, nce yava
sonra byk bir hzla dnmeye balad. Yap, ince bir disk

138
haline dnt, kutsal sinyaller diskin merkezinden duyulabiliyordu, birbiri pei sra. Mzik gittike ykseldi ve yap
grlemeyecek kadar hzla dnd.
Galaksi haricinde grlecek baka bir ey yoktu. Ve
ebedi mzik vard, hayal edilebilecek en gksel mzik. Geri
dn sinyalini (davul) duyana kadar gzelliinin keyfini
kardm. [Davul] ruhumu ve kalbimi gelitiren bir deneyi
me kap amt. Bu basit tekniin bu kadar youn bir dene
yim yaatmasna da armtm. Bu mzii yeniden duy
mak istiyorum. Davulun beni gtrecei yerleri grmeye ve
duymaya can atyorum.
Yine bu ve dier katlmclar, "gdml meditasyon"
yapmamlard; nk yolculara ncesinde en yaln yntem
talimatlan haricinde herhangi bir ey verilmemi ve onlar
nelerin bekliyor olabilecei sylenmemiti. Ayn ekilde yol
culuklar esnasnda "seslendirme" yaplmam veya talimat
lar verilmemitir. Ama, katlmclarn en st dereceden
kendi z deneyimlerini yaamalaryd.
Unutulmas G Ve Dramatik Melodi
Aada, Yukar Dnyaya ilk kez ykselen ve gzel bir
mzik duyan bir baka kiinin bildirimi yer alyor.
Balangta bir ayrlma noktas bulma konusunda ra
hatlk duymakta zorlanyordum. ocukluumun getii
evin bacasndan veya Tamalpais dandan ykselme arasn
da kalmtm. Sonunda Tamalpais dana doru kuvvetli bir
ekim hissettim ve olduka kolay olduunu fark ettim. SanFrancisco'nun zerinde biraz kalarak krfezin gzel manza
rasn seyrettim.
Az bir zaman sonra srtst pozisyonda yukar doru
szldm grdm. Bir bulut veya sis katmanndan ge
tim ve her yerin mat gri olduu tanmlanamaz bir yere gel

139
dim. Buradaki en ilgin ey duyduum mzikti. Tek bir ke
man tarafndan alnan gzel ve unutulmas g bir melodi
gibiydi. Bu mzik, yolculuumun en dramatik ksmyd.
Atlye almasna katldmz odada birilerinin fiilen bir
alg aleti almadna inanmam bana g gelmiti. Dier
katlmclara mzii duyup duymadklarn sormak istemi
tim. Birka tanesi mzik duyduklarm paylasalar da duy
duktan farkl seslerdi.

ark Ve lahi
Aadaki yolcu, ark syleyenlerle ilgili bir deneyim
yaam ve Yukan Dnyada kendisini bekleyen kiiler oldu
u eklindeki yaygn hissi bildirmitir.Kendimi kristal, elmas ve mermerden yaplma kpler,
kebentler, eitli geometrik ekillerden oluan bir ortam
da buldum. Buras sert ve souktu. atlaklar, formlar ve
yanklar arasnda yolumu aryor gibi hissediyordum. Birden
kendimi bir avlu veya verandada buldum. Buras, 90 santim
geniliinde yuvarlak s bir havuz bulunan beyaz mermer
bir yerdi. Havuz etrafnda, havuza bakan kavisli banklar
vard. Havuzun merkezinde altn bir kadeh veya tas du
ruyordu; yzeyi mcevherlerle kaplyd, belki ii de mcev
her doluydu. nmde sanki Gregoryen bir ilahi syleyen
erkek sesleri duydum ve kadn seslerinden oluan bir koro
arkamdan cevap verdi. Dikkatim soluma kayd ve birka
admla inilen mermerden baka bir aklk grdm orta
snda alevler olan bir kse veya ukur vard. Ateten getim,
canllk hissettim, kayglanmadm.
Sonra insanlan fark ettim onlar yallar veya byk
babalar olarak biliyordum. Beni bekliyorlard. Belirli kiile
rin (sradan gereklikten bildiim) orada olup olmadm
sordum; sa ve bir Hintli guru Paramahansa Yogananda. Ba

140
na daha yksek bir katta olduklarn sylediler. Yaplan tm
iletiim telepatiyi gibiydi.
Sonra kendimi fark ettim. Kahverengi deriliydim ve
nem tayan, krmz kuakl beyaz bir tren giysisi giyi
yordum. Yallar etrafm evirdi ve aniden sama baktm;
altta geni ste doru daralan tepesi dz bir piramidi and
ran bir merdiven vard. Tepede bir sunak grdm.

Ak Ve Gzellik
Byk bir ku beni ald ve ruhsal evimden uzaklara
uurdu. Orada, etrafmdaki dier hafif varlklarla yaayan
hafif bir varla dntm. "Doumumdan nce neredey
dim?" diye sordum. Bu hafif varlklar beni, ok yeil bir ye
re doru baka bir yolculua kardlar Gel, inanlmaz
gzel, sradan gerekliktekine benzemeyen bir yeillikti.
Hibir zaman hayal edemeyeceim gzel bir ormand. na
nlmaz derecede gzel ve yeildi; cennetimsi bir kokusu
vard ve aalar mzikle mrldanyordu. Bir oda bulunan
ormann merkezine gtrldm. Bu orman odada oturdum
ve etrafma bakndm; beni besleyen ve seven ormann sev
gisiyle ykamyordum. Sonra yukarya karldm, yeilden
daha daha yukar; bana birbiri iinde halkalar gsterildi,
hepsi de sevgi halkalar olan ve hepimizin sevgi olduunu
gsteren halkalar. Daha nce hi byle bir sevgi grmemi
veya hissetmemitim ve ok yeildi. Sradan gereklikteki
aa sevgimin bu yerden geldii ve sradan gereklikteki
aalarn her zaman sevgi dolu olduu gsterildi. Buradaki
aalar bize sevgiyi gsteriyor; gezegende bu sevgiyi bizim
iin tayorlar. [Geri dn gsteren hzl davul vurular.]
Yeil bir letafet ve sevgiyle hafif bir varlk olarak sra
d gereklikteki ormandan gelmiim gibi grnyor.
Olaanst gzel!

141
Deiim Geirmeyi (Metamorfoz)
renmek Ve ark Syleyen Sesleri itmek
lk yolculuum Yukar Dnyaya idi. Bir dam tepesin
deki eski mee aacndan trmandmda beni alp gide
ceim yere gtrecek ahini bana doru alalrken grdm.
Hava akmlar arasnda onu kk bir ocukmuasna
yukarlara srdm. Srndan inmem ve kendi bama u
mam iin beni cesaretlendirdi; maddesel bedenimin dnda
hafiflii ve zgrl deneyimledim. Yksee, daha ykse
e, d evrene doru szldm. Hi aba harcamadan hava
da seyrederken Ejderha beni ald ve paralel bir giri kap
sndan altn renklerde bir bekleme odasna uurdu. Dn
yadaki rasathanelerde olduu gibi cam bir kubbe vard.
Kendimi havada yzer vaziyette, bilgi kitaplarndan oluan
bir ktphanenin ortasnda buldum. Buras yeni bir "be
den" duyumsadm bir yerdi. Bir dnm geiriyordum:
eski duyularm brakp, yenilerine sahip olmay rendi
im bir deiim.
Daha sonra yere indim ve bir tnele alan bir kapdan
getim. Bu giriin sonuna ulatmda tllerin arasmdan ge
erek canl renklerde tepeler, bulutlar ve gkyznden olu
an gzel ruhani bir manzaraya ulatm. Ayn k saan
tonlarda fskiyeli bir emeye geldim, sesler duydum, ardn
dan bir kadn ve bir erkein yzlerini grdm. Bana soyun
mam ve temizlenmem iin, beraberimde getirdiim eyler
den temizlenmem iin sulara girmemi sylyorlar gibi
grnyorlard. Sonra bedenime dokundum. Halen daha
dnyevi bir beden gibiydi ama artk effaft ve enerji ile
ldyordu. Ellerim yeni bedenimin iinden geti. emenin
havuzuna girdim ve gkkua rengindeki sularn her yn
den stme yamasn deneyimledim. Ben, eme oldum.

142
Herey yemden dzenlendi ve her trl hastalktan kurtul
duuma dair tam bir his duydum. ark syleyen sesler
iittim. Havuzdan ktm ve parlak la giydirilmi kuku
letal varlklar beni ortalarna ald. Bir girdap sesi duydum
ve girdapla btnlemeye davet edildim. Hi tereddt et
meden yukarya doru yolculuuma hazrlk olarak yeni
den yaplandrlmak zere iine girdim.

Kristallere Ve Kristal Mimariye Ykselme

Aadaki rnekte ykselen kii, k huzmelerinden
yardm alyor. Yukar Dnyaya ilk kez ziyarette bulunan bu
kii, (bulutlar arasndan aaya doru yan) k huzme
lerinden ykselmenin Sibirya ve Avustralya'daki yerli a
manlar arasnda popler bir teknik olduundan habersizdi.
Sz konusu kii hemen ardndan bir kristal stun ve kristal
merdivenle karlayor. Ve yine AvustralyalI Aborjinlerin
sklkla Yukar Dnyada kuvartz kristalden oluumlar
bulduundan habersizdi.
rnein, AvustralyalI tanrsal retmen Baiame ile Yu
kar Dnyaya yaplan yolculuklarda karlalr. Devasa bir
kristal zerinde oturur ve ziyaretilerini gkyz veya
Yukan Dnyaya balamak iin sv kristal veya "katlam
k" ile inisiye eder. Kuvartz kristaller, dnyann birok
yerindeki yerli amanlar tarafndan kutsal saylr ve kulla
nlr.
Yukan kmak iin bir baca kullandm. Setten geti
imde sanki bulutlarn zerinde yryor gibiydim. Birden
tepemde bir k kayna ve ondan aa szlen k de
metleri grdm. Bunlar daha yksee kmak iin kullan
dm ve bir delie ulatm. inden getim ve ubuk ubuk
kristalden bir stun etrafnda aheste aheste dans eden me
leklere benzer eyler grdm. Stun ok parlak ve effaft;

143
yaps Roma fasces'ini (denekler demeti; bir baltann b
a darda kalacak ekilde etrafnn deneklerle silindir
eklinde sarlmasyla yaplan otorite simgesi) andryordu.
Burada bir sre kaldm.
Ardndan bir kristal merdiven belirdi. Merdivenden
trmandm ve krallarn eski Avrupa'da kullandklar trden
bir kalenin merdivenlerine ulatm. Sonra yok oldu. Bir
nceki kattaki halya geri dndm ve buraya geri geldim.
Not: Yukardaki macerada bu Batl kendini bir nokta
da uan hal kullanrken buluyor. Bu benim, iitsel uyarm
la birlikte fiilen uyguladm bir teknik; Yakn Dou'ya ait
eski bir amanik uygulamay andrr.

Kristal ehir, Altn Merdivenden Trmanma,

Geri Dn Denmesi
Bu kii daha nce Yukar Dnyaya ykselme deneyimi
yaam ancak Orta Dnyada varolan bir yerden ayrlma
sna ilikin eitim talimatna uymamtr. Bunun yerine, Yu
kar Dnyada bir yerden ayrlmtr (ilk kattan). Ykseldi
inde bir kristal ehirle karlar, daha yksee kmay is
tediinde altn bir merdivenden trmanmas gerekir ve ona
"u an iin yeterince ey grd" ve "daha ileri gidebil
mesi" iin daha fazlasn renmesi gerektii sylenir. Buna
armadm. Daha fazlasn renmesi gerektii ile yksel
me talimatlarnda sylendii gibi Orta Dnyadan ayrlma
d olgusu belirtiliyor. Bu bayann deneyimi bana Eski
Ahit'teki Yakup'un merdivenini ve ileriye gidememesini ha
trlatt. Acaba hikyeyi biliyor muydu?
G hayvanmla Yukar Dnya'da her zaman balad
m noktaya gittim. Buras, entikli beyaz duvarlar ve ifal
havuzuyla gzel kk bir maarayd. Maaramn solunda,

144
hemen girdiim yerde, ok yksek bir zirveye kan bir pa
tika var; buradan btn evreni grebiliyorum ve bolua
"girebiliyorum". Zirveye kyorum ve daha fazlasnn gs
terilmesini istiyorum. Bu zirveden, baka bir zars tabaka
iine geiyorum, kendimi Yukar Dnyann ikinci katnda
buluyorum. Burada bir adamla tanyorum; bu adam atl
yeye kabul edildiime dair yazy aldm gn ryama giren
adam. Bana, baka bir hayattan babam olduunu ve kendi
siyle ilgili daha fazla ey kefedeceimi syle-miti.
Beni Kristal ehre gtrd; burada sanki bir eit rehber/koruyucuydu. ehir, kaymaktamdan uurumlarla ev
relenmi ok geni bir vadideydi. ehir tamamen kristalden
yaplmayd. Her yapnn rengi farklyd (effaf, pembe, mor,
mavi, yeil, altn, vs.). Bazlarnn iinden su akyor, bazlanndan rzgr esiyor, bazlan scak bazlar souktu, ancak
her biri o kristalin titreimini uyandracak ekilde mkem
mel bir tasanma sahipti. Her bir yap, bir katedral gibiydi ve
o kristalin titreimine uygun mrldanan ruhlara sahipti.
Vadinin sonuna kadar yrdm ve kaymakta uu
rumlarn sana getim. Burada, ucu sonsuzlua alan en
gin bir yoku vard. Yokuta kutsal bitki bahesi vard.
Bir sonraki kata gemek istedim. Oraya gemek iin al
tn bir merdivenden trmanmam gerekti. Merdivenin tepe
sinde zars tabakadan getiimde kendimi devasa beyaz bir
lotus ieinin zerinde dikilirken buldum. iein merke
zinde ok sayda varlk vard anacak kim olduklarn gre
medim. Tek kefedebildiim, burada hareket etmek iin
yzme, yrme ve dansn bir karm gerekiyordu. Yer aya
mn altndan kayd ve maddesel olanla maddesel olmayan
arasndaki ayrm bulanklat.
Sonra birden bire imdilik yeterince ey grdm ve
birinci kata geri dnmem ve daha ileri gitmek iin daha
fazla ey renmem gerektii sylendi.

145
Yukar Dnya Katlarn Kefetmek
Aadaki bildirim grubunda, her bir atlye veya se
miner katlmcsna aym grev verildi; Yukar Dnya kat
larn aratrmak. Her birisi katlar ve ierdiklerine ilikin
olduka farkl bilgilerle dndler. Bu, Yukar Dnyadaki
sra d gerekliin nemli bir yndr. Daha nce belirt
tiim gibi herkesin kiisel birikimi farkldr. Dolaysyla ruh
sal olarak ayn deneyimi (yani mkemmel bir deneyim) ya
ayabilmeleri iin tam olarak her bir bireye gre uyarlan
mas gerekir. Sra d ve sradan gereklik arasndaki fark
lardan biri de budur; sradan gereklikte, ruhlar tarafndan
bir mkemmelletirme yaplmaz.

Katlar Arasnda Ykselirken Kaydedilen Deiiklikler

Burada, Yukar Dnyann ilk katndan ykseldikten
sonra kiinin neyle karlatna dair ksa bir "siyah beyaz"
bildirim verilmitir.
Kat 2: Buras Kat l'e benzer grnyor ama daha ince
ve hafif bir yer. Burada George VVashington, Sokrat, Plato ve
dierleri gibi baz tarihi kiilikler var.
Kat 3: Buraya, Fuji Da gibi koni benzeri bir dadan
ykselerek ulatm. Buras daha da hafif. Neler olduunu
grmekte zorlansamda insanlarn bulunduunu fark ettim.
Kat 4: buras daha kl. "Madde" daha ince. Uzun
sre baslan akorlara benzeyen "mzii" duydum. Byk
bir koro tarafndan sylenir gibi arklar duydum.
Kat 5 - 6 : Bunlar benzerdi. Mzik deiti ama devam
etti. Ama biimleri gremedim veya ayrt edemedim.
Kat 7: Burada dev bir kreyi, gnei fark ettim. Ama
gne scak deildi. Gnee ekildiimi hissettim. Gnee

146
ekildiimde bedenimin son zerreleri de buharlat. Bede
nimi hi hissetmez oldum. Ancak, halen daha bireysel bilin
cimin farkndaydm. Saf nee ve bantan beni ayran tek ey
bu son bireysellik krmtsyd.

Birok Kattan Gei Ve Hereyi Saran Sevgiyi

Deneyimlemek
Karanlk veya renkli k enerjisinden oluan onbe
gei blgesinden (veya kattan) getim. lk olarak karanlk
ve (karanlk boyunca) bir ala temas ettim. Bu katmandan
birka mor k olan daha karanlk bir yere oradan yeil
klarn olduu daha karanlk bir katmana getim. Karanl
n iinde yukar doru mor bir girdap enerjisiyle devam
ettim, sar yeil bir enerjiyle daha da yukar ktm.
Bu noktada, muhteem harmonik bir tmya sahip iki
sesli bir koro iittim. Daha da yukar ktm, grm
temizleyen mor k enerjinin olduu daha fazla karanlkla
karlatm. Bir sonraki katmanda daha fazla karanlk ve gri
sis vard, bir sonraki yine karanlkt ve mor enerji vard.
Bu noktada arkama dnp geldiim yere (Dnya)
bakmaya karar verdim. Tm bu getiim inanlmaz k g
karmn grdm. ok ama ok gzel ve ok boyutluydu.
Dnyay gremedim. Ancak, yaylan evrensel hayat ener
jisinin iinde varln hissettim. (Grdm) bu siyah fon
iinde sadece temden berimden yzen renkli enerjileri gr
dm; yeil, san, mor. (Dnyaya) geri dnme isteim yoktu).
Sadece sevgiyi hissettim; ok youn ve her eyi saran sevgi.
Bir sre sevginin iinde bekledikten sonra yolcuuma de
vam etmek iin etrafmda dndm ve koroyu yukarya ka
bartl, nokta nokta sisin iine doru takip ettim. Bu noktada
geri anldk. Ben de bu karanlk ve girdap gibi dnen
renkli enerjiler arasndan Dnyaya geri dndm.

147
Dnen Silindir Boyunca Gittike Parlaklaan Katlar
Gerekten hzl bir ekilde ykseldim. Gittike parlak
l artan bir dizi kattan getim. Griden beje, bronza, altna,
sarya, siyahtan beyaza... Birbiri ardna ok hzl bir ekilde,
sanki dnen bir silindir gibi... Nihayet beyazdan sonra bir
eit kristal renge vardm. Kristal rengi uzaya.
"Buras gidebileceim en uzak yer mi?" diye sordum.
Kristal rengi uzayn bir yan ald ve yldzlar gsterdi
bana. Bunlar bildik takmyldzlar deildi ve bilmediim bir
ekilde etrafa yaylmlard. Yldzlardan birisi bana gel ia
reti yapyor gibiydi, ona doru hzla gittim ve olduka farkl
bir dnyaya vardm.
Eer hayal edebiliyorsanz, btann mukimleri safir
nlemler gibiydi. Kendi boylannn drtte biri mesafede ha
vada yzyorlard ve oluturduklar mimari bir dzen
vard. Tam onlarla konuabilmeye balayacaktm ki beni
geri aran davul vurular balad.
Bu seyahatte, birok lme yakn deneyimde olduu
gibi, kii gittike parlaklaan kl bir tnel boyunca (bu du
rumda dnen bir silindir) ykseliyor. Yedi farkl renk tonu
na sahip kattan getikten sonra safir inanlarn dnyasna
vanyor ve onlarla konumaya balyor. leride yapaca
seyahatlerde bu konumalar srdrebilir.

Odin Ve Tanrlarn ecei

Altm sslemeleri olan mavi bir pelerin giymi ve altn
bir balk takm, omzunda kartal olan bir adam tarafndan
karlandm. Onunla birlikte byk bir saraya doru yr
dm; burada birok saray vard. ok sayda insan uzun bir
salonda daire eklinde oturmulard ve yerde bir kurt yat

148
yordu. Bana gzel bir kadeh iinde bal likr-tanrlarn
iecei- ikram ettiler.
Adam, Odin olduunu syledi. Bir yannda Sigrun
isimli bir adam ve dier yannda isimleri Lara ve Kristin
olan iki kadm vard. Beyazlar iindeydiler. Ona tm bu insanlann kim olduklarn sordum; bana, ailem olduklarn ve
birouyla daha nce tantm syledi.
Sonra uzun bir masa kuruldu ve ben bana adamla
birlikte oturdum, bir yandan da Odin olamayacan sy
leyip duruyordum. Beni oradaki insanlara tantmasn iste
dim. Byk kseler iinde masaya meyveler konmutu,
peynir ve ekmek de vard.
Sonra arazide yrmek iin ktm. Kale, gzel bir g
ln zerindeydi ve bir tepede apartman benzeri yerler olan
geni araziler vard. O (Odin veya benimle yryen birisi)
buraya her zaman holukla kabul edildiimi ve ne zaman
istersem burada kalabileceimi syledi. Babam orada gen
bir adam olarak grdm. Amma ve Sigrun'u grdm.
Parlak, ak ve ok gzel bir yerdi ve birok insan var
m gibiydi. Bir para btn bunlardan bunalm hissettim.
Geri dn zaman geldiinde halen daha insanlar ve
araziyi kefediyordum.
Ayrlrken olduka duygusallatm ve orada olmay
sersemletici buldum. Sanki ok fazla gelmiti. nsanlarn
kim olduunu bilmek istiyordum ve kafam karmt. Ayn
zamanda kabul grm ve holukla karlanm hissediyor
dum.

Taht Odas Ve Ta, Ruhsal Bir Sunuyu Yemek

Bu deneyimde kii, ruhsal bir aileye ait olduunu ve
"btn formlarn, bu ruhsal ailenin ifadesi olarak kullanl
dm" kefediyor. amanik kltrler ve mitlerde teki dn

149
yalardan yiyecek kabul etmek genellikle nemli bir olay ola
rak deerlendirilir.
Geceleyin gkyznden yukan ktm, yldzlar ve
hayvan formlarn getim. Bu formlar deikendi, ben yan
larndan geerken bir formdan dierine dnyorlard.
Bana u sylendi: "Btn formlar bu ruhsal ailenin ifadesi
kullanld. ok byk ve gl bir ruhsal aileye aitsin."
Umaya devam ettim ve Samanyolunda ve tesinde
dnm geiren hayvan formlan grdm. Nihayet, ind
beyazlnda, k saan bulutsu silindiik bir yere vardm.
Ardndan byk Roma tipi dairesel bir salon fark ettim.
inde dnen bir ark bulunan fskiyeli bir eme grdm.
[Bir ruh] unlar syledi; "ark, bu ruhsal ailenin bir sem
bol." Salonda, yeryzndeki farkl kltrlere (Msr, Maya,
Tibet, Japon, in ve dierleri) ait giysiler giymi birok var
lk vard.
Sonra inci ve altns renklerde parldayan birok katla
evrilmi byk bir i avlu grdm. Her bir katta birok
oda var gibiydi. Bu odalara bakmadm, aksine Roma tipi
byk salona balanan yere geri dndm. Buramn kale
benzeri bir komplike bir yap olduunu fark ettim. Zeminde
baka bir bina vard. eri girdim ve muhteem bir salon
grdm. Bir ark (halka) eklinde yuvarlak bir masa bu
salonu doldurmutu.
Masaya oturdum ve bana yemek verildi. Servis yapan
birileri yoktu, yiyecekler ylece masada beliriyordu. Masa
nn yzeyi, bir konveyr band gibiydi. Samdan ardarda
tabaklar birbirini izliyordu. lk olarak karl tepeli bir da
sunuldu, sonra bir orman, bir da deresi, her trl sebze ve
sradan gereklikte (SG) olan dier yiyecekler. Yanamdan
yalar szldn fark ettim. nk mteessir olmutum.
Bana sunulan yiyecekleri yedim. Ayn zamanda SG'deki
evimin grntleri gelmeye devam ediyordu. SG hayatmn,

150
bana yerilen ruhsal gdalarla devam ettirildiini anladm.
SG hayatmn ierdii eyler, ruhsal evimdeki olaslk ve
gerekliklere karlk geliyordu.
Ayrca dnm geiren birok hayvan ve bina grn
ts grdm. Son olarak, dini semboller ve ikonlardan olu
an bir tabak sunuldu. Yeryzndeki btn alar ve mede
niyetlere dini semboller ve kutsal yerlerin boyutlu bir
kolaj gibiydi. Byk bir honutluk iinde bu zel sunuyu
"yedim". Sanki, insan rknn tm dinlerine ait z ve bilge
lik bana verilmi gibiydi.
Ardndan bir taht odasna gittim. Bir ta ile etekleri
yeri spren bir pelerin verildi; hepsi taze pembe gllerden
yaplmayd. Btn evren iimdeymi gibi hissediyordum.
Bu ok onur vericiydi.
Ardndan, gece gnde daire eklinde dnen gller
gsterildi. Sanki tomurcuk gllerden bir zincir gibiydi. B
yk tek bir kozmik halkada, dier ok saydaki ruhsal aileye
balanm gllerden biri benim ruhsal ailemdi. Bal oldu
umuz iin dier ruhsal ailelerden gelen sevgiyi hissettim.
Benim ziyaretimden honut kaldklarm hissettim.
Seyahatten, btn formlarn/tezahrlerin bana bal
olduklarn veiimde olduklarn bilerek dndm. ok yo
un bir yolculuktu.
Yukandaki bildirimde bu Batl, bir ziyafetle karlan
yor ve zel bir sunuyu yiyerek "btn dinlerin zn ve
bilgeliini" sindiriyor. Ziyafet ve mesaj, bireysel deneyimler
arasndaki byk farklara ramen, Yukar Dnyaya ilikin
aklamalardaki kabul edilme ve ruhsal birlik hissiyle tu
tarllk tamaktadr.

151
Tanrsal Varlklar Ve Vefat Etmi Kiiler
Yukar Dnyaya kan yerli amanlar; tanr, tanra,
yar tanr veya kutsal atalar olarak bildikleri insan biimin
deki gl ruhlardan yardm aldklarm bildirmektedirler.
Bu ruhlar arasnda, kltrlerinde genel olarak tannan tan
rsal varlklar olabildii gibi, kiinin ailesindeki lm eski
amanlar gibi sadece o amana grnenler de bulunabilir.
Bu ruhlar tanrsal varlklar da olsalar, amann onlarla ili
kisi son derece kiiseldir. Sali amardan ounlukla "ortak
lar" diye ard bu ruhlarla, hayvan ruhlar ve dier ruh
larla olduu gibi uyum iinde alrlar.
Dier bir deyile yerli amanlar, bu varlklarla sk fk
bir iliki iindedir. Yukar Dnyadaki tanrsal varlklara
inanmazlar, daha ok, sradan gereklikteki aileleri gibi on
lar kiisel olarak tamr ve bilirler. Onlar asndan bu var
lklar, bir inan meselesi deildir, birinci elden edinilmi bil
gidir. Aksine olarak, aman olmayan bir yerli sadece, bu
varlklarn var olduklanna inanabilir ve bu durumda bir
animist olarak deerlendirilebilir.
Eer modern Batklar, tanrlara benzer formlarla kar
laabileceklerine dair bir ipucu almadan amanik yksel
meyi deneyimlerse ne olur?

Filozoflar, Besteciler Ve Meryem Ana

Batklar, bir miktar aknlkla, Yukar Dnyada sk
lkla tanrsal varlklarla karlarlar. Aadaki rnekte, ate
ist ve komnist olduu bilinen bir Alman klasik mzik pi
yanistinin ykselii anlatlmaktadr.
Yolculuuma bildiim bir mine ve bacadan baladm
ve dumanla birlikte bulutlardan oluan bir uan halya (set)

152
ktm ve orada kk bir atym Buda heykeli grdm. Du
manla birlikte yeniden ykseldim baka bir buluttan uan
halya ktm. Orada, bir tren alaynn iinde kafalanndan
defne yapraklarndan talar, beyaz kyafetler iinde figrler
grdm. lk bata beni fark etmemiler gibiydi. Sonra kafa
kafaya verip benimle ne yapacaklarn konutular.
Bir adam dierlerinden ayrld ve bana doru geldi. Ba
na, beyaz bir araf iinde sakall yal bir adamn durduu
baka bir kat gsterdi. Yal adam karanlk bir ormann
nnde oturuyordu bana ormann iini iaret etti.
Orman ok karanlkt ve bir para korktum. Ardndan
sahne peri masallarndaki ormana dnt; orada krmz
lar iinde Rumpelstiltskin, Uyuyan Gzel ve Sindirella'ya
rastladm. Pembe bir cppe giymitim. Gen maviler iinde
bir prens geldi ve elimi tuttu. Beni ormandan bir kaleye g
trd; kale, etrafnda su dolu hendek olan Fransa, Loire'
deki atolar andryordu. Prens brni bir kprden geirip,
geni merdivenlerle klan ak bir giri kapsnda bekleyen
Bach'a teslim etti.
Bach, bani ok sayda insann ziyafet ektii byk bir
yemek salununa gtrd. ok ilgin grnen birok ko
numa geiyordu. Hegel merhaba demeye geldi ve Mozart'
m toruduu yere oturduk. Mozart ile aile hayatnn tehlike
lerinden konutuk. Bir sre sonra kalkarak bir piyanoya
gitti ve bakalaryla birlikte ald. Ardndan tek bana ald
ve bu tonlarla yenilmez bir ekim gc olan gnee doru
utum.
Is ve ktan korktum ve serin ay gibi bir ka yeri ara
dm. Ama kamak mmkn deildi. Ksa halayc bir uu
tan sonra bir kadnn kucana geldim, Gkyznn krali
esi Meryem'e benziyordu. Yannda kocas, btn Tanrlarn
Babas oturuyordu. Orada gne, uzayda asl olan byk
altn bir top eklindeydi. Bu olaand durumdan tr bir

153
miktar korkmu olamama ramen- orada kendimi rahat
hissettim. Geriye dn hzl ve kolayd.
Geri dnnde bu katlmca, Hegel'in diyalektii
Marksizm iin nemli olduundan Yukan Dnyada onunla
karlamay kabul etmesinin kolay olduunu syledi. Ayn
ekilde bir klasik mzik piyanisti olduundan Bach ve
Mozart'la karlamay da kabul ediyordu. Ancak, ateist
olduunu aka belirten birisi olarak "btn Tannlann Ba
basnn kars olan "Gklerin Kraliesi, Meryem" ile kar
lamas onu hayrete drmt. Ayrca, Meryem'in kuca
nda olmay "rahat" bulmasna armta. (Daha sonra bu
figr Meryem Ana olarak tanmlad.)
Bu bayanm deneyimi de Yukar Dnyaya giden ziya
retilerin sklkla, efsanevi kahramanlar ve tanrlarla olan
samimi temaslarna bir rnek. Bayann bir miktar korku
duymas yani bir duygu deneyimlemesi, ister korku ister
sevgi, sra d gereklie girdiini gstermesi bakmndan
iyidir. artc olmayan bir ekilde bu bayan, ateist olmak
tan vazgeti ve bir Hindu arammda uzun seneler geirdi.

Byk Hmanistler Ve Dnrler

Yukar Dnyaya kan bir yolcu aadakilerin bulun
duu bir kata kyor:
...Maxfield Parrish ve Alma Tadema'nm manzarala
rndan bir kesit gibiydi ama ok daha gzeldi. Byk bir gl
vard ve bir tarafnda da koyu mavi talarla bezenmi gzel
bir elale. Bir insann oturup dncelere dalabilecei mer
mer benzeri stunlar ve kubbeli yaplar vard. Altn ve koyu
kahve tonlar- sonbahar renkleri- bu manzaraya szlyor
du. Geni, sessiz ayrlar ve ok eitli aalar vard. Sanki
bir tablonun iine adm atmtm. Ik izleri ve renkler ola
anstyd; sar, gl, eftali, portakal tonlar, krmz, kr

154
mz kahve...
Einstein, Kopemik, sa, Dante, Shakespeare, Jung,
Gandhi, Rahibe Teresa, da Vinci ve dierlerinin aralannda
olduu hmanistler ve dnrler kk gruplar halinde
konuuyor veya tek balanna oturuyor, yazyor veya gle
kar dnyorlard. Ortalk sessizdi ama insan biimin
deki bu ruhlar tarafndan byk tartmalar yaplp, karar
lar alnd belli oluyordu.
elaleye doru ekildim ve oraya gittiim zaman su
dan itiimde btn gerein bana verildiini fark ettim.
ine girdim ve zm gsterildi. Neredeyse zmn gere
iydi-

Buda Ve Sevin Gzyalar

Yukarya doru hzla ktm. Engin evrende bir bilin
noktacndan baka bir ey deilim. Bir yldz tozu gibi
sonsuzlua yolculuk ediyorum. Byk gmi a alan
bir tnel gryorum. Mzii duyuyorum. Ben mziim.
Birok katmandan, kattan ve katlar aras katmandan gei
yorum. Farkl katlarda k varlklar tarafndan kabul edilen
yeni ruhlar grdke daha ok k gryorum. sa'nn
byk bir sevgiyle yeni ruhlar kabul ettiini gryorum.
Bulutsu bir katmandan geiyorum ve afallatc, neredeyse
ezici bir parlakla sahip bir kat ziyaret ediyorum. Burada
birok Buda var. Yolculuuma devam etmeye zorlanyorum.
Ben hiliim. Yine de kendi bilin alglarmn iindeyim.
Dnyay ve Gne Sistemini gryorum. Gezegenin et
rafnda titreen parldayan ve gl enerjiyi, enerji "halka
sn" ziyaret ediyorum.
Dnyay seviyorum, daha da ok seviyorum. Bu sev
giyi paylamaya zorlanyorum, gezenimizin etrafndaki b
yk beyaz k kuana katlyorum. Bu n paras

155
olduka daha da fazla sevgi ve engin bir efkat duyuyorum.
Ik Varlklar, srekli insan trne ulatrmak iin daha
yksek titreimler ve kla alyor.
Ama yolculuuma devam etmeliyim, zira sonsuzluk
daimi. Belki "hilik"te kalabileceimi veya byk beyaz k
halkasna yardm etmek iin dnebilirim gibi hissediyorum.
Fakat hayr, kendimle karlatm enginlikteki delie do
ru gitmeye mecburum. Bu delik, sanki saf ktan yaplma
dev bir kavanoz az gibi. ine giriyorum ve bir kez daha
k oluyorum. Btn duyularm, edenim ve zihnim olaan
st bir scaklk ve barla doluyor. imdi saf neeyi deneyimliyorum! Buda'y gryorum. Dnya, Budann ilk akras. Tpk matruka bebekler gibi ilk Buda'nn iinde baka
Budalar var. Binlerce Buda'nn iimdeki nee ve kahkahalar
sonsuzluu dolduruyor. Kahkahalarnn yanklar, evrende
renkli geometrik titreim dizisi yaratyor. Snrsz nee hisse
diyorum. Kendim bir kahkahaymm gibi glmek istiyo
rum.
Buda'mn bedenindeyiz ve Buda bizim iimizde. Birok
yanlsama katmam aa ktktan sonra Budann bilinci
kendini fark ediyor; tpk temeldeki "Hereyi bilme ve
hilik" hali kalrken, Budann iindeki Buda metaforunun
kendini sonsuza dek tekrarlamas gibi. Yanaklanmdan nee
ve kahkahann gzyalar szlyor. Kahkaham evrene
gnderiyorum. Davul beni geri aryor.

sa, Buda Ve Hereyin Paras Olma

Kouyorum, aaya uuyorum. Dadan rmanyorum. Byk kertenkele beni volkana gtryor. Hiliin
kendisi olan karanlk... Bir eit grilik, yeni bir kat m? Bir
delik. Baz glgeler. Birden gkte kendimi, yeni ayn ucunda
otururken buluyorum. Yeni bir delik; nc katmanda iler

156

liyorum. ok uzakta gri bir da gryorum. Da trman

yorum. Kristal... Bir maara m? Bir eit masada oturu
yorum. ok hafif, gnee benziyor, ok parlak. Bir maara,
bir retmen? Akllardan, deliklerden gemeye devam
ediyorum. Daha fazla grilik var. Bir sre duruyorum.
Bulutlar. Yukarda bir katman daha var. sa ile tanyorum,
kitap resimlerindeki gibi mavi ve pembe. Bana; "Devam
edeceksin. Yal Asyal retmen, Buda yaknlarda." diyor.
Yukarya kyorum yeniden ama devam edemiyorum. Da
vulun bir paras oluyorum, her eyin bir paras... Bir
yerlerden "gmi mzii", yldzlarn mziini duyuyo
rum. Mzik kayboluyor ve sadece davul, k ve btn
enerji orada.
Vcudumda ac hissediyorum. Btnlk/hilik iinde
erimiken nasl ac duyabildiime aryorum. Odadaki
hava ve ses, k iinde dierlerinin geri geldiklerini grebi
liyorum. Geri dn sesi. Ayn yoldan geri dnmeye al
yorum. sa, retmen, gri dalar, siyah volkan. Akbabalar.
Dadan aa, ormann iine... Burada odadaym, tamamen
yer deitirdim. Bedenim burada ama zihnim ksmen bu
rada.
Olaan ekilde tanrsal varlklarn, mzik ve "btnlk/hilikle" birlemenin olduu gzel bir yolculuk. Olaan
d grnen ey, yolculuunun sonuna doru duyduu ac
hissi; nk ne Yukar ne de Aa Dnyada ar, ac yoktur.
Yolculuk esnasnda bunun olmas kiinin sradan gereklie
geri dnmeye baladn gsterir. Ayn ekilde bu bayan
yolculuundan tamamen dnmeden nce odann ve dier
rencilerin farkna varyor. ou kez Orta Dnyaya, "ac
gereklik" demem bir rastlant deil.

157
Yaratc Ve sa, Ikta Yzmek, Gzel Sesler
Kpeklerin bekilik yapt bir tnelin banda dikili
yorum. Tnelin iinde bir k gryorum. Ikta hareket
eden karanlk figrlerin siluetlerini gryorum. Kafam kar
yor. Bu figrlerin kim olduklarn merak ediyorum. Bana,
iime bakmam syleniyor. Defalarca tnelin balangcna
geri yryorum.
Nihayet amacmn gidebildiim kadar uzaa gitmek
olduunu hatrlyorum. Tnelden ayrlyorum ve dumanl
bir yere giriyorum. Kediye benzer yzl, Hintli kyafetleri
iinde ok gzel kzl sal bir kadn dans ediyor. Btn
dikkatimi ona yneltmemi istedii hissine kaplyorum. Bu
rada kalmak doru bir ey gibi gelmiyor. Yukar kan mer
divenler gryorum ve koarak kyorum merdivenler
den. Merdivenler yeil bir alana alyor. Arazinin sonunda
bir yap var, oraya yryorum ve bir admda varyorum.
Yunan/Romal giysileri iinde birok varlk var. Yapnn bir
mabet ve bunlarn da tanrsal varlklar olduunu dn
yorum. Bir kadn yaklayor ve dev stunlar arasna kon
mu bir tahta oturmam iin davet ediyor. Tahta oturur otur
maz kr edici bir beyaz k kozas beni iine alyor. Iktan
ktmda iva heykeli gibi sekiz kolum var.
Gkyznden bir ktan halat sarkyor. Ik halattan
trmanyorum ve gzel bir baheye giriyorum. Baka bir
kadnla yryorum. Iktan yaplm gibi grnen beyaz
kyafetler iindeyiz. Sevgilimi greceimi bildiim bir ay
haneye doru yryoruz. eri giriyorum ve klar ok lo.
Yz glgeler iinde. Yznn siluetine sevgi gsteriyo
rum.
Masadan bana uzanyor ve aniden kurbaa veya e
kirge veya flte benzer mzik iinde eriyorum ve bir k
pusu var. Bu mzik ve kta uzun sre kalyorum. ok

158
gzel. Gzelliini anlatacak kelime yok. Bu mzik ve kla
kaynamaya baladmda kadn ve erkek yzleri grmeye
balyorum. Bunlar kim bilmiyorum ama onlarla ilgili tan
dk bir ey var ve byk bir netlikle gryorum onlar.
Birden dumanl bir tepede yrmeye balyorum. Basit
bir sari iindeki bir kadnn srtn gryorum. Ona yakla
yorum ve "onunla tanmam gerekiyor mu?" diye soruyo
rum. Bana doru dnyor ve nne oturuyorum. lk bata
sradan grnyor, ardndan deimeye balyor; yal ka
dnlarn sahip olduu trden bir gzellie sahip ok gerek
ve zengin bir grnm alyor.
nmde yere oturuyor ve bacaklarn ayryor ve sanki
doururcasna yiyecek karmaya balyor. Sradan yiyecek
ler deil, gzel hazrlanm yiyecekler. Her tarafmz gz
alabildiine yiyecekle doldurana kadar bunu yapmaya de
vam ediyor. Bu beni hem honut ediyor hem de akna
eviriyor ve sonunda onun yaratc olduunu fark ediyo
rum. Bunu fark ettiimde bana sarlp azmdan pyor.
Bu pckle yeniden eriyorum ve bir kumsaln zerin
deki kayala gtrlyorum. Alacakaranlk ve gzel bir
gne batm var. Gkyz renklerle yol yol olmu. Suyun
kararm ve dalgalarn byk olduunu fark ediyorum.
Denizde uzakta, bir gemide, yelken ve kreklerle insanlarn
dalgalarla boutuunu gryorum. "Tamamen bar dolu
yum, onlarsa mcadele ediyorlar." diye dnyorum.
Incil'deki giyinmi bir adam kumsalda yryor, onun
sa olduunu fark ediyorum.. Ona olan tepkime aryo
rum: tiksinti ve fke. sa'y, Hristiyan kiliselerin yapt
btn tahribattan tr suladm fark ediyorum. sa
bana ulayor ve elime bir ey tututuruyor. Bunun bir
anahtar olduunu fark ediyorum ve fark eder etmez ken
dimi yekpare altn bir kapda dikilirken buluyorum. Bunun
"seim kaps" olduunu biliyorum. Kapdan giriyorum ve

159

odann iki k olduunu gryorum. Kaplardan biri ak

ve bir sr varlk spiral eklinde bir yokutan aa iniyor.
Burada aklm kalm gibi hissediyorum kendimi, nk
neyi seeceimi gerekten bilmiyorum. Kapal kapnn ar
dn grp gremeyeceimi soruyorum.
Bu kap bir tavan inine benziyor, burann yeryzndeki hayata geri dn yolu olduunu seziyorum. Amacm
bu olmadndan ilerleyip ilerleyemeyeceimi soruyorum.
Kapdan geiyorum ve aa inen bir spiral gryorum.
Birok varlk bu patikada yryor. Neredeyse sonsuz
gibi grnyor ve parlak bir kla son buluyor. Yokutan
atlyorum ve bir karahindiba tohumu gibi kta yzyo
rum. Bilincimin ne kadar ayr kalabileceini merak ediyo
rum. Hemen "seimin" diyorum. Bir denizin zerinde bir
grup kartalla uuyorum. Burada "ev" kelimesini tekrar
tekrar syleyen gzel sesler var. Yeniden kafam karyor ve
"ev" mi yoksa "om" kelimesini mi duyuyorum emin ola
myorum. Bir kumsala iniyoruz. ndiimiz yerde bir sr
hayvan varlk var. Davulla geri dn sinyali veriliyor ve
dnyorum.

Vefat Etmi Akrabalar, Melekler

Ve Hereyi Saran Sevgi
Balangta dzgn olmayan ve sknt bit gei gibi
grndnden hayal krklna uradm ve kafam kart.
ki melek gelip beni bir bahedeki, imenlerin zerinde
gzel bir aa altndaki bir banka gtrdler.
lk olarak babam geldi. Elini sallad ve nmde kk
nilfer yapraklar ve srayan kurbaalaryla bir ss havuzu
belirdi. Birisi azndan avcuma bir inci tkrd. nciyi
cebime koydum. Sonra babam elini sallayarak ss havu

160
zunu kaldrd. Ardndan X Teyzem belirdi. Elini sallad ve
ben kk bir kum ukurunun dibindeydim orada beni
btn bitki ve hayvanlar, kayalar, denizler, her ey ziyaret
etti. Ardndan teyzem elini sallayarak bunu gnderdi. Sonra
annem belirdi. Bana ocukluumda yaptklarndan tr
zgn olduunu syledi. Onu affettiimi syledim ona.
Elini sallad ve cam gibi dmdz bir glet belirdi. Buna bir
ocuk gibi uzandm ve ifa yla doldum. Az sonra ocuk
olarak yetikin bedenime geri dndm.
Ik aaya szlyordu ve yukar geri yansyordu.
Melekler beni bir kattan dierine gtrdler. Kristal ehir
leri olan bir tane, yine mcevherlerle dolu olduka dz
baka bir tanesi vard. Gittike daha sade bir hal alyorlard.
Bulutlar, gkkuaklar ve k nehirleri vard.
Fltler ve baka mzikler duydum ve arklar... Ik
akp gidiyordu. Kendim olma hissimi kaybettim, Hayat G
c gibi grnen eyin iine yayldm; hmmmm sesini, gk
grltsn ve yine hmmmmm sesini duydum. Olaan
st sar n parasydm, kendimi ok mutlu, canl, yo
un hissediyordum, daha iyi aklamak gerekirse neredeyse
seks anndaki gibiydi. Hereyi saran sevgiyi hissettim.

Vefat Etmi Akrabalar, "Byk Varlk"

Ve Koulsuz Sevgi Olma
nceden altm ekilde "ben" olmadm eklinde
bir his duymaya baladm. Ne kadar garipti. Sonra itildim
ve yuvarlak mor bir yerde buldum kendimi. Koyu mor
kristaller parldyordu. Sonra koyu mor tozun iinde koyu
yeil bitkilerin arasmdaydm. Ardndan altn bir portakal
iindeydim ve etrafnda ta yapraklar hareket halindeydi.
Bitkiler ve meleklerin ark sylediini duyabildiim bir

161

bahedeydim. Bebeklerin aladn, insanlarn konutuu

nu duyabiliyordum ve her eyin bir parasymm gibi his
sediyordum. Kendimi hayvan, bitki, insan, hava, toprak ve
Tanr gibi hissediyordum. Ben her eydim. Kendi iime
girip kyordum. Bir baka topun zerindeki dev bir top
gibi hissediyordum. "Neredeyim?" dedim. Zihnimde unu
duydum; "Bir zihin, biri hepsi." Sonra ieklerin ark sy
lediini duydum ve bykbabam, babam, annem, yeenim
ve byk bykannemi grdm. Daha nce byk byk
annemi tanmam ve bir fotorafn grmemi olduumdan
yle dndm; "Demek byle grnyorsun."
Sonra Byk Varl grdm. Parlayan bir elmas gibi
hissettim. Aydnlanm ve bar dolu hissettim. Her eyi
biliyordum ve her eyi bildiimi biliyordum. Her eyi anla
dm. nancn tesinde huzur iindeydim. Ben g, gzellik,
karlksz sevgi, k, umut, heyecan, yeni hayattm, her
eydim.

163
Blm VIII

RETM EN LER
Tavsiye Veren
efkatli Ruhlar

(Davulla ykselmeyi) hayal eden, ok kii, Tanry gr-mez.

Sadece, Tanr iin alan insanlar grr.
ngiliz Kolumbiyas Dunneza (Beaver Kzlderili
leri) amanlannn sz
[Ruh] elikim sonra unu syledi: "... buraya geldi
inde sorular sor. ... Gerekten byk bir aman olacaksn, her
eyi reneceksin."
Aa Dnyaya seyahati esnasnda SibiryalI Nganasan amarma bir ruh retmenin syledikleri
Yerli amanlar ve Batllar, birbirleriyle tutarl olarak,
Yukar Dnyada insan biimli tanrsal varlklar ve kutsal
atalarn varlm bildirmektedir. Belki de getirilebilecek en
iyi aklama; arkada kalan yan efkatli etnik kkenli ruhla
rn aksine, bunlarn Orta Dnyann elikilerini geride b
rakm akn efkatli ruhlar olduudur. Bu akn ruhlar, ko
ulsuz olarak kendilerine ulaan, ifa veya tavsiye arayan
herkese cevap vermeye hazrdr. Ayrca Orta Dnyaya geri
dnldnde herhangi bir kimseye ac veya zdrap vere
cek trde tavsiyelerden kanrlar.

164
rencilerime deneysel amanizmi retirken, "tanr
sal varlklar" veya "tanrlar" gibi ruhsal terimleri kullan
maktan kanrm. Amacm, tpk Vakfn retim yelerini
de eittiim ekilde, her birinin kendi keiflerini yapmada
en yksek zgrle sahip olmasdr. Bundan dolay ziya
ret ettikleri kiiye, nesne ve laik bir tanm olarak "ret
men" demeyi tercih ettim.
rencilere, daha nceden, retmenlerin tarihteki
nemli kiiler olabilecei anlatlmtr. Buradaki ama, yol
culuk yapacak kiilerin dini figrler beklemek gibi bir art
lanmaya girmemeleridir. Bununla beraber baz Batllar,
retmenlerin bir haylisinin nl dini figrler olduunu kendi
balarna kefetmilerdir.
rencilerden, Yukar Dnyadaki kendi bilmedikleri
insan biimli retmenlerini aramalar istenmitir. Burada
ki kabul; yeni bir retmen "edinmeyecekleri" fakat zaten
var olan bilin dzeyine karmalardr. O kiinin ret
meni olduunu kabul eden insan biimli bir varlkla kar
latklarnda ise ya bir soru soracaklar veya ifa isteinde
bulunacaklard.
Batklardan, "amanik ifa" kitabmda szettiim tali
matlar uyarnca Yukar Dnyaya kmalar istendi ve bu
rann "yukars" olduu haricinde zelliklerine dair baka
bir bilgi almadlar. Ayrca, bir retmen bulmalar istei
haricinde, orada karlaacaklar hakknda da hibir bilgi
verilmedi. retmenlerinin kiilikleri, konumlan ve ortam
larn tamamen kendi deneyimleriyle kefetmilerdir.
Bu ekilde kiisel yardm arama amanizmin bir para
sdr ve Batklara verilen grevin z de budur. Bu blm
de, retmenlerini bulma ve tavsiye alma deneyimlerine
ilikin temsili rnekler verilmitir.
Birka noktaya daha deinmemiz gerekiyor. ngiliz
Kolumbiyas ve VVashington'daki Saliler ounlukla insan

165
biimli ruhtan "Kzlderili" veya "g hayvanndan" ayrt
etmek iin "g insan" olarak sz ederler. Ancak, insan bi
imli retmenlerin, hayvan veya seecekleri baka form
larda da grnebilecekleri veya bir yolculukta kiinin dene
yimlerini, o kii tavsiye istedikten sonra, tamamen grn
mez bir ekilde "ynetebilecei" de hatrda tutulmaldr.
Bu almaya katlan Batklar, Aa Dnyaya yaptklar
amanik yolculuklarnda g hayvanlarn yardma arma
konusunda bilgilidirler. Aada verilecek aklamalarda
okuyucular, g hayvanlarnn sklkla Batklara Yukar Dn
ya almalarnda yardmc olduklarn grecektir.
"Gkkuann tesine gemi" olan Batklar artk amanlarm burada yapt almalar hakknda daha fazla
bilgi edinmeye hazrd. nemli bir grevleri, Aa Dnya
da bir g hayvan vastasyla zaten renmi olduklarn
dan ziyade, o ana kadar cevap bulmam bir sorularna
cevap bulmalaryd. Zaten bildiiniz zere, "kehanet" ile in
sanlarn sradan gereklikte bulamadklar gizli "oklt" bil
giyi almalar kast edilir. Yerli halklar ounlukla, nemli
hatta halklarnn yeleri asndan hayat kurtanc bilgiler
almak iin amanlarn yardmc ruhlaryla olan etkileim
lerine bel balar.
Aa Dnya grevlerini bitirdikten sonra Batklarn
bir sonraki kehanet grevleri, Yukar Dnyaya gidip ret
menlerine bir soru sormalaryd. Yukar Dnyada insan bi
imli efkatli ruhlar bulmak genelde kolaydr. ounlukla
verdikleri cevap veya tavsiye, insanlarn istedii cevap ve
ya tavsiye olmaz. Ama retmenler ziyaretinin ihtiyac ol
duunu dndkleri cevap veya tavsiyeyi veriler. Bu se
beple retmenler ile ziyaretilerin grleri birbiriyle eli
ebilir. Sklkla ziyaretiler, daha sonra, retmenlerinin
hakl olduklarn grrler.
Batklarn ilk adm, Yukar Dnyada insan biimli bir

166
varlk bularak u basit soruyu sormakt: "Benim retme
nim misin?" Cevap daima gvenilirdir. Yukar Dnyada
kaamak sz, yalan yoktur; bu, Orta Dnyaya zgdr.
Kendilerini bekleyen retmenlerin kimlii, Yukar
Dnyay ilk kez ziyaret edenleri genellikle artr. rnein,
1980'lerin banda Moskova'da ok zet olarak amanizmi
retirken o zamann Komnist hkmetinde bulunan iki
rencim, amanik ykselmeleri esnasnda Kari Marx veya
Lenin'le karlap karlaamayacaklarm merak ediyordu.
Onlar yerine Musa ve Buda ile karlatlar! Daha sonraki
bir ziyarette, rencilerimden birisi retmeninin ar Nikola olduunu kefetti.
Kuzey Amerika'da Hristiyan ruhban snfnn yeleri
ounlukla retmenlerinin eski Yunan ve Msr'a ait tanr
sal varlklar, Yerel Amerikallar veya Hindu azizler olduu
nu grrler. Dier bir deile deneyimlerinin tm inanlar
birletiren bir yn vardr. Ayn ekilde bilinemezci, ateist
veya Yahudi ziyaretiler ise sklkla retmenlerinin sa
veya Hristiyan bir aziz olduunu grrler. Yine tekrarla
mak gerekirse "gk/cennet" kelimesi, Yukar Dnyaya k
maya hazrlanan kiilere belirtilmemi veya ima edilme
mitir.
Yukar Dnya retmenleri, btn ziyaretilere yar
dm ve ifa vermeye hazr grnen efkatli varlklardr. la
veten, her bir retmen, kiinin ok farkl bir kiisel tarihe
sahip olmas veya ok farkl bir kltrden gelmesi nede
niyle naho olabilecek bir figr olsa bile, tam da o ziyareti
ye uygun olan bir biimde kendini gsterir.
Aada, Batllar tarafndan Yukan Dnya retmen
leri ile yaptklar ilk kehanet almasna ilikin bildirimler
yer almaktadr. rencilerin her biri, ykselme tekniklerini
ve kendi kehanet sorularm nasl soracaklarm renmitir.
Bu, amanizm rencilerinin hayatlarm iyiletirmek iin

167
kullanabilecekleri bir yntemdir. zleyen sayfalarda baz
retmenler ve kendilerine sorulan sorulara verdikleri ce
vaplar verilmitir.

Eilmi Yzn Verdii Ders

Yukan Dnyaya seyahat amacm, bir retmen bul
mak ve benim iin son derece nemli bir soru sormak. Bir
kez daha gzlerimiz kapal ve engellemek zere bir
earpla rtlm olarak yere uzandk. Oda karanlk. Sra
dan gereklikte bildiimiz bir balama noktasna gitmemiz
talimat veriliyor. Yukar doru ve bir set veya zardan gee
rek seyahat edeceiz. nsan biimli bir varlk grdmz
de "retmenim misin?" diye sormak gerekiyor. Cevap evet
se asl sorumuzu soracaz. Eer orada bir retmen bula
mazsak bir sonraki kata karak yeniden deneyeceiz.
Sormay dndm soru: "Ruhsal yolumda u anda
almam gereken/alabileceim ey nedir?" Aada ise
deneyimlediklerim yer alyor:
ocukluumun getii evin sundurmasndan atladm.
Umay bekliyordum ama gmi ve ok hzl bir siklonun
iine ekildim. Bir kata ktm ve cam benzeri bir yzeyde
durdum. Soracak bir ey bulamaynca yukan kmay de
nedim. Sonra ilk kata yeterli ans taramadm, hibir ey
olmayaca, tan baka bir ey grmeyeceim dncesiy
le panikledim.
Sonunda, daha nce bir ryamda ziyaret etmi oldu
um stat yaramda panik iimdeki halimle elenen, istihza
dolu, ciddi, azarlayan, koruyucu, sevgi dolu bir glle
yanmdayd. Ryamdaki gibi, iaret verircesine koluma do
kundu. O anda kolum yand; can actan bir yanma deil,
youn bir s, elektrik gibi.

168
"Hatrladn m?" dedi. Evet hatrlamtm.
retmenim olup olmadm sordum. Kolumdaki ener
jiyi hissettikten sonra bunu sormama inanamam gibi gr
nyordu. Sonra glmsedi ve "Evet." dedi.
imdi ne zerine almam gerektiini sordum. "Sade
ce bunu" ediini duydum.
Biraz nce deneyimlediim eyi kastettiini varsay
dm: Enerji transferi, elektrik gibi s k paracklar. Baka
bir ey soramadan kayboldu ama orada olduunu biliyor
dum.
"Seni gremiyorum." dedim.
Ardndan ufak bir kvlcmn yanmda szldn,
frladn, dans ettiini grdm. Tam onunla konuacak
ken alglamam deiti bana byk, devasa, kocaman oldu
unu syledi. Etrafm olduu gibi oydu. Bu kaln mor, trblansl, nabz gibi atan yaylmadan baka bir ey gremiyordum. indeydim.
"Gr." dediini duydum.
Szck hem soru hem emirdi. Yeniden adam ekline
dnd ve bana "Grdn ey balantn olandr" dedi.
Sonra onun solumda benim samda ve biraz yukar
mzda bir kadn belirdi.
Beni ona tantyormu gibi bir jest yapt. Srekli farkl
bir kadna dntnden net olarak gremedim. Sanki
"Kadn"d. Grdm ey sevgi, zarafet ve gt. ("Nur"
kelimesini de ekleyecektim ama orada her ey parlakt.)
Adam, "rtnn arkasmdakini gr. Onu gr." dedi.
Kadn, "Buraya geldiin yol gibi. Hatrladn m?"
Huu iindeydim. Hemen ardndan davul dn ia
reti verdi.
Hemen o anda spiralden geriye inanlmaz bir hzla
yolculuk ettim.
Gzlerimi atm ve sanki kanyormuum gibi hisset

169
tim. ok scaklamtm, oturdum ve bandanam kardm,
elimi almma koydum. Ateten yanyor gibiydim.
Ellerime baktm ve yeni alnm gm ve zmrt y
zmn sanki erimi gibi yamulmu olduunu grdm!
Bedenimde kouturup duran enerji paracklarnn ya
tmas bir sre ald. le yemeine giderken, Seurat son
ras yryen bir noktal resim gibi hissediyordum kendimi.
Eminim ki verilen cevab iyice anlamam iin daha uzun bir
zamana ihtiyacm var.
Yukardaki ykselme deneyimi, retmenlerin sadece
sorular cevaplamadm, ayn zamanda "elektrik" gibi yo
un ruhsal gc geirebildiklerini gstermektedir. Bu du
rumda, gcn aktarlmas, ziyaretinin sorusunun cevab ol
duu gibi hayatyla ilgili verilmi bir hediye. retmenlerle
allrken bu tr eylere sk rastlamr: Bir bilgi istersiniz,
size yardmda da bulunurlar. Benzer ekilde ifa gibi bir
yardm istersiniz, size ifann yannda bakalarna yardm
iin bunu nasl kullanacanza dair de bilgi verirler. Yarma
lan yzk, bu bilginin bir parasyd; deneyiminin gerek
lii ve kendisine verilen gcn gereklii.

Kavumalar, Ktphane, Koro,

Hilik Ve Herey Haline Gelme
Aadaki bildirimde, balkta verilenlerden daha faz
las gereklemitir.
Tnelden yukarya doru yzer vaziyette ykseldim;
Annem ve bykbabam vard. lk bata onlara sarlmak
istemedim ama sonra sarldm, hepimiz aladk, aladk.
ok iyiletirici ve hotu.
Ayrldm ve kendimi bir ktphane /Yunan yapsna
benzeyen bir yerin zemininde buldum. ok sessizdi ve bir

170
sr insan olduunu fark ettim. Ama herkes kendiyle ve
yapt eyle meguld (okumak, aratrmak, vs.). Ne beni
ne de bakalarn gryorlard.
retmen bana yollarn ekillendirdiklerini "syledi"
(sesleri bana ltlar halinde vermek suretiyle). Reenkamasyona inanyorlard ve burada gelecekte yaayacaklan ha
yatlar aratryorlard.
Etrafma bakndm ve yaptklar eyin tesinde baka
bir cennet olmadn grp gremeyeceklerine baktm.
Duvarlar olmad iin baka eylerle megul insanlar g
ryor olmalydlar.
Oradan ayrldk ve insanlann bulutlar zerinde otur
duu ve rahatlarna baktklar bir yerden getik. Sonra et
raflarndaki bir sr insanla Tanr, sa, Buda ve dier var
lklarn yaadklar bir yere ulatk. Buras, kilisede bana
retilen ve btn byk statlarn bulunduu cennetti.
Sonra bir koroya gittik, gzeldi. Mzik iime girdi ve
hcrelerim mzik oldu. ok etkilendim. Daha da uzaa
gittik ve bir sreliine sessiz bir yamata oturdum. Tahmi
nim nefes almak iindi. retmenim hibir ey sylemedi.
Sadece sessizlik iinde oturduk.
Daha fazlas var m diye sordum. Btn dinlerde cen
nete dair bir gereklik olup olmadn sordum. Burada tm
bunlarn cevabm bulabilecek miydim?
Bunun zerine elimi tuttu ve daha yksee ykseldik,
"hafif varlklarn" yerine geldik.
Bu his, enlerin eni gibiydi. Birbirlerine ok yaklaamyorlard nk ok fazla k sayorlard. Bylenmitim.
Iklar millerce teye gidiyordu. "Deniz feneri" kelimesini
akla getiriyorlard ama deniz fenerinin sadece tepede
parlarken, onlarn her yeri parlyordu ve klan millerce
teye ulayordu. O byk kitlenin iinde tektiler. Ne kadar
yaltlm olduklarna ardm. Enerji olarak mthi bir bi

171
imleri vard ama bakalaryla iletiimleri yoktu.
Kalmak istemediime ardm ama daha teye gitme
dim. Birden hilik oldum ve ayn zamanda da her ey. Mt
hi BEN gibiydim. Ne sonum ne balangcm vard, yine de
benliimi yitirmemitim.
ok geni, ok engindim. Yazyormuum gibi hisset
tim ama bunu tanmlayacak szck yok. Mutlak dinginlik,
mutlak enginlik.
Bu Batl, ok byk bir bilgi alyor ve hem hilik hem
her ey oluyor. Ancak yolcu, her ziyarette retmene sa
dece bir soru sormas eklindeki talimat unutmu grn
yor. "Tek soru" talimat u nedenle verilir; ziyareti sorusu
nu sorduktan sonra retmen, ziyaretinin deneyimlerini
"ynetir" ve bu deneyimler, ziyareti o anda ister anlasn
ister anlamasn, genellikle bu sorunun cevabm oluturur.
Bir ziyarette birden fazla soru sorulduunda sembolik ola
rak hangi sorunun cevaplandm veya hangisinin cevap
lanacam anlamak imknsz hale gelir.

Ben Franktn
Yinelersek Batklara sadece, onlarn kimler olduu de
il, retmenlerini nasl bulacaklar anlatlmr. Bu, amanizmdeki ruhsal bamszlm bir parasdr: Kiinin do
rudan deneyim yoluyla kendi adna cevaplar bulmas. Aa
da yer alan anlatmda, AmerikalTrun sorusu, "Nasl mutlu
olabilirim?" idi.
Yukar Dnyaya kmak iin Maui adasndaki bir va
dide ykselen lao Needle tepesine gittim. Tepeye trman
dm ve zirvede sislerin beni bulut katmanlar boyunca (set)
doru kaldrmasna izin verdim.
Uzakta pastel renkler grdm ve orya utum. Orada,

172
pastel renkli kpler etrafta yzer haldeydi ve ben retme
nime bakndm. Bir kp lavanta renkliydi ve kesinde
kaps vard ve bu kapdan girdim.
ieride beyaz bir masa gerisinde yal bir adam vard.
Ben Franklin olduunu anladm. Omuzlarna kadar beyaz
seyrek salar ve kk gzlkleri vard. Cbbe giyiyordu
ve retmenim olduunu biliyordum. Scak bir ekilde
birbirimizi selamladk.
Ona, "Nasl mutlu olabilirim?" diye sordum. Hemen
kk beyaz plastik ka alp bana dondurma yedirmeye
balad. Holanmayacam dndm iin daha nce
asla denemi olduum tatlard hepsi. ok lezzetliydiler! Bu
harikayd ama yeterli deilmi gibiydi ve daha fazla yardm
istedim.
Beni dev bir vvaffle makinesine yatrd ve zerime ka
patt. iinde ayakta durdum. Sonra makineyi at ve dan
ktm. Kendi kendime koyduum btn snrlamalar gibi,
o sert kabuu, nceden olduumu dndm kiiyi
vvaffle makinesinin iinde braktm. Kabuu ald bir su haz
nesine att ve kabul eridi. Sonra oyuncu bir ekilde bu
zeltiden yzme fiskeler att. Gerisini yamur olmas iin
bulutlara dkt. Omuzlarmdan bir yk kalktn hisset
tim. Yolculuumun gerisini hatrlamyorum bile.
Bu ziyareti, "Nasl mutlu olabilirim?" sorusunu soru
yor ve akabinde retmeni ona nefis bir dondurma yediri
yor. retmenin ilk syledii veya yapt ey, genel olarak,
sorunun cevabnn temelini oluturur; ziyareti bunu fark
etmeyebilir. Bu durumda bu bayana, holanmayacan d
nd iin denememi olduu btn tatlar verilmi.
Metaforik bir cevap aldn alglamadndan daha fazla
yardm istemi. retmen, cevab tamamlamak zere bir
tedavi uygulam; bayann kendi kendine koymu olduu
"btn snrlamalar" ifalandrm. Omuzlarndan byk

173
bir kalktn hissetmi.
Sk sk gerekletii zere retmen sadece cevap ver
mez ayrca ifa da verir. u noktamn da dikkate alnmas
gerekiyor: VVaffle makinesi zerine kapandnda ziyareti
ac duyduuna dair herhangi bir ey bildirmiyor. Bunun
sebebi bayann hibir ey duymamas deil (dondurmann
tadn alyor), Yukar Dnyada ac veya zdrap olmamas
dr. Orta Dnyann ayrt edici zellii, az veya ok, ac
deneyimlemenin neredeyse kesin oluudur.

Trompetler Ve sa
Bu ziyaretinin ayrlma noktas, sradan gereklikte bir
kez trmanm olduu Tanzanya'daki Kilimanjaro Da'dr.
Sorusu: "Yardm etmek iin ne yapabilirim?"
Yukar doru hopladmda bir bulut katmanndan
(set) getim ve beni derhal siyah bir ku alarak ince bir bu
lut tabakasndan ikinci kata kard. Kendimi bulutlardan
bir siklon dnyasnn iinde buldum ve siklon beni sarp
ince bir bulut tabakasndaki byk delikten nc kata
kard.
Bu katta pastel renkler vard ve kendimle ilgili bir s
caklk ve dinginlik hissettim. retmenime bakndm ama
kimse yoktu. Baka bir kata gitmem gerektiini anlaynca
bulutlu gkyznde bir aklk belirledim. Bir yldrm
uzay yard ve drdnc kata kmam iin yol oldu.
Hemen kendimi ak halde iki muazzam altn kap
nnde buldum.
Kaplardan yryerek getim. Sanki eski bir Msr sa
rayna giriyormuum gibi hissettim. Gzel fskiyeli eme
ler ve suda oynayan ocuklar vard.
Yksek rtbeli kiilerin doldurduu bir odaya girdim,
zel birinin gelmesini bekliyor gibiydiler. Odann ortasna

174
gittim ve bada kurarak oturdum ve dierleri gibi bekle
meye baladm. nmde iki taht vard. lk dncem; "Biri
dii biri erkek iki retmenim olacak!" oldu.
Trompetlerin sesini duydum. Beyaz sade bir cbbe giy
mi bir figr sahnenin sandan geldi. Bana doru gelme
sine ardm, saat ynnde etrafmda dnd ve ardndan
nmde durdu. Ayaa kalktm ve sa olduunu grdm.
retmenim olup olmadn sordum. Hi ses karmadan
bana kocaman scak bir glmsemeyle karlk verdi; ret
menim olduunu aslnda biliyordum.
Ona sorumu sordum: 'Tardm etmek iin ne yapabi
lirim?"
Sol elini kaldrd ve avucu bana bakacak ekilde s
knet iareti yapt.
akn bir ekilde ak avucundan beinci ge yksel
dim. Kendimi, galaksimizin en ucunda onun yarmda dikil
mi yldzlan seyrederken buldum. Huu iindeydim ama
bir yandan da orada olmak ok doalm gibi geliyordu.
Sonra ikimiz de yldz olduk ve tam bir vaz gemilik iin
de dier yldzlarn etrafnda oyalandk. Sonra byk oda
ya geri dndk. aret iin teekkr ettim ve onu ksa sre
de tekrar grmeyi mit ettiimi syledim.

Ziyareti daha sonra u yorumu yapm:

"Her ne kadar bir Rum Ortodoks Hristiyan olarak yetitiysem de sa'nn retmenim olduunu grmek beni ok
artt. nk Kilisenin otoritarizm ve dogmasna bakal
drmtm. ok uzun zamandr ana dini uygulamalara
katlmay ret ediyordum."
Sorusu, "Yardm etmek iin ne yapabilirim?" idi. Bu
kii adna konuamayz. retmeni tarafndan tam ona g
re biilmi bir cevap olduundan, verilen cevab yorumla

175
maya muktedir olan kii yine kendisi. Eer cevabn yorumu
konusunda emin deilse detayl bilgi almak iin retme
nine baka ziyaretler yapabilir.
Bir retmenin nasl cevap verebileceini gstermek
iin yorumlardan birisi u olabilir: sa, "sknet iinde ka
larak" (avu iaretiyle) ve "beni izleyerek yardma olabilir
sin" (ziyareti avucundan istemeyerek getii iin) ve ayr
ca "nerede olursan ol seninleyim" (ziyaretiye galaksinin
ucunda katldndan) demi olabilir. Bu olas cevab zet
leyecek olursak: "Her zaman seninle olduum iin benim
araclmla daima sknet iinde kalarak yardm edebilir
sin." lahi sembolik cevaplan rneklemek adna retme
nin eylemlerinin olas anlamlan zerine eitli tahminler
yrtyorum.
Bu yolculukta ziyareti bir yerli aman gibi retmeni
bulduu saray benzeri yere kadar kt katlar saym.
Artk retmenin bulunduu kat bildii iin daha fazlasn
renmek iin geri dnebilir.
Ayrca trompetlerin sesini duymu. Bu, Yukar Dnya
y deneyimlemek iin sadece grsel duyulanyla snrl ol
madn gsteren iyi bir ilerleme iareti.
M erlin
Bazen kii, yardmc bir ruhla iki ynl bir konuma
yapabilir. Aada, kehanet sorusu sonrasnda retmenle
yaplan diyaloa ilikin gzel bir rnek yer alyor. Daha
nce, hangi sembolik cevabn hangi soruya ait olduunu
kartrma riski olduundan kiilerin normalde bir ziyarette
birden fazla soru sormaktan kanmalarn belirttim. Ancak
bu durumda yolcunun sorduu ikincil sorular, ana soru
nun erevesiyle son derece uyumlu. Ana soru: "Bastrd
m hislerimi, skun iinde bir hayat iin nasl serbest bira-

176
kabilirim?" Diyalogda sembolik iletiim olmadndan ka
rklk sz konusu olmuyor.
Wyoming, Yellowstone Ulusal Parkndaki Old Faithful
geyzerinden baladm yolculuuma. Fkran suyla yukar
doru uarken aaya seyirci kalabalna baktm. Beni g
remediler. Grand Tetons tarafna gneye utum. En yksek
ve merkezi zirveye vardmda dosdoru selofan benzeri
bir zardaki delikten (set) getim.
Etrafma baktm ve nce sadece gkyzn grdm.
Sonra bir maara nnde uzun gri sal ve sakall bir kei
grdm. Maarann dnda aalar vard ve birine bir bay
ku tnemiti. Bu keiin Merlin olduu dncesi bana
ulat. Ama ayn zamanda pheciydim; nk ok uzun
zaman nce uzun gri sal ve sakall gklerde yaayan yal
bir adam olarak Tanr inancm yitirmitim. Yine bu grn
tnn bana gelmesine armtm, nk Merlin hakknda
ne fazla okumu ne de dnmtm.
Bunlara kafa yorarken srekli "retmenim misin?"
diye soruyordum.
Beni hi de ho karlamamt. Aksine benden bunal
m grnyordu. Yine de ateler urat maarasnn ii
ne kadar onu takip ettim.
Yolculua devam etmeyi ve maara tavanndaki delik
ten bir kvlcmla ykselmeyi dndm. Selofan benzeri
baka b ir zardan baka bir kata ktm. Samda tropik bir
manzara vard. Oraya doru gittim ve kimseyi bulama
ynca baka bir Yukar Dnya katma kmay dndm.
O ana dein grdm en parlak en tam gkkuan
grdm ve zirvesine balklama daldm. Oradan, baka bir
effaf zarn iinden geerek nc kata geldim.
Ay ok yaknd. Kvrmn ve dalk yzeyinin doku
sunu grebiliyordum. Kaya siyaht ama gneimizin kla
rnda yine de beyaz grnyordu.

177
Kimseyi bulamaynca Merlin'e dnmeye ve sorumu
sormaya karar verdim.
Maarann duman deliinden aaya indim ve yann
da ayaklarmn zerine dtm. Yeniden, "retmenim
misin?" diye sordum.
pheciliimden sklm gibiydi ve "Evet, daha nce
de sylemitim." dedi.
Sorumu sordum: "Basrdm hislerimi, skn iinde
bir hayat iin nasl serbest brakabilirim?"
Cevaplad: "phe etmeyi brak. Bu kadar ok soru
sorma."
Bunu daha da aratrmaya karar verdim. "fkemi nasl
serbest brakabilirim?" diye sordum.
"Deneyimin konusunda phe .duymaktan vazge."
Dedi.
"zntm nasl serbest brakabilirim?" diye sordum.
"Oradaydn. Hatrla. Deneyimini yaa." dedi.
Sonra, "Bastrlm dehet deneyimlerimi nasl serbest
brakabilirim?" diye sordum.
"Oradaydn. Deneyimini yaa. Sen olmayan her eyi
serbest brakacaksn." dedi.
Son olarak, "Btn sevgimi nasl serbest brakabili
rim?" diye sordum.
"nce n serbest brak fke, znt ve dehet. Ve
geriye kalan her ey sevgidir." diye cevaplad.
Bu esnada dn davulu balad ve setten geerek Orta
Dnyadaki Old Faithful'a geri dndm.

sa
Yukar Dnyaya ykselirken kii, bakalarnn sadece
hikyelerden rendii tanr ve tanralarla dorudan te
mas kurabilir. Bu ziyareti, nceden retmeninin ilahi bir

178
figr olabileceini bilmiyordu ve u soruyu hazrlamta:
"Para kazanma kariyerimde atacam bir sonraki adm ne
dir?" Bu muhtemelen biroklannm sa'ya sormay uygun
bulmayacaklan bir sorudur. Ancak o, bir ruh retmen
olarak hazr bulunmay seebilir. Bu bayann kefettii ze
re sadece hazr bulunmad, sembolik bir cevap da verdi.
amanlar, birinci elden, Yukan Dnyadaki retmen
lerin "rahatsz edilmeye" aldrmadklar bilirler. Aksine ra
hatsz edilemeyecek kadar gldrler. amanlar ayrca,
kendileri iin nemli sorulann retmen tarafndan genel
likle cevaplanacan da bilirler.
Davul almaya baladnda kendimi sradan gerek
likte bildiim bir da patikasnda koarken buldum. Ayak
larm yerden kesilene kadar komaya devam ettim. Gky
znde bir eit merdiven zerinde komaya devam ettim.
Daha da yksee kotum, bulutlara doru ve setten Yukar
Dnyaya getim. Bir ayr ve oban grdm ama benim
retmenim deildi.
Karlatm byk siyah bir kua bindim ve yksee
utum. Bir elaleden bir imenlie utuk. Beni selamlamak
iin imenlikten yryerek sa geldi; retmenim olduu
nu syledi.
sa elindeki krmz elmayla oynuyordu. nnde eil
meye baladm ayaklarna kapandm ama bana durmam
benim de onun gibi retmen olduumu syledi.
Sorumu sordum: "Para kazanma kariyerimde ataca
m bir sonraki adm nedir?"
"Gven." diye cevaplad.
Elindeki elmayla ne yapacan merak ettim, yiyecek
miydi? Bedenimi yumuak yeil bir kla sard; beni saran
bir eit iyiletirici ve koruyucu kalkand. Gkyzn gz
alc renkler donatmaya balad; pembeler, maviler, yeiller.
Gzlerinin derinlerine baktm ve kalbim neeyle ark sy

179
lemeye balad. ok youn bir histi, alamaya baladm.
Havada, yukarya doru szlmeye balad ve yok olurken
bana, gven dedi.
Gkyznde bir ko kafas ekli grdm. Sonra val
yeler at srdler. Otlar aln rengini alacak ekilde altns bir
renk dalgas imenlikte akmaya balad. Bana ulatm-da
onunla birlikte akmaya baladm ve aktm her yeri gzel
bir altn rengine dntrdm. imenlikte oturdum ve
dn anma kadar renk patlamalarn gkyzne atarak
oynadm.
Sonrasnda unlar sylyor: "Yolculuumu ortama
anlatana kadar elmamn nemini anlamamtm. Bir Bilgisa
yar danmanym ve Apple'm rettii bir Macintosh bilgi
sayarm var! Ne olursa olsun yaptm, iin para, altn geti
recei ak. Halen daha gkyzndeki gz alc renkler ve
grntlerin ne olduunu anlam deilim."
Yukarda aklama, amanik yolculuun gnmz bil
gisayar anda bile ne kadar faydal olduuna dair gzel
bir rnek. Ayrca, esrik ruhsal birlemeyi simgeleyen nee
ve gzyalarnn bir arada oluuna bir rnek oluturuyor.
Esrik ruhsal birlemeyi daha sonra inceleyeceiz.
rencinin zihnindeki kurcalayan "gz alc renkler"
ve "gkyzndeki grntleri" gelecekteki yolculuklarn
da retmenine sorabilir. Sadece bir olaslk olarak belirtir
sek; para kazanma kariyerinde "sonraki adm" olarak Macintosh'unda renkleri kullanabilir. Ancak, yolculuunu en
iyi yorumlayacak olann kendisi olduu gereini unutma
mak gerek.
Not edilmesi gereken bir dier husus da sorusunun
mulak olduu. Gerekten neler olacan bilmek istemi
miydi? Dier bir deyile tamamen kaderci miydi? "Gele
cekle" ilgili sorularn, kehanetinin daha ileri ve karmak bir
ekli olan, keramet ierdii de dikkate alnmaldr. Ki bu

180
bayan byle bir eye hazr deildi.
Veya gerekten durumunu iyiletirmek iin bir tavsiye
istemek niyetin demiydi? Eer yleyse "... iin ne yapmal
ym?" daha doru olurdu. Kehanette soruyu dikkatle olu
turmak ok nemlidir. (Bu arada "-meli, -mal" eklindeki
sorular amanik kehanet iin mkemmeldir; ananism, psikoterapiden farkl bir sistemdir.)
Ruh retmeni ne yapmanz "gerektiini" sylerse
sylesin, onu bir arkada olarak grn, bir diktatr olarak
deil. Kehanet sonrasnda bir kii eylemini unu unu yap
mam "ruhlar bana syledi" eklinde hakl gstermeye al
rsa bu byk bir hatadr. Kii, yardma ruhlarla eit bir
iliki iinde olduunu anlamamtr ve sradan gereklikte
bunun sonua olan eylemlerinin sorumluluunu stlenme
yerek byk bir hata ilemektedir.
Baarl aman, her iki gereklikteki bilgileri dengeler.
amanism, kendi ruhsal otoritenizi almanza ynelik bir
sistem veya yntemdir, yoksa ruhlara bile olsa ruhsal oto
ritenizi bakasna vermeniz iin deildir.

Kutup Aysnn Yardm Ettii Bayan retmen

Bir sonraki ilk ziyaret rneinde pratik bir soru soru
luyor: "Bu k nerede tatil yapmalym?" Soru sradan g
rnebilir ama ren geyiklerini gden. Sibiryal amann "Yaz
kampn nerede kurmalym?" sorusu ile benzer ieriktedir.
Aklama, imdiki zamanda yaplyor nk yolcu, e
zamanl anlatm yntemini kullanm. (Bir kayt cihaz kul
lanlan yntemdir; bilgi iin amanik ifa kitabma baknz.)
Gkkuan trmanyorum; altmda yumuack uza
nyor, sanki ipekten. Beni yukan eken bir g hissediyo
rum. Aada tepeleri ve bir yol gryorum. Gkkuamdan yukar trmanyorum. Yukarda bulutlar gryorum.

181
Beyaz, gri ve pofuduklar.
Gkkuann tepesine varyorum. Bir buluta (set) ba
syorum. Arlm ekebildii iin aryorum. Bulutlar
arasnda yryorum.
Bir kartal bana doru uuyor. "Neredeyim?" diye so
ruyorum.
"Yukar Dnyasn." diyor.
Kartala, retmenim Yukar Dnyada m diye soru
yorum. "Evet, burada." diyor.
Kartal, omzuma tnemi olarak benimle yryor.
retmeni buluyoruz. Blutlarda yryor. Siyah uzun salar,
bizden yukarda olan gnete parlyor. Kartalla, anlamad
m garip dilde konuuyor. Halen bulutlarda yryor.
Kartalla birlikte onun peinden gidiyoruz. Ona sorum olup
olmadn soruyor. Ona soruyorum: "Bu k nerede tatil
yapmalym? Bu k Florida'ya m yoksa kayaa m gitme
liyim merak ediyorum."
Bana gstereceini sylyor ve: "imdi st kata k
malyz. Kolay olacak, tek yapman gereken gcn bizi yu
kar -ekmesine izin vermek." zin veriyoruz. Uuyor gibi
yim, bir esinti hissediyorum, lk...
Bir st kata kyoruz. Karla kapl bir tundra buras.
Sopa gibi yapraksz kk aalar ve tundraya salm
allar var. Ayamn altnda kan hissediyorum. ok souk.
Tundrada yryoruz. Tepemizde bir ku srs V
eklinde uluyor. Kanada kazlan. Uup, gzden kaybolu
yorlar.
Karda yryorum. Yryorum. yorum. Bir kutup
ays yanmza geliyor. Hrlyor. Bembeyaz.
"Ben, Kuzeyin Ruhuyum." diyor.
yorum. Yanma geldiinde lk atyorum, korku
yorum.
retmen, "Bize zarar vermeyecek." diyor.

182
retmenim, anlamadm garip bir dilde konuuyor
onunla.
"Ne syledi?" diyorum retmenime.
"Doan scak olduu iin scaa gitmen gerektiini
sylyor."
Bir sonraki kata kyoruz. Bir g bizi ekiyor. Yukar
ekiliyorum. Kartal halen omzumda tnemi halde.
Bir sonraki kat bir orman. Ormann zemininde yr
yoruz. Ayaklarmn altnda yosun var, sngerimsi ve scak.
Gne blutlann arasnda. Ormanda yryoruz. Bir kt
e varyoruz.
retmenim, "Bu aacn nasl ykldna bak. Geriye
sadece bir ktk kalm. Bir ey yanl yerde bydnde
olan ey budur. Burada yeterince k ve s yok, dolaysyla
aa yklm. imdi sonraki kata gitmeliyiz." diyor bana.
Yeniden beni eken bir g hissediyorum. Bir sonraki
kat bir dzlk. Bir sr iek var. iekler mavi ve krmz.
ok holar. Tepemizde gne parlyor. Scak.
retmenim, "Bu ihtiyac olan ey. Florida'daki byk
anne ve bykbabann scaklna ihtiyacn var. Florida g
neinin scaklna ihtiyacn var." diyor.
retmenim imdi, "Ayrlma vakti." diyor.
Gcn bizi aaya doru ektiini hissediyorum. Or
mandan geip, tundraya iniyoruz, bulutlardan aay yeni
den gkkuana varyoruz. Gkkuandan kayyorum.
Altmda przsz. Zemine varyorum.
Bu aklamada net bir soru ve net bir cevap var. Cevap
arayan kii esinti ve souktan ve korktuundan sz ediyor.
Deneyimini sadece imgelemeyip sra d gereklie girdi
ine dair gzel iaretler hepsi. Ayrca korkularnn aslsz
olduunu gryor; Yukar Dnyann gvenli bir yer oldu
unu kefetmeye balama frsa onun iin. Bir kutup ays
ve kartaldan yardm alyor, bu da g hayvanlarnn onu

183
desteklemek iin hazr olduklarm gsteriyor.
retmeni kartal ve kutup ays ile garip bir dilde
konuuyor. Bu yolcunun bilmedii ey, hayvan ruhlaryla
iletiim iin kullanlan "anlalmaz" dillerin bir zamanlar
yerli amanlar tarafndan iyi biliniyor olmalaryd. Eliade'
nin ifade ettii gibi "gizli amanik dil", hayvan ruhlaryla
iletiim kurmak iin btn doa ile konuan Eskimo grup
lar ve SibiryalI Tunguzlar arasnda sklkla kullanlrd.
Bilindii zere amanizmle tanan Batllar, benim Amanda
Foulger'in rneinde olduu gibi, insan ruhlardan yeni
diller renebilmektedir.
retmenin dhil olduu ziyaretlerde gerekleen her
ey ya cevabn bir parasdr veya ziyaretini ihtiya duy
duu bir eyle ilgili retmenin "hediyesidir". Ziyareti,
daha sonraki ziyaretlerinde retmenden daha fazla bilgi
isteyebilir.

Hayatta Olan Bir Kiinin Ruhu Olan retmen

retmenler, nadiren, sradan gereklikte halen daha
hayatta olan ve Yukar Dnyada temas kurulduunda o
kiinin retmeni olmay kabul eden kiiler olabilir. Bunlar
ounlukla farkl lemler arasnda gei yapan amanlarn
veya yksek ruhsalla sahip kiilerin ruhlardr. Yaayan
kii, byle gksel bir temasn bilincinde deildir. Bu belki de
daha iyidir. Yaayan kii, dier efkatli ruhunu hayal krk
lna uratacak ekilde, kendine haksz bir nem atfedebilirdi. Hayal krkl, kiinin, ruhun tam olarak Orta Dn
yadaki kiiyle ayn olmadm fark edememesinden tr
dr.
retmen bazen, sradan gereklikte kimlii belirlen
meyen bir kii olabilir. Alman cevaplarn kalitesi asndan

184
bu bir fark yaratmyor gibidir ve retmene ismini sormak
kstahlk gibi grnmektedir. Yine de retmenin kimlii,
beklenmedik bir ekilde kefedilebilir. Aadaki aklama
buna bir rnektir.
"Yukar Dnyada yllarca bana retmenlik yapanlar
dan birisi, bilinmeyen bir krsalda, ssz bir barakadaki ya
l adamd. Sradan gereklikte bir gn, Kaliforniya'da araba
kullanrken gzel bir kanyona geldim ve gayri ihtiyari dur
dum. Davetkr bir patika kanyondan yukar kyordu ve
izlemeye karar verdim. ok artc bir ekilde Yukar Dn
yadaki ruh retmeniminki ile neredeyse ayn bir barakaya
vardm. Hatta etrafnda benzer bir it vard.
Kapy alma drtme engel olamadm. Gen bir adam
kt. Barakann bana baka bir yerdeki barakay anmsat
tn anlattm. Cana yakn bir ekilde beni ieri buyur etti.
eri girdiimde lo kta bir koltua yar yaslanm yalca
bir adam grdm. Kafasn bana evirdi ve gld. Mthi bir
oktu. Yukar Dnyadaki retmenim veya Yukar Dnya
daki retmenimin sradan gereklikte yalanmakta olan ver
siyonuydu.
Konumaya baladk, sanki eski arkadalarn karla
mas gibiydi. Kesik kesik konuabiliyordu. Uzun zamandr
devasz bir hastalktan. Aslnda yaklak olarak, onu Yukar
Dnyada retmenim olarak tandmdan yl says kadar
bir sredir bu hastalktan muzdaripti.
retmenim hakknda ona hibir ey sylemedim ama
bir dereceye kadar bir eyler biliyor gibiydi. Tandk geldi
imi syledi ve bana resimlerinden bir bask bana verdi.
zerinde, "Eski Arkadama" yazyordu. ki yl sonra vefat
etti ama artk adn biliyorum ve halen daha onu ziyaret
edebiliyorum."

185
Dier Gzlemler
G hayvanlar nemli zellikleri, her dnya ara
sndan kolayca gei yapabilmeleri ve amanlarn onlar ko
layca arabilmeleridir. Aksine olarak retmenler, Yukar
veya Aa Dnyada ikamet eder ve aman tarafndan ziya
ret edilirler.
Yine de amanlarn yardmyla retmenlerin Orta
Dnyaya geldikleri olur; amanlarla kaynatklar zaman
veya Kore'deki gibi sorular cevaplamak amal medyum
almalarnda. retmenler, baz belirli durumlarda hay
van biimine girmeyi de seebilirler.
Bir kukucu doal olarak byle "mkemmel" bir
retmenin sadece, ziyaretinin psikolojik projeksiyonu oldu
unu ne srecektir. amann yolu, bunlar tartmak deil
dir; yapaca ey, kukucular kendi kiisel deneylerini yap
maya ve ampirik sonulara varmaya davet etmektir. (Oku
yucunun bunu yapabilesi iin "amanik ifa" kitabma bak
mas gerekir.) Bu balamda kii, retmenden tamamen ya
banc birisine ilikin bilgi isteyebilir. Genellikle sonu o ka
dar artcdr ki hem yabanc hem de kehanette bulunan
arr.
Bir kiinin on yl akn amanik yolculuk deneyimleri
iin Sandra Harner'n North Atlantic Books yaynevinden
2014 ylnda km olan Ema'nn Odise'si (Ema's Odyssey)
kitabna baknz.

Metaforik letiimler
Yukar Dnya'da bilgi ounlukla metafor olarak veri
lir. Neden? Bu, Freud ve Jung gibi psikologlarn ryalar
zerinde alarak varmaya altklar trden bir gizem.

186
amanik adan, metafor, ruhlarn mesajlarn lafzi ile
tiimden daha derin bir ekilde vermek iin kullandklar
bir ara.
Metaforik iletiim, aman tarafndan zldnde is
tenen bilgiyi iermekle beraber, lafzi olamn tesinde daha
derin bir bilgi retir. Ruhlarn, metafor yoluyla bize sklk
la ilettikleri retilerden birisi; her eyin bir btn olduu
dur. Normalde farkl olarak deerlendirdiimiz eylerin as
lnda ayn olduunu tekrar tekrar bize gstererek bu g
ler, incelikli bir ekilde bizi ruhsal adan eitirler.
Metaforik iletiimin bir dier faydas, ziyaretiyi me
saj kavramaya zorlamas ve zmleme gayretinin, lafzi
iletiimden daha derin ve daha uzun sreli bir duygusal
etki brakmasdr.
Metaforik iletiim ayrca, anlama kiisel zmleme
abasyla edildiinden, ruhsal bilgi araynda zverinin de
erini de retebilir. amann, bakalar adna, gr ve g
araynda gsterdii zveri ile ruhlardan gelen sembolik ve
metaforik iletiimi zmleme abalan, daha da derinleen
aralksz renme ve kavrama srecinin paralardr.
amanlar btn almalarnda, imgelemeleri de dhil,
metafordan faydalanrlar. amanlar kalpleriyle grrler,
sadece "gl" veya "nc" gzleriyle deil. Ve kalp, iyi
letirici metaforlar ve sembolik iletiimle uyanr. amanlarn arklarnda kullandklar dil metaforik bir dildir ve
ark yoluyla birlik bilinci glendirilir. yileme, en kolay,
bu birlik deneyimlendiinde gerekleir.

187
Blm IX

RETM EN LER
ifa Veren
efkatli Ruhlar

Ruh retmenler, efkatli gler olarak, kiisel ifa di

leyen ziyaretilere yardma hazrdr. retmenler, gsteri
me dayal yntemler yoluyla ifa verirler. Sebep basittir:
Ziyaretileri sadece iyiletirmezler, yanlarnda gtrmeleri
iim yntemleri de retirler. Bir kltr veya insan grubu
amanlarn veya amanik bilgiyi kaybetse bile amanik yol
culuk ve ykselme sayesinde amanik ifa bilgisi varln
srdrmeyi baanr.
retmenlere giden ziyaretiler, salk tavsiyesi iste
yebilirler. Bazen sadece tavsiye isterler ama beklenmedik bir
ekilde ifa bulurlar. Benzer olarak, ifa isteyen bir kiiye,
salk durumunu iyiletirecek tamamlayc bilgiler de ve
rilebilir. Yukar Dnyada retmenler tarafndan tedavi edi
len ziyaretiler, ou kez, Orta Dnyaya dner dnmez be
lirtilerin (kronik srt ars gibi) yok olmasna arrlar.
Baka rahatszlklarn giderilmesi daha uzun zaman
alabilir ve iyilemenin kalc olmas veya etkin olmas iin
retmene takip ziyaretleri yaplmas tavsiye edilir. Mo
dern tptan ok farkl deil; reeteli bir ilatan birden fazla
doz alnmas veya fizik tedavilerin tekrarlanmas gibi. a-

188
manik tedavide, sorun ciddi ise, genel olarak pe pee iki
veya gecelik alma gerekir. Birok Batl, haftada bir
yapmay tercih eder.
Baarl bir sonu alnm olsa bile amanik yolla teda
vi edilen bir salk sorunun hemen yok olmas art deildir.
Benim de tandm ve en iyi Kuzey Amerikal kabile amanlanndan biri olan Kuzeybat Sahilinin en nl ifacs
seans sonras hastalarna unu syler: "Bu bir mucize teda
vi deil. ki gn alacak!" Ayrca, "alternatif tedavi" olarak
deerlendirdii Batl hekim ve hastanelerce yaplacak ta
mamlayc tedaviye de inanr.
Aslnda amanik ifa almas, yerli topluluklarda ne
redeyse btn yetikinlerin bildii yerel bitkilerden hazrla
nan temel ilalarla birlikte/ sala btncl yaklamn
ruhsal ksmn oluturur. amanizm, dier ifa sistemleri
nin veya tbbn yerine gemeye almaz, daha ok bunlar
ruhsal dzeyde tamamlar. Hekimler ve dier salk uz
manlarnca amanizmin kendilerini tehdit ettii dnl
memelidir; aksine kendileri ve hastalar ruhsal destek ald
iin memnun olmaldrlar. Onlar, "amanik ifa" kitabm
okumaya davet ediyorum; "Temel amanizm ve ifa: He
kim ve Salk Uzmanlarna Ynelik Bilgiler."
Sra d gereklikteki gler, hastalarnn hastalkla
rn ounlukla metaforik veya sembolik olarak gsterirler.
amanlar, hastada hastalk olup olmadn anlamak iin;
bir eit amanik "X n" imgelemesi denebilecek (reni
lebilir bir yntem) bir yolla, hastann vcudunda uyar ve
ren veya naho eyler ararlar. Eer amanlara sadece tatl-lk
ve k, gzel iekler gsteriliyor olsayd bu grnt-lerin
tedavi edilmesi gereken ciddi bir sorunda yardm olmazd.
Bu konu amann Yolu'nda ele alnmtr.
Hastaln amanik imgelemesinde, hastaln sra d
ynnn, sradan gereklik grntsnn ruhsal bir meta-

189
foru olarak alglanmas amalanr. Bu metaforlar gldr
ve son senelerde aman olmayan kiiler de kanser ve dier
hastalklarla mcadelede, imgeleme almalarnda metaforlar kullanmann faydalarn yeniden kefediyor.

"Hayatmn En zgrletirici Deneyimlerinden Biri"

Aada verilen aklama, ifa isteinde bulunmadan
nce tant varln retmeni olduunu belirleyen bir
Batlya ait. ifa istemek dhil her trl tavsiye istenirken,
bir ykselmede kii, kendi retmeni olmayan eitli etkile
yici tanrsal varlklar veya tarihi kiiliklerle karlaabilece
inden ncelikle retmeninin belirlemesi tavsiye edilir.
Sorum uydu: "Ruhumdaki terk edilme acsn iyileti
rebilir misin?"
Yukar leme svire'deki bir da zirvesinden km.
ok fazla sis vard. Tibet dalarnn zerinden uuyormuum gibi hissettim. Bulutlar arasndaki bir aklktan da
lar grebiliyordum. Sonra bir eit zardan getim. Orada
artc bir ekilde Buda ile karlatm. retmenim misin
diye sordum. Glmsedi, gzlerini kapad ve elime bir lo
tus iei verdi. Ruhumdaki terk edilme acsn iyiletir
mesini rica ettim.
Lotus ieini gsmn iine koydu. Sap ona baly
d. Gsmden duman emdi ve boluu lotusla temizledi.
Sonra demet demet lotus ieini gs'boluuma yerle
tirdi ve beyaz katla kapatt.
Bama altn bir ta takt ve omuzlarmdan tutarak
gzlerimin iine bakt. Sol kulama bir lotus koydu ve beni
oturttu. Her yerden gl yapraklan dklyordu. ki gen
bayan bodhisattva ok renkli bir cbbeyi omuzlarma koy
du ve salarma baka iekler taktlar.
Sonra lotus oldum. Beyaz ve portakal rengi n

190
zn hissettim. Portakal rengi bir kre grdm. Buda
"nisiye oldun." Dedi. Kre ile birdim. Skn iindeydim ve
geri dnene kadar burada kaldm. Geri dnerken teekkr
etmek iin lotusu Buda'ya geri verecektim. Sonra fikir de
itirdim ve iek yerine kalbimi verdim.
Sradan gereklie dndmde, lotusa hala bal ol
duumu, gs boluumdaki lotusun da sapndan Bu
da'ya bal olduunu hissediyordum.
rend daha sonra deneyimi hakknda konuuyor:
"Yolculuun ardndan, deneyimimizi odadaki bir bakasy
la paylamamz istendi. Sz konusu olan byk bir varlk
olduundan, ilk bata gsterii grnme kaygsyla tered
dtlydm. Ancak, az bir zaman sonra yanmdaki byamn
Isa ile ve odadaki baka bir arkadanm da Muhammed ile
karlatn rendim.
"Bu sayede deneyimimin, birok muhteem ve gzel
deneyimden birisi olduunu anladm. Kendimize snrlar
koyup, en olaanst yerlere gitmek ve en bilge varlklarla
tanmaktan, onlarn yardm ve rehberlii ile kutsanmaktan
alkoymamz iin hibir sebep yok. Hayatmn en zgrle
tirici ve mutluluk veren deneyimiydi."

Hipokratn Verdii ifa

Benim iin zel olan bir yerdeki kamp ateinin girdaps dumanlan arasnda ykseldim. Zardan geerken g
hayvanm bana elik etti. Zardan getiimde kimseyi gre
medim. Grdm manzara parltlar sayordu. zerine
gne vurmu elmas ve kristaller gibiydi. Hafif bir rzgr
hissettim ve bir siklon beni iine ald ve baka bir kata k
tm. Kimseyi grmedim.
Yine rzgr kt ve siklonla beraber baka kata ktm.
Mzik, ark ve gller duydum. Beyaz mermerden bir ta

191
pmakt. Yunan Parthenon tapnana benziyordu. Mermer
basamaklardan ktm, en tepesine vardmda byk alan
da insanlarn ziyafet ektiini grdm. Akc kumatan bir
cppe giymi adam tarafndan en ba masaya gelmem ia
ret edildi.
Yaklatm ve "retmenim misin?" diye sordum.
"Evet" dedi.
smini sordum ve Tbbn babas Hipokrat olduunu
syledi, "srtmn alt blgesi ve karnmdaki ary geirmek
iin ne yapabilirim?" diye sordum.
Etrafna ylan dolanm bir baston kard. Bastonu
tutmam istedi. Tuttuumda ylan hareket etmeye balad.
Kolumdan srtma doru oradan belime srnd ve karn
mn zerine reklendi.
Ylan dolandka arnn bedenimi terk ettiini hisse
debiliyordum.
Yzerek geen byk bir balk srsnn iinde ve
yannda yzen kk bir balk grdm. ay dolu bir fin
can, kseler iinde pirin ve zm grdm. retmen, z
mn beni gl ve salkl tutacan syledi. Gnlk ola
rak asma yapra ve zm tketecektim.
Davul beni geri ard.
Arm tekrarlamad ve verilen ifa iin minnettarm.
Asma yapra ve zm aratrdm ve vcudu koruyan
kuvvetli antioksidanlar olduklarm rendim. Daha fazla
balk ve pirin tketmeye baladm. Daha enerjiim.4

Merlin'der Astm in stenen Yardm

Bu ziyareti yapan Batal astm hastas retmenden sa
dece ifamn "yolunu" gstermesini istiyor. Muhtemelen
dorudan ifa istemesi daha iyi olurdu ama yine de sonu
alyor.

192
Daha nceden gitmi olduum New Mexico'nun ku
zeyindeki bir kamp sahasnda bulunan zel bir aatan tr
mandm. Bir kartal yanma geldi ve g hayvanm olmad
halde beni gitmem gereken yere gtreceini syledi. Bu
lutlardan yukar doru utuk ve burada beni brakt. Parlak
bir yldza kadar utum. Gsmdeki bask ve ince havann
soukluu beni nefessiz brakt. Yldzdan utum ve parlak
klarn ve yanardner bir manzarann olduu bir yere gel
dim.
Burada kendini gstermesi iin retmenime seslen
dim. Havadan Merlin grnd. Onu takip etmemi syledi
ve beni kristal bir maaraya gtrd. Bana ifann yolunu
gstermesini istedim.
Odann orasnda, zerinde kutu bulunan bir masanm
bandaki sandalyeye beni oturttu. Kutuyu at..inde b
yk scak bir kuvartz kristal vard. Oda ok serindi ama
tatan inanlmaz bir s yaylyordu.
Kristali kard ve "Bu senden seneler nce alman ey:
Tutkunun ss, gcnn . Geri alma zaman. Scak kris
tal gsnde sakladn korku ve elem buzlarn eritecek."
dedi.
Kristali gsme yerletirdi. Isy hemen hissettim ve
gsm temizlendi. Bilmem gereken eyler var m diye
sordum.
"ok uzun zaman nce nazik ve adil ama hakszla
uradnda peinde koan peri halkmdandn. Yetenek
ve gcn ok uzun zaman nce alnd, artk bunlar geri
alma zaman,"
Ona, onu zlediimi syledim.
"Hibir zaman uzakta deildim ama seni grmek ve
duymak iin burada olacam. Sa kulana fsldayacam,
sihir, bitki ve toprak ruhlar yoluyla sana rehberlik yapaca
m ve yeniden hatrlayacaksn. Sana bir kez daha sana yar

193
dm etmek iin burada olacam. Sevgim ve gcm seninle
olacak."
Bir sre kucaklatk ve ilk gerek retmenim olan bu
adama olan sevgimin hatralar canland. Ardndan geri
arldk.
retmeninin Merlin olduunu kefediyor. Salk so
rununu anlatyor ve Merlin scak bir kuvartz kristal ka
ryor. (Bu bayan, aktif olduklarnda kuvartz kristallerin sn
dn yeri amanlarm bildiini bilmiyordu.) Kristali g
sne yerletiriyor ve aktif kristalini muhafaza etmesi iin
bayana veriyor. Meksika'daki Huichol halk arasnda ama
nn ruhu bir kuvartz kristal formunda geri dnebilmektedir.
Yukar Dnyadan dner dnmez ycdcu u yorumu yap
m: "lk iki yolculuumda souk yerde uzanmken astmm vard. Bu yolculuktan dndkten sonra gsm ok
daha temiz ve astmm tamamen geti."
Ayn bayan aylar sonra bu yolculuktan nce astmmn
lmldan hayati tehlike arz eden bir seviyeye gemi oldu
u yorumunu yapt. Aklamas: "Yolculuktan bu yana, astmm daha iyi bir seviyeye geldi. Gsm yolculuun he
men ertesinde en temiz halindeydi; eve dndnde hasta
lm gelip gitti ama aslar (gemiteki) kadar kt olmad.
Tamamen iyilemesi iin bir miktar daha yolculuk yapmam
gerektiini hissediyorum."
Muhtemelen hakl; nk daha nce belirtildii zere,
dddi salk problemlerinde tedavi tamamlanana kadar
amanik ifa almasnn genellikle tekrarlanmas gerekir.

Kanserin Nksetmemesi stei

Kimlii bilinmeyen bir retmenle tanlan aadaki
ykselme deneyimi, birka sene ncesinde rahim kanseri

194
(endometriyal sarkom) durdurulmu bir bayana ait. Kan
serin yeniden geliebilecei korkusuyla, retmeninden
hastaln geri dnmesini nlemek zere yardm istiyor.
retmenden "hastaln geri dnmesini engellemek zere
yardm..." yerine "hastaln geri dnmesini engellemek"
eklinde sorusunu dzenleyebilirdi. ok daha gl bir is
tek olurdu.
Cevaben retmen, paralanma, kalbinden hastaln
ekip karlmas, ifa enerjisinin veya gcnn aktarlmas
da dhil, duygularla ykl ve ok ynl klasik amanik ifa
ilemleri sunuyor. Bayann yolculuunda lme yakn deneyimlerdekilerle ortak baz zellikler de var; parlak bir kla
ve tnelle karlama. Ayrca, yolculuk deneyimlerinde "at
lkarnca etkisi" olarak da bilinen dnmeyi de deneyimliyor.
Kendini bir embere balanm, hayvanlar da dhil
orada bulunan her eyle enerji veya g paylam yapar
ken buluyor. Hayvanlar ve her eyle bir btn olduumuza
dair farkmdalk amanizmin genel temasdr. Batklar a
manik yolculuk yaptka kendiliinden bu kutsal ban far
kna varmaktadr. Seyahat eden kii, iyi bir amanik potan
siyel gsteriyor; yolculuk esnasnda sadece grmyor dier
duyularyla da deneyimliyor, iei koklamas.
Yolcu, e zamanl anlatm tekniini (amanik ifa Kita
b) kullandndan deneyimlerini gerekletii anda anlata
biliyor.
retmenime hastalmn tekrarlamasn nlemede
bana yardma olmas iin yolculuk yapyorum. minenin
nndeyim. Ate dans ediyor. mineden yukar kyorum,
gkyzne. Gkyznde i gibi kendi etrafmda dnyo
rum. Bir setten geiyorum ve bulutlarn zerine kyorum.
Bir akla geliyorum. retmenim orada.
"Hastaln tekrarlamamas iin yardm et" diyorum.
Beni kollarna alyor ve baka bir kata uuyoruz. Yu-

195
kan umaya devam ediyoruz. Baka bir setten geiyoruz.
Bir bakasndan daha geiyoruz. Yukar kmaya devam
ediyoruz, gerekten hzlyz. Bedenim gittike klyor.
Sanki kck bir deri paras. Hiliin iinde zlyo
rum. Yukar ktka zlyorum. Sadece hcrelerimi g
ryorum, temizler ve gzlerimi ve hcrelerimi gryorum.
Daha daha uzaa gidiyoruz, ayryorum. Artk sadece ener
jiyim. Sa yanmda hla deri var. Geri kalan her yerim ener
ji. retmenim beni halen tutuyor.
Daha daha uzaa gidiyoruz. Katlardan geiyoruz. Al
tn bir k var.
Bacamda deri var ve koyu bir alan. Sanki kanyor
gibi. Bacamdaki delikten kan boalyor. Dar akyor ve
znyor. Umaya devam ediyorum,. sol bacam hari
snm, gerekten scak hissediyorum. Hl kanyor. Kan
boalyor. Kan ve topak topak eyler... Halen daha btn
deilim. Sadece enerjiyim. Gitmeye devam ediyorum. Git
tike scak oluyor, gerekten ama gerekten scak.
imdi zerimde bir disk var, yuvarlak bir disk. Hl
enerjiyim. Disk kafamdan geiyor, bedenimden ve bacak
larmdan getikten sonra sa ayamda deri olan baldrm
da duruyor. Oraya geiyor. Bacak ve ayam sama doru
yzmeye balyor. Benden ayrlyor, havada asl.
Ayan etrafnda eller var. Bu eller deriyi bir utan b
rne yuvarlyor. imdi deriyi skyorlar. Post gibi gr
nyor. Bacam enerji. Deriyi skyorlar. Bacakta bir delik
var. Enerjide bir delik var.
Eller postu alyor ve deliin iine koyuyorlar. i siyah.
retmen delie bakmam iin sesleniyor. Delikte yl
dzlar var. Delikten girmemi istiyor. Elimi tutuyor. ok ka
ranlk. ok ama ok k var. imdi byk bir kartal var.
Empire State binas kadar byk. retmenim beni karta
ln gsne yatryor. Tylerin scaklnda yatyorum. Beni

196
sadece tutuyor. retmenim kua biniyor. Umaya balyo
ruz, daha daha yksee, bu ok parlak a doru. Ia
giriyoruz. Ik alyor. ine doru, baka bir boyuta uu
yoruz. Sanki tnel gibi, daha derin bir uzay. Yukan doru
kyoruz, ok uzaklara.
G hayvanm hissediyorum. Geyik [g hayvan] be
nimle. Yksee daha yksee uuyoruz. Kendimi btn gi
bi hissediyorum ama bacamn alt ksm hala yok. Gitmi.
imdi dier bacam yok oluyor. Paralarm yok oluyor. Ba
caklarm yok, gitmeye devam ediyorum, kollarm yok.
Kalbim... Kalbim atyor. Krmz ve atyor. Etrafnda
hibir ey yok. Sadece kalp. Delikten kalp damarma atlyo
rum. Gerekten karanlk, ok karanlk. Neredeyse nefes al
mak imknsz. Karanlk.
At hissediyorum, kalbimi hissedebiliyorum. Kalbi
min attn hissediyorum, ok kuvvetli, ok sesli ve ok de
rinden. ok ama ok karanlk ve bo.
imdi, kalbin nda grnen ayaklarm ve bacakla
rm hissediyorum. Ve kalbi hissediyorum. Kollarm hisse
debiliyorum ve kalbi, ok kuvvetli. imdi kalp, derimi olu
turacak ekilde zlyor. zerimde klyor.
imdi bir zrafa [bayana yardma olduu iin g
hayvan olmas muhtemel] var ve zerindeyim. Szlmeye
balyoruz. yi hissediyorum. Ben srtnda olduum halde
kouyoruz. nmeye balyoruz. Merdivenlerden aa. Da
ha daha aa iniyoruz.
Zrafa beni su, bir havuz olan bu yerde brakyor.
Kalbim ok bykm gibi hissediyorum, bedenime gre
bykm gibi. Havuza giriyorum.
Suya girince vcudum geniliyor. Kalbimin bykl
kadar geniliyor.
Sudan kyorum. Aa yryorum. retmenimi g
ryorum. Bana bir iek veriyor, gardenya. Kokusunu ala

197
biliyorum. Turna yemiine benzeyen meyveler veriyor ve
biraz da badem. Yiyorum. Yedike iimin sndm hissedi
yorum. Ayaklarm hissediyorum. Enerjinin ayaklarma git
tiini hissediyorum.
retmenim beni bir kayann zerine yerletiriyor ve
kayann drt kesinde gnlk veya adaay yakyor. Ayak
bileklerimde halkalar var. Bamdaysa bir bant var.
Gsm bir bakla yaryor ve kalbimi karyor. Kal
bimden dev bir yarat, siyah bir ey, karyor. Bubir rm
cek. Kalbime kan dkyor. Kalbimi gsme geri yerletirip
kapatyor. Bedenimden kard ey uzaklayor. Gerekten
ir-kin. Gidiyor. Bir maaraya gidiyor.
imdi cildim kahverengi ve bedenim daha iyi. Ama
bacam hl scak. retmenim bakla keserek bacam
karyor. Oras kanyor. Bacam kestii yere bir yaprak
koyuyor. Bacam yeniden kyor, bedenimden yeniden
kyor. Artk normal. Halen burada uzanyorum.
Balklar olan hayvanlar ve insanlar geldi. Bir geyik
var, bir ay. Beyaz balkl bir kii var.
retmenim o. Kaplumbaa var. Kelebekler. Hepsi
emberin etrafndan dikiliyor. Ik demetlerinden bir em
ber oluuyor ve gbeimden iime giriyor ve benden ka
rak emberdeki btn hayvan ve insanlara yaylyor. em
berdeki enerji dnyor ve enerjiden bir koni oluturuyor.
adr gibi ama ktan bir adr. Dnyoruz. Bu parlak
n merkezinde ben varm. Dnyoruz.
Geri dnme vakti. Herkese teekkr ediyorum; btn
hayvanlara. retmenim beni alyor ve geri dnmeye ba
lyoruz. Yine beni kavryor ve katlardan aa iniyoruz.
Aa daha aa. Karatl geiyoruz. Aa. lk kata geliyo
ruz. Ona teekkr ediyorum. imdi gkyznden aa
inmeye balyorum. Ve bacadan aa. Ve demeye. Geri
dndm.

198
Hl daha dnyorum. artc bir ifayd. zellikle
kalbimle ilgili olan. Kalbimden gerekten bir ey kt ve
kendi kalbimi deneyimledim. Gittiim her yerde banimle
ilgilendiler.
retmenlerin ziyaretileri daha nceden durmam
olsalar bile, irkin bir varlk (burada rmcek) olarak g
rnen hastaln uzaklatrlmas, klasik bir aman tans ve
ekip karma mdahalesidir. Ruhlar, ekip karma yn
temi gibi amanik yntemlerin ebedi retmenleridir.
Ruhsal ekip karma (spiritual extraction), hastann
vcudunda belli bir blgedeki (bu durumda kalp) hastal
n veya arnn giderilmesi iin kullanlr, buna dair ak
lamalar amann Yolu'nda yer almaktadr. rmcek ve
kalbin karlmasyla ilgili olarak; sra d gereklikte al
tmz ve bunlarn, rmcek ve kalp ruhlar olduunu
unutmamalyz. Burada verilen retiler amanik ifada
kullanmak iindir, sradan gereklikte uygulamak iin de
il!
Bu ve verilen rneklerin ounda takip almas yapa
cak kaynaklar olmad iin ne yazk ki bu bayann kanser
den tamamen kurtulup kurtulmadn bilmiyoruz.

Vefat Etmi Bir Hintli Gurudan Srt Arsnn

Hafifletilmesinin stenmesi
Daha nce sradan gereklikte ruhsal retmen olan
biriyle Yukar Dnya retmeni olarak almak yaygm bir
amanik uygulamadr. Bu da akla l ve diri arasndaki ay
rmn aman iin geerli olmadn getiriyor. Bu yolculukta
bir bayan, vefat etmi bir yogi olan her Yukar Dnya
retmeninden srt arsn iyiletirmesini istiyor. Daha nce
orada kendisine verilmi olan sra d opali yanma alyor.
Bu yolculuktaki, bayann daha nce duymam oldu

199
u, klasik bir aman temas; tehlikeli bir uurum zerindeki
kprden geerek retmene, tanrsal varla, lm kii
veya bir baka bir leme ulalmasdr. Bayann sylediine
gre bu kpr bir ipten daha kaln deil. Sibirya'daki Altay
amanlar da benzer olarak bu kpry "sa teli kadar"
eklinde tanmlarlar. Bir uurum zerindeki ip, baka yer
lerdeki yerli amanlarca da bilinir. pten geerken korku
yor. Bu, gerekten sra d gereklikte olduunu ve ciddiye
aldn gstermesi bakmndan iyi bir iaret. Aada anla
tm yer alyor:
Jaguanm beni zardan geirdi ve Yukan Dnyaya
kard. Beni ok kayalk bir resife gtrd. Yuvarlanan kaya
lar duyabiliyordum. Beni bir uzun ipin zerine gtrerek
orada brakt. pten yrmek zorundaydm, lesiye korku
yordum. Dikkatle nce bir ayam sonra dier ayam
atyordum. nk yksekten korkarm ama kendi bama
gitmem gerektiini biliyordum.
Bunu daha nce iki kez yapmtm. Bu devasa uuru
mun zerindeki ipte etrafmda bulutlar vard. Gerekten
korkuyordum ve nefesim kesiliyordu. Aaya bakmaya
korkuyordum ama devam ettim ve karya getim. nme
kan aly ayrarak yryp getim.
Himalayalar' da bir da yamacyd. Baz basamaklar
kp onun yaad maaraya girdim. retmenim tarih
ten tandm bir Hint gurusuydu.
Daha nce hi ars olmam bir kiiyim, ama son
birka gndr srtmda korkun bir an var.
retmene "Bu ardan kurtulmak istiyorum nk
gerekten canm yakyor ve alk deilim."
"Otur ve meditasyon yap. Opalini yannda getirdin
mi?" dedi.
"Evet." dedim.
Opali sol elime koydu ve lotus pozisyonunda oturdu.

200
Ayns yaptm, birlikte meditasyon yaptktan ksa bir sre
sonra bana kk bir derenin olduu maarann dna
kmam syledi.
Dereden yrdm ve byk bir su gletine geldim.
ine girip kendimi tamamen suya bardm. ok dar bir de
lie dnt, ok karanlk. ine girdim ve omuriliimde
olduumu fark ettim. Arnn olduu alt srt blgeme indik
e omurlarm grebiliyordum. Elektrik atrtsna benzer bir
ses duydum ve saat ynnn tersine bedenimin etrafndan
geti. Geri dn davulu balad. Omuriliimden kp ma
araya geri dndm; yogiye teekkr ettim ve kprden
getim.
Panterim beni bekliyordu. Beni zardan geirdi ve geri
dndm.
imdi arm gerekten geti.

ifa stei Ve Ara Dnyadan Altn ehre Gei

Yukar Dnyaya yolculuum ok duygusald ve yre
imi iyiletirdi. [Vefat etmi] kiilerle ilikilere dair bir yol
culuktu aramaya gittim. Ik ve insanlan bulmak iin ikinci
kata kmam gerekti. Birinci kat kasvetli ve rktcyd;
Yukar Dnyaya ilk yolculuumda Balinann yardmma ih
tiya duydum. Bir bulut kmesinden getiimde farkl a
ve tarzda mimarilere sahip altn ehri grdm!
Sokaklarda yryen insanlar da farkl alardan in
sanlard. Annemi grdmde alamaya baladm. 1988
senesinde vefat etti ve ona hoa kal diyemedim. Bana uzun
sre sarld, beni sevdiini syledi ve daha nce g-enler
gibi burada benim iin olduunu syledi.
Ardndan Jim Smith'i grdm. Tpk onu en son gr
dm zamanki gibi grnyordu: Esmer yakkls ve
sadece yirmiyedi yanda. Hayatmn akyd ve 1976 yln

201
da vefat etti.
retmenim misin diye sordum ve evet dedi. Baml
yapmn ifalanmasn istediimi syledim. Yok oldu. Ba
larnda bo mezar talar olan bir sra bo mezarn yannda
yrrken buldum kendimi.
Mezarlarn zerinde ykseldim ve etrafm ruhlar e
virdi. "Korktuun ey bu." dediler.
O anda onlarla olmaktan korkmadm; hepimiz birdik.
Sonra bir caddede yryordum ve getiim binalarn cam
larna bakyordum.
Kendimi seviliyor veya mukaddes hissettiim hayat
kesitlerim vard her birisinde. Bu anda davullar beni geri
ard. Yolculuumun byk ksmnda aladm ama elem
den deil; benimle olan btn ruhlar iin duyduum min
nettendi
Bu bayann ilk kat hakknda sylediklerini ele alalm;
"kasvetli ve rktc". Derin deneyimler sonucu kesin ola
rak biliyorum ki, bayana yle gelmi olsa da, buras ilk kat
deil. Buras benim "Ara Dnya" olarak tanmlayabilece
im ve Orta Dnya ile Yukar Dnya arasnda bir blge ve
ayn zamanda bu dnyalarn kesitii bir yer. Ara Dnya,
yolcu yakn zamanda vefat etmi kiiler ve lm nedeniyle
tasal deilse genel olarak grnmez ki bu durumda baya
nn zihni tam da bunlarla megul.
Bu almalara katlan Batklarn zihni bu tip konularla
megul olduunda, ou kez dnyalar arasnda byle "kas
vetli" (tam bayann dedii gibi) bir alan gsterilir kendile
rine. Buraya "araf" da denilebilir ancak araf kltrel anlam
lar ykl bir kelime olduundan "Ara Dnya" ile tam ola
rak kast edilen bu deil. Ara Dnya, insan ruhlarnn veya
zlerinin, renksiz izbe bir ortamda, tpk bir isizler grubu
gibi, mitsiz bir ekilde bekledikleri bir ara istasyon gibi.
Bir amanik yolcu geerken bu ruhlar ellerini uzatp,

202
ileri gitmelerine yardm etmeleri iin ona yalvarabilirler.
Muhtatrlar ama ayn zamanda gsz ve zararszdrlar.
Aslnda her kltrden amann klasik grevlerinden birisi
bir psikopomp gibi veya ruhlarn gdcs gibi davranp,
vefat etmi kiileri memnun olacaklar bir dnyalardan bi
rine tamaktr. Bir psikopomp olmadan da Ara Dnyadakiler kademeli olarak daha iyi bir yere aktarlyor gibi g
rnmektedir.
Daha nceden belirttiim gibi Batklar davulla yaptk
lar yolculuklarnda ceza veya ikenceye bizim Orta Dn
yamz haricinde henz rastlam deiller. Dier bir deyile,
kendi dnyamzn baz unsurlar haricinde, klie "cehen
nem'^ andran bir yer kefetmediler!
Bu anlatmda da bir retmenin, ortadan yok olduktan
sonra bir cevab veya ifay nasl "ynettiini" gryoruz.

Karga Adam le Ba Ars Tedavi Dersleri

Aadaki deneyim, bir retmenin "etin sevgisinin"
ayn anda baarl bir ifa vermede ve ziyaretiyi eitmede
nasl etkili olduuna dair gzel bir rnek. Sertifikal bir
amanik danman olmak isteyen bir renci "Ba arlarn
nasl geirebilirim?" diye sorar. Normalde "Ltfen, ba a
rm tedavi et." demesi daha iyi olur. Ancak bu kii, bunu
nasl "yaparm" diye soruyor.
Bu rencinin g hayvan olan karga onu bir baykua
(Batklar asndan klasik bilgelik simgesi) gtryor ve
bayku bir insana dnyor (retmen). Yukar Dnya
retmenleri efkatlidir ancak bu durumda olduu gibi mi
zahla birlikte etin bir sevgiye bavurabilirler. Ayrca uzun
diyaloglara da girebilirler. Yolculuk e zamanl anlatm tek
nii ile (Ek A) kaydedilmitir.
Vadiye yukardan bakyorum. Ak bir gn ve sahili

203
grebiliyorum. Bayku benimle. Ve havalanyoruz. Dan
zerinde daireler izip yukarlara uuyoruz. ok gzel bir
manzaraya varyoruz. Artk yeterince yksekteyiz. Sahile
yakn adalar grebiliyoruz. Dier yne baknca Quebec'i
grebiliyorum, New Brunsvvick.
Daha da ykseliyoruz... Artk sadece araf gibi bulut
lar var. Aralarndan geiyoruz. Yksee ktka daha ka
ranlk oluyor. Hava inceliyor. Baka bir bulut kmesine gel
dik. Bunlardan da geiyoruz. Bayku beni bu bulut kme
sinin zerinde brakyor. Aralarnda telala getiimiz e
merkezli k emberlerine, bir eit tnele benziyorlar. Ama
bir tnel gibi somut snrlar yok. Sadece emberler. Farkl
renklerde k.
Krmz, mor, yeil, beyaz... Altmzdan geen bulut
lara yakndan bakyoruz. Bir eit... sisli bir alana geliyoruz
ve geiyoruz. Olduka yatay uuyoruz.
Evet, sisten kyoruz ve altmzda yeil tepeler olan bir
manzara var. Tepelere akyorum ve birinde koniye ben
zer bir yap var. Ortada bir byk koni ve iki yannda
kk koniler. Aa iniyoruz ve orta koninin giriine giden
bir merdiven var. Bayku, merdivenden kmam ve kapy
almam sylyor. Kendisi darda bekleyecekmi.
Yukar kp kapy alyorum. Kapya vuruyorum. Ka
p alyor, ierde kimse yok. Bir karga var. nmde sa
ma doru uan bir byk siyah bir karga var. Beni orada
brakyor, binann ortasna doru uuyor. Ortada bir oda
var. Kk bir silindir gibi. Koninin tepesine kadar uzanan
silindirik bir oda... Ve bir kap var, karga buraya uuyor ve
kap alyor, karga ieri giriyor. Onu takip ediyorum. Bir
mindere oturuyor ve bir adama dnyor.
Ak kahve derili ufak tefek bir adam. Gmleini as
yor. Pantolon giymi. Yannda ii ok dolu bir torba var,
bada kurmu. Sanki meditasyon yapyor. Sessizce oturu

204
yor. Sonra bana bakarak iaret ediyor ve karsna oturma
m istiyor. Bu garip, yani bana syledikleri; "Seni zaten
tanyorum. Ama bunu yeniden yapmak seni incitmeyecek."
Bana bir yeil bir krmz ok veriyor. Ve imdi de bir
ty veriyor ve: "Ar yk altnda bunalmsn. Kafanda krk
tilki dnyor krknn da kuyruu birbirine demiyor. Ne
yapacan bilmiyorsun. Sana bu ty vereceim. Ve ne za
man bir eyler fazla gelir de bunalrsan, bu ty alarak, sa
eline alarak dik al olacak ekilde birden kaldrmam isti
yorum; bunu yaptnda btn samalklar bitecek." Ve
"hadi dene" diyor.
Bu bana biraz sama geldi. Ama yine de ty sa eli
me alp nce ne sonra havaya kaldrdm.
te oldu. Ty eviriyorum, koluma dik al olacak
ekilde aniden. ylece tutuyorum. Sanki davul yavalad
gibi. Dncelerim hzn kesti gibi. Her ey yava ekim
deymi gibi... Bana: "Benimle konumak istediin bir ey
var m?" diyor.
"Evet, bir sorum var. Bu ba arlarn nasl geirece
imi bilmek istiyorum. Bu ba arlarn nasl geirebili
rim?"
Bana "Ban m aryor?" diyor.
"Hayr, bam armyor." diyorum.
"Peki, endien nedir?" diyor.
"Bam aryacak diye endieleniyorum." diyorum.
"Niye ban aryacak diye endieleniyorsun? u anda
ban armyor." diyor.
"Evet ama bamn aryacandan olduka eminim."
diyorum.
"Peki, bamn aryacana olduka emin olmana yol
aan nedir?" diyor.
"Her zaman bam arr." diyorum.
"u anda ban armyor." diyor.

205
"Evet ama aryacak." diyorum.
"Nerden biliyorsun?" diyor.
"Her zaman arr." diyorum.
"u anda ban armyor." diyor.
"Tamam yle, imdi armyor. Ama haftada bir veya
iki kez bam arr ve o anda yapmaya altm eye ger
ekten mani olur." diyorum.
Bana tam bir ahmakmm gibi bakyor. Hibir anlam
ifade etmiyormuum gibi bakyor. imdi btn hevesi ka
m bir ekilde bakyor ve: "Bu ba arlarnn senin iin
gerekten nemli olduunu grebiliyorum. Gerek bir ar
kada olmular." diyor.
"Sanrm ba arlarn geerse kendini yalnz hissede
bilirsin. Ve zlemeye balayabilirsin. Ba. arsz iki hafta
getikten sonra onlar hayal etmeye balayabilirsin. Yukar
Dnyaya amanik yolculuk yaparak 'Ltfen, bir kez daha
ba ars ekebilir miyim? Sadece elveda demek iin/ Di
yebilirsin." diyor.
"evet, ba arsyla iim gerekten henz bitmedi.
Gerek anlamda ba arsndan ayrlamadm." diyorum.
"Ba arsna nasl baml olduunu grebiliyorum.
Eer istersen, ban artabilirim ve ondan ayrlmaya ba
layabilirsin." diyor.
Bunu syler sylemez arkasna uzanyor ve alet kutu
sundan bir eki karyor.
"Hayr, hayr gerekten bununla uramak istemiyo
rum." diyorum.
"Kesinlikle yapman gerektiini dnyorum ama
byle alkanlklar bir kerede braklmaz. Ba arsn kade
meli olarak bitirmen gerekir. Ba arsyla olan ilikinden
bylesine eziyet rettiin srece ondan kurtulman ve bir
daha olmamas senin iin iyi olmayabilir. ok rahatszlk
duyabilirsin, yoksunluk ekip titreyebilir ve bir para delice

206
davranmaya balayabilirsin. Dolaysyla gerekten bu e
kile kafana vurmam gerekiyor nk ban anmadan ne
yapacan konusunda senin iin endielendim." diyor.
"Bunu gerekten yapmak istediimi sanmyorum. Ya
ni kafama ekile vurman nk canm yakar. Ve ben sana
bunun iin geldim, bundan kurtulmak iin.' diyorum.
ekici brakyor ve: "Biliyor musun, siz beyazlar deli
siniz. Ba ars istemediini sylyorsun ama senin iin
ok nemli olduunu hissediyorum. Ben sadece sana yar
dm etmek isteyen bir retmenim. Sana, senin iin en
nemli eyi vermek istiyorum. Buradan, istediin eyi ala
madan gitmi gibi hissetmeni istemiyorum. Yani senin iin
en nemli eyi sana vermek benim grevim." diyor.
"Hey! Gerekten kafam kart." diyorum.
"Bu gzel; kafann karmas... Evet, bu gzel." Ve
sonra: "Bann armasn tercih etmediinden emin mi
sin?" diyor.
"Hayr, bamn armasn istediimi sanmyorum
ama gerekten kafam kart." diyorum.
"Peki, (davul) kasetinin bitmesine birka dakika var.
Geri kalan srede kafan kanm bir halde kalmak istedi
inden emin misin? Biliyorum buna alk desin." diyor.
"Evet gerekten rahatsz edici. Seninle ne konuaca
m bilmiyorum." diyorum.
"Eer netlik istiyorsan, kafa karklnn kt oldu
unu dnyor ve bir eylerden emin olmak istiyorsan...."
Alet kutusuna uzanyor ve ekici kanyor. "Tam kafann te
pesine vuracam. Ho bir ba arn olacak ve btn haya
tn ho kk bir paketin iine girecek. Ne yapman gerekti
ini tam olarak bileceksin. Ama kafan artk kanmayacak.
Ve gnnn geriye kalan ksm hallolacak. Gerekten kolay
olacak. Kendini kt hissedebilirsin, o zaman bir bardak
Tylenol alp yataa girersin. Bylece gnnn kalanm kafa

207
karklyla geirme sorunu zlm olacak." Diyor..
"Dostum sen delirmisin. Hayr, kafama ekile vur
mam istemiyorum. Lanet olas ekici kaldr!" diyorum.
"Kzgn gibisin." diyor.
"Hayr, kzgn deilim." diyorum.
"Lanet olas ekici kaldr dedin bana. Bana kzgnm
sn gibi geldi." diyor.
"Sanrm bir miktar kzgnlk hissettin nk u anda
hsrana uram hissediyorum. Tam u anda kafam kar
k. Buraya gelirken beklediim bu deildi." diyorum.
"Kzgnsan niye glyorsun?" diyor.
"Glmyorum." diyorum.
"Evet, glyordun. Kkrdyordun." diyor.
"Evet nk bunlarn hepsi ok tuhaf."
Ayaa kalkyor: "buraya gel sana bir ey gsterece
im." diyor.
n kapnn dna kadar onu izliyorum. Yana dnp
kk konilerden birinin kapsna gidiyoruz. Kapdan gi
rerken "Burada kalman istiyorum. Gerekten ar olacak."
diyor.
Sonra kafasn sallyor: "Bunu yapacak gcn var m
bilmiyorum. Bunu baaramayabilirsin. Buradaki ar bir g
rev. Byle kt bir amanik retmen olmay ister miydin
bilmiyorum."
"Hadi ama eer gstermeyi istemiyorduysan beni niye
buraya getirdin?" diyorum.
"Tamam, peki ama ktek yersen beni sulama."
Bu merdivenlerden iniyoruz, darya kyoruz ve
farkl minerallerden oluan bir yamur yayor. Kristaller
var, farkl tiplerde. Kuvartz var. Bir de... simlerini bilmi
yorum. San, yeil ve krmzlar. Kendi klaryla parlyorlarm gibi.
Bana bakyor: "Bunun hakknda ne dnyorsun?"

208
"Gerekten gl. Bu yerdeki gc gerekten hissede
biliyorum."
"Evet, bu gerek endstriyel gte amanizm, deil
mi? Bu, byk tp."
"Niye bunu kaldrp kaldramayacam bilmediini
syledin?"
"Senin andan iler yolunda. Yani ba ansyla her
ey yolunda senin iin, o yzden gerekten bununla ilgi
lenir misin bilmiyorum. nk bu ok gsterili. Ve enerji
burada ok yksek. Burada her ey dzen iinde. Burada bir
sre oturduunda aracaksn. Burada k varlklarn, her
eit ruhu greceksin ve gerekten gl eyler olacak.
Muhtemelen gerekten akln karacak. Olasdr ki birka
dakika sonra bann armas iin bana yalvararak bura
dan kacaksn ve yine ne yapyor olduunu bileceksin."
Bu adamda hi anlay yok.
"Ne demek istiyorsun hi anlaymn olmadn sy
lemekle? kileminin ne olduunu mkemmel biimde anla
dm ve sana bunda yardmc olmay teklif ediyorum. u an
da bam armyor ve ne yapacam bilemiyorsun." Ve de
vam etti: "Biliyorsun, o ba arlarm yaratmak iin gerek
ten ok alyorsun. Belki birka gn ann olmuyor ve ba
nn armas iin gerekten istikrarla alyorsun. Sadece
sana ihtiyacn olan vermek istiyorum. Artk eve gitmen
gerek, davul alyor [geri dn sinyali]. Ne zaman bann
armas istersen gel, sana bu konuda yardma olurum."
imdi buraya geldim. Bulut tabasndan geriye. Da zir
vesine. imdi odaya geliyorum. Ve bam armyor.
Bu anlatmda Batl yolculuunu amanik danmann
sessiz mevcudiyetinde gerekletiriyor. Yolculuun hemen
ertesinde damman soruyor: "Neler olduunu dnyor
sun?"
renci: "Ne syleyeceimi bilmiyorum. Sanki biri ba

209
na notumu vermi gibi hissediyorum."
Danman: "Seni fazlasyla tanyor."
renci: "lgin olan bu adamla daha nceden tan
tm. Byle bir etkileimim olmamt."
Danman: "sorunun cevaplandn dnyor mu
sun?"
renci: "Evet. Ama bir iki saniye iinde deil. Bu so
runa zm aryordum. Ama bu adam! Btn her eye
ilikin yeni bir fikir: Bam armadnda armasn umut
ediyorum. Neredeyse bir bamllk.
'Bann anmamasmn senin iin kafa kartrc ol
duunu biliyorum. stersen ban artabilirim.' dedi
"Dosdoru iimi gren biriyle tantm. Hava gibi ef
faftm. Baz anlarda yanndayken gerekten hsrana ura
m hissettim. nk istediim eyi benim istediim ekil
de yapmayacakt. Ayrca beni tandn hissettim.
"htiyacm olan bilgiyi veriyordu. Yani hayatmda by
le bir kiiliin bulunmas benim iin inanlmaz deerli. Yani,
bana bambaka bir ereve sunuyor. Btn bu dene-yim, u
anda kelimelerle ifade edemeyeceim kadar beni etkiledi.
"Ba arlarmn bal olduu eye ilikin problemi
atlatm gibi hissediyorum, yani daha nce hi olmad ka
dar. "Eer bunun hakknda konuursam yaadm dene
yimin etkisi kaybolacak diye korkuyorum. Sadece bana kal
masn istiyorum yoksa olanlar hakknda nefesim tkenene
kadar konumaktan korkuyorum."

Albert Ensten
,Bu yolculuktaki amacm, bir retmen bulup ayrlk
korkumu iyiletirmesini istemekti.
Balamak iin Baja Califomia, Meksika'daki bir daa

210
gidiyorum. Birinin beni kaldrmasn bekliyorum ama ba
m dnyor. Sonrasnda bir kartal zerime ullanyor ve
karmma vuruyor. "Hey, ne yaptn sanyorsun sen?" di
yorum.
Kartal: "Daireler iziyordum ama hayal lemindeydin,
dikkatini ekmem gerekiyordu."
Sonra sahne kayboluyor ve bir varotaki bir olan o
cuun odasndayz. Buray Uan ocuk (The Boy Who Could Fly) filminde grmtm. Pencereden dan bakyorum
ve ku "Hadi gidelim." diyor.
Onun zerinde gitmek istemediimi sylyorum, ba
na altn rengi ular olan beyaz kartala dnmemi syl
yor Dnyorum ve gkyzne uuyoruz ve pofuduk bir
bulut kmesinden geiyoruz.
Ufka baktmda, bulut tabakasnn zerinde, merke
zinde bayrakl bir kulesi olan bir bina gryorum. lk anda
bunun bir oyuncak maazas veya okul olduunu dn
yorum. Ona doru uup iine girdiimde bir okul olduu
nu gryorum. Merdivenlerden yukar aa koturan o
cuklar var. Mdr yardmcsnn odasna uuyorum ve
retmenimin orda olmadn biliyorum.
Sonra ocuklar kayboluyor ve ben bo bir koridorda
yryp bir fen laboratuvarma giriyorum. Fra gibi salar
olan kedeki yal adam haricinde oda bo. Bana dnyor
ve onun Albert Einstein olduunu gryorum.
Zihnimden "Tabi ya." Diyorum ama yine de sorumu
soruyorum: "retmenim misin?"
"retmenin olmam istemiyorsun." diyor.
"retmenim misin?"
"retmeninin grnmesini istediin gibi grnm
yorum." diyor.
Tekrarlyorum: "retmenim misin?"
Nihayet, "Evet." Diyor ve ekliyor: "Tanmak isteme

211
diin bir sr retmenin var."
Ve anlyorum: Orta Dnyadaki retmenlerimiz,
retmen biiminde olmayabilir. Sorun yaadmz insanlar
veya sokaktaki yabanclar olabilir.
Albert "Her ey grecelidir." diyor ve glyor.

Niye retmenler ifa Vermek in Dnyamza

nmiyorlar?
Bir aman saygl bir ekilde retmenin katna yk
selip istekte bulunursa ve retmenin izniyle onunla kay
narsa retmen, Orta Dnyadaki bir hastay iyiletirmek
iin amanla birlikte dnyamza iner. zellikle Orta Dn
yada birlikte ifa almas yaptklar srada ruhla kayna
m halde kalmak iin amamn youn ekilde konsantre
olmas gerekir. Daha sonra aman halen ruhla kaynam
olarak Yukar Dnyaya dner ve retmene teekkr eder
ve bildik dnyaya geri dner.
retmen ifa vermek ve yardma olmak iin niye
Orta Dnya'da srekli kalmaz? Bunun nedenlerinden birisi
amann kaynamay veya bedenlenmeyi srdrmek iin
gerekli konsantrasyonunu o kadar uzun sre salayamaya
cak olmas.
Bu konularda daha fazla bilgi sahibi olunmas gerekir
ancak bu bilgi en iyi ileri eitim ve uygulama yoluyla de
neysel olarak elde edilir. rnein Vakfn " Yllk a
manizm ve amanik ifa leri nisiyasyonlar Program" gibi.

213
Blm X

KO ZM K PA R A LA N M A
Birlik ve ifa G c
Gz ukurlarmda iki zmrt var. yiletiriliyorum. Vcu-dumun
en temel ksmndan. En temelinden, kemiklerimden... nc
gzmn olduu yerde bir elmas, tralanm elmas var. Kesme .
yzeylerinden k sayor. Gz ukurlar iki zmrt ve nc
gz tralanm elmastan ametist bir iskeletim.
u anda bu eyim, tam u anda.
Bir Batlnn Raporundan
ou akademisyen etnoloun uzun zamandr kafasn
kartran ok nl bir amanik deneyim tr, amann be
deninin paralanmasna ilikin yerlilerin yaptklar bildirim
lerdir. Antropolojik literatrde, vcutlarnn nasl paralanna ayrld, dorand ve yenildii veya baka ekillerde
paralanp sonra yeniden birletirildiini anlatan amanlara
ait dehetli aklamaklar bulunmaktadr.
Ayrntlarda farkllklar olsa da en fazla rapor edilen
paralanma trnde amanlar saldrya uramakta ve v
cutlar kemiklerine kadar tahrip edilmektedir. Bu dramatik
deneyimlerin en nlleri Sibirya halklarna ait olmakla be
raber nitler, AvustralyalI Aborjinler ve dier amanik top
luluklar tarafndan da bildirilmitir.

214
Bilim insanlar ve antropologlar buna genellikle ak
lama getirememekte veya amanlann yalanc veya psikozlu
olduklarn ne srmektedirler. Dierleri asmdansa para
lanma deneyimleri, bir ruhuluk tr olarak amanizmin
barbar ve ilkel doasma ilikin birer kanttrlar. amanizmi
uygularken ve retirken deneysel yrttm aratrmala
rm olduka farkl sonulara varmama yol at. amanlann
urad paralanmay anlamann anahtar, iki farkl ger
eklik olduu bilincine varm olmakta yatar. amanlann
paralanmas sra d gereklikte meydana gelir. SDG'de a
manlar, paralanma deneyimini dnyadan herhangi
birinde yaayabilir.
1970'lerin ortalarnda amanizm atlyelerine balad
mda, amanik paralanmay hi duymam rencilerin
tantm atlyeleri srasnda, Aa veya Yukar Dnyaya
yaptklar ilk yolculuklarda bile kendiliinden paralanma
deneyimleri yaayabildiklerine tank oldum. Paralanma de
neyimleri, herhangi bir zamanda beklenmedik biimde ve
tamamen acsz olarak gerekleiyordu. Bunun dnda Bat
klar, bu deneyimlerde ou kez derin bir esriklik hali ya
yorlard. Burada bahsettiim "esriklik/cokunluk" hali, bu
deiik bilin durumuna yklenen teolojik anlamn tesin
de, "her eyle" btnlemenin ve evrenle tek olmann getir
dii coku, sevin duygusudur.
Dier artc yn, Batklarn deneyimlerinin, Sibirya'
dakiler gibi yerli amanlann aklamalaryla olan benzerlik
leriydi. Belgelediklerimizin kltrel beklentilere dayanan
deneyimler olmad akt. imdi, A. A. Popov tarafndan
sunulmu olan nl bir Sibirya deneyimini rnek olarak
verelim.

215
Kesilip Kazanda Piirilme:
SibiryalI Samoyed'in Anlatm
Bir Samoyed aman ok hastayd ve lmeyi bekliyor
du. Neredeyse bilinsiz bir haldeyken, Fare ve As olan iki
hayvan ruh yardmcsnn ynlendirmesiyle Aa Dnyaya
kendiliinden bir yolculuk yapmt. Onlar izleyerek "bir
le gelmi ve uzak bir da grmt. gnlk yolculuk
sonrasnda buraya varmt.." Bizim dnyamzdan uzak bu
yolculuklarn, "zaman d" olduklarn ve sra d gerek
lik gnleri boyunca gerekletiini unutmayn. Aada ge
en " yl" bu balamda deerlendirin.
... [aman] bir delikten girer ve elinde bir krk olan
plak bir adamla karlar. Atein zerinde "Dnya byk
lnde" bir kazan vardr. plak adam onu grr ve bir
maayla yakalar. [aman] aday, "ldm!" diye dnr.
Adam kafasn keser, gdeini paralarna ayrr ve hepsini
kazana doldurur. amann bedenini yl boyunca kayna
tr. [Daha sonra] demirci, yzdkleri nehirden kemikleri
karr, biraraya getirir ve yeniden zerini etle kaplar.
Demirci Samoyed'in gzlerini de deitirir, bylece a
man gibi grmeye balar. Kulaklarn da onarmtr ve bit
kilerin dilini anlayabilmektedir.
Btn olaylar aktr ki yolculuk yapt srada sra d
gereklikte meydana gelmektedir. Batklar da gnlerce ve
ya yllarca sren deneyimler yaayabilmektedir.

Paralarna Doranmak, Kazanda Pimek, lm Ve

Yeniden Dou: Bir Batlnn Anlatm
Karlatrma amal olarak; paralanma deneyimlerini,
daha nce hi duymam veya okumam olan bu Avrupa

216
kkenli Amerikalnn gnmze ait anlatmn ele alalm.
Kendisine verilen grev sadece, Aa Dnyada bilmedii
bir hayvanla tanmakt. (Modern Batklarn paralanma de
neyimleri, hem Yukar hem de Aa Dnyada ayndr; Orta
Dnyada hi bu tip bir deneyim bildirilmemitir.) aada,
bu kiinin beklenmeyen ve kendiliinden gerekleen dene
yimi yer almaktadr.
Monoton davul sesiyle birlikte sradan gereklikte bil
dii bir aacn dibinden bir delie girer, oradan da bir ma
araya ve sonra Aa Dnyann birinci katnda gne
na kar. Orada kendisini imlik ve ormanlk bir tmsee
gtren bir geyik yavrusuyla karlar. Gittikleri yerde ba
ka geyikler vardr. Baz kltrlerde amanlarn yolculukla
rn, tam o anda ark olarak anlatmalar gibi bu kii de ku
laklklarndan davul sesini dinlerken deneyimlerini bir ses
kayt cihazna kaydetmitir. Kendi szlerini gerisini anlat
maktadr.
Ne yapacam bilmiyorum; otursam m kalksam m
yoksa yrsem mi veya.... Oh, geyik kayboldu. Tmsekte
kaldm gibi ama gne batt. imdi karanlk ve bir ate ya
nyor.
Hayvanla birlikte olmam gerekir ama sanki atein etra
fnda bir eyler oluyor. Bir mlek veya kazan kaynatlyor
gibi. Daha yakna gelmemi syleyen sesler var. Kaynayan
mlein iine bakmam gerekiyor. Ama bunu istiyor mu
yum bilmiyorum.
Geyiin nerde olduunu merak ediyorum nk bu
hayvanla birlikte olmam gerekirdi. Bilmiyorum, sanki ya
knlardaym gibi. Oh, geyik benim. Sanki ben hayvann
kendisi olmuum. Tpk geyik yavrusu gibiyim, gerekten
ihtiyatlym, anlarsnz atee yaklamak ve fokurdayan ka
zana bakmak istiyorum.

217
Aman yarabbi! Sahne deiti. Sahne tekrar karard, ge
yik olduumu dnrken tekrar kendim oldum. Ve geyik
benden ayrld.
imdi bir ky manzarasna benziyor. Akam karanl
bastrm, yuvarlak bir adr var ve etrafnda insanlar hare
ket ediyor. Tam ortasndaym ama hi kimsenin beni grd
n sanmyorum.
Geyiin nerde olduunu syleyemem. Oh, sanki ben
geyiim ve herkes zerime atlyor veya onun gibi bir eyler.
Ah, geyik benim ve beni paralarm ayrp mlein iine
atyorlar. Niye ey yapmak istemediim... Vay, f, nedeni
bu... Geyiktim ve mlee yrmek istemiyordum. nk
imdi geyik benim ve kimse bana sylemedi ve orada g
rndm. Artk beni ele geirdiler gibi. Beni bakladlar, ke
sip doradlar. Pien mlein iindeyim.
imdi insanlar beni yiyor. Yani bir gvete piirilmiim
gibi. Bu tuhaf. Bir gvete pitim ve herkes geyii yiyor ama
bunu bir yerlerden seyrediyorum. Nerden seyrettiimi bil
miyorum. Oh, anladm. Sanki yukardaym. Onlardan yu
karda ve onlar seyrediyor gibiyim. Ve lym. Ateteki g
velerinin iindeyim. Hayatlarna devam etmelerini sey
rediyorum. Sanki hi lmemiim gibi. Demek istediim ken
dimi halen hayattaym gibi hissediyorum veya onun gibi
bir ey, onlar seyrediyorum ama artk bir bedenim yok.
Ve imdi derinlere gidiyorum. Neler oluyor bilmiyo
rum. Sanki soluyormuum gibi. (ark sylyor.) Ah! (Kah
kaha.) Evet! ldm ve ark syleyen seslerin olduu yere
ve karanla geldim ama daha fazla k gryorum.
Buradan ldm yere gidebilirim gibi ve (glyor)
tekrar geri gelebilirim. (Derin nefesler)... Vay canna!
Yukardaki deneyimde bu Batl yolcu, Samoyed amanna olduu gibi sadece doranp bir kazanda piirilmiyor,
ilk olarak geyikle kaynama ve ayrlma deneyimlerini ya

218
yor. Sonra doranrken hayvanla tek bir btn oluyor. Sah
neyi, lme yakn deneyim yaayanlann bildirdii zere,
beden d bir deneyim olarak aktaryor. Bylece, nemli bir
ders olan, bedeni olmasa bile varlnn devam ettiini
reniyor. Kendi kemiklerini seyirci olarak izleyen nuit a
manlar gibi kenardan bakan biri olarak etini (geyiinki gibi)
yenirken gryor.
Derin ve gl nefeslerin iaret ettii gibi bu ifalar,
derin bir amanik bilin halindeyken yapyor. amanlarn
kendisinden ok nce rendikleri gibi unu reniyor:
"Buradan ldm yere gidebilirim gibi ve (glyor) tekrar
geri gelebilirim."
lm, bir daha onun iin eski anlamn tamayacak.
Gl, paralanma ve yeniden dirilme deneyiminden kay
naklanan nee ve derin esrikliin belirtisi.

"risiyasyon" Ve Paralanma
Paralanma deneyimlerinin canl ve olaanst doas,
baz Batl bilim insanlarnn bunlar, aman olma ayini veya
amann "inisiyasyonu" gibi grmelerine neden olmutur.
Deneyimler, meru bir ekilde inisiyasyon olarak grlebilir
ancak bu, inisiyasyonu alan kiinin hemen o anda aman
olduu anlamna gelmez. Bir kiinin aman olarak adlandrlabilmesi iin o kiinin aylarn, muhtemelen yllarn, a
manik yntemler vastasyla, baarl bir ekilde ifa vererek
ve bakalarna yardmc olarak geirmesi gerekir. Gerek
kriter genellikle, kiinin amanik alma yoluyla ifa muci
zeleri yaratmas ve bu mucizelere tank olanlarca ona bu un
vann verilmesidir.
Bir kii ciddi bir ekilde amanizmle ilgiliyse, srekli
bir ekilde ruhlar tarafndan inisiye edilir. ounlukla en iyi
amanlar ve aman uygulayclar, tekrar tekrar yaanan par

219
alarma deneyimleri de dhil, en uzun sre uygulama ya
pan ve en deneyimli olanlardr.
Bildiim Sibirya amanlar arasnda neredeyse deneyimledikleri paralanmalar bakalarna bildirme konusun
da neredeyse bir yar vard. Belki de bu, paralanmann, amanik yolculuk yapardan derin ruhsal bir seviyede dn
tren engin bir ders ve ifa olmasndan trdr. Aada
yer alan, Avrupa kkenli Amerikal bir bayann yapt yol
culuk bu noktaya iaret ediyor.

Bir Batlnn Paralanmas Ve ifalanm Yeni Bir

Bedenle Yeniden Douu
Bu kadn, Nicolina Halvorson (izleyen sayfalarda NH)
Yukan Dnyaya retmeniyle ilgili bir grevle gitmiti ve
paralanma deneyimini, daha nce ne duymu ne de oku
mutu. Onu artan bir ekilde retmenine ideal salna
kavumak iin dantnda paralanm ve yeni vcut par
alaryla yeniden oluturulmutu.
Aadaki Yukan Dnyaya ykselme deneyiminde sz
konusu bayan, davul kaydn kulaklklaryla dinlerken yol
culuunda yaadklarn e zamanl olarak yksek sesle an
latarak kaydetmitir. NH ykselmesine balyor:
Platodan yavaa ykseliyorum. Havada yzer halde
bir buluttan geiyorum. Gri bir kmls bulutu. Halen y
zer haldeyim. Yine bir eyden geiyorum; berrak hafif bir
sis.
imdi bir ovadaym. Toprak kirli sar renkte. Bir eit
hayalet at zerinde bir Kzlderili grnyor. Puslu dalar
dan geri dnyor. Yine zerinde Kzlderililer olan iki at da
ha var. Olduka uhrevi ve hayaletimsi grnyorlar.
imdi baka bir yne dnyorum. ok gzel, prensese

220
benzer bir Kzlderili bir tanra gryorum. Gs ksmn
da cam boncuklar olan gderi bir kyafet giymi. Boncukla
rn tasarm, sar yapraklar olan mor bir iek. Bunlarn et
rafn siyah boncuklar eviriyor. Belinden bir hayvan kuyru
u sarkyor, kalalarndaki kemerden bir as kuyruu bu
sarkan. Gsnde olanlar gibi boncuklar olan mokasenler
var ayanda.
Yzn artk daha net grebiliyorum. nce ve uzun, el
mack kemikleri kk. Boncuklu bir sa band var. Bandn
her iki yamndan, akaklarndan hayvanms bir eyler sark
yor. Glmsyor.
"retmenim misin?"
retmenimdi.
"Bir sorum var. Cevaplayabilir misin? deal salma
nasl kavuabilirim?"
Ellerini bana uzatyor, elleri benimkilerin zerinde. Cil
di olduka yumuak ve scak. Ellerinden benim ellerime,
oradan dirseklerime kadar elektrik gibi bir hissin aktm
duyuyorum. Oradan, bir eit filtreden getikten sonra, yeil
kla omuzlanma vanyor. Her bir omzumda neon gibi mor
k girdap yapyor.
Ellerimiz bir oluyor. Ellerimizden kaynayoruz. Bede
ninden akan enerjiyi almaya balyorum. Omuz blgemden
gs blgeme neon gibi krmz bir k frlyor.
retmen, NH'nin ellerini tutuyor ve "elektrik benzeri
bir hissin" kendine aktn duyuyor. Bu ruhsal gcn his
sedilme ekillerinden biridir; aman geen veya amandan
hastasna geen bir eit enerji. Aslnda yolcu "enerji ald
n" hemen anlyor.
G veya enerji, yeil ve mor klardan gs blge
sine gnderilen krmz k olarak zuhur ediyor. Sonra g
snden beyaz bir k yaylyor (aada). Benzer olarak,
Amazonlardaki uar amanlar kiinin gcn, gs bl-

221
gesinden da vuran gkkua renkleri olarak grrler ve
zellikle gl kiiler durumunda gste beyaz k gr
lr.
NH, ruhsal olarak lyor ve yeniden douyor. Eliade'
nin gzlemledii gibi: "Doast n olduu tm dene
yimler u ortak paydaya sahiptir: Bu deneyimi yaayan her
kii, varoluunda bir deiime urar, kla buluma ruhsal
yeniden douu belirtir." NH devam ediyor:
Beyaz bir k gsmden yaylyor. Roketler gibi alev
ler saarak havya doru patlamalar yapyor ve sonra her y
nmden bana geri dnyor. imdi bir beyaz k akm be
nim kalbimden onunkine gidiyor. Kalplerimizden balan
yoruz. Beyaz k akm olduka geniledi. Gslerimiz beyz kla birleti.
Yolcunun gsnden yaylan beyaz k, patlamal bir
g tr olarak grnyor. Ayn ekilde deiik bilin ha
lindeki uarlar, kutsal bir elalede karanlkta patlayan ve
k yayan bir g grs (arutam) alabilmektedir.
Daha sonra kalbinden beyaz bir k kyor. Birinin be
deninden k yaylmas, glulik Eskimolan tarafndan "ay
dnlanma" veya "bilgilenme" olarak bilinir ve amanik inisiyasyonun bir parasdr. Bir glulik aman tarafndan aa
daki ekilde aklanmaktadr:
"Gaumang"m, bilgilenmem yani beyin ve bedendeki
aman na kavumam, sadece hayatn karanl iinden
grmemi salamad ayn zamanda ayn k benden d;
insanlar tarafndan alglanamayan ama yeryzndeki, gkyzndeki ve denizlerdeki btn ruhlar tarafndan grle
bilen bir k, imdi hepsi bana geldiler ve benim yardmc
ruhlarm oldular.
NH'nin kalbinden kan k, yukarda akland ze
re, hami ruhu veya retmeninin kalbiyle birleiyor. Ruh
retmeni ile kaynayor ve onunla bir btn oluyor. "O-

222
retmenle kaynama" amanik deneyimdeki baka bir klasik
admdr; rnein, Larry Peters tarafndan akland zere,
SibiryalI kabileler ve Nepal'deki Tamang amanlar, ruh
retmenleriyle, Yukar Dnyada beyaz k iinde bir btn
olurlar. NH devam ediyor:
imdi artk alnlarmzdan birleiyoruz. Sar k artk,
kat altn bir ubuk halini alyor. Onun ve benim alnmdaki
k katlat. Bir oluyoruz. Yeil bir k belimden dolanyor
ve onun beli ile benimkini birletiren ve aramzda akan bir
sekiz haline geliyor.
Elleri artk ellerimin zerinde deil, parmaklarmzdan
birletik. Benim ellerimden onunkilere uzanan tek grup par
maklarmz var. Hi trnak yok, parmak ularmzdan bir
letik. Leen kemiklerimiz etrafnda bir mor k band var.
Bacaklarmz dizlerimizden pembe bir kla kaynat. Ayak
baparmaklarmz bir oldu.
Bizi evreleyen altn bir k var. Bir oluyoruz. Tek bir
bedende kaynayoruz. Tekiz, dnyoruz. Bir topuz, dn
yoruz. Altn renkli horozibiklerinin olduu bir manzarada
dnyoruz. Bizden salan k kvlcmlar var. Ik siklonu
yuz. Topa gibi dnen z. Topa gibi dnen tek z.
Altn k. Kamlayan, kvlcmlar saan... Artk saf elektriiz.
Sar k, bayann alnn retmeninkine balayan bir
ubua dnyor. AvustralyalI Aborjin amanlara gre
aln, kiinin aman gibi grmesini salayan "gl gzn"
bulunduu yerdir. 10 retmeni olan kaynamas sryor;
"sekiz ekli" onlar birletiriyor (sonsuzluk iareti, Batllar
tarafndan yolculuklarndan kendiliinden deneyimlenir).
Sonra bir oluyorlar, saf enerji veya g. NH anlatyor:
Bir eye arpyoruz. Byk granit bir bloa benzeye bir
kayaya arpyoruz ve iki paraya blnyoruz. Kat bir altn
parasym.

223
Altn kaya formundaym. O da yle. Bir kat kaya par
asym. Altnm, Altn formunaym. nsan formum burada
deil.
nsan formuma geri dnp dnemeyeceimi bir miktar
rkerek merak ediyorum nk altn olmak felli olmak
gibi.
Dier altn parasndan bir el kyor. Bana doru uza
nyor. Ben de altn parasndan bir kol karyorum. Tekrar
el ele tutuuyoruz. Onun sol benim sa ellerim. Altn topun
yansndan dar kyor. Onu tekrar gryorum.
Beni dar ekmeye alyor. kmam kolay olmuyor.
Sadece kollarm danda. Bir iskeletim. Mor kla parlayan
bir iskeletim. skeletim ametist. Beni oluturan ey bu.
NH iskelet oluyor, nce ktan sonra bir eit kuvartz
kristal olan ametistten bir iskelet. "Beni oluturan ey bu."
diyor. Avustralya'da ve Sibirya halklar ile Eskimolar arasn
da ayrntl bir ekilde anlatld zere, iskelet olmak, en
nl ve yaygn amanik inisiyasyon deneyimlerinden birisi
dir. NH devam ediyor:
Gz ukurlanmda iki zmrt var. iyiletiriliyorum. V
cudumun en temel ksmmdan. En temelinden, kemiklerim
den. .. nc gzmn olduu yerde bir elmas, tralanm
elmas var. Kesme yzeylerinden k sayor. Gz ukurlan
iki zmrt ve nc gz tralanm elmastan ametist bir
iskeletim. u anda bu eyim, tam u anda.
Yznde zmrt ve elmas kristaller var; bu da g ka
zanmaya ilikin kltrler st yaygn bir inisiyasyon dene
yimlerinden birisidir. Benzer olarak, Gney Amerikal Cobeuo Kzlderili amanlar, "aman adaynn yzne kaya
kristaller yerletirir; yerletirildikleri yerdeki orgamn yerini
alr ve o kiinin gc olurlar.'"
ou amanik kltrde kristal (genellikle kuvartz) g
c, amann grmesine yardmc olur. rnein, Avustralya'

224
daki YViradjeri kabilesinde kuvartz kristaller, imek zere
suya konur ve kii bylece "hayaletleri" (veya ruhlar) gre
bilir. AvustralyalI Aborjin, Yukar Dnyaya yolculuk yap
tnda bazen ruh retmen Baiame, yolcunun alnna bir
kuvartz kristal koyar bylece yolcu "eylerin dosdoru iini
grebilir." NH devam ediyor:
retmenim imdi onu ilk grdm zamanki gibi g
rnyor. Ama ben, uzay boluundan gelmie benziyorum.
zerimde hi et yok. zerimden sv akyor. skeletimden
sv altn gibi bir ey akyor. Damar ve arterlere dnyor.
Kalbimi gryorum, altndan.
Sv altn iinde akyor; damar ve arterlerine dnyor
ve kalbine... Bu Sibirya'daki Yakutlar arasndan bildirilen
amanik yolculuk deneyimlerini andryor; aman aday is
kelet haline geldikten sonra kendisine yeni kan verilir. NH
devam ediyor:
Gzleri zmrtten, alnnda tralanm bir elmas bu
lunan ametist bir iskeletim, imdi de altn bir kalbim, altn
dan damar ve arterlerim var. Bir yerimde karacier oluu
yor. eyden yaplma... Yakuta benziyor.
Sv yakut gibi. Karacierimin olmas gereken yerde el
ler var.
Anladm. Dier organlar bana getiren eller var. ok
hzl olduundan hangisi hangi organ gremiyorum. imdi
dalam gryorum; sv safire benziyor.
Talardan yaplm gibi hissediyorum. Tuhaf. Bu talar,
bedenimin ruh yardmclar. Bu talar benim iin ifa. Bede
nim iyileiyor.
Yeni organlarn ifa talan, dier bir deile g talan
biiminde alyor. Bu deneyim, Avustralya'daki Unmatjera
kabilesindeki, atnonqara talarnn inisiye olan kiinin bede
nine yeni organlar olarak yerletirildii amanik inisyasyonla paralellik tamaktadr. Benzer bir inisiyasyon deneyi mi

225
Binbinga kabilesi iinde bildirilmitir. NH devam ediyor:
Etim oluuyor. Yeni et. Artk kaslarm da var. Gller.
Gl, yeni kaslar. Etim yeni. Salarm yeni. Dilerim yeni.
Hcresel seviyeden iyiletiriliyorum. Deerli talarla...
Hala kendimi tanm deilim. Sanki kanatlarm var
m gibi, bir melekmiim gibi. lm gibi hissediyorum.
Kabile amanlarmn paralanma deneyimlerinde yeni
et oluumu genel olarak bildirilen bir olgudur. ifa, yolcu
nun tamamen yeni bir vcut bulmasyla tamamlanyor. Bu
genellikle bilim insanlar tarafndan kiinin lm ve aman
olarak yeniden douunu temsil ettii eklinde deerlen
dirilir. Gerekten de NH "ldm." diyor. Bu, bir nceki Ba
tlnn kendini nce lm sonra geri dnm gibi hissetti
ini belirttii aklamas ile benzerlik tayor. NH devam
ediyor: Bir meleim, kanatlarm var. Bunlar altndan kanat
lar. zerimde beyaz bir cbbe var, bamdan altn rengi bir
k kyor.
Bu da, dier kltrlerden amanlarm deneyimlerini
andrmaktadr. rnein, Avustralya'daki Wiradjeri kabile
sinde, Yukar Dnya'da Baiame'den kuvartz kristalli suyu
alan yolcunun kanatlar kar.
Eliade'nin belirttiine gre: "Mistik inisiyasyon sonucu
kanatlarn kmas, daha st dzey dinlerde de yeri olan n
l bir motiftir. Dolaysyla, rnein Taocular, bir insan Tao'
ya ulatnda vcudunda tyler kmaya baladna ina
nrlar." NH devam ediyor:
retmenim elleriyle bana dokunuyor. Yeniden insan
formuma dnyorum. Diz kyorum. Bana: "Yeni bir
bedenin var. Onunla nasl ilgileneceini biliyor olacaksn."
Salm dzeldi. Talar tarafndan iyiletirildim. [ar
k sylyor.] Altn bir k stunu bamdan giriyor ve her
bir ayamn parmaklarndan kyor. Vnlama sesine neden
oluyor.

226
Yeni bedeniyle nasl ilgileneceine dair kavray, muh
temelen edinmi olduu g ve bilginin sonucu. Yolcu,
"Salm dzeldi." diyor. Derin bir esriklik iinde salkl,
yeni bir bedeni olduunun bilincinde olarak ark sylyor.
Bunu deneyimleyenlerin bildii zere, paralanma ve
yeniden oluturulma, kiinin sradan gereklikteki sal
zerinde de olumlu sonular veren, yolcunun ar ve haat
lk bulunmayan yeni bir ruhsal bedene kavutuu bir ifa
dr. NH devam ediyor:
imdi uzanyorum. retmenim yanmda oturuyor.
Ayaklarmda yeil insanlar gryorum. Bunlar gerek mi
yoksa Msrl mumyalar m bilmiyorum. nsan gibi grn
myorlar. Ortadaki insan gibi grnyor. Bana mesaj oldu
unu dnyorum. Bana bir tepside bir eyler uzatyor. Bu
bir top, camdan bir kre.
"Ik ve enerji ile dolduruldu. htiyacn olan btn
enerji." diyor.
"Teekkr ederim, teekkrler..."
Bu bir hediye, ok eski bir varlktan gelen bir hediye.
nemli bir hediye. Hediyeyi kii veriyor; birisi enerjiyi
tutuyor dier ikisi bir eit koruma ve yardmda bulunuyor.
Bu ok gzel, olaanst bir hediye. ok minnettarm.
Ne syleyeceimi bilemiyorum: "Teekkr ederim."
Bu bir g hediyesi. "Ik ve enerji ile doldurulmu"
camdan bir top hediye alyor. Bunu "kristal" yerine "cam"
olarak adlandrmas, henz tam bilgi sahibi olmad bir
eyi grdn gsteriyor. Byk kuvartz kristalden ekil
lendirilen kristal kre, k ve gc yanstan amann ku
vartz kristalinden gelir; kuvartz kristal, Yukan Amazon ve
Aborjin amanlar gibi kabile amanlar arasnda mkemmel
bir g nesnesi olarak kullanlr. NH devam ediyor:
"Teekkr ederim" yeterli grnmyordu. Ik stun
lar gibi omuzlarmdan kan mor klar vard.

227
imdi davul beni geri aryor. retmenim beni otur
tuyor, kucaklayoruz. Ona teekkr ediyorum.
Geriye yryorum. Arkamda ama benimle geliyor mu
bilmiyorum. Aaya szlyorum, szlyorum. Gl yap
raklar da aaya szlerek iniyor. imdi geri dndm,
platoda oturuyorum.
Bu duygularla ykl bir yolculuk. Sonrasnda NH un
lar sylyor:
Nasl ideal salma kavuabileceimi sordum ve de
itim, enerji verildi, saf enerjiye dntm ve sonra da me
tale. Gerekten kendimi metal gibi hissettim. Sonra iskele
timden itibaren yeniden yapldm, mineral krallndan ve
talar tarafndan yardm edildi. Yeniden yaratldm ve ihti
yacm olan tm enerji verildi. Kendimle nasl ilgileneceimi
biliyor olaca sylendi. Bir sr eye dnm olmak beni
bir para sersemletti. Sorum, cevaplanacam dndm
den ok daha fazla bir ekilde cevapland.
Baz zamanlar rktcyd. Alk olduumdan farkl
bir formda olmak yani. Metal ve sonrasnda da iskelet oldu
umda bedenimin geri kalamn alamamaktan korktum.
Melek olduumda da bedenimi geri alp alamayacam bil
miyordum. ok zaman, bana olanlardan, btn enerji dei
ikliklerinden tr korktum. Tm bunlar sindirmek za
man alacak. [retmenim] bana iyiletirileceimi veya yeni
den yaratlacam sylemedi. Hibir ey sylemedi. Sadece
olmaya balad. Dolaysyla, birazck ardm.
Sanrm ldm gibi hissettim. lk geri geldiimde kork
tum nk ocuklarm halen daha tanyor muyum diye
merak ediyordum. Bildiim herhangi bir kimseyi halen da
ha tanyor muyum? Ama zaman getike tanyacamdan
eminim. Aslnda, muhtemelen herkesi halen tanyorum.
Ama kendimi yeni hissediyorum. Yeniden yaratldm ama
kendime dnmek yerine ilk olarak bir melek oldum.

228
Sonunda yeniden bir beden sahibi olmutum ama bu
bir melekti. Geri dkmediimi biliyordum. Sonra retme
nim yanama dokundu ve kendime dndm. Geri gelme
me yardmc oldu. Yeni bir bedenim olduu ve onunla nasl
il-gileneceimi biliyor olacam sylendi. Sanki bana ikinci
bir ans verilmi gibiydi.
Tabi ki "ikinci bir ans", hayatnda yeni bir balang
yapmann veya bir inisiyasyon deneyimi yaadn syle
menin baka bir yolu. skeletinden itibaren yeniden olutu
ruluyor: yeniden yaplyor, yeniden diriltiliyor ve hatrlyor;
bu kelimeler hep birlikte veya tek tek kullanlabilir.
Paralanma ve hatrlamann, amanlar tarafndan
nemli ve hatta inisiye edici bir olay olarak grlmesinin se
bebi, kiinin sadece yeni bir gle diriltilmesi deildir. Bu
deneyim, amann gereklie bak asn radikal bir ekil
de geniletebilir. Bu deneyim yoluyla amanik yolcularn,
sra d gereklikle olan birliklerini "hatrlamann" nemli
bir paras olarak, sradan gereklikteki kiisel gemilerinin
byk bir ksm geici olarak silinir.
Kyaslama iin Avustralya'daki Unmatjera kabilesinden
Ilpailurkna isimli adamn durumunu ele alalm. Deneyimi
yukarda aktarlan Batl kadn gibi o da bir paralanma derteyimi yaar ve i organlarnn yenilenmesinde talar kulla
nlr. Bu deiik bilin halinden ktnda nerede olduuna
dair hibir fikri yoktur.
Ilpailurkna, kim olduunu ve btn gemi hayatn
tamamen unutmutu. Bir sre sonra yal adam [sradangereklikteki stad] onu kampa geri gtrmt, tamamen
unutmu:olduu kadn gstermi ve onun "lubr"s oldu
unu anlatmt. Bu ekilde geri dnmesi ve garip davran
lar, die yerlilerin bir kerede onun sihirbaz hekim yapl
dn grmesine yetmiti.
Bizim Batl yolcumuz, NH kendi deneyimi ncesinde

229
amanik paralanmay hi duymamt ama dnnde ne
ler sylediini not edelim: "lk geri geldiimde korktum
nk ocuklarm halen daha tanyor muyum diye merak
ediyordum. Bildiim herhangi bir kimseyi halen daha tan
yor muyum?" fadeleri, arpc bir ekilde Ilpailurkna'nm
deneyime ilikin aklamay artryor. Yolculuundan
dner dnmez herhangi bir kimseyi tanmadna dair
korkmu olsa da bu korkuyu yersiz buluyor. Bir Batl ve bir
Aborjine ait olan bu iki rnek, paralanma deneyiminin sa
dece vcut paralannm yenilenmesi olmadm, beyin ve
kalp de dhil organlarn "hatrlanmasnn", kiinin sradan
gereklikteki kendi gemiine ilikin tasalarndan uyanma
sn ve ok eski, kutsal hafzay hatrlamasnn veya onunla
yeniden balanmasn gstermektedir.

Paralanma, Hatrlama Ve Birlik

Hatrlama nedir? Tek ayn zamanda birok hatradr.
Bir d vaktidir. Mitsel gerekliktir. Zamann olmad ger
ekliktir. Her birimiz, anne rahmine dme ve sradan ger
eklie doma yoluyla bireyselliimizi kazanmamz nce
sinde var olan evrenle birlik olma hatrasdr. Geldiimiz ve
geri dneceimiz kozmik bilincin ansdr. Yeni bir g ka
zandrmasnn yan sra paralanma-hatrlama deneyiminin
getirdii beklenmedik hediye, sradan gereklik bilindmizden ksa bir sreliine ayrlmamz ve bedenimizin yan sra
zihnimizi ve sonsuz, tarif edilemez btn evrenle birlii
mizi hatrlamaktr.
Birlik olan bu hatrlama, belirli tanmlayc zelliklere
sahip deildir ve neredeyse aklanmas imknszdr. Byk
dinlerin tarihinde yer alan kutsal birlie ilikin klasik hik
yeler bile, derin esriklik deneyimleri tarif edilemez ve dilin
snrlarnn tesinde olduklarndan, bu deneyimleri aktar

230
mada yetersiz kalmtr.
Bu nedenle, etnolog ve dier Batl gzlemcilerin, amanlann bu deneyimleri hakknda nadiren bilgi vermeleri
ne amamak gerekir. Aslnda, saha almas yapan Batkla
rn, "ilkel" insanlar arasnda byle tarif edilemez deneyim
lerin yaanma ihtimalini aratrdna ilikin ok az kamt
vardr. Bunun bir veya iki istisnas, daha nceden belirtildii
zere, (aman olmas muhtemel) Knud Rasmussen'in Eskimolar hakkmdaki yazmalarnda bulunabilir.
Neredeyse tarif edilemez bir deneyim olan paralan
mann elik ettii derin esriklik deneyim, aratrmaclara
nadiren anlatlm ve amanlar hakkmdaki etnografik litera
trde belgelenmitir. Aksine kolayca tarif edilebilen para
lanma hikyeleri kolayca kaydedilmi ve Batl etnografya
raporlarnda yer almtr.
Bunun neticesinde birok Batl bilim insannn, zama
nndan nce kabile amanlanmn, "kaba" deneyimlerle snr
l olduklarm, Dou ve Bat medeniyetlerine ait ruhsal disip
linlerin uygulayclarna nazaran daha az ruhsal alma
"iine "girdiklerini" varsaymalar anlalabilir bir eydir.
Hi de artc olmayan bir ekilde Batl yolcular bile
paralanma anndaki duygusal deneyimlerini aktarmalan
istendiinde bunlar anlatmakta zorlanmaktadr. rnein,
birisi yle demitir: "Sanrm bu bizim ak dediimiz ey.
Orada ayn bir zek, ayrlk yok... Sadece olduu gibi,
olaanst engin bir varolu. [Alyor, hkrarak alyor.]
Sanki hilik gibi ama her ey de. Anlatmak istiyorum ama
anlatacak kelime bulamyorum."

231
Baka Bir Paralanma Tr:
Gnll Paralanma
zellikle amanizmi ilk rettiim yllarda Yukar
Dnyaya ykselen veya Aa Dnyaya inen rencilerim,
daha nceden bu olaslk belirtilmediinden, paralanma
deneyimlerini kendiliinden yayorlard. Zaman iinde,
Yukar ve Aa Dnyalardaki youn ve beklenmedik par
alanma deneyimleri hakknda rencilerimin gsterdii
heyecan sebebiyle ileri dzey rencilerin bunu gnll
olarak yaayp yaayamayacaklarn grmeye karar verdim.
Sonular ok baanlyd. Aadaki rnekler bu rencilerin
aklamalardr.
Gnll paralanma iin yaplacak ykselme veya yol
culuk iin amanizmde ileri dzey eitim alm olmak gere
kir; bu nemli bir inisiyasyon olduu iin sadece bu kitap
okunarak uygulanmamaldr. Burada bir ksm verilen, g
nll paralanmaya ynelik amanik ykselmeler veya di
er yolculuklar, bu aamaya hazr olduunu dnlen
renciler iin dikkatle planlam olduum bir dizi inisiyasyonun ardndan gerekletirilmitir.
Gnll paralanma iin Yukar Dnyaya ykselme ve
geri dnme altrmas, karlatrmal dinler tarihinden aln
mamtr; dorudan doruya Temel amanizmin deneysel
yaklamndan kaynaklanmtr. Geriye dnk olarak unu
syleyebilirim; aman almalan Vakfna ait bu temel al
trma Tibetli lamalann en ileri chd uygulamasn andrmak
la birlikte, lamalardan bunu gerekletirmek iin Orta Dn
yann tesine geen olup olmad konusunda net deilim.
CTd uygulamasnda ama ve riteller, birisi ky amanlan
v e dieri lamalar tarafndan kullanlan yaklam olmak ze
re, yerel ruhsal ve dini aynnlar bakmndan karmaktr.

232
Dilsel ve kltrel olarak Tibetli olan Nepal'deki Tamang ky amanlar iin chd paralanmas, topluluu iyi
letirmeye yarayan yntemin bir parasdr ve Orta Dnya
da gerekletirilir. amanlarn chd ritelinde ama zellik
le, amanlarn, topluluklarndaki kirlilii kendi bedenlerin
de toplamak ve daha sonra topluluun yaayan yelerini yi
yerek hastala yol aan yerel hayaletleri ararak amanlardan beslenmesi ve kirlilii emmeleridir. Bylece hayalet
lerin al bastrlr ayn zamanda da bu zel paralanma
yoluyla amanlar zerinden kirliliin tketilmesi salanr.
Sonsuzlukla birlie dair belirtilerle birlikte, paralanmann
sonucunda amanlar iin ounlukla bir ruhla kutsal birlik
gerekleir.
W. Y. Evans-VVentz'e gre kutsal birlii salamak zere
Tibetli lamalar, chd paralanmasnn ileri bir formunu giz
li bir yntem olarak kullanrlar. Paralanmay amalayan
lamalara bunun, egonun giderilmesi da dhil, (sonsuzlukla
birlik olmas muhtemel) birlie ulamann balangc oldu
u retilir. Dolaysyla, sadece bu kanta dayanarak, daha
sonra yaadklar deneyimlerin daha nceki kodlamadan
bamsz olduunu ileri srmek zordur.
Onlarn paralanma uygulamalarnn Vakf iin olu
turmu olduumdan farkl olmas, verdiim eitimin ilk yl
larnn ertesine kadar sonsuzlukla birlik olaslnn ren
cilere nadiren belirtilmi olmasdr. Zaman iinde olutur
mu olduum paralanma yolculuu altrmas, kltrel
gelenekler ve beklentilerden arnm olarak, Temel amanizmin ilke ve uygulamalar ile uyumludur. Ynteme ilikin en
az dzeyde talimat verilerek rencilerin, bu altrmann
neticelerini bamsz bir ekilde kefetmeleri salanr.
Aada, gnll paralanma iin yaplan ykselmele
re ilikin birka bildirim verilmektedir.

233
Btn Evreni Deneyimleme
Sevgi ve efkat dolu tuh yardmclarmdan paralan
mak zere beni Yukar Dnyaya gtrmelerini istedim.
Yukar Dnyaya bir tnelden gittim ve gnee frla
tldm; eriyene kadar bedenimin tabakalar halinde yava ya
va yanmas, gnete nce kl sonra kk paracklar ha
linde yok olmak gibiydi. Paracklar dierleriyle birlemek
istiyordu ve buna izin verildi. Daha sonra rya durumuna
getim ve rya grmeye balar balamaz, ryam ve ben ye
niden gnee frlatldk ve yava yava yanma yeniden ba
lad. Ryam ve ben kllere ve paracklara dntk; sonra
rya durumuna getim ve rya grmeye balar balamaz,
ryam ve ben yeniden gnee frlatldk. Ayn evrim defa
larca tekrarland.
Geri dn ars geldiinde, btnyle uzayla (uzay
boluu) dolmutum. Bedenim sanki iinde evren bulunan
bir kabuktu. Tamamen oyuk ve botum (hibir organ ve ke
mik yoktu) yine de btn evrenle doluydum, iinden btn
evreni grebildiim ve deneyimleyebildiim bir penceresi
olan bir kabukmuum gibi hissettim.
Paralanma sonras dardayken, bahedeki bitkilerin
benim gibi olduklar yani ilerinde btn evreni tadklar
izlenimine kapldm. Gzeldi,

"Btn Evren Bedenimin indeydi"

... Paralamay yapan drtl (Fil, Merlin, Yal Kei ve
Gm Varlk) benim ince, effaf ve ams kalntm gibi
olan eyi alp drt bir yne germeye baladlar. Merkezden
dar, dnyadan dar, gnei, gezegenleri, yldzlar ve
galaksileri geerek Evrenin d snrlarna kadar gerdiler,

234
gerdiler... D snrlara vardklarnda an iplikleri (sper
ince bir rmcek a gibi) birden evrenin d snrlar o lu
verdi. Ayn zamanda, birden kendim oldum, aniden hatrla
mak gibi ama artk btn evren bedenimin iindeydi. Geri
dn ars ncesi bu yeni Teklik biimini deneyimleyecek az bir zamanm oldu.
Normalde ayr varlklar olarak deneyimlediim eyle
rin, yldzlar ve galaksiler, fare ve ylanlar, bcekler ve ku
lar, aalar ve iekler, dalar ve nehirler artk en mahrem
ekilde benim bir paramm gibi, btn evren bedenimin
iindeymi gibi bir deneyimdi.

Evrensel Hayat Gc- Hepimiz Biriz

Bu yolculua baladmda amacm srekli tekrar
edip, efkatli ruhlardan beni paralamalarm istedim. Yuka
r Dnyaya ve hzla gezegen retmenim Celeste'ye gittim.
Onun iindeyken yrngesinde dndm ve sonra halkas
nn zerine karak dndm. Sonra Dnya atmosferinde
dndm ve btn gzel canl varlklar grdm; sonra ok
ok yukarlara karldm, ta uzay boluuna kadar. Yldz
lar ve galaksileri getik ve k enerjilerini...O zaman vcu
dum ok soudu ve btn paralarm, en kne kadar,
hcresel seviyede donmu kat- bir ktle haline geldi; uzay
boluunda byk bir buz kalb. Bu ykmn, Donmu ka
tnn btn hcresel balantlarnn paralanmann balan
gcyd. Sonra uzaktan youn bir s ve k topu, bir spernova hzla bana doru geldi; yaklatnda (yine de ok
uzakt) damlaya damlaya yava bir ekilde erimeye bala
dm, sanki bir Salvador Dali resmi gibi evrenin iinde eri
yordum. Ve spernova daha da yakma gelince youn bir s
akmasyla tamamen eridim ve "ben", "ben" yok oldum,
evrenin iinde eridim; erimi kk damlacklardan (zerre

235
cikler) bir varlk, tamamen engin uzayn iine dalm...
Yukar Dnyann semavi varlklar ve doasyla birdim. Bu
enerji ve ritimle kaynam olarak uzun zaman geirdim ve
ruhlar bunu imemi syledi. Bana farkl k enerjileri gs
terdiler, mor ve sar; eitli bitki, hayvan ve sularla kayna
mam iin beni Yeryzne gtrdler. Deimesi gereken
belirli yerlerim olup olmadn sordum, bana: "hayr, belirli
paralar deil, kalbe" ve "a" doru toplam bir enerji
dnm" dediler.
Evrenin d snrlarnda beni yeniden birletirdiler. Ve
kendimi, batan ayak parmama kadar kas sistemimi fizik
sel olarak hissedebiliyordum; inanlmaz bir g ve skn
iinde bir araya getirilmi bir fert... Ve bir formda evrende
bir sre var oldum (tamamen yeniden birletirilmi olduu
mu dnyordum). eitli eyler olurken orada uzandm.
Bedenime yldz tozu serpildi ve derim emdi, k enerjileri
yeniden geldiler (mor ve sar) ve ben hepsiyle kaynatm.
Sonra birden gsmde bir arpnt oldu, ok gerek
ve fizikseldi. Bana evrenin kalp atlarn verdiklerini syle
diler ve artk (evrenden) ayr olamayacam sylediler.
Dersim, bireysellik hissini kaybetmekti. Bana verdikleri kalp
atlar evreninkilerdi ve artk kalp atlar (benimkiler ve
evreninkiler) tek ve ayn. Ve bedenimde, evrensel hayat g
cne olan bu balanty (dorudan ba) hep tayacam;
biz tekiz.
Bu kalp atlar bana bu formda- bireysellik gerekli
inde- hayat veriyor ama bedenimin iindeki kalp atlar
nn evrenin kalp atlar olduunu kesinlikle unutmamam
gerekir. Bu beni her eye balyor; ruh dnyasna dorudan
bir balant. Asla bu balanty unutmamal, saklanmamal
veya inkr etmemeliyim. Gsmdeki arpnt yoluyla u
anda benimle birlikte (daima benimle olmu olsa da); bu bir
yeniden uyan... Yeniden hatrlama (!)

236
... Ruhlardan gerek bir hediye. Asla unutulmayacak
ekilde beden, z, ruh imdi hepsi bilinli bir ekilde bal.
Deneyimlendi.
Yeryzne spemova ile geldim ve atmosferden yu
varlanarak aacmdaki yuvaya indim.

Kar Konulmaz Bir G Olarak Evrenin ejkati

Kartal beni peneleriyle kaptnda paralanmak iste
diimi zar zor syleyebildim. Beni yuvasna gtrd, etleri
mi kopard, beni yedi ve yavrulannm azna kustu. Yavru
lar tarafndan sindirildim, onlar byr ve tylenirken onla
rn hcreleri haline geldim. Kayalardaki dklar oldum.
Yamur yadnda svya dntm ve Yeryznn topra
beni ald. Aalarn ince kklerine doru hareket ettim.
Oradan gvdelerine, dallarna ve yapraklarna... Gkyz
ne doru buharlatm. Nem olarak bulut oldum. Rzgrla
srklendim, ok ykl hale geldim ve yamur oldum. Ya
mur; derelere, nehirlere ve zerinde tekneler yzen byk
bir gle dnt.
Ben suyum. Teknenin arkasnda kprerek hareket
eden, havaya uuan dmen suyuyum. Bir baraja akyorum
ve sonra gene bir nehre... leriye doru hareket ediyorum ve
insanlara su temin eden bir su artma tesisindeki su oluyo
rum. Musluktan akyorum ve bir bardan iine giriyorum.
Bir insan beni iiyor. Beden iinde hareket ediyorum ve id
rar olarak ahlyorum. Dier sularla kaynayorum ve ifonla
baka bir antma tesisine oradan da denize aktlyoruz. Dal
galarn zerindeki serpintiyim havaya karyorum. Minik
bir moleklm.

237
Yukar doru hareket ediyorum ve bir jet akntsndaki
buz kristallerine dnyorum. Havada szlyorum, eri
yorum, yukar hareket ediyorum, galaksimizin snrlarn
geiyorum. Sessizlikte szlyorum.
ine doru patlayan byk bir neblz gryorum ve
gc tarafndan ekiliyorum. Evrende szlen milyonlarca
ben olarak dan geri serpiliyorum. Kk bir damla olarak
yeniden birleiyorum ve Kartal grnyor, bu damlay ala
rak gnee uuyor.
Su buhar oluyorum. Kartal, btn paralarm kanat
laryla sprerek bir araya topluyor ve ok yzl bir kristal
oluyorum. Beni yine yuvasna gtryor. nsan bana ait bir
grnt, havas boalm plastik ime bir bebek gibi yuva
nn aasndaki toprakta yatyor. Kristal beni alarak aaya
uuyor ve dzlemi olan benim karn boluuma (solar
pleksus) kristali yerletiriyor. Kristali yerletirir yerletirmez
iiyorum ve yeniden insan formumu kazanyorum. imdi
kristal iimde.
Kartal: "Evrenle yekvcut oldun ve imdi evren senin
iinde." Bu gzel hediye ve yolculuk iin Kartala teekkr
ediyorum.
Geri dn arsm duyuyorum ve istemeyerek sra
dan gereklie geri geliyorum.

Paralanma Olmakszn Kozmik Birlik Aray

Aadaki iki Batl, Yukar Dnyadayken kozmik birli
i aramaya davet edilmilerdir. Bu kiilere paralanmadan
sz edilmemitir. lk kii baanl bir ekilde, farkl farkl bir
olma deneyimleri yaamtr. Dier kii ise ykselmesinin
ileri bir aamasnda beklenmedik bir paralanma yaam ve
sonrasnda kozmik birlii andran bir duruma erimitir.

238
Kar Konulamaz G
Bu yolculuun saf fikrini ok ilgin bulmutum. En
parmak srtan cinsten deneyimler ve bunlar anlatacak ok
az kelimeyle dndm. Yolculuun detaylarn anlatabilirim
ama zerimdeki etkisini kesinlikle tam olarak aklayamam.
Darya doru yolculuuma baladmda ok ilgili ol
duum tehlikedeki hayvan trlerini grdm- kutup ays ve
kar leopar. Onlar asla tam olarak kaybetmeyeceimi ve
ruhlarn ziyaret edebileceimi anladm. Sonra onlarla yek
vcut olduumu ve ardndan da onlar olduumu fark et
tim. Daha sonra derin bir depresyonda olan bir arkadam
grdm. Niye bu kadar ilgili olduumu, kozmik birlie
yaklatm srada anladm, ben oydum.
Eve ok yakn grnen yukardaki temaslar sonrasnda
ok daha uzaa gittim. Gkyznde altn rengi bir yer gr
dm, sanki koyu bulutlarla evrelenmi alfan gnbafammdan gelen k gibiydi. Oraya girdim ve alfan kla evrelen
dim, bana gre elikili terimler olmakla beraber, kozmosun
sonu gibi grnen yere vardm. Burada saf efkat vard. ef
katle sarmalanp tamamen iine girdim. Her eye bu kadar
aldrmaktan tr kendimi dolmu hissettim. Evrenin ef
katini, srekli ifade edilmesi gereken, kar konulamayan
bir g olarak deneyimledim.
Bir aman uygulaycs olarak insan varlm en iyi u
ekilde aklayabilirim; gerekte "darda olann" ancak en
kk, atom alfa seviyesindeki ksmnn geebildii bir ie
az!.

Hiliin Ve Her eyin Bir Arada Olmas

Aadaki rnekte kii, Yukar Dnyaya ulaamam,
halen daha (gk bilimcilerin ifade ettii) evrendeyken bir

239
galaksideki bir solucan deliine giriyor.
Belirlenen balama noktasndan ayrldm ve gkyz
n, yldzlar, dier gezegenleri, dier zaman ve meknlar
getim. Bir yerde, bir galaksi veya benzerindeki bir solucan
deliinin yaknndan getim. Uzaklara gittim ve dier yol
culuklarda anlatlan medeniyetler, gezegenler, renkler ve
varlklar grdm, dolaysyla bunlar burada tekrarlamaya
cam.
Solucan deliini geerken yerin buras olduunu bili
yordum ve geriye dnp buraya girdim. O anda nerenin
yukars nerenin ilerisi veya gerisi olduunu bilmiyordum.
Aynadan bakan Alice'in hissetmi olabileceklerini hissettim.
Aaya, daha aaya indim. Bu girdaba ok uzun za
man nce emilmi olan gezegen ve galaksilere benzeyen b
yk ve kompleks eylerden getim. Onlann iine ve ilerin
deki eylere gittim.
Gezegenlere gittim ve birok eyden yaplm oldukla
rn grdm. Sadece dnyadakine benzer maddeler, kayalar
ve su yoktu, ayrca burada yaadn asla dnmediim
eyler, gazlar ve mineraller vard. Hem byk hem kk
varlklar vard; bunlara bcek demek istemiyorum ama ken
dilerine ait bir medeniyetleri var gibi grnyordu. Kendi
lerine ait kurallar vard. Aldm mesaj, bu yerin onlarn ya
ayabildikleri tek yer olduu ve bu nedenle orada oldukla
ryd.
Bulduum baz paralarn daha da iine girdim ve beni
ncesinde artanlardan daha da kk varlklarn kurdu
u baka medeniyetler grdm. Onlar da burada yayordu.
Bazlar burada yanan atelerde yayordu ve bundan tr
olduka mutluydular. Dier bazlar buz kadar souk yer
lerde yayorlard.
Baka maddeler de buldum ve ilerine girdim. Bunlara
molekl, atom veya pi mezon veya baka bir ey diyemem.

240
Burada kullanlmas gereken kelimeler bunlar deil. Dn
yamzdaki kelimeler bu yerde bir ey ifade etmiyor.
Bu paralar kktler ve seyahat ettike daha da fazla
medeniyet buldum, git gide klen medeniyetler. Sanrm
bir noktada kritik bir ktleye ulam olmalym nk bir
anda devasa varlklarla evrelendim. Dnyalar tuhaft. Baz
yerler aydnlk, baz yerler karanlkt.
Aa inmeye devam ettim, her grdm maddenin
iine girdim ve merkezi olduunu dndm yere git
tim. Hissime gre bu solucan deliinin bir alt ksm olmas
gerektiiydi. Evrendeki her eyi iine ekebilen bir girdapt
ve bir noktada ucuna ulaabilmeliydim.
Kendimi garip hissetmeye baladm. ok byk oldu
u iin veya benzeri bir eyden tr kendimden ayrlyor
gibiydim.
Paralarma yarlmaya baladm ve zerrelerim, zaman
ve mekn diye adlandrdmz eyde yaylrken, girdapla
birleti. Fakat u anda fark ettiim ey, bunun zaman ve me
kn olmadyd. Artk bu eyler benim iin yok. Sadece...
Sadece buradaydm ve bu kozmik birlikti; hem trblansl
hem skn doluydu. Renk ve renksizlik bir aradayd. Her
ey ve hilik bir aradayd ve ben burada olmaktan mutluy
dum.
Geri dnmek zorunda olduumu biliyorum, nk ha
yatmda yerine getirmem gerekef bir grevim var ve geri
dnmeliyim. Girdaptan geriye doru geliyorum ve geri
dndm.

241
ifa Gc
Ykselmeler ve dier yolculuklarda ruhlarn bizim iin
hazrladklar, beklentilerimize gre deil ihtiyalarmza
gre hediyeler vermelerinden tr, kiisel olarak hedefle
diimiz planlann tesindedir. Kozmik birlik bu hediyeler
den birisidir; yolcunun evrenin mthi gcyle kaynama
sn salayan bir hediye. Bu ekilde amanlar, kendilerin
den fazlas, yardm ve ifa mucizelerinin ebesi olabilirler.
Yukan Dnyadaki kozmik paralanmalar, Orta Dnyadakilerden farkldr. Orta Dnyadaki paralanmaya bir r
nek, Tibetli Tamang kabile amanlanmn uygulamasdr.
Batllann dhil olduu paralanmalarda "a hayaletler"
yoktur, nk Orta Dnyamzn tamamen tesine getii
mizde, "zdrap iindeki varlklar" ve "hayaletleri" geride
brakm olarak ne alk ne ac buluruz. Yukar Dnyadaki
kaynama, Orta Dnyann zdrap iindeki varlklaryla
olmaz, btn evrenle olur: kozmik birlik.
Kozmik birlik konusunu bitirirken, kitabmzn bala
d ifa gc aray konusunun da neredeyse bittiini sy
lemek mmkndr. Bir sonraki adm, eer seerseniz, ef
katli ruhlarn deitirici gleri araclyla engin kozmik
gc kabul ederek, zdrap ve ac iindekilere yardm etmek
zere, amann klasik ifa verme grevini stlenmektir.
Tpk KaliforniyalI byk Pomo Kzlderili aman
Essie Parrish'in belirttii gibi:
"Yolculukta dikkatli ol" dediler ve uyardlar: "Bu ge
yolculuk." Ve ben gittim... Oraya ulatmda biliyordum:
Eer ge karsan orada alman gerekir.

243
Blm XI

RU H LA R VE G KLER
R uhsal zgrlk

Bir maaradaki g arayndan, paralanma ile sala

nan kozmik g kazanmma ulatk. Arada kalan srete,
sra d gereklikteki deneyimleri Gksel almada yer
alan Batllar ok daha fazlasn yaadlar. Ne yazk ki yer
sorunu daha fazlasn buraya almaya imkn vermiyor. Artk
son blme geldiimize gre ilave ilgi gerektiren baz
nemli konular zerine odaklanalm.

Ruhlar Ve Bilim
Olduka yaygn olan, insan ruhu gibi ruhlarn gerek
olduu gr gnmz bilimi tarafndan- birka yzyl
dr- kabul edilemez bulunmaktadr. Nadiren tek bir ruhtan,
Tanrdan (Einstein tarafndan olduu gibi) sz edildii olur
ancak oul olarak "ruhlar" veya "zler" aforoz edilmitir
ve bilimsel paradigma, asndan kabul edilemezlerdir. Di
er bir ifadeyle Bat bilimi, bir inanca dayanr, ruhlarn var
olmad inanc.
Bu yaklamn tarihsel kkenleri, Rnesans ve Reform
a'nda Galileo ve Kopernik (Copernicus) gibi nc bilim
insanlanna kar Kilisenin saldrlarna dayanmaktadr. Tep
ki olarak "Aydnlanma" a'nda Bat bilimi ve tbb, ruh ve

244
zlerin var olmadna ve bu yzden bilimsel alma ve
tbbi uygulamalarda yerlerinin olmadna hkmetti.
Bu tutum, tarihsel adan olduka anlalabilir olmakla
beraber bugn de srdrlmesi, belirli bir fenomenin var
olamayaca nclyle bilimsel parametreleri snrlamakta
dr. Bu grte yalnz deilim. Meslektam Paul Uccusic'in
iaret ettii zere byk Alman filozofu Immanuel Kant
ruhlarla ilgili olarak unu ifade etmitir: "ncl olarak var
lklarn ret etmeye ynelik herhangi bir sebep gsterile
mez."
Bugn bile bilim, ruhlarn var olduu teorisinin aksini
kantlamamtr. Kari Popper'in belirttii zere, bir teorinin
aksinin ispat veya rtlmesi bilimsel yntemin temel ta
dr. Ruhlarn varl teorisi rtlmedike bilim tarafn
dan grmezden gelinmesi mantkl deildir. Baka bir ifa
deyle, bilimin ruhlarn olmadna dair tutumu, kaderin bir
cilvesi ve ironik olarak, dini dogmalara benzer ekilde bi
limsel deildir.
Bunun bilimsel topluluktaki dikkate ayan bir istisnas,
doal seilim teorisinin Charles Darvvin'le birlikte e kifi,
byk doa bilimci Alfred Russel Wallace'tir. 1859 ylnda
Darvvin'in Trlerin Kkeni Hakknda (On the Origin of
Species) yaynn izleyen yllarda Wallace, ruhlarn gerekli
ine dair titiz bir alma yrtt ve bu alma snucunda
1874 ylnda Mucizeler ve Modem Ruhuluk (Miracles and
Modem Spiritualism) kitabm yaynlad.
VVallace'in dikkatli aratrmasna ramen kitab, genel
likle, dmanlkla karlanmtr. 1896 ylnda, kitabn son
raki basmlarndan birinde eletirileri yantlarken unlar
ifade etmitir:
"Bu teori, btn fenomenler dizisini en iyi ekilde ak
layan en bilimsel olandr; bu yzden, kar olanlann bile
dier hipotezlerin aklayamad btn olgulan aklad-

245
r zorla da olsa kabul ettii zere, ruh hipotezinin en
bilimsel hipotez olduunu ileri sryorum."
Wallace'in kitabna dman olan Batklarn aksine yerli
amanlar, onunkilere benzer sonulara ok uzun zaman n
ce varmlard. ou kez lm kalm durumlarnda olmak
zere, hastalarnn zerinde gerekletirdikleri saysz ifa
deneyleri ile ulatklar sonular Wallace'in sonularm des
teklemitir veya daha iyi belirtmek gerekirse, Wallace'inkiler onlarnkini desteklemitir. Bunu, binlerce yldr, binler
ce farkl kltrde ve be ktada bamsz olarak yaptlar.
Hi de artc olmayan bir ekilde, yerli amanik uygula
malarn temelleri, tm dnya genelinde dikkat ekecek de
recede tutarldr ve Temel amanizmin esaslann oluturur.
YVallace'in belirttii gibi bu fenomen en iyi bilimsel sa
delik ilkesi ile aklanabilir ve sade aklama da ruhlarn
gerek olduudur. Burada, amanik fenomenin ruhu olma
yan aklamalarnn aranmamas ynnde bir nerme yok
tur. En nl "imknsz" fenomenle arasnda tabi ki lme
yakn deneyimlere (YD) ilikin aklamalar yer almaktadr.
Aktr ki bilim asndan bir muamma olarak kalmlardr.
YD'ler konusunda bir uzman durumu u ekilde zetle
mitir: "Otuz yllk bilimsel aratrma halen daha YD'lerin niye meydana geldiini aa karamamtr."
Benzer olarak, parapsikoloji alanndaki titiz bilimsel
yaklamlarn nemli ncs Charles Tart'a zihinsel telepati
nin alma mekanizmasn sorduumda, "En ufak bir fik
rim yok ve bakalarmn da olduunu sanmyorum." Ceva
bn aldm." Daha sonra unlar ekledi: "YD'leri ve para
psikoloji fenomenini aklamaya ynelik bilimsel giriimle
rin 'duvara toslamasnn' nedeni, ksmen bu alann birok
psikolojik karmaklk iermesi ve belki ksmen de ruhlarn
gerekliinin ncl olarak ret edilmesidir."
Belki de duvar yklr; Charles Tart u anda deneylerin

246
de ruhlarn etkisinin olmas ihtimalini deerlendiriyor. "Bir
eit ruh dnyasnn bulunduu olgusuna kesinlikle am
ve baz zamanlar, belki de ou kez, 'e deneycilerim' oldu
unu biliyor ve sz konusu deney iin zihinlerinde ne oldu
unu bilmiyorum." diyor.
Tabi ki Alfred Russel VVallace, bakalarnca neden ve
sonuca dayanmayan "tesadf" veya "ezamanllk" katego
rilerine havale edilen, baz baka trl aklanamayan feno
menlere ruhlarn gerekliinin aklama getirebileceini ile
ri srd. VVallace'in nermesi, ruhlarn gereklii ilkesi bin
lerce yldr kltrler st olarak amanlar tarafndan test
edilmi ve desteklenmi olduundan, bir srpriz deildir.
Kii, bir kez ruhlarn var olduunu kavradnda, bakalar
asndan imknsz grnenin olduka anlalr ve hatta tek
rarlanabilir olduunu grecektir. Aadaki fenomen buna
bir rnektir.

Balarm zen amann Mucizesi: Bilime Davet

Sibirya Kuzey Kutup Blgesi, Kuzey Amerika ve Grnland ile Kuzey Amerika'nn ova ve yar arktik blgelerine
giden ziyaretilerin gzledikleri, amanizmdeki en nl gi
zemlerden birisi udur: halka ak seanslarda skca balan
m olan amanlar, grnr bir yardm olmakszn balarn
dan kendiliinden kurtulurlar. Baz Batl gzlemciler basit
e, bu becerinin aklanamaz olduu sonucuna varmlar
bazlar da bunun bir aldatmaca veya hile sonucu olabilece
ine karar vermitir.
Sz konusu gizemleri szde hileler veya zmlenme
mi olaylar olarak "antropoloji plne" gndermektense zlmesi mmkn heyecan veren meydan okumalar
olarak grdm. Balann mucizevi ekilde aan aman gi
zemini zmeye alrken mthi bir avantaja sahiptim;

247
birinci elden kiisel deneyimlerinden ruhlarn gerek oldu
unu biliyordum.
Dolaysyla, geriye kalan tek i bilinen olgular bir ara
ya getirmekti; belirli bir durumda ruhlarn yaptklar eyi
nasl ve niye yaptklarna dair bir hipotez gelitirmek; kiisel
deneyler yoluyla hipotezi test edip gelitirmek; sonra bu
"imknsz" veya "mucizev" sonular gzlemciler nmde
alenen tekrarlamak. Son olarak, rencilere ruhsal "gizleri"
reterek kendilerini zp zemediklerini grebilirdim.
Bylece, ruhlarn var olduuna dair ilave bir tanklk sala
nabilirdi.
lk aleni bal aman deneyimde, beni amanik bilin
haline (BH) sokmak iin bakalar davul ald. Ellerimi ve
ayaklarm skca bir halatla baladktan sonra bamda iin
de olacak ekilde btn vcudumu bir battaniyeye sardlar
ve ardndan vcudumun tamamm halatla skca baladlar.
Etrafmda davul almaya devam ederken baz kiisel yar
dmc ruhlarmdan gelmelerini ve beni balarmdan kurtar
malarn istedim. Yaklak dakika srd.
Bu beklenmedik baar balarn skl konusunda
phe duymama yol at. Bu nedenle bir sonraki aleni de
neyde (rencilerimin nnde) beni mmkn olan en sk
biimde balamalarm ve bana kendi kendime kurtulma
ans brakmamalarm istedim. Daha sonra yine efkatli
ruhlardan yardm istedim. Bu sefer ac verecek kadar sk
balara ramen mcadele ederek balardan kurtuldum.
Ac verecek kadar sk balarla yaplan bu aleni deneyi
birok kez ayn sonula tekrarladm. Niye bu olmutu? O
zamanki ve imdiki hipotezim, duyulan acnn kiinin ef
katli ruh yardmclarm tevik ettii ynnde.
Yine de ruhlarn beni balarmdan kurtarmalar iin
hafif de olsa fiziksel etkide bulunduumdan sonulardan
tamamen tatmin olmamtm. Sonra ciddi bir ekilde davet

248
edildiklerinde ruhlarn gerek olduklarn gstermeye ne
kadar istekli olduklarn hatrladm. Bu yzden, bir sonraki
sefer deney olarak, yardma sadece efkatli ruhlar deil, ge
lip beni balarmdan kurtararak "seyircilere" gerek olduk
larn gstermeleri iin her yerdeki Orta Dnya ruhlarm da
vet ettim. Btn seyircilerin katld iki veya dakikalk
hzl bir davul ritmiyle birlikte bu ruhlara beni kurtarmalar
iin srekli yalvardm. Hi abalamadan halatlar aniden
gevediler veya zldler.
Izdrap iindeki varlklar gibi sz konusu ruhlarn o
unluu ifa verme kabiliyetinde olmadndan veya bu ko
nuda yardma olamayacaklarndan "her yerdeki Orta Dn
ya ruhlarm" davet etmek normal ifa iinde kullanlacak bir
yntem deildir. ifa esas olarak, amanla birlikte alan
efkatli ruhlara aittir. Bal aman olaymn ayrt edici zel
lii, bu konuda ounun hevesli olduu grlen ruhlara
aleni olarak gerekliklerini gsterme frsat vermesidir. Gs
teri bittiinde artk zlm olan aman onlara teekkr
eder ve geldikleri yerlere gidebileceklerini syler.
Farkl vesilelerle bu deneyi birok kez baaryla tekrar
ladktan sonra baz ileri dzey rencilere prosedr akla
dm ve ayn eyi yapma frsat sundum. Genellikle, hi
abalamadan balardan kurtulmada baarl oldular, zel
likle de ok sk balanmlarsa! nemli bir ekilde, ren
ciler ksa zaman iinde onlara retmi olduum ekilde
ruh yardmna bavurarak genellikle sonular aleni olarak
tekrarladlar. Yani balarn zlmesi, bakalarnca tekrar
lanabilir deneylerdi.
BH'de kalmay kolaylatrdndan genellikle karan
lkta gerekletirilen bu olaylarda, ruhlar genellikle kendi
yntemleriyle gerekliklerini gstermeye gelirler. rnein,
Kuzey Amerika etnolojik literatrnde "sarslan adr" ola
rak bilinen bir fenomen olarak oda veya yap deprem olu

249
yormu gibi sarslr. Genellikle, karanlkta birok kk k
belirir ve hareket eder. Bazlarna insan benzeri dev grn
tler belirir. Odada souk rzgrlar esebilir. Yerlilerdeki gi
bi grnmeyen hayvanlar, eller veya nesneler inanlara do
kunabilir. Daha nce hi duymam olanlara bile tm bunlar
rutin bir ekilde gerekleir.
zetlersek: Ruhlar niye bu halka ak seanslara gelerek
amanlar serbest brakm, yaplar sarsm veya benzeri
eyler sergilemilerdi? Cevaplar, "Biz Varz! Ruhlar, Fark
Edilmek stiyor" balkl blmde verilmiti.
Belki balar zlen aman fenomeni, tekrar tekrar
gerekletirilerek bilimsel olarak aratrlrsa ruhlar hak et
tikleri kabul grrler. Not: Yerekimi Kanunun gereklii
ne dair kabuln Newton fiziindeki tahmin edilebilir so
nularn temeli olmasna benzer olarak; tahmin edilebilir so
nular, deneyi yapann Ruhlarn Gereklii kabulne daya
nr. kaz: Bu deney, uygulamay bilen bir aman almalar
Vakf faklte yesinin gvenli gzetimi altnda yaplmaldr.
eitli gvenlik tedbirleri unlar kapsar: Balanm olan
kiinin nefes almasna imkn verecek gzeneklere sahip bir
battaniye kullanlmas; boyun blgesinin balanmamas;
kiinin tamamen bal ve sanl durumda en fazla dakika
sreyle tutulmas; kalp veya solunum sorunu olan kiilerin
bu deneyi yapmamas. Herhangi bir phe durumunda
ncelikle bir hekime danlmaldr.

Gkler "Gk" Veya "Gkler" Tanm

Batllann Yukar Dnya bildirimlerinden, gksel lem
lere sklkla ilahi mzik veya arklar eliinde ulatklarn
gryoruz. Gerekten de bizim "gkler" (heavens) dedii
miz yere mi gittiler? Daha fazla yardm iin, Amerika'daki
genel kullanm yansttndan, Webster Yeni Evrensel Ek

250
siksiz Szle (VVebster's New Universal Unabridged Dictionary) bavurmaya karar verdim.
VVebster'de "gk" (heaven) kelimesi genellikle "ilahi
gler; Tanr" anlamna gelmektedir. Batllar "ilahi gler
le" karlatklarnda, "Tanr" olarak adlandrlabilecek in
san biimli tek bir varlkla neredeyse hi karlamadlar. Bu
daha nceden yaplan bir alnt ile tutarldr; Kanadal Atabakan halknn davulla gklere kanlar hakknda syle
dikleriyle: "...Tanry grmezler. Sadece, Tanr iin alan
insanlan grrler."
Tabi ki bu, kiinin "TanrT'y nasl tanmladna ba
ldr. Bazlar, Batklarn kozmosla olan kutsal ve esriklik
iindeki birlik halini "Tanr" ile birleme olarak deerlendi
rebilecei gibi dierleri, herhangi bir biimde "Tanr" kavra
mnn kullanlmasn kabul edilemez bulacaktr. Sz konusu
deneyimler, yce bir varln veya edeerinin kant mdr
deil midir? Bu gerekten de bu ykselmeleri yaayanlar
tarafndan verilecek bir karardr.
VVebster'de "gk" iin yer alan dier bir tanm; "en
yksek mutluluk durumu veya yaand yer" eklindedir.
Batklar, grdmz zere, Yukar Dnyadayken mutlu
luk veya derin bir esriklik ve birlik duygusuna varan bir ne
e deneyimlemektedir. Yine VVebster'e gre; "gk", "lml
hayattan sonra kutsanmlarn gidecei yer" (cennet) olarak
tanmlanmaktadr. Vefat etmi kiilerle temaslar bu tanmla
tutarlk iindedir.
Yukarda verilen tanmlar, "gk" veya "gkler" iin
VVebster'da verilen btn ifadeleri kapsamamakla beraber;
Batklarn, yolculuklar srasnda gklerde bulunularyla il
gili belirttikleri niteliklerle en azndan tanm olarak tutarl
dr. Bu nedenle, ilerleyen sayfalarda gklerde olmak ifade
sini kullanacam.

251
Gkler Ve Organize Din
Kuzey Amerikan Yerlilerinin kozmolojisinde ounluk
la Aa Dnya da kiinin lmden sonra gitmek isteyecei
gksel bir yer olarak grlr. Ancak bu, milyarlarca yesi
olan ve aadaki lemlerin genellikle insanlarn ldkten
sonra gitmekten korktuklar cehennemler olarak tasvir edil
dii dnyann Byk Dinlerinde belirtilen bir gr deil
dir. Cehennem tasviri, Batda Hristiyanlktan Batda Budizme kadar yer almaktadr. Dier bir ifadeyle, teolojik koz
moloji kiilerin oraya asla gitmek istememelerine yol aar.
nemli organize dinler, gkleri Yukan Dnyaya yerle
tirme eilimindedirler. Gerekte, Byk Dinlerin kurucula
rnn rapor edilmi ykselmeleri sklkla bu dinlerin otori
tesinin kaynadr. Roger YValsh'm iaret ettii zere, kutsal
metinler olarak saklanan kurucularn deneyimleri amanik
yolculuklar andrmaktadr.
Bu ykselmelere ait vahiyler (ifalar) bugn, byk
dinlerin yz milyonlarca takipisi tarafndan bir inan me
selesi olarak kabul edilmektedir. Ancak kurucularn aksine
takipilerin, lmden sonras hari, o da ancak dinlerindeki
ilkeler dorultusunda buna uygun bulunurlarsa, bu lem
lere ykselmesi beklenmez hatta izin verilmez. "ller ko
numaz"; dolaysyla hi kimse, mesela bir aman, fiilen Yu
kan Dnyaya gidip resmi versiyonlardan tamamen farkl
bildirimlerle dnmedike otoritesini srdren, hava geir
mez bir teolojik sistemdir bu.

252
ok Sayda Gk Olmas
eitli dnya dinlerinin kurucularnn gksel deneyim
lerine dair bildirimlerini gerek kabul edersek bu durumda,
kurucular adan kiisel uygunluk tad ak, birden fazla
gk bulunduuna dair kantmz olur. Batklardan her biri
nin kendininkini kefettii birden fazla gk gibi.
VVebster'in tanmlarnda gklerin benzerlii veya e bi
imlilii ynnde bir gereksinim belirtilmemitir. "Gn"
"gksel/cennetsi" olma durumunda, her bir yolcunun, ken
disi asndan mkemmel bir gk deneyimlemesi doal g
rnmektedir. Esas olarak, daha nceden ele alnd zere,
sra d gereklik onu deneyimleyen kiiye mkemmel bir
ekilde "uyarlanr." Ancak bu, btn sra d gerekliin,
Orta Dnyadaki gibi, kii iin gksel olaca anlamm ta
maz. Bireysel niteliklerine ramen Batklarn gklerinde
dikkate ayan olan ey, ilahi mzik ve gksel korolar gibi
paylalan ortak tema ve deneyim trleridir. Batklarn gk
lere eritii sonucuna varmak makul grnmekle beraber,
aada ele alnaca zere, bu gr destekleyecek daha
fazla kant mevcuttur.

Deifre Edilemeyen Kitap Ve Yazmalarn Gizemi

Daha nce Yukar Dnyada hi bulunmam ve kendi
sini nelerin bekleyebileceinden habersiz aadaki kiinin
durumunda olduu gibi bazen Batklar, Yukar Dnyaya
ykseldiklerinde kendilerini bir tapmaktan girerken bul
duklarn bildirmektedirler. Aadaki rnekte ziyareti,
orada yaz yazan bir kei grr. Bunu "gerekten ilgin"
bulmu ama devam etmeye karar vermitir.

253
Grkemli Bir Odada Yaz Yazan Kei
Gney Pasifikte bir gemideyken grdm deniz hor
tumundan kmaya baladm. Hortumun iine girdim ve
karanlkta yukar ktm ve bir srede gnete devam et
tim...
Buluta benzer diren yapan bir setten Yukar Dnyaya
ktm. Aziz Peter ve Cennetin kaplarn bulmadm iin
memnun olmutum, yoksa hayal krklna urayacaktm.
Aksine buras Tayland'da olanlar gibi byk bir wat (Budist
tapma) idi.
Kocaman tapnaa ve iindeki bu byk odaya girdim.
Altn kaplamayd ve muhteemdi. alma odasndan gir
dim, kk bir Tibetliye benzer kei alyordu. Yaz yaz
yordu; bunu gerekten ilgin buldum ve eer varsa, onunla
olan ilikimi merak ettim.
Gitmeye devam etmem gerektiine karar verdim. Son
ra davulla geri dn sinyali geldi. Btn admlarm geriye
doru takip ederek gerekten ok hzl geri dndm. Deniz
hortumundan geri inip gemiye atladm.

Arap Harflerine Benzer Kaybolan Yazlar Olan Kitap

Bir nceki rapor, aadakinin bir habercisi gibi; aa
daki raporun sahibi Batl, "bir eit sihirbaz laboratuvarna" giriyor ve beklenmedik ekilde Arap harflerine benzer
yazlar olan ve yanma yaklatka yazlarn silindii byk
bir kitap gryor.
Bu sabah Yukar Dnyaya gittiimde ikinci kata ktm
ve ucunda bir kale olan ok byk bir ehir buldum. Kale
duvarnn kenarnda durdum ve iki kat stteki bir knt
olan ilk pencereye trmandm. Pencereden bir eit sihirbaz

254
laboratuvarma girdim ama ok fazla ey grmedim. Bu
rann laboratuvar olduunu biliyordum nk iinde cb
beli ve siperlikli bir apka giymi Merlin'e benzer birisi var
d. Sanrm beyaz salar da vard ama emin deilim.
Annda masalardan birindeki ok byk bir kitap dik
katimi ekti. Sanki Arapayd. Kitaba yaklatmda harfler
yok oldu. Sihirbaza kitapta ne olduunu sordum ama cevap
vermedi. Ben de dier katlara devam ettim.

Yedinci Katta: Anlalmaz Dil Ve Semboller Bulunan Eski

Parmen Tomarlar
retmeni yolcuyu, Yukar Dnyann yedinci kah
olarak alglad yere gtryor. Bu katta, arpan kayalar
arasndan gemek de (tek grevi) dhil, birok macera ya
yor. Ona skenderiye Ktphanesini artran beyaz
mermerden bir grup eski ve devasa binaya varyor. Ken
disine verilmi olan nc gzle tomarlar zerindeki yaz
lan grebiliyor, "ama anlamadm dil ve semboller vard."
diyor. Ona, bunlan anlamaya henz hazr olmad syle
niyor. Aada anlatm yer almaktadr:
retmenim beni, Yukan Dnyann yedinci kah olarak
algladm yere gtrd. Buras, zellikle dik bir arka du
var olan taraf kapal bir kanyondu. Tepeye doru, alp
kapanan devasa kayalardan bir girii olan maarams bir
yer vard. Kayalar, yukardan mafsall ve ila buuk
metreydiler. iddetle, grltl bir ekilde alp kapanyor
lard. Her biri yarm ila bir metre genilikte sekiz set halin
deydi. Nasl geeceime kafa yorduktan sonra retmenime
sordum ama bana bunu kendi bama yapmam gerektiini
ve sezgilerime gvenmem gerektiini syledi.
Bir sre seyrettikten sonra alma dzenini fark ettim
ve doru zamanlamayla geebildim. Yar yola ulatmda

255
zamanlamay kardm. Kayalarn zamanlamasn yakalaya
na kadar bekleyebileceim, maara kenarnda kk bir de
lik bulabildim.
Oradan getiimde geni bir ovadaydm, o kadar par
lakt ki iyi gremiyordum. Bir yol bulup oradan yrdm.
Afrika'ya ok benziyordu. Dn yapan bir yoldan devam
ettim ve ok koyu tenli, zerinde sadece petamal bulunan
yal bir adama rastladm. Hintli olduunu dndm. Hi
bir ey sylemedi, elime ok gzel mavi bir gz verdi; bu
nun nc gzm olduunu biliyordum.
Dii bir aslan grene kadar devam ettim. Bana bir he
diyesi olduunu syledi. Bu cesaretti, nc gzmle gr
dm eye inanma cesareti.
Yoldan devam ettim ve beyaz mermerden bir grup eski
ve devasa binaya vardm. ok eski grnyorlard. Burann
skenderiye Ktphanesi olduunu dndm. eri gir
dim. Hi kimse yoktu. Masa ve sandalyeler vard, duvarlar
parmen tomarlaryla kaplanmt. Birka tanesini aldm
ama botular.
Bir hayli zaman bilgiyi nasl alacam dndm
sonra bana verilen gz kullanmam gerektiini fark ettim.
Bu gzle, kt zerindeki yazlar grebiliyordum ama
zerlerindeki dil ve sembolleri anlamyordum. Bunun ne
anlama geldiini yksek sesle sordum ve daha sonra hazr
olduumda anlayabileceim sylendi.
Bu anda geri dn ars yapld ve gelmi olduum
yoldan geri dndm, sadece bu sefer arpan kaplardan
gemek ok kolay oldu.

Sonunda Bir Kitapta Bir Kelime Gsteriliyor

Batklara Yukar Dnyada veya baka bir yerde deifre
edilemez kitaplar veya yazmalar bulunduu kesinlikle sy

256

lenmemiti. Aslnda itiraf etmeliyim ki verilen raporlarda

bunlarn varlna herhangi bir zel nem atfetmemitim.
Aadaki anlatm, dorulmama ve dikkat kesilmeme ne
den oldu. Nihayet birisi, deifre edilemeyen bu kitap ve yaz
malardan hi deilse bir kelime okumaya muktedir olmu
tu.
[Kitap] kaln ve devasa; eski resimli el yazmalar gibi.
Olduka ar. Ayorum ve okuyamyorum.
zerinde kitabn ne olduunu belirten bir eyler var
ama ak deil. Eski harflerle yazlm. Bir sayfasn eviri
yorum ve eski kitaplarda olduu gibi ilk harfi resimli, ger
ekten ok kk yazlar bulunan bir sayfa bu. ok gzel.
Kk bir matbaada alrken bastklarm gibi. Ama okuya
myorum.
Bu yzden retmene bakyorum; yaptm eyle ger
ekten ilgilenmi grnyor. Beni izliyor ve bir sayfa daha
eviriyorum. Baka bir sayfa, bir sayfa daha, ok gzel...
Okuyamyorum. Kitab kapatp elimde tutuyorum. Yine
retmenime bakyorum. nemli deil der gibi ellerini kald
ryor. Kitab arkasndan tam ortasndan ayorum. Ayn ey.
Kitap dolu ama hibir ey anlamyorum. Tam net deil.
Okuyabilecek kadar younlaamyorum.
Okumak iin denemeye devam etmeli miyim diye so
ruyorum. Ban olumlu anlamda sallyor. Sayfay ayorum
ve eviriyorum. Bir ada hakknda bir ey. "Ada" kelimesi
imdi netleti. Bunun anlamn bilmiyorum. Omuzlarn
silkiyor.
Denemeye devam etmeli miyim? Hayr. Kitab kapat
yorum. Rafa geri yerletiriyorum. Tam oturuyor.
Baka bir kitap alyorum. te birlik ksmnda ayo
rum. Kenarlara taan dev bir fotoraf gibi; siyah, hayr gri...
ine debilirmiim gibi bir his duyuyorum.
retmenime bakyorum tekrar. Kark bir mesaj. Ne

257
yapmalym? Kitab kapatmam gerektiini dnyorum.
Ve kapatyorum.
Bayla onaylyor. Yanl kitap veya bunun gibi bir ey.
Rafa geri oymam gerektiini sylyor. ok garip bir histi,
kitabn iine tepe taklak gidiverecekmiim gibiydi. ok ga
rip. Bir eit gce sahip bir kitap. Bir pencere gibiydi. Ama
artk rafta.
retmene doru gidiyorum. Geri dnp biraz daha
okumal mym? HAYIR. Sanrm imdilik yeterli.
Bayann bildirdii tek kelime "ada." Bu kitaplarn bi
rinden tek kelime bile almak bir baar ancak bu kelimenin
nemi nedir?
Her eyden nce onun ykselmesi olduu iin normal
de kelimenin anlam zerine dnhe nceliini ona bra
krdm. Ancak, yolcuya ulaamadmdan merakm yene
medim. (Eliade'nin ba editr olduu) Din Ansiklopedisi
nin (Encyclopedia of Religion) onaltmc cildini ap dizin
ksmnda "Ada" iin herhangi bir giri yaplp yaplmad
na baktm. "Ada" iin yoktu ama "Adalar" iin vard:
"Cennetin sembolleri olarak Adalar." Bu olduka heyecan
vericiydi ama ben "Ada" kelimesine bakmtm "Adalar"
kelimesine deil. Dizindeki giri beni baka bir ciltteki bir
sayfaya ynlendirdi. Raftan bu cildi alp belirtilen sayfay
atm. Burada "Ada" bal grdm ama ansiklopedinin
"Cennet" balkl blmndeydi! Cennet! Gzlerime inana
madm. Batklarn ziyaret ettikleri yer gerekten gkler/ cen
net miydi sorusu sorulmu ve bizzat gkler/cennet tara
fndan cevaplanm gibiydi.

Kutsal Kitap Ve retileri

Ykselme deneyimlerinde herhangi bir yazma veya

258
kitap olabilecei n bilgisini almam olan Batllar, byk
bir keif yapm gibi grnyor. Yukar Dnyada karla
tklar yazma ve kitaplar, Geo YVidengren gibi akademik
otoriteler tarafndan adlandrld zere Kutsal Kitap olabi
lir. VVidengren unu sylemektedir: "Antik Yakn Dou'da,
Kutsal Tablet veya Kutsal Kitap kavramndan daha nemli
rol oynayan ok az dini fikir olmutur." Babil'den itibaren
Yakn Dou yazmalannda kaydedildii zere, Musa ve
dier peygamberler ile kutsal kiiliklerin ge ykseldikle
rinde kefettikleri tabletlere veya kitaplara iaret etmektedir.
VVidengren, Musa'nn ykselmesiyle ilgili aadaki
ifadede olduu gibi, yedi gk ("kat") temasndan da bah
setmektedir: "Yeni branice tanma gre... Musa yedi kat
ge kmtr..." lgin bir ekiide Yukar Dnyamn yedinci
katnda Batklardan birisi deifre edilemez parmen tomar
lar bulmutur. Sibirya'daki amanik Ostyak halkna gre
kiinin kaderi yedi katl bir dada bir tanna tarafmdan
yazlmaktadr.
Baka bir ifadeyle peygamberler, kadim ve kutsal kii
ler, gklere ykselen ve orada Kutsal Kitapla karlaan in
sanlar olarak tannmaktadr. zellikle burada yazma veya
kitaplarla karlamay beklemeyen Gksel almadaki Batllann gklere ykseldii sonucuna varmak iin bu da ba
ka bir sebep. Sz konusu lemlerde karlatklar gksel
korolar ve ilahi mzik gibi baka kantlara da sahibiz. Dola
ysyla, Batklarn sra d gereklikte, Yukar Dnyada git
tikleri gkler gerekti ve Kutsal Kitab andran tezahrler,
nemli baz Yakn Dou dinlerinin kuruluuna katlm ka
dim kiilerin bildirimleri ile tutarlyd.
zetlersek; modern Batklar, temel amanik ykselme
yntemlerini kullanarak gklere gitmi ve imdiye dek, ge
nellikle Byk Dinlerin kurucularna zg olduu varsa
ylm olan deneyimler yaamlardr. Bu deneyimler ara

259
snda; gksel koro ve ilahi mziklerin duyulmas, nur lem
lerine gitme, tanrsal varlklar ve vefat etmi kiilerle kar
lama, kutsal paralanma, kozmik birlik ve deifre edile
mez parmen tomarlar ve kitaplarn kefi; en sonunda
bunlardan bir tanesi, yukarda akland gibi, nemli bit
kelime olan "Ada"y gstermitir. Sonu olarak gkler, istet
modern ister antik ada olsun, hayal rn olmayp, ara
dan geen binlerce yla ramen dikkat ekici bir ekilde ben
zer biimlerde insanlarca grlm (ve duyulmutur).
Kutsal Kitabn bildirilmi olan antik versiyonlar, dei
ik nemde tablet veya parmen tomarlaryd. ("Antik" ile
Hristiyanlk ve slam ncesi dnemleri kast ediyorum.) Mu
sa'ya verilmi olan On Emir Tabletleri bir rnektir. Antik
Mezopotamya'dan balayarak Kutsal* Kitap'ta yer ald sy
lenen dier konular unlardr: Tanrlar, Gk'n Srr, Gk ve
Yer'in Srr, Kader, Bilgelik, Yer ve Gk Kanunu, Gerek, Ya
radln Sra ve eylerin Nedenleri, Hayat, Sevap ve Gnahlann Hatrlatlmas.
Bir Batlya, "Cennet" ile eanlaml olan, okunabilir
"Ada" kelimesinin gsterilmesi konusuna dnersek; bu kita
b okunmayan sayfalarnda ne olduunu renmek ok il
gin olurdu. deal durumda, Kutsal Kitabn Batl amanik
sunumu yaplarak ierii akla kavuacaktr.

Aa Dnyann Yeniden Ziyaret Edilmesi: Cennetsi

aretler
Batllann, Yukar Dnyaya ykseldiklerinde, kltrleri
tarafndan onlara retilmi olan eyleri bulmaya "nceden
programlanm" olabileceklerini halen daha dnen oku'
yucular iin Aa Dnyada bulduklar eyler yol gsterici
olacaktr. Baka bir ifadeyle bir cehennem veya cehennemler

260
bulmular myd?
lk olarak; aa indiklerinde Batllar, anlatld zere,
Aa Dnyada g hayvanlarndan ok daha fazlasyla kar
latlar. Henz Aa Dnyayla ilgili titiz bir Yeralt al
mas yapmaya frsat bulamam olmakla beraber, onlarca
yldr unlar biliyorum: (1) Aa Dnya, Batllar asn
dan daha youn ve daha az eteriktir ve (2) istatistiki olarak,
Aa Dnyada hayvan formlan, Yukar Dnyada insan
formlar daha bol olmakla beraber her iki form da her iki
dnyada bulunabilir.
Planlanan Yeralt almasnn bir n tantm olan aa
daki sayfalarda, Yukar ve Aa Dnyalar arasmda nem
li benzerlikler olduu grlecektir. Aadaki birka rnekte
Batllar, dier eylerin yan sra, cennetsi bir ortam (bir Cen
net Bahesi), Hristiyan bir aziz olan bir retmen, muhte
mel bir Kutsal Kitap ve mzik sesi buluyorlar.

Harika Mzik Sesi

Olduka hzl hareket etmeye baladm, tam anlamyla
tnel olmayan bir yerden getim, ilk olarak elinde kee (zar)
olan bir adama rastladm. Nasl olduunu anlayamadm
ama kolayca keeden getim. Kendimi karanlkta giderken
buldum ve sonra birden bir sr kemer, mahya ve yeralt
nehirlerinden getim. Bu bir sre srd.
Kendimi eriyik bir yerde buldum. Aniden harika bir
mzik sesi geldi. Szl deildi, tonlardan oluuyordu, ar
moni gibi. Atomik yapnn titreiminin harika armonisiydi.
Kckken bir anda kocaman, masif bir hal ald.
Eriyik yerde, daha byk armoninin iine girmek iin
ancak ton zerinden, tek bir ton zerinden hareket edebi
liyordum. Kalp atma dnen merkezi bir gne veya e
kirdee geldim ve armonik ses btn ynlere doru ald.

261
Yeryz, gne, yldzlar ve ay olmu gibiydim. Sanki bal
olduum bir i ses vard- kozmik ses ve birbirleriyle konu
uyorlard. Hem kalp atamda hem de tesindeydiler.
Geri ok abuk dndm. Birka sefer kendimi buhar
zerinde yzdm ve birden kendimi keenin dier tarafn
da buldum. Tnelde bir sre geti. Geri geldim.

Cennet Bahesinde
... Bo bir alandaym. Yerde bir delik alyor ve iine
"dyorum." Daha nce bulunmuum gibi hissettiim bir
yere dyorum ama bu sefer, sadece iskeletler, kayalar ve
ate nehirleri yerine... Sanki her ey yolunda... ok yeil ve
sulak; etrafta dolanan hayvanlar ve insanlar ba dndrc
bir gzellikteler... Ve ok eitliler, btn hayvan trleri,
btn insan rklar. Hepsi mkemmel... Cennet Bahesinde
olduumu fark ediyorum. Ve u anda burada "yabana"
olduumu bildiim halde gze batm gibi hissetmiyorum...
insanlar benimle konuuyor, kafalaryla selam veriyor ve
glmsyorlar. Hava trl, zencefil ve karanfil kokusu var
ve lk. ok ama ok rahat hissediyorum.
Uzun kestane rengi salar belinden aa inen, inanl
mayacak kadar gzel bir kadn, imem iin bana altanms
bir iksir getirdi. Hevesle alp itim. Tattm en enfes eydi.
Scak, youn, bal gibi tatl ve besleyiciydi. tike daha kuv
vetli ve son derece duyumsal hissettim. ok ama ok glyd, neredeyse ila gibiydi...
Sonra kadn beni, aa dallarndan yaplma bir kane
peye ynlendirdi ve oturmam istedi. Kanepenin yumuak
lna gmldmde mkemmel bir ekilde vcudumu
sard, kendimi koza iindeymiim gibi hissettim.
Srekli olarak beyaz, byk ve gl kuvvetli bir at

262
olduumu hayal ediyorum ve zamanda/meknda ok hzl
kouyorum, her ey bulank. Sonsuza kadar koabilirmiim
gibi inanlmaz gl hissediyorum. Bir sre kotuktan son
ra bembeyaz kumlar ve gk mavisi su olan bir sahile ula
yorum. Susadm iin ve imemin uygun olduunu bil
diimden sudan iiyorum. Suyun tad, daha nce verilen
ikiye benziyor, daha yumuak ve daha az youn...
Uyuyakalyorum. Uyandmda hayvanm yanmda
oturuyor ve beni yalyor, ptrl diliyle beni nazike temiz
liyor, tekrar tekrar... Beni glcme geri gtryor, orada
suya girip temizleniyorum. Sonrasnda geri dnme zaman
nn geldiini biliyorum.

Bir retmenle Tanma: Aziz Francs

retmenlere bazen Aa Dnyada rastlanr. Aa
daki, bir adamn kaydettii lmekte olan annesiyle (Latin
Katolik) yapt grme. Onayn almak suretiyle, geiine
hazrlk olarak, annesine sra d gereklii tantmak iste
miti. Annesine, Aa Dnya iin standart balang egzer
sizi olan, hayvann aramasn sylemiti. Ama annesi, hay
vanlarn koruyucu azizi olan Aziz Frands ile karlamt!
Bu anlatma, benim yaptm bir grmede aldm bilgiler
de eklenmitir.
Annem kanserden tr lmcl hasta oldu. Son drt
be ay iinde leceinin farkna vard. ok fazla aa ekiyor
du ve ar kesicilerin hibirisi ie yaramyordu.
Erkek kardeim yolculuk yapmay retmeyi teklif etti.
Hemen kabul etti. ocukluundan itibaren bir psiikti ama
yalandka glerini kaybetmeye balad. ok acs vard
ve bundan kurtulmak iin her eyi denemeye hazrd.
lk yolculuunda tnelden geti ve tneli ok canl bir
ekilde anlatt. ok gzel bir manzaraya alan tneli olu

263
turan eyleri anlatt. kt yerde, hayvann gelmesini otu
rup beklemek iin bir oturak vard. lk bata hi kimse gel
memiti; ne birinci ne de ikinci yolculukta.
nc yolculukta nihayet bir figr belirmiti. Hay
van yerine gelen Aziz Francis'ti. Favori azizi olmamakla be
raber (Katolik olduundan) onu tanyordu. Onun yardm
cs olduu akt. Onunla asla kelimelerle konumad, zihin
yoluyla konutu. Ne sylediini ylece anlyordu. Baka
yolculuklarda yapt; tnelden kt zaman o kk otu
rakta oturup azizi beklemesi gerektiini biliyordu.
Deneyimledii her eyi net bir ekilde yazyordu. Aziz
Francis birok kez gelmi ve sadece ona dokunmutu o da
onun cbbesine dokunuyordu. Adlanm bilmediim baka
azizler de gelmiti. Bu yolculuklara gitmeye devam etti ve sa
nrm bu yolculuklarn birinde onun yardmcs olacak iki
aziz daha gelmiti. Onun iin gidip bakmaya balama zaman
olabileceini sylemeye balamlard (tede ne olduumu?)
O "Ne zaman?" deyip duruyordu.
Aziz Francis ona; "Daha zamam deil" diyordu.
Daha sonraki yolculuklarndan birinde Aziz Francis
gelerek nihayet onu bu gzel manzarada daha ileriye gtr
meye karar vermiti. Ama her gittii seferde alad nk
geri gelmek istemiyordu. Aziz onu alm ve bu gzel man
zarada szlmlerdi ve bir koyan kenarnda kalmt.
Koyan dier tarafnda sralanm olan cppeler iindeki
figrleri grmt. Buras bir sanca [spanyolcada geni
koyak] idi ve tanamamlard. Balangta ok geniti,
kimseyi ayrt edememiti.
Ne zaman [sradan gereklikte] hastal ok a a verse
Aziz Francis, [yolculuk yapt yere] geri dnmeyi isteyip
istemediini soruyordu. O kadar almt ki tneli salisede
geip dier tarafa kyordu. Orada oturup beklemesi gerek
tiini biliyordu.

264
Bazen bekliyordu ama Aziz Francis gelmiyordu. Ancak
ou kez geldi ve onu koyaa geri gtrd. Her seferinde
koyak daralyordu ve nihayet dier taraftakileri tanyabildi.
ki yandayken zehirlenip lm olan kk erkek kadreimi grmt, orada bekliyordu. Ve bykbabam, babam
ve tanyamad baka akrabalar grmt. Bu ocua
(kk erkek kardeim) ve bykbabama ok yaklamt.
Ellerini uzatmlar ve yanlarna gelmesini istemilerdi.
Annem ocua yaklamak iin gl bir istek duymu ve
bykbabam ona glmsemiti. Bu birok yolculuk srasn
da gereklemiti, ta ki annem sanca'nm gittike daha da
daraldn fark edene kadar, bazen geniledii de oluyor
du. En sona doru, lmnden bir ay nce, aradaki uurum
hemen hemen kaybolmutu. Neredeyse yryerek geebi
lirdi.
Bundan sonra bir daha yolculuk yapmak istemedi;
enerjisi yoktu. (lmeden nce) bir ay komaya girdi. Tm bu
deneyimleri btn detaylaryla yazd.

Aa Dnyada Deifre Edilemez Kitap

Eski Babil ve ran yazmalarnda sadece Kutsal Kitaba
ykselme bahsi geerken eski Msrllarn yazlarnda kitaba
inmek denmitir; Msrllar onu yeraltndaki bir odada bul
mulardr. Aadaki Batl, en nihayet Yukar Diinyadakine
benzer deifre edilemez bir kitap bulana kadar Aa Dn
yada eitli maceralar yaamtr.
Aa Dnyaya gittim... Oraya vardmda g hayvan
beni karlad bu bir Bufaloydu [Bizon] ... Beni srtna ald;
srtnda oturmu ayrlarda dolarken zerimde Yerel
Amerikal bir efin kyafet ve bal olduunu fark ettim.
Bufalonun zerinde gidiyordum ama onun att her adm
da yere bastrdm uzun bir sopa tutuyordum.

265

Yksekten baktmz bir yere geldik ve altmzda ya

tan btn ovalan btnyle grdk. Srad, havada szl
dk ve uzaya ktk. Yldzlar arasnda dans ettik ve yeniden
ayrln kenarna dndk. Yeniden toprakta yryorduk
ve sk ormanlk bir alana geldik. Bufaloyu ok seviyor ve
hayranlk duyuyordum, onun srtnda olmak bana gurur
veriyordu. Ormandaki bir aklkta srtndan indim.
O anda panik iinde iyi arkadam Bufaloyu ldr
meye kastm olduunu anladm. ok direniyordum. Zih
nimde, "Hayr, hayr bunu yapamam." diyordum. Ama ayn
zamanda yapmak zorunda olduumu biliyordum. imin
derinliklerinde biliyordum.
Hem sradan gerekliin hem de sra d gerekliin
bilinendeydim; sanki her ikisinde de bilincim yerindeydi.
SG'de alyordum ama SDG'te deneyimliyordum.
Bufalodan indim ve ayakta dikilirken tam gzlerinin
iine baktm. Ban okadm ve zr diledim. Anlam gi
biydi. Ucunda bir bak olan sopam aldm ve Bufaloya sap
ladm. lm yatarken onu yardm, kalbini ve karacierini
kardm. Yemem gerektiini biliyordum ama bununla m
cadele ediyordum. Hayr, hayr bunu yapamam." Diyor
dum. Ama iimin derinliklerinde yapmak zorunda olduu
mu biliyordum. Organlar, i olarak yedim.
Sonra bam kendiminkinin zerine geirdim ve de
risini kuandm. Kaynatk. Bufalo olmutum ama kendi ak
lma sahiptim. Yryordum ve yere basan drt ayam his
sedebiliyordum. Derin ve gl bir bilgelikle bildiklerimin
Bufalonun bildikleri olduunu hissediyordum. Bu ok g
l ve duygular uyandran bir histi. Yrdke, bunun evre
nimizdeki bir sonraki yaam formu olduunu dndminsan ve hayvann btnlemesi.

266

Kayalardaki yksek yere geldim ayam kayalara vur

maya baladm. Ayam yere vurduka srayan kvlcm
lar kt. Kvlcmlarn nereye gittiine bakyor ve bunu niye
yaptm dnyordum. Eer kvlcmlar yere ularsa ye
ni bir hayat formu treyeceini dnyordum.
Kvlcmlar, amaca ulatn grmek iin dikkatle iz
lerken uzayda bir solucan delii ald ve iinde ok hzla
yol aldm. Portakal rengi, sar ve beyaz tonlardayd.
ok uzun bir tpt ve nihayet dier ucundan ktm
da, zerinde ok byk deri ciltli bir kitabn olduu bir
kaidenin nnde dikiliyordum. Kitap akt ve zerinde ya
zlar vard. Parmen sayfalarda ne yazl olduunu grmek
iin kitaba ok dikkatli bakyordum.
Sayfalarda yaz olmasna ramen, zihnimin younlaamayaca bir stilde yazlmt, tamamen anlalmazd. Son
derece nemli olduunu ve okuyamayacam da anlam
tm. Sadece orada olduunu biliyordum. [Vurgu eklenmi
tir.]
O anda yeniden solucan deliine ekildim. Geriye do
ru giderken davulun geri dn ars geldi. Sradan ger
eklie geldiimde gzmden yalar akyordu.
Bunun Kutsal Kitap olup olmadn bilmeye imkn ol
mamakla beraber, Yukar Dnyadaki deifre edilemez par
men tomarlar ve kitaplaryla "Ada" szcn gsteren
kitap iin yaplan tanmlara tam uyuyor.
Batklarla yaptm almada uzun zamandan beri
kefedildii zere, Aa Dnya ile Yukar Dnya ok ey
benzeiyor ve burada verilen birka Aa Dnya rnei ile
verilenler bu gzlemle tutarldr. Halen daha bu iki dnya
baz alardan ayr grnmektedir ve bunun iin kapsaml
bir Yeralt almas yaplmas gerekmektedir.

267
Yukar Ve Aa Dnyalarn Deerlendirilmesi
almamdaki Batllar, Aa Dnyaya inme talimat
larn izlediklerinde aada bazen olduka cennetsi lem
lerle karlatlar. Kltrel beklentilerin aksine Aa Dn
yada Hristiyan cehennemine benzer bir yerden ziyade tam
zdd bir ortam buldular. Birou daha sonra, temel amanik yolculukla kendi edindikleri bilgiler dorultusunda, l
dklerinde yukar gitmektense aa gitmeyi tercih edecek
lerini sylediler. Yaptklar bildirimler, Batklarn Yukar ve
Aa Dnya deneyimlerinin sadece kltrel yansmann bir
neticesi olduu ynndeki argmana glge drmektedir.
Daha nce belirtildii zere, baz Yerel Kuzey Ame
rikan kozmolojilerinde Aa Dnya, dnyadaki Byk
Dinlerin belirttii grn aksine, kiinin lmden sonra
gitmek isteyecei cennetsi bir yer olarak grlr. Bu dini
retilerin yaygn etkileri neticesinde bugn hayatta olan
baz yerli amanlar, Moolistan'dakiler gibi, Aa Dnyaya
inmeyi denemekte bile isteksiz hale gelmilerdir.
Muhtemelen, btn ac ve zdraplaryla, cehenneme
en yakn yer bizim kendi Orta Dnyamzdr. Yukar ve Aa
Dnyalara yolculuk edenler, paralanma deneyimi yaa
m bile olsalar, kesinlikle orada ac olduuna dair bir bil
dirim yapmamlardr. Gklerde ac yoktu.Gney Amerika'nn Tropikal Ormanlarndaki baz yerli
halklar arasnda; uzun zaman nce yeryz ve cenneti ba
layan bir asma olduu ve istedikleri zaman bundan cennete
kabildikleri ve inebildikleri hakknda bir mit bulunmak
tadr. Baz talihsiz olaylar neticesinde asma zarar grm ve
sadece amanlar cenneti ziyaret edebilmitir. Sonra son amanlarn kaybettiler ve cenneti artk ziyaret edemeyecek
olmann yasn tutmaktadrlar.

268
imdi gnlk hayatmzda, Temel amanizmin yn
temleri bize hem Yukar hem de Aa Dnyalara gitme ve
oralarda neler olduunu grme zgrl sunmaktadr.
Byle yaprak kiiler, Orta Dnyann tesinde cennetler ol
duunu kendileri kefetmektedir. Cennetler gerektir ama
amanlarn bakalarn iyiletirmek ve yardmc olmak ze
re eritikleri baka bir gereklikte.

Ruhsal zgrlk Ve Gelecek

amanizm, amanik ykselme dhil, ruhsal zgrle
giden bamszlk yoludur. Ruhsal zgrlkle, sadece inan
may deil bilmeyi kast ediyorum. amanlarn davullarna
el koyarak artk kiisel bamszln nne geilemeye
cektir. Artk davullarn sesi, elektronik olarak hemen hemen
dnyann her yerine ulamtr ve amann davulu ruhsal
zgrln seim sanddr.
Davulun sesi bizi yine, bir daha asla bizi engellemesini
istemediimiz setler arasndan gklere gtrecektir. Bugn
Temel amanizmde, teki gereklikte yardm arayabilecek
aralara sahibiz. Gklerde; bizi iyiletirmeye ve hayatlar
mzdaki ve dnyadaki sorunlar zecek, daha iyi bir ka
dere hazrlayacak bilgi, bilgelik ve merhameti bizlerle pay
lamaya hazr retmenler, bilge ve efkatli ruhlar bekle
mektedir.
Bu problemlerin zm biroklarna imknsz gr
nebilir. Lkin artk "ancak bir mucizenin zebilecei" zor
luklar ele almamz salayacak sonsuz bir yardm bizi bek
lemektedir. Mucizeler gerektii ve mucizeler de amanlarn
ii olduu iin amanizmin insanln ana sahnesine ka
ca an geliyor.

269
Balan zlen aman mucizesi deerli bir derstir.
Ruhlarn, aman mucizevi bir ekilde zebilmeleri gibi,
insanl da inan veya inanszln balarndan zgrle
tirmeleri de mmkndr. Bu balardan kurtulduumuzda,
retmenler ve dier efkatli ruhlarn bilgi, bilgelik ve yar
dmndan yararlanabiliriz.
Artk, ok sayda kii bu retilerin kutsal kaynana
gidebildii iin, eskiden gitmi az sayda kiinin bize getir
dii Kutsal Kitaplarn retileri ile snrl deiliz. Tpk bir
Ruhsal Bamszlk Zili gibi amann davulu, ruhsal devri
min balangc ilan ediyor ancak bu uzun bir zaman alabilir.
Gklere ulaan zarar grm asma yenilendi. Ayrca, uzun
zamandr inkr edilen asmann aa lemlere inen metaforik kkleri de yenilendi.

271

SONSZ
Yeniden Maara
YValter Cline, g araylar hakknda daha fazlasn
aklamt. Sali Okanagan halknn, temas ettikleri ruhlar
kayalara resmettiklerini bildirmiti. Niye resim yapmlar
dr? Okanagan yallar Cline'a; "byk gc olan insan
larn" bunlar "bir eit tantm" amal yaptklarn ve bu
resimlerin "resmi yapan kiiye, belirsiz bir yolla gcn
kullanmasnda yardmc olduunu" anlatmlard." Sadece
"gl yaratklar" resmedilirdi.
Cline, ayrca g aray iin ocuklarn kaya resimle
rini ziyaret etmesi gerektiini bildirmiti. Skl.kla babalar,
ocuklarn ok seneler nce yaptklar resimlere tek ba
larna g aray iin gnderiyorlard. Babalar genellikle,
oullarna bunlar dorudan anlatmak yerine, "g resim
leri" (benim kullandm bir terim) ve yerleri hakknda sa
dece ipucu veriyorlard. Daha nce kaydedilen bir olayda
baba; "olunu bir halatla uurumdaki bir maaraya indir
mi ve onu ertesi gn yukar ekmitir. Maaradaki gecenin
sonunda olan, onu btn felaketlerden koruyan yk Ka
yas gcn kazanmtr." "yk kayas," bazen Batdaki
Kuzey Amerikal yerliler tarafndan zerinde resimler bulu
nan kayalar iin kullanlan bir terimdir. Bu olayda ayrca
g sahibi olduunu da belirtmilerdir. Her halkarda bu
Okanagan rneklerinde ama, ideal olarak babannki olmak
zere, ocuklara koruyucu bir ruh bulmalarnda yardm
etmektir.
Belki de duvarlar hayvan resimleriyle kapl dnyann
dier ucunda Fransa, Chauvet'teki st Paleolitik Dnem
maarasnda yirmialt bin sene evvel, artk maarann sert

272
lemi amur zemininde bir ocuun ayak izlerinin kalc
olarak yer alm olmas bir rastlant deildir. laveten, eitli
st Paleolitik Dneme ait duvar resimleri bulunan maara
lardaki ayak izlerinin ett edilmesi sonucu bunlarn nere
deyse hepsinin ocuklara ait olduu grlmtr. Okanagan yallar, Avrupa'daki eski maara resimlerinin amacna
ilikin daha geni bir anlaya ynelik kayp halkalar sun
mak suretiyle dnyaya bir hediye vermi olabilirler.
Ve g arayna kan Okanagan ocuklarna, niye ba
balarnn resimleri ve yerleri konusunda sadece dolayl
ipular veriliyordu? Ne Okanaganlar ne de yirmialt bin se
ne nceki insanlar adna konuamam ancak uarlar arasn
da, g araynda karlatnz eyi ok yalanana kadar
anlatmamak geleneksel bir bilgidir. u anda seksen yan
daym, dolaysyla kitabn balarnda g arayna gittiim
de maarada olanlar size akladm.
Bir anlamda elinizdeki kitap, bu yoldan gidenler iin
kendi g araylarnda onlara ipular vermek zere, be
nim maara resmim saylabilir. Yine de bunlar sadece laf.
Ruhlarn gizli gerekliine girmek ve gerek olanla temas
etmek okuyucuya kalm.

273
GKSEL ALIMAYA KATKIDA BULUNANLAR
Rob Ashby
Scott Balderson
Darla Barclay (vefat etti)
Katia Bask
Datch Baudisch
Bili Brunton
Sandra Bundy
Mujiba Cabugos
Sally Cantrell
Nancy Dunn
Ken Emerson
Amanda Foulger
Nicolina Halvorson (kitapta "NH" olarak ksaltlmtr)
Carroll Herkimer
Marda Herman
Terry Jackson
Lora Jansson
Dr. Bradford Keeney
Sharon Kehoe
irene Lo
Julia Meridith
Joana Morris
Jim Nourse
Ozmo Piedmont
E.Pierson
Diane Polasky
Catherine Rose
Kim Roseland
Pamela Sampel
Karrie Savvyer
Tom Snell

274
Robbie Staufer
Kappy Strahan
Carol Faulkner
Swim Roger
Keith Swim
Ve YSR'ye katkda bulunan dier birok isimsiz kii
Not: Kapsaml bir aratrma yaplmasna ramen, yer
leri belirlenemediinden, tm katkda bulunanlarn yazl
iznini almak mmkn olmamtr. Listede gzden kam
olanlar veya deiiklik talep edenler ltfen FSS'ye yetkili
mdr kanalyla bavursunlar; info@amanizm.org

275
NOTLAR

Hatrlatma: SDGH ve YSR ksaltmalar, srasyla,

aman almalar Vakf'nn Sra D Gerekliin Haritalandrlmas projesi ile Yaynlanmam SDGH Raporu anla
mndadr. Bu proje, bu kitaptaki anlatmlarn ana kayna
olarak kullanlan ve Batklarn sra d gereklie yaptklar
amanik yolculuklarda neler bulduklarna dair yaklak be
bin bildirimi ieren amanik bilginin toplanmasn ve arivlenmesini kapsamaktadr.
GR

Eliade, amanizm (Shaanism), 135.

M. Harner, amann Yolu (amann Yolu ), 31.

Yakn tarihli bir antropoloji dergisinde; eskiden "Jvaro"

olarak adlandrlan "uarlarm 'gerek' dnyasna girin
ce" antropolojiyi braktm sylenmi.
(Baknz; Rubenstein, "Amazonlu uarlar Arasnda G
rnn nemi" (On the Importance of Visions among
the Amazonian Shuar.)) Ancak, ben antropolojiyi asla
brakmadm, sadece antropoloji ve bilginin snrlarn
geniletmek iin akdemi evresinden ayrldm.
Personel olmad iin u anda amanik Bilgi
Konservatuvar kapaldr, bir ktphaneci iin fon bu
lunana kadar kapal kalacaktr.
Bilimden sz edersek, insann sosyal evrimine etki eden
ekolojik ve ekonomik faktrler zerine aratrmama
aina olan okurlar (rnek; M. Harner, "Nfus Basks ve
iftilerin Sosyal Devrimi" (Population Pressure and

276

the Social Revolution of Agriculturalists)), bu konularla

amanizm zerine aratrmalarm nasl badatrdm
merak ediyor olabilir. Cevap basit: Sradan ve sra d
olmak zere farkl gerekliklerle alakal olduklarndan
bunlan badatrmam gerekmiyor. ifa ve bilgelik ka
zanmada olduu gibi bazen iki gereklik akabiliyor
ve bu da gezegenimizin geleceine dair bana umut ve
riyor. Her iki alan da birbirinin tamamlaycs ve insan
bilgisinin ilerlemesi, Yeryznde hayatn korunmas
asndan gerekli buluyorum.
E.g., Cowan 1996; Ingerman 2004.
. RUH GC VE MAARA

de Angulo, "Dini Duygunun Temeli" (The Background

of Religous Feeling), 354.
M. Harner, "Kabile Bilgelii" (Tribal VVisdom), 163. "Ses
duyma," grsel alglama ile ayn deildir ve amanizme
balamada tavsiye edilmez.
Benedict, "Koruyucu Ruh Kavram" (The Concept of the
Guardian Spirit).
Cline, "Din ve Dnya Gr" (Religion and World
View) 139.
M. Harner, amann Yolu, 10-16.
Cline, "Din ve Dnya Gr," 133-82.
a.g.e., 137-42.
a.g.e., 138.
Park, "Paviotso amanizmi", 98 ve "Kuzey Amerika'nn
Batsnda amanizm" (Shamanism in Westem North Ameri
ca), 26-29.
Park, "Kuzey Amerika'nn Batsnda amanizm," 28.

277

a.g.e., 27.
Walker Nehri halk Paviotso Hayalet Dans efi mer
hum Raymond Hoferer, Mays 2006'da maara g ara
ynn artk yaplmadm sylemiti.
Park, "Kuzey Amerika'nn Batsnda amanizm," 27.
M. Hamer, "Wounded Knee (Yaral Diz)" 1973.
Maaradaki g araymn hibir aamasnda fosfenler
grmediim gibi daha nce akladm zere Elieth ha
ricinde hibir grnt de grmedim.
Dnyamzdaki ruhlara dair daha fazla bilgi iin Blm
4'e bakn.
ARAYI

Narby ve Huxley, Zamanda amanlar (Shamans through

Time).
M. Harner, amann Yolu, xvi.
Levy-Bruhl, Les fonctions zihinseles. Ayrca baknz;
Lowie, Etnolojik Teorinin Tarihi (The History of
Ethnological Theory), 216-21.
Jaynes, Bilincin Kkeni (The Origin of Consciousness).
Devereux, "Nevrotikler Olarak amanlar" (Shamans as
Neurotics),12. Ayrca baknz; Silverman, "amanlar ve
Akut izofreni" (Shamans and Acute Schizophrenia).
La Barre, Hayalet Dans (Ghost Dance).
Jung, Krmz Kitap (The Red Book), 249,161.
a.g.e., 246, 249. Kevin Tumer'a, bu pasaja dikkatimi
ektii iin minnettarm.
Eliade, amanizm, 306.
Cushing hakknda bilgi iin baknz; Green, Zuni: Frank
Hamilton Cushing'ten Seme Yazlar (Zuni: Selected
Writings of Frank Hamilton Cushing).

278

Daha fazla bilgi iin baknz; M. Hamer, Jivarolar (The

Jivaro), 1-6.
a.g.e., 84, 90-91,134-35, eitli yerlerde.
amantt Yolu'nda nakledildii zere, daha ileri bir
tarihte uarlarla kaldmda, kutsal bir elalede gl
bitkilerin yardmyla ruh gc kazanma deneyimi
yaama frsatm oldu.
M. Hamer, amann Yolu, 1-8.
Dick Kendig vefat etti ancak Dorothy hayatta ve gerek
isimlerini kullanmam iin izin verdi.
O tarihlerde VVilliam Burroughs'un, ayahuskaya
KolombiyalIlarn verdii isimle, yage ile yap deney
lerden habersizdim. Baknz; Burroughs ve Ginsberg,
Yage Mektuplar (The Yage Letters), 1963.
Daha fazla bilgi iin baknz; M. Hamer, amann Yolu,
xiii-xvi, 46-51.
Onlar 1964, 1969 ve 1973 yllarnda tekrar ziyaret ettim.
Baz sonular, M. Hamer, amann Yolu'nda nakledilmi
tir, 8-18.
M. Harner, "Avrupa Cadlnda Halsinojen Bitkilerin
Rol" (The Role of Hallucinogenic Plants in European
VVitchcraft).
Wasson and Heim, Les ehampignons hallucinogenes du
Mexique.
Hofmann, Problem ocuum (LSD: My Problem Child).
Huxley, Algnn Kaplar (The Doors of Perception).
See Metzner, Psikodelik Kltrn Douu (Birth of a
Psychedelic Culture).
rnein, VVasson ve Heim, Les ehampignons
hallucinogenes du Mexique.

279

rnein, Castaneda, Do Juan'n retileri (The Teachings

o f Don ]uan).
Wasson ve Wasson, Mantarlar, Rusya ve Tarih (Mushrooms, Russia, and History).
Ayak davulu, genel olarak, rezonans emberi olarak
ilev gren yerdeki bir emberin tahta plakalarla
kapatlmasndan oluur. Ayn anda kii, zerinde
davul alp dans edebilir.
Bogoras, "ukiler- Din" (The Chuckchee-Religion) 424
Kiisel gzlem ve katlm, 1994 ve 1999.
Baknz; Neher, "itsel Uyarm" (Auditory Driving); M.
Harner, amann Yolu, 31, 50-53; Max field, Ritmik Davul
Sesinin Etkileri (Effects of Rhythmi Drumming)', Turow,
"Ritel Teknolojisi Olarak itsel Uyarm" (Auditory
Driving as a Ritual Technology).
rnein; Heick ve Mueller, Olgunlamam Doktor (The
Sucking Doctor), bibliyografyada verilmitir.
M. Harner, Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri,
1952-2009.
Ridington, Ge Giden Yol (Trail to Heaven).
zellikle, Dou Sibirya'daki Amur Nehri halklar ara
snda. M. Harner, Yaynlanmam saha, deney ve olay
verileri, 1952-2009.
M. Harner, Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri,
1952-2009.
Manchen-Helfen, Reise ins asiatische Tuwa, 117
Bir Mool aman ile kiisel iletiim, 2012.
Kiisel iletiim, Ailo Gaup, 1993.
rnein, M. Harner, editr, Halsinojenler ve amanizm
(Hallucinogens and Shamanism).
Neher, "itsel Uyanm."

280

Neher, "Fizyolojik Aklama" (A Physiological

Explanation). Ayrca baknz; Neher, "itsel Uyarm."
Jilek, Sali Kzlderililerinde Zihinsel Salk ve Kltr
Deiimi (Salish ndian Mental Health and Culture Change),
74-75.
Rouget, Mzik ve Trans (Music and Trance); Turow,
"Ritel Teknolojisi Olarak itsel Uyarm."
rnein, S. Harner, amanik Davula Bak ve Duygusal
Tepki (Immune and Affect Response to Shamanic
Drumming); S. Harner ve Tryon, "aman Davul Ritmi
nin Psikoimmnolojik Etkileri" (Psychoimmunological
Effects of Shamanic Drumming); Max- field, "Davulun
Yolculuu" (The Joumey of the Dram).
See Townsend, "Bireyci Dini Hareketler" (Individualist
Religious Movements).

DNYAMIZ: AMANLAR VE RUHLAR

Ballard, "Gney Puget Koyu Mitolojisi" (Mythology of

Southern Puget Sound),129.
Eliade, amanizm, 5.
Bilin durumlar, sradan ve sra d gereklik ile
amanizm hakknda daha fazla bilgi iin baknz; M.
Harner, amann Yolu.
Eliade, amanizm, 85.
Baer ve Snell, "Matsigenkalar Arasnda Bir Ayahuska
Treni" (An Ayahuasca Ceremony among the
Matsigenka), 61, 70.
Elkin, Asil Aborjinler (Aboriginal Men of High Degree)
(1977), 85.
Park, "Paviotso amanizmi," 103.

281

M. Hamer, "alayann Sesi" (The Sound of Rushing

Water), 28; M. Hamer, amann Yolu, 115-30.
Rasmussen, glulik Eskimolarnn Entelektel Kltr, 113.
rnein, Bogoras, "ukiler- Din," 374, 413.
rnein,
Popov,
"Nganasanlara
Ait
Sereptie
Djarouskin" (Sereptie Djarouskin of the Nganasans).
rnein, Peri ve VVTarton, "Olgunlamam Doktor" 30,
34.
Thalbitzer, "Dou Grnland'm Pagan Rahipleri" (The
Heathen Priests of East Greenland), 3.
M. Hamer, Jvarolar, 116-25,154.
M. Hamer, saha notlan, 1960-61.
Rasmussen, glulik Eskimolarnn Entelektel Kltr.
VVallace, Mucizeler ve Modern Ruhuluk (Miracles and
Modern Spiritualism) (1896).
Gayton, "Yokuts-Mono efleri ve amanlan" (YokutsMono Chiefs and Shamans), 390.
M. Hamer, Jvarolar, 134-43.
M. Harner, "rlanda'da Hayatta Kalm Olabilecek Kelt
amanizmi" (A Possible Survival of Celtic Shamanism
in Ireland), 3, 9.
rnein, M. Hamer, Jvarolar, 157-60.
M. Hamer, Yaynlanmam saha, deney ve olay veri
leri, 1952-2009.
M. Harner, "A Core amanik Teori of Dreams,"
amanizm 2010: 3
TEK DNYALARA YOLCULUK

1.
2.

Ayrca baknz; Eliade, amanizm, 259 ve devam.

Ayrca baknz; Eliade, amanizm, 269 ve devam.

282
3.
Bogoras, "lkel Dinde Zaman ve Mekn Algsna
Dair Kavramlar" (Ideas of Space. and Time in the
Conception of Primitive Religion), 235.
4.
a.g.e., 205-265.
5.
ok az etnolog, birinci elden yerliamanlardan,
yolculuklarnda ne deneyimlediklerini aklamalarn
istemitir. Bu rneklerin bulunmas grevi halen daha
zordur ve kendi iinde byk aba gerektirir.
6.
Ltfen, teekkr blmne de bakn.
7.
Yolculuk raporlarnn yazarlarna ulamak, raporla
rn ve isimlerini bu kitapta yaynlamak iin izin almak ze
re titiz bir alma yapld. smi atlanan veya bulunamayan
olmusa ltfen kitabn daha sonraki basmlarnda gerekli
dzeltmelerin yaplabilmesi iin aman almalar Vakf
Yetkili Mdr ile temas kurun. Talep edildii takdirde,
yaynlanm bir rapor sonraki basmlardan karlabilir.
Vakfn e-posta adresi: info@shamanism.org.
BATILILARIN LK YOLCULUKLARI:
AAI DNYA VE G (ERK) HAYVANLARI

Rasmussen, glulik Eskimolarmn Entelektel Kltr, 119.

M. Harner, amann Yolu, 71-72, 93.
a.g.e., 57-68.
Kuzey Amerika yerlileri arasnda onlar hakkmdaki bil
giler iin baknz; Benedict, "Kuzey Amerika'da Koru
yucu Ruh Kavram" (The Concept of the Guardian Spirit in North America).
M. Harner, amann Yolu, 58.
rnein, M. Harner, "alayann Sesi" ve amann Yolu.

283

Parfme yaptklar atf, boyunlarna kk torbalar

iinde astklar, tatl kokulu tohumlardan gelmektedir.
M. Hamer, amann Yolu, 76-103.
a.g.e., 24-38.
Jung, Hatralar, Ryalar ve Yansmalar (Memories, Dreams,
Reflections), 158-61.
Kiisel iletiim, Bili Graves, Pomo amam, Upper Lake,
Kaliforniya. 1952.
itsel uyarm kullandmz ve ayahuska kullanmad
mz iin, ona zg srngen formlaryla karlamay
ummayz (bundan baka yerde sz edilmitir; M.
Harner, Jivarolar, 6-7). Bu formlar, ayahuskanm etkile
rinin bir parasdr. ksir yeterince- gl ve uygun e
kilde hazrlanmsa, bunu ien kiiler genellikle Orta ve
Aa Dnyalarda srngenler ve kedigilleri grrler.
(Baknz; M. Hamer, "Gney Amerikan Kzlderilileri
nin Yage Deneyimlerindeki Ortak Temalar" (Common
Themes in South American Indian Yage Experiences) ve
Naranjo, "Yage Deneyiminin Psikolojik Ynleri"
(Psychological Aspects of the Yage Experience)). Bunlar,
iitsel uyarmla yolculuk yapanlar tarafndan genelde .
grlmemektedir.

simsiz ve tarihsiz. YSR.

simsiz ve tarihsiz. YSR.
Eliade, amanizm, 94.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
Anonim, 16 Austos 1988. YSR.
Beveridge, Bilimsel Aratrma Sanat (The Art of Scientific
Investigation)

284
7. AMANK YKSELME: TARH, FOLKLOR VE BLG
1.
Cloutier'in uyarlamas, Ruh, Ruh (Spirit, Spirit) 6163. zin alnarak yaynlanmtr, Copper Beech Press, 1980
David Cloutier.
2.
M. Hamer, "Avrupa Cadlnda Halsinojen Bitki
lerin Rol."
3.
rnein, Manker, "Die lappische Zaubertrommel,
II," 19 ve devam, 6 Ve devam, 124 ve devam.
4.
Bu gezilerin hepsinde bana merhum Heimo
Lappalainen (Finli etnolog ve arkadam, aym zamanda
tercmanlm yapt) elik etti; bu gezilerden birine eim
Sandra Harner'da katld.
5.
Byk glkler sonrasnda, 1980'lerin balannda
kuzey Norve'te, n yznde kozmolojik resimler bulunan,
ren geyii boynuzundan yaplma kehanet ekici ve kemik
imleci olan Samilerin klasik "anak" davulunu yapmay
kabul eden birisini bulabildik; bize kullanma talimatlarn
da verdi. 2012'de baka bir tip Sami davulu kuzey Finlandi
ya'dan temin edildi. Her iki durumda da davul yapanlarn
kimliklerini byk bir gizlilik iinde tutmak gerekti. Bu
davullardan birisi Marin County, Kaliforniya'da aman
almalar Vakf, aman Bilgileri Konservatuvarndadr.
Dieri ise zel bir koleksiyondadr.

M. Harner, Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri,

1952-2009.
a.g.e.
Seattle, YVashington'u ziyaret ettikleri srada gneydou
Sibirya, aa Amur Nehri blgesinden Uli (Ulchi) ve
Nanai amardan ile kiisel iletiimler, 1996.

285

Kiisel iletiim, Vladimir Basilov, Moskova, 1982.

Ayrca baknz; Walsh, amanizm Dnyas (The World of
Shamanism), 157-64.
Akland zere, Samiler arasnda tamamen kaybol
mamtr.
rnein, Wilbert, "Ttn ve amanik Esriklik,"
(Tobacco and Shamanistic Ecstasy), 63.
Schrder, "Zur Din der Tujen des Sininggebietes," 225.
M. Harner, "Avrupa Cadlnda Halsinojen Bitkilerin
Rol."
a.g.e., 144.
Bogoras, "ukiler- Din," 331.a.g.e.
Baknz; Resim 6'daki Sami davulunda, bir ren geyii
zerinde ekilen bir figr (bir tanr veya aman) grl
mektedir. Samilerin, Noel Baba mitinin kkenlerinde rol
oynamas muhtemel grnmekle beraber, son zaman
larda popler olan Samilerin amanik yolculuklarn
yaparken sinek mantar kullandklar ynndeki iddia
lara ok az destek vardr. Yllardr tandm bir Sami
aman, 2012 ylnda, bunlar dier amanik ritellerde
kullandklar iin bilindiklerini ama Samilaer arasnda
amanik yolculuk iin mantarlarn kullanldna dair
hibir geleneksel veya tarihsel bilgisi bulunmad sy
lemiti. Anonim kalmay tercih etmitir.
Irving, New York'un Tarihi (A History o f Nem York), 81.
rnein,
Anisimov,
"Kozmolojik
Kavramlar"
(Cosmological Concepts)," 85-89,93, 96.
Bacigalupo, Foye Aac amanlar (Shamans o f the Foye
Tree).
M. Harner, Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri,
1952-2009.

286

rnein, Anisimov, "Kozmolojik Kavramlar," 85-89, 93,

96; Partanen, "Buryat (Buriat) amanizmine Dair Ak
lamalar" (A description of Buriat Shamanism).
Eliade, amanizm, 259-66,269-74.
Harva, "Der Baum des Lebens," 41, 57; Harva, "Fin
Ugor [ve] Sibirya Mitolojisi" (Finno-Urgic [and] Siberian
Mythology), 341; Harva, "Die religisen Vorstellungen,"
58 ve devam.
Polome, "Alman Dini" (Germanic Religion), 524-25;
Ayrca baknz; Harva (yukarda).
rnein, Eriksson, "Saami amanizmi"; M. Hamer,
"Avrupa Cadlnda Halsinojen Bitkilerin Rol";
Rydving, Davul Sresinin Sonu (The End of Drum-Time),
56-92.
Baknz; Baer ve Snell, "Bir Ayahuska Ayini" (An
Ayahuaska Ceremony).
Dr. Batbayar Conchidorj ile kiisel iletiim, Moolistan
Ulusal niversitesi, 2008.
Polome, "Alman Dini" 525.
Anisimov, "Kozmolojik Kavramlar," 86.
rnein, Birlea, "Folklor" (Folklore), 365.
M. Hamer, Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri,
1952-2009.
G. Tumer, Samoa, 199.
Harva, "Der Baum des Lebens," 41, 57; Harva, "Fin
Ugor [ve] Sibirya Mitolojisi," 341; Harva, "Die religisen
Vorstellungen," 58 ve devam.
Eliade, amanizm, 409.
Baknz; Roerich, Shambhala.
a.g.e.
Goldman, "Cubeo."

Mooney, Hayalet Dans Dini (The Ghost-Dance Religion),

970. Bugn bu ark, Hayalet Dans elisi VVovoka'y
onurlandrmak zere yeni bir melodiyle yaygn olarak
kullanlmaktadr.
Bogoras, "ukiler- Din," 331.
Rasanen, "Regenbogen-Himmelsbrucke."
Eliade, amanizm, 118,132-43.
Elkin, Asil Aborjinler (1945), 139-40.
DAVULLA GKKUAININ TESNE GEMEK:
BATILILAR YUKARI DNYAYA IKIYOR
Mongush Kenin-Lopsan tarafndaki yazl hale getiril
mitir. Kenin-Lopsan, Ay Ruhunu arma (Calling the
Bear Spirit), 24.
Odigan, Ruhlar Tarafndan Seilme (Chosen by the Spirits),
132.
aman almalar Vakf ve FSS Avrupa saha alanlar
ile Tuva amanlar ile Tuva'daki kiisel iletiimler, 19942010.
Ridington, Ge Giden Yol.
Bacigalupo, Foye Aac amanlar.
See M. Hamer, amann Yolu, 50-53, davul vurular
hakknda bilgi.
E. Turner, "Ruhlarn Gereklii" (The Reality of
Spirits),29. Ykselme anndaki deneyimleri zerine d
ndkten sonra ruhlarn kendisini, hayalinin rn
olmadklar, gerek olduklan konusunda eittiklerini
fark etti.
Drury, amanizmin eleri (Elements o f Shamanism), viii-ix
a.g.e., ix.

288

simsiz ve talihsiz. YSR.

Kiisel rapotf/ Bradford Keeney, Doktor, 2 ubat 2007.
Scott Balder^on, Haziran 1992. YSR.
Julia Meredith, 19 Kasm 1984. YSR.
Kappy Straban, 14-19 Ekim 2001. YSR.
Anonim, 19^5-98. YSR.
rnein, BOgoras, "ukiler- Din," 331; Elkin, Asil
Aborjinler (1^45), 86.
Elkin, Asil Aborjinler (1945) ve Howitt, Yerli Kabileler
(Native Tribesh 5ol ve devam.
See M. Hamer, amann Yolu, 23,109-12.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
Patentli cihaz aman almalar Vakf, aman Bilgileri
KonservatuVarndadr.

E. Pierson, l995. YSR.

Anonim, 19^9-2002. YSR.
Catherine Rd>se, 5-17 Mays 2000. YSR.
simsiz ve tarihsiz. YSR.

Sally C an tre /2011. YSR.

irene Lo, 14 Ekim 2001. YSR.

Anonim, tarihsiz. YSR.
Lora JanssorL 21 Ekim 2002. YSR.
Datch Baudisch, 28 Ekim - 2 Kasm 2001. YSR.
Katia Bask, 1998. YSR.
Nancy DunrL 2000. YSR.
Marda Herrdan, 4 Haziran 1996. YSR.
Joana M orris Ekim 1998. YSR.

289
9. RETMENLER TAVSYE VEREN EFKATL RUHLAR

Ridington, Ge Giden Yol, 93.

Popov, "Nganasanlara Ait Sereptie Djarouskin/' 141.
Sharon Kehoe, 1987. YSR.
Karrie Sawyer, 1992. YSR.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
Eliade, amanizm, 93 ve davam, g 6 v e devam.
10. RETMENLERFA VEREN EFKATL RUHLAR

M. Harner, amann Yolu, 113-34.

rnein, Achterberg, Imagery in ifada mgelemler
(Imagery in Healing).
Ozmo Piedmont, 19 Kasm 1990. YSR.
Anonim, tarihsiz. YSR.
Diane Polasky, 27-28 Ekim 1990. YSR.
M. Harner, amann Yolu, 110.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
Daha fazla bilgi iin M. Harner, amann Yolu, 113-30.
rnein, Eliade, amanizm, 202.
simsiz ve tarihsiz. YSR.
Anonim, 2 Kasm 1993. YSR.
Jim Nourse, 14 Mays 1985. YSR.
Anonim, 23 Kasm 1992. YSR.

290
11. KOZMK PARALANMA, BRLK VE FA GC

rnein, Eliade, amanizm, 36 ve devam; 53 ve devam.

Popov, "Nganasanlara Ait Sereptie Djarouskin," 84-95.
simsiz, Austos 1987. YSR.
M. Hamer, Jvarolar, 143; M. Harner, Yaynlanmam
saha, deney ve olay verileri, 1952-2009.
Eliade, amanizm, 21.
M. Harner, Jvarolar, 138.
Rasmussen, glulik Eskimolarmn Entelektel Kltr, 112.
a.g.e., 118-19.
Peters, "Tamang amanizminde Mistik Deneyim"
8Mystical Experience in Tamang Shamanism).
rnein, Elkin, Aborjinler (1977), 49-50.
Metraux, "Le amanizme chez les indiens," 216.
M. Hamer, Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri,
1952-2009. Rengeyii nuitlerinin, kuvartz kristallerinin
bilinmediini ve amanlarm uygulamalarnda yer al
madklarm rendim.
Elkin, Aborjinler (1945), 94.
a.g.e., 85.
Ksenofontov, Legendy i Rasskazy u Yakutov, 44-95, Eliade
tarafndan alntlanmtr, amanizm, 37.
Spencer ve Gillen, Orta Avustralya'nn Kuzey Kabileleri
(The Northern Tribes o f Central Australia), 480-81.
a.g.e., 487-88.
Bemdt, "Wuradjeri Sihri ve Akll Adam" (Wuradjeri
Magic and Clever Men) (1946), 334-38.
Eliade, amanizm, 138.
M. Hamer, Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri,
1952-2009; Elkin, Aborjinler (1945), 44,103,120.

291

Nicolina Halvorson, 17 Austos 1988. YSR.

Spencer ve Gillen, Orta Avustralya'nn Kuzey Kabileleri,
480-81.
Rasmussen, glulik Eskimolarnn Entelektel Kltr.
Mujiba Cabugos, 21 Austos 1987. YSR.
Larry Peters ile kiisel iletiim, 13 Austos 2001.
Tamang amanizmi hakknda bilgi iin baknz; Peters,
"Tamang amanizminde Mistik Deneyim."
Baknz; Evans-Wentz (editr), Tibet Yogas ve Gizli re
tiler (Tibetan Yoga and Secret Doctrires), 277-334.
Anonim, 6 Haziran 2007. YSR.
Tom Snell, 21 Ekim 2002. YSR.
Catherine Rose, Kasm 1999. YSR.
Darla Barclay, 5-10 Mays 2002. YSR.
Robbie Staufer, 12-16 Ekim 2007. YSR.
Kim Roseland, 21-26 Ekim 2007. YSR.
Quasha, "Essie Parish'in Konumas" ( Speech by Essie
Parish)
12. RUHLAR, GKLER VE RUHSAL ZGRLK

Kant, Vorlesungen uber Psychologie, 132. Ayrca baknz;

M. Hamer, "Bilim, Ruhlar ve Temel amanizm."
(Science, Spirits, and Core Shamanism).
Popper, Bilimsel Kefin Mant (The Logic o f Scientific
Discovery), 63,68-69.
Bu kitap 1874 ylnda ilk kez ortaya ktnda arka ar
kaya bakalar yapld, en sonuncusu 1896 ylnda ba
slmt.
VVallace, Mucizeler ve Modern Ruhuluk (1896), xvi.

92
Bush, "Batllarn Ackl lme Yakn Deneyimleri"
(Distressing Westem Near-Death Experiences), 81.
Tart, "Michael Harner ile Konuma" (Dialogue with
Michael Harner) deifre metni, 4.
a.g.e.
a.g.e., 5.
rnein, Grof, mknsz Gerekletiinde (When the
mpossible Happens). Stanislav Grof, yeniliki kitabn, e
zamanllk olarak tanklk ettii ve grd bu "imkn
sz" fenomenle ilgili baz anlatmlara ayrm.
Balar zlen aman fenomeni hakkmdaki deneylerim
hakknda ilk kez 1999 ylnda yaz yazdm (M. Harner,
"Bilim, Ruhlar ve Temel amanizm"). 2003 ylna kadar
bu beceriyi sadece en ileri seviyedeki rencilere ret
tim. Balarn sklatka kurutlamann kolaylatm
kefettim; bana gre bunun sebebi, yardm isteyen kii
nin zdrabyla orantl olarak ruhlann merhamet his
setmesi. O tarihlerde kefimi, yuvipi uygulamasnda
renci olan antropolog Bili Lyon ile de paylatm.
Webster Yeni Evrensel Eksiksiz Szlk (Webster's Nem
Evrensel Unabridged Dictionary).
Walsh, amanizm Dnyas, 157-64. Also, M. Harner,
"Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri," 1990 ve
sonraki yllar.
simsiz, 17 Mart 1985. YSR.
simsiz, 26 Austos 1982. YSR.
Rob Ashby, 2000. YSR.
Terry Jackson, 13 Haziran 1988. YSR.
Eliade, editr, Dinler Ansiklopedisi (Encyclopedia ofReligion), cilt 16 (Dizin), 278.
a.g.e., dit 11,188.

293

YVidengren, Havarinin Ykselmesi (The Ascension of the

Apostle), 7.
a.g.e., 40.
Harva, "Die religisen Vorstellungen," 172.
YVidengren, Havarinin Ykselmesi, 22-24.
a.g.e., 7. Sayfa 7'de YVidengren, "tablet" yerine "kitap"
kelimesinin kullanlmaya balamasn, "belki de tablet
lerin yazma arac olarak sresi dolduu iindir" eklin
de belirtiyor.
simsiz, 2 Temmuz 1981. YSR.
Pamela Sampel, 2000. YSR.
simsiz, Ocak 1983. YSR.
YVidengren, Havarinin Ykselmesi, 80, 80 n.4,84.
Sandra Bundy, 2008. YSR.
Kiisel iletiimler, 2010, 2011 ve 2012.
SONSZ: YENDEN MAARA

Cline, "Din ve Dnya Gr," 137.

a.g.e., 148.
a.g.e., 143.
a.g.e.
a.g.e., 138,144.
a.g.e., 138.
a.g.e., 136,138.
Guthrie, Paleolitik Sanatn Nitelii (The Nature of
Paleolithic Art), 128 ve devam.
Duday ve Garcia, "L'ichnologie ou la memorie des
roches," 64.

295
BBLYOGRAFYA

-Achterberg, Jeanne. ifada mgeler: amanizm ve Modem Tp

(Imagery in Healing: Shamanism and Modern Medicine). Bos
ton: Shambhala Books, 1985.
-Anisimov, A. F. "Kuzey Halklarnda Kozmolojik Kavram
lar" (Cosmological Concepts of the People of the North),
Sibirya amanizmi Hakknda alma'da yer almtr (Studies in
Siberian Shamanism), editr: H. N. Michael. Toronto niver
sitesi Yaynlar/ Kuzey Amerika Arktik Enstits, 1963.
-Baer, Gerhard ve VVayne W. Snell. "Matsigenkalar Arasn
da Bir Ayahuska Treni (Dou Peru)."

Zeitschrijtfur

Ethnologie 99, no. 1-2 (1974): 63-80.

-Bacigalupo, Ana Mariella. Foye Aac amanlar: ili
Mapuelerinde Cinsiyet, G ve ifa. (Shamans of the Foye Tree:
Gender, Pooer, and Healing among the Chilean Mapuche).
Austin: Teksas niversitesi Yaynlar, 2007.
-Ballard, Arthur C.

"Gney Puget Koyu Mitolojisi."

Antropoloji (Anthropology) (VVashington niversitesi) 3, no. 2

(1929): 31-150.
-Benedict, Ruth F. "Kuzey Amerika'da Koruyucu Ruh
Kavram." Amerikan Antropoloji Dernei Hatratlar 29 (1923).
-Berndt, Ronald Murray. "YVuradjeri Sihri ve Akll Adam."
Oceania 17, no. 4 (1946): 327-65.
___. "VVuradjeri Sihri ve Akll Adam (Devam)." Oceania 18,
no. 1 (1947): 60-86.

296

-Beveridge, VVilliam I. B. Bilimsel Aratrma Sanat. Toronto:

VVilliam Heinemann, 1950.
-Birlea, Ovidiu. "Folklor." Din Ansiklopedisi 5, editr:
Mircea Eliade ve Charles J. Adams, 363-70. New York:
Macmillan, 1987
-Bogoras, VValdemar. "ukiler- Din." Amerikan Doal Tarih
Mzesi Hatratlar, Cilt 11, editr Franz Boas. Cilt 7, Jesup
Kuzey

Pasifik

Kefi

Ksm

(Jesup

North Pacific

Expedition). Leiden: Brill ve New York: Stechert, 1907

___. "lkel Dinde Zaman ve Mekn Algsna Dair Kavram
lar." American Anthropologist, Cilt 27, No. 2 (1925): 205-66.
-Breuil, Abbe Henri. Maara Sanatnn Drtyz Yl (Four
Hundred Centuries o f Cave Art). Montignac, Fransa: Centre
dEtudes et Documentation Prehistoriques, 1952.
-Burroughs, William ve Ailen Ginsberg. Yage Mektuplar.
San Francisco: City Lights,1963.
-Bush, Nancy Evans. "Batklarn Ackl lme Yakn Dene
yimleri:

Dipsiz

ukurlar

Arasnda

Bir

Yol Bulma"

(Distressing VVestern Near-Death Experiences: Finding a

Way through the Abyss). lme Yakn Deneyimler El Kitab:
Otuz Yllk Aratrma'da yer almtr (The Handbook of NearDeath Experiences: Thirty Years of Investigation), editr: Janice
Miner Holden, Bruce Greyson ve Debbie James. Santa Bar
bara: Praeger, 2009.

297

-Caesar, Julius. Galya'nn Fethi. S. A. Hanford tarafndan

ngilizce'ye evrilmitir. Londra: Penguin,1951 (orijinali;
M.. 51).
-Castaneda, Carlos. Don Juan'n retileri: Yaqui Kzlderilile
rinin Bilgi Yntemi (The Teachings o f Don Juan: A Yaqui Way of
Knovoledge). Berkeley: Kaliforniya niversitesi Yaynlar,
1968.
-Cline, Walter. "Din ve Dnya Gr."

Washington

Sinkaietk veya Gney Okanagan Halklarnda yer almtr (The

Sinkaietk or Southern Okanagan of Washington), editr: Leslie
Spier. General Series in Anthropology, No. 6 (Antropoloji
Laboratuvan'nn katksyla, 2), Menasha, Wisconsin: Banta,
1938.
-Cloutier, David. Ruh, Ruh: aman arklar, Byl Szleri
(Spirit, Spirit: Shaman Songs, Incantations). eitli versiyonlar,
antropologlarn kaydettii metinlere dayanmaktadr. Copper Beech Press, 1973.
-Cowan, Tom. Gnlk Ruhsal Bir Uygulama Olarak amanizm.
Freedom: Crossing Press,1996.
-Darvvin, Charles. Doal Seilim Yoluyla Trlerin Kkeni (On
the Origin of Species by Means o f Natural Selection). Londra:
John Murray, 1859.
___. nsann Atas ve Cinsiyet Esasl Seilim (The Descent of
Man and Selection in Relation to Sez). New York: D.
Appleton,1871.

298
-de Angulo, Jaime. "lkel Kabilede Dini Duygunun Temeli"
(The Background of Religious Feeling in a Primitive Tribe).
American Anthropologist 28, no. 2 (1926): 352-60.
-Devereux, George. "Nevrotikler Olarak amanlar." Ameri
can Anthropologist 63, no. 5 (1961): 1088-90.
-Dossey, Larry. ifa Kelimeleri: Duann Gc ve Tbbi
Uygulama (Healing Words: The Power ofPrayer and the Pradice
o f Medicine). San Francisco: Harper San Francisco, 1993.
-Drury, Nevili. amanizmin eleri. Shaftesbury, Dorset,
ngiltere: Element Books, 1989.
-Duday, H. ve M. Garda. "L'ichnologie ou la memorie des
roches." La memorie 11 of Le concept de memorie'de yer almtr,
editr: N. Navioloff, R. Jaffard ve P. Brenot, 55-66. Paris:
Hartman, 1990.
-Eliade, Mircea, ed. Din Ansiklopedisi. 16 cilt. New York:
Macmillan, 1987.
___. amanizm: Gemiin Esriklik Teknikleri (Archaic Techniques o f Ecstasy). Bollingen Series 76. New York: Pantheon,
1964. Orijinal Franszca
geniletilmitir (1951).

baskdan

dznelenmi

ve

-Elkin, A. P. Asil Aborjinler. John Murtagh Macrossan Memorial Konumalar, 1944. Queensland niversitesi, Sidney:
Australasian Publishing, 1945.
___. Asil Aborjinler. 2. bask. New York: St. Martins Press,
1977

299

-Eriksson, JOrgen I. "Saami amanizmi: Bugn Noajdie"

(Saami Shamanism: the Noajdie Today). aman almalar
Vakf Blteni 1, no. 3 (1988-89): 3-9.
-Evans-VVentz, W. Y. editr, Tibet Yogas ve Gizli retiler. 2.
basit. Londra: Oxford niversitesi Yaynlar, 1958. Orijinal
bask 1951.
-Gayton, Anna H. "Yokuts-Mono efleri ve amanlar."
Kaliforniya niversitesi Yaynlar, American Archaeology and
Ethnology 24 (1930): 361-420.
-Goldman, Irving. "Cubeo: Kuzeybat Amazon Kzlderilile
ri" (The Cubeo: Indians of the Northwest Amazon). Illinois
Studies in Anthropology 2 (1963). Urbana: Illinois niversitesi
Yaynlar.
-Green, Jesse, editr, Zuni: Frank Hamilton Cushing'ten Seme
Yazlar. Lincoln: Nebraska niversitesi Yaynlan, 1978.
-Grof, Stanislav. mknsz Gerekletiinde: Sra D Gereklik
teki Maceralar (When the Impossible Happens: Adventures in
Non-Ordinary Reality). Boulder, CO: Sounds True,'2006.
-Guthrie, R. Dale. Paleolitik Sanatn Nitelii. ikago: ikago
niversitesi Yaynlar, 2005.
-Hamer, Michael J. "Gney Amerikan Kzlderililerinin
Yage Deneyimlerindeki Ortak Temalar." Halsinojenler ve
amanizm'de yer almtr, editr Michael J. Hamer, 155-75.
New York: Oxford niversitesi Yaynlar, 1973.
___. "Temel aman Kuramna Gre Ryalar" (Core Shamanic
Theory of Dreams). Shamanism 23 (2010): 2-4.

300
___. "Paralanma ve Cokun Birlik" (Dismemberment and
Ecstatic Union). Makale, Uluslararas aman Aratrmalar
Derneinin toplantsnda sunulmutur, Nara, Japonya,
Kasm 1995.
___. Jivarolar: Kutsal elale Halk (The Jivaro: People o f the Sacred Waterfalls). Garden City, New York: Doubleday/Natural
History Press, 1972. Deitirilmi bask 1984 ylnda UC
Press tarafndan yaplmtr. Aksi belirtilmedike, alntlar
birind baskdandr.
___. "Nfus Basks ve iftilerin Sosyal Devrimi."
Southzvestern Journal of Anthropology 26, no. 1 (1970): 67-86.
___.

"rlanda'da

Hayatta

Kalm

Olabilecek

Kelt

amanizmi." Shamanism 5, no. 1 (1992).

___. "Avrupa Cadlnda Halsinojen Bitkilerin Rol."
Halsinojenler ve amanizm'de yer atamtr, editr Michael J.
Hamer, 125-50. New York: Oxford niversitesi Yaynlan,
1973. lk olarak 1965 ylnda Amerikan Antropoloji Denei'nin yllk toplantsnda, "Halsinojenler ve amanizm"
sempozyumunda sunulmutur.
___. "Bilim, Ruhlar ve Temel amanizm." Shamanism 12,
no.i (1999): 5-8.
___. "amanik Danmanlk" aman'n Yolu: ifa, Kiisel
Geliim ve G Kazanma'da yer almtr (Shaman's Path: Healing, Personal Grooth, and Empooerment), editr: Gary Doore,
179-87. Boston: Shambhala, 1988.

301

___. "alayann Sesi." Natural History Magazine 11, no. 6

(1968): 28-33, 60-61.
___. "Kabile Bilgelii: amann Yolu" (Tribal YVisdom: The
Shamanic Path). Yksek Bilgelik: Yce Yallar Psikodeliklerin
Sren Etkisini Aratnyor'da yer almtr (Higher Wisdom:
Eminent Elders Explore the Continuing Impact o f Psychedelics),
editr: Roger YValsh ve Charles S. Grob, 159-77. Albany:
New York Devlet niversitesi Yaynlan, 2005.
___. Yaynlanmam saha, deney ve olay verileri, 1952-2009.
___. amanizm Hakknda Yaynlanmam Konumalar,
1978-2011. aman almalar Vakf'nn (eskiden Merkez)
aman eitimlerinde sunulmutur.
___. amann Yolu: G ve ifa Rehberi (The YJay o f the Shaman:
A Guide to Power and Healing). New York: Harper & Row
Publishers, 1980. Ayrca, Bantam tarafndan 1982'de yayn
lanmtr. Deitirilmi bask 1990'da Harper & Row tarafn
dan yaynlanmtr. Alntlar, ilk baskdandr.
___. "VVounded Knee." Nem York Times, 20 Mart 1973.
___, dzenleme, Halsinojenler ve amanizm. New York: Oxford University Press, 1973.
-Harner, Michael ve Sandra Harner. "Hastalklarn amanik
Tedavisinde Temel Uygulamalar" (Core Practices in the
Shamanic Treatment of Illness). Shamanism 13, no. 1-2
(2000): 19-30.

302
-Harner, Sandra. Ema'nn Odise'si: ifa ve Ruhsal Bilgi in
amanizm (Ema's Odyssey: Shamanismfor Healing and Spiritual
Knovledge). Berkeley, CA: SDGth Atlantic Books, 2014.
___. amanik Davula Bak ve Duygusal Tepki. Ann Arbor,
Michigan: UMI, 1995.
___. "amanik Yolculuk ve Bak Tepki: Hipotez Testi"
(Shamanic Joumeying and Immune Response: Hypothesis
Testing). Shamanism 16, no. 2 (2003): 9-14.
___. "amanik ' Yolculuk ve Psikolojik Tepkiler: Hipotez
Testi" (Shamanic Joumeying and Psychological Responses:
Hypothesis Testing). Shamanism 17, no. 2 (2004): 16-23.
-Harner, Sandra ve W. Tryon. "aman Davul Ritminin
Psikoimmnolojik Etkileri." Kuzey Dinleri ve amanizm'de
yer almtr (Northern Religions and Shamanism), editr M.
Hoppl ve J. Pentikainen. Budapete: Akademiai Kiad,
1992.
-Harva (Holmberg), Uno. "Der Baum des Lebens." Annales
academiae scientarum fenni- cae, seri B 16. Helsinki (1922-23).
___. "Die religisen Vorstellungen der altaischen Vlker."
FF Communications 52, no. 125 (1938). Helsinki: Suomalainen
Tiedeakatemia. lk bask, Fince olarak 1933 ylnda yaplm
tr.
-Harva (Holmberg), Uno. "Fin Ugor [ve] Sibirya Mitolojisi."
Tm Irklarn Mitolojisi'nde yer almtr (The Mythology o f Ali
Races), cilt 4, editr: John Amott MacCullock. Boston: Ame
rikan Arkeoloji Enstits, Marshall Jones Co., 1927.

303
-Heick, William ve Gordon Mueller. Olgunlamam Doktor.
DVD. Ynetmen: VVilliam R. Heick, David Wayne Peri ved
Robert Walter Wharton. Mili Valley, CA: aman almalan
Vakf, 2009.1963 yl orijinal 16mm film.
-Hofmann,

Albert.

LSD:

Problem

ocuum.

Londra:

McGraw-Hill, 1980.
-Howitt, A.W. Gneydou Avustralya'nn Yerli Kabileleri
(Native Tribes o f South-East Australia). Londra: Macmillan
and Co., 1904.
-Huxley, Aldous. Algnn Kaplan. New York: Harper, 1954.
-Ingerman, Sandra. amanik Yolculuk: Yeni Balayanlar in
Rehber (Shamanic Joumeying: A Beginner's Guide). Boulder,
Colorado: Sounds True, 2004.
-Ingerman, Sandra. Ruhu Geri Getirme: Paralanm Benliin
Tamiri (Soul Retrieval: Mending the Fragmented Self). San
Francisco: Harper, 1991
-Irving, VVashington (Diedrich Knickerbocker takma adyla).
Dnyann Balangcndan Hollanda Krallnn Sonuna Kadar
Nerv York Tarihi (A History ofNew Yorkfrom the Beginning of
the World to the End o f the Dutch Dynasty). New York: George
P. Putnam, 1848.
-Jaynes, Julian. Bikameral Zihnin knde Bilincin Kkeni
(The Origin of Consciousness in the Breakdovn o f the Bicameral
Mird). Boston: Houghton Mifflin, 1976.
-Jilek, YVolfgang G. Sali Kzlderililerinde Zihinsel Salk ve
Kltr Deiimi: Koruyucu Ruh Treninin Psikohijyenik ve

304
Saaltc Ynleri (Salish Indian Mentol Health and Culture
Change: Psychohygenic and Therapeutic Aspects of the Guardian
Spirit Ceremonial). Toronto: Holt, Rinehart ve YVinston, 1974.
-Jung, C. G. Hatralar, Ryalar ve Yansmalar. Kaydeden ve
editr: Aniela Jaffe. Almanca'dan ngilizce'ye eviri. New
York: Pantheon, 1961.
___. Krmz Kitap. Liber Novus. Editr: Sonu Shamdasani.
New York: W.W. SDGton, 2009.
-Kant, Immanuel. Vorlesungen ber Psychologie. Pforzheim:
Rudolf Fischer, 1864.
-Katz, Richard. Ruhun Doru Yolu: Fiji'nin Atalardan Gelen
Bilgelik ve ifa Gelenekleri (The Straight Path o f the Spirit:
Ancestral VVisdom and Healing Traditions in Fiji). Reading,
MA: Addison-VVesley, 1993.
-Kenin-Lopsan, M. B. Ay Ruhunu arma: Tuva'da Eski a
man Niyazlar ve arklar (Calling the Bear Spirit: Ancient
Shamanic Invocations and Working Songs from Tuva). Editr:
Anna Kjellin ve Aldynai Seden-Khuurak. Borange, Sweden:
Kjellin, 2010.
-Ksenofontov, G. V. Legendy i Rasskazy u Yakutov, Buryat i
Tungusov. 2. bask. Moskova: Bezbozhnik, 1930.
-La Barre, Weston. Hayalet Dans: Dinin Kkenleri (Ghost
Dance:

The

Origins

o f Religion).

Garden

City,

NY:

Doubleday,1970.
-Levy-Bruhl, Lucien. Les fonctions zihinseles dans les societes
inferieures. Paris: Librairie Felix Alcan, 1910.

305
___. La zihinselde ilkel. Paris: Librairie Felix Alcan, 1922.
-Lowie, Robert H. Etnolojik Teorinin Tarihi. New York: Farrar
& Rinehart, 1937
-Manchen-Helfen, Otto. Reise ins asiatische Tuwa. Berlin: Der
Bcherkreis, 1931.
-Manker,

E.

"Die

lappische

Zaubertrommel:

eine

ethnologische Monographie. II: Die Trommel als Urkunde

Geistigen Lebens." Ata Lapponica 6. Stockholm: Almqvist ve
Wiksell/1950.
-Maxfield, Melinda C. "Ritmik Davul Sesinin EEG ve znel
Deneyimler zerine Etkileri" (Effects of Rhythmic Drumming on EEG and Subjective Experiences). Doktora tezi,
Bentesi Psikoloji Enstits, 1990. Ayrca, Mikrofilm ni
versitesi, Ann Arbor, Michigan: UMI No. DPI 4292.
___."Davulun Yolculuu." Dzeltme 16 (1994): 148-56.
-Metraux, Alfred. "Le amanizme chez les Indiens de
lAmerique du Sud tropicale, I." Ata Amerikana 2 (1944).
-Metzner, Ralph. Psikodelik Kltrn Douu: Leary, Harvard
Deneyleri, Millbrook ve Altmlar zerine Sohbetler (Birth of a
Psychedelic Culture: Conversations about Leary, the Harvard
Experiments, Millbrook, and the Sixties). Santa Fe, New
Mexico: Synergetic Press, 2010.
-Mooney, James. Hayalet Dans Dini ve 1890 Siyu Ayaklanmas
(The Ghost-Dance Religion and the Sioux Outbreak of 1890).
Amerikan Etnoloji Brosu, Ondrdnc Yllk Rapor, 189293, Ksm 2. VVashington, DC: Smithsonian Enstits, 1896.

306
-Naranjo, Claudio. "Deneysel Ortamda Yage Deneyiminin
Psikolojik Ynleri" (Psychological Aspects of the Yage Experience in an Experimental Setting). Halsinojenler ve
amanizm'de yer almtr, editr: Michael J. Harner, 176-90.
New York: Oxford niversitesi Yaynlar, 1973.
-Narby, Jeremy ve Francis Huxley, editrler. Zamanda
amanlar: Bilgi Yolunda 500 Yl (Shamans through Time: 500
Years on the Path to Kncnvledge). New York: Tarcher/Putnam,

2001.
-Neher,

Andrevv.

"Normal

Subjeler

zerinde

Elektrotlar le Gzlemlenen itsel Uyarm"

Kafa

(Auditory

Driving Observed with Scalp Electrodes in Normal

Subjects), Electroencephalography and Clinical Neurophysiology
13, no. 3 (1961): 449-51.
___. "Davul Bulunan Trenlerdeki Olaand Davranlarn
Fizyolojik Aklamas" (A Physiological Explanation of
Unusual Behavior in Ceremonies Involving Drums). Human
Biology 34 (1964): 151-60.
-Odigan, Sarangerel. Ruhlar Tarafndan Seilmek: amanik
arnz Takip Etmek (Chosen by.the Spirits: Follouing Your
Shamanic Calling). Rochester, VT: Destiny Books, 2001.
-Park, VVillard Z. "Paviotso amanizmi." American Anthropologist 36 (1934): 98-113.
___. Kuzey Amerika'nn Batsnda amanizm: Kltrel likiler
zerine Bir alma. (Shamanism in Western North America: A
Study of Cultural Relationships). Northwestem niversitesi,

307
sosyal Bilimler Aratrmalar 2. Evanston: Northwestern
niversitesi Yaynlar, 1938.
-Partanen, Jorma. "Buryat amanizmine Dair Aklamalar."
Pozdneyev,

Moolistan

Krestomatisi,

Metin

No.VUFin

ngilizce'ye evirisi. Helsinki: Societe finno-ougrienne, 1941.

-Peri, David ve Robert VVharton. "Olgunlamam Doktor
kinci Gece: Doktor, Hasta ve Ozanlann Yorumlan" (Sucking DoctorSecond Night: Comments by Doctor, Patient,
and Singers). Yaynlanmam taslak, tarihsiz.
-Peters, Larry. "Tamang amanizminde Mistik Deneyim."
Dzenleme 13, no. 2 (1990): 71-85-Polome, Edgar C. "Alman Dini." Din Ansiklopedisi, cilt 5,
editr: Mircea Eliade. New York: Macmillan, 1987.
-Popov, A. A. "Nganasan Sereptie Djarouskin (Tavgi Samoyeds) Nasl aman Oldu" (How Sereptie Djarouskin of the
Nganasans (Tavgi Samoyeds) Became a Shaman) (1936).
Sibirya'da Popler nanlar ve Folklor Celeneilnde yer almtr
(Popular Beliefs and Folldore Tradition in Siberia), editr: V.
Dioszegi, 141. ngilizce eviriyi dzenleyen: Stephen P.
Dunn. Indiana niversitesi Yaynlar, Ural Altay Serisi 57,
Thomas A. Sebeok, editr, Bloomington: Indiana niversi
tesi, 1968.
-Popper, Kari R. Bilimsel Kefin Mant. New York: Harper
& Row, 1959. lk bask 1934.
-Quasha, George. "14 Mart 1972 Tarihinde Kaydedilmi
Essie Parrish'in Konumas" (Speech by Essie Parrish, Rec-

308
orded March 14, 1972). Alcheringa: Ethnopoetics 1 (1975): 2729.
-Rsanen, Martti. "Regenbogen-Himmelsbrcke." Studia
Orientalia 14, no. 1 (1947).
-Rasmussen, Knud. glulik Eskimolarnn Entelektel Kltr.
Beinci Thule Keif Raporu 1921-24, cilt 7, no. 1. Kopenhag:
Gyldendalske Boghandel, SDGd- isk Forlag, 1929.
-Ridington, Robin. Ge Giden Yol: Kuzeyli Yerel Bir Toplulu
a Ait Bilgi ve Anlat (Trail to Heaven: Knozvledge and Narrative
in a Northern Native Community). Vancouver: Douglas &
Mclntyre, 1988.
-Roerich, Nicholas. Shambhala. New York: F. A. Stokes, 1930.
-Rouget, Gilbert. Mzik ve Trans: Mzik ve Posesyon likisine
Dair Bir Teori (Theory of the Relations betzveen Music and
Possession) Frnaszca'dan ngilizce'ye eviri. ikago: ikago
niversitesi Yaynlar, 1985.
-Rubenstein, Steven Lee. "Amazonlu uarlar Arasnda
Grnn nemi." Current Anthropology 53, no. 1 (2012).'
-Rydving, Plakan. Davul Sresinin Sonu: 1670'lars-1740'larda
Lle Saamilerin Din Deitirmesi, (The End of Drum-Time:
Religious Change among the Lle Saami, 1670s-1740s.) Ata
Universitatis Upsaliensis. Historia Dinum no. 12. 3. (Dei
tirilmi) bask (ilk bask 1993). Uppsala: 2004.
-Schrder, Dominik. "Zur Din der Tujen des Sininggebietes
(KukuSDG)." Anthropos 48 (1953): 202-59.

309
-Silverman, J. "amanlar ve Akut izofreni." American Anthropologist 65 (1967): 21-31.
-Spencer,

Baldwin

ve

Frances

James

Gillen.

Orta

Avustralya'nn Kuzey Kabileleri. Londra ve New York:

Macmillan, 1904.
-Tart, Charles T., "Michael Hamer ile Konuma." aman
almalar Vakf Yllk Konsey toplants (Ocak 2009). Vid
eo kaydnn deifre metni.
-Thalbitzer, W.
Verhandlungen

"Dou Grnland'n Pagan Rahipleri."

des

XVI

Uluslararasen

Amerikanisten-

Kongresses (1910): 447-64. Michael Harner'm yorumlaryla

yeniden yaynlanmtr, aman almalar Vakf Blteni 2,
no. 3 (1990): 1-6.
-Townsend, Joan B. "Bireyci Dini Hareketler: Temel
amanizm ve Neo-amanizm." Anthropology o f Consciousness 15, no. 1 (2004): 1-9.
-Turner, Edith. "Ruhlarn Gereklii." Dzeltme 15, no. 1
(1992): 28-32.
-Turner, George. Samoa, Yzyl ve ok Daha nce. E. B.
Tylor'm nszyle. Londra: Macmillan. 1884.
-Turow, Gabe. "Ritel Teknolojisi Olarak iitsel Uyarm:
nceleme ve Analiz." Dini Aratrmalar Onur Program tezi,
Stanford niversitesi, 2005.
-VVallace, Alfred Russel. Mucizeler ve Modern Ruhuluk.
Londra: George Redway, 1874.

310
___. Mucizeler ve Modern Rhulk. Deitirilmi bask Lond
ra: George Redway, 1896.
-VValsh, Roger. amanizm Dnyas: Eski Bir Gelenein Yeni
Grleri (The World of Shamanism: New Views of an Ancient
Tradition). VVoodbury, MN: Llewellyn/2007.
-Wasson, R. Gordon ve Roger Heim. Les champignons
hallucinogenes du Mexique. Paris: Museum national d'Histoire
naturelle, 1958.
-Wasson, Valentina Pavlovna ve R. Gordon Wasson.
Mantarlar, Rusya ve Tarih. New York: Pantheon, 1957
- Webster Yeni Evrensel Eksiksiz Szlk. New York: Random
House (Bames and Noble), 1996.
-VVidengren, Geo. Havarinin Ykselmesi ve Kutsal Kitap (The
Ascension o f the Apostle and the Heavenly Book).. Uppsala
Universitets Arsskrift, no. 7. Uppsala: A. B. Lundequistska,
1950.
-VVilbert, Johannes. "Venezella, VVarao Kzlderililerinde
Ttn ve amanik Esriklik" (Tobacco and Shamanistic
Ecstasy among the Warao Indians of Venezuela). Tanrlarn
Varl: Halsinojenlerin Ritel Amal Kullanm'nda yer alm
tr (The Flesh o f the Gods: The Ritual Use o f Halludnogens),
editr Peter T. Furst. New York: Praeger, 1972.

311

Y A Z A R H A K K IN D A
Uluslararas ne sahip antropolog
Michael Hamer, amanizmin yeni
den Batya dnmesine nclk yap
mtr. Ayn zamanda, dnya gene
lindeki farkl kltrlerden amanlarn paylatklar ortak ilke ve uygu
lamalar zerine kurulu bir yntembilim olan temel amanizmin kuru
cusudur. 1979 ylnda, kans Sandra
Hamer ile birlikte, kaybolmu ama
nizm bilgisini modem Batya geri getirmek ve halen daha
varlklarn srdren yerli amanlarm bilgilerini muhafaza
etmek amacyla aman almalar Merkezini kurmutur.
(Daha sonra, kar amac gtmeyen aman almalar Vakf
olmutur.) Harner, amanizmi 1961 ylndan bu yana uygu
lamaktadr; nl Sibirya Buryat aman Bo Bair Rinchinov
onun iin; "Michael Hamer byk bir aman. Ayn zaman
da bir kiinin, hem bilim insan ve hem de aman olabilece
ini kantlad." demitir.
Harner, antropoloji alannda doktor nvann 1963 y
lnda Berkeley, Kaliforniya niversitesi'nden almtr. Kali
forniya niversitesi'nin yam sra Columbia ve Yale ni
versitelerinde ders vermi, Yeni Sosyal Aratrmalar Lisan
sst Fakltesi'nde ders verirken ayn zamanda Antropoloj
Bl-m'nn yneticiliini yapmtr. Ald birok dl ve
onur derecesi bulunmaktadr.
2009 ylnda Kaliforniya Pasifik Tp Merkezi, Salk ve
ifa Enstits'nden ald Btnsel Tbbn ncleri dl,
amanizm konulu almalarndan tr Kaliforniya B
tnsel almalar Enstits'nden verilen onur doktoru n-

312
van ve amanizm zerine yaplan antropolojik almalarn
muazzam derecede artmasndaki rol sebebiyle Amerikan
Antropoloji Dernei' nin 2009 tarihli toplantsnda verilen
zel akademi takdirnamesi bunlardan bazlardr. Bir klasik
haline gelmi kitab amann Yolu, uzun sredir modem
amanizm zerine en nemli metin olarak deerlendirilmek-tedir.

313

(stte) At tablosu, Chauvet

Maaras,
Fransa. Aurignacian kltr,
st Paleolitik a, yaklak
31.000 yllk. (Fransa Kltr ve
letiim Bakanl, Kltr leri
Blge Mdrl, RhneNehri
Alpler Blgesi Arkeoloji
Mdrlnn izniyle.)
(Solda) Al tay Sibirya aman
(Rus Etnografya Mzesi
koleksiyonundan, St. Petersburg, Rusya. Koleksiyonu
toplayan M.P. Gryaznov,
1930'lar.)

314

3a. Amazon uar

(Shuar, J'varo) ama
n Natem Anank Nunink Nunkai, yaya
algs alyor, (fo
toraf; Catherine R.
Nunkai, 2007.)

3b. Bir Bizon ruhuyla

kaynam, yay al
gs alan aman res
mi
(muhtemelen).
Trois Freres Maara
s, Gneybat Fransa.
st Paleolitik a,
yaklak 15.000 yllk.
(Kaynak; Abbe Henri
Breuil, Maara Sana
tnn Krkbin Ylk
Tarihi
[Montignac,
Fransa: Centre d'Etudes et Documentation Prehistoriques,
1952]: 164-69.)

315

4. Gz perdesi
kullanan bir Daur
aman,
Moolistan, in.
(Fotoraf; Meng
Huiying, 2010.)

5. Sibirya Nganasan
halknn idl ( 2004
aman almalar
Vakf.)

316

317

6. (st Sayfa) dnyay gsteren gsteren Sami aman da

vulu. 1801 ncesi, kuzey Sami lkesi (Torne Lappmark). Davul
fotorafnn altnda yer alan siyah beyaz tefsirde, davul
zerindeki ekiller netletirilmitir. Yatay izgiler dnyalar
birbirinden ayracak ekilde, srad evrenin haritas davulun
yzne izilmitir. st sa tarafta, ren geyii figr, ektii
kzakla Yukar Dnyaya doru bir tanr veya aman
tamaktadr. Yukar Dnyada, insan formunda baz tanrlarruhlar bulunmaktadr. (Devlet Etnografya Mzesi, Mnih,
Almanya. Fotoraf; Marietta VVeidner.)
7. (stte) Hakas halkna ait (Sibirya) aman davulu. eitli
ruhlarn, gnein ve dier gk cisimlerinin betimlendii Yu
kar Dnya, Orta Dnyadan dalar temsil eden bir genler
zinciriyle ayrlm. Aa Dnya ruhlar ve tanrlar davulun
alt ksmnda gsterilmi. (Rus Etnografya Mzesi koleksiyo
nundan, St. Petersburg, Rusya. Koleksiyonu toplayan; A. V.
Adrianov, 1909. B&C Alexander/Arcticphoto.)

318

8. dnyay gsteren harita. Ayrntlar kefeden ve

kaydeden, Gksel almaya katlan Carol Faulkner Svvim'dir.
(aman almalar Vakf, aman Bilgileri Konservatuvar
Batklara Ait Koleksiyondan.)

319

9. dnyay gsteren harita. Ayrntlar kefeden ve

kaydeden, Gksel almaya katlan Roger Keith Svvim'dir.
(aman almalar Vakf, aman Bilgileri Konservatuvar
Batklara Ait Koleksiyondan.)

320

10. Davulu ve ykselme merdiveniyle (ili) Mapue aman. (

Martin Thomas, Aachen, Almanya.)