Professional Documents
Culture Documents
ოთარ ჭილაძე-გოდორი PDF
ოთარ ჭილაძე-გოდორი PDF
godori
romani
oTar WilaZe
godori
teqnikuri momsaxureba
Tamaz CxaiZe
mxatvari
nana WilaZe
Otar Chiladze
GODORI
ISBN 99940-54-46-5
sarCevi
godori
pirveli nawili ......................................................... 7
I .............................................................................. 9
II ........................................................................... 55
III .......................................................................... 93
IV ......................................................................... 117
meore nawili .......................................................... 157
mesame nawili .......................................................... 247
I ........................................................................... 249
II .......................................................................... 287
III ......................................................................... 323
bolosityvaoba
mumlis burusi ....................................................... 353
pirveli nawili
I
roca romis papma piom bizantiidan osmalebis gandevna ganizraxa, ufro
sworad ki, erTxel kidev amaod scada nadirobebs, nadimebsa da turnirebs
gadagebuli evropis gamofxizleba, scada rogorme Seegnebinebina misTvis, Tu
ra Zneli mosarevi gaxdeboda xval da zeg, ramdenjer aatkiebda autkivar
Tavs aziis idumali, SeuRweveli sivrceebidan yvelasaTvis moulodnelad
gamomtyvrali jer kidev Cvili urCxuli, romelsac ukve egemna evropelis
CiCia da siamovnebiT ilokavda sisxlian tuCebs, rasakvirvelia, samoqmedo
gegmac Seadgina winaswar da, pirvel rigSi, saqarTveloSi afrina despani,
vinme ludoviko bolonieli, ramdenadac, aRmosavleTis qristiani
saxelmwifoebidan swored saqarTvelos politikuri da samxedro Tanadgomis
imedi hqonda yvelaze metad, magram Tavisi winamorbedebis, nikoloz mexuTisa
da kalis mesamis msgavsad, imasac kovzi nacarSi Cauvarda, verc dasavleTis
qristiani saxelmwifoebis SeSineba SesZlo, verc aRmosavleTis qristiani
saxelmwifoebis gadmobireba, ufro metic, ludoviko boloniels
saqarTvelo Tavis adgilze aRar dauxvda, anu, is saqarTvelo rainduli
keTilSobilebiTa da meomruli SemarTebiT saxelganTqmuli qveyana
romlis imediTac gamoevlo arc mTlad uxifaTo da sakmaod grZeli gza
(raki bosfori ukve osmalos ekava), faqtiurad, aRar arsebobda, magram
romSi ras ifiqrebdnen, monRolTa oraswliani batonoba samudamod Tu
daSlida da daaqcevda saxelovan, Tavmomwone, laSqarmraval da ymian
qveyanas, Tumca, didad wodebul aleqsandre pirvels, erTi piroba, ucdia
winaparTa saxelisa da gavlenis dabruneba, leSis sunze mocuxcuxebuli
mezoblebic daufrenia da saguSago cixe-koSkebic aRudgenia sazRvrebze,
magram mainc verafers gamxdara monobaSi garyvnilsa da gaqsuebul
sanaTesaosTan colSvilTan, ZmebTan Tu ZmisSvilebTan lamis masTan
erTad rom sxdebodnen taxtze da masTan erTad awerdnen xels nebismier
sigel-gujars... isic amdgara da, berad aRkvecila, miufurTxebia miwieri
cxovrebisTvis, sveticxovlis gverdiT ekvderi auSenebia da, aTanased
monaTluli, iqidan Tu gamoxedavda xolme Tavgzaareul, aRviraxsnil
qveyanas; aRarc coli sdomebia, aRarc Svili; aRarc rZali, aRarc siZe;
etyoba, grZnobda, ra miutevebeli, ra jojoxeTuri danaSauli Caidina
RmerTisa da qveynis winaSe, Tavebi rom ar daayrevina imaT da, etyoba, mzad
iyo, nebismieri tanjviTa da wamebiT moenaniebina Tavisi codva, magram, misda
bedad, male gardaicvala da ludoviko bolonieli rom Camovida
saqarTveloSi, misi memkvidreebi ukve dasanaxavadac ver itandnen erTmaneTs,
ukve mourideblad da garkveuli siamovnebiTac ki, glejdnen da aCanagebdnen
saerTo samSoblos, rogorc svavebi upatrono viris leSs...
mas mere ingreoda, nadgurdeboda, Tvalsa da xels Sua qreboda winaparTa
sisxliTa da ofliT, xmliTa da wigniT, wviTa da dagviT naSenebi qveyana.
wyals mihqonda nafotiviT, qars mihqonda Tivis bululiviT, ori mefis, oTxi
mTavris, erTi aTabagisa da uTvalavi Tavad-aznauris ukudo ampartavnobas
gadayolili, maT sixarbesa da siverages vergawvdenili... yuriswamRebad
Rrialebda naRara, Rmuoda Rorototo, gminavda buki, gulze skdeboda doli
da diplipito... sofel-sofel, ezo-ezo grovdeboda stambolis monaTa
bazarze gasayidi gogo-biWebi... lagamaqafebuli, kbildakreWili, gagiJebuli
cxenebi avad abrialebdnen biliardis burTisxela Tvalebs... kvaris
WvartliT gamuruli mecixovneebi win da ukan darbodnen qongurebze, ar
icodnen, dRes visTvis gadaesxaT kupri da visTvis mierTmiaT cixis gasaRebi.
didyura grigolasi ar iyos, isinic qveyanas ki ar icavdnen mtrisgan, aramed
avazaks mdevrisgan. magram yvelaferze Zneli swored maTi garCeva iyo,
avazakisa mdevrisgan da mdevrisa avazakisgan, radgan dRevandeli mdevari
xval SeiZleba avazakad movlenodaT da piriqiT. amitom, Tvalze Tvali unda
gamoebaT da yurze yuri ver gaarCevdnen, zedmet Sars gadaeyrebodnen,
gaarCevdnen da, zedmets iSovnidnen da Seirgebdnen kidec. xolo, waldiTa da
fiwliT SeiaraRebuli mdevari, cota xans kidev iyayanebda cixis dagmanul
karTan da, emand, mec ar mimayolon xelso, kudamoZuebuli gabrundeboda
ukan, raTa erTi kargad dafiqrebuliyo, aewon-daewona da, raki Zvelma ar
gaumarTla, axal gzas dasdgomoda, anu, sxvaTa mdevari, sxvaTa sadevari
gamxdariyo Tavad. aRarc mteri arsebobda, aRarc moyvare, yvela erTnairad
mtermoyvare iyo, mterica da moyvarec erTsa da imave dros. dRes mteri,
xval moyvare, anda, piriqiT, mdgomareobisda mixedviT, Sen xar Cemi batoni...
mokled, winaswar aravin araferi icoda. ufro sworad, erCia isic ar
scodnoda, rac icoda. amitom, yvela erTnairad ibrmavebda Tvals, anu,
TvalTmaqcobda, sxvebTanac da sakuTar TavTanac, ris gamoc, kidev ufro
knindebodnen, kidev ufro iryvnebodnen, kidev ufro ixrwnebodnen yvelani,
didian-patarianad, kidev ufro maxinjdebodnen sulian-xorcianad, rogorc
erTmaneTis, iseve sxvaTa TvalSi. "mona RvTisa yma xonTqrisao" amayad
gaiZaxoda oridan erTi mefe, rasakvirvelia, ufro Tavisianebis
dasafrTxobad, vidre xonTqris Sesacdenad. arc meore mefes adga ukeTesi
dRe. erTi xeli iranis SahisTvis gaeSvira, meore rusTxelmwifisTvis, da
erTnairad madlieri iyo orivesi, rames daugdebdnen zed Tu
daafurTxebdnen, radgan mesame xeli ar hqonda, Coxa mainc CamoeqaCa
gaTavxedebuli qveSevrdomisTvis...
raz-dva-tri-da
Semotrialdi-da,
Tofi xelSi daiWire,
omSi wamodi-da...
ukve rusul-qarTulad TamaSobdnen jariskacobanas qarTveli bavSvebi.
"gulisficari, aficari zed damekonoso" oxravdnen aRmosavluri rindiT
misavaTebuli qarTveli banovnebi, axals, ucxours danatrebulni, da raki
Jammac dahkra, arc axalma da ucxourma daayovna: ieneral-maiori grafi
gotlib kurt henrix fon totlebeni gamoecxadaT "sakuTari personiT". ra
SeiZleboda yofiliyo ufro axali da ufro ucxouri yarayorumebSi,
movakanebSi, jahanabadebSi gamovlili qveynisTvis?! yoCaRi, yoyoCi, yeyeCi
oficeri aficari imdroindeli qarTuliT. abanos orTqliT
saxegafuebuli da brWyviala epoletebiT mxrebdamSvenebuli, friad
odiozuri pirovneba, saqarTvelosTvis aseve ucxo xilis, frangi
aristokratis, moxalise agresoris de grai de fuas metad zedapiruli da
araseriozuli dakvirvebiT, samudamod Camketavi (ruseTisTvis) darialis
xeobisa, Tavisi siyoyoCiTa da siyeyeCiT, sinamdvileSi ki, samudamod
Semxsneli (saqarTvelosTvis) CrdiloeTis karibWisa, swored siyoyoCisa da
siyeyeCis wyalobiT. rom ityvian, sul saTiTaod aglejina balani patara
kaxs, fridrix didis samagaliTo gmirs, magram ukve siberemoreuls da,
qarTveli aleqsandre pirvelisa ar iyos, ukve Tavfexianad gaxlarTuls
ojaxuri intrigebis qselSi. ase rom, roca qarTvelTa herkulesic miicvala,
mis memkvidres saxeliRa SerCa mefisa. "raRas ucdi, Se mamaZaRloo
uyvirodnen, vin icis, misganve darigebuli da quCaSi gamosuli somxebi
droze gaauqme eg Seni qeciani samefo da SegvaerTe rusebso". isic adga da
SeaerTa. aba, ra eqna, rogor moqceuliyo, roca ase surda bedisweras?!
somxebi bedisweris neba-survils gamoTqvamdnen mxolod. magram, CvenSi rom
vTqvaT, roca Tavad gaqvs gasaxiznad saqme, sxva ar unda Seixizno, xolo, Tu
mainc Seixiznav, yvelafers bedisweras nu daabraleb. xoda, imis mere, ager
ukve orasi welia, funqciadakargul xeobaSi, mdinaresaviT (meore
mdinaresaviT), Seuferxeblad moedineba (pirveli mdinaris sawinaaRmdego
mimarTulebiT), "siyoyoCiTa da siyeyeCiT" miTvisebuli miwebis mtvriT
mundirgadaTeTrebuli aCrdili ieneral-maior graf gotlib kurt henrix
fon totlebenisa; xolo, misi Tanamedrove da Cveni Tanamemamule
mRvdelmTavari dosiTeoz nekreseli, erTmorwmune "mfarvelis" sisastikiTa
da uRmerTobiT SeSlili (gnebavT, gapoetebuli), magram mravalTa da
mravalTa msgavsad, mainc veraferSi ver garkveuli, batis wamaxul frTas
nela, saqmismcodnis sidinjiT awobs samelneSi, Cveulebriv Tixis jamSi,
romelSic mindvris yvavilebis wvenisgan monastruli wesiT damzadebuli
melani asxia, da (werisas rom ar moucurdes), marcxena xelis mtevniTa da
idayviT gakavebul pergamentis qaRaldze, msxvili, acabaca asoebiT gamohyavs:
"ara ars isreT tkbili, viT mamulis siyvarulio"...
misi mamuli ki, ukve Saragzadaa qceuli: samxreTisa da aRmosavleTis
qveynebTan akavSirebs ruseTis Tvaluwvdenel imperias. raki gza gaCnda,
mgzavrmac ar daayovna. tyuilad xom ar uTqvamT, "Tafli iyos, Torem buzi
baRdadidan Camovao". Camovida kidec. samxedroebs poetebi mohyvnen, poetebs
diplomatebi, diplomatebs vaWrebi, vaWrebs cnobismoyvareni,
cnobismoyvareT fulisa da xifaTebis maZieblebi da erTmaneTs gadaebnen
etlebi, karetebi, oTxTvalebi, tarantasebi Tu drogebi... magram bunebas
yvela erTnairad rodi daujildovebia danaxvis unariT, miT ufro imis
danaxvis unariT, rac TvaliT ar Cans (vTqvaT, sircxvilis grZnoba,
mrisxaneba...), risi danaxvac, mxolod da mxolod, piradad Sens adamianur
Tvisebebsa da monacemebzea damokidebuli. umravlesoba aq Camosvlamde
yurmokruli legendis, Worisa Tu anekdotis tyveobaSi rCeboda bolomde da
arc ainteresebda, ramdenad Seesabameboda simarTles, rac gzadagza,
safosto sadgurebSi, fundukebsa Tu duqnebSi moesmina, ZiriTadad, gvelaZua
meduqneebisa da axali xelisuflebis vireSmaka Cinovnikebisgan. yovel
SemTxvevaSi, arc bavSviviT gabiTurebuli beberi mefis gulSi Caxedva ucdia
vinmes da arc dosiTeoz nekreselis gapoetebisa Tu gagiJebis mizezTa
dadgena. maTTvis aqac ruseTi iyo da aqaur aborigenebsac damtvreuli
rusuliT mimarTavdnen: "sabak, sabak, net kusaio". kacma rom Tqvas, arc
gaemtyunebodaT. aseTi gaxldaT sinamdvile. xolo, istoriuli
kanonzomierebis Sedegi iyo es sinamdvile, erovnuli sibriyvisa Tu
Cveulebrivi Ralatisa, es naklebad ainteresebda rogorc mogzaur poets,
iseve mogzaur diplomats. yvela Tavisi WogritiTa da monokliT
aTvalierebda am axal miwas, "velur mxares", finCxiviT gadabertyils
RmerTis kalTidan da, TbilisSi ganwesebuli safrangeTis konsulis Sevalie
Jak fransua gambas msgavsad, upirveles yovlisa, im saqonels aRnusxavda
Tavis samogzauro dRiurSi, romlis gatanac did mogebas miscemda piradad
masac da mis qveyanasac. mkvdris nivTebisa da tansacmlis ganawileba
saerTod miRebuli wesia civilizebul samyaroSi da cota vinme Tu
ukadrisobs am wesis aRsrulebas. magram, rasakvirvelia, iyvnen gulwrfelad
dainteresebulni da am uiRblo qveynisadmi keTilad ganwyobili mogzaurnic,
romlebsac gulubryvilod swamdaT da cdilobdnen sxvebic daerwmunebinaT,
"qarTveli tomi umSvenieresi rom iyo ara marto aRmosavleTSi, aramed
mTels qveyanazec". xolo, batoni diuma lamis gadmovardniliyo
tarantasidan, imdenad moexibla mTis ferdobze garinduli, kombals
dabjenili da CoxaSemofleTili mwyemsis "RvTaebriv garegnobas", romelsac
"dagvianeboda olimpze asvla" da Tavis mwyemsur fiqrebSi danTqmuli, vin
icis, verc amCnevda, sadRac, qvemoT, mis ferxTiT, xoWoebiviT gadabmul da
Savad mbzinav tarantasebs, etlebs, karetebs, oTxTvalebsa Tu drogebs...
mwyemsi cota mwyralad gaxldaT WkuasTan, bevri araferi gaegeboda am
qveynisa, magram mainc afrTxobda da aSinebda mis samSobloSi SemoWrili
axali cxovreba, ufro sworad, ukve sakuTar kiserze ewvnia misi simZimeca
da simwarec, magram, sabednierod, bunebas uxvad daejildovebina
warmosaxvis, gardasaxvis, mibaZvisa Tu mimsgavsebis unariT da, avad Tu
kargad, amiT iqcevda Tavs. xan kaWkaWiviT Cxaoda, xan mgeliviT ymuoda, xan
ZroxasaviT zmuoda, xan arwiviviT yaSyaSebda... mokled, rad aRar
warmoidgenda Tavs, oRond, droebiT mainc daeviwyebina mTavari sadardeli.
sadardeli ki namdvilad hqonda. misi varaudiT, vidre Tavad Zroxebs
mwyemsavda da Rrublebs iTvlida caSi, mis cols, maincdamainc, maT
sofelTan gamarTuli saguSagos ufrosi, grZelulvaSa da kisermokle
"uradniki" daudioda. marTalia, jerjerobiT, es mxolod misi varaudi iyo,
magram, rac dro gadioda, miT ufro meti sababi eZleoda, varaudi eWvad, eWvi
ki simarTled CaeTvala. Tumca, colma yovelTvis Sors daiWira Tavi, ras
ambob, CemTan vis ra xeli aqvso; "uradniks" ki, saerTod ver ubedavda
dalaparakebas, ara marto eSinoda, rcxvenoda kidec, ena rom ar gaegeboda
misi. rasakvirvelia, mSvenivrad icoda, Tu ra unda miego sindis-namusis
SembRalavisTvis, magram, codva gamxelili sjobs, saamiso weli aRar
mosdevda. odesRac iaraRiT Tavmomwone qarTveloba ukve karga xnis win
ganeiaraRebinaT, ris gamoc, ara marto damcxraliyo, dajabanebuliyo kidec.
sxvaTaSoris, maT sofelSi swored "uradnikma" Camoiara kardakar, ramdenime
maRalqudiani saldaTis TanxlebiT, da Tuki sadme filTa Tofs, Jangian
xmalsa Tu pirCamtvreul xanjals miagno, fiCxiviT, amoRliavebuli gamozida
SiSisagan xmaCakmendil qoxebidan. elgujebi da maTiebi ukve yovel diliT,
binidan gamosvlamde, mxurvaled evedrebodnen stefanwmindis
mTavarangelozs, "gvixsen rusis Sarisgano". magram vin gadarCenia rusis
Sars, isini rom gadarCenodnen. samwyesuridan mobrunebul Wkuasust mwyemss
xan "uradnikis" yabalaxi xvdeboda taxtze migdebuli, xan TmaaCeCili da
xorcebdalilavebuli coli da, mTis ferdobze garinduli, kombals
dayrdnobili, marto imasRa fiqrobda, ra eRona, rogor moqceuliyo,
Tavfexianad gaxveuliyo Sig (SarSi), Tu vidre SeeZleboda, kvlavac
damalvoda aq, ZroxebSi, fiqrebsa da warmodgenebSi... jerjerobiT, emaleboda
da misi susti WkuiT, amiT kidev ufro aTavxedebda colsac da mis
sayvarelsac. "uradnikis" yabalaxis wasaRebad gamogzavnili saldaTi
tlanqad, daudevrad Semoexeteboda xolme mis fiqrebSi, arc salams ityoda,
arc moubodiSebda dabneulobisgan gulaforiaqebul maspinZels, utifrad
Sescinebda saxeSi, ufro sworad, yviTelsa da nafota kbilebs daukreWda,
TiTqos gangeb, kidev ufro dasafrTxobad, kidev ufro gasaRizianeblad, da
maRal qudze xeldadebuli da welSi odnav moxrili gadioda fiqridan, ra
Tqma unda, "uradnikis" yabalaxianad. coli ki (fiqrSic), erTsa da imaves
imeorebda sul: "buntis kacs" eZebdnen da Cveni qoxic rom gaCxrikes, albaT
maSin dauvarda yabalaxi im Sens "uradnikso". mTlad rom ar gadamcdariyo
Wkuidan, warmodgenebSi gadaWrili, viTom, rusTxelmwifesTan midioda
saCivlelad, kidev ufro gasacodavebuli (rasakvirvelia, rusTxelmwifeze
STabeWdilebis mosaxdenad) da misi sacodaobiT gulaCuyebuli da, amave
dros, "uradnikze" ganrisxebuli rusTxelmwife, viTom, cecxlebs yrida
Tvalebidan, rogor gabeda im kruxis palom Cemi erTguli moxeves
ganawyenebao, da viTom, misi kacebi ukanve, Tavis samSobloSi miaTrevdnen
yelze TokSebmul "uradniks", xolo moxeveebis namdvili gulSematkivari da
erTaderTi qomagi, romelic, samwuxarod, didi xnis mkvdari iyo ukve,
simarTlis gamarjvebiT gaxarebuli da sixarulisgan mkvdreTiT aRmsdgari,
viTom, lekurs uvlida gulgril, uintereso, arafrismcodne Zroxebs Soris
da mzeze abrWyvialebul xanjlebs zedized asobda "scenis" dampal iatakze,
ris Semdegac, yovelive amis warmomdgeneli da gamTamaSebeli Wkuasusti
mwyemsi didxans egdo xolme gulaRma balaxebSi, jer kidev orTqlian funis
"nazuqebSi", da ara marto daRlilobisgan, aramed bednierebis
SegrZnebisganac, gamalebiT aud-Caudioda mkerdi, vidre damSviddeboda,
daisvenebda, "rolidan" gamovidoda da kvlavac Coxagamomwvar mwyemsad
gardaqmnili, daubrundeboda misTvis esoden saZulvel sinamdviles. sxva gza
mainc ar arsebobda da isic iZulebuli xdeboda, isev sicrue emjobinebina
simarTlisTvis. Tumca, roca usmenda, sjeroda kidec colisa; imdenad hqonda
Zval-rbilSi "Zveli adaT-wesebi" gamjdari, verc warmoedgina, ase
usircxvilod Tu SeeZlo ecrua adamians, gindac dedakacs... magram arc isaa
gamoricxuli, Segnebulad rom isulelebda Tavs. Tavis mosulelebac
erTgvari saxeobaa brZolisa, miT ufro, roca sxva aRaraferi SegiZlia. misi
samSoblos msgavsad, ise daedamblavebina moyvrad mosuli mtris siverages,
gaxedvac aRar undoda misken, TiTqos, Tu ar dainaxavda, isic TavisTavad
gaqreboda. yovel SemTxvevaSi, vidre ar "ecodineboda", ra ubedureba
trialebda mis Tavs, verc colis dasjas moTxovda vinme da verc sakuTari
Rirsebis dacvas, Torem, saamisod, rasakvirvelia, is xistariani danac
ikmarebda, xSiri lesvisgan galeuli, sales qvasTan erTad rom ekida
qamarze. magram, etyoba, marTla Tavisi dro aqvs yvelafers arc adre
varga da arc gvian dahkravs Jami da mTeli Seni arsebiT igrZnob (ginda
Wkuasusti iyavi da ginda WkuiT gatenili), amisTvis xar saerTod gaCenili
amqveyanaze, es gevaleba, es aris Seni erTaderTi movaleoba, rac SeiZleba
magrad CabRujo danis tari, rac SeiZleba Ronivrad daawve, rac SeiZleba
Rrmad SeaRwio, danis meSveobiT, saZulveli adamianis arsebaSi, danis wveriT
miswvde mis mTavar suls da netarebiT igrZno, rogor SemogaSxefebs pirRia
Wriloba cxelsa da alisfer sisxls, rogor dagsvris im sisxliT
Tavfexianad... magram iqamde, vidre amis droc movidoda, cocxlad
eWmevineboda amazrzenad avxorcul Cvenebebs da yvelaze metad mainc imis
warmodgena zaravda, misi ori wlis Svilic rom uyurebda am sibinZures, am
sibinZureSi izrdeboda Tavidanve, gaCenis dRidan... "xeli rom ar SeuSalos,
albaT godorSi svams dedamisio" fiqrobda sinamdvileSi dabrunebuli,
kombals dabjenili, garinduli, olimpodan gamoZevebuli RmerTiviT. xolo,
misi naSieri (Tuki misi naSieri iyo) mSvenivrad grZnobda Tavs godorSi da,
rogorc TviTonve amtkicebda mere, ukve veterani, gansakuTrebiT ki,
Rvinonaylapi, yovelTvis didi interesiT uTvalTvalebda dedisa da misi
sayvarlis alerss godris WuWrutanebidan da, misda uneburad, ubzikdeboda
kidec...
mezoblebi rom Semocvivdnen Wkuasusti mwyemsis qoxSi, is jer kidev
cocxali iyo. koWebamde idga adamianis sisxli. yovel SemTxvevaSi, aqa-iqaRa
moCanda miwis oRroCoRro iataki. misi coli karTan egdo, pirqve, Tumca, ise
daesaxiCrebina uTvalav Wrilobas, mainc gagiWirdebodaT cnoba. win
gawvdili xelebiT, ratomRac, "uradnikis" yabalaxi CaebRuja: an gaqceulma
"uradnikma" Seatova, an mkvdarmac ar dauTmo qmars, rogorc misi kaiqalobis
mamxilebeli sabuTi. Wkuasust mwyemss muceli gamoefatra, samuraiviT, da
sakuTar SiganSi ijda, zurgiT kedels miyrdnobili. Sigans alag lurjad,
alag mwvaned gadahkravda lorwovani sinaTle, ibuSteboda, italReboda da
uxsenebeliviT, irgvliv uvlida patrons. bavSvi godorSi fxakunobda.
nanaxiTa da gancdiliT aRgznebuli, xan erTi WuWrutanidan gamoaSuqebda
foladisfrad aelvebul Tvals, xan meoredan. Wkuasustma mwyemsma sisxliani
dana godrisken gaiSvira da Zlivsgasagonad Tqva: "im biWis mokvla
damaviwyda da Tqven mokaliT, madlia, magisgan kaci mainc aRar gamovao".
mezoblebs, rasakvirvelia, biWi ar mouklavT da verc moklavdnen, gindac
guliT sdomebodaT imis sikvdili. ruseTis imperiis ukana xvrelidan male
saqarTvelos axali saxeoba unda dabadebuliyo da is biWic im
saqarTvelosTvis yavda gankuTvnili gangebas. im saqarTveloSi unda
gamoeCina godorSi SeZenili midrekilebebi. tyuilad eSinoda sisxlSi
mcuravi mSoblebisac da misi sacodaobiT aviSviSebuli mezoblebisac.
drois pirmSo gaxldaT, Tanac gamorCeuli, iolad veravin xelyofda mis
sicocxles. piriqiT, mas unda daedo saTave sruliad axali modgmisTvis,
romelic TviTonve Tu amoWamda sakuTar Tavs, Torem sxva araviTari Zala ar
moiZebneboda bunebaSi misi momrevi. yovel SemTxvevaSi, godris kacs
raJden kaSels rogorc momavalSi moixsenieboda mis saxelze gacemul
nebismier sabuTSi arc im wuTas da arc axlo momavalSi araviTari
safrTxe ar emuqreboda. jer Tavad ruseTs unda damuqreboda safrTxe, anu,
erTxel kidev unda moemkvdarunebina Tavi, suleli msoflios
gasabriyveblad, raTa ufro Zlieri da Seupovari aRmsdgariyo "mkvdreTiT".
iqamde, erTmaneTs unda dareodnen partiebad dayofili, magram Tanamoazre
da Tanamesangre fanatikosebi da SinaomSi gaerkviaT, romeli maTgani
moaxerxebda Zveli, imperiuli miznebisa da zraxvebis ukeT SeniRbvasac da
SeniRbulis ukeT aRsrulebasac momavalSi. "aris aseTi partiao"
daiyvirebda lenini SeTqmulTa erT-erT morig Tavyrilobaze da momavali
saqarTvelos bedic TavisTavad gadawydeboda. aqac maSinve momravldebodnen
da afutfutdebodnen social-demokratebi, igive bolSevikebi da igive
menSevikebi, da qarTvelTa gadamrCeneli noec maSinve moimarjvebda
SalaSinsa da xeleCos, viTom, axali kidobnis Sesakowiweblad, sinamdvileSi
ki, istoriis CayviTlebul foliantebze saqarTvelos danatovari nebismieri
kvalis mosaspobad. pirvel rigSi, ilia WavWavaZes daeZgereboda, moCxubari
mamaliviT, da uwindeli saqarTvelos neStis Zlivs mogrovil nawilebs
daayrevinebda xelidan, viTom, me ufro mekuTvnis, me ufro mexerxeba ConCxis
awyoba da ybadaRebuli bibliis mixedviTac, qveyanas jer noe unda
moevlinos da mere vnaxoT, dagvWirdeba Tu ara saerTod ilia
winaswarmetyvelio. ase rom, yvelafers ajobebda, droulad amoeyvanaT
bavSvi godridan Wkuasusti mwyemsis mezoblebs, magram marto im dRes ki ara,
saerTod ver SesZles iqidan misi amoyvana niangis wiwiliviT ebRauWeboda
godris gamxmar kedlebs jer kidev ToTo klanWebiT da umal mokvdeboda,
vidre daTmobda Tavis yvelaze saimedo TavSesafars, romelmac erTxel ukve
gadaarCina mamis xeliT sikvdils. bolos, raki verc muqaram gaWra da verc
dayvavebam, godrianad waiyvana Sin vinme kesariam, bedisgan daCagrulma da
uSvilZirod gadagebulma qalma, TviTnakeTi TojiniT rom TamaSobda
dedobanas aqamde, qmrisuCumra. sulo codvilo da, Wkuasusti mwyemsis qoxSi
datrialebuli ubedureba, gulis siRrmeSi, gauxarda kidec erTbaSad
daoblebuli da galokili TiTiviT cariel-tariela bavSvi RvTis wyalobad
CaTvala ratomRac, im mxurvale, im gaunelebeli locva-vedrebisTvis,
uromlisodac lukmas ar Caidebda pirSi da Tavs ar dadebda baliSze.
viSviloTo, Seexvewa qmars da qmarmac ver uTxra uari, Seecoda
dedobaganucdeli meuRle, Tumca, meuRlisgan gansxvavebiT, naklebad
axarebda es ambavi. piriqiT, guli cuds ugrZnobda, vaiTu, TavSi sacemad
gamixados saqme mkvleli mamisa da unamuso dedis naSiermao... marTalic
aRmoCnda. magram kesariam, avad Tu kargad, mainc moaswro Tavisi yvelaze
sanukvari ocnebis aRsruleba, deduri mzrunvelobis gamovlena. rogorc ki
marto darCnen, qmars morcxvad gauRima, sakinZe swrafad Seixsna, godors
gadaemxo da ukve sakmaod moboSebuli, lurji ZarRvebiT daserili ZuZu
gaubedavad SesTavaza Svilobils. Svilobili ki, gaSmagebuli daewafa
dedobilis "mokrZalebul ZRvens", an kesariam da an misma qmarma ra icoda,
Torem, zustad ise, rogorc grZelulvaSa da kisermokle "uradniki"
ewafeboda xolme dedamisis ZuZus. gaSmagebuli kbenda, loRnida, wuwnida da
Tan orive xeliT zelda, comiviT. "amas deda ki ara, qali sdomebiao"
calybad gaixumra kesarias qmarma. cota ar iyos, Semcbarma kesariam
gulgareT gaicina, magram sicilzec Seetyo, ase fiqrobda TviTonac...
II
liza, liziko, sada xar gogo! daiZaxa taso Zalom.
raJdeni saswrafod moSorda lizikos da naWris savarZels daubrunda,
saidanac eswuTia wamomdgariyo, xolo, wamodgomamde, romeliRac didi
mtacebeli cxoveliviT, viTom sxvaTaSoris, viTom Tvlemamoreuli
uTvalTvalebda flostebSi fexwayrilsa da SiSvel tanze sarafangadacmul
rZals, romelic yavas iduRebda gazquraze da, rasakvirvelia, grZnobda
mamamTilis daJinebul mzeras, rac, cota ar iyos, abnevda da akvirvebda,
radgan arasodes ganecada msgavsi ram mamamTilTan dakavSirebiT, Tumca,
mSvenivrad icoda, "mTlad gulgrili"ar iyo mamamTili mis mimarT da gulis
siRrmeSi eamayeboda kidec, roca Suriani dobilebi aqeT-iqidan Casisinebdnen
yurSi, Svilze ufro, mgoni, mama gearSiyebao, oRond, es msubuqi,
zedapiruli, ase vTqvaT, nebadarTuli da, mxolod da mxolod, urTierT
simpaTiis gamomxatveli flirti, upirveles yovlisa, sakuTari Tavisadmi
pativiscemis grZnobas uCenda da sakuTar SesaZleblobebSi arwmunebda
qalobamoaxloebul gogos, yovelSemTxvevaSi, saSiSsa da saCoTiros
verafers xedavda Tavad, magram am erTi wuTis win, marTla mtacebeli
cxovelivivT uCumrad rom mieparnen uknidan da gavarvarebuli peSvebi
mxrebze Camoawyves, cotas morCa, guli SeuRonda, wesierad verc mixvda uceb,
ra moxda, ra SeemTxva uCinari xafangis kari elvis uswrafesad daixura
da sruliad marto, sruliad daucveli aRmoCnda moulodnelad SekumSul
sivrceSi, mtvrisa da dampali ficris suniT gajerebul wyvdiadSi magram
taso Zalom rom dauZaxa saidanRac, ki ar gauxarda, uaresad dafrTxa,
imanac ar gaigoso, da aqa var, yavas viduRebo upasuxa rac SeiZleboda
swrafad, daeWvebis saSualeba rom ar mieca misTvis, arada, acaxcaxebul
xelSi carieli Jezve eWira, isic acaxcaxebuli, xolo, ukve wamoduRebuli
da yavisfrad afofrili siTxe SiSiniT aSreboda gazquris qaTqaTa
zedapirs...
ki ar viduReb, vRvri daazusta maSinve, viTom, Tqvens aq aryofnaSi,
sxva araferi momxdara ufro mniSvnelovanio.
Ria karSi taso Zalom Semoixeda. mkerdze Tixis qoTani miexutebina.
qoTnidan patara kaktuss amoeyo xorkliani Tavi.
es qoTani dagrCa, Tu aq toveb? hkiTxa lizikos.
vtoveb, taso Zalo, vtoveb ratomRac aRelda liziko da mxarze
CamoCaCuli bretelis gasworeba scada nikapiT, magram maSinve gadaifiqra.
naxeT, ra momivida gamoxeda mxarszemodan saqme mogimateT
moubodiSa gulwrfelad.
momikvdes Tavi Seicxada taso Zalom yava ro gindoda?!
ara uSavs, TbilisSi davlev, mainc Zalian cxela daamSvida
lizikom.
marTlac, Zalian cxeloda. mumliT gasqelebuli haeri udabnos silasaviT
italReboda irgvliv. sunTqva Wirda, magram mxolod aq ki ara, qviSxeTSi,
mTels saqarTveloSi. "ekipaJi mzad ariso" ezodan daiZaxa antonma.
raJdeni ki, isev savarZelSi ijda, mSvidi da uzrunveli, rogorc aqaurobis
baton-patrons Seefereboda, magram sinamdvileSi, lizikoze naklebi
Zalisxmeva rodi Wirdeboda garegnuli simSvidisa da uzrunvelobis
SesanarCuneblad. Tavis qebas kitris fasi aqvs, magram bevri ver gabedavda,
rac man es wuTia gabeda. gabeda da, rame Tu gaegeba saerTod qalisa,
gaumarTla kidec. vinc ar bedavs, arc Sampanurs miirTmevs, rogorc rusebs
uyvarT Tqma, xoda, erTi suli aqvs, rodis Caikoklozinebs pirs gambedaobiT
mopovebuli SampanuriT. esec male iqneba. aRdgoma da xvaleo. rac mTavaria,
veRaraferi daudgeba win. rasakvirvelia, eWvic ar epareboda, aucileblad
rom gaitanda Tavisas (axla ukve dabejiTebiT SeuZlia Tqvas, lizikoc
mxolod amas elodeboda misgan), magram mainc ar egona, ase uceb, ase
moulodnelad Tu eweoda sawadels... weRan, sruliad SemTxveviT, sul erTi
wamiT Sexedes erTmaneTs TvalebSi da mixvda, dayovneba aRar SeiZleboda.
aqve, axlave unda garkveuliyo, risi maqnisebi iyvnen, ras imsaxurebdnen
cxovrebisgan saerTod. mere araferi aRar axsovs. es mumli ki ar brunavda,
namdvili xanZari mZvinvarebda irgvliv da cecxlis daklaknil enebSi
zedized, ukvalod iferflebodnen mamaSvilobis, rZal-mamamTilobis, ufros-
umcrosobis da nebismieri adamianuri urTierTobis damadasturebeli
sabuTebi... aRaraferi aRar arsebobda, garda misi Jinisa, da imasac isRa
darCenoda, damoneboda sakuTar Jins... Tumca, wesierad TviTonac ar icoda,
ras sCadioda, radgan rasac sCadioda, gaugonari sigiJe da siTavxede iyo
misganac ki... magram, kacma rom Tqvas, ra Caidina amisTana?! mivida da Tavis
sakuTrebas daado xeli. ratomaa es saTakilo saqcieli?! gana lizikoc ukve
misi sakuTreba ar aris, iseve rogorc antoni, anda fefe, anda mamamisis
nabozvari taso, Tavis nabiWvrianad?! ki batono, liziko SeiZleba mTlad ar
iyos xelidan wasuli, magram bevrad ar gansxvavdeba dRevandeli
gogoSkebisgan. ufro iqiTaa, vidre aqeT. eweva kidec, svams kidec da, Sen xar
Cemi batoni... yovel SemTxvevaSi, mxurvale momxrea Tavisufali siyvarulisa
Tu siyvarulis Tavisuflebisa. am saqmeSi namdvili revolucioneria, ese igi,
ukve sakmao seqsualuri gamocdileba gaaCnia da albaT arc axlaa marto
antons miCerebuli. is ki ara, antonamdec moaswro raRac-raRaceebi... mokled,
magari gogoa, namdvilad Tanamedrove, da aseTi iyo yovelTvis. striptizoba
rom Semovida TbilisSi, antonis dabadebis dRes (warmoidgineT, sxvagan ras
izamda), pirveli eg avardeboda xolme magidaze da debili antoni yiraze
gadadioda, sxvam ar daiWiros Cemi gulisvardis nifxavio. xoda, axlac
Seunaxos namusi... mamakacuri alRo Tu ar atyuebs raJdens, liziko umal mis
sigiJes gaamarTlebs (mouwonebs), vidre gonierebas...
antoni da didyura grigola SedarebiT iolad moiSora. jer manqanis
garecxva daavala imaT, mere bargis Calageba manqanaSi. taso Zalo ki, ufro
Zneli mosaSorebeli aRmoCnda, pepelasaviT, yvelgan erTdroulad
dafarfatebda, ezoSic, aivanzec, oTaxebSic... magram, kacma rom Tqvas, ra
moaxlis saqmea, ras Caidens batoni sakuTar saxlSi?! imas gindac exila,
mainc ar daujerebda sakuTar Tvalebs da gindac daejerebina, Tavcocxali
ver gaamxelda, isev sakuTari interesebidan gamomdinare. mokle ena msaxuris
keTildReobis garantiaa. rac Seexeba Jeleznis, TavisTvis iwva gamakSi da
Tu ar dauZaxebdnen, arc gamoixedavda aqeTken. iman icis Tavis saqme. ase rom,
Tuki vinme aferxebda raJdens, isev liziko, oRond, Tavisi miukareblobiT ki
ara, piriqiT, usityvo, magram aSkara TanxmobiT. ara marto xvdeboda da ara
marto uwonebda mamamTils ganzraxvas, exmareboda kidec ganzraxvis
aRsrulebaSi, Tavad gvirgvini ganzraxvisa. arafriT ar moSorda gazquras,
idga da elodeboda, gnebavT, idga da aqezebda, gabedeo, da swored es
usityvo mipatiJeba aeWvebda raJdens, SantaJs xom ar miwyobso. dRevandeli
gogoebisgan yvelaferia mosalodneli da ukadriss Tu ar ikadreben, is unda
gagikvirdes kacs. magram lizikos sarafans landi gasdioda da raJdens
uWirda saRad azrovneba. axla ki, guli gaxeTqvaze aqvs, oRond, imitom ki
ara, es ra Cavidineo, piriqiT, bolomde rom ver miiyvana saqme (etyoba, mainc
ar eyo gambedaoba). imas dardobs, imas ganicdis, vai Tu, wamieri sisustis
gamomJRavneba aRmoCndes es lizikosTvis da, vai Tu, sZlios am wamier
sisusteso, axlos aRar gamikaroso... marTlac, xom SeiZleba gadaifiqros?!
SeiZleba, jer verc xvdeba, ra Caidina. xoda, male mixvdeba, ra codvaSi
dgams fexs... da mainc, da mainc, da mainc... raJdenis upasuxod datoveba gana
naklebi codvaa?! vera, ver gabedavs raJdenis gawbilebas. eSinia raJdenisa.
qmars rom uTxras?! qmars rom sTxovos Svela, damicavi mamaSenisgano?! ar
sTxovs. saamisod zedmetad amayia... da arc araferi sWirs saSveli. saSvelad
rom hqonoda saqme, "sveckis" ki ar gaubamda taso Zalos yavasa da
kaktusebze, fexebSi Cauvardeboda. axla iZulebulia, yvelas daumalos,
pirvel rigSi ki qmars. sxvaTaSoris, raJdens wesierad arc axsovs, ra
moxda, ase vTqvaT, "ra doneze" daSordnen erTmaneTs. ufro sworad, mxolod
is axsovs, rogor mivida da rogor Camoado mxarze xeli, SeiZleba,
mamaSviluradac... Zalian cxeloda (rogorc axla cxela) da aqauroba
mumliT iyo savse (rogorc axlaa), TiTqos cecxlis alSi idga. suli
ekvroda alis simxurvalisgan. rasakvirvelia, Tavs ar imarTlebs, arc
ganzraxvaze iRebs xels, magram viRac sxva rom warmarTavda mis Wkua-
gonebas, cxadia. komunisti ambobs amas da ara viRac morwmune, gnebavT,
crumorwmune. arc is moiqca kargad, gaTxovili qalis kvalobaze arafriT
ar moSorda gazquras, am gagania sicxeSi. maincdamainc, amas daudga win,
lamis dediSobila. is sarafani ginda gcmia, ginda ara. mumli kidev calke!
raJdeni ki ara, taso Zaloa gaSterebuli, dedis tola qali, msgavsic
araferi minaxavso, pirjvars iwers ganuwyvetliv. imas yvelafrisa eSinia,
magram, ra ici, eSmaks ar Zinavs... amerikelebisgan yvelaferia mosalodneli.
iqneb baqteriebs avrceleben?! ra, ar SeiZleba?! Tu ar ikadreben?! albaT
mumlis gansakuTrebuli saxeoba gamohyavT saamisod. marTlac, ucnauri
mumlia, msxvili, dondlo, wyliani... avadmyofuri. mumli-raketa.
baqteriomzidi. Cveneburi bevrad ufro wvrilia da mouxelTebeli. mumlma
auria amasac goneba. yvelgan mumli yria, baliSzec, razec Tavi gvidevs, da
purzec, rasac vWamT. sasunTqi gzebica da saylapavi milic okupirebulia.
Sxami (haerTan erTad) Seuferxeblad Caedineba ganwirulTa SigneulSi.
yvelani mumlis webovan mtverSi arian amoganglulni... aman mxarze xeli
Camoado mxolod, is ki, giJiviT moutrialda da taso Zalo rom ar
gamoCeniliyo droze, albaT cocxlad SeWamda. erTi piroba, daibna kidec
raJdeni, uceb ver gaarkvia, TviTon daesxa Tu mas daesxnen Tavs. misma Svilma
jer ar icis, vis xelSia Cavardnili. gaigebs ki rodisme?! ara gvgonia.
imedia, qmarTan ufro TavdaWerilia. rac sayvarlebs moswonT, is qmrebs
aRizianebT. ukve icis albaT, ra bedauric yavs. am qveynisa araferi gaegeba.
wignSia TavCarguli, rogorc viri TofrakSi. magram viri qersa Wams,
Svrias, is ki arafers... tyuilebs, zRaprebs... dedamisma maTxovrobiT
daiwyo, is ki, maTxovrobiT daamTavrebs. wignis amara, Sors ver wava dRes
kaci. raJdens rame rom mouvides (avad gaxdes, moxsnan, daiWiron, anda, misi
winaprebis msgavsad, isic quCaSi moklas vinmem), erTi dRe ver gaitanen Tavs,
marTla gamaTxovrdebian. magram antoni mainc nametania. colsac mama unaxavs
da saerTodac, simarTle Tu gindaT, raJdenis saxelsa da gavlenas gayvnen
colad da ara raJdenis vaJis kokora ulvaSebs. ulvaSi arc amosdis, mgoni.
amitom, Svilis colze iseTive uflebebi unda hqondes raJdens, rogoric
sakuTarze aqvs. ase ar aris?! tarani TvliTaa. xoda, antonic erTi tarania
mxolod. ise moiqceva, rogorc mamasa da cols endomeba. vin icis, madlobac
Tqvas, Tuki am saqmeSic miexmareba mama. yovel SemTxvevaSi, "erTTviani
izolaciis" Semdeg, usityvo morCilebisa da usazRvro madlierebis meti,
veraferi amoikiTxa mis TvalebSi. weRandelsac Tu gaviTvaliswinebT, etyoba,
saerTod aseTia guSindel meamboxeTa guneba-ganwyobileba. Zalianac kargi.
mamis manqanis danaxva ise gauxarda, TiTqos qajeTis cixidan unda daexsna
mamamiss. TviTonac awveboda eleqtro-WiSkars, ufro male gaiRoso.
Taflobis Tvis gatarebac gauWirda umamod. yurebamde gawiTlda
sixarulisgan, SeiZleba sircxvilisganac. mamis zurgs ukan miRebuli
siamtkbilobisa Sercxva da im siamtkbilobisTvis ufro mamis madlieria,
vidre colisa. es unda raJdensac. mamaZaRli! ratom maSin ar wiTldeboda da
ratom maSin ar rcxvenoda, fexiT rom upirebdnen dakidebas mamamiss misi
TanamebrZolebi?! arada, mitingic ver gamarTes uraJdenod. isev raJdeni
patronobdaT. mTeli dRe mzesumziras aknawunebdnen mTavrobis sasaxlis
kibeze miyrilebi, RamRamobiT ki, saZile tomrebSi uZvrebodnen erTmaneTs. es
egonaT Tavisufleba da damoukidebloba... jer kidev sakiTxavia, vin vis
dakidebs, raze da riTi, magram bevri ram raJdenis bralicaa. ver moicala
Svilis gasawvrTnelad. qals miando es saqme da Sedegmac ar daayovna.
qalaCuna. wignSi emaleba cxovrebas. liziko ufro vaJkacuria da
cxovrebasac ufro uwyobs fexs: dausxam, dalevs. miawvdi, mowevs.
daurideblad Semogabolebs saxeSi. egaa rom, saferfles ar xmarobs. ufro
sworad, yvelafers xmarobs saferfled, racki xelSi moxvdeba, koka-kolis
boTlis xufsac, asanTis cariel kolofsac, ZabriviT daxveul qaRaldsac,
yvelafers, garda saferflisa, da, CvenSi rom vTqvaT, amasac cxovrebam
miaCvia. aseTebi arian yvelani, bunebiT mawanwalebi, usaxlkaroni... Cacmisa ar
iyos! amas Cacma hqvia?! bretelis gasworebac ezarebaT. tansacmeli
sasircxvos dasafaravad moigona adamianma da ara kidev ufro gamosaCenad...
megobroba megobrobad, magram qals mainc meti morideba marTebs mamakacisa,
gindac, mamamTilad ekuTvnodes... mis qmars ki wigni ver gaagdebines xelidan.
es weria im wignebSi?! mTeli bavSvoba Tavze sabanwafarebulma gaatara,
SeTqmuliviT. jibis fanris Suqze kiTxulobda giJi nikolozis wignebs. misi
tolebi tye-Rres iyvnen modebulni... maT Soris, lizikoc... is ki, WaWanaWam
indauriviT daborialobda oTaxebSi. ager naxavT, bebiamisiviT, egec
narkomani Tu ar gaxdeba bolos (ukve Tu ar gamxdara). iqneb arc aris
kaSeli?! quCidan ahyva albaT dedamiss. dedamisi quCidan moiyvana kniaJna
qeTusiam. yvelaferi mosalodnelia imisgan. zedmetad gulCvili da zedmetad
damTmobi qali gaxlavT. veravis veraferze ver eubneba uars. maSin xom, miT
ufro ver eubneboda albaT... samagierod, Zneli mosaSorebelia. ver
moiSoreb, bavSvobaSi gakeTebuli sviringiviT. unda aTrio mTeli cxovreba.
arada, rogori saTrevia?! televizors uyurebs tiris, aivanze Citebs
sakenks uyris tiris, auTavebs tiris, sayvedurs etyvi da, kidev ufro
uaresad atirdeba, gaskdeba tiriliT. samagierod, dedamTili wamSi mokla,
CitiviT. SeiZleba, ukve fexmZimed rom iyo viRacisgan, kniaJna qeTusiamac
imitom SerTo Svils ZalaTi, qmrisgan damcirebulma, Svili daamcira, Svils
gadauxada... viTom, esec metia TqvenTviso, godris gagdebulebisTviso... Tavis
TavadiSvilobas amadlida Svils, raki mamamiss, marTlac godris gagdebuls,
oflian fexsaxvevs urecxavda iZulebiT. magram mainc gakaSelda bolos,
imanac TviTmkvlelobiT daamTavra cxovreba, kaSelebis sxva rZlebiviT,
Tuki, rasakvirvelia, fefem ar SeuSxapuna momakvdinebeli doza. pirveli
morfinisti qali gaxldaT mTels sabWoTa kavSirSi. saxelmwifo amaragebda
wamliT, ufasebda mamamTilisa da qmris damsaxurebas da amkevinebda imaT
moweul yanas. ra icoda da gindac scodnoda, raSi ainteresebda
saxelmwifos, Tu ra araadamianuri siZulviliT sZulda mis pirvel
morfinist qals Tavisianebi, mamamTilic, qmaric, Svilic... saerTod kaSelebi!
marTla ki ar Seecoda samaTxovrod xelgaSverili oboli, koWebze Seatyo,
swored is rom gamoadgeboda amxanagad Tavisianebis winaaRmdeg wamowyebul
omSi. fe-fe. fe-fe. fe-fe. sul misi saxeli ekera pirze. nemssac mxolod
imas akeTebinebda da, mTlad rom gadacda Wkuidan, mxolod imis xaTriT
"akeTebda" fisi-fisisac da Wupa-Wupasac. fe-fe, fe-fe, fe-fe, CagvimateT
Tbili wyali, CagvimateT Tbili wyali... fefe taStSi rezinis Tojinas
ugdebda da bavSviviT abanavebda, rasakvirvelia, arc mTlad uangarod.
kaSelebis saxlis diasaxlisobas iyo albaT Sepirebuli da ausrula kidec.
umwifarsa da ugnur Svils jer ZaliT gaabaxebina, vin icis, sad ar naTrevi
Zukna, mere ki, aseve ZaliT, kanonier Tanamecxedred dauskupa gverdiT.
"icode, Cemi fexiT mival, komkavSiria Tu rac ari, da sul kinwiskvriT
gamovagdebineb Sens Tavs iqidano". raJdensac ra eqna, samudamod xom ar
daiRupavda Tavs morfinisti dedisa da mawanwala colis gulisTvis?!
yvelaferi winaswar hqondaT imaT gaTvlil-gaTvaliswinebuli, ukanasknel
wvrilmanamde, raJdenis gulubryvilobis CaTvliT. rom egona, moxerxebulad
mivimwyvdie bnel kuTxeSio, imas Turme, sadedamTilos xeliT Sedgenil
instruqciaSi ewera, rogor mimwyvdeuliyo bnel kuTxeebSi da rogor daeTmo
"ufrosi ZamikosTvis" yvelaferi. ase da amgvarad, "da-Zmuri siyvaruliT"
daorsulebuli "sabralo oboli" jer rZlis, mere dedis, mere ki,
diasaxlisis uflebebiT aRiWurva da samudamod damkvidrda kaSelebis
ojaxSi. magram mis Svils namdvilad araferi scxia kaSelebisa da esec
ufro raJdenis gulkeTilobis bralia, vidre fefes siveragisa. piriqiT, es
danaSauli ki ara, damsaxurebaa fefesi. esec gaTvaliswinebuli iyo rZal-
dedamTils Soris dadebul xelSekrulebaSi deda vutiroT kaSelebso,
gugulis kvercxi CavudoT budeSio, Signidan gavtexoT cixeo... magram jer
vnaxoT, vin izeimebs bolos. yovelSemTxvevaSi, raJdens srulebiTac ar
enaRvleba Svilis Rirseba, miT ufro, misi mamakacuri pativmoyvareoba. ratom
da, imitom. mainc ise moiqceva, rogorc lizikos endomeba. lizikos ki is
unda, rac raJdens. amaze ori azri ar arsebobs. da rac mTavaria, raJdeni is
sulswrafi, dedakacis suniT tvindabnelebuli ymawvili aRar aris,
dedamisma rom daixvia TiTze yaWis ZafiviT. ase rom, saWiro Tu Seiqna, jer
kidev SeiZleba imis garkveva, rac Tavis droze ar garkveula, mizezTa
sxvaTa da sxvaTa gamo. anu, srulebiTac ar gaukvirdeba raJdens, Tuki, erT
mSvenier dRes, swori aRmoCndeba misi varaudi. ese igi, sinamdvileSic
dedamTils gadayolili, dedamTilze mzrunveli da dedamTilis
mosiyvarule rZali ki ar aRmoCndeba fefe, aramed Cveulebrivi mkvleli.
marTalia, mis dedamTils nemsis gasakeTebeli adgilic aRar hqonda
darCenili, aRarc enis qveS da aRarc Tvalis gugaze, da, kacma rom Tqvas,
madlic iyo misi sikvdili, magram sayvarelma da saamayo rZalma uazro da
zedmeti tanjvisgan ki ar gaanTavisufla igi, risi mitevebac kidev SeiZleba,
aramed Tavad gainTavisufla sadedamTilo taxti cocxlad dampali
dedabris mZorisgan... aseTia raJdenis varaudi. magram jer namdvilad ar
scalia amis gasarkvevad. Tumca, mosalodnelia, droze adre gaxdes
gadasaxedi kaSelebis saojaxo arqivi, Tuki fefe bolomde ar daudgeba
qmars gverdSi. kaSelebis qalic kaSelia. unda Tu ar unda, moswons Tu ar
moswons, Tanaxmaa Tu ara Tavad... kaSeloba ki, ara marto yvelafris atanas,
yvelafris Cadenasac gulisxmobs. kaSeloba mZime tvirTia, udidesi
pasuxismgeblobaa kacobriobis naTeli momavlis winaSe... dalxinebuli
cxovreba usisxlod ar moipoveba, sisxls ki, kaSelebi Rvrian ZiriTadad,
rogorc sxvisas, ise sakuTars. wignsa da TeatrSi Tavis mokvlac advilia da
sxvisic, magram cxovrebaSi amasac gansakuTrebuli niWi Wirdeba. yvela ver
SeZlebs. kaSelebma SeZles. yvela maTgans hyavs kaci (xalxi) mokluli
(daxocili) da arcerTi maTgani ar momkvdara sakuTari sikvdiliT, TavianTi
qalebis CaTvliT. raJdenic, rasakvirvelia, Rirseuli STamomavalia Tavisi
winaprebisa. rogorc qveyanaSi am bolo dros mimdinare procesebis
gaanalizeba gviCvenebs, yvelaferi SeiZleba ganmeordes: ocdaerTic,
ocdaoTxic, ocdaCvidmetic, ormocdaTerTmetic, ormocdaTeqvsmetic da ase
Semdeg... obieqturebi Tu viqnebiT, jer sinanuli adrea. dRevandeli
SemTxvevac amas adasturebs mxolod. jer axla iwyeba cxovreba. gnebavT,
cxovreba axal gamocdas gviwyobs da Tavi ar unda SevircxvinoT, Cveni
eSmakobiTa da gamWriaxobiT piri unda davaRebinoT mousyidvel gamomcdels.
davaRebinebT kidec. isemc mze maRla! mTavaria, moulodnelma warmatebam
Tavbru ar dagvaxvios da adre ar davmSviddeT. avwon-davwonoT,
gavaanalizoT yvelaferi. rasakvirvelia, arc provokaciaa gamoricxuli.
dedas ver endobi kaci. Svili rom Svilia, isic sveli saponiviT gisxlteba
wamdauwum xelidan... iqneb marTla ar aris misi Svili?! ara, ar SeiZleba.
gamoricxulia. marTalia, coli ZaliT Setena dedilom, magram is xom mainc
icis, TviTon sad Seetena Tavisi sulswrafobiT. mainc ar unda iaros kacma
qalis Wkuaze. ar daartya, codoa, jer pataraa, sustia... ras hqvia, sustia!
ras hqvia, codoa! ratom unda iyos misi Svili susti da sacodavi?! aba,
riRasTvis CaixrCvnen kaSelebi sisxlis morevSi?! riRasTvis klavdnen da
ekvlevinebodnen ZaRlsa da mamaZaRls?! raJdeni amoiyris yvelas javrs...
yvelas erTad gauswordeba maTi saxeliT... colsac, Svilsac, rZalsac... rac
Seexeba rZals, gaTavebulia imis saqme. TbilisSi ufro advili iqneba masTan
ganmartoveba. fefem ki uyuros, ramdenic unda, vidre ar mobezrdeba... axia
imaze yvelaferi. Tavs daabralos. Tavidanve unda scodnoda, sad midioda,
Tanac, akrZaluli gziT. da isic unda gaeTvaliswinebina, sxvebsac rom
siamovnebT da masze aranakleb exerxebaT bnel kuTxeebSi mimwyvdeva. Tu
kaSelebTan apirebs darCenas, esec unda Caylapos, anda, daemSvidobos
yvelafers, rac kaSelobiT moupovebia: diasaxlisobasac, colobasac,
rZlobasac, dedobasac, sul axlaxan mimatebul dedamTilobasac da
orTaWalis izolatorisken, maaaar-SSS! dedamTilis mkvlelobisTvis
(usvindiso!), Zalauflebis xelSi Cagdebis mizniT (umaduri!). sad aris fefes
gasafuWebeli Zalaufleba! Zalauflebas veravis dauTmobs raJdeni, verc
cols, verc Svils, verc rZals... tyuilia. nuravis nu eqneba imedi. arada,
Zalaufleba yvelas uyvars, Tumca, yvelas rodi SeuZlia misi borotad
gamoyeneba. xolo, Tuki borotad ver gamoiyeneb, erTi Wkviani kacisa ar iyos,
maSin, rad ginda?! magram amas rom mixvde, jer Zalaufleba unda Caigdo,
rogorme, xelSi. amitomac eltvis yvela, Rirseulic da uRirsic, sustic da
Zlieric, mcodnec da uvicic, patiosanic da garewaric... adamiani
Zalauflebis maZiebeli cxovelia. rac Cvens Tvalwin axla xdeba, esec
ZalauflebisTvis brZolaa da meti araferi. rogorc ki raJdens dauwveba
liziko, maSinve Tavze daajdeba fefes. ki batono. magram lizikomac unda
icodes, raJdens rom ekuTvnian samiveni, TviTonac, antonic da fefec... jer
es aris da mere isini. totalitarul reJimSi icxovreben Tu demokratiulSi,
mainc raJdeni gadawyvets yvelafers da imasac vnaxavT, vin vis dakidebs
rusTavelis Wadarze fexiT... mwifes esrodnen, mkvaxe cviodao. liziko,
bolos da bolos, fefes problemaa, samzareuloSi Caberebuli colisa da
ara xelisuflis. raJdens mama-papis sisxliTa aqvs xelisufleba mopovebuli
da iolad ver Seeleva, saerTod ar Seeleva, SesaZlebeli rom iyos. piriqiT,
yvelafers ikadrebs, yvelaferze wava, kidev ufro rom ganimtkicos da
gaixangrZlivos... rogor ggoniaT, universitetis ezoSi, mTeli qveynis
dasanaxad, imitom dawva partbileTi, marTla rom Seecvala
msoflmxedveloba?! anda, imitom moinaTla, RmerTi rom iwama uceb?! araviTar
SemTxvevaSi. am ori uwmindesi aqtiT, kremaciiTa da naTlobiT, sakuTari
xelisufleba ganimtkica mxolod aTasobiT da aTasobiT axalgazrdis
suli ixsna, rogorc usafuZvlo siZulvilisgan, iseve brma rwmenisgan...
usafuZvlo siZulvili da brma rwmena aiZulebs axalgazrdas, quCaSi
gamovides da xeli mouReros xelisufals. magram raJdeni araviTar
SemTxvevaSi aRar dauSvebs amas. ucxoeTSic amitom ar gauSva Svili da
rZali, marTla ar ifiqron, nebaze varT miSvebulnio. qviSxeTSi ukra orives
Tavi, mama-papur cixeSi, radgan aq Wirdeba isini da Tanac swored aseTebi
meryevebi, moRalateni, misi xelis Semyureni da mis imedzeRa darCenilni...
Zalauflebis gareSe gind yofilxar, gind ara. mxolod Zalauflebam misca
raJdens SesaZlebloba, jer gverdiT daeyenebina, mere moeToka, mere ki, Tavis
Wkuaze moeqcia Svilic da rZalic, rac arc ise cotaa CvenisTana patara
qveynisTvis. rogorc ar unda ewyinos elizbars, lizikoc ukve kaSelia,
kaSelebs ekuTvnis, da esec mxolod imas adasturebs, gamosaCenic rom ar
aris mwerluri dideba xelisuflebis gverdiT. ufro naTlad rom vTqvaT,
visac xelisufleba aqvs, imis xelSia mwerlis bedic da ara marto bedi,
aramed Svilic. rasac elizbari Tavis wignebSi wers, cotas Tu esmis, magram
aravis Wirdeba. xolo, raJdenis cxovrebis wesi TiTqmis yvelas erTnairad
akmayofilebs, yovelSemTxvevaSi, ukmayofilonic amjobineben kmayofilebad
warmoaCinon Tavi. liziko, rasakvirvelia, yovelTvis aRelvebda raJdens,
Zilic bevrjer gastydomia da Zalianac datanjula imis dabuStuli
tuCebisa da SeSupebuli ZuZusTavebis gaxsenebaze, magram es sxvaa, ufro
swored, es ar aris mTavari, amas iolad moevleba, es arc misi ojaxisTvisaa
saxifaTo da, miT ufro, arc qveynisTvis. qveynisTvisac da ojaxisTvisac
SekiTxvaa saxifaTo, swored im tuCebdabuStulma, ZuZusTavebSeSupebulma
gogom rom dausva am aTiode wlis win, viTom sxvaTaSoris "marTla
kaciWamia iyo antonis babua?" xoda, Tuki xelisuflebis SenarCuneba
gsurT, pirvel rigSi, SekiTxvis geSinodeT, bavSvis piridan amosuli
suleluri SekiTxvisa. bavSvi sazareli iaraRia, Tuki aradaniSnulebisamebr
gamoiyeneben. bavSvis naTqvamze icinian. sicili ki, nebismier xelisuflebas
aryevs da nebismier avtoritets ayenebs Crdils. amitomac "ar aniWeben"
gansakuTrebul yuradRebas, yvelanairad aqarwyleben (rac kidev ufro
sacnaurs xdis masSi Cabudebul azrs), miT ufro, Tuki bavSvis SekiTxva
xelisuflebis warmomadgenels exeba, ris merec, TavisTavad dgeba
xelisuflebaSi misi yofna-aryofnis sakiTxi. da es yvelaze ukeT im gvelaZua
ufrosebma ician, amgvar SekiTxvebs rom aswavlian da azepirebineben
Sinaganad jer kidev sufTa, jer kidev gulubryvilo bavSvs. ai, ras unda
moeRos bolo, erTxel da samudamod, marTla Tu gvinda gadarCena orpira
mwerlebis qirqils cacxvebis xeivanSi da nebismieri bavSvis Sinagan
sisufTavesa da gulwrfelobas. ufrosebis vireSmakobasa da umcrosebis
sibeces... maTi Serwyma-SeuRleba gvaZlevs uazro msxverpls, ZiriTadad isev
dasaxiCrebuli, dadamblavebuli Tu sulac daxvretili bavSvis saxiT.
vireSmaka ufrosebs rom ar waeqezebinaT, romeli WkuaTmyofeli bavSvi
gaubedavda sabWoTa kavSirs TviTmfrinavis motacebas?! TavisTavad cxadia,
arc lizikos mouvidoda azrad antonis babuis gurmanuli midrekilebebis
garkveva, Tuki kaSelebis bliTa da "eniseliT" gasisinebuli kvimati pimeni,
viTom brZeni leonti, mofrangule diomide, naoficrali gobroni, marad
TuTunis kvamlSi danTqmuli mixako, anda sulac Cveni mZaxali, gulRrZo
elizbari ar ubiZgebdnen aqeTken. bavSvis gabriyveba advilia, magram mZime
danaSaulia. bavSvma SeiZleba pirdapiri mniSvnelobiT gaigos cuRluti
ufrosis naTqvami da samudamod daijeros, TiTqos raJden kaSelis mama,
ufrosi anton kaSeli, dana-CangliT miirTmevda, vTqvaT, mixeil
javaxiSvilisa Tu tician tabiZis xorcs... magram liziko ukve dasrulebuli
qalia da TviTon icis, vis daujeros da vis ara. arc arCevani SeSlia.
RmerTi-rjuli, Zala aravis dautanebia misTvis, Tavisi nebiT moeqca
"kaSelebis gavlenis sferoSi", anu, Segnebulad uaryo mSobeli, raki
veraferi gaugo imis iwilo-biwilos... aba, sxva ra aiZulebda, me Tqven
gekiTxebiT, ratom unda moqceuliyo ase? Tanac visTan! mamamTili xom igive
mamaa?! qmris mama Seni mamacaa, Senc Svili xar imis, visi Svilic Seni qmaria.
ase ar aris?! asea! xoda, frTxilad! magram Tuki antoni marTla ar aris
raJdenis Svili, maSin?! maSin, mainc frTxilad. eSmaks ar Zinavs. magram mainc
win, saboloo gamarjvebisken. arc iseTi sulelia fefe, erTi bozandara
gogoSkas gulisTvis erTbaSad gauSvas xelidan, rac kaSelebis wyalobiT
moupovebia wlebis manZilze. rogorcki marto darCeba raJdeni lizikosTan,
gaTavebulia imisi saqme. aqedan gamomdinare, Tundac mxolod Tavis
dazRvevis mizniT, qalbaton fefes "saqmec" daideba magidaze. amazea swored
naTqvami, gabmulxar, Cito, maxeSio. oi, rom icode, ra cudad gabmulxar.
Tumca, orivesTvis ase ajobebs. saerTo mamakaci ufro daaaxlovebT, ufro
sainteresoni gaxdebian erTmaneTisTvis. erTmaneTsac ukeT gaugeben da
ojaxzec ufro daedebaT guli. erTi ukeTesi rZali iqneba, meore ukeTesi
dedamTili. qalebs uyvarT TavianTi kacebis qalebi. yvelas eyvareba
erTmaneTi da kaSelebis ojaxi samagaliTo iqneba yvelasTvis. yvela
yvelasTvis da yvelaferi saerTo. meti ki araferia komunizmi! SiSi Seiqms
siyvarulsa. SiSi da mxolod SiSi. sxva yvelaferi tyuilia. SiSma Sekra es
qveyana. erTi patara kacis eSinoda yvelas. axla uSiSrebi gavxdiT da
gvetira kidec deda. jer sada xarT! unifxvo gogo gadmodgeba tribunaze da,
Zirs ruseTis imperiao. vin gapatiebs! erT godorSi Cagvtenian yvelas da,
ialbuzidan dagvagoreben, erTi Tqveni patronis dedaco... SiSi da morideba
ufrosisa! SiSi da morideba! rom SeeSinda, imitomac gauCerda weRan liziko.
ar egona, ar eloda. ver gamibedavso... me ukve damoukidebeli qali var da
nifxavs minda Cavicvam, minda arao. magram ver miarTves. Jezve gauvarda
xelidan... etyoba, marTlac, arc ise bevria ormocdaaTi weli. gindac,
ormocdaTormeti iyos... arc ise bevria, me da Cemma RmerTma...
raJdenma muSti gametebiT dairtya barZayze da, yovel SemTxvevisaTvis,
maSinve gaiRima, Tumca, ukve marto iyo. lizikos xma ezodan ismoda.
gankargulebebs iZleoda kaSelebis didi saxlis patara diasaxlisi. axali
kadri, Zvelis mesaflave. raRacas eubneboda didyura grigolas, fuls
utovebda albaT. aba, ra! amxela saxlis movla-patronoba advilia?! Tanac
dRes. is ki, didyura, Cveulebisamebr uarobda, magram bolos mainc aiRebda.
rac ekuTvnis, Tavcocxali ar daTmobs. mamaZaRli. kaSelebiTa aqvs zurgi da,
mgoni, TviTonac kaSelad asaRebs Tavs, rogorc Citma moutana raJdens
ambavi. iqneb marTla kaSelia?! ra gasakviria viTom, mamamiss marto saxlis
mosavlelad ki ara, gulis gadasayolebladac hyoloda aq taso Zalo?! ar
iqneboda axalgazrdobaSi cudi qali... giJi colis xelSi, janmrTeli
sofleli gogo sworedac rom miswrebaa, yvela damamSvidebel wamals sjobs.
ese igi, ra gamodis didyura grigola raJdenisaTvis? ra gamodis da, Zma.
Tundac, naxevarZma. rac mTavaria, mamiT erTni arian. raRaca marTla aqvs
kaSelebis, im SeCvenebuls. magaliTad, Zalauflebis siyvaruli. adgilobrivi
sabaJoc egaa da sagzao policiac. leibis qveS uRvedo avtomats inaxavs.
Tbilisidan axalcixemde, mTeli trasa sakontrolo zonebadaa dayofili
adgilobriv mglebs Soris. yvela gzispira sofels Tavisi wvlili udevs
qveynis daSla-daqucmacebaSi. mokled, yvelaferi isea, rogorc unda iyos,
rogorc gegmiTaa gaTvaliswinebuli. dRevandeli mgzavroba am
TvalsazrisiTac saintereso aRmoCnda raJdenisaTvis. roca geubnebian, sxvaa
da roca Seni TvaliT naxav sxva. me mgoni, cota zedmetic ki mosvliaT,
sul gauCexavT gzispira xeebi da qarsacavebi. am gzaze navali kacisTvis
cota Semawuxebelia moulodnelad gamocarielebuli sivrce. ase, patar-
patara zonebad dayofili qveyana samarTavadac advilia da saZarcvavadac.
midi da moixmare, Tu SegiZlia. elizbari raRaceebs xvdeba, magram mainc ver
ijerebs, gegmazomierad Tu keTdeba yvelaferi... caSi aris gadawyvetil-
SeTanxmebuli... eklesiis zarebsa da wiflis morebs ki ara, bebiis danatovar
qinZisTavs ver gadaitan sazRvarze, gansakuTrebuli nebarTvis gareSe...
aravize naklebi mglebi ar arian Cveni biWebi, gveleSaps ar Seepuebian.
Tundac, igive Cveni didyura grigola... CvenTan igrixeba ase, gasaTxovari
qaliviT, Torem, SuaRamisas, Saragzaze, sul sxva cxovelia... uRvedo
avtomats mklavze gadaiwvens mTvrali boziviT, kombinezonis sayelos
qeComde aiqaCavs da zurgiT mieyudeba mdinaris qars. Tuki vinme ubedurs aqeT
udevs gza, urCevnia namdvil mgels Cauvardes pirSi. didyura grigolac imis
xmals iqnevs, vis pursac Wams. axla ar ikiTxoT, vis purs Wams Cveni sagzao
policia da sabaJo. sxvaTaSoris, yvelaze ukeT axalgazrdebi moergnen
"axali yaidis" cxovrebas. rasakvirvelia, sxvebze ukeTesni, axlomxedvelni
da SorsmWvretelni. Tumca, TviTona varT mowmeni, Tavidan arc isini
ibrZodnen amisTvis. umravlesoba xaxamSrali darCa da Sors rom ar wavideT,
ager aris ori saukeTeso nimuSi gawbilebuli, gabiTurebuli
revolucionerisa... nefe-patarZali... jer kidev ar itexen ixtibars, xval ki,
SeiZleba, quCaSic aRar gauCerdnen erTmaneTs... yvelaze Zalian erTmaneTisa
rcxveniaT da Tu vinmes abraleben, erTmaneTs abraleben TavianT marcxs... es
sworad warmarTuli muSaobis Sedegia da amazec iTqmeba erTi-ori sityva
Tavis droze. am sulelebs egonaT, nebaze varT miSvebulnio da gaaCaRes
taSfanduri. magram biWi yvelafers xedavs zemodan da yvelaze mkacrad imaT
sjis, visac weli aRar mosdevT, magram guli mainc erCiT. imaT sindiszea es
mcocavi omic, didyura grigolas zar-zeimi... narkobiznesisa da
prostituciis arnaxuli ayvaveba... "lekianobisa" Tu "ymaTa syidvis"
xaverdovani sezoni... warsuls ki ar bardeba marTla, rogorc bavSvebs
vatyuebT skolaSi, naRverdaliviT exveva istoriuli gamocdilebis nacarSi,
maSinve rom gamoCxrikos biWma, rogorcki dasWirdeba. meomari xalxi varTo,
gaviZaxiT, da, marTlac, nebismier tilian qarTvels daedeba fasi, oRond, Sav
bazarze, rogorc sarecxis sodas, kbilis pastas, prezervativsa Tu Sav
pilpils... axla, xelisuflebisgan waxalisebuli da saxelmwifo rangSi
ayvanili qurdobac daumateT amas da TviTonve TqviT, ra daemarTeba samgzis
ukve monelebul qveyanas... marqsizmi qurdulma moralma daamarcxa mxolod.
ubnis rwmunebuls zed ar afurTxebdnen ubanSi, qurds ki ZaRlic ar uyefda.
biWmac uyura, uyura da airCia: beladebi Tavdayira gadmoyara
kvarcxlbekebidan, qurds ki yvela gza gauxsna, qveynis umaRlesi eSelonebis
CaTvliT. icis biWma Tavisi saqme! antoni ki icinis, udardelad, arxeinad.
siZe-batoni. xmadaboxebuli. dadarbaislebuli. Taflobis TviT dakacebul-
dabrZenebuli (isemc ra vuTxari!). verafers gaigebs da gindac gaigos, ar
daijerebs. ise, rom gaigos ukeTesi iqneba misTvis, fass daadebs Tavis wils.
magram, vTqvaT da marTla gaigos, maSin?! gamoricxulia. gamoricxulia,
amxanagebo... me maswavliT Cemi Svilis ambavs?! mainc, mainc, nu, ramenairad...
bolos da bolos, xom SeiZleba, Tavs veRar moerios liziko da ukiduresi
siaxlovis Jams wamoscdes loginSi?! amxela ambavSi gaexva da arc Tqvas! aba,
ratom akeTebs?! qmarsac ar gaagebinos?! aba, Tu gamoicnob, visTan SeiZleba
gRalatobde... qalebs uyvarT cecxlTan TamaSi. lizikosnair qalebs.
tyuilad ki ar amsgavsebs fefe kniaJna qeTusias. isic mTeli sicocxle
cecxls eTamaSeboda. magram liziko Tu ar ityvis, veravin gamoicnobs, miT
ufro, qmari. xolo, Tu ityvis, pirvel rigSi qmari ar daujerebs. yvelaze
metad swored qmars gauWirdeba amis dajereba. marTlac, rogori
dasajerebelia, erTi Tvis SerTuli coli sakuTar mamasTan gRalatobdes!
ara, TqmiT namdvilad ar ityvis, arc aseTi gulubryviloa, magram advili
SesaZlebelia, saWiroebis SemTxvevaSi, marTla wamoicdinos. qalisgan, miT
ufro, lizikosnair qalisgan yvelaferia mosalodneli. amitomac
vfrTxilobT Cvenc. SeiZleba, undodes da ar Caidinos, anda, piriqiT, ar
undodes da Caidinos, radgan misTvis is ki ar aris mTavari, ra unda an ra
ar unda, aramed sxvebs daumtkicos, imis Camdenica var, razec Tqven mxolod
ocnebobTo, razec suli migdiT, magram ver gagibedavTo...
raikomi da prefeqti,
defeqti plius defeqti,
magram am orma defeqtmac
ver moaxdina efeqti.
ase iyo axlac: "ufro did wyvdiadSi" gadavardnils, qmris zurgs ukan
galursuls, dedakacis wyeuli xorci ugrZnobda, gacilebiT didi ubedureba
uaxlovdeboda, aqamde gadatanil yvela ubedurebaze sazarelic da
Semzaravic da ara marto misi ojaxisTvis, aramed saerTod, mTeli adamis
modgmisTvis. amis mauwyebeli iyo albaT mumlis warRvnac. magram
konkretulad ra ubedureba iqneboda es ubedureba, amdenis mixvedra,
samwuxarod, ar SeeZlo. mobuzuli iwva qmris zurgs ukan da mkvdar daze
fiqrobda, dis damarxvis dRes ixsenebda, Tavidan bolomde, radgan sxva
araferi hqonda gasaxsenebeli, ufro mniSvnelovani, samgloviaroca da
sazeimoc, erTsa da imave dros. axlac iseve martivad da bunebrivad
eCveneboda samyaros aRsasruli, rogorc im gulqva dRes; axlac
darwmunebuli iyo (da rogorc maSin, axlac Zalian undoda, marTla ase
momxdariyo), erTs daiWeqebda dedamiwa da mtvrad iqceoda yvelaferi, mtvrad
ganibneodnen yvelani haerSi, mkvdrebic da cocxlebic... magram Zneli
saTqmelia, ufro tanjavda Tu ufro Svebas aniWebda amis warmodgena.
ubralod, tanjvac Sveba iyo misTvis, Sveba ki tanjva, da gansakuTrebiT
mas Semdeg, rac raJden kaSelis biografiaSi, marTlac mtvris namceciviT
umniSvnelo misi arseba samudamod CaibeWda, rogorc raJden kaSelisgan
gamovlenili namdvili komkavSiruli gulisxmierebisa da solidarobis
damadasturebeli faqti da ufesvo da uZiro, upatrono da upovari
lumpenproletari kaSelebis rZali gaxda...
axla, qmris zurgs amofarebuli, Tavis mkvdrebze fiqrobda da samives
fiqrSi uyrida Tavs, rogorc saerTo saflavSi. "me nu gamrevT am saqmeSi,
rac Cems Semdeg SegemTxvaT, me ar mexebao" civad ambobda saxegadaSlili
deda da cdilobda, rogorme, TviTonac Cateuliyo patara CemodanSi,
romelSic misi umcrosi qaliSvilis Tojinisxela gvamic Zlivs eteoda.
"cocxalma ikiTxos, Torem, mkvdars ra uWirs, daisvenao" ambobda mamamisi
da ris vaivaglaxiT icvamda xSiri recxvisgan dapataravebul batinkebs. erTi
wiTeli abreSumis sabani hqondaT da im sabnis pirSi gaaxvies dis gvami.
marTlac, TojinasaviT ido CemodanSi. TiTqos dasamarxad ki ar mihqondaT,
saCuqrad unda mierTmiaT viRacisTvis. yovel SemTxvevaSi, ase daamaxsovrda
fefes. mere Cemodani daketes da wavidnen, gauyvnen sakmaod damqancvelsa da
saxifaTo gzas. ramdenime tramvai gamoicvales da bolos erTvagonianma,
gansxvavebulma, gansakuTrebulma, miiyvanaT qalaqidan sakmaod moSorebul
sasaflaomde. vagonSi xalvaToba iyo da albaT yvelas TvalSi eCxireboda
maTi Cemodani. ase egona fefes. Cemodani mamas edo muxlebze, fefe ki mamis
gverdiT ijda, orive xeliT mamis mklavs CaWidebuli, rogorc wyalwaRebuli
xavss. SiSiT guli uskdeboda, ar gvkiTxos konduqtorma, ra gidevT mag
CemodanSio. konduqtori ar dainteresebula, ra edoT CemodanSi, magram
zedmeti bileTis aReba ki mosTxovaT, ramac mamamisi sabolood gamoiyvana
wonasworobidan. "ratom unda aviRo zedmeti bileTi, ra adgils es ikavebs,
an vis uSlis xelso" yviroda, TvalebgadaTeTrebuli, ybaacaxcaxebuli.
Tuki vinme ijda vagonSi, imaTken iyureboda. "uSlis Tu ar uSlis, bargi
bargiao" gajiutda konduqtoric. fefe ise Seepyro SiSs, aRaraferi
gaegeboda, gamwarebuli eCurCuleboda mamas yurSi, aiRe da aiRe bileTio,
magram mamas ar esmoda misi, konduqtorTan hqonda saqme codva-madli
aRara gaqvT, fulsa xarT yvelani erTnairad daxarbebulebio yrida
cofebs. fefe skamidan wamoxta, mamas Cemodani gamoglija da mTeli ZaliT
Caartya TavSi, ris Semdegac, araTu mamamisi gaCumda (gaiTiSa erTi-ori
wamiT), aramed konduqtoric daubrunda Tavis adgils SeiZleba, SeeSinda
fefesi, SeiZleba, Seecoda kidec es gaZvaltyavebuli mama-Svili da aRar
gamoiCina zedmeti principuloba...
araTu arCevs, aramed cnobs sakuTar saxes da ara marto cnobs, grZnobs
kidec, aTasnairad daiarebuls, dalilavebuls, dasiebuls... mokled,
Tbilisurad galaxuls, Tbilisuri sisastikiTa da daundoblobiT, magram,
Tqven warmoidgineT, mainc bednieria, oRond, imitom ki ara, saswaulad rom
gadaurCa sikvdils, romeliRac Ramis baris aqoTebul sapirfareSoSi,
aramed, nagvemsa da nawamebs, isev Tavis sayvarel qviSxeTSi rom hgonia Tavi
TiTqos qviSxeTs zemoT, saTibebSi wevs pirqve, moTibul balaxSi,
moTibuli balaxis suniT gabruebuli da, rac mTavaria, jer isev bavSvia,
patara biWi, jer arc lizikos icnobs da arc mamis mokvla dausaxavs
cxovrebis miznad. pirqve wevs da mSviddeba. Zroxam SeaSina es wuTia.
gzispira buCqebidan gamovida moulodnelad. ki ar gamovida, uzarmazari
Wreli RrubeliviT nela, Zaldautanebeli sizantiT gamoizlazna, erTbaSad
gaavso iqauroba uaRresad sakuTari, mxolod misTvis damaxasiaTebeli,
sasiamovnod Tbili, TiTqos xaoiani surneliT, auCqareblad gadaWra gza,
adgilze gaSeSebuli, enaCavardnili bavSvis (antonis) win da, sakuTar
surnelSi, rogorc gamWvirvale gvirabSi gamovlili, aseve auCqareblad,
nawil-nawil STainTqa, Caiwrita daburul buCqnarSi, oRond, axla ukve gzis
meore mxares...
ase iwyeba anton kaSelis maxsovroba, igive Segnebuli cxovreba, anu,
bolomde gaucnobierebeli da marad mzardi SiSi momavlisa, balaxis
bRujasaviT (balaxSi, rac yvelaze metad giyvarT, is SegiZliaT
igulisxmoT), mis cxvirwin rom konwialobs ganuwyvetliv, magram rogorc ar
unda aevsos piri nerwyviT, ver miwvdeba da rogorc ar unda auCqaros fexs,
verasodes daeweva... Wreli Zroxa ki, ase rom gauxeTqa guli patara antons,
cxovrebis mdore, magram saxifaTo da uwyveti dinebis gansaxierebaa da sxva
araferi. Tumca, anton kaSeli jer amdens ver xvdeba (sami wlisaa mxolod),
magram oci wlis merec amouxsnel gamocanad darCeba misTvis cxovreba,
radgan yoveli axali STabeWdileba, cxovrebisgan miRebuli, kidev ufro
gaumZafrebs, rogorc SiSnarev aRfrTovanebas, iseve, misgan TiTqos yovlad
warmoudgenel danaSaulis SegrZnebasac, xolo, yvela STabeWdileba erTad,
upirveles yovlisa, sakuTar SesaZleblobebSi daaeWvebs da sakuTar
sipataraves daanaxvebs... ase rom, oci wlis mere (ese igi, axla, dRes,
amJamad), araTu Tavis adgils ver miagno antonma cxovrebaSi, aramed ver
miagno Tavad cxovrebas, sadac albaT misTvisac aucileblad iqneboda
gaTvaliswinebuli, Tundac, sul umniSvnelo adgili, rogorc, vTqvaT, mis
Tvalwin mokluli ciyvisTvis, anda misgan gadarCenili matlisTvis... arada,
mokluli ciyviviT, isic viRacis (gindac, viRaceebis) xsovnaSiRa arsebobs
mxolod da misgan gadarCenili matliviT, isic morCilad asrulebs bunebis
wess, anu, freniT amTavrebs wina sami Taobis mier xoxviT gamovlil gzas.
gana marTla pepelasaviT ar gadmofrinda weRan Ramis baris sapirfareSos
sarkmlidan?! da aq rom gdia, saTibebSi (auzis kideze), esec erTgvari frenaa,
sakuTari umweobidan, sakuTari sibinZuridan amosvlis cdaa, Tundac
warmosaxvebsa da zmanebebSi. gaWuprebuli mamidan amofrenili pepela brmad
da alalbedze awydeba gauCinarebuli, gamqrali sinamdvilis xorklian
kedlebs, gauCinarebuls, ra Tqma unda, misi mizeziTac, misi, gnebavT,
sijiutis da, gnebavT, sibrmavis wyalobiTac da, CvenSi rom vTqvaT, meti arc
moeTxoveba erT Secdomas gadayolili qveynis Svils... misma winaprebma
imdenjer dauSves erTi da igive Secdoma, imdenjer Caylapes erTi da igive
ankesi, bolos mtersac yelSi amouvida maTi sibriyve, mobezrda maTTan
kukumalaobis TamaSi da saerTod amoSala isini saTvalavidan: maTi meocnebe
mefeebis ukanalebiT gadaxexil-gadacveTili taxti uremze daudo da, vin
icis, aqamde lpeba sankt-peterburgis romeliRac wyalCamdgar sardafSi... ai,
aseT sisaZagleebs esisineboda baliSze xativiT dasvenebuli da gveliviT
brZeni wigni bavSvobaSi da isic, mTeli bavSvoba, Tavze sabanwafarebuli,
jibis fanris Suqze kiTxulobda samSoblos nekrologs, nekrologebs,
magram wesierad ver wvdeboda samSoblos sikvdilis mizezs, ver aswrebda
garkvevas, ufro sworad, erTbaSad undoda Cawvdenoda simarTles da
Cqarobda, Relavda, radgan yovel wams SeiZleboda Semosuliyo mama
(daukakuneblad) da veRar moeswro gveliviT brZeni wignis damalva baliSis
qveS. "mamaSenma ar ginaxos es wignio" gansakuTrebulad afrTxilebda
yovelTvis biblioTekari nikolozi, magram ukve tyuilad eSinia nikolozs
mamamisis: dRes diliT, ara, guSin diliT, samzareulos culiT gaupo aman
Tavi sakuTar mamas. ase Tvlis TviTon, ase sjera, Tumca, arc miliciaSi
daujeres, sadac Tavisi fexiT gamocxadda danaSaulis asaRiareblad, da arc
duqanSi, sadac gamomZiebelma waiyvana misi saboloo, samudamo
ganTavisuflebis aRsaniSnavad. yovel SemTxvevaSi, Wupridan peplis amofrena,
upirveles yovlisa, matlis sikvdilis mauwyebelia. pepela suliviT unda
amoxdes matls, am SemTxvevaSi, Svili mamas, da ase unda damTavrdes
matlis miwieri arseboba, misi matloba... magram, ratomRac, nikolozze
naklebad, arc TviTon eSinia mamisa, Tumca, mSvenivrad icis, mkvdaria, mTeli
arsebiTac grZnobs imis sikvdils, da mainc, mainc ki ara, miT ufro, da am
mourCenel SiSs rom ar ahyves, isev wignSi miZvreba, mtverSi amogangluli
matliviT miiklakneba azrisgan daclil sityvebs Soris... amam ixalTaC imeC
ad iloc izob imeC airej siloc lavx afoy arite samam uT seRd...
sisinebs baliSze xativiT dasvenebuli wigni. mama saerTod ki ar uSlida
kiTxvas, aramed giJi nikolozis daobebuli wignebis wakiTxvas ukrZalavda
kategoriulad. is ki, mainc mweralTa saxlis nestiani biblioTekidan
ezideboda "akrZalul literaturas". nikolozs ramdenjerme unda gadaexvia
gazeTSi wigni, TvalSi rom ar moxvedroda vinmes, ris gamoc, amas kidev
ufro umZafrdeboda raRacis gagebis, raRacis moswrebis survili. bolos da
bolos, is mainc xom unda scodnoda, Seesabameboda Tu ara misTvis
gankuTvnil sasjels misgan Cadenili danaSauli, romelic, madloba RmerTs,
ukve moxdili sasjelis, anu, ocdasamwliani patimrobis ukanasknel dRes,
anu, guSin Caidina. sakuTari gambedaobiT amCatebuli, ezo-ezo, mokleebze
miiswrafis kaSelebis pirquSad pompezursa Tu pompezurad pirquSi
saxlisken. erTi suli aqvs, rodis gadaSlis wigns. vnaxoT erTi, amjerad
ras etyvis wigni. axlac iq aris, mSobliur garemoSi da celis xmac ki esmis,
sasiamovno, damamSvidebeli, martivi, magram Znelad misabaZi, miT ufro, mis
dReSi myofi kacisTvis gablantebuli sisxlic ver gadmoufurTxebia, ise
aqvs tuC-piri daseril-dasiebuli misi damfrTxali, galaxuli xorci isev
brmad, isev alalbedze, isev amaod daeZebs TavSesafars, mSvelels, mxsnels,
Tumca, es wuTia, dausxlta safrTxes, erTxel kidev iSva, amjerad safrTxis
saSodan da jer kidev ucxoa aqaurobisTvis, ucxoplaneteliviT, jer kidev
uWirs sinamdvilesTan dabruneba, gancdilisa da gadatanilis gacnobiereba,
da Tavisi xelmeored dabadebisa da saboloo ganTavisuflebis pirvel dRes
pirvelad ambobs (rasakvirvelia, gunebaSi) mis leqsikonSi ukve sakmaod
gacveTilsa da gaufasurebul sityvas: "meSinia". "meSinia. meSinia. meSinia"
imeorebs zedized, viRacis jibriT, raRacnairad aRgznebul-atacebuli,
gaalmasebuli, magram mainc safrTxis naSieri, safrTxis pirmSo, safrTxis
memkvidre da safrTxis gvar-jilagis gamgrZelebeli...
samagierod, celis xma axlovdeba, Zlierdeba damamSvidebeli,
sasiamovno, martivi da mainc Zneli misabaZi. tyuilad daitanjebi, sul
sxvanairi piris Rrua saWiro amgvari xmis gamosacemad. s da S enacvleba
erTmaneTs ganuwyvetliv... SsSsS... sSsSs... ori Tanxmovani... SsSsS... sSsSs...
verc enas imorCileb, verc tuCebs uyri Tavs. magram bednierebisgan mainc
geRimeba. auzis fskeridan, rogorc mwvaned molivlive saTibidan, TandaTan
amodian mTibavebi, jer mxrebamde, mere welamde, mere muxlamde... erTad,
erTxmad iqneven (Sens dasanaxad) mzeze alaplapebul celebs. iribad,
gverdulad, TiTqmis SeumCnevlad moiweven win (Sensken). raki mayurebeli
hyavT, ufro mondomebiT Sromoben. siamovnebT ucxo Tvali. ufro lamazad
iqneven cels, gansakuTrebulad, yvela wesis dacviTa da cota
gazviadebuladac. Tan erTmaneTs usworeben, aswavlian, dascinian
gaqalaqelebulebi, Tibvas gadaCveulebi TiTqos ki ar Sromoben,
TamaSoben; TiTqos zamTarSi pirutyvis gamosakvebad ki ar irjebian, aramed
kaSelebis erTi usaqmuri bavSvis cnobismoyvareobis dasakmayofileblad.
"piri gaisvele, bWou, mogvklavs mamaSeni" eubneba erT-erTi maTgani da
fesvianad moglejil marwyvs awvdis. TiTebi TiTqos Tixisa aqvs, sicxisagan
Tu siZvelisgan dabzaruli. marwyvis Reros ramdenime mowiTalo, alag
mkrTalad CaTeTrebuli da kenWiviT mkvrivi nayofi hkidia. samkauls ufro
hgavs, vidre xils. antoni gaubedavad cicqnis wina kbilebiT da veluri
sijansaRis mZafri gemo maSinve nerwyviT uvsebs pirs. celgamosmuli balaxi
uxmod wveba patimris TaviviT araTanabrad gadaxotril mindorze. moTibuli
balaxi celis piris moyvanilobas imeorebs TiTqos. SsSsS... sSsSs... erTi da
ori. erTi da ori. haeri Tivis suniT iJRinTeba. celgamosmuli balaxi ukve
Tivaa. Tivis suni aTrobs, abruebs da es jmuxi, CaqviTkirebuli mTibavebi
marTla miwidan amozrdili zRapruli gmirebi hgonia antons. arada, isinic
Cveulebrivad bedSemomwyrali, cxovrebisgan dabeCavebuli glexebi arian.
kidev uaresi fuZemoSlilni da glexobadakargulni... aravin da aravisni.
adgilobrivma "xazeinma" jer mamapapur fuZidan ahyara isini, viTom,
uwylobis gamo, mere ki, maTve miayvanina wyali Zvel nafuZvarze, oRond,
xiznebisTvis, sxva tomis xalxisTvis. antons ki ar arToben, rogorc antons
hgonia, antonis gasagonad laparakoben TavianT umweobaze, usaxsrobaze,
TavianT saerTo ubedurebaze glexuri eSmakobiT iqneb, aman mainc
gviSvelos rameo, Tumca, Tavadac ar jeraT, marTla Tu arsebobs maTTvis
saSveli. amitomac gamoiyurebian ufro xnierebad, vidre arian. esec
cxovrebis bralia (Wreli Zroxisa), gaunelebeli sevdisa, daumsaxurebeli
damcirebisa, Cauwynarebeli tkivilisa, CaxSuli mrisxanebisa... cxovrebam
(Wrelma Zroxam) daimonaT da isinic morCilad, wynarad misdeven cxovrebis
wess... SsSsS... sSsSs... SsSsS... sSsSs... Cumad, mSvidad, wynarad. viTomc araferi
xdebodes saSiSi da saxifaTo. viTomc, miwaze daRvrili zeTiviT Tu
mazuTiviT, nela, TavisTavad, niangis moTminebiT, magram jiutad ar
mococavdes, ar mosrialebdes ucxo Tesli maTgan danatovari sicarielis
amosavsebad. itboreba maTi fexdanadgami, xelSenavlebi Robe-yore... cotac
da, saerTod waiSleba maTi kvali, viTomc ar yofilan. arc es saTibebi
yofila. arc antoni moazrovne, mgrZnobiare, meocnebe arseba warsuliT
gulmokluli, awmyoTi gabiTurebuli, momavliT damfrTxali... Wreli Zroxa
ki, dinjad, auCqareblad mouyveba Tavis maradiul gzas, "glexis fiqriviT
uboloos"... misTvis dro ar arsebobs. xamurabisa da asurbanifalis
boslebSic ucoxnia gulgamompali Cala, tutanxamonis qelexSic dauklavT.
misi yviTeli, qafiani nerwyviTaa morwyuli evraziis, amerikis, afrikisa Tu
avstraliis Tvaluwvdeneli vel-mindvrebi: stepebi, preriebi, savanebi... misi
rZiT gamozrdili Taobebi, ukve aTasnair mineralebad gardaqmnilni, fena-
fena wvanan dedamiwis wiaRSi, rogorc Tevzebi konservis yuTSi, da dRemde
erTnairi mRelvarebiT, erTnairi mouTmenlobiT elodebian saZovridan mis
mobrunebas asakisgan nikapdanaoWebuli, droJamis RumelTan warb-wamwam
Setrusuli dedabrebi TeTrkanianebic, Savkanianebic, yviTelkanianebic,
wiTelkanianebic da isic yovelTvis brundeba, flateze gadaiCexeba Tu
mglebi daglejen, mainc brundeba, mainc modis, viTomc araferi momxdariyos,
modis mkvdreTiT aRmsdgari, ufro sworad, ukvdavi; mis sakmaod uSnosa da
mouxeSav sxeulSi maradiuli mdedri, maradiuli qaluroba imaleba, rogorc
cecxlgamZle yuTSi ukvdavebis wamlis, anda sicocxlis erTbaSad
momspobi sawamlavis formula. modis, mSvidad, auCqareblad... verc teqnikur
revoluciebs SeuZlia misi Seyovneba, verc atomur fsiqozsa da verc
seqsualur TavaSvebulobas... araferi esaqmeba imaTTan, arc araferi gaegeba
imaTi. modis, jansaRi, bunebrivi, ukompleqso... modis, raTa Sinidan pirvelad
gamoparuli bavSvi erTi wamiT Seayovnos da daafiqros mosalodnel
safrTxeze. mTeli dRis naZovi balaxiT mucelgatiknuli, simaZRrisgan
axvneSebuli, modis, momlodine dedabrebis dasamSvideblad, erTxel da
samudamod gamozomili nabijiT mouyveba dedamiwis nebismier wertilze
gamaval gzas da arc ainteresebs visTvis reks zari, visTvis unda amoxdes
mze... rasakvirvelia, es wuTia misgan SeSinebuli biWis vinaobac ar
ainteresebs, matlia Tu matlis pepela, gvaris gamgrZelebeli Tu gvaris
mesaflave... bevri aseTi biWis maxsovrobaSi CarCenila samudamod, RmerTis
vnebis damacxrobeli da RmerTqalis simSvidis damrRvevi, RmerTqalis
metoqe, Tumca, rogorc ukve iTqva, misTvis sulerTia yvelaferi, ginda
RmerTi, ginda viRac Wkuasusti mwyemsi... modis, moabuybuyebs STambeWdavad
gaberil mucels, mSvidad fSvinavs da mSvidad zmuis, sakuTari simSvidiT
gakvirvebuli, Tuki SeiZleba rame ukvirdes Zroxas... funaSemxmari kudis
bolos ferdebze itylaSunebs da, rom ityvian, Tavi qudSi aqvs. misi Semyure
kacobrioba welebze fexs daidgams da zafxulSi balaxs ar moaklebs,
zamTarSi Tivas. yovel zafxuls mTeli dedamiwa iTibeba misi gulisTvis.
SsSsS... sSsSs... SsSsS... sSsSs... kidiT kidemde wvdeba celis xma, axal da
axal sivrceebs ipyrobs klasikuri musikis Tavaziani mourideblobiTa da
mouTokavi silaRiT... modis, moClaxunobs, sakuTari gamZleobiT Sewuxebuli,
Tuki SeiZleba rame awuxebdes, RmerTqalis miqseuli buzanklis meti. modis,
modis, mojadoebul wreSi moqceuli, wris binadari, sadac erTsa da imave
Rames erTi da igive dila enacvleba, landSafts landSafti, epoqas
epoqa, usasrulod, ganuwyvetliv, da sadac yvelaferi kvdeba, rac ibadeba da
yvelaferi ibadeba, rac kvdeba...
gaSlili xelisguli gametebiT dahkra wylis zedapirs da uxilavi
Sxefebi saxeze miesxura. maSinve meore xelic miaSvela. esiamovna auzis
damyayebuli, dubela wyali. "ratom aiyareniT? ratom mamaCems ar gauCeCqveT
Tavi? me melodebodiT, me Tqveni deda..." uyviris, aginebs gunebaSi
mTibavebs da svel xels, uneburad, damskdar, dasiebul tuCebze idebs. "nu
aiyrebodi, Tu biWi xar..." pasuxoben mTibavebi auzis fskeridan, kidev
ufro sasacilod dajujavebulni, dabrecilni, atortmanebulni adgilze.
mere ukvalod qrebian. "Tqveni dedac... aginebT gunebaSi Rirsni ara
xarT gadarCenisa... iqneb ver movklavdi mamas, haa?!" gunebaSi uwevs xmas da
isev damskdar tuCebze ifarebs xels. TviTon arafris aRar eSinia. TviTon
ukve Tavisufalia. guSindlidan. imitom rom, gabeda. guSin moixada
ocdasamwliani sasjeli mamis mkvlelobisTvis. oRond, jer sasjeli moixada
da mere Caidina danaSauli. anu, guSin mokla mama. Tumca, arc isaa
gamoricxuli, sakuTari mamis mkvlelobisTvis, aseve, winaswar
daejildovebinaT ocdasamwliani sicocxliT. magram is ocdasami weli,
jildoa Tu sasjeli, mogonilia dRevandelTan, Tavisuflebis pirvel
dResTan, radgan arc danaSaulisTvis gankuTvnili sasjelisa Tu jildos
atana gasWirvebia ase da arc danaSaulis Cadena. Tavisuflebis mZafrma
SegrZnebam nanatri Sveba ki ar moutana, sasicocxlod ki ar aRagzno,
erTbaSad daaWylita miwas, matliviT; Rirsebis grZnobac daakargvina da
siamayec; gaapirutyva, gaamxeca da saerTod daukarga azri mis amqveyniur
arsebobas, anu, sulerTi gaxada misTvis, rodis ras moimoqmedebda bnel
survilsa da moTxovnilebas ayolili. ase rom, arc Tixis tafaze (kecze)
moTuTqul sokos hqonda misTvis gemo (ocdasamwlian patimrobasTan
gamosaTxovar sufraze mirTmeuls), arc xbos Caqafuls. rogorc
mosalodneli iyo, dedis rZec ar SerCenia mTeli sufra rwyeva-rwyevaSi
gaatara ki fiqrobda, wyaliviT vsvam am Rvinos, srulebiT ar mekidebao,
magram aivanze gamosvlas Zlivs aswrebda da moajirze gadakiduli, RmuiliT
arwyevda... duqnis garyvnili ZaRlebi facafuciT Tqvlefdnen narwyevs da
Tavaweulni, mliqvnelurad awkmutunebulni amoscqerodnen qvemodan. sadRac
bayayebi yiyinebdnen. "ra Tqma unda, qviSxeTSi varo", fiqrobda es
sulelurad. sxvaTaSoris, Wotmac Sehyvira ramdenjerme. qviSxeTis garda,
arsad gaugia Wotis xma. mere moajirs mamali daafrinda mis gverdiT da
cxeniviT daiWixvina. Tumca, ara. cxeniviT daiWixvina SarvalCaxdilma kacma
da samzareulos kedelTan wakuzul gogos SiSvel gavaze gametebiT dahkra
xeli. "dagimiwdes marjvenao", miawyevla wakuzulma gogom da amas ena
gamouyo, zustad lizikosaviT. maSin liziko eqvsisac Zlivs iqneboda,
fexSiSveli modioda qviSxeTis sadguridan da fexsacmelebs mkvdari
CitebiviT moaporwialebda haerSi, magram antonisgan mainc uweso saqcielia
zedmeti cnobismoyvareobis gamomJRavneba, miT ufro rom, lizikoca da misi
mSoblebic namdvilad ver iyvnen kargi sanaxavebi, vagonis buRSi
gamoxarSulebi, Zlivs moaTrevdnen fexebs. im wels pirvelad Camovidnen
qviSxeTSi dasasveneblad, antonisTvis ki, araviTar siaxles ar warmoadgenda
Tbiliseli damsveneblebi, magram, ratomRac, verafriT ver mowyvita Tvali
mSoblebis win yoCiviT momaval fexSiSvela gogos da iqamde uyura, vidre
ena ar gamouyo iman, savsebiT samarTlianad. lizikos dedas (deida elisos)
erT xelSi sakmaod mZime CanTa eWira (xelzec etyoboda), meoreSi ki
gauxsneli qolga, Tumca, mze daundoblad acxunebda. mTavari bargi mamas
(Zia elizbars) mohqonda: ori Cemodani da iRliaSi amodebuli gamaki. Tavze
kideebgamonaskvuli cxvirsaxoci Camoefxata, magram aSkarad ar eteoda..
dawiTlebul saxeze oflis msxvili wveTebi eyara. "rogor iqcevio"
gauwyra Svils da misi uwesoba rom mieCqmala, zrdilobisTvis hkiTxa
antons: xom sworad mivdivarT, ymawvilo, mwerlebis saxliskeno. xolo,
samzareulos kedelTan wakuzuli gogo erTi xeliT kedels ebjineboda,
meoreTi ki sakuTar muxls da sasacilod kisermoRrecili uyofda amas enas.
ezos naTuris mbJutav Suqze qonwasmuliviT ubzinavda SiSveli gava. naTuras
gagiJebuli peplebi exveodnen. TeTrCaCianma mzareulma qaTmis aqoTebuli
Sigani taStiT gamoitana da iqve, wakuzuli gogos cxvirwin dayara
kedelTan. ZaRlebi axla Sigans miesivnen. gawel-gamoweles binZuri nawlavebi
da Tavfexianad gaixlarTnen Sig, erTmaneTze aRrenilni. SarvalCaxdilma
kacma vaSlisa Tu qliavis xes foToli Seawyvita da wakuzul gogos SeurWo
ukanalSi. ufro sworad, ver SeurWo foTols yunwi ebriceboda da
arafriT ar erWoboda, sadac ZaliT upirebdnen SerWobas. amaze orives
ecineboda, Tan xiTxiTebdnen, Tan erTmaneTs uwyrebodnen viTom, ra ambavSi
xaro, nu aikeli aqaurobao, vera xedav, xalxi pursa Wamso... antonma Tvalebi
daxuWa da isev Tavbru daesxa, isev daubzrialda bneli, gaurkveveli qveyana...
"age ciyvio" daiZaxa Zia elizbarma. es maTi morigi eqskursiaa, "morigi
SeWra bunebis wiaRSi", rogorc Zia elizbari ambobs. wiTlad gaburZgnul
ciyvs mwvane girCa uWiravs wina TaTebiT da Tavadac dainteresebuli
dascqeris zemodan. yovel SemTxvevaSi, namdvilad ar eSinia maTi. Tumca,
eSmakma icis, ras xedavs, rad aRiqvams imas, rasac xedavs: WianWvelebad?
xoWoebad? matlebad? "ra xdeba mand, poetebis saufloSio" ekiTxeba Zia
elizbari. bavSvebi icinian. antonic. Tumca, ver xvdeba, ras gulisxmobs Zia
elizbari "poetebis saufloSi", an ras xedaven bavSvebi sasacilos am
sityvebSi. ubralod, karg gunebaze arian yvelani. erTad arian, mSoblebisgan
Sors (elizbari ar iTvleba, ufro megobaria, vidre mSobeli. Tanac,
iSviaTad, mxolod SabaT-kviras Camodis aq), saimedod Cakargulni bunebis
wiaRSi. lizikos biWurad SeukreWia Tma da muxlebTan gadaWrili, jinsis
Sarvali acvia. yvelaferi mziTaa gabrwyinvebuli: foTolic, balaxis
TavTavic, fiWvze mimxmari WriWinebis gamWvirvale gvamebic... yvelaferi
brunavs, bzrialebs: aSoltili, alisfrad alanZuli fiWvis xeebic,
gadakrialebul caze aqa-iq SerCenili Rrublis fTilebic da, TavisTavad
cxadia, ciyvic, fiWvis drekad Stoebze daskupebuli, gamomwvevad
kudaprexili, TojinasaviT TvalgaSeSebuli... bzrialebs, bzrialebs,
bzrialebs, TiTqos karuselis ciyvia, saTamaSo... magram am dros, avad
galursuli buCqnari gaipoba da iqidan yiJiniT gamocvivdebian
SubebSemarTuli, titlikana, muceldasiebuli, wyalmankiani, egzemiT
SeWmuli, kbilebCampali velurebi, kaciWamiebi, oRond, dRevandeli,
ocsaukunovani civilizaciis naSierni... etyoba, deda-Svili arian. raRaciT
gvanan erTmaneTs. raRaciT ki ara, yvelafriT. Tumca, qals lurji sportuli
piJamo da TeTri botasebi acvia, biWs ki warweriani maisuri da Sortebi.
ra Tqma unda, botasebic, oRond, feradi. qals xelSi haeris Tofi uWiravs,
biWs ki araferi, arc haeris Tofi, arc Cveulebrivi "ragatka" da, miT
ufro, arc Subi... saxeze saymawvilo muwukebi ayria. antonze ufrosia albaT,
magram jer kaci ar eTqmis. saerTod ar eTqmis kaci, arc adamiani... antons
lamis guli amouxtes saguledan, visac gindaT daeniZlaveba, Tavs dasdebs,
es Tu is barmeni ar aris, boTli rom daamsxvria weRan kbilebze, didi-didi,
am erTi saaTis win, Ramis baris sapirfareSoSi. "gicani Se dampaloo"...
rogorc iqna, amoixriala antonma da isev daxuWa Tvalebi. qalma Tofi
mxarze miibjina da sxartad gamohkra TiTi sasxlets. tyviam SxuiliT
gafxriwa haeri da Tvalgadmovardnili ciyvi sacodavad afarTxalda
gasisxlianebul balaxSi. "gicani Se arakaco... Seni deda... Seni gvar-
jilagio..." Rmuis, gminavs auzis kideze gadamxobili antoni. ciyvs Tvalis
adgilze veeberTela lorwovani buSti gamoebera. buStSi, rogorc mrgval
sarkeSi, TeTrCaCianma mzareulma gaiara, sasacilod gadasxvaferebulma.
qalma elviseburi, albaT ufro katiseburi simardiT mougrixa ciyvs kiseri,
celofanis parkSi Catena, albaT jer kidev cocxali, da parki
saxedamuwukebul Svils Caudo ubeSi. Zia elizbarma rom iyvira, ras
sCadixarT, es xom uwyinari arsebaao, kvalic gaqra imaTi. ciyvis sisxliT
dauSnovebuli balaxi rom ara, SeiZleba efiqraT, yvelas erTdroulad
mogvelanda es Semzaravi mkvlelobao. "ras sCadixarT, matlebo...
mkvlelebo"... axla yviris antoni da verafriT mouSorebia nikapze
Camowuwuli sqeli, webovani dorbli. yeli ewvis, uxurs, buxris miliviT.
xelebi sakuTar narwyevSi aqvs amoTxvrili. ezos onkanSi ki, wyali ar modis.
Smoris suni moaqvs iqidan niavs. SsSsS... sSsSs... SsSsS... sSsSs... amSvidebs
celis xma da isic mSvidad icdis, rodis gamoutans gogo wyals didi,
gamuruli CaidniT. "mama ki ara, coli unda mogekla, qalia yovelTvis
damnaSaveo" eubneba gogo da Tan saxesa da xelebs ulokavs eniT. amas
gogosi rcxvenia, sircxvilisgan fxizldeba da gogoc maSinve qreba Tavis
Caidnianad. samagierod, duqnis garyvnili ZaRlebi Semoscqerian wyliani,
sevdiani TvalebiT da esec iZulebulia, isev sufraze dabrundes. sufrac
yovelTvis aRtacebis SeZaxilebiT egebeba mis dabrunebas da yvelaferi
Tavidan meordeba. isev ajarimeben "sufris unebarTvod mitovebisTvis" da
amasac isev uCndeba kidev erTi "Tavisufali" sadRegrZelos warmoTqmis
survili. "mousmineT, mousmineT... iqneb rame Sevides Tqvens gogrebSi"
yviris Tamada da Rvinis grafinze akakunebs CangliT. "ara ars esreT tkbili,
viT mamulis siyvaruli" ambobs es xmaaTrTolebuli. cdilobs, kidev
ufro ukeTesad, ufro STambeWdavad Tqvas, vidre aqamde uTqvams. siamovnebs
misken mipyrobili, uazro, gamocarielebuli, magram molodinad qceuli
Tvalebi masze aranakleb mTvrali, oRond, misgan gansxvavebiT, am saqmeSi
ukve daostatebuli, kuWebamokupruli Tanameinaxeebisa. sufra
sunTqvaSekruli, anu, axvneSebul-aqsutunebuli usmens. magram moaTavebs Tu
ara sadRegrZelos, miiyudebs Tu ara verag Wiqas, sufrac maSinve bazariviT
ayayandeba, skasaviT azuzundeba, naxiriviT azmuvldeba... aRarc Tamadis
Canglis wkriali esmiT, aRarc erTmaneTisa. viTom, erTad sjian, erTad
arCeven axlaxan mosmenil sadRegrZelos, sinamdvileSi ki, laparaks ar
aclian, sityvas piridan glejen erTmaneTs, wewaven, welaven da rogorc
duqnis ZaRlebi qaTmis nawlavebSi, Tavfexianad ixlarTebian am mTvrali
debilis nabodvarSi, am crupentelas gamonagonSi... ratom ar dgas, viTom,
Tavis adgilas?! me piradad, Zalian momwons, Zmao... gansakuTrebiT cxeni.
cxeni yovelTvis cxens gavs, vinc ar unda ijdes zed. gagigiaT, vinmes
ekiTxos cxenze, ra cxoveliao?! mxedars ki kiTxuloben. marTlac, vin ra
icis, sinamdvileSi rogor gamoiyureboda esa Tu is istoriuli pirovneba.
arsebobs netav suraTi?! amas ecodineba. yvelaferi ician am nabiWvrebma. ise,
swori Tqva, Zmao, visac emsaxura, iman saflavi aufeTqa, Cven ki, sxvisTvis
mkvdari, isev cxenze SevsviT da isev xmali davaWerineT xelSi. eg arc
aRamahmadxanis gamCerebelia, arc orjonikiZisa, meti ar iyos Cemi mteri.
weRan, aqeT ro movdiodiT, mtredi ejda xmalze. cxenze amxedrebuli da
xmalSemarTuli ki ar unda idges krwanisSi, sadac, sul cota, orjer ukve
gvetira deda, aramed daCoqili, CamofleTil-Camoxeuli,
epoletebamZvrali, xmalgadatexili, usmel-uWmeli, kibosaviT ukusvliT
Zlivs CamoRweuli borodinodan krwanisamde... aseTia, Zmao, sinamdvile, ginda
Zveli iyavi, ginda axali, ginda mrgvali, ginda grZeli... am biWs ras erCiT?!
"me rac vicodi, vTqvi" Tavmdablurad iRimeba es, friad kmayofili
sakuTari TaviT, ufro sworad, ocdasamwliani patimrisTvis yovlad
Seuferebeli siTamamiTa da gulwrfelobiT. ai, amazea naTqvami, Txa da
mgeli erTad Zovdeso. imis magivrad, TmiT eTriaT, kbilebi CaemtvriaT,
TiTebi karis RriWoSi moewewkaT (risi ostatebic arian), qalaqis yvelaze
cnobil duqanSi sufra gauSales Cveulebriv mkvlels, Tundac,
araCveulebriv TviTmarqvias. gindac mogiklavs da gindac mokvla gdomebia.
SeiZleba, avma enebma isic ki Tqvan, mainc verafers gamorCeboda
marTlmsajuleba verc "dazaralebuls" da verc "eWvmitanilso", radgan, sxva
Tu araferi, oriveni kaSelebi arian, mama-Svili, da araviTar SemTxvevaSi ar
gadaixdian fuls imis misaCqmalad, rac fulis meSveobiT da, ufro metic,
fulis gulisTvis ar CaudeniaT, Tuki, marTla Caidines rame. xolo,
"eWvianobis niadagze" Svili mamas Tavs rom gaupobs, iq marTlmsajulebas
namdvilad araferi esaqmeba. amgvar "ojaxur mkvlelobas" yvelafris suni
SeiZleba asdiodes, samsaxuris dakargvisac, zemdgomi amxanagebis
gadakidebisac, fulisa ki ara. araviTar SemTxvevaSi. erTaderTi, rasac am
saqmidan SeiZleba gamorCes kaci (da es iTqva kidec sufraze,
araorazrovnad), "axleburad moazrovne" muSakis saxelia, rac TavisTavad
cota ar aris ("visac moxmara SeuZliao" sityva CaurTo Tamadam), miT
ufro, ortraka xelisuflebis TvalSi, dRes rom uaryofs guSindels, raTa
pasuxi xval mokiTxos dRevandels guSinwindelisTvis. magram swored
xelisuflebis ortrakobis gamo, Tamadis ar iyos, "naklebad rentabeluria"
es Tqveni axleburad azrovneba. eSmakma icis, rodemde mogiwoneben
"demokratiulobas" da ra dros mogTxoven pasuxs imave
"demokratiulobisTvis" (sxvebs dauyaron eg sakenki). marTlac, jer kidev
guSin, raJden kaSelisTana kacis mkvlelobisTvis, daxvreta Tu ara,
xangrZlivi (anu, uvado) gacimbireba namdvilad ar ascdeboda mkvlels,
gindac Svils; demokratiis gariJraJze ki, mkvleli, Tanac Svili,
daSxoSianad aqeifes kanonis cerberebma; magram imitom ki ara, kaci rom
gaufasurda, rogorc sufris erT-erTma busTvaleba wevrma Tqva, aramed,
gvami rom dafasda, kacis kvla fulis Sovnis wyarod da cxovrebis wesad
iqca, rogorc gamomZiebels miaCnia. marTlac, aba miixed-moixedeT garSemo,
ra xdeba: gvamic iseve iyideba, rogorc Zexvi, fanta anda prezervativi... Tu
fuli gaqvs da ar genaneba, leninis gvams gamogitanen mavzoleumidan.
samaCablosa da afxazeTSi xom cecxli ukidia kacis xorcs. fasi ki, mainc
dRiTi-dRe izrdeba. Wirisufali iZulebulia, nawil-nawil SeiZinos misTvis
Zvirfasi gvami. zog micvalebuls orive marjvena, an orive marcxena fexi
aRmoaCndeba xolme, magram es ra saxsenebelia im tanjva-wamebasTan, risi
gadatanac dasWirdaT, adamianuri wesiT rom miebarebinaT miwisTvis TavianTi
axloblis aTasnairad najijgni cxedari. magram yvelaze swori mainc
Tamadaa. aravin ar icis, ra iTvleba dRes danaSaulad da ra
damsaxurebad. ai, borotebis saTavec. vidre es ar gairkveva, veranairi
organo ver Seasrulebs Tavis daniSnulebas, tyuilad ifafxurebs, raki ar
ecodineba, vis CamouRos kbilebi da vis "auRos Cesti". jerjerobiT, arc
msajuli arsebobs da arc gansasjeli. Tu arsebobs, orive erT
Zirgaxvretil, uniCbo da uialqno navSi zis da cxovrebisgan wamxdari,
morCilad mihyveba dinebas. ar icis, romel meCeCze gairiyeba xval, anu,
axals moigoneben rames, Tu Zveli dabrundeba isev. amitom, Tuki raime
ainteresebs saerTod, seqsualuri bataliebi ainteresebs mxolod, magram
naklebad aRelvebs Semdgomi bedi am bataliebis monawileTa, Tumca, isini
(monawileni), kvlavac antikuri simSvidiTa da siamayiTac ki, elodebian
misgan Serisxvasac da, sulo codvilo, TanagrZnobasac. magram arc qvas
esvriT vinme, arc yvavils. yvela sakuTar siavkargeSi dgas yelamde,
sxvebisTvis ar scalia, da arc apirebs iqidan amosvlas, vidre qveyana isev
qveyanas ar daemsgavseba ("iqamde ar agidgeT gverdebio" gaicina
busTvalebam). "me miRalates Zvelma riTmebma, Zvel megobrebsac me vamCnev
Ralats" ambobs es mRelvared, grZnobas ayolili. orive xeliT uWiravs
acaxcaxebuli Wiqa. "araferia Ralatze amazrzeni" amatebs zizRnarevi
RimiliT saxedamanWuli. Wiqas sulmouTqmelad clis da yvelis naWers iRebs
TefSidan. odnav cicqnis wina kbilebiT, gaubedavad, TiTqos gaurecxavi
marwyvi moerTmioT misTvis mTibavebs. dauReWav lukmas SeumCnevlad iRebs
piridan da TefSis qveS malavs. mainc msubuqad, mainc xalisianad grZnobs
Tavs. erT rameze wydeba mxolod guli: misi simamri, Zia elizbari rom ar
usmens mis sadRegrZeloebs da ar uyurebs mis triumfalur svlas
Tavisuflebis Saragzaze... gunebaSi ecineba Zia elizbaris saxis
warmodgenaze. SiSisagan, SeiZleba infarqti daemarTos. rac Tavi axsovs,
erTsa da imaves umeorebs, afrTxilebs "mamaSvilurad" (sinamdvileSi
aSinebs), nurasodes nu irwmuneb, bolos da bolos, dadga simarTlis droo...
arada, dadga! amgvari dro saerTod ar arsebobs bunebaSio... arsebobs! vidre
xar, amgvari droc arsebobs. bolo amosunTqvamde gaqvs simarTlis Tqmis
Sansi. msgavsic araferi axsovs arcerT astronomiul kalendarso... aseTia
misi azri. antoni ki bednieria... bednieria, Zala rom eyo imis Casadenad, rac
Caidina, Tundac, imis saTqmelad, rasac meore dRea laparakobs... uangarod
da sxvaTa karnaxis gareSe, rac, pirvel rigSi, baton gamomZiebels ar sjera.
magram xom ar SeiZleba, sul raRacis gamorCenis Jini dagarbeninebdes win da
ukan, anda, kidev uaresi, sul viRacis uxilavi xeli warmarTavdes Sens
sulsa da gonebas?! ara, batonebo, ase cxovreba aRar SeiZleba. ukan dasaxevi
gza ar arsebobs. win, win, mxolod win, Tundac sikvdilisken. diax, rac iyo
da aris, imas sikvdili sjobs. nurc SeicxadebT, nurc gaicinebT. antoni
srul Wkuazea da araviTar fsiqoTerapias ar saWiroebs, araviTar
Zaldatanebas ar ganicdis arc garedan (ese igi, sufridan) da arc Signidan
(ese igi, sindisidan). saerTod usvindisoa. arafers nanobs. ufro sworad,
nanobs, rac ar Caudenia da ocnebobs Cadenilze. amitomacaa, amayad rom
aRiarebs: me movkali mamaCemio, da vidre ar daujereben, usasrulod
gaimeorebs igives, Tanac, nebismier enaze, nebismier kilokavze, nebismier
Jargonze, ase vTqvaT, nebismieri qveenis meSveobiT, quCuri iqneba Tu qajuri,
masmediuri Tu marTlmsajuluri... am SemTxvevaSi, albaT, marTlmsajuluri
yvelaze upriania. amiT, ra Tqma unda, saqmis arsi ar Seicvleba, magram ufro
gasagebi da xelmisawvdomi gaxdeba yvelasTvis, anu, yovelgvari damatebiTi
axsna-ganmartebis gareSec, rogorc iuridiuli sazogadoebis, iseve
borotmomqmedTa samyaros nebismieri warmomadgenlisTvis cxadi Seiqneba,
rom eWvmitanilma a. k-ma, ama wlis 25 seqtembers, dRis 11 saaTsa da 27 wuTze,
adgilobrivi droiT, gamovida ra mamis, r. kis kuTvnili binidan da
moZraoba daiwyo ra iv. javaxiSvilis saxelobis saxelmwifo universitetis
pirveli korpusis mimarTulebiT (misamarTze i. WavWavaZis pr. 1), iq moxvedris
mizniT, universitetamde ar misulma sruliad SemTxveviT daafiqsira, rom
misi safule "bumaJniki" zomiT 10 sm. 12-sm-ze, ar imyofeboda misTvis
gankuTvnil adgilze, ese igi, Sarvlis ukana marjvena jibeSi, ris
safuZvelzec eWvmitanilma a. k-ma saswrafod gaakeTa gadawyvetilebis miReba,
dabrunebuliyo Sin, ukacravad, saxlSi, da Savi xelovnuri tyavis safule
"bumaJniki" romelSic eWvmitanili a. k-is ukanaskneli monacemebiT,
moTavsebuli iyo 6 000 qarTuli kuponi, daebrunebina Tavis kanonier
adgilze, anu, Sarvlis ukana marjvena jibeSi, rac ojaxSi Seqmnili
gauTvaliswinebeli situaciis gamo, ar moxerxda... Tumca, is ufro
sainteresoa albaT, safulis asaRebad Sin mibrunebulma antonma,
samzareulos karis SeRebamdec rom icoda "mamisa da colis erotiuli
TanamSromlobis" Taobaze. magram romelman sityvam itvirTos, rac Tvalman
misman ixila da yurman misman moismina... Sen TviTon warmoidgineo
eubnebian, umtkiceben jiutad da davuSvaT, marTla TviTon warmoidgina.
ese igi, safuZvelic hqonda, ara?! mTavari ki, safuZvelia da ara nairsaxeoba
garyvnilebisa. Sen ra, esec ici? eg yvela gogom icis. mamamTili uknidan rom
mogepareba da mxrebze xelebs Camogawyobs, zrdilobisTvis mainc ar unda
hkiTxo, rame xom ar geSlebaTo, Tuki miCveuli ar xar mamamTilis amgvar
celqobebs?! aseTia antonis reziume, gnebavT, miseuli interpretacia am
saojaxo romanisa da arc Tavs iwonebs, arc Tavs isawylebs. ubralod,
masmediurad faqts afiqsirebs, marTlmsajulurad danaSaulis Sefasebas
akeTebs, qajurad tyemalze zis da quCurad Radaobs... mokled, meti
rom ar vTqvaT (antonisTvis esec sakmarisia), bolo samocdaaTi wlis
ganmavlobaSi, ZaRlmac da mamaZaRlmac yvelaferi ikisra, yvelaferi Caidina,
raTa maincdamainc amas, anton kaSels, swored 25 seqtembers, zustad dRis 11
saaTsa da 47 wuTze, samzareulos culi aeRo xelSi da fexebze daekida ara
marto mamis sicocxle, aramed mTeli kacobrioba, samyaro, mzis sistema,
Tanavarskvlavedi... rasakvirvelia, patara, sabralo samSoblos CaTvliT,
romelic isedac mkvdaria misTvis, Tundac, sasikvdilod gadadebuli, ukve
gvamis sundakruli... yovel SemTxvevaSi, aseTi samSoblo ixila man
nikolozis daobebul wignebSi... mTeli bavSvoba, im wignebidan amokiTxuli
ambebi dastrialebdnen Tavs, rogorc leSis moziares, leSidan wamofrenili
svavebi. sisxliani frTebiT scemdnen da sisxliani niskartebiT kortnidnen...
is ki mainc wignSi miZvreboda, wignis TvalCauwvdenel siRrmeebSi, sadac
nebismier saocrebas SeiZleba gadaeyaros kaci, sakuTari dabadebisa da
sakuTari dakrZalvis CaTvliT. wigni narkotikia. magram Tuki bebiamiss
warsulis dasaviwyeblad Wirdeboda narkotiki, is swored warsulSi
SeRwevas cdilobda wignis meSveobiT, Tundac, samSoblos naadrevi
sikvdilis mizezis dasadgenad... "amas mgoni miRebuli aqvs, xoici" gaicina
busTvalebam. "samSoblos sadRegrZeloa, viriSvilebo, daacadeT" gaicina
Tamadamac. "es qveyana yvelas gveyofa" Semrigeblurad icinis busTvaleba.
"me Cemi wili samSoblo raxania vixmare" Taviseburad oxunjobs sufris
kidev erTi wevri, arafriT gamorCeuli, Znelad dasamaxsovrebeli, ubralod,
sufris wevri kargi msmeli, kargi mWameli da oxunjobis moyvaruli,
TanamemamuleTa umravlesobis msgavsad. ki, batono! vixumroT, gavZarcvoT,
gavyidoT... Cven ki davgazoT ucxoeTSi... ki batono! yvela ise cxovrobs,
rogorc SeuZlia da ara ise, rogorc surs. sisuste amarTlebs siglaxes,
siglaxe amarTlebs tyuils. antonis peperam, "godris kacad" wodebulma,
arabebisgan ki ar gaanTavisufla Tbilisi, daviTiviT, aramed
Tbiliselebisgan. xolo, misi Svili (antonis babua, Tavadac antoni),
samSoblos mtrebis nacvlad, samSoblos erTgul Svilebs xvretda sukis
sardafebSi... imaTi xeliT daxocilTa gvamebis suni tanjavs antons gaCenis
dRidan... im gvamebis mumli exveva, magram ver uTqvams, miukib-moukibavad,
erideba mumlisa... aTas sisuleles igonebs... ilmum asaxum srag adoevxe...
"magrad gautia, ai" gadaxeda Tamadam gamomZiebels. "acale" mokled
mouWra gamomZiebelma. gvamis sunSia gazrdili, am suniTaa gaJRenTili yvela
misi fiqri, sizmari Tu ocneba... es suni ar aZlevda nebas, isic Cveulebrivi
bavSvi yofiliyo, tolamxanagebis msgavsad, imasac araferi scodnoda
qveynisa da marto imaze ezruna, Tu rogor Caegdo xelSi axali kaseta,
amerikuli sigareti, gasaberi kevi Tu warweriani maisuri... anu, yofiliyo is,
rac unda yofiliyo, rasac skola da ojaxi moiTxovda misgan mSobelze
uaresi da, roca dro mouvidoda, Svilze ukeTesi. es aris da es mTeli
sabWoTa ideologiuri kompoti... imas ki, mainc warsulisken gaurboda Tvali.
simarTle kvercxs warsulSi debs, rogorc ku silaSi, magram simarTlis
kvercxi TavisTavad ar iCekeba, viRacas unda Wirdebodes, viRacam unda
moiZios, Tundac misi nawili, sul umniSvnelo namceci mainc... axlac iqidan
brundeba, warsulidan, prozeqturidan, da axali gamokvlevis Zveli
monacemebi udevs jibeSi. misi samSoblo ki ar mokvda, naadrevad Tu udrood,
aramed mokles da kvalis mosaspobad, wignis SaxtSi Caagdes. iq gdia,
fskerze, dasaxiCrebuli, mravalgzis naRalatevi da yvelasgan erTnairad
ganwiruli, ori mefis, oTxi mTavris, erTi aTabagisa da uTvalavi Tavad-
aznauris ukudo ampartavnobas gadayolili, maT sixarbes ver gawvdenili...
"Tqven mokaliT, axalgazrdebma" burdRunebs kidev erTi Cveulebrivi,
arafriT gamorCeuli sufris wevri. "ilmum asaxum srag adoevxe" ambobs
es, magram lizikosgan gansxvavebiT, sufris kidev erTi wevri mSvidad ismens
am uazrobasac. lizikom ki, ara marto saxe, Wkuac dakarga erTbaSad, brmad,
alalbedze gadaeSva manqanidan, brmad, alalbedze SeiWra bunebis wiaRSi,
brmad, alalbedze Sevarda mayvlis buCqebSi, oRond aRar moesmina qmrisgan
amgvari sisulele. "aRar SemiZlia". "Tavi gamanebeT". "mZulxarT yvelani".
advili SesaZlebelia, liziko sababs eZebda mxolod. magram, obieqturebi Tu
viqnebiT, arc qmarma daukava sababi. ilmum asaxum srag adoevxe...
sxvaTaSoris, marTla ase egona antons, ase fiqrobda sadRac, qviSxeTsa da
Tbiliss Soris, yofna-aryofnis Sua, roca mis cols mumliT amovsebul
manqanaSi znem wamouara da sruliad umizezod iskupa manqanidan. rac ufro
Tavganwirulad ibrZoda, miT ufro safuZvlianad ixlarTeboda mayvlis
eklian sacecebSi. Zlivs miawvdines xeli mamamTilma da Jeleznim. amas
arafris Tavi aRar hqonda, oRond, ufro SiSisgan da nerviulobisgan, vidre
daRlilobisgan. mwevariviT enagadmogdebuli, wina TaTebiT ukana fexebis
muxlebze dabjenili, mowmesaviT uyurebda, jer rogor gamoaTries mayvlis
buCqebidan kabawamoxdili, WinWriT dasusxuli, WianWvelebis dakbenili da
eklebiT dakawruli misi meuRle TiTqos eklis urCxulis saSodan
aranakleb ekliani misi wiwili amoiyvanes da mere, amoRliavebuli, rogor
waaZunZules manqanisken, vidre mSobiarobis tkivilebiT gaognebuli,
dauZlurebuli urCxuli gons moegeboda... es ki, safuZvels gvaZlevs
vaRiaroT, jer kidev antikuri tragediis Takara mze rom acxunebs CvenSi,
Tbilisis misadgomebTan ki, troas cxeni Zovs. Tumca, batoni gamomZieblisa
ar iyos, SeiZleba, ise ar wvimdes, rogorc quxs ("msgavsic araferi miTqvams"
gaifiqra gamomZiebelma). miT ufro, Tuki colma yvelaferi patiosnad
aRiara, Tanac, yvelaze intimur garemoSi, sawolSi, sadac sityva, CvenSi rom
vTqvaT, zedmeticaa wonasac kargavs da fassac sawolSi sxva raRacaa
aucilebeli, gadamwyvetic, radgan mxolod misi gabaritebi da udreki buneba
gansazRvravs, anu, awonasworebs da arRvevs, amSvenierebs da amaxinjebs,
aZlierebs da asustebs, amcirebs da amaRlebs, akeTilSobilebs da ryvnis,
amtyunebs da amarTlebs yvelafers, rac SeiZleba SeemTxvas, gardaxdes,
Sexvdes, Seexos adamians erTi sawolidan meoremde. me Tu giRalateb,
mxolod mamaSenTan giRalatebo, ai, ra CasCurCula colma qmars yurSi,
ukiduresi siaxlovis Jams, erTi wamiT adre, roca jer kidev ar ekuTvni cas,
magram ukve aRarc miwisa xar. ra colis bralia, Tuki qmarma wesierad ver
gaigo colis naTqvami, anda ise gaigo, rogorc Tavad aZlevda xels. miT
ufro, im momentSi, cisa da miwis Sua gaCxerils. mamaCemi yvarebiao
SekuntruSda xbosaviT, radgan cols rom eTqva, ver vitan mamaSenso,
namdvilad etkineboda guli, Tumca, Zneli asaxsnelia, ratom. siyvaruli
siZulvilze ukeTesi mizezia mkvlelobisTvis, magram iotis odenadac ar
amarTlebs mkvlels. piriqiT, ufro amZimebs danaSauls. Tumca, amave dros,
raRacnairad amaRlebs da keTilSobilebis SaravandedSi xvevs damnaSaves.
marTlac, Tu ar giyvars, ratom klav? ra uflebiT? ufleba ki siyvarulia.
Tu es ufleba ar gagaCnia, mxolod maSin SegiZlia erTnairad miafurTxo
colsac da mamasac, rogorc batonma gamomZiebelma brZana ("vbrZane ro?!"
gunebaSi SeekiTxa gamomZiebeli Tavs). magram Tuki pativmoyvare egoisti,
kudabzika otelo da gaaznaurebuli mdabio xar, rasakvirvelia, ase ver
moiqcevi. verc antoni moiqca ase. aiRo culi da Tavi gaupo mamas, romlis
imediTac cxovrobda aqamde. coli amjerad dazoga. amdens ver gawvda
erTbaSad. duxi ar eyo, obsila, Tu, ar vici, ra hqvia qarTulad. samagierod,
mamas etira deda. Tu ver mokla, rogorc am saqmis specialistebi
adastureben erTxmad, samudamod moikveTa, culis erTi dakvriT is toti
moWra, romelzedac arxeinad ijda dRemde da xelis gaunZrevlad mosdioda
yvelaferi rac ki, erT Cveulebriv Tbilisel degenerats Wirdeba,
bednierad rom CaTvalos Tavi sasmel-saWmelic, jinsic, kurtakic,
botasic, firfitac, kasetac, cotaodeni jibis fulic da, TavisTavad cxadia,
colic, Tundac saziaro... ase rom, misganac SeiZleboda damdgariyo kaci,
Tanamedroveobis moTxovnaTa gaTvaliswinebiT mSobelze uaresi, Svilze
ukeTesi isic SeiZleboda mohkideboda rame sarfian saqmes... sxvaTaSoris,
teqnikuri gaunaTlebloba da Tandayolili simxdale Tu ar SeuSlida xels,
albaT arc mTlad urigo paparaci gamovidoda misgan. yovel SemTxvevaSi,
uaparatod da riskis gareSe, SeuZlia yovlad warmoudgenel situaciaSi
warmoidginos misi interesis sagani Tu obieqti, sakuTari colis CaTvliT,
da albaT TqvenTvisac saintereso bevri pikanturi kadri aqvs aRbeWdili
sakmaod garyvnil gonebaSi. ase mogwons, sayvarelo? xo, midi... "egeni moyevi,
dedas gaficeb" dauZaxa busTvalebam. magram Tavad mxolod poetad Tvlis
Tavs. TavisTavad cxadia, ugulebelyofil poetad. yvela WeSmariti poeti an
mkvdaria, an ugulebelyofili. vinc ibeWdeba, xelisuflebas emsaxureba,
radgan nebismieri xelisufleba mxolod imis dabeWdvis uflebas iZleva,
risi dabeWdvac, upirveles yovlisa, TavisTvis miaCnia sasargeblod da ara
poetisTvis. poetisTvis SeiZleba Tavis moWracaa, magram raki TviTonve iWris
Tavs, aRarc sindisi awuxebs, aRarc usindisoba. is ki, misnairTa msgavsad,
mxolod ocnebas emsaxureba, oRond, TiTis gaunZrevlad. ramkiani qurdiviT.
aRarc wers, aRarc kiTxulobs. Tavis qmnilebebs, nabiWvrebiviT, malulad,
saidumlod aCens gonebaSi da iqve marxavs cocxlad. magram mainc poetad
Tvlis Tavs da, dameTanxmebiT, aravis SeuZlia misTvis amis akrZalva. es aris
Senmieri, Sinagani demokratia da tankebiT ver miudgebi. Tumca, jer kidev
Soreul siymawvileSi, Jamsa gulubryvilobisa, roca gwams da gjera, erT
redaqciaSi misi, jer kidev cincxali, patarZlis dakrefili mwvaniliviT,
qorfa leqsebi, TavianTi Sexedulebebis Sesabamisad... meoreSi ki, aseve
TavianTi Sexedulebebidan gamomdinare... da mas mere aRarc gauxedavs
redaqciisken. saerTod aRar ucdia leqsis dabeWdva (gamomZiebeli nerviulad
SeiSmuSna skamze da asanTis kolofic nerviulad moisrola, etyoba,
axalgazrdobaSi TviTonac werda leqsebs). ar uzrunia miwieri didebisTvis.
piriqiT, mas mere, yvelanairad cdilobs mxolod SigniT, sulis sakanSi iyos
iseTi, rogoric sinamdvileSia. Tqven axla niRabs uyurebT, eSmakurad
SerCeuls da moxerxebulad morgebuls namdvil saxeze. amqveyniuri dideba
sasacilodac ar yofnis da gulwrfelad ukvirs, roca xedavs, ras ar
kisrulobs xalxi am wamieri TviTgabriyvebisTvis. emsaxureba ocnebas da
ocnebobs maradisobaze. dideba droebiTi sakvebia misTvis da imis
gulisTvis, rasakvirvelia, ar Rirs mamis mokvla. es versiac unda
gamoiricxos, erTxel da samudamod, TiTqos gagvaCndes saerTod raime
versia. didebis nafSxvenebs Turme yvavic ar akarebs pirs. saxifaToa
sicocxlisTvis. yvavs Tavis samaswlian simartoveSi urCevnia yrantali im
Tqvens didebas. samagierod, adamiani daufiqreblad Wams da kvdeba. ver
inelebs. ufro sworad, ver zomavs. zedmeti mosdis yovelTvis. zedmeti ki
yvelaferi erTnairad mavnebelia: saWmelic, sasmelic, narkotikic,
siyvarulic da Tavad didebac... antonis dedam, fefem, dedamTils kniaJna
qeTusias, zedmeti narkotiki SeuSxapuna; antonis colma, lizikom ki,
zedmetad didi siyvaruliT Seiyvara mamamTili, antonis mama, raJden kaSeli,
ris Sedegadac, erTis dedamTili da meoris mamamTili erTnairad gamoeTxova
wuTisofels, SeiZleba, umniSvnelod, magram mainc ufro adre, vidre RmerTs
surda. aqedan gamomdinare, rZali uSxapunebs dedamTils, Tu mamamTili
rZals, Sedegi erTnairad savalaloa... da mainc, mamis mkvlelobaze
mniSvnelovani, saintereso da, rac mTavaria, saWiro, araferi gaukeTebia
antons, araferi Caudenia da araferi moumoqmedebia mTeli Tavisi
ocdasamwliani sicocxlis manZilze. ocdasami weli uazrod, umiznod,
uinteresod, anu, uwylod da umiraJod miuyveboda mwirsa da xriok udabnos,
haeris gaberili buStiviT, mamis gvami ki (sulerTia, ipovian Tu ar ipovian),
igive balasti aRmoCnda misTvis. mamis gvamma haeriT gaberili buSti (romlis
msgavsic mravlad iyideba TiTqmis yovel nabijze), aerostatad aqcia da
mSvidobianad daabruna miwaze, Tundac mxolod imitom, mosalodneli
safrTxe rom euwyebia amas TqvenTvis. magram, ra?! Seayare kedels cercvi.
kvlav mSobliuri uzrunveloba da daasxi-dalie... "mTlad nu gadagvivli
axla" icinis Tamada. "mec maTqmevine, SeCema, erTi sadRegrZelo... rodemde
vusminoT am nesostaiavSi ubiicas..." brazdeba busTvaleba. magram
busTvalebam ar icis da aucileblad unda icodes, mamis mkvleloba
antonisTvis sazogadoebrivi movaleobis, yvelasTvis erTnairad sanukvari
ocnebis aRsrulebaa da ara marto maTi piradi urTierTobis garkveva... mamis
mokvliT sakuTar sicocxlesac usvams wertils, radgan mis sicocxles
mxolod iqamde aqvs azri, vidre mamamisi iarsebebs am qveyanaze misi,
rogorc aRuvsebeli sawyaulis, erTaderTi daniSnulebaa, dRiTi-dRe, wveT-
wveTobiT ivsebodes da ver ivsebodes mamis mokvlis dauokebeli JiniT. aman
ki ra-aaz! (rogorc mamas uyvarda Tqma) da ocdasamwlian uazrobas
erTbaSad mouRo bolo. amitom, afeqtze laparaki, riskenac batoni
gamomZiebeli ubiZgebda guSin SefarviT, cota ar iyos, uxerxulicaa ("Sen Tu
ityvi" dascina gunebaSi gamomZiebelma). erTaderTi, rac TavisTvis ver
upatiebia, isev gulubryvilo, isev umaqnisi sikeTis gamomJRavnebis survilia,
mamis pirispir darCenils rom daeufla bolo wams, moulodnelad,
sxvaTaSoris, meorejer. pirvelad maTi "dapirispireba" am aTiode wlis win
moxda, quCaSi, romeliRac sadarbazoSi da iseve moulodnelad, rogorc
guSin, samzareuloSi... sadRac iyvnen stumrad, qalaqgareT, da SuaRamisas
dabrundnen iqidan; Semovidnen Tu ara qalaqSi, mamam manqana gaaCerebina da,
aq dagvicadeo, daubara Jeleznis, TviTon ki, fexiT gauyvnen quCas, vidre
sakmaod ar moSordnen manqanas da vidre mamam lamis ZaliT ar Seagdo
sadarbazoSi, sadac jer pijaki gaixada, saTuTad dakeca da amas miabara, ar
damisvaroo, mere kedlisken Setrialda, pirSi ori TiTi Caiyo da
gadauxarSav-mounelebeli sasmel-saWmeli RmuiliT amoarwyia ukanve. eg iyo
da eg. sxva araferi Tqmula, arc momxdara mama-Svils Soris. sufTa, oTxad
gakecili cxvirsaxoci, romliTac iqamde tuCebi moiwminda, mamam narwyevze
daagdo, Svils pijaki CamoarTva da, viTomc araferio, ise gamovida
sadarbazodan. magram, Tuki maSin, narwyevis suniT aqoTebul sadarbazoSi,
namdvili, seriozuli SiSiT pirvelad SeeSinda antons mamisa da pirvelad
igrZno Tavi mis yurmoWril monad, romlis TandaswrebiTac yvelafris
ufleba SeuZlia misces Tavs patronma, guSin, samzareuloSi, aseve pirvelad
Tavis sicocxleSi Seecoda mama, ufro sworad, Semawuxeblad igrZno,
yvelafris ufleba rom hqonda am araraobis winaSe... arasodes enaxa aseTi
umweo, aseTi daucveli da aseTi amazrzeni (albaT sititvlis gamo) da
usaSvelod, autanlad mounda uceb, patieba eTxova imas. ara, piriqiT,
amisTvis epatiebina moulodneli gambedaoba, Tundac, Tavxedoba, ar gaewira
samudamod da Taviseburad eTqva: ras sCadi, briyvo, ras sCadi, briyvo,
briyvo, ras sCadio, radgan mamis nebismieri sityva, nebismieri toniT
naTqvami, umal culs daagdebinebda, vidre navTs dausxamda cecxlze da
kidev ufro gaumZafrebda Tandayolil sens, mourCenel avadmyofobas,
kerZod, mamis mokvlis Jins. magram, etyoba, mamamac icoda es aravin icis
Ze, garda mamisa da antonmac, jerjerobiT, erTi rame icis mxolod
naTlad: colTan Rlabucze metad, swored es dumili ver apatia mamas...
culSemarTulic arafrad Caagdo... TiTqos mkvleli ki ar idga mis win,
aramed misive landi, Crdili, haeris buSti... da ixila antonma saxilveli:
"udidesi gamocana" da "uRrmesi ironia", rogorc misi sayvareli poetebi
moixseniebdnen sikvdils, da, ra dasamalia, SeZrulia am didebuli
sanaxaobiT. SeiZleba, marTla moabezra yvelas Tavi, magram am Temaze
usasrulod SeuZlia laparaki. samagierod, srulebiT ar ainteresebs imis
dadgena, Tu "ra niadagze moxda" uTanxmoeba mamasa da Svils Soris.
mamaSviloba TavisTavad uTanxmoebaa, gaTiSvaa, gayofaa, gnebavT, gamoyofaa
zedmetisa da Semawuxeblisa. mama yovelTvis siamovnebiT iSorebs Svils da
Svilic yovelTvis Tavqudmoglejili gamorbis mamisgan, raTa dedis bnel
dilegSi moadinos tyapani da saimedod daculma, TandaTanobiT Seisxas
xorci, miiRos saxe, SeiZinos azri da wona, da nela, taatiT, uxalisod
gamovides samzeoze, sadac, upirveles yovlisa, mamas unda daupirispirdes
isev, TviTonac rom aRar axsovs, risTvis... gamomZiebeli ki, asanTis kolofiT
TamaSobs, rogorc Tavis kabinetSi TamaSobda, magram aq namdvilad ar
yofnis adgili, magidaze jguf-jgufad awyvia yvela zomis Wiqa da boTli,
erTmaneTze axvavia samnairi yvelis, ornairi xizilalis, xuTnairi lobios,
aTnairi mxalis, Zexvis, SaSxis, qinZmarSi Cawyobili loqos, nigvzis wvenSi
Cawyobili TarTis, niorwyalSi Cawyobili wiwilis, cocxalis, qababis,
xinklis, jigris yaurmis, Caqafulis, xaSlamis, Canaxis, sokosa Tu mwvadis
TefSi, maTlafa, jami da langari... asanTis kolofi an WiqaSi vardeba, an
saWmelSi RviniTa da aTasnairi wveniT galumpuli, daZenZil-
darbilebuli, xelSi aRar aiReba, magram gamomZiebeli mainc jiutad
agrZelebs TamaSs. "ese igi, mSoblebs Tu davxocavT, ukeT wava Cveni saqme,
ara?!" Sarzea busTvaleba. "me rac vicodi, yvelaferi vTqvi" jiutad,
mtkiced imeorebs es. sufris or Cveulebriv wevrs ukve dauZinia. Tavebi
gasayidi nesvebiviT dauyriaT magidaze da yelgamoWrilebiviT xrialeben. "ar
gaiSva magaTi daWerili kaci" icinis Tamada. magram antons marTla aRara
aqvs metis Tavi. yinwi wydeba. TavisTavad exuWeba Tvalebi. magram xuWavs Tu
ara Tvals, isev karuseliviT trialebs yvelaferi, erTmaneTSi areuli,
erTmaneTs gadabmuli, gaerTianebuli Tavbrudamxvev qrolvaSi, wreSi
moqceul drosa da sivrceSi: dalaqavebul-dabinZurebuli sufrac, sveli
samarilec, Rvinis WiqaSi Catovebuli Cangalic, lobios TefSze dagdebuli
Tevzis ConCxic, qonSeyinuli, CaSavebuli yaurmac, xinklis Wipebic, puris
naWerze daWyletili sigaretic, gogos SiSveli, foTolSerWobili gavac,
SarvalCaxdili kacic, moTaxTaxe Siganic, nawlavebSi gaxlarTuli
ZaRlebic, moajirze Sefrenili da cxeniviT aWixvinebuli mamalic, moyiyine
bayayebic (ufro maTi xma), sufraze dayrili da Ria pirebidan
lorwoCamoRvenTili, amazrzenad axrialebuli Tavebic... gana cixe amaze
uaresia?! sxva ra unda moxdes iq, ufro Zneli asatani?! piriqiT. iq droc
meti gaqvs da sivrcec... zixar SenTvis... saknis sarkmlidan, gindac
WuWrutanidan, albaT xrioki qedi da ukacuri, kaWaWgadavlili mindori
moCans... ra Seedreba am sanaxaobas?! Seedreba rame?! sikvdilamde rom uyuro,
ar mogbezrdeba. ara marto yovel dRe icvlis fers, aramed dReSi
ramdenjerme: mzis amosvlisas, mzis gulze, mzis Casvlisas... sul sxvanairia
wvimamde, wvimaSi, nawvimarze... sul sxvanairia qarSi: erTbaSad amoSlis,
amoafrqvevs iqamde damalul, gasaidumloebul ferebs... sul sxvanairia
Tovlis qaTqaTa sabnis qveS gauCinarebuli, galursuli da marad mzadmyofi
Tavisi erTxel kidev ganwmendili, gaspetakebuli siSiSvlis gamosafenad...
antoni ki, mouxerxeblad wevs, pirqve, da orive xeliT scems amRvreul,
aqafebul, aqoTqoTebul wyals. perangisa da pijakis saxeloebi iRliebamde
dasvelebia. marTalia, jer seqtemberia, "patara zafxuli", magram RamRamobiT
ukve sakmaod civa. Tumca, es arc sicives dagidevT, arc sisveles
raRacnairi, gamomwvevi, nerviuli, kapasi sixalisiT Wyumpalaobs auzis
sundakrul wyalSi. enas ver atrialebs pirSi, am sityvis pirdapiri
mniSvnelobiT. xorxi naylapi sisxliT amoglesvia. gatexili cxviri haers
veRar atarebs wesierad. cali Tvali, mgoni, saerTod aRara aqvs da mainc,
araadamianuri Zalisxmevis fasad, nabij-nabij, namcec-namcec ixsenebs, ra
SeemTxva satusaRodan gamosvlis Semdeg. rac Seexeba satusaRos, iqauri
yvelaferi axsovs, yvelaferi, uzarmazari Wreli ZroxiT dawyebuli da
wuxandeli RreobiT damTavrebuli. arafers igonebs da arc cils swamebs
vinmes. SeiZleba, raRac-raRaceebs azviadebs, magram arc esaa gasakviri mis
dReSi myofi kacisgan, aqvs amis safuZveli, safuZveli Tu ara, gamarTleba
mainc, radgan jer kidev monaa, gindac gaazatebuli, da monur Tvisebebs ase
erTbaSad ver moiSorebs, Tuki saerTod SesaZlebelia maTi moSoreba.
sxvaTaSoris, wuxandel Rreobaze gaxda misTvis naTeli, Tu ratom ver itans
mona Tavisuflebas. imitom rom, monaa da, raki monaa, sxvanairad ar SeuZlia.
Tavisufleba monobas arTmevs, monoba ki, saSualebas aZlevs, ramdenic unda,
imdeni iocnebos Tavisuflebaze. ai, aseTi mona iyo dRemde, amasac ar SeeZlo
sxvanairad, magram bolos mainc SeZlo SeuZlebeli (ris gamoc, sxva
yvelaferi epatieba), sakuTar mamaze aRmarTa xeli da ukve Tamamad SeiZleba
iTqvas, am gauval wyvdiadSi, mxolod es warmoadgens "Tavisufal samyaros",
miuxedavad egzom savalalo Sesaxedaobisa...
erTi cxadia, am erTi saaTis win (ra Tqma unda, misi metad arazusti
varaudiT), romeliRac Ramis baris sapirfareSos sarkmlidan gadmoxta, anda
gadmoagdes (amas ara aqvs arsebiTi mniSvneloba), magram sakiTxavi is aris,
rogor aRmoCnda jer im barSi, mere im baris sapirfareSoSi da ram aiZula
iqidan gadmoxtoma, an ram aiZula sxvebi, sigaretis namwviviT gadmoegdoT
sapirfareSos sarkmlidan. jerjerobiT, mxolod is axsovs, Tu rogor
gamovida diliT cixidan, anu, duqnidan, da ukve SuaRamisas, rogor gamoerkva
uceb magidasTan, TiTqmis cariel darbazSi. orTaWalaSi CayvinTa da
mTawmindaze amoyvinTa. xolo, vidre TavisuflebiT dabrmavebuli da
sunTqvaSekruli, alalbedze micuravda wyalqveS, eSmakma icis, ra moxda
qveyanaze. erTi kia, arc ase brmad mocuraves gadauxvevia Sinisken, Tundac
imis Sesamowmeblad, TviTon tyuoda Tu gamomZiebeli. arc monaniebisa da
arc SurisZiebis erTnairad verag survils ahyolia, Tumca, es ori
surviliRa akavSirebs TavisianebTan da, rac mTavaria, erTnairad
damakninebel SegrZnebebs uCens, rogorc warmodgenili monaniebis, iseve
warmodgenili SurisZiebis scena... TavSexveuli mama TvalSisacemad masiur
magidas uzis Tavis kabinetSi. magidazec masiuri nivTebi alagia, kriali
gaudis, uxmariviTaa. mama welzemoT SiSvelia. mkerdze da mxrebze
gansakuTrebulad Warbad mosdebia balani. majaze didi saaTi ukeTia,
kabinetis akldamisebur siCumeSi mkveTrad ismis misi xma, TiTqos uCinari
makrateli aseve uCinar buCqnars kreWs. es ki, karTan dgas, TavCaqindruli,
darcxvenili, da mRelvarebisgan dafxrewili xmiT Zlivs gasagonad
luRluRebs: "mapatie, mama, mapatie..." raRac balaxebi moawevines biWebma
universitetSi da TviTonac ar icoda, ras akeTebda... anda, aseve welzemoT
SiSvel mamas (Zalian uyvars mamamiss banjgvliani torsis demonstrireba),
xelebi zurgsukan dauwyvia, saaTiani xeliT meore xelis majas Cafrenia da
bolTas scems sasadilo oTaxSi. fefe da liziko erTmaneTs Caxutebian da
Semawuxeblad slukuneben. es ki, situaciis Sesaferisad daseriozulebuli
(gancdiliTa da gadataniliT dabrZenebuli, rogorc namdvil mamakacs
Seefereba), marqsizm-leninizmis leqtoriviT (provinciul aqcents rom
niRbavs met-naklebad), nawyvet-nawyvet da ReWva-ReWviT laparakobs, mamis
magivrad: bedisweras vin aRsdgomia win... mosaxdeni mainc moxdeboda da
kargia, rom moxda... is mainc gavigeT, rani vyofilvarT... magram Wkua ki ar
unda davkargoT uaresad, Wkuas unda movuxmoT, bolos da bolos...
SurisZiebaze ki ar unda vifiqroT, aramed monaniebaze... erTad Tu ar
viyaviT, axla unda gaverTiandeT... da Tu ar gviyvarda, axla unda
SeviyvaroT erTmaneTi... arada, monaniebisa da SurisZiebis es ori, TiTqos
erTmaneTis gamomricxavi, magram misi da misTanebis simdablisa da siyalbis
gamomaaSkaravebeli survili, ara marto uiolebda, garkveuli TvalsazrisiT,
sasiamovnosac xdida mis ocdasamwlian patimrobas. erTnairad
gabednierebuli, erTnairad aRelvebul-aRfrTovanebuli nebdeboda orives,
rogorc Tbilisur, iseve qviSxeTur saknis wyvdiadSi da, xandaxan, TviTonve
uWirda maTi garCeva, imdenad gavdnen erTmaneTs, anu, erTi meoresac
gulisxmobda yovelTvis da, amave dros, ufro mkveTrad, ufro mZafrad,
mTeli sisavsiTa da sidiadiT warmoaCenda sakuTar Tavs... magram es adre iyo.
axla, Tavisuflebis pirvel dRes, arc monaniebis survili awuxebs, arc
SurisZiebisa. yvelafrisgan erTbaSad ganTavisuflda, ganitvirTa. "Sen aravin
ar gyvarebia, Seni Tavis meti" eubneba liziko, oRond, sasaflaoze,
didubis panTeonSi... namdvilad didubis panTeonia, waramara TvalSi eCxireba
qvis natexze aRbeWdili poetis gacrecili saxe. cas ascqeris,
gulxeldakrefili. wamoagdes ukve SeCveuli saflavidan da jer mouwyobel,
daumTavrebel saflavSi ukres Tavi. axla viRa moiclis usaxlkaro
poetisTvis, hoda, isic cisken Tvalebapyrobili elodeba mfarveli
angelozis gamoCenas... "usaxlkaro me var, magas ra uWirs... icinis liziko
aRarc qmarTan damedgomeba da aRarc mamasTan mimesvleba". saflavebs
mtvriani, sicxisgan gamoxunebuli balaxi mosdebia. balaxze, aqa-iq,
naadrevad Camocvenili foToli yria. "magram Sen mainc ufro ubeduri xar...
isic ar ici, ra ginda" ambobs liziko. "monanieba da SurisZieba" ambobs
es da Tan panTeonis meTvalyure qalisken iyureba, ar unda, imanac gaigos
maTi laparaki. qali moSorebiT, romeliRac saflavs asufTavebs mokle
focxiT. naadrevad Camocvenil foTols vedroSi agrovebs. Wilis qudi
axuravs, farflebiani. aqeTken arc iyureba, magram aSkarad esmis yvelaferi,
zedmetad daZabuli saqmianobs, zedmetad mowadinebuli... ese igi, liziko
unaxavs dRes, magram sasaflaoze ra undodaT?! Tumca, sxvagan sad unda
wasuliyvnen, sada aqvT adgili?! Tuki vinme yavdaT, yvelas moukvdnen, pirvel
rigSi ki, erTmaneTs. damarxvaRa akliaT. "momicade, momicade" misdevs
lizikos yviriliT, aravisi aRar erideba. liziko saflavebs Soris
darCenil viwro bilikze garbis. "aRar axseno Cemi saxeli" yviris isic,
ukanmouxedavad. rkinis meseri irxeva, JRriali gaudis. quCa xalxiTaa savse,
eklesiis ezoc... yvelas erTnairad Savi acvia... liziko ki, ar Cans. sad gaqra
ase uceb?! Tumca, ra amis saqmea, bolos da bolos. ra esaqmeba lizikosTan?!
araferi... ubralod, ainteresebs, sad Sexvdnen erTmaneTs, ase
dabarebulebiviT, rogor Sexvdnen... SeiZleba, es daxvda universitetTan,
magram aq ra undodaT, didubeSi?! "RmerTi mogcems Svilo, damexmare,
ltolvili var" gaubedavad uRimis viRac qali. liziko ar Cans. am Savma
xalxma uyo piri. SeiZleba, eklesiaSi Sevida. midi da eZebe... yvela erTnairad
ltolvilia, ginda mkvdari poeti da ginda mwerlis qaliSvili... "lizikos
xom ar gamouvlia aqeT?" ekiTxeba maTxovars. maTxovari gaocebuli
uyurebs. "aba, liziko?!" kiTxulobs bolos. liziko, amdroisTvis, patara
sagalanterio maRaziaSi dgas, aRmaSenebelze, da daxlis SuSis qveS
sanaxevrod gaxsnil samarTeblebs dascqeris. "gnebavT rame" ekiTxeba
noqari. "vnaxoT... jer vaTvaliereb" gaurkvevlad pasuxobs liziko. es ki,
jibeebSi iqeqeba tyuilad, araferi aqvs gasacemi. maTxovrisa rcxvenia, magram
is ufro ainteresebs, sad gaqra liziko ase uceb. mxolod lizikosgan Tu
gaigebs, ra undodaT aq, Tuki marTla iyvnen, mweralTa da sazogado
moRvaweTa panTeonSi... raze ilaparakes, Tuki ilaparakes saerTod... TviTon
araferi axsovs. arc is axsovs, rac lizikos sabolood dakargvis Semdeg
SeemTxva, sad ibodiala mTeli dRe, da bolos, ra mizniT Sevida,
maincdamainc, im barSi... Tumca, es SedarebiT advili asaxsnelia. albaT
Cveulebrivi (sinamdvileSi, araCveulebrivi, arabunebrivi) cnobismoyvareobis
dasakmayofileblad, anu, erTxel kidev dasarwmuneblad, arc patimarsa da
arc Tavisufals, arsad rom ar Seesvleba daukiTxavad, sakuTari, mSobliuri
saxlis CaTvliT. SeiZleba erTi Wiqis gadasakravadac, yvelafrisgan
(rasakvirvelia, lizikosganac) ganTavisuflebis erTxel kidev aRsaniSnavad,
anda, sulac wamlad aki gaafrTxila busTvalebam, RviniT mkvdars
mxolod Rvino mogarCenso magram davuSvaT da, duqanSi gadatanilis mere,
kidev gaebeda amas sasmelis pirSi CaSveba, mainc araferi uWyaoda jibeSi,
garda narwyevSemxmari cxvirsaxocisa da moyvaruli fotografis (didyura
grigolas) gadaRebuli suraTisa, romelzedac mSoblebTan erTad aris
aRbeWdili aTi wlis jer kidev gulubryvilo da spetaki ymawvili. magram
ufro savaraudoa, gauwafavi xeliT kedelze mixatulma isrebma daaintereses
da isev saTavgadasavlo romanis gmirad warmoidgina Tavi, rogorc
bavSvobaSi emarTeboda xolme. rasakvirvelia, isrebma gaityues
araTanabari zomisa da erTmaneTisganac aseve araTanabari SualedebiT
daSorebulma isrebma raRac axlis, dRemde ararsebulis, Tu dRemde
gasaidumloebulis, akrZalulis, miuRwevelis, vTqvaT, aralegaluri
bordelisa Tu legaluri samorines misaniSneblad rom gaCndnen am bolo
dros qalaqis kedlebze, ris gamoc qalaqic erTbaSad gaucxovda,
gaidumalda, am sityvis arapoeturi gagebiT, da narkotikisa Tu baqteriuli
iaraRis mwarmoebel uzarmazar da ukacur qarxanas daemsgavsa, amerikuli
filmebidan gadmoxatuls... ai, aseTma isrebma gaityues isic da bolos,
misTvisac moulodnelad, sacxovrebeli saxlis erT Cveulebrivad binZur
sadarbazoSi Seiyvanes, samxatvro akademiamde Tu samxatvro akademiis Semdeg.
magram, ase iyo Tu ise, erTi cxadia: amjeradac iq Sevida, sadac ar unda
Sesuliyo, iseve, rogorc sakuTar samzareuloSi. Tumca, CvenSi rom vTqvaT,
axlac ugrZno tanma, sworad rom ar iqceoda iq ar Sedioda, sadac unda
Sesuliyo, anda, piriqiT, iq Sedioda, sadac misi adgili ar iyo (aRar iyo)
da sadac aravis gaaxarebda misi moulodneli gamocxadeba. SeiZleba,
sisxlamdec misuliyo saqme da, aki mivida kidec... lizikom gareul katasaviT
afofrilma amoxeda qvemodan, TiTqos es gvamis warTmevas upirebda (Tuki
marTla arsebobs gvami da Tuki yvelaferi, rogorc gamomZiebelma uTxra
guSin, misive fantaziis nayofi ar aris). magram araviTari grZnoba ar
gasCenia colis mimarT: romeliRac, misTvis dRemde ucnob cxovelad ufro
aRiqvamda, vidre colad. miT ufro moRalate colad. arc Zulda, arc
uyvarda, arc afrTxobda, arc izidavda Tavisi demonstraciuli siSiSvliT.
piriqiT, aseTi ufro Seesabameboda garemos. situaciasac. ufro metic,
TiTqos pirvelad xedavda saerTod. yovel SemTxvevaSi, arasodes unaxavs
"aseTi", arc iqamde, vTqvaT, ZaliT gamoTreuli mayvlis buCqebidan, da arc
imis mere, moCvenebasaviT TavisTavad gamqrali didubis panTeonidan.
samagierod, mamis gvamis (Tundac mxolod mis warmodgenaSi arsebuli gvamis)
siSiSvle jiutad eCxireboda TvalSi, TqoriviT scemda cxvirpirSi da
rogorc wyalnaylapi da Tanac cudi mocurave, sasacilod abCenda pirs,
verc suli moeTqva, verc daelaparakna, cotac da, TviTonac mamasaviT
samarcxvinod gaiSxlarTeboda samzareulos iatakze. sisxliT iyo yvelaferi
irgvliv moTxvrili, ara marto iataki, aramed skamic, romelzedac mama ijda,
vidre es Sevidoda samzareuloSi (mamas vin ejda kalTaSi, uTqmeladac
naTelia), macivris karic, radiatoric... yvelaferi, alvis xis foTolic ki,
mamis gvamis gverdiT rom egdo iatakze. mogelandao, warmoidgineo
eubnebian jiutad, is ki, axlac naTlad xedavs, axlac iq aris (veris baRis
auzis kideze gadamxobili) da rogorc maSin, axlac ver axerxebs iqidan
gamosvlas. arada, namdvilad aRaraferi esaqmeba iq, sulerTia, mokla Tu ver
mokla mama. gvamis Semtevi, utifari, mouSorebeli siSiSvle rom moigerios,
alvis gayviTlebul foTols uyurebs. foToli mamis gvamis gverdiT gdia
(egdo) iatakze. ese igi, kidev erTi zafxuli damTavrda. rogorc TviTon
fiqrobs, misTvis albaT ukanaskneli. Tuki ram gadaxdenia, mniSvnelovani da
saintereso, mxolod zafxulSi da, amdenad, qviSxeTSi. qviSxeTi da zafxuli
erTi da igive cnebaa misTvis. lizikoc qviSxeTSi gaicno da Taflobis Tvec
iq gaatara sul axlaxans. ase rom, SeiZleba, mTel Tavis cxovrebas
gulisxmobs da imitomac ambobs gunebaSi aseTi xazgasmuli paTetiurobiT:
damTavrda zafxulio. ese igi, damTavrda cxovrebao. man xom es wuTia mokla
mama, culis erTi dakvriT erTbaSad gadaWra yvela Toki, romliTac naviviT
iyo mibmuli aqaurobas da ai, misi gaognebuli, dadamblavebuli arseba,
marTlac rom uniCbo da uialqno naviviT miaqvs gaurkvevlobis,
miusafrobisa da simartovis Roniersa da verag dinebas (sinamdvileSi,
arcTu ise did auzSi atrialebs nagaviviT). qurdbacaca fisuniasaviT
miipareba mamis sisxliT moTxvril samzareulodan, mewyerze SerCeniliviT,
SeumCnevlad micocavs araraobis ufskrulisken, Tumca, xmel foTols
Sescqeris, monusxuliviT, da culic jer isev xelSi uWiravs. Tuki rames
grZnobs, imis sasiamovno, damamSvidebel simZimes grZnobs mTel sxeulSi.
sakmarisia xeli gauSvas (ase hgonia TviTon), maSinve raRac SeemTxveva, kidev
uaresi, rac ukve SeemTxva, axlaxans, Ramis baris sapirfareSoSi. arada,
pirvelsave magidas ise udrtvinvelad miujda, TiTqos mdidari da
simdidrisgan znewamxdari kinovarskvlaviviT, maincdamainc, im magidasTan, im
skamze xvdeboda yovel alions. marTlac, darbazSi TiTqmis yvela magida
Tavisufali iyo. mxolod erT magidasTan isxdnen viRaceebi, darbazis meore
boloSi sami biWi da ori gogo, anda, piriqiT, sami gogo da ori biWi
arc es dainteresebula zedmetad imaTi sqesobrivi SemadgenlobiT da,
sxvaTaSoris, arc imaT gamouCeniaT gansakuTrebuli yuradReba mis mimarT.
SeiZleba, arc SeumCneviaT misi Semosvla...
"mainc ver momWames fexebio" mis magivrad ambobs viRaca mis arsebaSi.
I
"erTi, ori, sami" gunebaSi Tvlis elizbari, magram ki ar dgeba, kidev
ufro Rrmad miZvreba loginSi. logini maSin aris Zneli dasaTmobi, roca
adgoma aucilebelia. oRond, elizbars adgoma ki ar ezareba, droze adre
gaeRviZa, Tuki eZina saerTod, da raki ar icis, rogor moklas zedmeti dro,
Cveulebisamebr, fiqrobs, gnebavT, nebivrobs... bolos da bolos, omSi midis
da, vin icis, rodisRa miecema, an miecema Tu ara kidev, amgvari "nebivrobis"
saSualeba...
jer adrea. erTnairad bnela Sin da gareT. maRviZara saaTi Tavgamodebuli
qaqanebs Ramis naTuris magidaze, patrons amSvidebs TiTqos, maxsovs, vici,
rodis unda "avfeTqdeo", magram saaTi ras gaigebs, ra cecxli trialebs
elizbaris gulSi...
liziko, RvTis wyalobiT, gadarCa, magram am qveynisa rom aRar aris,
cxadia, sacodavi sanaxavia, yinwmowyvetili da majebdabintuli... Tumca, mainc
antikuri gmiris sijiutiT igeriebs Tavisianebis yuradRebasa da
TanagrZnobas... rogorc oreste sisxlismsmel eriniebs... mamis danaxvam
kidev ufro gaaRiziana. elisos rom hkiTxoT, saerTodaa aRgznebuli,
saerTod rcxvenia yvelasi da elizbari gamonaklisi ar aris. magram
elizbars srulebiTac ar gaukvirdeba, araTu rcxvenodes, dasanaxadac ver
itandes sakuTari Svili. "Sen gaimarjveo" Zlivs amoiknavla
tuCebgadalurjebulma, magram maT Soris gamarjvebuli ar arsebobs. mama-
Svilis omSi gamarjveba damarcxebis tolfasia. ukidures SemTxvevaSi,
imarjvebs is, vinc marcxdeba. gamarjvebuli sxvaganaa, sxvaa, mesame,
romelsac Svilic iseve hkidia fexebze, rogorc mama... ori manqana mcvelebis
TanxlebiT Semogrialda saavadmyofos ezoSi da elizbari jiqur rom wavida
misken, silas mainc gavulawuneb saxalxodo, mcvelebma gza gadauketes, ar
miuSves mZaxalTan, moyvaresTan, qaliSvilis mamamTilTan da arc imas,
moyvares, uTqvams mcvelebisTvis, eg gamouSviT, eg Cemianiao... piriqiT,
modRlezili, ormetriani debilebis zurgebs amofarebulma dauZaxa: jer
dawynardi da mere vilaparakoTo, Cvenma Svilebma provokacia momiwyveso, es
politikuri aqciaa da male Senc darwmundebio... elizbarmac gacla
amjobina. erTxel kidev daujera xalxur sibrZnes da ai, saomrad emzadeba
mxcovani mwerali, troas omSi midis, oRond, ukve beberi odisevsi... raxania,
afrebic dauSva da viric dabmuli hyavs bagaze... magram dro mainc sakmarisze
meti aqvs, Tavisuflad SeuZlia, ara marto moemzados omSi wasasvlelad,
aramed gadaifiqros kidec omSi wasvla...
ase rom, adgoma ki ar ezareba Cvens elizbars, erTxel kidev amowmebs,
ramdenad sworia misi gadawyvetileba. raki zedmeti dro aqvs da ar icis,
rogor gamoiyenos, erTxel kidev wonis yvelafers, ukanasknel wvrilmanamde
(vTqvaT, rogor Seegueba iqaur saWmels, wyals... rac mTavaria, uunitazobas...),
isev sasacilo rom ar gaxdes Tundac imave lizikosTvis, romelmac erTxel
ukve amxila misi "TvalTmaqcoba", megafonis saSualebiT, saqveynod, eg
saerTo-sayovelTao danaSaulis kvleva-ZiebiTaa dakavebuli, sakuTari,
piradi rom miCqmalos rogormeo. marTlac, mis asakSi saomrad ki ar midian,
miT ufro, roca aravin eZaxiT wamodio, odesRac gadatanil omebs ixseneben
(Tundac, sizmarSi gadatanil omebs!) da memuarebs weren. arc is dawerda
sxvaze naklebad, dasaweri rom hqondes rame. araferi aqvs siamayiT
mosagonari. arasworad icxovra da bevrad ajobebs, rac ufro naklebi
ecodineba STamomavlobas misnairTa Sesaxeb. Tumca, saca samarTalia, isic
ise cxovrobda, rogorc yvela. ise ki ara, rogorc Tavad surda, aramed
rogorc SeeZlo, metnaklebad sufTa rom gamosuliyo cxovrebis binZuri
Waobidan. magram axla Tavis marTleba igive Tavis mosulelebaa da
aranakleb amazrzenic, vidre ganavaliT (Tundac, sakuTari ganavaliT),
SemTxveviT dasvrili TiTis Cumad galokva... es "omSi wasvlac", ukve
yvelanairad dagvianebuli, raRacis monaniebisa da raRacis gamosworebis
amao cdaa mxolod. marTlac, ra Seicvleba, erTi saaTiT adre avdgebiT
dRes, Tu erTi saaTiT gvian?! piriqiT, rac ufro Sors daiWer Tavs am
omisgan, rac ufro Soreul qveynebSi gaemgzavrebi sabozaod da
samamaZaRlod, SeiZleba ufro dagifasos xelisuflebam da, televizors Tu
daejereba, SeiZleba, zedmeti asi kilogrami tvirTi ufasodac
gadmogataninos qalis windis TvaliviT gaqceul sazRvarze. magram elizbars
arc spekulantoba exerxeba, arc sutenioroba, ubralod, Sin metis
gamkeTebelia, vidre gareT da araviTari mniSvneloba ara aqvs piradad
misTvis, marTla qmnis rames faseuls, Tu tyuilad imtvrevs TiTebs sabeWdi
manqanis klaviSebze, tyuilad itkiebs Tavs uazro kakuniT. yvelafers rom
Tavi gavaneboT, srulyofil da Tavisufal adamianad mxolod maSin grZnobs
Tavs, roca sakuTar WerqveS, sakuTar skamze zis, sakuTar magidasTan,
sakuTar flostebSi fexebwayrili, da sakuTari nagavi gadaaqvs erTi
sakuTari sanagvidan (tvinidan) meore saerTo sanagveze (furcelze). misi
mwerluri pativmoyvareoba amiTac kmayofildeba da, bodiSi mogviTxovia,
fexebze hkidia, ras ityvis masze STamomavloba. STamomavlobis saTqmeli
ukve wamoscdaT dRevandelebs, romlebic STamomavlobas ki ara, saerTod
axal, xvalindel saqarTvelos qmnian da, pirvel rigSi, masTan
SeuTanxmeblad... elizbarisTvis aravis araferi ukiTxavs, rogorc guSin ar
ekiTxebodnen arafers... dResac isaa, rac guSin iyo, egaa rom, dRevandelebs
urCevniaT, kidev ufro Rrmad SeZvres, Seiketos Tavis niJarasa Tu bakanSi,
gaaCnia, lokokinad Tvlian isini, Tu kud...
magram, rogorc ar unda iTrios fexi, adgoma mainc mouwevs, Tundac, am
abezari, Semawuxebeli fiqrebisgan Tavis dasaRwevad. marTlac, utifrad,
mourideblad exvevian, rogorc buzebi leSs, oRond, buzebisgan
gansxvavebiT, imaT cocxali "leSi" izidavT, sicocxlis raime niSanwyali
unda etyobodes maT lukmas, vTqvaT, amTqnarebdes, gverds icvlides
sawolSi, nebismier uazrobas burdRunebdes TavisTvis, xels afaTurebdes
Ramis naTuris magidaze, sulerTia, ris mosaZebnad, mTavaria daadasturos,
jer kidev rom udgas suli, jer kidev rom gauZlebs wamebas. danarCeni
TviTon ician, rogorc ar unda gauZaliandes, rogorc ar unda
moimkvdarunos Tavi, mainc SeaRweven mis arsebaSi, bolo-bolo, isev misi
xelSewyobiT cixe yovelTvis Signidan tydeba da mere TviTonac ver
gaigebs, rogor gaixlarTeba aTasnairi varaudis, eWvis, SiSis, sazrunavisa
Tu sadardelis mojadoebul qselSi, saidanac ramdenime wuTis, anda sulac
wamis win, Zlivs daaRwia Tavi... "raz, dva, tri" axla, ratomRac, rusulad
daTvala elizbarma, magram arc amjerad ganZreula, ZvelisZveli,
bavSvobisdroindeli leqsi moayola uceb:
cota xnis mere ukve veris baRSi ijda da muxlebze dadebul zurgCanTas,
rogorc mTel Tavis avladidebas, gulSi ixutebda. sakmaod cioda, Tumca,
bususaSlil wyvdiads ukve gasCenoda bzari, saidanac moaxloebuli mziT
gabrwyinvebuli ca iRvreboda. Citebic erT ambavSi iyvnen, TiTqos pirvelad
Tendeboda saerTod. susxian bindbundSi TandaTan ikveTeboda baRis
calkeuli nawilebi. mas ki, mwvaneSi Cafluli qviSxeTi edga Tvalwin,
Tvalwin ki ar edga, iq iyo mTeli arsebiT gadasaxlebuli da, zurgCanTaze
nikapCamodebuls, ayvavebuli cacxvebis damaTrobeli sunic ki scemda.
srulebiTac ar iyo saomrad ganwyobili. CvenSi rom vTqvaT, an ra eomeboda
mis Svils sicocxle aRar undoda, gnebavT, ar Tvlida Tavs sicocxlis
Rirsad. ase rom, safrTxeSi Cavardnili sicocxlis gadasarCenad ki ar
midioda es, rac mtris TvalSic gaamarTlebda, aramed Tavlafdasxmuli
sicocxlis ramenairad misaCqmalad da misafuCeCeblad, risi gagebac albaT
moyvaresac gauWirdeboda. sakuTari Tavis rcxvenoda, Torem, siamovnebiT
mibrundeboda Sin, Tavis skamTan, Tavis magidasTan, Tavis sabeWd manqanasTan,
Tavis flostebTan... sindisis garda, araferi avaldebulebda am omSi
wasvlas. mosaxdeni uimisodac moxdeboda. amitom, mxolod is unda
gadaewyvita, rac piradad mas exeboda, anu, ase, mowafuri morCilebiT
daecada sxva moxaliseebisTvis, Tu, sanam kidev SeiZleboda, ukanmouxedavad
moecocxa aqedan. uazro msxverplis gaRebasa da axla ukve saqveynod
gapampulebas, isev Sin yofna jobda, "niJaraSi", isev gamogonil da mis
wignebSi Tavmoyril xalxTan kamaTi maradiul, mourCenel satkivrebze,
Tundac mxolod imitom, cxovrebisgan ukve damarcxebulni, damarcxebas
Seguebulni rom iyridnen iq Tavs da araTu televiziis diqtors,
mamazeciersac aRar SeeZlo maTi gabriyveba. iq zRaprebisa aRar sjeraT,
ufro sworad, sxva sibrtyeze da sxva ganzomilebebiT cxovroben: Cadenilze
ocneboben da Caudenels inanieben...
elizbaris mRelvare warmodgenebSi imqveyniurma, wiTlad abrialebulma
fiWvnarma gaiWriala uceb da imdenad cxadi iyo es Cveneba, fiWvebis tanze
cocxlad mimxmari WriWinebis gamofituli, gamWvirvale gvamebic ki SeamCnia.
magram, imave dros, sinamdvilesac daubrunda, radgan isic maSin SeamCnia
pirvelad, marto rom ar iyo baRSi. auzis kideze viRac gadawoliliyo
mucliT da guls irevda. anda, ukve gulareuli, Tav-pirs ibanda auzis
wyalSi. elizbari uneburad daiZaba, welSi gaimarTa da kidev ufro magrad
miixuta mkerdze brezentis zurgCanTa, TiTqos es ucxo adamiani, rogorc ki
Tavis saqmes moaTavebda, zurgCanTas waarTmevda, rac srulebiTac ar
gaukvirdeboda elizbars, magram arc ufiqria aqedan wasvla, an sad unda
wasuliyo, roca ukan dasabrunebeli yvela gza TviTonve moikveTa, yvela
xidi dawva, yvela Toki gadaWra... imitomac ijda axla aq da bebruli
sijiutiT elodeboda yvelafers erTad: gaTenebasac, moxaliseTa gamoCenasac
da ucnobTan urTierTobis garkvevasac...
is ucnobi, Tqvenc mixvdiT albaT, antoni gaxldaT, Ramis barSi galaxuli
da bewvze gadarCenili sikvdils... gaWirvebiT wamodga fexze. pijakis
saxeloebidan wyali wurwuriT gasdioda. pijakic gaWirvebiT gaixada da
auzis kideze gadafina frTxilad. magram pijaks ki ar ufrTxildeboda
meti raRa unda damarTvoda uaresi moZraoba uWirda, odnavi ganZrevac ki,
autanel tkivils ayenebda, ris gamoc misi moZraobebi mSvidi da daxvewili
Canda Soridan. perangi da maisuri erTad gadaiZro da, ratomRac,
ramdenjerme gaaRanRala wyalSi. garecxa, Tavisi WkuiT. tkivilebisgan lamis
isev dakarga goneba, magram mainc mTeli ZaliT wuravda perangsa da maisurs,
vidre sveli qsovilis sakmaod sqeli morgvi ar SerCa xelSi. isic pijakis
gverdiT daagdo da, TiTqmis dediSobila, skamisken wamovida. sityvis
uTqmelad miujda elizbars gverdiT, gegonebodaT, siZe-simamrs winaswar
dauTqvamT, dilauTenia, maincdamainc, veris baRis am skamze SevxvdeT
erTmaneTso...
anton! gulwrfelad Seicxada elizbarma.
antonis danaxva, erTdroulad, gaukvirda da gauxarda kidec, magram isic
maSinve gaaxsenda, cota uxerxulic rom iqneboda misgan amgvari uSualo,
dadebiTi emociebis gamoxatva, radgan metad arasasiamovno da uaRresad
saTakilo viTarebaTa gamo, advili SesaZlebelia, saerTod ar sdomeboda
antons misi danaxva, uaresad gaeRizianebina paleosimamrTan Sexvedras da,
rasakvirvelia, arc Tavisi gaRizianebis gamomJRavnebisa morideboda. ase rom,
rac ufro TavSekavebuli iqneboda elizbari, miT ukeTesi. maTi warsulic
warsuls Cabarda. kacma rom Tqvas, arc iyo misi saqme, ra undoda antons
baRSi am dilauTenia. iqneb, isic moxalised midioda omSi?! aseve ar iyo
elizbaris saqme, ras apirebda antoni momavalSi da apirebda Tu ara
saerTod rames. msajulic sxvaa da gamkiTxavic... magram arc imis uaryofa
SeiZleba, brma SemTxvevasTan rom ar hqondaT saqme, gangebas surda ase da
iman miusva gverdiT am ukacur baRSi, garkveuli TvalsazrisiT, misi
mizeziTac gaubedurebuli kaci...
diax! daudastura antonma gana Cven vicnobT erTmaneTs?
miaSterda cali TvaliT. meoreTi ver xedavda, buStiviT gahbervoda da
lorwovani libri gadahkvroda zed aaaa! rogor ara, rogor ara
gaagrZela agdebulad, gaSarJebuli TavazianobiT me erTxel Tqveni siZec
viyavi... magram amas araviTari mniSvneloba ara aqvs, endeT Cems gamocdilebas.
naTesaobac borkilis saxeobaa da rac ufro male moiSoreb, miT ukeTesi. ase
gvaswavlis cixe. cixe dRevandeli modelia xvalindelisa. yvelanairi
Tanasworoba... sruli demokratia Tunuqis yuTSi... ai, naxeT ra miyves... magram
fexebi ver momWames mainc... piri SuSis mtvriTa maqvs savse, Torem getyodiT,
aucileblad... Tqven ar dagimalavdiT... boTlebiT mcemdnen, magram ver
mivarTvi... Camon Cemi CuCua, rogorc didi bebia klava ityoda, cxonebuli...
sjobs Seni eSinodes viRacas mainc, vidre Sen geSinodes ganuwyvetliv,
Tanac yvelasi... laCrebi... damplebi... jibeSi Caviyavi xeli da... samivem Caijva.
nabiWvrebi... yvela Tavisas miiRebs... mTavaria, sababi gqondes... ra Tqma unda,
Tqven ar gexebaT. Zalian gamixarda Tqveni naxva, magram rogor momageniT?
didxans meZebdiT? Cven xom arasodes vyofilvarT siZe-simamri... me Tqven
yovelTvis megobrad gTvlidiT... axlac mxolod Zveli megobrobis xaTriT
gekiTxebiT, rogor brZandeba Cemi kdemamosili meuRle? sicxeebma xom ar
Seawuxes am zafxuls? xom mSvidobiT moilogina? kidev erTi CemisTana jojo
Semata am dampal qveyanas, Tu Tavisnairi kaxpa? jojos isev kaxpa jobs,
RmerTia mowame. me, piradad, aTiaTas jojos erTi kaxpa mirCevnia... aTiaTasi
xom, miT ufro...
lizikom venebi gadaiWra gaawyvetina elizbarma Zlivs
gadaarCines moayola swrafad, radgan Seatyo, rogor SeakrTo antoni
misma naTqvamma.
antoni, erTi wamiT, marTla gairinda, TiTqos acnobierebda elizbaris
naTqvams, magram maSinve Zveleburad gaagrZela:
Tqven gaimarjveT Tqva damcinavad momRimarma, Tuki SeiZleboda
ramenairi Rimili Sestyoboda dabegvilsa da dasiebul saxeze magram gana
Svils moekiTxeba mSoblis codvebi?! moekiTxeba da mere rogor moekiTxeba,
rom icodeT! unda moekiTxebodes kidec. swored Svils unda moekiTxebodes!
Svili rom ar yofiliyo, arc mSobeli waxdeboda... mSobels Svili aiZulebs...
mSobeli SvilisTvis codavs... Svilis gamo... laparakobda uazrod,
dabneulad, gamomwvevad, gamaRizianeblad, raRacnairad atacebuli da
aRgznebuli, Tumca, arc mTvrali iyo da arc narkotiki hqonda miRebuli.
"TviTonac ar icis, ras mied-moedebao" gabrazda elizbari. arasodes
enaxa aseTi antoni: RvarZliani, Tavxedi, damcinavi, daundobeli... piriqiT,
zedmeti moridebulobiTa da TavdaWerilobiT gamoirCeoda yovelTvis,
sxvaTaSoris, lizikosganac. ramdenjer uTqvams elizbars imisTvis,
antonisgan mainc iswavleo.
lizikomac ase miTxra Tqva uceb Sen gaimarjveo... gana Tqven
gebrZodiT?! ase gesmodaT Cemi?!
me ar vici, raze saubrobT xolme Tqven da Tqveni qaliSvili, magram
Tqven icodiT is, rac me ufro mWirdeboda, magram aravin maswavla
ukmexad miaxala antonma.
me rac vicodi, yvelaferi gaswavleT daixia ukan elizbarma.
ara! mTavari ar giswavlebiaT! uaresad aRegzno antoni.
ra? xeze asvla? Semrigeblurad gaicina elizbarma.
ara, xidan Camosvla! xeze asvla gadarCena ar aris. xeze asvliT,
SeiZleba, droebiT daaRwio gansacdels Tavi, magram xeze asasvlelad rom
gagixdeba saqme... gaicina antonmac. mRelvarebisgan Tu sicivisgan, jer
kidev ZagZagebda da kbili kbilze uxvdeboda laparakisas.
gacivdebi wamoscda elizbars.
me ukve gavcivdi, Zia elizbar... raxania mciva... gaCenis dRidan... cixe
sicivea. sul gciva, wevxar gciva. zixar gciva. dadixar gciva. ki ar
eCvevi sicives, amis SeCveva ar SeiZleba, TandaTanobiT, Senc sicive xdebi,
sicivis nawili... ai, damadeT xeli, yinuliviT var... paiki klavs mamas da
xdeba araraoba...
elizbari isev daiZaba. ar gamosdioda laparaki am marTlac ucxo
adamianTan, romelic antons ki hgavda, magram, imave dros, araferi ecxo
antonisa. rasakvirvelia, mis dReSi myofs, veravin mokiTxavda Wkuasa da
zrdilobas, magram imdenad kargad icnobda elizbari, imdenad didi xnis
megobroba akavSirebda masTan, mainc uWirda antonisTvis amgvarad
damakninebeli, amgvarad Seuracxmyofeli metamorfozis dajereba. mamisgan
ganwirulsa da colisgan naRalatevs, TiTqos mxolod isRa gaamarTlebda
sxvaTa TvalSi, Tuki uzneobisa da gaxrwnilebis wumpeSi Caefloboda
TviTonac... esec aiZulebda elizbars, naklebad ahyoloda grZnobebs da
ufro fxizlad yofiliyo. sifxizle yovelTvis saWiroa, gansakuTrebiT ki,
amgvar sulelur situaciaSi, roca jer isic gasarkvevia, Tu ra saxis
urTierToba SeiZleba arsebobdes saerTod moxalise bebersa da sicocxlis
moZule axalgazrdas Soris. sifxizle aucilebelia, radgan yvela
axalgazrda, Svili iqneba Tu siZe (miT ufro, nasiZari), erTnairad
saxifaToa da saxifaToa, upirveles yovlisa, sxvaTa SexedulebaTa
gauTvaliswineblad Camoyalibebuli sakuTari Sexedulebebis gamo.
daukiTxavad dagiskupdeba gverdiT da Tanamzraxvelad, Tanamoazred
gagixdis isedac TviTmkvlelobamde misuli Svilis winaaRmdeg. magram,
sinamdvileSi, ra Tqma unda, ase ar aris. ufro sworad, imedia, ase ar
fiqrobs antonic. ubralod, jerjerobiT, ver agebineben erTmaneTs, Torem,
orivem mSvenivrad icis, gacilebiT mniSvnelovani movlenis monawileni
arian, vidre kidev erTi ubeduri siyvarulia, anda kidev erTi dangreuli
ojaxi... am saqmeSi, mTavari isini ki ara, raJden kaSelia. mTavaria, culis
moRereba rom gaubedes raJden kaSels sakuTar WerqveS, gnebavT, sakuTar
godorSi, rasac SeiZleba marTla mohyves seriozuli cvlilebebi, ara marto
damoyvrebuli ojaxebisTvis, aramed mTeli qveynisTvis da saerTod
momavlisTvis... es ki, mogexsenebaT, umsxverplod ar xdeba. Tumca, msxverpli
ukve sakmarisze metia gaRebuli da araviTari mniSvneloba ara aqvs, oriT
meti iqneba is, Tu oriT naklebi... mTeli Taobebi iRupebian zedized,
zezeurad... ukvalod inTqmebian dro-Jamis ufskrulSi, rogorc spigmentebis
qaravnebi veSapis xaxaSi. dampali xorci scvivaT gzadagza... CagixedavT maT
uZiro, gamocarielebul TvalebSi?! mogismeniaT maTi uazro blukuni?!
antonic, lizikosi ar iyos, erTi imaTTagania mxolod, anu, metastazia da,
amdenad, naklebad saintereso, Tundac, medicinis TvalsazrisiT. medicina
uZluria metastazis winaSe da uZluri iqneba yovelTvis, Tuki senis mTavar
bunags ver miakvlevs... hoda, dRes miakvlia, antonisa da lizikos wyalobiT.
araTu miakvlia, bunagSi mTvlemare mxecic SeaSfoTa safuZvlianad... Tundac
marto amitom, antonica da lizikoc, TavianTi ubedurebiT, umal
TanagrZnobasa da Tanadgomas unda imsaxurebdnen Cvengan, vidre zizRnarev
sibraluls... aseTia elizbaris azri, ase vTqvaT, "kaSelebis saqmesTan"
dakavSirebiT da amitomac zis axla aq, am ukacur baRSi, usaxlkaro
mawanwalasaviT... emigrantiviT... veris baRSi zis, auzTan, rogorc eqvTime
mjdara parizSi, luqsemburgis baRSi... TvalnaTliv warmoidgina kidec
mzemiSuqebul skamze Camomjdari TeTrad TmadaTovlili moxuci: qarisgan
daSaSruli xelis mtevnebi muxlebze dauwyvia, mzeze Tbeba, da isinic,
mSvidad, uZravad wvanan, Tvinieri da siTbos moyvarul cxovelebiviT.
majebgadaqeqili paltos sayelo maRla auwevia, magram mainc sciva, radgan
misi mSobliuri kera aqedan Zalian Sors aris, sul sxva samyaroSi, sruliad
sxva astronomiul Tu geografiul ganzomilebebSi... siberis cremliT marad
sveli Tvalebi gulisamaCuyeblad ubrWyvialebs, aRsasrulis moaxloebis
mauwyeblad, is ki gazafxulis mzes eficxeba, gulSi imedCasaxuli, da auzis
garSemo mogrovili bavSvebisa da maTi gadiebis cqeriT erToba. auzSi nagavi
ki ar tivtivebs, rogorc aq, veris baRSi, aramed feradafrebiani saTamaSo
xomaldebi dasrialeben, romlebsac erTnairi interesiT uyureben, rogorc
celqi, lamazi bavSvebi, iseve maTi xalisiani, sandomiani gadiebi... "kidev
erTi gazafxulio" fiqrobs mzes mificxebuli moxuci, uRaribesi
emigranti da, amave dros, ararsebuli qveynis ormocsaukunovani saganZuris
meWurWleTuxucesi. xvalis imediT, dRevandels uZlebs, guSindelis
gadasarCenad. elizbarma ki, misgan gansxvavebiT, arc icis, ra evaleba, ra
unda daicvas aq, samSobloSi, raRa darCa gadasarCeni... ki batono, elizbari
Tanaxmaa, mzadaa, eqvTimesaviT, isic sakuTari nebiT ecvas jvars samSoblos
golgoTaze, magram arc saWurWlis klite miucia vinmes misTvis da arc
saWurWlis adgilsamyofeli uCvenebia. eqvTimes daavales da imanac daivala,
yvelaferi gverdze gadado, yvelafers Seelia... elizbari Tu mweralia, is
Rvawlmosili mecnieri gaxldaT, auditoriebis, kaTedrebis, sxdomaTa
darbazebis, laboratoriebis, wignTsacavebis binadari, aborigeni, magram
rodesac bedma erTxel kidev dawiokebuli samSoblos saganZuris movla-
patronoba daavala da emigraciis eklian gzas gauyena, xis yuTebSi
Camwyvdeul samSoblos sulTan erTad, isic mkacr, mousyidvel da fxizel
darajad gadaiqca maSinve. ocdaerTis TebervalSi, ufrosi raJden kaSelis
sixarbesa da sisastikes gaarida mravalgzis gardacvlili, magram mainc
ukvdavi, dauleveli samSoblos ormocsaukunovani saganZuri, aTas
dampyrobels, qurdsa da avazaks, ZalRsa da mamaZaRls gadarCenili,
TavmokveTili mefeebisa Tu ZuZuebdaglejili dedoflebis wyalobiT. misi
meuRle, saRamoobiT, fortepianoze ukravda romeliRac kino-TeatrSi, ase
vTqvaT, "musikalur fons" qmnida munji filmebisTvis, magram is oride kapiki,
rasac kino-Teatris patroni uxdida, ganZis Sesanaxi qiris dasafaradac ar
yofnidaT. erTi Txa hyavdaT da imis rZiT ibrunebdnen suls. coli
fortepianoze ukravda, qmari ki, Txas mwyemsavda levilis zurmuxtovan
mindvrebze, Txas iyo miCerebuli, miliardebis patroni. erTi nivTi mainc
rom gaeyida im saganZuridan, nebismieri zomisa da wonisa, sakuTari kunZuli
eqneboda wynar okeaneSi, mTeli dRe gamakSi iwveboda, Zvel foliantebsa da
wignebSi Cafluli, da SiSveli veluri gogonebi palmis StoebiT
gauniavebdnen mecnieruli varaudebiT SeWmuxnul Subls... magram gulSic ar
gauvlia msgavsi mkrexeloba. rasakvirvelia, bevri mamuliSviluri saqmis
gakeTeba SeiZleboda am zRapruli simdidriT Tundac, dedaenis gamocema
TurqeTis saqarTvelosa da fereidanis qarTvelebisTvis, rom araferi
vTqvaT, ukve sanaxevrod gadajiSebuli emigraciis fizikur gadarCenaze
magram verc qarTvelTa noe Seacvlevinebda azrs da verc emigrirebuli
mTavrobis sruli Semadgenloba. misTvis, yuTebSi Caketili simdidre,
upirveles yovlisa, realurad arsebuli simbolo iyo, Tundac, imJamad,
realurad ararsebuli qveynisa. sakuTari Svili rom enaxa (miT ufro rom,
arasodes hyolia), lizikosaviT majebgadaxveuli da sasikvdilod
gadadebuli, imis wamlisTvisac ver Seeleoda TavmokveTili mefeebisa da
ZuZuebdaglejili dedoflebis xelSenavleb nivTebs. im nivTebSiRa
saxierdeboda misi ubeduri samSoblo da vidre is nivTebi arsebobdnen,
samSobloc arsebobda; vidre im nivTebs viRaca mainc patronobda, Tundac,
iqiT misaxedi da iqiT sapatronebeli moxuci, ese igi, arc misi samSoblo
iyo mTlad upatronod migdebuli. amis rwmena aZlebinebda levilis
gamoyruebul TavSesafarSi, sadac (colis sikvdilis Semdeg) marto
umklavdeboda usaxsrobasac, uZlurebasac, umegobrobasac, SiSsac,
SimSilsac, sicivesac, sensac, asaksac... yvelafers, rasac misi saganZuris
xelyofa SeeZlo, im yuTebis daSla-dabzarva, romlebSic samSoblos suli
hyavda Camwyvdeuli ukeTesi dRisTvis, im dRisTvis, roca usaSvelod,
usazRvrod momTmeni da samarTliani RmerTi, mis gacamtverebul samSoblos
erTxel kidev moagrovebda peSvSi, erTxel kidev gadazelda, erTxel kidev
aRudgenda pirvandel saxes da axla ukve samaradisod Cahberavda beberi
darajis sijiutiT gadarCenil suls... "eqvTi-meee! eqvTi-meee!" levilidan
eZaxda, afxizlebda Txa, gazafxulis mzeze Tvlemamoreuls. "madlobT, Cemo
amalTea... Sen mainc ici, ramxela saqmes vemsaxurebiTo" emadliereboda,
efereboda iqidan, luqsemburgis baRidan, ra Tqma unda, gunebaSi, giJi rom
ar hgonebodaT auzis irgvliv moTamaSe bavSvebsa da gadiebs. Txam icoda,
elizbarma ki ar icis, "ramxela" saqmes emsaxureba, saerTod, vis ra sikeTes
moutans misi omSi wasvla, Zveli saxeli da dideba daubrundeba amiT mis
samSoblos Tu mitacebuli miwebi?! jer marto gaxiznulebma ramdeni waiRes,
zogma muWiT, zogmac xurjiniT... mtersac da moyvaresac, maincdamainc, misi
miwa ar yofnis da saqarTvelos yoveli axali saxeoba, axleburad SekreWil-
Sekvecili, imdenad gansxvavdeba winamorbedisgan, xaTriT TuRa dauZaxeb
saqarTvelos. magram rac ar unda daknindes da dapataravdes qveyana, misTvis
fasdaudebeli, misTvis auwonavi saganZuri mainc darCeba. gana antoni igive
saganZuri ar aris?! ufro metic, antonze Zvirfasi dRes aRaraferi gaaCnia am
qveyanas da visac qveynis gadarCena surs, pirvel rigSi, antoni unda
gadaarCinos... amitomac, Tavcocxali, fexs ar moicvlis elizbari aqedan,
vidre moxaliseebi ar gamoCndebian (Tuki marTla mova vinme, masaviT
suleli), vidre sabolood ar gaTendeba da vidre qveyana isev qveyanas ar
daemsgavseba, Sesaxedad mainc...
ar gekadreba, Cemo anton, namdvilad ar gekadreba gaicina
elizbarma erTi Segaxeda, ras gavxar...
Tqveni ar vici... gaicina antonmac. Tan pirze ifarebda xels,
daxeTqili tuCebi tkioda (elizbarma mxolod maSin SeamCnia pirvelad,
mTeli saxe jer kidev Ria, sisxlCamdgari WrilobebiT hqonda imas daserili)
Tqveni ar vici, magram, piradad me, yelamde var TavisuflebiT... gonze ver
movsulvar... jer santeqnikosiviT damaTvres, mere bazris qurdiviT mcemes...
mgoni, arc Tqven ityodiT uars Cems galaxvaze, magram winaswar minda
gagafrTxiloT, ar miyvars, roca mirtyamen... ase rom, aRar vTamaSob...
meyofa... sakmarisia... isev mSobliuri cixe mirCevnia... magram iqac aRar
mimesvleba, Cemive sibriyvis gamo... me xom mama movkali... ar gagigiaT?! aRar
arsebobs CemTvis... arada, Tu rame iyo mSobliuri, is iyo... isic ki ver
gavarkvie, cols wavaswari mamasTan, Tu mamas colTan... magram aRarc
moraluri mxare mainteresebs am saqmisa, aRarc amoraluri... asedac movaxsene
Cems gamomZiebels... samZimrisTvis dagigviandaT, mitevebaze jer fiqric
adrea...
mTavaria, Rirseba SevinarCunoT aRelda uceb elizbari
yvelaferi vanacvaloT Rirsebas, colic... Tavic... uimisod aRarc sicocxles
eqneba azri... Rirseba igive samSobloa...
mTavaria, sababi gqondes, Zia elizbar... sababi! SesZaxa antonma da
tkivilebisgan uSnod daimanWa me mqonda sababi gaagrZela daZabulad,
frTxilad, sakuTar sxeuls miyuradebulma sababi namdvilad kargi
mqonda da imitomac gamomapanRures cixidan... gaiTvaliswines ra, rogorc
imaTi metad efeqturi, aseve Cemi aranakleb afeqturi mdgomareoba,
ocdasamwliani patimroba uvado TavisuflebiT Semicvales... roca minda,
sadac minda da rac minda... duqnebSi Zvel CekistebTan vqeifob, Ramis barebSi
damwyeb biznesmenebTan. mgoni, gavcisferdi kidec... yovel SemTxvevaSi,
koleqtiur seqssac gavuge gemo da jgufuri gaupatiurebis obieqtic
vyofilvar...
eg ar aris Tavisufleba... Senc mSvenivrad ici da tyuilad nu
isuleleb Tavs Seuwyra xmaSi Rimilgareuli elizbari
Tavisuflebamde jer kidev Soria. matli ki gaWuprda, magram Wupridan
pepela jer ar amofrenila... iqneb Sen xar is pepela, ha?! mTeli taniT
Semobrunda antonisken.
matli namdvilad var... xelebi aswia antonma bavSvobidanve
matlis mxareze viyavi... erTxel obobas gavagdebine xelidan da imis mere
visjebi. is oboba Cems sulSia Cabudebuli da grZeli, ekliani sacecebiT
Signidan mikawravs suls, rogorc ki gavinZrevi...
elizbars Jruantelma dauara, sulSi Cabudebuli obobis warmodgenaze,
magram araferi uTqvams. an ra unda eTqva?! riTi unda enugeSebina amgvari
anomaluri seniT Sepyrobili adamiani?! brezentis CanTa gaxsna da raRacas
dauwyo Sig Zebna. sinamdvileSi, ar undoda antonsac SeemCnia misi SekrToma.
"am qveynisa aRar ariso" fiqrobda SeSfoTebuli. arada, swored antonia
erTaderTi kanonieri da uflebamosili patroni am qveynisa da swored
iseTia, rogoric am qveyanas Seefereba: cota gadamcdaria Wkuidan
(Tandayolili aRgznebulobis gamo), mTvrali ar aris, magram mTvraliviT
laparakobs, uazrod da gauTaveblad, Tumca, rasac ambobs, marTals ambobs;
Tavs damnaSaved ar Tvlis aravisa da arafris winaSe, magram eamayeba
borotmomqmedisa da mkvlelis saxeli; winaswari ganzraxviT, arc aravis
mokvlas apirebs, arc aravis Semorigebas, magram erTisTvisac mzadaa da
meorisTvisac, gaaCnia, rodis ra gunebaze iqneba; ra Tqma unda, cota
xuliganicaa da mawanwalac, radgan aseTia TiTqmis yvela misi Tanatoli
biWic da gogoc, cxovrebis wesidan gamomdinare da msoflioSi dadgenili
eTikuri normebis Sesabamisad. xolo, Tuki filosofiur-poeturi
kategoriebiT vimsjelebT, giJis xelSi moxvedrili danaa, upirveles
yovlisa, Cvenive daudevrobisa da uxerxemlobis wyalobiT. marTlac danas
hgavs garegnuladac da Tvisobrivadac basria, civi, saxifaTo... magram
iqneb Sen gevaleba imis gadarCena, Tuki, ra Tqma unda, jer kidev
SesaZlebelia es?! esec Tan waiyvane... iqneb cecxliT ganiwmindoT oriveni?!
iqneb esaa Seni mowodeba da ar ici?! Tavi mwerali ggonia. arada, xom
SeiZleba, marTla winaswar hqondes RmerTs yvelaferi Cafiqrebuli?! aba,
maincdamainc, Sen ratom unda gagCenoda liziko da, maincdamainc, kaSelebs
ratom unda danaTesavebodi, genetikuri antipodi kaSelebisa; antonic,
maincdamainc, dRes ratom unda "gamosuliyo cixidan" da, maincdamainc, Sen
ratom unda mogjdomoda gverdiT, maincdamainc, am baRSi?! rasakvirvelia,
SemTxveviTobac gasaTvaliswinebelia, magram... araviTari magram! (gauwyra
Tavs elizbari). araviTari magram?! (gaimeora jiutad). erTi dabneuli kravic
rom daabruno faraSi, didi ambavia. Cakide xeli da daabrune. Tu marTla
xar ramis gamkeTebeli, gauwie eqvTimoba. rogori saganZuricaa, iseTi eqvTime
mainc iyavi, Tu marTla TvalTmaqci ara xar, rogorc Sens Svils hgonia.
magram elizbari TvalTmaqci ki ar aris, isic Cveulebrivi mRilia, uvnebo,
ugrZnobeli, da masze ukeT aravin icis, ris maqnisia, ra SeuZlia, ras
gaswvdeba misi Zala da goneba. marTalia, survilic ar aris cota, magram
marto surviliT ver Seabam katas eJvans. ara marto unda gsurdes, unda
SegeZlos kidec katis mokvla. pirdapir rom vTqvaT, elizbarsac Tavisi
samSoblos, Tavisi xalxis uZlureba sWirs, eldismieri, misi gadamylapavi
urCxulis nawlavidan gamoyolili. es maTi saerTo, erovnuli, istoriuli
uZlurebaa, eqvsaswliani sibnelis, uhaerobis, umoZraobis Sedegi, da erTad
unda daixsnan misgan Tavi, an erTad Seewiron. cal-calke ver moerevian.
ramac ar unda aiZuloT culis xelSi aReba, cal-calke verafers gaxdebian,
imis mokvlis Jinsac ver moiklaven, umal isev is CaibrunebT Tavis stomaqSi,
stomaqis lorwovan simJaveSi, simyraleSi da, SeiZleba, ukve samudamodac,
SeiZleba, aRar amoarwyios orgzis ukve Caylapuli, momzadebulad CaTvalos
mosaneleblad. elizbaric xom am uZlurebis dasaZlevad midis omSi, Tumca,
darwmunebuli ar aris (miT ufro, antonTan Sexvedris Semdeg), sasurveli
Sedegi gamoiRos aman. isini xom saerTo seniT arian dasneulebulni da
aTaSangiani col-qmariviT, cal-calke arc erTis mkurnalobas ara aqvs azri.
cal-calke maTi Tavganwirvac uazrobaa: afeqti, akrobatuli triuki,
sulisSemZvreli sanaxaoba... amitom, Cakide xeli da waiyvane. gana cotaa,
erTma uZRebma Svilma mainc gaigos, ra xdeba mis Tavs, ratom aris am dReSi?!
Cakide xeli da daayene gzaze, auxseni, dRes da guSin rom ar dawyebula
Tqveni ubedureba, bevri amgvari usindisoba rom gadagitaniaT, Tuki amas
gadatana hqvia. mas mere, rac romis papma piom bizantiidan osmalebis
gandevna ganizraxa da daxmarebis saTxovnelad gamogzavnil vinme ludoviko
boloniels saqarTvelo Tavis adgilze aRar dauxvda... da ase Semdeg, ase
Semdeg... marTalia, bevri dakargeT (Tundac, Tqveni kanonieri adgili
rukaze!), magram vidre ibrZodiT, xalxi gerqvaT. mainc angariSs giwevdaT
mteri. xolo, roca xmali qarqaSSi dagiJangdaT da Tqveni muzaradi
pristavis colma sawolis qveS Seidga, Ramis qoTnad, adgili ki ara, saxec
dakargeT... samagierod, sibrZne SeiZineT, gapoetdiT, andazebi SeqmeniT, Tqveni
uilajobisa da mtris siveragis Sesatyvisi. sxvaTaSoris, isic ganZia, imasac
sWirdeba Tavisi eqvTime. ai, is andazebi aswavle, daazepire, auxseni, ratom
moereva zurgwamxdar cxens patara koRoc, Tuki patara koRos didi mgeli
miexmareba. Tu omia, omi iyos! mere raa, amjeradac Tu damarcxdebiT.
damarcxeba jer kidev ar niSnavs dasasruls. dasasruli mSvidobaa. yvela
omi mSvidobiT mTavrdeba. samariseburi simSvide daisadgurebs irgvliv da
Senc mxolod maSin mixvdebi, yvelaferi damTavrebula SenTvis... magram amaze
iq ilaparakeT, wina xazze, bedisweris pirispir darCenilebma. axla
mTavaria...
axla mTavaria, rame CavicvaT Tqva uceb elizbarma.
antoni saswrafod wamodga fexze. etyoba, tansacmlis xsenebam kidev ufro
gaumZafra sicivis SegrZneba. mkerdze gadajvaredinebul xelebs gametebiT
ityapunebda SiSvel, ekaldayril xorcze. baRSi ukve Tendeboda.
damarcxebuli wyvdiadi uCumrad iwriteboda sakuTar bzarebSi.
fexebmoryeulma muyaos stendma gaubedavad gamoalaja saaSkaraoze. mkerdze
Teatraluri afiSa aekra. ufro sworad, ver aekra wesierad da uSnod,
usicocxlod ekida zed, frTebCamoyrili da sakmaod Selaxuli. elizbari
isev zurgCanTaSi iqeqeboda. SeiZleba, ase aridebda antons Tvals. dRis
sinaTleze, ara marto amazrzeni sanaxavi iyo, aramed gulisamaCuyeblad,
sulisSemZvrelad umweoc, daucveli... yovel SemTxvevaSi, srulebiT aRar
hgavda im antons, visac ase Tavgamodebuli ansaxierebda sibneleSi...
antonma afiSa daudevrad Camoxia da uxeSi, webomimxmari qaRaldi mxrebze
SaliviT moigdo, raki mTlianad ver gaexvia Sig. afiSa aSkarad patara iyo
saamisod. "ai, ras gvaswavlis cixeo" laparakobda TavisTvis
"yvelafris gamoyeneba SeiZleba aradaniSnulebisamebro". magram
aradaniSnulebisamebr gamoyenebuli afiSa beWebs uxexavda mxolod,
gaTbobiT ki ver aTbobda. mxrebze afiSamoxveuli da dedaberiviT welSi
mokakvuli, elizbars daudga win da daiCifCifa:
gaikiTxeT mSoblis mkvleli, inteleqtualuri aramzada... SemoseT
SiSveli, RmerTi giSveliT...
aha, Se sabralov! sul araraobas xom mainc ajobebs?! uTxra
elizbarma da erTi sakmaod Selaxuli perangi da Salis svitri gauwoda,
ris Semdegac TvalnaTliv SeTxelda misi isedac Raribi garderobi.
vaSaaa! gadavrCiT! iyvira uceb antonma da mxrebze mosxmuli afiSa
Tavs zemoT daitriala droSasaviT. afiSis sqeli, gafSekili qaRaldi
duned, uxalisod fxrewda haers...
Caicvi droze! geyofa maimunoba Sinaurulad Seuwyra elizbari,
kmayofilic da, cota ar iyos, gaamayebulic sakuTari saqcieliT.
antonma maSinve gauSva xeli afiSas da facafuciT gadaicva nawyalobevi
tansacmeli. afiSa baRis xreSmoyril bilikze egdo, mkvdari frinveliviT...
samagierod, Cems suraTs gaCuqebT. Tu gadarCa, ra Tqma unda
laparakobda Tan vnaxoT, rogor gadaitana auzSi Wyumpalaoba. axlave
Sevamowmeb. sxva araferi maqvs... pijakis jibeSi unda medos wesiT. zustad
CemTvis mouqsoviaT Tqveni svitri. axla didi tansacmelia modaSi. meti
Canxar, vidre xar. SeiZleba, aRar xar, magram mainc Canxar, tansacmlis
wyalobiT ase, laparak-laparakiT, mivida auzTan, pijakis gulis jibidan
suraTi amoiRo, sisvelisgan damZimebuli pijaki isev auzis kideze daagdo
da, suraTianad, mibrunda elizbarTan. gzaSi ramdenjerme gadausva
xelisguli suraTs, daWmuWnuli da amoburculi adgilebis gasworeba scada
ai, saidan movdivar me! Tqva yalbi siamayiT saojaxo fotodan.
naxeT, ras vgavar. naRdi debili var. arc axla meTanxmebiT?!
elizbari zurgCanTis zonars kvanZavda, anda, antons aCvenebda, vkvanZavo,
viTom, xelebi dakavebuli maqvs da suraTs ver CamogarTmevo. daxedviTac
zereled daxeda, erTi wamiT, ufro gaubedavad, vidre uinteresod. TiTqos
axloblis gvams uCvenebdnen amosacnobad...
arc Sen ara gaqvs sxva gza Tqva moulodnelad, radgan uceb,
Wadrakis sasaxlis win, ramdenime moxalises mohkra Tvali da TviTonac ver
gaarkvia, ewyina Tu gauxarda imaTi danaxva. samagierod, erTbaSad
ganTavisuflda gaurkvevlobis marwuxebidan da damSvidda kidec me mgoni,
Sen geZeben is SeiaraRebuli biWebi uTxra antons da Tvalic Caukra
TanamzraxveliviT.
antonma uneburad ukan miixeda, Wadrakis sasaxlisken, imanac dainaxa ucxo
xalxi, magram ixtibari ar gautexavs, isev gauwoda suraTi elizbars da
Cveulebrivad gaagrZela:
amas qali rogor gaataneT, Zia elizbar?! es xom cxvirmouxocavi
lawirakia. aba, kargad daakvirdiT. araferi gaegeba am qveynisa. samwuxarod,
aseTebic ibadebian. maradiuli yvinCila. ubibilo da udezebo mamali.
Cveulebrivi qaTami, oRond, mamrobiTi sqesisa. Tumca, esec sakiTxavia ukve.
simwifis ZiZibi amouva cxvirze, anda nikapze, da aRar moeSveba, vidre ar
gamoirwyavs. im ZiZibTan erTad skdeba misi faruli ocnebebis feradi
buStic, anu, gulubryvilo warmodgena cxovrebaze, rac, sxvaTaSoris, Tqveni
didi mecadineobiTac Seeqmna jer kidev bavSvobaSi... aseTi laparakic
Tqvengan iswavla, mxatvruli, maRalfardovani... magram, sikeTesTan erTad,
cota gambedaobac rom moeca TqvenTvis RmerTs, aqamde ar mividoda saqme.
Tqven unda mogekaliT, Tanac, Tavis droze, da maSin yvelani gadavrCebodiT.
yovel SemTxvevaSi, Cems madls namdvilad moisxamdiT... xom gaxsovT?
styorcna simamrma, mokla man siZe! siZe-simamri sanadirod midian (omic
nadirobaa), Tovlian mTaze, sadac viRacam albaT amZuvnebulma barbarem
ia daTesa da vardi amovida. vardi sisxlis Sxefia, Tovlze gadasxmuli.
siZis sisxlia. Cemi sisxlia, romelic Tqven unda dageRvaraT da ver
daRvareT, Tumca, mxolod ase gadaarCendiT Svils... da ara marto Svils.
Svilo, barbare, me ra gaxaro, qmari mogikal, Tavs nu moiklav... barbareebi
Tavs ar iklaven... mkvlelebs aCenen...
sxva gza ara gaqvs gaawyvetina elizbarma, aSkarad gaRizianebulma
siZis interpretaciiT.
magram antonma isev mouyrua.
me araferi ar vici, batono mosamarTlev! gajambazda uaresad me
vici, rom gamaloTes, me vici, rom gamryvnes, me vici, rom gamaupatiures, me
vici, rom mokvlac undodaT Cemi, magram ver mivarTvi... Tqven ras mipirebT?
cudi araferi CaidoT gulSi, Cveni Zveli naTesaobis xaTriT. icodeT,
winaswar Tanaxma var yvelaferze...
obmokidebul, damyayebul auzsa da Wadrakis sasaxles Soris ukve
jgufebad idgnen moxaliseebi, TavianT gamcileblebTan erTad. zogs
sanadiro Tofic gadaekida mxarze (CacmulobiTac ufro monadireebs
hgavdnen, vidre meomrebs), magram, miuxedavad xalxis simravlisa, ratomRac,
samariseburi siCume idga irgvliv. antons axla ufro aeburZgna kani, vidre
weRan eburZgneboda sicivisgan. swored aseTi siCume Camovarda am ori dRis
win maT samzareuloSi, roca iq sakuTar cols waaswro sakuTar mamasTan da
magididan, TiTqos sagangebod misTvis gamzadebuli, culi aiRo
acaxcaxebuli xeliT. Citebsac gaekmindaT xma. Tu SeiZleba ase iTqvas,
TvalSi sacemi, xelSesaxebi siCume idga, ismoda, igrZnoboda da Canda kidec.
gegonebodaT, aq mosvlamde, elizbarisa ar iyos, arcerT moxalises ar
sjeroda, marTla Tu movidodnen sxvebic, marTla Tu mouwevdaT
gamoucxadebel omSi wasvla da mxolod aq, TiTqmis ukanasknel wams,
SeegrZnoT TavianTi gadawyvetilebis seriozulobaca da, erTi SexedviT,
viTom gasarTobi, saTamaSo, memkvidreobiT gadmosuli omis mTeli
sisastikec. erT-erT jgufSi, ufrosebis ferxTiT, patara gogo Cacucquliyo
da mamas (SeiZleba, ufros Zmas) raRacas udebda Tu umowmebda zurgCanTaSi,
mTeli arsebiT danTqmuli am qalur, mSvidobian saqmianobaSi. ufrosebs ki,
daZleuli SiSis, faruli imedis, bunebrivi siamayisa da gaurkvevlobis
sazeimod amaRlebuli gancda dauflebodaT da imitomac dumdnen albaT,
rogorc morwmuneni taZarSi, anda, Tavisufali da fexze myarad mdgari
qveynis Svilebi saxelmwifo himnis mosmenisas. umravlesoba veRarasodes
Semovidoda aq, verc Tbilisuri papanaqebisgan Tavis dasacavad da verc
fexburTis axali ambebis gasagebad. saerTod veRar dabrundeboda mSobliur
qalaqSi, dasamarxadac ki, radgan egreT wodebuli "mcocavi omi" gacilebiT
seriozuli, Rrmad SeniRbuli da Sors gamiznuli RonisZieba gaxldaT,
vidre veris baRSi am dilauTenia TavSeyril moxaliseebs warmoedginaT...
II
mziT gabrWyvialebuli sivrcidan, moulodnelad, krazana SemoiWreba
sangarSi germanuli droSis ferebiT moxatuli, braziani, moCxubari,
mouSorebeli da erTi wamiT isev gagikrTeba Zili, Tuki amas Zili hqvia
moSlili marionetiviT akantureb Tavs ganuwyvetliv da aseve
ganuwyvetliv, oRond, uSedegod cdilob, rogorme moaSoro erTmaneTs
TiTqos kudiani dedabris bangiT gawebili quTuToebi. mokled, arc gZinavs,
arc gRviZavs; arc mkvdari xar, arc cocxali. magram, sul cota, ormoci
saaTi mainc unda gaZlo aq, Tundac imis gasarkvevad, mkvdari xar Tu
cocxali. sangaric nairsaxeobaa samarisa, anda, sacdeli, savarjiSo,
mosamzadebeli samarea, magram srulebiTac ar aris aucilebeli, iqidan
pirdapir samaradiso samareSi gadainacvlo. savsebiT dasaSvebia, cocxalic
amoxvide ukan. qriste ormoci saaTi iyo damarxuli da aRsdga. magram
swored ormoci saaTis gaZlebaa Zneli. samaradisod yvelas SeuZlia miwaSi
wola, droebiT ki mxolod rCeulT. drng. mxolod iRblianT. drng. Cven
rom aq mogviyvanes wuxel pirveli sruldeboda oTxi gvami waiRes
aqedan. drng. kidev oTxi ukeTilSobilesi, mamulis siyvaruliT anTebuli
suli Seifare, ufalo, Sen da gananaTle ukuniTi ukunisamde. drng. guSin am
dros, vinmes rom eTqva antonisTvis, omSi waxval Seni nebiTo, siciliT
mokvdeboda albaT sasacilod ara aqvs saqme, magram mainc axla ki,
Tavis tola biWebSi Camjdara da, viTomc araferi, viTomc guSinac aq iyo...
viTomc, rac iq guSin da guSinwin gadaxda Tavs, aq daesizmra, sangris notio
fskerze migdebuls... drng. drng. drng... drng. es dazgis tyviamfrqvevia.
ucnauri xma aqvs. duned mkacri. duned mrisxane. Cven Capaevis droindel
tyviamfrqvevs gvasrolinebdnen gorSi, "maqsimkas". es Tanamedrovea.
msxvilkalibriani. ar dagitovebs gadarCenis Sanss... damwvar beteers moxsnes,
tlanqi, mZime, Znelad dasamorCilebeli. metyviamfrqveve ki, aSkarad
gamoucdeli Cans. anda, nabaxusevia da erToba. mowyinda uqmad jdoma da
gamocarielebul sivrces eomeba. drng. drng. drng. an "damsvenebelia". ori
dRiT wamovidnen biWebi Tbilisidan, ZmabiWebis mosanaxuleblad, ambis
gasagebad, da xom unda moaswros raRaca?! xom unda mohyves Sin, rogor
"ioma?!" drng. SeiZleba, nervebma umtyuna, ver gauZlo am daZabul, dasaWeqad
gamzadebul dumils. SeeSinda. ar eloda. ar sjeroda. verc ki warmoedgina.
vin icis, yovel SemTxvevisTvis, sacurao trusebic gamoayola xels. aq ki,
jojoxeTi daxvda. drng. SeiZleba, ase glovobs wuxel daxocil
TanamebrZolebs. drng. drng. ase uTvlis mters muqaras. drng. ar gegonos,
SegrCeso. drng. ar gegonos, damaviwydeso. drng. ras ambob, gio (vano, irakli,
Temo...), afxazeTSi ra ginda, Svilo? ise uqniaT, dauWamiaT erTmaneTi... ara,
deda. me ase cxovreba aRar SemiZlia. mas Semdeg, rac romis papma piom... da
ase Semdeg... sisxli eZaxis. xorci eZaxis. Zvlebi eZaxian. madlobT ufalo,
rameTu kvlavac vyofilvarT. ar dawretila Cveni Tesli. gonic SegvrCenia
da gulic. marto amis gasagebad Rirda Camosvla am jojoxeTSi. drng. drng.
hoi, dedano, marad netarno... drng. ramdeni xania, saqarTveloSi meomari aRar
gazrdila... mas Semdeg, rac "uradnikma" fiCxiviT amoRliavebuli gamozida
SiSisgan xmaCakmendil qoxebidan filTa Tofebi Tu pirCamtvreuli
xanjlebi... mainc vomobT. yvela qarTveli biWi Tavidanve meomradaa
Cafiqrebuli RmerTisgan. drng. ai, Cveni ukvdavebis saidumlo. mterma amoxsna.
Cven daviviwyeT. drng. or zRvas Sua ZvelTaganve saomari iyo mdelo (Tu
lelo?!)... drng. drng. tyviebi an iqve, aT metrSi esobian miwaSi, an caSi
mifrinaven, galiidan TavdaRweuli mercxlebiviT (mercxali da galia?!). ara
uSavs. iswavlis. gaiwafeba. Tuki iqamde, an Tavad ar mobezrda, an
xelisuflebam ar amoaTria sangridan yuriT, damTavrda omobanao. drng.
drng. drng. ar moisvenebs, vidre gumisTas gaRma, fiWvnariT Camolurjebul
ferdobze, xis Ziras Camjdarsa da mzisTvis saxemiSveril snaipers ar
gamoiyvans moTminebidan, Cvidmeti wlis murmanskel gogonas, romelsac
marcxena ZuZuze komkavSirelis lalisferi samkerde niSani ubrWyvialebs da
romlis angariSzec ukve rva aseTi mamlayinwa meomaria. qarTvelebze adrec
bevri ucnauroba gaugia, ras ar hyvebian, magram, cota ar iyos, mainc
gakvirvebulia: TiTqos ki ar omoben, amas awoneben Tavs. drng. erTmaneTs ise
hgvanan, erTsa da imave biWs klavs TiTqos ganuwyvetliv. drng. Tavze qoCori
gadahquxs, perangi gauReRia, avtomati luliT udevs mxarze da ikriWeba, aba,
Tu momartyamo. drng. rvajer ukve moartya. drng. drng. drng. es ki mainc
isvris. mTeli dRe rom ase isrolos, ar mobezrdeba. ai, raRac mainc rom
moZraobdes win, niSanSi amoReba rom SeiZlebodes, mTlad gaasworebda. Txac
aRar hyavT am SobelZaRlebs?! drng. drng. drng. samagierod, imaT mokles
amaTi Zroxa. guSinwin. plantaciaSi Seexeta, xeze mimWknari mandarinis
saWmelad da, bac, gaagores adgilze. axlac iq gdia. curidan damJavebuli
rZe mowveTavs. rZes didi, cerisxela buzebi exvevian, molurjo-momwvano. rac
mTavaria, ukve yars. qari Tu zRvidan uberavs, yrolis suni aqamde moaqvs. ar
daidgomeba. didxans ver gaCerdebi. verc Cerdebian. magram unda gavCerdeT.
drng. drng... drng. drng... drng. elizbars ki hgonia, karze ukakunebs viRac.
viRac ki ara, mZaxali. aq ki ara, qviSxeTSi. axla ki ara, adre, damoyvrebamde,
roca kidev SeiZleboda misTvis Tavis arideba. srulebiTac ar siamovnebs
raJden kaSelis stumroba, magram versad daemaleba. aivnidan xom ar
gadaxteba amxela kaci?! Tanac, gareT kokispirulad wvims. biWebs brezentis
dafxrewili karavi (nakarvali) gadauxuravT Tavze. qoTqoTeben, icinian...
siamovnebT zafxulis swrafwarmavali wvima. jer sadRac Sors, mTebSi
daigruxunebs da mere TvalismomWrelad ielvebs xolme. drng. drng. drng.
elva cecxlwakidebul ConCxsa hgavs. TiTqos elizbarisken morbis,
tkivilebisgan gamwarebuli. elizbari aivnis gamoRebul karSi dgas da
sunTqvaSekruli Sescqeris. arasodes ar unaxavs ase axlodan. didebuli
sanaxaobaa. erTdroulad, SemaSfoTebelic da lamazic. elizbari uneburad
ukan ixevs, TiTqos marTla miswvdeba cecxlwakidebuli ConCxi Tavisi
daklaknili, araTanabrad dagrZelebuli kidurebiT. "ar adge, elizbar, Tu
wevxar ambobs raJdeni kars iqiT grelandiis dedaqalaqi gamaxsene da
waval etyoba, krosvords avsebs, Cveulebisamebr xom gaxsovs, bali da
"eniseli"?! saRamos gelodebiT. vinc ginda, wamoiyvane" elizbars ar
axsovs grelandiis dedaqalaqis saxeli. Sewuxebuli, agangaSebuli,
aRelvebuli da, ratomRac, darcxvenilic eubneba kars: "mec rom ar maxsovs.
patiosnebas geficebi, ar maxsovs". "daswyevlos RmerTma, aravis ar axsovs"
icinis kars iqiT raJdeni da midis. elizbari ki, datuqsul mowafesaviT dgas
kars aqeT, xelebCamoyrili, nirwamxdari... raRa es undoda, isedac gaxeTqvaze
aqvs guli. xom SeiZleba ifiqros, icoda da ar miTxrao?! ar SearCens,
daumaxsovrebs da xalxSi wamoaZaxebs, xalxs gaacinebs, TiTqos elizbari
mwerali ki ara, geografiis maswavlebeli iyos. magram mainc ver mSviddeba,
adgils ver poulobs. wvimam erTianad Camoitana albaT cacxvis xeebidan
WriWinebis gauCumari, dauqancavi orkestri. zafxulis pewi. elizbarisTvis
saerTod ar arsebobs simSvide, rogorc Cans, arc samareSi. magram wvrilman
sadardels ZaliT gaiCens xolme, mTavarze rom ar idardos ganuwyvetliv,
mTavari rom daiviwyos cota xniT mainc. misma siZem misi Svilis gulisTvis
Tu ara, misi Svilis gamo, sakuTari mama mokla, is ki imas ganicdis, xval
cacxvebis xeivani damxrCvali, frTebdafleTili WriWinebiT iqneba
mofenilio. usvindiso TvalTmaqci. es wuTia, afxazeTSi iyo TiTqos, axla
qviSxeTSia. sinamdvileSi, arc isvenebs, arc omobs imaleba. emaleba
yvelas, nacnobsac, ucnobsac, Svilsac, siZesac, sakuTar Tavsac... aRara aqvs
xalxSi gamosaCeni piri. qveyana misTvis dRiTi-dRe ucxovdeba da isic dRiTi-
dRe ekargeba qveyanas. yvelasgan gadakargvis mets, verafers moimoqmedebda am
procesis SesaCereblad. sazareli Zalaa misi warmarTveli sakuTari
umweobisa da sakuTari araraobis SegrZneba. silac ver gaulawuna misi
Rirsebis Semginebels. magram uelizbarod qveyana gana ukeTesi iqneba?! iqneb
jer es gagverkvia da mere gveqeqa Zveli foliantebi. drng. ... da Caiara
uRmerToman murvan yru zRvis piri da gamoixuna cixeni da qalaqni zRvis
pirisani, da oxer da uval yo yoveli qveyana zRvis pirisa... drng. drng.
drng... rac Seexeba grelandiis dedaqalaqs, mgoni, arc arasodes scodnia.
magram marto es rom iyos misi danaSauli, sicocxles kidev eqneboda azri.
elizbaris danaSauli gacilebiT didia: Svili misca gansacdels da
gansacdelad mouvlina sxvebs. arafers ar niSnavs, Sen gjera Tu ar gjera,
qveyanas mainc ver aafareb pirze xels. erTaderTi xsna arsebobs mxolod:
yvelafris Tavidan dawyeba, Tavidan dabadeba saerTod, anu, daufiqreblad,
daunaneblad uaryofa garyvnilebisa da mkvlelobis daRdasmuli warsulisa
da aseve daufiqreblad da daunaneblad mokveTa SenTvis yvelaze Zvirfasi
adamianebisa, erTnairad Serisxulebisa RmerTisganac da kacisganac... ase
rom, Tqveni daRupva garduvalia, batono elizbar. drng. uwarsulod
arafers warmoadgen. drng. pastis kalmistari xar, oRond, drng, pastisgan
ukve daclili. pastisgan daclili kalmistaric ar xar, im eldis, SiSis,
damcirebis, tkivilis, sinanulisa da mrisxanebis gareSe, rac SenTvis
yvelaze Zvirfasi adamianebis wyalobiT gangicdia. es ara marto ubedurebaa
Seni, aramed bednierebac; ara marto sasjelia uflisa, aramed jildoc.
mTavaria, ramdenad xar Tavad mzad, rogorc erTis, ise meoris misaRebad.
Tavbedis wyevlasa da sxvaTa gansja-ganqiqebas, girCevnia Rirseulad Seifero
jildo da aseve Rirseulad Seegebo sasjels. biogenetikisa da biografiis
Secvlas, rasakvirvelia, isev mcocavi omis Rvelfsa da RadarSi Caferfvla
sjobs. sjobs. drng. drng. qviSxeTic sasjelisTvis momzadebaa da sxva
araferi. raJden kaSels ki ara, sasjels eTamaSebi iq kukumalaobas, anu,
raJden kaSelis meSveobiT, TandaTanobiT eguebi sikvdilTan Sexvedris
garduvalobas. drng. da yovelTvis sulelurad gixaria, xazgasmuli,
saqmiani guliTadobiT rom mogaxarebs xolme dasasvenebeli saxlis
direqtori, ramdenjerac ar unda Segxvdes dReSi, biWiviT gamoiyurebio,
TiTqos rac ufro axalgazrda iqnebi, miT ufro iolad gadaitan sikvdils.
imas mweralTan gamolaparakeba siamovnebs, TviTonac wers albaT Cumad da
Tavis inteleqtualur Wias axarebs, bevri araferi gaegeba Seni faruli
gancdebisa, magram aRfrTovanebulia, vTqvaT, Seni bolo weriliT,
"literaturulSi", da guli wydeba, uRirs xalxTan kinklaobaSi rom
flangav "RvTaebriv niWs". romanebi unda weroT. bevri unda weroT. xalxs
Wirdeba. tyuili. tyuili. tyuili. magram dalocvili tkbili sityva mainc
gabiTurebs. gvels amoiyvans xvrelidan. guls mogibrunebs cxovrebaze.
muSaobas mogandomebs. magram saamisod marto survili ar kmara. survilis
amara drng arc ifiqro drng furcelTan SeWideba drng. drng. wagaxdens.
Segarcxvens. araferi gamogiva, rogorc cvedans rac ar unda momxibvlel
qalbatonTan. am saqmeSi veravin mogexmareba. mamakacobasaviTaa Tu ar
amowurula, aucileblad aRsdgeba, xolo, Tu amowurulia, veRaraferi
aRadgens. zRvas qvebiT ver amoavseb. qudi unda daixuro da wabrZande. xolo,
wabrZanebamde, bodiSs Tu mouxdi sufTa furcels, rogorc tyuilubralod
gaSiSvlebul qalbatons, kargi iqneba, zrdilobaSi mainc CageTvleba. magram
sadac ar unda waxvide, mainc versad daemalebi sircxvils. sadac ar unda
SeiyuJo, erTi fexebzemkidia briyvi mainc dagadgeba Tavze "ras gviwerT
axals?" TiTqos Zveli Cabulbulebuli hqondes, TiTqos gaegebodes, anda
ainteresebdes rame, muclis garda. maSin sad iyo, roca TbilisSi wignebi
iwvoda? drng. imaleboda. aralegalur cxovrebas mihyo xeli, legalurad
gaTaTxulma. Tvals gaerida, droebiT, vidre scenaze lamis ZaliT
gamogdebuli axali xelisufleba Tavis SesaZleblobebs warmoaCenda
TviTSemoqmedebis doneze. lale, lale, divlidalalale drng Cemo lamazo
samSoblov, Sen ki genacvale drng. mZime cxovreba ki gvqonda, magram mainc
adre gamovSterdiT. ufro sworad, es RvTiT kurTxeuli kuTxe SesaniSnavi
saTburi aRmoCnda akakis Ramurebis mosamravleblad. wyvdiadisa binadarni
wyvdiadiTa suldgmulobdeT maradis, rameTu ase mibrZanebia Cven
nikolozsac nikalaisac da ubralod koliasac. nafleTi rame wyvdiadisa
Cavsvua me CarCoisa Sigan da davikido sakidelsa zeda raTa Tayvuani vsce
ukuniTi ukunisamde. amin. amin. drng. ai, mTeli Cveni istoria. vapirebT ra
qveynis ganTavisuflebas da vTavisufldebiT ra dampyroblis miTiTebaTa
Sesabamisad, mainc gvyofnis Tavxedoba, viTvalTmaqcoT, viTomc araferi,
viTomc Cveni mizeziT araferi daSavebula am qveyanaze. Tqveni meuRle Zroxam
SeaSina weRan. Zroxa xom mokles?! Cems meuRles aq ra undoda?! ara, nu
RelavT, aq ki ara, qviSxeTSi, dRes ki ara, adre... saerTod ar seirnobT, Tu
CvenTan ar kadrulobT seirnobas? Zroxa eZaxeT Tqven, rqebi xarisa hqonda.
hermafroditi yofila. anda, kidev uaresi, albaT sqesi Seicvala, kacis
wamxedurobiT. xari kacTan daabi, an znes icvlis, an sqessao... sqesi
Seicvala, rqebi ki xarisa SerCa. Tumca, Cveni mecnierebi amasac mouxerxeben
rames. magrebi arian am sferoSi. SeiZleba ver uswreben, magram arc
CamorCebian dros... uSTamomavlo kacobrioba gacilebiT ioli gasametebelia.
masobrivi sikvdili Seudareblad advilia... marTla cudad aris saqme.
kaxeTSi viri aRar yroyinobs. uviro kaxeTi raRa kaxeTia?! viri ki ara,
bavSvic ar gaviCereT. bavSvebic moviSoreT. xeli gavicaleT zedmeti
tvirTisgan. zogi kaSelebs vaCuqeT, zogi ucxoeTSi gavxizneT, raTa Cvenc
gavixiznoT imaT kvaldakval. jer isini, mere Cven. bavSvebi ukeT eguebian
ucxo garemos. Tevzni rionisani reinisa wylebs miveciT. baraqala. drng.
gemos gaugeben iqaur Slams, drng, SeeCvevian iqauri fskeris jurRmulebs,
farflebs gaimagreben da Cvenc dagviZaxeben drng. kargad meyoleT. drng.
aufiderzen. drng. drng. ase TandaTan gaveparebiT aqaurobas. drng.
aqaurobianad. drng. rogorc erTxel ukve gavepareT ludoviko boloniels.
kaci romidan Camovida, Cveni imediT, Cven ki adgilze aRar davxvdiT. axlac
gveZebs. drng. samarcxvino saqcielia, me da Cemma RmerTma. drng. ase rogor
SeiZleba, batono elizbar drng ase rogor SeiZleba drng es ukve nametania.
yvelaferSi cuds xedavT mxolod drng gana daviT aRmaSenebeli ar
agzavnida bavSvebs ucxoeTSi?! agzavnida drng, rasakvirvelia, agzavnida
drng magram daviTis gagzavnili bavSvebi gafilosofosebulni brundebodnen
ukan drng Cveni gagzavnilni ki, gagoTvernebulni brundebian drng rqebi ki
ar moaqvT TaviT drng rogorc bunebas daudgenia drng Tavi moaqvT rqebiT
drng. me rom mkiTxon drng me rom mkiTxon drng davaxerxavdi im rqebs da
drng SevTxridi funqciaSecvlil organoSi drng. es sxva saqmea, es
demokratiaa, genacvale drng ufro sworad drng visi ra saqmea, bolos da
bolos, drng yvelam Tavis traks mouaros drng. Tqven rom gisminoT kacma
drng yvelani moRalateebi vyofilvarT drng. axali ambavi! asea kacobrioba
mowyobili. an Sen Ralatob, an Sen gRalatoben. yvelafers rom Tavi
gavaneboT drng sakuTari drng maxsovroba giRalatebs drng erTxelac
iqneba. drng. drng da drng. nu gaamasxaravebT xolme yvelafers. bali da
"eniseli" xom ar dagaviwydaT navaxSmevs? gvaxsovs drng gvaxsovs.
vaxSmobamde jer didi droa. "balma" da "eniselma" gviqna yvelaferi.
simarTle ver giTqvams kacs. gindac ar geSinodes, gerideba, stumari xar,
maspinZelia... gamanebe Tu kaci xar, Tavi. ase yvelafris gamarTleba SeiZleba.
drng. hoda, Senc nu gaamarTleb. axla Ria werilebia modaSi. drng.
daxuruli werilebis dro wavida. drng. rac ginda, Tqvi. maSin isev elizbars
movusminoT, sul apirebs, apirebs, apirebs da ver daayena saSveli. didi
madloba da ar dagimalavT, vRelav. verasodes vifiqrebdi sityvis Tqma Tu
momiwevda Tqvens winaSe, miT ufro aq, am miwier samoTxeSi. ase vTqvaT,
komfortabelur da mkacrad limitirebul emigraciaSi. TiTqos samSoblos
SuagulSi xar da, imave dros, usaSvelod Sors samSoblosgan. erTi poetisa
ar iyos, es kelasuris Toliebi dasCxavian mtkvars, gviSveleo, Cven ki ar
gvesmis. raRac amis magvari amwinebzec vTqvi, mgoni, oRond sizmarSi... magram
ufro seriozul emigraciaSi, germaniaSi, vanzeaze... qviSxeTze fiqrma
damasizmra albaT vanzeac. Tumca, qarTuli patiosnebiT savse mzera ebraeli
qaliSvilisa imeds gvaZlevs, aucileblad rom gadavrCebiT, xelis
gaunZrevladac (yoCaR, elizbar, bravo!). marTlac Zneli dasajerebelia aq, am
miwier samoTxeSi, sisxli Tu iRvreba sadme. Tanac Seni. miwas cecxli Tu
ukidia. Tanac Sens miwas. arada, yvelani vicnobT zurabas. yvelas
siamovnebiT gviCvenebs xolme Tavis naiarevs yanyratos Ziridan patara
muclamde gadaWimuls, xelovnurad gaxleCili qveynis sazRvariviT.
gadmoyrili, miwaSi amogangluli Sigani TviTonve Caubrunebia ukan, vidre
gonebas dakargavda. goneba daubrunda da avtomatis magivrad, celi aiRo
xelSi. balaxs Tibavs qviSxeTs zemoT, saTibebSi. SsSsS... sSsSs... SsSsS...
sSsSs... Cvens dasanaxad iqnevs cels ase moxdenilad, viTom, es saqme ufro
mexerxebao. siamovnebs mayurebeli. erTaderTi jildo omSi gamoCenili
simamacisTvis, gnebavT, dRevandeli gagebiT, sibriyvisTvis. Cven ki, zurgze
xelebdawyobilni vaTvalierebT Soridan, rogorc samuzeumo eqsponats,
gadaSenebuli saxeobis ukanasknel warmomadgenels. SsSsS. sSsSs. gamxdari
biWia, magram ZarRviani. RvediviT moqnili. gayidulebi rom ar viyoT, aqamde
cxrajer gavidodiT fsouzeo yvelas ase SesCivis. wuxs. nanobs. dardobs.
Cven ki, viRimebiT, damsveneblebi. ar vujerebT. saerTod ar gvjera,
kurortze Tu daiWra ase saSinlad. avtokatastrofaSi moxvda albaT da
axla Cven gvawonebs Tavs, mamuliSvilobs, deputatobis kandidativiT.
mravalmniSvnelovnad vuRimiT erTmaneTs, mravlismxilvelni, gamocdilni,
gamoqeqilni aTasnair maqinaciebSi... gvixaria, arki gvjera. drng. wisqvilis
qva ar datrialebula Cvens Tavze, Torem, sxva araferi dagvklebia. drng.
batoni leonti jer kidev guberniobis droindel saqarTveloSi orjeraa
cixidan gaqceuli. erTxel miwisqveSa gvirabiT. TviTonac Txrida. hoda,
Txara, Txara da gamoTxara: qarTvelTa noes respublikaSi amohyo Tavi drng.
gaxarebulma, saerTod dakarga patimruli sifrTxilis grZnoba da augad
moixsenia policiis yofili Sefi drng yofili saqarTvelosi drng ris
gamoc, "daudgeneli pirebis" mier sastikad gailaxa quCaSi, Sinamde ar
misuli drng magram mainc ver aiyara guli ganaxlebul samSobloze da
bolos im vagonidan mouwia gadaxtoma drng RvTis SemweobiT drng
romelSic ocdaoTxis ajanyebulebi Cacxrila ufrosma raJden kaSelma
tyviamfrqvevebiT drng sisxli SadrevaniviT asxamda, Turme, natyviarebidan
da vagonSi gamoketili ajanyebulebi mravalJamiers mRerodnen drng magram
ufros raJdens gadarCenili, male ufros antons Cavardnia xelSi da
ubralo, Cveulebrivi "gasaubrebisas", wina ori kbili dautovebia imis
magidaze drng Tumca, sikvdilamde mxolod ramdenime TviT adre gaamxila es
ambavi cacxvebis xeivanSi drng marto es mimyveba dardaTo drng es ver
mipatiebia TavisTviso drng aRiara gulwrfelad. batonma pimenma ki, esec
gaubiaubra Cveulebisamebr, nugeSi sca Taviseburad kbilebs Civi aseTi
Wkviani kacio da marTlac drng kbilebi ki ara drng miwa ikargeba, zRva
ikargeba, ca ikargeba drng mze da mTvare (Cveni ded-mama), Tavis wvril-
wvrili varskvlavebiT (Cveni da-Zmani) drng sul raRac oras kilometrSi,
ori wlis daukrefav mandarinis plantaciaSi mouwvelavi Zroxis leSi yars.
SeiZleba, swored is Zroxaa, eliso rom SeaSina. aqac aris da iqac.
elizbariviT. aq nela, zantad, ganebivrebuli qalbatonis medidurobiT
gadadis asfaltmosxmul bilikze, sakuTar oxSivarSi danTqmuli, sakuTar
surnelSi, rogorc gamWvirvale gvirabSi mimavali mis gamo Seyovnebuli
damsveneblebis win da nela, zantad uCinardeba gzispira buCqnarSi. iq ki
mkvdari gdia plantaciaSi da ukve amJavebuli rZiT gawebil curze buzi
exveva. xolo, cota qvemoT, zRvis napirTan, mwvaned amRvreul wyalSi,
goliaTi meduzebiviT irwevian jer gaupatiurebuli da mere yelgamoWrili
(SeiZleba piriqiTac) qalebis gaberili, gasiebuli gvamebi. elisoc maT
Sorisaa. oRond, cocxalia. curavs. ki ar curavs, adgilze tivtivebs.
gamalebuli amoZravebs wyalmcenareebiviT daklaknil xel-fexs, magram ufro
gvamebis mosagerieblad, vidre wyalze gasaCereblad. "amodi axlave! ra dros
es aris!" uyviris elizbari. "me Zalian bevri dro maqvs, imitom rom
marTla upatrono var" pasuxobs eliso da, damsvenebeli qalis
sikekluciT, yasidad, yuradRebis misaqcevad Sehkivlebs xolme, gvams Tu
Seexeba uneburad. amitom, rogorc ar unda gewyinoT, mainc getyviT, raze
vmuSaob, riTi gipirebT "gaxarebas". kukumalaobis dro namdvilad aRar aris,
arc sikvdilTan, arc sicocxlesTan da, TavisTavad cxadia, arc raJdenTan.
swored raJdens minda mivmarTo, ase vTqvaT, presis saSualebiT. axla esec
SesaZlebelia. aqeT gexvewebian, oRond Tqvi, gulSi ra gidevs da gindac
ukanaskneli sityvebiT gvagineo. masiuri dakiTxvis axali meTodia erTgvari.
ginda Ria werili daarqviT, ginda daxuruli. ra Janria, mec ar vici.
SeiZleba, Txovnac erqvas. ufro Txovnaa, oRond, ukve gaazatebuli monisa,
ese igi, ufro eSmakis, gnebavT, ufro frTxilis, vidre gaazatebamde
iqneboda, raki araferi hqonda dasakargi. dRes ki, aqvs. Tundac, sityvieri
sabuTi misi gaazatebisa, Tumca, dResac imas ekuTvnis Tav-fexianad, vinc
sityvierad gaaazata guSin. gTxovT, radgan mxolod Tqven SegiZliaT ixsnaT,
visi mospobac miznad dagisaxavT. an arc dagisaxavT drng an arc dagisaxavT,
magram mainc spobT, uneblied, Cvevis gamo da yoveldRiuri, wvrilmani,
magram uaRresad piraduli problemebidan gamomdinare... (bravo, pisatel!).
macaleT, nu miSliT... isedac ver vlaparakob. Tqven ra genaRvlebaT,
gaaswariT. cocxlebma vikiTxoT... magram erTxelac iqneba, me Tu ara, sxva,
Cemze bevrad ufro... Tumca, ra azri aqvs, Tuki virebsa da bavSvebs ver
gadavarCenT... (marTla bravo, Zmao. ai, ras niSnavs sityvis ostati!). rac
Seexeba TxovniT mimarTvis ideas, TavisTavad daibada, rogorc yvelaferi
genialuri... CxubiT mainc verafers gavawyobdi. ar dagaviwydeT, ZilSi xdeba
es ambavi, ZilSi damebada amgvari idea. mogexsenebaT, Zils didi adgili
ukavia Cvens literaturaSi. gaiRviZe, nu gZinavs... sul Zili, Zili... mxolod
erTxel, isic ZilSi... da ase Semdeg. hoda, erT mSvenier Rames, mec am Wkuaze
gamomeRviZa ZilSi. teqstic gamzadebuli Camido viRacam TavSi, mZinares,
rogorc saerTod xdeba xolme. mwerlis oinbazoba Cemgan ar geswavlebaT.
rac SeiZleba zustad unda daimaxsovros ZilSi STagonebuli da rac
SeiZleba droulad gadaitanos qaRaldze, ar daukargos sicxovele. es aris
da es mTeli misi damsaxureba. visac ukeTesi maxsovroba aqvs da
damaxsovrebulis qaRaldze gadatana ar ezareba, ukeTesi mweralic is
gaxlavT. esec Tqvengan vici. Tavis qebasaviT ki gamomdis, magram mec
dauyovnebliv drng dauyovnebliv drng dauyovnebliv gadamaqvs xolme
qaRaldze, rasac zeciuri Zalebi STamagoneben mZinares. aseve dauyovnebliv
gadavitane am mimarTvis teqstic. marTalia, es arc nestanis ustaria da arc
avTandilis anderZi, magram Tvisobrivad mainc dasaSvebad migvaCnia misi
moxsenieba am maradiuli Sedevrebis gverdiT. yovel SemTxvevaSi, mizani aqac
igivea viRaca viRacas andobs Tavis sanukvar fiqrs, survils,
miswrafebas... da, imave dros, Seqmnil situaciidan gamosasvlel gzebsac
miuTiTebs, rasakvirvelia, sakuTari varaudebidan gamomdinare. gaaCnia, vin
vis aswavlis, anu, vis ra udevs gulSi da vin ras eswrafvis. amitom, vidre
teqstze gadavidode, erTxel kidev minda drng erTxel kidev minda drng (es
ra mogsvlia, Se kaco, mTlad gadamcdarxar Wkuidan) erTxel kidev minda
drng (Cven mainc dagvzoge. mkvdarma Tu ar daisvena, riRas mkvdaria). ara,
teqsti didi ar aris... nu geSiniaT... magram erTxel kidev minda, Tavad
mimarTvis gansakuTrebuli mniSvneloba aRvniSno, rogorc mkvdrebisTvis,
iseve cocxlebisTvis drng Tumca, araferi gamogviva, Tuki mimarTvis
adresatic ar agvibams mxars, anu, ar warmoidgens mosmenils drng da ar
ganicdis warmodgenils drng magaliTad, viTom, jurRmulSia moxvedrili da
asanTis erTaderTi ReriRa darCenia, wyvdiadSi gzis gasagnebad... anda,
mdevari mosdevs daundobeli, misi cocxlad Sesansvlis JiniT Sepyrobili
drng win ki Txrilia gadasalaxi, ukanaskneli mijna, romlis iqiTac
samSvidoboa. magram Txrili savsea misive ganavliT, racki mTeli cxovrebis
manZilze uwarmoebia, ganusjelad da dauzareblad. gadalaxavs Txrils,
gadarCeba. ara marto gadarCeba, xaxviviT SerCeba yvelaferi, rac Txrils
aqeT dauSavebia. ar gadalaxavs da, Tavs daabralos. ki magram, ratom,
maincdamainc, meo, samarTlianad ikiTxavs albaT adresati da Cvenc naTlad
da mkafiod vupasuxebT: imitom rom... imitom rom... sxva gamosavali ar
arsebobs... TviTon Caigdo am dReSi Tavi. Cveni marTlac da, bedkruli
samSoblos gadarCena, mxolod da mxolod, isev samSoblos moRalateebs
SeuZliaT. paradoqsia? ki batono, geTanxmebiT, magram, amave dros, rogorc
ukve giTxariT, es aris erTaderTi gza xsnisa. gadaarCen samSoblos,
gadarCebi, arada, ukve ici, rac gelodeba win. arCevani Senzea. gza gvirabiTa
Semova... mcvelebic mravlad arian, Tanac gansakuTrebulni, qajni Znelad
saomarni... magram mainc gzaa da xsnis gzad iqceva, Tuki mcvelebisgan
ganiwmindeba. vaJkacobac esaa. oRond, rkinis guli da xis abjari arafer
SuaSia. ubralod, amjerad, imas unda uRalato, vis gamoc moyvass
Ralatobdi aqamde. ase rom, me var Tu sxva, visac Ralati ukve midrekilebad
hqcevia da ukve yoveldRiur sayofacxovrebo saqmianobad Tvlis amas, erT
mSvenier dRes, mainc unda SeafurTxos eSmaks da uari Tqvas am samarcxvino
midrekilebaze... drng. maladec, elizbar, maladec drng naTesaobac amas
hqvia swored. ar Tqva axla, ra Seni naTesavi varo drng xar da egre! drng
ra moSlis awi Cvens naTesaobas... piriqiT, naTesaobis gamo SevalT
istoriaSi drng Cemi naTesavi rom xar imitom Tu gagixsenebs viRaca, Torem,
wignebis imedze tyuilad nu iqnebi drng meti ar aris Cemi mteri drng. drng.
Sen Tu ggonia, ver vxvdebiT, vis gulisxmob, vis esvri talaxs, Zalian
geSleba drng an am mkvdrebs rom momiqsev xolme drng waramara drng raRa
gadareva undaT mag ubedurebs, aqac dasabmelebi iyvnen yvelani drng. erTi
cocxali kaci maCvene, TqvensaviT fiqrobdes da, ar minda Tqveni araferi...
drng. drng. Ralati Tu Cemi midrekilebaa, Se dalocvilo, ese igi, Cemi
sakuTrebacaa, ara?! ase ar gamodis?! piradi sakuTreba ki, xelSeuxebelia. ar
dagaviwydeT, ras gvaswavlis demokratia. demokratiaa Cveni xsna, elizbar,
demokratia! yovel SemTxvevaSi, jerjerobiT, magra gviSvela. xom gaxsovT,
xeze gvipirebdnen dakidebas! magram branwi, branwi da kidev branwi. mwifes
esrodnen da mkvaxe cviodao. Tu demokrati xar, gaanebe kaSelebs Tavi,
xolo, Tu ar xar demokrati, maSin uaresi kaSeli gamodixar Tavad.
venacvale amis momgons! bali da "eniseli", batonebo! namdvilad gekuTvniT
navaxSmevs drng. daacadeT, aTqmevineT... mwerali laparakobs, bolos da
bolos. kargs arafers ityvis, endeT Cems gamocdilebas. drng. magram raRaca
rom unda vTqva, faqtia. sanam ar vityvi, verc cxadSi movisveneb, verc ZilSi.
Tumca, TviTonac veRar gamirkvevia, rodis mRviZavs da rodis mZinavs.
geubnebiT, davberdi-meTqi, da ar gjeraT. ise, kacma rom Tqvas, ratom
vlaparakob giJurad?! rasac vfiqrob, imas vambob. marTali brZandebiT, amas
hqvia swored giJurad laparaki, magram, Tu sizmarSi var, ar jobs sizmarSi
mainc vTqva, rac cxadSi ver miTqvams, diaxac rom naTesaobis gamo?! sizmari
cudad SeniRbuli cxadia. iqac imas ambob da akeTeb, rasac cxadSic ityodi
da gaakeTebdi, cota ufro guladi rom gaeCine RmerTs. magram mZinavs ki?!
aba, yvelaferi ratom mesmis?! sadili movidao, daiZaxa weRan viRacam, magram
sadili ar maxsovs. mere krazana bzuoda. damezara Tvalis gaxela. ise,
sasacilo kia, omSi waxvide da krazanam gikbinos. am sunSi daZineba ar
SeiZleba. mec Tvals vatyueb mxolod. gnebavT, Segnebulad vxuWav Tvals. ar
minda Tvali gavusworo sinamdviles. etyoba, Zalian daviRale. jer
aeroportebSi ramdeni gvayuryutes, TbilisSic da soxumSic. mere, rogorc
iqna, am Ria samareSi gvikres Tavi, magram sunma ar damasvena. nametani azizi
var, jariskacis kvalobaze. ufro emociuric. ufro sworad, mec "Cveni biWi"
var. jariskaci emociebisgan saerTod gantvirTuli sabrZolo erTeulia,
usaxo, usaxelo, uferuli, meqanikurad aRmsrulebeli nebismieri brZanebisa,
ragind briyvuli iyos brZaneba. sul miwas Txris, TxunelasaviT. sangris
CamobRortnili kedlebis mets verafers xedavs. arc unda. saaTobiT,
TveobiT, wlobiT SeuZlia ucqiros sangris kedlebidan WiayelebiviT
gamoklaknil fesvebs ukve aRar arsebuli xeebisa, da tkbilad ifiqros,
davuSvaT, TbilisSi darCenil znewamxdar sazogadoebaze, gawbilebul
meuRleze, gaubedurebul Svilze, daumTavrebel wignze... rogor fiqrobT,
rodis gavlen Cveni biWebi fsouze? rqebiT awveba gawripuli Jurnalisti
gogona savele meTaurs. nu mainc... miaxloebiT! aba, ra giTxra, Cemo gogoni,
ufrosoba win ar gviSvebs, biWebs TokiT ver vabamT... arc tyvia-wamali gvaqvs
sakmarisi. hm, hm... tyvias rusisgan vyidulobT, wamals afsuasgan... mokled,
vnaxoT. unda gavimarjvoT. sxvanairad ar iqneba. arada, sunTqvac aRar
SeiZleba. es mkvdari miwis sunia. miwisa da gadaWrili fesvebisa. ara mgonia,
SevZlo am sunSi daZineba. tazepami unda davlio. mezareba. zed vazivar.
rogor Zleben, rogor Zleben, rogor Zleben es bavSvebi am sinesteSi... weRan
viRacam saaTi ikiTxa. ori iyo. axla albaT samia. daaxloebiT. ramdeni
gamodis? TxuTmeti. ormocs TxuTmeti ocdaxuTi. ukeTes SemTxvevaSi, kidev
ocdaxuTi saaTi darCa. rac mTavaria, saSveli arsebobs. ufro sworad, ar
arsebobs gamouvali mdgomareoba. oRond, saamisod didi nebisyofa da
simtkicea saWiro. qajTa nebisyofisa da simtkicis gamtexi. ucnaurs da
SeuZlebels aravin arafers moiTxovs. gana gamosworebuli loTi ar
gvinaxavs? an meZavi? an narkomani? antoni ar aris cudi biWi. unda gadarCes.
aucileblad unda gadarCes. am oms Tu auRo alRo da gaiTavisa, gadarCeba.
ganiwmindeba cecxliTa da maxviliT. cecxliTa da maxviliT moinaTleba
axali cxovrebisTvis. bevri gzaabneuli kravi dapetelaobs aq. jer arc
ician, ra aris cxovreba. yvelas Svela unda. an egeni arian, an saerTod ar
arsebobs CvenTvis xvalindeli dRe. maT Soris, is Worfliani gogoc...
ubeduri. jer ded-mamis win gaaupatiures, mere Tvalwin dauxoces ded-mama.
gamarjobaT. Tqven vin brZandebiT? marTla mwerali xarT? ase miTxres
biWebma. saomrad CamoxvediT Tu Cvens dasaxedad? Cvenze unda daweroT? jer
ara gviSavs ra... me yvelaze Worfliani gogo var mTels sanapiroze... magram
xsna arsebobs. etyoba, simdablis mwvervals unda miaRwio, raTa xelaxla
aRsdge. xsna namdvilad arsebobs, sadRac aqve, axlomaxlo... SeiZleba, am
sangarSic, Cvens Soris... me TviTon vicnobdi erT gamosworebul narkomans.
Cemi megobris biZa iyo. imis SiSiT ubatonod xmas veravin gvcemda quCaSi,
studentobisas. axla cocxali aRar aris. Cven rom universitetSi SevediT,
is maSin gamovida cixidan ukanasknelad. cixeSi mieCvia narkotiksac. ase
gviyveboda TviTon. banditi Tu xar, narkomanic unda iyo. sxvanairad
gagiWirdeba bandituri cxovreba. magram aseve gagiWirdeba wesieri cxovreba,
Tu, banditobasTan erTad, narkotiksac ar SeeSvebi. mokled, ukanasknelad
rom gamovida cixidan da ifiqra, isev Zveli gziT evlo Tu sxva gzac ecada,
ufro sworad ki, erT mSvenier dRes, moulodnelad, erTi wamiT rom
gamofxizlda cixidan gamoyolili buranidan da uneblied garedanac Sexeda
sakuTar Tavs, ar moewona, ar moewona ki ara, Seawuxa, aRaSfoTa sakuTarma
simdablem. mwvervalze idga sakuTari simdablisa. TviTon Tqva, matliviT
SemaRoRda raRaca sulzeo. banditebs uyvarT poeturi laparaki. rac
mTavaria, jer kidev hqonda SerCenili Rirsebis grZnoba. es ki, aucilebelia.
uimisod, ra azri aqvs gamosworebas?! qveynisTvisac Rirseuli banditi
sjobs, vTqvaT, uRirs mecniers. wamlis miRebis dro rom mouvidoda, zurgs
ukan akvrevinebda dedas xelebs. Cemi TvaliT minaxavs. stumrad viyavi
imaTTan sofelSi. sxvas aravis endoboda. marto dedas. dedaCems Tqvenze
metad vecodebi da amitom, xelebsac Tqvenze magrad Semikravso. zurgsukan
xelebgakoWili, kidev ufro aRgznebuli, kidev ufro gacofebuli, kidev
ufro Wkuidan gadamcdari daZrwoda ezoSi, Tavs urtyamda xeebs, kbiliT
RrRnida totebs da Tavpirdasisxlianebuli Rmuoda, Rrialebda, mTeli
soflis gasagonad. ar malavda Tavis ubedurebas. ar rcxvenoda ubedurebisa.
TviTon Tu ar uSvelida Tavs, sxva arvin iyo misi mSveleli. esec Segnebuli
hqonda da kidev ufro gamZvinvarebuli ibrZoda simartoveSi. uamxanagod.
umegobrod. ueqimod. deda mxolod xelebis SekvraSi Sveloda. mere mkerdSi
mjiRs icemda da gaubedavad xaoda Svilis zurgsukan. Sviloo o, Sviloo o,
Sviloo o... TiTqos ukanasknel gzaze miacilebda. asedac iyo. misma Svilma
mainc Tavisi gaitana. ajoba am TiTqosda mourevel sens. xelaxla daibada.
xelaxla ki ar daibada, sruliad sxva, axali adamiani moevlina qveyanas,
misi samSoblosi ar iyos, oRond, Zvelze ukeTesi, keTilSobili miznisa da
Seuryeveli rwmenis nayofi janmrTeli, saRi, keTili, samarTliani,
gulisxmieri, sustis qomagi, gaWirvebulis gamkiTxavi... mezoblebi mis saxels
ficulobdnen. dedamisi gangeb, usaqmod gamodioda Sinidan, Svilis qeba rom
moesmina yovel nabijze. samsaxurSic Cadga, daojaxda kidec, magram,
samwuxarod, male daiRupa. gulma umtyuna. etyoba, wesieri cxovreba ufro
Zneli aRmoCnda, vidre egona. rac mTavaria, moaswro gamosworeba. daibruna
saxe da saxeli adamianisa da codvebisgan ganwmendili mieaxla ufals. ukve
mixvdiT albaT, ratom movyevi amsigrZe ambavi. rasakvirvelia, Cvenc SegviZlia
gamovswordeT, Tuki, TavisTavad cxadia, gvinda gamosworeba. ase viwyeb Cems
mimarTvasac. Seni mZaxloba ki ara, Seni Tanamedrove rom var, isic meyofa
sircxvilad da danaSaulad-meTqi. magram, rogorc ar unda gagikvirdes,
mxolod da mxolod, Sen SegiZlia gadaarCino is, risi daRupvac, mama-papis
msgavsad, xelobad gagixdia-meTqi. Ralatis Jini rom wamogivlis, Txove
vinmes an fefes, an Cems qaliSvils xelebi Segikran zurgs ukan, pirze
plastiri gadagakran, anda fexsadgilSi Cagketon garedan-meTqi. ar SeiZleba,
Senc ar gagimarTlos-meTqi. Senc aucileblad gamoswordebi, ese igi,
gadarCebi da gadarCenis Semdeg, gindac, male daiRupo, an yeli gamogWras
vinmem, an manqanam gagitanos quCaSi, mainc did Svebas igrZnob, mainc moaswreb
eniTuTqmeli, RvTaebrivi madlis gancdas, mkvdreTiT aRdgoma, Sin dabruneba,
Tvalis axela rom hqvia-meTqi. Sen xom virTxasaviT brmad da uazrod iRvwi
monuri pativmoyvareobis sibneleSi-meTqi. gTxov, gemudarebi, Cveni bavSvebis
xaTriT, scade mainc-meTqi... mzad var, dagiCoqo-meTqi... (elizbar! mama! Zia
elizbar!). es ca da miwa sad gageqceva-meTqi... gamosworeba ki, SeiZleba,
veRar movaswroT-meTqi... dro moRalatesac gansazRvruli aqvs bunebisgan.
moRalatec dros eqvemdebareba. ase rom, nu movityuebT Tavs, TiTqos
moRalateobiT ukvdavebis mopovebac SeiZlebodes. araviTar SemTxvevaSi. ra
Tqma unda, zogierTi Cvenganis, igive raJden kaSelis saxsenebeli, SeiZleba,
saukuneebs SemorCes, Taobidan Taobebs gadaeces misi wyevla da gineba,
magram amas araferi aqvs saerTo ukvdavebasTan. Cveulebrivi sikvdili
sanatreli gauxdeba. saflavSic ver eRirseba simSvides, saflavi Tu
SearCines, ra Tqma unda. iqac miwvdeba pativayrili, Seginebuli, daxvretili
xalxis risxva, STamomavlobiT gadamavali Taobidan Taobaze. drng. sanam
jer kidev droa drng rogorme CaviklaT es samarcxvino, damRupveli
moTxovnileba drng. sxva gza ar arsebobs Cveni xsnisa. drng. an samudamod
aviRoT Ralatze xeli drng an saswrafod vuRalatoT imas, vinc
moRalateebad gvaqcia drng. an vZlioT sixarbes drng an vTqvlifoT
samSoblos leSi da erTmaneTs vurwyioT jamebSi drng drng drng (mama!
elia! Zia elizbar!). erTad vuSveloT samSoblos! nu ganvudgebiT siRaribis
gamo. nu viukadrisebT sipataravisTvis. nu davuwunebT garegnobas. gana yvela
mSobeli erTnairad lamazi ar aris?! movuxmoT Wkuas da davbrundeT Sin,
gaqceulnic da gasaqcevad gamzadebulnic... bargze mjdomarenic... batebo,
batebo, Sin! Cvens dros iyo aseTi TamaSi. ufro sworad, ufrosebi
TamaSobdnen ase Cvens bavSvobaSi... pirvel rigSi, fuli SevagrovoT da patar-
patara wignakebad gamovceT Cveni andazebi, winaparTa sibrZne. Tavgadasavali.
jibiTa da ubiT vataroT Tan. locvaniviT vikiTxoT yovel dRe, dReSi
ramdenjerme. vzuTxoT, rogorc marqsizmsa da politekonomias vzuTxavdiT...
gindaT erTad, gindaT cal-calke. gindaT xmamaRla, gindaT Cumad, gunebaSi.
iqneb ase mainc vZlioT monur pativmoyvareobas... iqneb ase mainc gadaveCvioT
monobaSi monobiT kopwiaobasa da yoyloCinobas... davibrunoT gaxiznuli,
gaCuqebuli, gayiduli Svilebi da, maTTan erTad, Sin vxexoT fexsadgili...
sakuTari nagavi gavitanoT sakuTar sanagveze... da gulSi mainc vaRiaroT,
gaxvretili kapikianis fasic rom ara aqvs arcerT Cvengans usamSoblod. isev
Cven Tu avitanT erTmaneTs. isev Cven Tu mogvewveba guli erTmaneTze. isev
Cven Tu Segvawuxebs erTmaneTis siglaxe. Sin, Sin, Sinisken! drng. ara, amdens
vxvdebiT. amdeni Cvenc gvesmis. samSoblos uarmyofels yvelgan eWvis TvaliT
uyureben. amitomac vezidebiT mis namcecebs axal bunagebSi. mSobliur
garemos viqmniT ucxo cis qveS. Semfarebelsac vatyuebT ai, rogori
lamazi samSoblo dagvakargineso da uaryofil samSoblosac iqac
gvaxsovxar da gviyvarxaro. aba, rad gvinda, risTvis gvWirdeba gaquculi
TuSuri fardagi germaniaSi?! anda, dabzaruli megruli Conguri amerikaSi?!
anda, pirmotexili kaxuri kokura niderlandebSi?! Sin. Sin. SSin. drng. drng.
drng. drng. gveyo, rac viTvalTmaqceT da vimatrabazeT. me rom Zala mqondes,
me rom Rone merCodes, maTraxiT dagifrendiT yvelas, maTraxiT gagirekavdiT
win, anu, ukan, Seginebuli, gulmokluli, mitovebuli samSoblosken,
verafriT rom ver moigo Cveni guli, ver gvagrZnobina siTbo, ver dagvanaxa
sikeTe... Cvenc SeviZuleT da Svilebsac iqamde SevaZuleT, vidre Tvali
aexilebodaT, WkuaSi Cavardebodnen da TeTrisa da Savis garCevas
SeZlebdnen... baRis skamebiviT gadavRebeT axleburad, sezonis Sesaferisad.
ar davacadeT, bolomde Semosiliyvnen im bumbuliT, maTTvis gankuTvnil
garemos rom Seuxama bunebam. arCevanis ufleba wavarTviT. drng. uaresi.
drng. maT magivrad da maTi saxeliT Cven avirCieT CvenTvis ukeTesi. drng.
magram samSoblo ar motyuvdeba. imis gaCenilebi varT yvelani, moxarSuls
gvicnobs... sadauri qudic ar unda davixuroT, imisTvis mainc umaduri,
gzasamcdari Svilebi viqnebiT... mainc misi sapatronebeli. rogorc ar unda
viukadrisoT, rogorc ar unda ganvudgeT, bolos mainc iman unda migviRos
Tavis wminda wiaRSi, roca uazro wanwaliTa da damadlebuli puris loRniT
gamwarebulebs, erT mSvenier dRes, qalbaton cuca odiSaris kuiliviT
gagvZvreba es dawyevlili, Seginebuli suli... drng. drng. drng. esec ase!
madloba RmerTs da, rasakvirvelia, gansakuTrebuli madloba raJden kaSels.
gamaRizianeblis gareSe margaliti ar ibadeba, arc bunebaSi, arc
laboratoriaSi... axla mTavaria, qaRaldze gadavitanoT, rac SeiZleba
swrafad da rac SeiZleba srulad. amisTvis ki, sul cota, ori ram aris
saWiro: cocxlebi gadavrCeT da Tbilisi Tavis adgilze dagvxvdes. magram
asea Tu ise, Sen Seni Tqvi. axla Tavi qvisTvis uxliaT. Sen meti araferi
SegiZlia. ecade, marTla daiZino. anda, cota kargzec ifiqro. Tu kargi
araferi gaqvs, riRasTvis omob?! kargia Tu avia, namdvili saqarTvelo am
sangarSi zis. ese igi, cxovreba grZeldeba. omic amis dadasturebaa mxolod.
drng. rac mTavaria, swored iseTi dRea, Sen rom giyvars Cawynarebul-
Camyudrovebul-daZabul-daulevel sicocxliT savse, bayayis yiyiniT, Citis
WikWikiT, mwerisa da qvewarmavlis faCuniT gabruebuli. oRond, sad?! aq Tu
qviSxeTSi? arc amasa aqvs arsebiTi mniSvneloba. erTi da igivea.
moasfaltebul bilikze gaWyletil gombeSos WianWvelebi esevian. ai, vin xar
Sen! WianWvelasac arasodes ar Zinavs Turme. cota ufro qvemoT, gvelis
vercxlisferi kudi bzinavs. bavSvebs unadiriaT. magram Tqven Tu
dakvirvebixarT, rogor uxdeba fiWvis xes ciyvi! sainteresoa, ras fiqrobs,
roca qvemodan ascqeri. albaT gaginebs, wadi Seni mkvleli dedaco...
bolomde ar endoba kacs. kacze Wkviania. bunebisganaa gafrTxilebuli, ar
endo, bunebiT mkvleliao, ciyvsac iseve moklavs arafrisTvis, rogorc
kacso. msubuqad, iolad, uxmod mixtis totidan totze, xidan xeze, rogorc
cnobismoyvare, anda, ufro zusti iqneba, Tu vityviT, rogorc xarbi Tvali
sagnidan saganze, erTi Zvirfasi nivTidan kidev ufro Zvirfas meore
nivTze. cacxvis suni Zlierdeba. drng. Tu raRac iwvis?! Tu iwvis, kargi
raRac iwvis. drng. samSoblo. drng. yvelafers daTmobs kaci am
surnelisTvis. drng. samagierod, miwaSi Campal fesvebs, mSobliursac ki,
saSineli suni hqonia. masunTqeT Cemi samSoblos surneli. xurda ar minda.
sicocxles vixdi mTlianad. rac ar unda paradoqsulad JRerdes Cvens
droSi, samSoblos surnels ver gayidi. samSoblo iyideba, misi surneli ki,
ara. surneli mainc aq rCeba, gamocarielebul sivrceSi, nasamSoblarze...
drng. drng. drng. elizbar, elizbar, elia! sul cuds nu fiqrob Cvenze,
kargic ifiqre rame. ar dagaviwydes, navaxSmevs, mZaxalTan xar dapatiJebuli.
"eniseli" da bali. unda waxvide. aba, xom ar aTqmevineb, es ra ucxvirpiro
mSoblebi yolia lizikoso. drng. ise waxval, rogorc dagibarebia. iSfoTeb,
inerviuleb, gulsac bevrjer Seaskdebi amaod da elisosac, magram bolos
mainc wacunculdebi. verc amjerad ityvi uars. "eniseli" da bali
Cveulebrivi misatyuaria. gnebavs, bali da "eniseli". SesakrebTa
gadaadgilebiT jami ar icvleba. aseve aRaraferi Seicvleba, rogorc ar
unda gadaaadgil-gadmoaadgilo Sens mier (da xSirad, Segnebuladac)
daSvebuli Secdomebi. marTlac, ra Seicvleba, elisos daJinebuli Txovnis
Sedegad aRiare kaSelebis naTesaoba, Tu, iqamde, antonis xaTriT daxuWe
Tvali imave kaSelebis saqveynod cnobil "damsaxurebebze"... ra mniSvneloba
aqvs, Tuki saerTod SesaZleblad Tvli erT sivrceSi, erT droSi arsebobas
kaSelebTan erTad da Tuki Tavidanve, WkuaSi CavardnisTanave, ar dagisaxavs
miznad maTi saxseneblis amoZirkva, nebismieri msxverplis fasad... axla
sizmrebis axsnasa da CvenebebiT mkiTxaobas, gaCumeba sjobs. axla mainc nu
moityueb Tavs, TiTqos rames niSnavdes, TiTqos rames cvlides am sangarSi
yuryuti. jer is mainc auxseni bavSvebs, saidan unda daiwyon omi, anu, risgan
unda ganTavisufldnen pirvel rigSi, Rirsni rom gaxdnen Tavisuflebisa.
sad aris ZaRlis Tavi damarxuli? es xom mainc ici?! es ici mxolod, magram
swored es ver giTqvams. jer, viTom, antonisa da lizikos megobroba
gakavebda, mere raJdenisa da fefes mZaxloba, axla ki sircxvili...
sircxvili da imis SiSi, vaiTu aRar damijerono, vaiTu, borotebis (ase
usaSvelod dagvianebuli) mxileba, rac valdebulebacaa nebismieri
normaluri adamianisTvis, Svilis gaubedurebiT gamwarebuli mSoblis
SurisZiebad CameTvaloso... magram rogorc ar unda gavwel-gamovweloT,
damnaSave ukve marto Sena xar. yvela SesaZlebloba gauSvi xelidan. dro ki,
mkacri msajulia. kaSeli yovelTvis ise cxovrobda, rogorc unda ecxovra
da yovelTvis imas akeTebda, rac unda ekeTebina, Tavidanve risTvisac
moevlina am qveyanas; Sen ki, piriqiT, yovelTvis sxvis magivrad cxovrobdi
da yovelTvis sxvis gasakeTebels akeTebdi... Sedegmac ar daayovna. Tuki
vinmes mouspe simarTlis danaxvisa da garkvevis unari, Svils mouspe. amitom,
Tu vinmes sindiszea, Sens sindiszea misi Seginebuli Rirsebac da ganwiruli
sicocxlec... Sen TviTon gaaupatiure sakuTari sisxli da xorci... gindac,
Seni meSveobiT gaaupatiura sxvam, radgan Seni usityvo Tanxmobisa da
faruli mxardaWeris gareSe, es ar moxdeboda... majebdabintuli ar egdeboda
liziko axla uSuqod, ueqimod, upatronod darCenil fsiqiatriulSi,
Tavadac upatrono... aRarc qmrisa da aRarc mamisa... drng. veRarc elisos
Tavgamodeba da gulmodgineba uSvelis rames. fsiqiatriulis parketayril
derefnebSi win da ukan mgeliviT wriali da ymuili, gulisamaCuyebeli
rolia mSoblisa da ara movaleoba. elisomac unda Seignos es. rogorme
unda miawvdino xma. imisTvis dasatovebeli werilebi Tan wamogyolia. aqedan
ki, ver gaugzavni. soxumidan Tbilisamde yvela safosto ganyofileba
darbeulia. ra waiRes? Txis fexebi. es ar aris mTavari. mTavaria, gabedes.
neba misces Tavs, SeiaraRebuliyvnen da Seseodnen samSoblos. drng. ase rom,
ifiqre, ifiqre, rogor vuSveloT bavSvebs... SeiZleba Tu ara maTi Svela da,
Tu SeiZleba, saWiroa Tu ara... da Tu saWiroa, visTvis? SenTvis Tu
kaSelisTvis? vis sWirdeba aseTebi? Sen Tu kaSels? drng. uguloni,
urwmunoni, uzneoni, umweoni... drng. gaiRviZeT, batono elizbar! drng. bolo
sadguria. drng. gumisTa. drng. mandarinebSi mkvdari Zroxa gdia da yars. ori
wlis mosavali xeebs zed SeWknobia. samagierod, zRva Zveleburad
TvalismomWrelad laplapebs mzeze. Sen ki, sangarSi zixar, zurgCanTaze, da
yvinTav drng dedaenis gigosaviT. amdeni jer kidev gagegeba. ufro sworad,
ZilburanSi xar ganuwyvetliv. ver gagirkvevia, rodis gZinavs da rodis
gRviZavs. xuTi metris moSorebiT, sangarze joxia gadebuli. joxze
brezentis dafleTili karavia gadakiduli, Tanamedrove Teatralur
fardasaviT. fardis iqiT, vin icis, aq saidan moxvedril matrasze "mTel
sanapiroze yvelaze Worfliani gogo" wevs, Wkuasusti ingira, dediSobila.
fardis aqeT ki, biWebis rigi dgas. ufro zustad, zis. sxedan miwaze, ewevian,
ifurTxebian galajul fexebs Soris, enabilwoben, dascinian erTmaneTs da
mouTmenlad elodebian TavianT rigs. amjerad, fardis iqiT soxumeli
boriaa gasuli. "kai axla, boria, amdeni mteri gvyavs Se kaco, magas xom ar
unda Seakla Tavi" eZaxis Sorapneli vaxo. danarCenebi icinian, xrinwianad,
mouTmenlad, uxamsad. drng. drng. drng. sangris ukan, saswaulad gadarCenil
alvis xeze kodala akakunebs, Tavis kuTvnil matls daeZebs da srulebiTac
ar ainteresebs, ra xdeba miwaze. drng. antonic im biWebSi zis. SeiZleboda
oTxiT metni yofiliyvnen. wuxel oTxi gvami amoiRes marto am sangridan.
antonic elodeba sxvebTan erTad, magram sxvebisgan gansxvavebiT, yvelaferi
urCevnia im fardis iqiT gasvlas. agdebulad ekideba am ambavs, rogorc
nacixarsa da Zvel biWs Seefereba, oRond, garegnulad, mogonili
arxeinobiT. sinamdvileSi, Zalian ganicdis. ufro metic eSinia.
rasakvirvelia, icis vin wevs matrasze, fardis iqiT, magram, ratomRac,
Tvalwin ganuwyvetliv liziko udgas, aseve dediSobila. "gaxsovs?"
ekiTxeba liziko, kvimaturad momRimari. antons, rasakvirvelia, axsovs. beber,
farTod gatotvil naZvSi hqondaT samalavi mowyobili, xmeli wiwviT,
ablabudis nakuwebiT, mumliTa da lizikos gamabruebeli surneliT
amovsebuli sicariele. iq kiTxulodnen, ufro sworad, erTmaneTs ar
acdidnen wakiTxvas, xelidan glejdnen nikolozis biblioTekidan
wamoRebul wigns. "Cven dagvarqmeven bozT, meZavT, mruSebs da Cvens Svilebsa
nabiWvrebs, buSebs; saxeli gatydebis, qveyana astydebis Cvens saZraxavad". ase
agisruldaT yvelaferi kargi! antonisTvis liziko wevs fardis iqiT,
liziko acxrobs gadatanili SiSiTa da mRelvarebiT aRgznebul biWebis
vnebas. "ki ar giRalate, msxverplad Segewire Se debilo. mxolod ase
SemeZlo amexila SenTvis Tvali... ambobs utifrad gvari movsTxare da
naTesavi; sircxviliT davsWer suyvelas Tavi; saqme vqmen kaxpuri... ar
momekaro, ar momekaro, ar momekaro" yviris SeSliliviT da ufro Rrmad
miZvreba ekalbardebSi, kabawamoxdili, barZayebdakawruli... "uwmindurTa
qalTa oqro-qsovilT kalTa dahfaravs vera". diaxac rom kaxpa. Zukna. meZavi.
bozi diaci... "qmris saflavT lodi..." da mainc yvelaze sasurveli qali
misTvis. aseTia sinamdvile. aseTia samdRiani fiqris, gansjis, SfoTvisa da
TviTgvemis Sedegad gamotanili daskvna, gnebavT, ganaCeni, da gasaCivrebas ar
eqvemdebareba. drng. drng. drng. gumisTis gaRma, fiWvnariT dafarul
ferdobze, erT-erTi fiWvis Ziras komkavSireli gogona Camjdara da zurgiT
kandamskdar xes mibjenili, TvaldaxuWuli misCerebia mzes. irujeba
afxazuri mziT. Sin rom dabrundeba, Tavs moiwonebs tol-amxanagebSi.
daitrabaxebs. bevri arc daujerebs. bevrisTvis saqarTvelo legendaa,
zRapruli qveyanaa, TiTqos sinamdvileSi arc arsebuli. raRac saSualoa
samoTxesa da samTavrobo agaraks Soris. gverdiT optikuri SaSxana udevs,
sportuli. SaSxanis kondaxze frTebaprexili, sibrazisgan dakuzianebuli
krazana dacocavs. komkavSireli gogona murmanskidanaa Camosuli da erTi
masaviT moxalise, krasnodareli kazaki moswons. ki ar moswons, yurebamdea
Seyvarebuli. imis danaxvaze bluvdeba. imas ki, kazaks, skivridan amoRebuli,
albaT papis naqoni kazakuri qudi gverdze koxtad mougdia, aseve Zveli,
wiTel lampasebiani Sarvlis jibeebi moxaluli mzesumziriT amouvsia da
ganuwyvetliv aknawunebs TeTri, nafota kbilebiT. "erTi qarTveli erTi
muWa mzesumzira eubneba amas, komkavSirels, snaipers, Seyvarebuls
tyuilubralod, erT marcvalsac ar mogcem, icode. miyure da ylape
nerwyvebi" icinis sakuTari enamaxvilobiT kmayofili. "me mzesumzirisTvis
ar vklav" ZlivZlivobiT ambobs es, komkavSireli, snaiperi, Seyvarebuli.
Tvalebi cremliT evseba daZabulobisgan da kidev imitom, aTas sisuleleze
rom uxdeba laparaki, roca yvelafrisTvis mzad aris ukve. erTaderTi sityva
utrialebs sul enis wverze: "Steruka". "erTi amas damixedeT icinis
kazaki Sen ra, arZinbas gogo xar?" "me aravis gogo ara var. me sustis
mxareze var" slukunebs komkavSireli, snaiperi, Seyvarebuli. "ai, es
mesmis! yoCaR! CageTvala. aha, gamomarTvi (kazaki mzesumziriT savse muWs
awvdis, magram komkavSireli, snaiperi, Seyvarebuli ar arTmevs). gamomarTvi-
meTqi! viTom ubrazdeba kazaki es Cvens garigebas ar exeba. es
riggareSe premiaa" amatebs ukve momRimari da fiWvis xesTan Camjdar
gogosac tkbilad eRimeba am saubris gaxsenebaze. "Steruka. Steruka.
Steruka." eniT uTqmeli siamovnebiT imeorebs ramdenjerme, zedized. drng.
Cqara, batono elizbar drng gamoiqeciT drng Cqara drng sircxvilia drng
da elizbaric facafuciT dgeba, facafuciT isworebs moCaCul tansacmels
da TvaldaxuWuli garbis, TviTonac rom ar icis saiT. etyoba, gvarSi
mosdevT. amwinebze, misi Svilic ase garboda trial mindorSi, brmad,
alalbedze... arc is icis, qviSxeTSi garbis, cacxvebis xeivanSi, Tu
gumisTasTan, sangarSi. icis, unda gaiqces da garbis. rogorc jariskacs
moeTxoveba. aaaaaaaa! gasagebia yvelaferi. albaT stumari Camovida. Tanac,
sapatio. arc meti da arc naklebi, saxelmwifo sabWos erT-erTi wevri,
magram aranakleb mniSvnelovani danarCen orze. mwerlebs gaesaubreba,
gaigebs imaT guneba-ganwyobilebas. esec Cveulebrivi ambavia nebismieri
xelisuflebisTvis... gana ara? TviTonac miaqcia yuradReba
afusfusebulni iyvnen yvelani, gamalebulni asufTavebdnen teritorias.
amindi uSlidaT cota xels. ramdeni daxvetes bilikebi, imdeni gawvimda.
Camohqonda da Camohqonda wvimas, racki gamxmari da dampali hqonda xes.
wyalSi azelili cacxvis yvavili usiamod gadaglesila asfaltze. magram,
ase Tu ise, mainc sazeimod gamoiyureba iqauroba. aba, he, Cqara! iZaxis
mweralTa dasasvenebeli saxlis direqtori da garbis. garbis elizbaric.
sxvebic garbian, batoni pimenic, batoni leontic, batoni diomidec, batoni
gobronic, batoni mixakoc... garbian maTi colebic. mTibavebic... mokled,
yvelani. Wkuasusti ingirac garbis, dediSobila. oRond, dafleTili karavi
mousxams mxrebze. TavianTi rigis momlodine biWebic garbian. antoni ar Cans
mxolod. ara, age antoni! antonic maTTan erTad garbis. fefe borblebian
sakaces moagorebs. sakaceze raJdeni wevs da sakacidan gadmovardnili
xeliT branws uCvenebs qveyanas. "CeCnebi. CeCnebi" ismis yvirili. kaSelebis
agarakis eleqtroWiSkari nela iReba, ZagZagiT, RrWialiT, da ezoSi Savad
mbzinavi Zveleburi etli Semodis. erTi, ori, sami, oTxi... oTxi wyvili cxeni
ubia. cxenebs Tavze gafuyuli ponponebi ukeTiaT. ponponebi TavisTvis
cancareben ganuwyvetliv. etls mecxramete saukunis mtveri adevs.
imdroindeli saqarTvelosi landic aRaraa darCenili. mas mere,
saqarTvelos ager ukve mesame saxeoba gadis gamocdas. cxenebs mecxramete
saukunis (ese igi, samuzeumo) talaxi SexmobiaT ferdebsa da fexebze.
Zalumad sunTqaven. cxel orTqls afrqveven nestoebidan, gegonebaT, patara
orTqlmavali Camomdgara sadgurzeo, ra Tqma unda, namdvili, magram mainc
gasarTobi, saTamaSo, ai, rkinis komisarma rom aCuqa qarTvel pionerebs
soWis olqis, tao-klarjeTis, loresa Tu hereTis sanacvlod... etlis kari
iReba, dasakeci kibe ixsneba da kibeze Sevalie Jak fransua gamba Camodis,
safrangeTis konsuli TbilisSi, gasuli saukunis ocian wlebSi, da avtori
wignisa "mogzauroba amierkavkasiaSi". wigni xelSi uWiravs, "ganaTlebis"
gamocemuli, sakmaod uRimRamod. erTi wamiT kibis safexurze Seyovndeba,
etli odnav daizniqeba misi simZimis qveS, wigns gadaSlis da kiTxulobs:
saeqsporto vaWroba, maincdamainc, ver aris kargad ganviTarebuli, magram
uxvad iSoveba cvili, Tafli, saqonlis qoni, kanafi da ficari, kameCis tyavi,
xaris tyavi... hava zomieria, miwa noyieri. mosavlis misaRebad sakmarisia
odnav moCiCqnoT. aqauroba mdidaria zeTisxiliT, dafniT, murtiTa da
veluri leRviT. mravlad hyavT naxiri, irmis jogebi da Roris koltebi.
Tevzsac sakmaod bevrs iWeren: saucxoo TarTs, oragulsa da cvrinas...
mohyavT simindi, fetvi, Tambaqo... aSeneben vazs, broweuls, TuTas... tyeebi
savsea kopitis, Telis, wiTeli xisa da kaklis xeebiT... Cemi varaudiT, Tu
aqauri urTxmela eqsportis sagani gaxdeba, saSualeba mogvecema, avagoT
bevrad ufro gamZle xomaldebi, vidre Cvens tyeebSi umTavresad
gavrcelebuli muxisgan agebuli xomaldebia... kvernis tyavi 5-6 abazad
iyideba. daTvis tyavs igive fasi aqvs. yviTeli mela 2-3 abazi Rirs. turis
tyavi 1 abazi. kurdReli imdenad bevria, imis tyavs arafrad agdeben...
"moRalatev!" yviris elizbari. "dobropoJalovatszdrasste" esalmeba
raJden kaSeli sapatio stumars. keisarsa hgavs. TeTri zewari togasaviT
mouxvevia SiSvel tanze. SvilisTvis mainc mkvdaria. "icis rusuli?"
ekiTxeba batoni pimeni raJdens. "me vici franguli?" ubrunebs kiTxvas
raJdeni. "moRalatev! Zirs moRalate!" yviris elizbari. "es ukve
metismetia, batono elizbar!" Zveli, kabineturi rixiT tuqsavs raJdeni
mZaxals."moRalate?! ki magram, ratom? ukvirs Jak fransua gambas gana
rodisme mogeciT erTgulebis fici? garda amisa, roca me amas vwerdi, Tqven
ukve aRar arsebobdiT, anda jer ar iyaviT dabadebulni" amatebs
ganawyenebuli kacis medidurobiT. "Tqven, yvela sikeTesTan erTad, ruseTs
ganumarteT gagris olqis strategiuli mniSvneloba da amiT samudamod
gawireT saqarTvelo, mouspeT mkvdreTiT aRdgomis saSualeba" mgznebared
ekamaTeba elizbari. "me rusebs ki ar ganvumarte, saerTod ganvmarte. gnebavT,
ganvmarte imaTTvis, visac xelewifebodaT gagris olqis xelSi Cagdeba"
ambobs aseTi daxvedriT, cota ar iyos, gakvirvebuli batoni Jak fransua
gamba da mRelvarebis dasamalavad, wkipurtiT iSorebs meore xelis manJetze
davardnil cacxvis yvavils. "saqarTvelo gayidulia! bavSvebi da saxedrebi
SuaSi!" yviris elizbari. viRaca uknidan xelsa xvevs, viTom iqaurobas
unda gamoaridos, sinamdvileSi ki, yulfSi ayofinebs Tavs, veragulad.
elizbari grZnobs Tokis uxeS bususebs, magram ar imCnevs, TiTqos
uxerxulia, sxvebmac dainaxon Tavze yulfCamocmuli. drng. drng. da erTi
wamiT eRviZeba. krazana Sescocebia kiserze. SeiZleba, swored is, cota xnis
win, gumisTas gaRma, fiWvnarSi, snaiperis SaSxanis kondaxze rom dacocavda.
drng. ase dafrinavs, win da ukan, mTeli dRea. drng. magram aq ra xdeba?! ra
xmauria?! Tavs dagvesxa, viTom, mteri?! ara. uaresi. Cven daverieT erTmaneTs.
biWebi Cxuboben. Tanamesangreni iweven erTmaneTze. ufro sworad, antons
dasevian danarCenebi. magram antonic Tavganwirulad ibrZvis. Zirmomtvreuli
koka-kolas boTliT igeriebs danarCenebs. yvela erTis da erTi yvelas
winaaRmdeg. Tqveni dedao, aginebT gacofebuli, amaze mets, ras gaukeTebdnen
afsuebi am ubedurso, yviris TvalebgadaTeTrebuli, amisTvis xarT aq, Tqve
dampleboo, igineba ukanaskneli sityvebiT. daagde boTlio, uyvirian
danarCenebi, cota ar iyos, Semcbar-SeCoCqolebulni misi SeupovrobiTa da
SeudreklobiT. boria titvelia, marto batinkebi acvia. gaunaskvavi Tasmebi
miwaze dasTrevs. daagde boTlio, uyviris isic. sxva araferi aqvs saTqmeli,
magram ixtibars ar itexs. ise, ra antonis saqmea, CvenSi rom vTqvaT. Zalas
xom ar atanen eseni?! imasac is unda, rac amaT. imasac Tavis wvlili Seaqvs
omSi. ra Seni saqmeao, uyviris gawiwmatebuli. roca mzis sxivi ecema, asos
Tavze spermis wveTi ubrwyinavs, Zvirfasi TvaliviT. wiTlad alaplapebuli
cali yveri muxlamde Camozrdia. vin gkiTxavs Seno, uyviris antons,
nirwamxdari. elizbari sxartad dgeba fexze, mRelvarebisgan ukve daRlili,
ukve aqoSinebuli. wesierad arc gamorkveula Zilidan, magram grZnobs, raRac
unda moimoqmedos saswrafod, vidre mTlad ar gadamcdaran biWebi Wkuidan.
SeiZleba cudad damTavrdes es ambavi. biWebs omi swyuriaT. aba, risTvis
arian aq?! Selaxuli Rirseba awuxebT. galanZRuli saxelisa rcxveniaT...
magram sxvagan ficdadebuli da aq mokakane politikosebi ZaliT akaveben,
lamis cocxlad daalpon sangrebSi. mxolod ukan dasaxevad Tu amouSveben
iqidan. win ar SeiZleba. win "Zmaa", sxva tomis, sxva gvar-jilagis, magram
mainc "Zmaa", Tanac umcrosi, paaatara, susti, jer kidev upiro da ugulo,
magram TiTs Tu daakareb, ise aCxavldeba, mTel qveyanas Segiyris. qveyana ki,
isev Sen gagamtyunebs da marTalic iqneba. raRa maincdamainc imasTan iCen
principulobas?! TiTqos jer kenWic ar "gageCuqebinos", uariT
gagestumrebinos vinme. drng. drng. Tanamedrove ieneral maior graf gotlib
kurt henrix fon totlebenisa ar iyos, ra gaxda es ZRinkiani, mazuTiani
pliaJi?! sul ar Caval zRvaSi, bolos da bolos... biWebic mxrebs iCeCaven,
dabneulni, dafiqrebulni... uWirT mcocavi omis strategiasa da taqtikaSi
garkveva... arcerTi nabiji win da naxevari nabiji ukan. Cumad, SeumCnevlad...
ki magram, ratom! ramenairad rom moatyuo Seniani da yvelanairad Seuwyo
xeli mters... ratom-meTqi, ratom?! yelSi aqvs yvelas guli, sulerTia, visze
iyris javrs... iaraRis sasxletze udevs yvelas TiTi, sulerTia, rodis
gamohkravs da visTvis... viRacam ukve gaaCxakuna avtomatis saketi, avad,
gamafrTxileblad. magram antons araferi eyureba, TvalebgadaTeTrebuli,
boTlmomarjvebuli ibrZvis, gzamoWrili nadiriviT. elizbaric sangris
fskerze dagdebul koka-kolas cariel boTls iRebs da, TiTqos vinme
mosdevdes, farTxafurTxiT amodis sangridan. Zlivs sunTqavs. lamis
gauskdes guli. ukve daRlilia. RmerTma daifaros da, gasaqcevad Tu gauxda
saqme, daRupulia, Romsa da ajikaze gazrdili afsua ki ara, kuc daeweva.
"biWebo!" ambobs gaWirvebiT. "biWeboo!" yviris ganwirulis xmiT.
rogorc ar unda gagikvirdeT, biWebi Cerdebian da gaocebulni amoscqerian
qvemodan. elizbari miwis borcvze dgas, Tavze koka-kolas carieli boTli
udevs da, ar Camomivardeso, nela, gaubedavad Slis xelebs. boTli odnav
irxeva, jer inarCunebs wonasworobas. "SevinarCunoT Rirseba ambobs
elizbari avtonomiebs isedac SegvinarCuneben iRimeba daZabuli,
jvarcmuliviT xelebgaSlili es sangaria Cveni samSoblo...
gavufrTxildeT aqaurobas laparakobs mgeliviT kisergaSeSebuli,
jvarcmuliviT gakavebuli, maRla, boTlisken Tvalebapyrobili,
nikapacaxcaxebuli... uceb mTeli taniT Seqandeba da boTli maSinve sangarSi
Camogordeba. elizbari jer fexze dgas, magram ukve mkvdaria. natyviarSi
Suqi gasdis. "RmerTo, ra kargi yofila sikvdili... madlobT Sen, ufalo..."
fiqrobs bednieri, sakuTari TaviT kmayofili. rogorc iqna, daadga saSveli,
mokvda, aRar aris... samagierod, misma sikvdilma biWebi Seariga. misi
uRimRamo sicocxlis fasad, bolos da bolos, mainc gaerTianda
saqarTvelo, Tundac, mikro, Tundac, simboluri... "ar adgeT, Zia elizbar, ar
gabedoT, es Tqveni saqme ar aris!" uyviris antoni. danarCenebi antonze
iweven da Zalauneburad erTmaneTsac eZaZgurebian, ver etevian viwro
sangarSi. drng. drng. da elizbari sxartad dgeba fexze, amjerad ukve
namdvilad, agangaSebuli, aforiaqebuli, wesierad arc gamorkveula
Zilburanidan, magram grZnobs, raRac unda moimoqmedos saswrafod. "antoni
unda gadarCes, antoni unda gadarCes..." TiTqos viRac sxva fiqrobs mis
safiqrals, mis magivrad, radgan TviTon fiqrisTvisac ar scalia, rame unda
moimoqmedos saswrafod, vidre jer kidev droa. guli ugrZnobs, cudad
damTavrdeba es ambavi. yvela sababs elodeba da ai, sababic! SidaaSliloba.
axla maTTvis ukve sulerTia mteri da moyvare. arc SeirCenen, arc SearCenen.
elizbari ki, daRlilobisgan Zlivs sunTqavs, iseve rogorc CvenebaSi, lamis
gauskdes guli. "anton!" eZaxis antons. "biWebo!" xrialebs
sunTqvaSekruli, yelgadaketili. "wadi, biZia, daiZine, ra Seni saqmea..."
uxeSad iSorebs erT-erTi Tanamosangre. "ra ar aris Cemi saqme?! ra ar aris
Cemi saqme?! uaresad cofdeba elizbari erTmaneTi CaxocoT am sangarSi,
mtris gasaxarad, da Cemi saqme ar aris?!" xixinebs, xrialebs
Tvalebgadmokarkluli. "visia, biWo, es dinozavri? momaSoreT, Torem,
gadavWeri Suaze" yviris meore Tanamosangre da avtomatis lulas
mucelze aWers elizbars. "ras sCadixarT, briyvebo! mTeli qveyana Cven
gviyurebs..." xrialebs, xixinebs, ixrCoba elizbari. "qveyana gviyurebs ki
ara, sadili ar moutaniaT sami dRea" RvarZlianad icinis kidev erTi
Tanamosangre. "ei, matlebo, amomxedeT, ra gaCvenoT! bebiaCemis sacirko
nomeri!" yviris miwis borcvze Semdgari antoni. ki magram, rodis amoZvra
sangridan?! elizbaris ar iyos, yvelani gakvirvebulebi arian, pirdaRebulni
ascqerian qvemodan. "axlave Camodi Zirs, axlave Camodi!" uyviris
elizbari. icis, riTi mTavrdeba amgvari "nomrebi". daZabuli elodeba
srolis xmas. antons, Zirmomtvreulis nacvlad, koka-kolas sxva boTli
auRia meti ra yria sangris fskerze da Tavze idgams, rogorc
elizbarma daidga weRan, wamier zmanebaSi. isic, elizbariviT, nela,
gaubedavad Slis xelebs. boTli odnav irweva, rogorc zmanebaSi irweoda,
elizbaris Tavze. "CemTan xarT magrebi, Tqve damplebo ambobs antoni
magram fexebs ver momWamT mainc". zustad iseve laparakobs, rogorc
elizbari laparakobda zmanebaSi: daZabuli, jvarcmuliviT xelebgaSlili,
maRla, boTlisken Tvalebapyrobili, nikapacaxcaxebuli... uceb mTeli taniT
Seqandeba, oRond, elizbarisgan gansxvavebiT, namdvilad gangmiruli
snaiperis tyviiT. boTli sangarSi Camogordeba. TviTon ki, jer fexze dgas.
ar icis rom mkvdaria, magram ukve mkvdaria. natyviarSi Suqi gasdis. "anton,
Camodi! axlave Camodi! Camodi-meTqi!" uyviris damfrTxali, dabneuli
elizbari. danarCenebi pirdaRebulni ascqerian. zogs, vin icis, Surs kidec
imisi. antoni jer muxlebze daecema, mere gverdze gadmoqandeba da koka-
kolas carieli boTliviT Camogordeba sangarSi. sangarSi samarisebuli
siCume dgas. ismis, rogor akakunebs kodala sangris ukan saswaulad
gadarCenil alvis xeze. etyoba, miakvlia sanatreli matlis samyofels. axla
aRar moeSveba, xeSi gava, am sityvis pirdapiri mniSvnelobiT. arc icis da
arc ainteresebs, ra xdeba qvemoT, miwaze. araferic ar xdeba, rac ukve ar
momxdara da rac kidev ar moxdeba. elizbari Tavis zurgCanTaze zis isev,
magram amjerad antonis Tavi udevs kalTaSi. aTasSi erTxel, TiTqos
uneblied mousvams xolme natyviarze sisxliT gaJRenTil cxvirsaxocs. ar
icis, sxva ra moimoqmedos, riTi miexmaros mkvdars. natyviaridan sisxli jer
kidev moJonavs, magram TandaTanobiT deddeba, sqeldeba... antons mSvidi,
dawynarebuli saxe adevs, gegonebaT sZinavso. elizbari, repinis ivane
mrisxanesaviT, TvalebgaSterebuli zis. Tan Svilis Tavs ixutebs orive
xeliT. antonic misi Svilia. ras gauyvia antoni da liziko. garkveuli
TvalsazrisiT, lizikoc mokvda antonTan erTad... zis SvilTa mkvleli,
yrmaTa Semmusvreli... zis samaresaviT dadumebul sangarSi cocxlad
damarxuli da fiqrobs: xuTi wuTis win, antonis aq Camoyvana megona Cemi
erTaderTi movaleoba, axla ki, aRar vici, mkvdari mainc rogor gavarido
aqaurobaso; Tu rame mevaleba, esRa mevalebao... magram, davuSvaT da, marTla
waiRo aqedan cxedari, vis Cautanos?! ukeTur mamas?! ugunur cols?! Tumca,
antons aRarc coli hyavs, aRarc mama. misi coli sxvas misces, mama TviTon
moikveTa. da saerTodac bibliur garemoSi varT yvelani moxvedrilni. cis
frinvelni da velTa nadirni jijgnian gvamebs. udaburdeba mTeli qveyana.
raxania, buksac ayvireben da niSansac iZlevian, magram "boroteba da didi
ubedureba" Seuferxeblad moiswrafis CrdiloeTidan. sacaa dahkravs Jami da
aRar erqmeva am adgils afxazeTi, aramed sasaklao... vazs mtevani ar SerCeba,
leRvis xes leRvi... gavifantebiT Semodgomis foTlebiviT da,
Tavlafdasxmulni, movedebiT qveyanas, raki Cvenive nebiT mivatovebT, rac
mama-papisTvis ukuniTi ukunisamde miucia ufals... raki dididan pataramde da
winaswarmetyvelidan mRvdlamde, yvelani momxveWelebad da yalbismqnelebad
viqeciT... zereled vmkurnalobT qveynis Wrilobebs da arki gvrcxvenia
TvalTmaqcobisa. mSvidobaao, gaviZaxiT, da ar aris mSvidoba. gavimarjvebTo
da, aha, erTxel kidev davmarcxdiT... ki batono, ukvdavia samarTlianoba,
magram, jerjerobiT, usamarTloba zeimobs yvelgan drng usamarTloba sjis
da wonis drng znec aman Segvicvala da gzidanac aman gadagvacdina...
sinaTlisken ki ara, sibnelisken wagviZRva usamarTlod Semomwyrali ufali
drng tanjva-wamebis ormoSi Cagvyara da saukuno wyvdiadSi Cagvmarxa
mkvdrebiviT... ki ar agvxsna, kidev ufro dagvimZima borkili... mowamluli
wyali gvasva da abzinda gvaWama drng mxolod da mxolod imitom, didad
wodebulma aleqsandre pirvelma, Cvenma mefem, mefuri simtkice da
gamWriaxoba rom ver gamoiCina Tavis droze da ver daayrevina briyv Svilebs
Tavebi, Tvalebi ver amoSanTa xarb cols da ZmiswulTa gulRviZli ver aWama
gaTavxedebul Zmebs... axla raRa drosia! mkis dro gavida, gasrulda
zafxulic, da aha, mTeli Cveni Wirnaxuli, mTeli Cveni monapovari: mkvdari
antoni da majebgadaWrili liziko... drng... kodala ki akakunebs, akakunebs
gauCereblad. sangris zemoT, mokrialebul caze SiSveli angelozebi
dafrinaven, dasrialeben mercxlebiviT. drng. xesTan Camjdar komkavSirel
gogonas ki, cxela. zedmetad Tbilad acvia aqaurobisTvis. xamad aris da
imitom. Tavidanve unda gaexada, Tundac, welszeviT. magram, sxva dros... axla
ukve wasvlis droa. elodebian. ara uSavs, momavlisTvis gaiTvaliswinebs. omi
rom damTavrdeba, sagangebod Camova aq dasasveneblad. qarTvelebi, gindac
marTlebi iyvnen, sad gagonila samoTxis miTviseba?! samoTxe yvelasia. iman
ra daaSava, vinc murmanskSi daibada?! mokled, aravis awyens aq dasveneba,
ginda morwmune iyavi, ginda urwmuno. es sakavSiro mniSvnelobis samoTxea,
yvelas ekuTvnis. marTla Tu miscemen binas, saerTod darCeba aq, oRond,
Tavis SterukasTan erTad. komkavSirel gogonas saxe uxurs. isev
TvaldaxuWuli zis. damTxveuli qarTveli misken mofrinavs TiTqos,
xelebgaSlili, magram wamsve qreba es ucnauri Cveneba. afxazuri mzis
simxurvale Taflis sizantiT eRvreba sayeloSi da nel-nela, Semparavi
sijiutiT micocavs qvemoT. ZuZus kertebi TavisTavad iberebian, ivsebian
mSfoTvare, Wirveuli sicarieliT. haers moxaluli mzesumzirisa da
moweuli TuTunis suni dahkravs, swored ise, rogorc mis kazaks. Tvali rom
gaaxilos da is dainaxos, usityvod danebdeba. piriqiT, Seevedreba,
damipyario. vinc ra unda Tqvas... Tavfexianad Seiwovs, Seisrutavs Tavis
patara sxeulSi, mzesumzirisa da TuTunis sunianad. bage TavisTavad epoba.
nela, nawil-nawil swydebian erTmaneTs moulodnelad gawebili tuCebi.
ixsnebian sapasuxo vnebis misaRebad. arafers, aravis, magram mainc elian
mouTmenlad. TavisTavad iSlebian iqamde mWidrod mityupuli fexebic da
misi mtkice, utyuari, magram mainc qalurad lbili, mgrZnobiare xeli
TavisTavad miikvlevs gzas misi sxeulis yvelaze idumali adgilisken.
gveliviT iolad da mizandasaxulad micocavs perangis qveS, sartylis qveS,
qveda sacvlis rezinis qveS, miiswrafis akrZaluli netarebisken, notio
sinazisken, nazi usasrulobisken, nela, TandaTan, mTeli arsebiT, samudamod...
drng.
III
xval Sin wavalT. eqims velaparake Tqva elisom da skamidan wamodga
aba, Sen ici. WkuiT iyavi. saRamos kidev moval...
lizikom ar upasuxa. isev Wers iyo miSterebuli. majebdabintuli da
gadajvaredinebuli xelebi mkerdze miexutebina, kesarias TviTnakeTi
TojinebiviT.
ei, ombre! Sen gelaparakebi Tma mouCeCa elisom, nazad, gaubedavad.
Zalian undoda ekocna, magram bolo wams mainc Seikava Tavi, ar icoda,
esiamovneboda Tu ara misi kocna lizikosac.
makoce uTxra lizikom me kocnis Tavi ara maqvs.
elisom loyaze akoca, mouxerxeblad, ugemurad, da tirili rom ar
avardnoda, saswrafod gamovida palatidan. lizikoc maSinve wamodga, ris
vaivaglaxiT gaitana skami aivanze da dajda, fexebi ki, moajirs miabjina.
skami mxolod ori ukana fexiT idga filaqanze. aivani saavadmyofos ezos
gadahyurebda. ezoSi, mavTulis Robes aqeT, asfaltmosxmuli bilikis patara
naglejiRaa darCenili. bilikis gaswvriv, oRond, marto erT mxares,
ramdenime wablis xe garindula. asfaltze mwvane burZgliani wablebi yria.
mavTulis Robis iqiT mindori iwyeba, kaWaWgadavlili. mindvris boloSi
grZeli qedi wamowolila mxarTeZoze. lizikos egona, eCveneboda, da
uneburad Tvali daxuWa. isev Tavis samarcxvino gaqceva gaaxsenda. maSinac
zustad aseTi qedisken garboda, mamamTilis manqanidan gadamxtari, zustad
aseT mindorze. uneburad, kaWaWis mSrali, xorkliani Sexebac ki igrZno da
gaaJrJola. aseve mosdeboda kaWaWi misTvis ukanasknel brZolis vels, mis
vaterloos, romelic, savsebiT samarTlianad, usityvo da sruli
kapitulaciiT damTavrda bolos, radgan amisTvis emzadeboda, Turme, mTeli
cxovreba, damarcxebisTvis wvrTnidnen sul, rogorc Sin, iseve gareT, anu,
guls ki ar emsaxureboda, rogorc egona, aramed zed emsxvreoda, rogorc
nasroli boTli betonis kedels, da usasrulod itanjeboda erTi
bednieri dRis gansacdelad, Tumca, TviTonac mSvenivrad icoda, arasodes
gaTendeboda is "erTi dRe", romelic cxovrebaSi Sesatyuebeli sakenki
aRmoCnda da meti araferi. magram, madloba RmerTs, mosaxdeni moxda da
gasarkvevi gairkva. araviTari saidumlo ar arsebobs. Cvenve vasaidumlebT
yvelafers, ukve cxvirwatexilebma, usvindisod rom vimarTloT Tavi uxilavi
msajulis winaSe. amitom, sjobs pirdapir iTqvas saTqmeli: ver ivarga
lizikom! verc mSoblis molodini gaamarTla, verc qmrisa. garedan atlasi,
Signidan araferi, futuro aRmoCnda. ase rom, umal sicocxles moiswrafavs,
vidre sxvebs gadaabralebs sakuTar umaqnisobas, gnebavT, uzneobas. yovel
SemTxvevaSi, axla namdvilad aseTia. damarcxebam erTbaSad gamoamzeura
mTeli misi mankiereba, rasac Tavad, saboloo damarcxebamde, yvelanairad
Cqmalavda, malavda, ar epueboda, radgan jer kidev sjeroda gamarjvebisa.
axla ki, araTu gamarjvebaze, saerTod brZolaze fiqric sisulelea. win
aRaraferia. win kldovani da ukacuri kunZulia mxolod, sicarielis,
simartovis okeaneSi Cakarguli, rogorc es saavadmyofo am kaWaWgadavlil
mindorSi. TviTon ki, kldeze davardnili marcvalia (elisos gauvarda
niskartidan) da rogorc ar unda swyurodes sicocxle, an mzeze gamoifiteba
tyuilubralod, an elisoze Wkviani Citis CiCaxvSi aRmoCndeba da ukvalod
gaqreba am qveynidan. ukeTes SemTxvevaSi, skintlad gardaqmnili, TeTr laqad
daaCndeba am kunZuls. arafris mTqmeli, arafris maniSnebeli, arafris
damadasturebeli TeTri laqa iqneba qvis nacrisfer zedapirze. magram, nuTu
marTla misi bralia yvelaferi?! gana uimisod ukeTesi iqneboda samyaro?!
Tavs ki ar imarTlebs, ubralod, ainteresebs. sainteresoa. gana kacobriobis
mTavar sazrunavad, gansakuTrebiT, bolo aswleulSi, Tundac, Sefarulad,
araoficialurad, uadamiano adamianis Camoyalibeba ar iTvleboda?! iqneba
aman ver gaigo sworad?! magram gana mamamisic ki, mwerlur gamarjvebad ar
uTvlida sakuTar Tavs, rac ufro met simxecesa da sibilwes aRmoaCenda
adamianSi?! Sedegmac ar daayovna. esec saerTaSoriso, sakacobrio
eqsperimentis erT-erTi nayofia da sxva araferi. ara, codva, ra Tqma unda,
aqvs, Tundac uneblie, da sasjelsac imsaxurebs, es yvelasTvis naTelia da
ar sWirdeba zedmeti kvleva-Zieba, age, kaWkaWmac daadastura samjer
daiCxavla wablis xeze magram amas sul sxva raRacis Tqma unda da ver
uTqvams, narkomaniviTaa gaTiSuli wamlebisgan, ver mouyria azrisTvis Tavi,
ufro sworad, ver gaugia, ra SuaSia antoni! antoni ratom unda isjebodes
mis gamo. Tumca, ara, verc axla ambobs naTlad. rasakvirvelia, isjeba is,
magram, ratomRac, antonis meSveobiT. aseTi ucnauri sasjeli SeurCia
RmerTma, albaT yvelaze mkacrica da samarTlianic. ese igi, antonis saxiT
arTmevs dRevandelsa da xvalindels, guSindelis daviwyebisTvis. magram,
rac moxda, imave RmerTis nebiT ar moxda?! gana RmerTis karnaxiT ar gadaxta
mamamTilis manqanidanac, rac, upirveles yovlisa, sakuTari uuflebobisa da
mamamTilis uflebamosilebis aRiarebas niSnavda mxolod?! araviTari
mniSvneloba ara aqvs, vin ras fiqrobs gulSi. mTavaria, vin ras sCadis,
Segnebulad Tu misdauneburad. orive SemTxvevaSi, RmerTis nebiT sCadis,
radgan RmerTi ara marto msajulia, aramed warmmarTvelic Cveni
grZnobebisa. anu, wagvmarTavs, raTa dagvsajos. davujerebT dagvsjis, ar
davujerebT da, uaresad! saocari da sawyeni swored is aris, damjeri
gacilebiT mkacrad rom isjeba. aseTia RvTaebrivi samarTali, rasac Cven
(brmebi, sulelebi, umweoni) usamarTlobas veZaxiT da arcki vukvirdebiT,
ramdenad usamarTloni varT Tavad RmerTis mimarT. Cven xom RmerTs vaCeCebT,
rac Tavad gveCoTireba da RmerTisgan moviTxovT xsnas, satanjvelSi Cvenive
nebiT Cacvenilni. magram liziko, rasakvirvelia, amas ar ikadrebs. rogorc
ukve iTqva, umal TviTonve moiswrafavs sicocxles, vidre sxvisi, Tundac,
imave RmerTis imediT Caigdebs gansacdelSi Tavs. lizikosaviT amayi
adamianisTvis namdvilad rom didi Seuracxyofaa am saavadmyofoSi moxvedra,
miT ufro, Tuki SeuracxyofisTvis veravis moTxovs pasuxs da isev Tavs Tu
aumxedrdeba. magram arc amiT Seicvleba rame. mosaxdeni moxda. faqti ki
jiutia. ufro metic, faqts fexebze hkidixar saerTod, Seni gancdebianad.
iqiT gaiZulebs aRiaro da miiRo iseTi, rogoric aris. TviTon gojsac ar
dagiTmobs, iotis odenadac ar Seicvleba da arc imis saSualebas mogcems,
ukeTesad moemzado Tavis dasacavad (Tavis gasamarTleblad!), gaiTxaro
sangari (igive samare), moirgo bakani (Cawve kuboSi!). Tumca, gindac gadrovos,
rogor ginda gacveTili filosofiuri sentenciebiT gaamarTlo axal-axali
uazroba, sibrmave, sidample, sisaZagle?! riTi ginda daupirispirde sakuTar
araraobas?! da mainc... da mainc... da mainc... rac ar unda amazrzeni arseba
iyos, adamiani Secodebasa da TanagrZnobas imsaxurebs mxolod meore
adamianisgan, radgan meorec iseTivea, rogoric pirveli. sul sxvis
molodinSia, zogjer mTeli sicocxlec, da sul sxva SerCeba xolme xelSi.
xolo, mec Tu mkiTxavT, adamiani saerTod arafers ar aSavebs. yalbi fulis
momWrelic angelozia. adamians SeuZlia mxolod Tavs avnos da Tu isjeba,
amis gamo isjeba swored, sulerTia, RmerTisgan Tu sindisisgan. RmerTi da
sindisi erTidaigivea. yovel SemTxvevaSi, ar SeiZleba, usvindisos RmerTi
swamdes da uRmerTos sindisi awuxebdes. ai, rogor aris mowyobili adamiani
yvelaferze ifiqrebs, imaze rom ar ifiqros, ris gamoc am dReSia
Cavardnili... rac Seexeba kaWkaWs, Zalian uxdeba aqaurobas, Tu SeiZleba ase
iTqvas, acocxlebs, magram ranairi sakenkic ar unda dauyaro, siaxloves ar
gagekareba. lizikosgan gansxvavebiT, bolomde inarCunebs velurTa da
mouTvinierebelTa siamayes. magram, sabednierod, lizikosTvis yvelaferi
damTavrda. veluri, mouTvinierebeli kaWkaWiviT Caiqrola misma uazro
sicocxlem... arada, isic sul molodiniT iyo savse, gaurkveveli,
ararealuri molodiniT. iman daipyro, iman gaaogna, gamoTiSa, gamoacalkeva
danarCeni samyarodan da, umweo da umaqnisi, bolos umeTvalyureod miagdo
fsiqiatriulis erT-erT aivanze. axlac uqmad zis da elodeba, ar ki icis,
ras. kacma rom Tqvas, arc ainteresebs amis gageba. piriqiT, afrTxobs,
aSinebs, uaresad agangaSebs SesaZlebeli, Tundac pirobiTi dakonkreteba,
savaraudo dazusteba am yovlis momcveli da yovlis wamlekavi SegrZnebisa.
ufro zustad, kargs arafers elodeba. xolo, cudi imdenia mosalodneli,
urCevnia saerTod ar ifiqros amaze (Tuki es SesaZlebelia), urCevnia mTeli
arsebiT danebdes sakuTar umweobas da umaqnisobas, vidre kidev erTxel
gaibiTuros Tavi ararsebuli gzebis ZiebiT. Tumca, mamamismac rom ar
uTxras, TviTonac mSvenivrad icis, diaxac rom ararsebuli gzebis Ziebaa
adamianoba, Torem, misTvis arasasiamovno situaciidan, virTxac ki daeZebs
gamosavals. rogorc yovelTvis, mama axlac marTalia, magram lizikosac,
rogorc yovelTvis, axlac mzada aqvs pasuxi: ai, erTaderTi gza, romelic
man cxovrebiT daimsaxura arsaidan momavali da arsaiT mimavali gza
ki ara, gzis nagleji, gzis monarCeni, asfaltmosxmuli da wablis mwvane
burZglebiT mofenili...
Tavidanve unda vaRiaro, rom "godori" erTi mxriv ideaTa romania, meore mxriv ki
romani-saga. masSi mZlavri publicisturi paTosi epikur, miTologiur, arqetipul
saxeebTanaa Sezavebuli da aseTi SezavebiT miRebuli enobrivi qsovili, cxadia
garkveul problemebs uqmnis komentators. mis yuradRebas xan romanSi ganxiluli e.w.
saWirboroto sakiTxebi ipyrobs, xan ki Txrobis miTopoeturi maqmanebi gaitacebs
xolme. veravin ityvis, romeli ufro rTulia, e.w. "godris kacis" publicisturi saxis
Camoqna, gamokveTa da realur, Tanamedrove situaciebTan misi misadageba Tu misTvis
zogadsakacobrio Tu yvela droisTvis gamosadegi paradigmis statusis miniWeba.
darwmunebuli var, es wigni ukve bevrma adamianma waikiTxa da saTaurmac albaT
ukve SeiZina garkveuli konotaciebi (godris kacebi, godris gagdebuli, godris
Taoba), miTumetes, rom igi Tavisi zemoqmedebiT, paradigmuli sizustiTa da
moqnilobiT "jayos xiznebisa" da "kvaWi kvaWantiraZis" gverdiTac SeiZleba daayeno.
es rac Seexeba saTaurs da misgan gamomdinare mniSvnelobaTa rigs, Tavad teqsti
ki, Zalze efeqturi dasawyisis Semdeg, garkveul bundovanebaSi Ziravs am sizustesa
da moqnilobas (es gansakuTrebiT romanis meore nawils exeba). ra Tqma unda, aq
araferia gasakviri, es xom Tanamedrove romania da ara klasikuri, sadac avtori
avantiuruli an fsiqologiuri romanis Targze moWrida masalas. Tumca erTi ram
mainc iqcevs yuradRebas. saqme isaa, rom avtori Txrobas retrospeqciiT iwyebs
(mimaCnia, rom romanSi yvelaze Zlieri swored es monakveTia) da amis gamo umberto
ekos erTi saintereso SeniSvna gamaxsenda "retrospeqtuli Txrobis" Sesaxeb. misi
sityviT (da am SemTxvevaSi igi Jerar Jenets eyrdnoba), retrospeqtiva imis
kompensaciaa, risi moyolac avtors daaviwyda. Sesabamisad Txrobis retrospeqtiviT
dawyebam an momavali danaklisi unda aanazRauros (ekos enaze rom vTqvaT, is, rac
"avtors SemdgomSi daaviwydeba", razec igi yuradRebas aRar gaamaxvilebs) an
mkiTxvels unda Seaxsenos is, rac mas aRar axsovs.
arada qarTvel mkiTxvels wesiT kargad unda axsovdes, ufro sworad unda icodes
pirvel nawilSi aRwerili Tu miniSnebuli movlenebi (georgievskis traqtati,
saqarTvelos aneqsia, gasabWoeba da a.S.), Tumca retrospeqcias kidev erTi funqcia
aqvs, igi warsulis mimoxilvis saSualebas gvaZlevs, xels uwyobs mkiTxvels
warsulis movlenebis awmyoSi ganfenasa da masTan misadagebaSi. esaa imavdroulad
Txrobisa da komentirebis procesi, zemoxsenebuli publicisturi paTosic, rogorc
Cans, swored aqedan iSveba da WilaZis gamogonili personaJebic principSi am realur
viTarebas, realur movlenebs ukavSirdebian da monawileobas iReben masSi. aqedan
gamomdinare, romanSi xSirad monacvleobs realuri da SemoqmedebiTi plani,
istoriuli da miTologiuri saxeebi, romelic sabolood rTul, moZrav sistemad
yalibdeba.
CvenTvis pirvel rigSi miTologiuri plania mniSvnelovani da oTar WilaZisTvis
tradiciulad damaxasiaTebeli is xerxebi, romlebic safuZvels gvaZleven "godors"
romani-saga vuwodoT.
"godori" ojaxis istoriaa, romelsac saTaveSi erTi mwyemsis Svili, godorSi
gamozrdili raJden kaSeli udgas. marTalia manamde sxvebsac ucxovriaT godorSi,
qarTul literaturaSi sxva bavSvebisTvisac darweula es mownuli ormo akvnad,
magram kaSelebi pirvelebi aRmoCndnen, visac godris kacebi uwoda mweralma.
magaliTad kvaWi kvaWantiraZis mamas, silibistros, bavSvoba sanaxevrod godorSi
hqonda gatarebuli, misi Svili ki namdvili miTiuri gmiriviT moevlina qveyanas. mere
kvaWis devgmiruli bavSvobac gaixseneT, cxovrebasTan saziarebeli adaTebis mTeli
wyeba rom axlda Tan da sanam raJdenis ambavs movyvebode, is ambavic nu
dagaviwydebaT, qals rom pirvelad gausinja gemo kvaWikom, cviris, vinc dedasaviT
zrdida mas. amis Semdeg ki vin icis, iqneb vinmem "godris" interteqstadac dasaxos
"kvaWi kvaWantiraZe".
axla ki raJdens mivxedoT. am naxevradmiTiuri personaJis dedas Turme rusi
uriadniki daudioda sayvarlad da bavSvs, xeli rom ar SeeSala, deda godorSi
svamda xolme: "naSieri mSvenivrad grZnobda Tavs godorSi da, rogorc TviTonve
amtkicebda mere, ukve veterani, gansakuTrebiT ki Rvinonaylapi, yovelTvis didi
interesiT uTvalTvalebda dedisa da misi sayvarlis alerss godris WuWrutanebidan
da, misda uneburad ubzikdeboda kidec...". bavSvis mamis, "olimpodan gamoZevebuli"
mwyemsis SurisZiebis Semdeg godris WuWrutanidan gamomzirali, aRgznebuli,
foladisferi mzeris patara biWi godrianad waiyvana uSvilZiro qalma, kesariam.
raJdeni ki, roca wamoizarda, anu "godorma rom veRar gauZlo, veRar Seakava misi
swrafadmzardi, ferxorciTa da dauxarjavi energiiT savse sxeuli da zed
Semoemsxvra... ganTavisuflebisTanave dedobils eca da sacodavi kesaria Zlivs
gamoglijes xelidan wivil kivilze movardnilma mezoblebma".
ase iSva raJdeni, naWuWiviT moiSora godris narCenebi da cxovrebis gzas daadga,
raTa godorSi SeZenili midrekilebebi gamoeCina da axali saqarTvelos samsaxurSi
Camdgariyo. igi "alalbedze mixoxavda sakuTari simdablis mwvervalisaken", natyviars
nerwyviT iSuSebda, nadiriviT, da tyvias esroda yvelas da yvelafers, rac ki
moZraobda.
ase da amgvarad, pirveli godris naSieri ukve Saragzaze gavida da aqtiurad Caeba
procesebSi, romelmac misi mamuli unda aqcios Saragzad. axlovdeba 1921 wlis 25
Tebervali da misi memkvidris Sobis dRec. raJdenis colma, klavam Saragzaze
imSobiara, "sadRac soRanluRsa da orTaWalas Soris", gzispira Txrilis damyayebul
wyalSi ganbana Cvili da TavsafarSi gamoaxvia. Svils antoni daarqves da cxadia,
isic, mamasaviT qveynis damCemebeli gamodga. misi Tve sxvebis wlebs udrida, ori
wlisa TvaldaxuWuli Slida da awyobda SaSxanas, "xuTisam mezoblis ZaRli mokla
im SaSxaniT, TxuTmetisa ki ukve xalxs xocavda".
gvamis sunSi gazrdili es sagvareulo kidev or Taobas gawvdeba, kidev erT
raJdensa da antons miscems dasabams da es personaJebi, ukve Cveni Tanamedroveni,
koTurnebze Semdgarni, antikuri tragediis TamaSs daiwyeben.
es antikuri niSnebi cxadad Tu dafarulad, bevr rames gansazRvraven romanSi da
SeiZleba iTqvas, konkretuli droisa da sivrcis sazRvars miRmac ki gahyavT
personaJebi. erTgan avtori ambobs "jer kidev antikuri tragediis Takara mze
acxunebs CvenSi, Tbilisis misadgomebTan ki, troas cxeni Zovs"-o da nel-nela
mkiTxvelic xvdeba Tu vinaa am romanSi oidiposi, vin io da oreste, vin ki
klitemnestra. moqmedebaSi axali gmirebi erTvebian, Zvelebis STamomavlebi, imave
saxelebis matarebeli mama-Svili, raJdeni da antoni, antonis coli liziko da
sxvebic. Cndeba Wreli Zroxac, Tavis droze cxovrebis simbolod rom gadaiqca
patara antonisTvis da masTan erTad movida gaunelebeli sevda da daumsaxurebeli
damcirebac, CaxSuli mrisxaneba da monoba. Tavad antonic, am ZroxasaviT, antikuri
miTebidan, moirweva Tavis cxovrebis gzaze. "...modis, moClaxunobs, sakuTari
gamZleobiT Sewuxebuli, Tuki SeiZleba rame awuxebdes, RmerTqalis miqseuli
buzanklis meti", modis mojadoebuli, galaxuli da ase manam ivlis, sanam mamamiss,
antonis colis, lizikos gabzekili ZuZuebisken ar gaeqceva xeli. swored am
adgilidan amodis tragediis Takara mzec, romelmac yvela personaJi unda dawvas
Tavisi mcxunvarebiT. erTi sityviT, "godorSi" incesti Txrobis mTavar meqanizmad
iqceva da avtori Tvalebis daTxris tragikul ritualsac xSirad Seaxsenebs xolme
Tavis gmirebs.
"maTi ojaxi namdvilad sanimuSoa, yvelani mkacrad icaven sisufTaves da ucxos
aravis aWaWaneben ojaxur seqsSi... marTlac, rogori ambavia! ori mamis Svili, saerTo
Svili mama-Svilisa? sakuTari Tavis mamac da Svilic, erTsa da imave dros. oidiposi
vin migdia!..." marad mSierma, yvelafrismSTanTqvelma saSom ki "unda aTqvifos da
Seazavos mamisa da Zis Tesli "arnaxuli, argagonili homunkulusis Sesaqmnelad",
saSom, anu lizikom, colma da rZalma, vinac TviTmkvlelobis mcdelobis Semdeg
antikuri gmiris sijiutiT unda moigerios Tavisianebis yuradReba da TanagrZnoba,
ise, rogorc orestem eriniebi, mamamisi ki, mwerali elizbari, "mxcovani odisevsi",
iZulebulia omSi wavides.
xolo rac Seexeba daTxril Tvalebs, igi afxazeTSi sabrZolvelad wasuli
mamismkvlelis, antonis xilvebSic Cndeba. erTxel maSin, roca fiWvis Stoze
Semoskupebul ciyvs erTi gasroliT Camoagdebs uxilavi xeli: "tyviam SxuiliT
gafxriwa haeri da Tvalgadmovardnili ciyvi sacodavad afarTxalda gasisxlianebul
balaxSi. ciyvs Tvalis adgilas veeberTela lorwovani buSti gamoebera" (buSti,
sadac samyaroc ki airekleboda). meorejer ki dakiTxvaze, roca gamomZieblis jibidan
gamomzirali patara ciyvi moelandeba: "uceb cali Tvali gamoebera, gamoebera,
gamoebera da aerostatisxela rom gaxda, sazareli xmiT gaskda."
am ciyvis TvaliviT gaskda mravalwliani tyuilic, antonis garSemo rom
grovdeboda.
didi xnis manZilze antonic, usinaTlosaviT, verafers xedavda, misTvis samSoblo
da saerTod, samyaro SeniRbuli iyo. versad miakvlia man am samyaros da mxolod
qviSxeTis mweralTa saxlis TanamSromlis, giJi nikolozas biblioTekaSi naxa xsna.
kiTxulobda bevrs, SesaZloa "Tebes tragediebs", "Zmeb karamazovebs", Tavisi goneba ki
vin icis, iqneb "danaSaulsa da sasjelze" alesa. mis mier mamis mxares moqneuli
culic am gonebis nayofia da swored amitomac Cans irealuri es mkvleloba, anu
mamiskvlis scena zmanebis saburvelSia gaxveuli, antonis bodvebiTaa Sezavebuli.
avtori-mTxrobeli SeniSnavs antonze: "gvamis sunSia gazrdili, am suniTaa
gaJRenTili yvela misi fiqri, sizmari Tu ocneba... es suni ar aZlevda nebas, isic
Cveulebrivi bavSvi yofiliyo, tolamxanagebis msgavsad, imasac araferi scodnoda
qveynisa da marto imaze ezruna, Tu rogor Caegdo xelSi axali kaseta, amerikuli
sigareti, gasaberi kevi Tu warweriani maisuri... anu, yofiliyo is, rac unda
yofiliyo, rasac skola da ojaxi moiTxovda misgan - mSobelze uaresi da, roca dro
mouvidoda, Svilze ukeTesi."
raze mianiSnebs es sityvebi? nuTu antonis tragikuli Secdoma mamis gzidan
gadaxveva iyo? iqneb am gzazeve dabruneba iqca tragediad? igi xom qvecnobierad
kaSelobas, Tavisive arsebas ebrZoda, magram aiRo culi da Tavi gaupo mamas ("mamas
etira deda"), riTac kaSeloba ki ar moiSala, piriqiT, axlidan iSva, mis axal
cxovrebas daudo saTave.
am SemTxvevaSi nawarmoebSi aRwerili da antonis mier wakiTxuli erT sibrtyeze
Tavsdeba, es ori plani gadaikveTeba da Seqspiris "hamletis" principiT, "scena-
scenaze", erTmaneTs gansazRvravs. Tuki "hamletSi" daniis ufliswuli mamis
aCrdilisgan igebs ambavs da Semdeg axdens mis reprezentacias, aq Tavad antoni
iqceva landad ("culSemarTulic arafrad Caagdo... TiTqos mkvleli ki ar idga mis
win, aramed misive landi, aCrdili, haeris buSti...") da momxdari, mosaxdeni Tu
wakiTxuli ukve mis cnobierebis nakadSi reprezentirdeba.
amgvari cnobierebis nakadi Tu giJis monologebi mTels romans gamsWvalavs.
romani SeSlilobiT iwyeba da misiT sruldeba. am mxriv Zalze sainteresoa
patriotuli lirikis kavSiri sigiJesTan. roca avtori erekles Tanamedrove,
dosiTeoz nekreselze saubrobs, ambobs, igi erTmorwmune mfarvelis, ruseTis
sisastikiTa da uRmerTobiT iyo SeSlili, gnebavT gapoetebulio da dosiTeozic,
"mravalTa da mravalTa msgavsad, mainc veraferSi garkveuli, batis wamaxul frTas
nela, saqmismcodnis sidinjiT awobda samelneSi... da msxvili, acabaca asoebiT
gamohyavda: "ara ars isreT tkbili, viT mamulis siyvarulio"".
aq ori plani isev gadakveTs erTmaneTs, garusebuli (gnebavT, gasabWoebuli)
saqarTvelos realuri plani da dosiTeozi, Tavisi batis wamaxuli frTiTa da
yvavilebisgan damzadebuli melniT, romelic SemoqmedebiT mxareze migvaniSnebs. da
romanis mixedviT, am SemoqmedebiT, fiqciur saqarTvelos realuri saqarTvelo
Caenacvleba. sityvebi, "Rormucela debilebisa da gesliani qvrivebis saqarTvelo
aRar aris, damTavrda" swored imis momaswavebelia, rom oTaraanT qvrivebisa da
luarsab TaTqariZeebis qveyana istorias Cabarda da dadga dro, roca samSoblos
siyvaruli da poezia SeSlilobasTan unda gaigivdes.
rogorc giTxariT, romani venebgadaWrili lizikos monologiT sruldeba da misi
sityvebi, "aq davibade da aqve gavgiJdi" mware, finalur simarTled gaismis
nawarmoebSi.
sxva simarTles gvauwyebs mumli, romelic, vfiqrob, lizikosTan da sxvebTan
erTad, romanis erT-erT mTavar gmirad iqceva. mumlTan erTad Txrobac mdore xdeba
da zogadad, misi gamoCena SesaZloa Txrobis SeuZleblobasac ukavSirdebodes. mis
adgils, Tanamedrove literaturaTmcodneobis enaze rom vTqvaT, diskursi ikavebs,
gansja-monologebi da fabulas, erTi mxriv, mumli abundovanebs, meore mxriv ki
personaJTa anTebuli cnobiereba.
romanSi yvelgan mumlia, sizmarSic da cxadSic, mumli yria savarZelSi, sarkmlis
rafaze da iatakze, sawolSic da magidazec, pursac mumli ayria da baliSsac. mumli
"msxvili, dondlo da wyliani... avadmyofuri, mumli-raketa. baqteriomzidi... mumliT
gasqelebuli da gawebili haeri mduRare badagiviT ibuSteba, livlivebs, brunavs..."
mumli dafrinavs yvelgan, mTel saqarTvelos mumli dastrialebs, rogorc rame
sidamples, demonstrantebsac mumlis uzarmazari amala mohyveba da misi mofarfate
siyviTle artyia yovels.
mumlis siyviTle, SesaZloa Txrobis garkveuli fonic egonos kacs, Tumca es
mxolod erTi SexedviT Cans. romanSi igi Tavis folklorul bunebasac inarCunebs da
literaturul xerxsac warmoadgens, anu, rogorc zemoT giTxariT, igi raRac azriT
faravs ambavs, abundovanebs mas.
literaturaTmcodneobaSi cnobilia, rom TxrobaSi bundovanebis, an masTan
dakavSirebuli metaforebis Semosvla, e.w. saspensisTvis gvamzadebs. gvkarnaxobs, rom
male kvanZi gaixsneba. "godorSi" ki kvanZis gaxsnis es procesi ganuwyvetliv vaddeba
da saspensi Tvalsa da xels Sua gepareba, ris gamoc iseTi STabeWdileba geqmneba,
TiTqos Tavad romansac mumli dastrialebs, igi faravs mis sityvier qsovilsa da
personaJTa xmebs. mas verc afxazeTis omis griali axSobs da verc mamis gvamze,
rogorc kvarcxlbekze Semdgari antonis, ubibilo da udezebo mamlis yivili.
samwuxarod, mumlis es nislovaneba Zneli gasafantia, avtormac am nislSi Catova
Tavisi gmirebi da verc Cemi es werili auxels sabolood Tvalebs literaturis
moyvarulebs. me mxolod erTis imedi maqvs, rom kidev bevri qarTveli mkiTxveli
Seabijebs Tamamad im saxifaTo burusSi, romelsac oTar WilaZis proza hqvia.
malxaz xarbedia