You are on page 1of 37

Dch Hoc

Khai Quat
Tac gia:
Tr Me Tn

T SCH T VI L S http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

HC THUYT M DNG BT QUI NG HNH

Tri t vn vt ni chung l mt i v tr v con ngi l mt tiu v tr


v cng hm cha m Dng v Ng Hnh. Khi u l Thi Cc, cha c s
bin ha. Thi Cc ny vn ng bin thnh hai kh m v Dng. Hai kh m
Dng lun lun chuyn ha lm cho V Tr ng v vn vt sinh tn. Ngi ta
thng ni: Thi Cc th sinh Lng Nghi, Lng Nghi sinh T Tng, T
Tng sinh Bt Qui. Ch rng "th sinh" y khng c ngha l t ci
"khng" m sinh ra ci "c", m c ngha l c sn trong ri, v c th
nhn thy c khi phn hai (sinh) m hot ng. Thi (ln qu, cao xa qu)
Cc (l ch tn cng, ch chm dt, v cng c ngha l rt lm, qu nhiu, qu
ln) l nguyn l to dng v chi phi V Tr. L Thi Cc l l Nht Nguyn
Lng Cc c ngha l mt ni (Nht Nguyn) khi ni chung (khi bt ng) c
hai phn m Dng (Lng Cc) khi ni ring ra (khi hot ng). Ni ngc
li th s hot ng ca m Dng l ci l ca Thi Cc. Ton th cuc Tri
t ny (V Tr) sinh tn l do l Thi Cc, v mi vt u do m Dng tc
to, nn cng c mt l Thi Cc cho ring mnh. m Dng l kh v hnh, c
hai phn khc nhau l Dng v m b p cho nhau m sinh ng lc.
Hai kh m Dng giao tip tun han sinh ha ra vn vt theo 4 trng thi
pht trin v suy tn c gi l T Tng (Thiu Dng, Thi Dng, Thiu
m, Thi m). T Tng li sinh Bt Qui. Bt Qui l tm tng chnh ca
m Dng, sinh ha ra 5 kh cht chnh l Ng Hnh. Theo ng Trng Th th
"Kh ca tri t, hp th l mt, chia th l m v Dng, tch ra lm bn ma,
by xp thnh Ng hnh."m Dng l mt, nhng m Dng thin bin vn
ha (Bt Trc) sinh Ng Hnh, v vi tnh cch tng phn tng thnh
sinh ha vn vt, mun lai, to ra mt chui nhn qu lin tc khng dt. Vn
vt trong V Tr ny s d c c l do s Diu Hp Nh Ngng, phi hp vi
nhau mt cch k diu m ngng ng li ca nh ng (2, 5) tc m Dng
Ng Hnh t Hnh Nhi Thng (kh nng, kh cht v hnh) qua Hnh Nhi Ha
(Th Cht, Hu Hnh). Khi bin th Hnh ha, Tri l Tng, t l Hnh.
m Dng chuyn ha, tiu trng, thun nghch, p i cho nhau sinh ra Ng
Hnh, to nn vn vt. Thi Cc ng th sinh Dng, ng cc th Tnh, Tnh
th sinh m, Tnh cc th li ng, mt Tnh mt ng cng lm cn bn cho
nhau, l tr v ci gc (H Vi K Cn).

CC QUI LUT BIN NG CA VN VT

Cc hin tng ca V Tr ch l trng thi khc nhau trong vng Sinh T,


T Sinh (tc l Thnh Thnh Suy Hy, Thnh Tr Hai Khng, Sanh Lo Bnh

T sch T Vi L S -2- http://www.tuvilyso.com


DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

T) ca vt th bin ng. T tng ng Phng cho rng V Tr c mt


mnh lc v hnh chu du khp khng gian v thi gian gi l Thi Cc, tc ng
do hai trng thi ng Tnh ca chnh mnh, tc l hai kh m Dng, bin
ha mun lai, to ra mt cuc sng ng v vnh cu. l l Nht Nguyn
Lng Cc, tc l Thi Cc, m Dng. Khi thy, vua Phc Hi vch v xp
Tin Thin Bt Qui v 64 trng qui biu tng cho m Dng chuyn ha,
ri tm hiu v s sinh khc ch ha ca Ng Hnh, do tc ng ca m Dng
sinh ra, biu hin ni cc con s trn H . y c khang Tri t ny duy
ch c mt ci l y m thi, l y l l t nhin, l ca Thi Cc. L y nm trong
Tng, ngha l trong cc ho qui c dng nn biu tng cho s
chuyn ha ca m Dng. S chuyn ha ca m Dng l ci l ca Thi
Cc. m Dng chuyn ha to ra Ng Hnh Kh, biu hin bi cc con s nm
trong H v Lc Th. Thi Cc l L t nhin, Ho Qui l Tng ca m
Dng, H v Lc Th l s ca Ng Hnh. C l th c Tng, c Tng
th c S. V tr vn vt ch c mt ci l chung v duy nht nhng mang nhiu
Tng S, do m mi vt c tng nhm s. Mi vt u c mt Thi Cc
(Cc hu Thi Cc), ngha l mi vt, cng nh con ngi, u l mt tiu V
Tr, V Tr c tnh cht no, tnh cch no th mi vt cng c nh vy. Vua
Phc Hi v cc ngi i sau u dng Tng S y m tm hiu V Tr
trong mi quan h vi nhn sinh. V tr v nhn sinh c mi lin h nht qun,
ch khc nhau ch cao thp, thanh trc, ln nh m thi. l Thin a vn
vt ng nht th, l Thin Nhn tng d v tng hp. L Tri sao th l
ngi vy, vic tri sao th vic ngi vy.
Vn vt u bin ng i di tun theo cc qui lut nh lut Bin Ha, lut
Tng Sinh Tng Khc (Tng Phn tng Thnh), lut Tiu Trng, lut
Tng ng Tng Cu, lut Tch Tim, lut Phn Phc, lut Bin Dch.
Lut Bin Ha ngha l bin ng mi mi, chu lu khp chn, ln xung
khng cng, lun phin thay i nhau: cng mm, nng lnh, sinh t cho nn
khng th ly ci g lm ch yu in hnh c. Cht (t) ch l Bin v Ha,
cht m khng mt (T nhi bt vong). Bin l do cng: Cng tc bin, bin tc
thng, thng tc cu, ngha l c cng th mi c bin, c bin mi c thng, c
thng mi c lu bn. Mt ng, mt m gi l bin. Qua ri li, li ri qua, v
qua li khng cng gi l thng.
Lut Tng ng tng cu (giao cm) ngha l hai kh m Dng c giao
cm vi nhau th vn vt mi ha sinh, vn vt sinh ri li tip tc sinh mi a
n cuc bin i tr thnh v tn. m Dng c ha xng l ci trng thi
bnh, m Dng xung khc l ci trang b lan. Vn vt trong V Tr bao gi
cng tm bn ng hnh tng ng, ng kh tng cu. m Dng tm
ln nhau, hoc m cng tm m, Dng cng tm Dng nhng phi l ng
vng hay ng , ngha l Ni Ngai tng ng v ty thuc vo thi. Do

T sch T Vi L S -3- http://www.tuvilyso.com


DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

trong mt qu th ch c ho Dng v ho m mi tng ng, cn nu ton


m hay tan Dng th c tng sinh cng khng sinh c, c tng khc
cng khng khc c. Bi vy m Thy mi sinh Dng Mc, Dng Mc
mi sinh m Ha. V tng khc cng theo l y th mi c s ha sinh. (Ch :
c s ha sinh th cn phi khc m Dng v ng hnh phi tng sinh
hoc tng khc.) Tng khc khng a n ha sinh m a n hy dit th
i hi phi cng m Dng v ng hnh tng khc, v d Dng Kim th
khc Dng Mc (v nh kim kh cng rn m gp cy cng rn th mi khc
mnh, mi a n s hy dit, cn Dng Kim tuy c khc m Mc nhng
khng mnh c, tri li li a n s ha sinh)
Lut Tch Tim: Tch c ngha l cht cha, tch ly t lu di. Bin v ha
u c ngha l i di, nhng bin th i t t, kh nhn thy, cn gi l tim
bin, ha xy ra ngay khi cuc chuyn bin hon tt, gi l t bin
Lut Phn Phc: tr li ni khi im, tr v ci gc c. S tin trin ca vn
vt khng i lun m s tr li. Vt cng tc phn, ngha l khi cng cc th tri
nghch tr v ci gc, ci trc. Nu khng i th s khng tr li, c i th s
c li (V vng bt phc)

Lut bt dch (bt di bt dch): s bin ha vn vt din bin trong vng trt
t, theo mt qui lut nht nh, khng thay i, thung hng. Tt c mi vt u
rt ng, nhng nh qui lut ny chi phi m s ng y khng b ri lan,
khng i khc. Tt c s vt u cng v mt ngun (gi l Thi Cc), nhng
mi vt theo con ng ring ca mnh, cng v nh m i khc ng (ng
qui nhi th ). Lut thung hng do chi phi tt c mi cuc bin ha trong tri
t, iu ha mi trng thi ng tnh, khng cho s g i n thi qu hay bt
cp, thiu th n b vo, tha th n bt i, a n qun bnh

TNG CA M DNG

Dch l quan nim m Dng l kh v Ng Hnh l th cht


m Dng tng trng cho hai kh thin nhin trong v tr. Nguyn l ca
V Tr th v hnh, khng th m t c th c, m d cho c m t c i
chng na th cng khng bao gi m t ht c. Mun m t nguyn l ca V
Tr ta phi mn hu hnh m t cho chn l v hnh , gi l mn
Tng m t Hnh
Kh Dng tng trng bi nng, cng, di, nhanh, khe, Nam, ban ngy,
tri, s l, pht trin, tr, Mt Tri, ma Xun, H, hng ng, hng Nam,
pha trn, pha ngoi, la, sng, nng ng, tch cc, cng quyt, hu hnh...

T sch T Vi L S -4- http://www.tuvilyso.com


DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Kh m tng trng bi lnh, mm, ngn, chm, yu, N, ban m, t, s


chn, suy thoi, gi, Mt Trng, ma Thu, ng, hng Ty, hng Bc, pha
di, pha trong, nc, ti, th ng, tiu cc, nhu nhc, v hnh ...
Trong con ngi, Dng l m ngoi, sau lng, phn trn, lc ph, kh...m
l m trong, trc ngc v bng, phn di, ng tng, huyt...
m Dng khng phi l th vt cht c th no m l thuc tnh nm trong
tt c mi s vt. N gii thch s bin ha v pht trin ca s vt. Ngi ta
dng Thi Cc tng trng cho hai kh m Dng nm trong Thi Cc.

Thi Cc

Nam

ng Ty

Bc

Ngi Trung Quc khi v hnh th hng Bc bn di, Nam bn trn, ng


bn phi v Ty bn tri ca hnh bi v Trung Quc Bc Bn Cu nn ngi
ta ngi pha Bc m nhn ln pha Nam, v theo m t phng v. Nh vy
trc mt l phng Nam, tay tri phng ng, bn phi phng Ty. Trn
Thi Cc th phn mu trng l kh Dng nm phng ng ni Mt
Tri mc, phn mu en th l kh m nm phng Ty. Trong phn Dng
c mt chm en tng trng cho m Cn (mm m), trong phn m c mt
chm trng tng trng cho Dng Cn (mm Dng). iu ny th hin
Dng trung hu m cn, m trung hu Dng cn, khi Dng cc th mm
m s sinh ra v khi m cc th mm Dng s sinh ra (Dng cc th m sinh,
m cc th Dng sinh hay ni khc i cc Dng sinh m v cc m sinh
Dng, vt cc tc bin) v nhn mnh ngha khng bao gi c trng hp c
m hay c Dng bi v trong Dng c m v trong m c Dng. Khi
Dng nhiu hn m th gi l Dng, khi m nhiu hn Dng th gi l m.
m Dng vn ng chuyn ha theo qui lut Dng trng th m tiu, m
trng th Dng tiu, Dng tiu th m trng, m tiu th Dng trng.

T sch T Vi L S -5- http://www.tuvilyso.com


DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

ng i ca m v Dng u theo chiu thun, t tri qua phi, t ng


sang Ty. Dng sinh ra pha Bc, nng v nh nn i ln v phng ng.
Dng ln ln phng ng, cc thnh pha Nam (hung Nam, gi Ng th
nng nht nn Dng cc. Dng cc th m sinh nn m sinh Ng, pha
Nam) v tiu mt pha Ty. m sinh phng Nam, lnh v nng nn i
xung phng Ty. m ln ln phng Ty, cc thnh phng Bc, gi T
th lnh nht nn m cc, m cc th Dng sinh nn Dng sinh ti T v tiu
mt phng ng. Khi Dng tiu mt pha Ty th m ln ln, khi m
tiu mt pha ng th Dng ln ln. Vi bn cht nh vy, m Dng
chuyn ha theo qui lut Dng Thng m Ging v theo qui lut c th t
l doanh (trn y), h (hao ht), tiu (mn dn), trng hay tc (n ra, sinh
ra). Khi Dng doanh th m tiu, Dng trng th m h v ngc li
p i cho nhau sinh ha lun chuyn khng ngng. Dng c tiu th nh ci
mm Dng trong m m li trng, m c b tiu th nh ci mm m
trong Dng m m li trng. C ngi cn s dng qui lut theo th t l
thnh (sinh ra), thnh (cc ), suy (yu i), hy (mt i) din t s chuyn
ha ca m Dng. Khi Dng thnh th m suy, Dng thnh th m hy,
Dng suy th m thnh, Dng hy th m thnh. Tng t nh vy i vi
kh m: khi m thnh th Dng suy, khi Dng thnh th m hy...

TIN THIN BT QUI

Tin Thin Bt Qui l 8 qu thuc v Tri, ch v Thin L hay L Tri. V


lc cha c ch vit, vua Phc Hi s dng cc vch din t.
S dng vch lin tc, vch lin, tc vch L, gi l C tng trng cho
phn Dng.
S dng vch t on, tc vch Chn gi l Ngu tng trng cho phn
m
Lng Nghi (m Dng) c tng trng bng hai vch Dng v m
gi l Dng Nghi v m Nghi
T Tng t mt vch Dng ln trn Dng Nghi th thnh Ton
Dng nn gi l Thi Dng (Thi c ngha l ln). t mt vch m ln
trn Dng Nghi th ta c mt Dng lm ch di nn gi l Thiu Dng
(Thiu c ngha l cn nh). t mt vch m ln trn m Nghi thnh Ton
m gi l Thi m. t mt vch Dng ln trn m Nghi th ta c mt m
lm ch bn di gi l Thiu m
Nh vy ta c T Tng theo ng th t l Thiu Dng, Thi Dng,
Thiu m, Thi m. Thiu Dng i trc Thi m v Thiu m i trc Thi

T sch T Vi L S -6- http://www.tuvilyso.com


DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Dng th hin m trung hu Dng cn, Dng trung hu m cn, ngha l


trong m c mm Dng, trong Dng c mm m. Dng sinh di thnh
ra Thiu Dng c mt vch Dng mi sinh di lm ch. Dng trng
trn thnh ra Thi Dng vi hai gch Dng l Dng ton thnh. m sinh
trn cho nn Thiu m c mt m mi sinh di lm ch. m trng
di cho nn Thi m vi hai gch m l m ton thnh.
Ch nu s dng h nh phn (coi phn di) din t T Tng th ta
c Thi Dng 11 (= 3), Thiu m 10 (= 2), Thiu Dng 01 (= 1), Thi m 00
(= 0) v hai qu i xng lun c tng gi tr l 3 (bng s ln nht ca h nh
phn dng hai con s). Nh vy s xp xp T Tng hp l thng nht vi s
sp xp ca Tin Thin bt qui v 64 trng qui ca Tin Thin phi l s sp
xp t s ln xung nh: Thi Dng 3, Thiu m 2, Thiu Dng 1, Thi m
0. Nhiu tc gi xp T Tng theo trt t ny .

TIN THIN BT QUI


Bt Qui l tm Qu, mi qu gm c ba vch (mi vch cn gi l Ho),
cn c gi l Qu n hay n Qui, dng din t 8 hin tng chnh ca
hot ng m Dng trong V Tr. Vic xp t cc vch to thnh Bt
Qui c thc hin theo mt th t hon ton theo t nhin: Dng trc,
m sau, tay mt trc, tay tri sau.
Th t v tn gi ca Bt Qui nh sau:
Cn, oi, Li, Chn, Tn, Khm, Cn, Khn
TIN THIN BT QUI

ng Nam Ty Bc

Chn Li oi Cn Tn Khm Cn Khn


4 3 2 1 5 6 7 8

Thiu Thi Thiu Thi


Dng Dng m m

Dng Nghi m Nghi

Thi Cc

T sch T Vi L S -7- http://www.tuvilyso.com


DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Qu Cn: t mt vch Dng ln trn Thi Dng thnh ton Dng gi l


qu Cn (tri, thin. Cn vi Thin). Qu ny th Dng thnh, v m hy
Qu oi: t mt vch m ln trn Thi Dng ta c qu oi (m ao.
oi vi Trch). Qu ny th Dng ln v m sp tn
Qu Li: t mt vch Dng ln trn Thiu Dng ta c qu Li (la, hi
nng. Li vi Ha). Qu ny th Dng ln v m sp tn
Qu Chn: t mt vch m ln trn Thiu Dng ta c qu Chn (sm st,
Chn vi Li). Qu ny th Dng mi sinh v m bt u suy
Qu Tn: t mt vch Dng ln trn Thiu m ta c qu Tn (gi. Tn vi
Phong). Qu ny th m mi sinh v Dng bt u suy
Qu Khm: t mt vch m ln trn Thiu m ta c qu Khm (nc, cht
lng. Khm vi Thy). Qu ny th m ln v Dng sp tn
Qu Cn: t mt vch Dng ln trn Thi m ta c qu Cn (ni non. Cn
vi Sn). Qu ny th m ln v Dng sp tn.
Qu Khn: t mt vch m ln trn Thi m thnh ton m gi l qu
Khn (t, a. Khn vi a). Qu ny th m thnh v Dng hy
Mun d nh tm qu ny th c th s dng cch c nh sau:
Cn tam lin (Cn ba vch lin, v c ba vch Dng),
oi thng khuyt (oi khuyt trn v c mt vch m trn, hai vch
Dng di),
Li trung h (Li rng gia, Li gia khuyt, v c mt vch m gia, hai
vch Dng cn li th trn v di),
Chn ngng bn (Chn chu nga, Chn nm nga nh ci bn nga,
v c mt vch Dng di v hai vch m trn),
Tn h on (Tn ngn di, Tn di dt on, v c mt vch m
di v hai vch Dng trn),
Khm trung mn (Khm y rut, Khm gia y. Trung l gia. Mn l
y. Qu Khm c vch Dng gia, cn li l hai vch m trn v
di),
Cn phc qung (Cn phc uyn) (Cn bt p, Cn p xui, ging nh
hnh ci thau hoc chu p xung, ngha l mt vch Dng bn trn, hai
vch m bn di),
Khn lc on (Khn su on v c ba vch m).
Trong Bt Qui, c bn qu bt dch, ngha l khng i d o ln, lt ln
lt xung l Cn Khn Li Khm. Bn qu ny l bn qu chnh (v Tri, t,

T sch T Vi L S -8- http://www.tuvilyso.com


DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

La, Nc l bn yu t chnh) c t vo bn phng chnh, gia hai trc


chnh Nam Bc v ng Ty: pha ng (tay tri) l hng Mt Tri mc nn
thuc Dng, gm c ng Bc v ng Nam. Pha Ty (tay phi) l hng
mt tri ln nn thuc m, gm c Ty Bc v Ty Nam.
Cn phng Nam v Cn l ton Dng nn nng, phng Nam l lc gia
tra nn nng nht
Khn phng Bc v Khn l t, ton m nn lnh, pha Bc lc gn na
m th rt lnh
Li phng ng v Li l La, thuc Dng nn m p, phng ng l ni
Mt Tri mi mc c hi m
Khm phng Ty v Khm l nc thuc m nn mt, phng Ty ni
Mt Tri ln th mt. Cc ngun nc cng t phng ng m ra
Bn qu cn li l bn qu ph, l nhng hin tng chnh trn Tri v
di t, c t bn gc:
Chn phng ng Bc
Cn phng Ty Bc
oi phng ng Nam
Tn phng Ty Nam
Tin Thin Bt Qui ch v l Tri nn ly m Dng lm trng, do
Cn Khn (Tri t) trc chnh Nam Bc v Li Khm (La, Nc) l hai
nhn t chnh trc ng Ty. Trc chnh Nam Bc ny to lc cho trc
ngang ng Ty xoay vn, gy sc sng cho V Tr m yu t chnh ca sc
sng khng g ngoi La v Nc nn Li Khm t ng Ty.

T sch T Vi L S -9- http://www.tuvilyso.com


DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

TIN THIN BT QUI

Nam ng phn m Dng nghi


Cn 1 theo trc Bc Nam

oi 2 Tn 5

ng Li Khm Ty
3 6

Chn 4 Cn 7
4

Ch cc qu nhn t Bc
trong ra ngoi Khn ng i ca tm qu
8

S VN NG CA M DNG TRONG TIN THIN BT QUI

Phn Dng (Dng nghi) gm c Cn 1, oi 2, Li 3, Chn 4, t Cha


(Cn) xung Con (Chn) l Dng thun. Phn m (m nghi) l Tn 5, Khm
6, Cn 7, Khn 8, t Con (Tn) ln M (Khn) l m nghch (S Dng i t
nh ln ln gi l i thun, trong khi s m i t ln xung nh gi l i thun)
Ni chung m Dng th Dng sinh t Bc i ln, Dng thng. m sinh
t trn Nam i xung, m ging. Trong Tin Thin th Cha sinh gi (Cn sinh
m qui l Tn, Khm, Cn) v M sinh Trai (Khn sinh Dng qui l oi,
Li, Chn) l ch v ci l t nhin Dng sinh m, m sinh Dng.
Chn vi mt ho Dng lm ch l Nht Dng sinh phng Bc i ln
v ln dn Li (Ch i vi qu xc nh loi vch (Dng hay m) lm
ch cho mt qu th ta so snh s lng vch m hay Dng ca qu , vch

T sch T Vi L S - 10 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

no t hn th c lm ch v ta cng ly loi qu phn m Dng cho


qu. V d qu Chn c hai vch m, mt vch Dng. V vch Dng t hn
m nn vch Dng lm ch ca qu Chn, v qu Chn l qu Dng). oi
c hai vch Dng v ti Cn phng Nam bn trn c ba vch
Dng (ton Dng). Nh vy Dng i trong phn Dng m i thun t tri
qua phi, t di Bc i ln trn (Dng thng).
Dng t Cn (1 vch Dng trn) qua Khm (1 vch Dng gia) qua
Tn (hai vch Dng) v Cn (3 vch Dng) nn Dng i trong phn m m
i nghch t phi qua tri. i nghch y l i tr v ni sinh.
Tn vi mt vch m di lm ch l Nht m sinh i xung Khm (mt
vch m di v mt vch m trn). Cn c hai vch m di v ti
Khn di Bc c 3 vch m (ton m). Nh vy m i trong phn
m m i thun t tri qua phi, t Nam i xung (m ging).
m i t oi (mt vch m trn) qua Ly (mt vch m gia) qua Chn
(hai vch m) v Khn (3 vch m). m i trong phn Dng m i nghch t
phi qua tri
Bn cnh Thi Dng c 1 m xut hin Tn (Tn c mt vch m
di), do m Cn oi (oi c mt vch m trn). Cnh Thi m c 1
Dng xut hin Chn (Chn c mt vch Dng di), do Dng Cn
Cn (Cn c mt vch Dng trn). S phi tr cc qu cho ta thy sinh ri
trng, trng qu th tiu, ci ny tn th ci khc li sinh ra v c mm sn.
Vng Tiu Trng xoay vn khng dt, to ra ng lc lm cho vn vt bin
ha khng cng.

VN M DNG CN BNG TRONG TIN THIN BT QUI


Trong Tin Thin th cc qu i xng vi nhau: Cn vi Khn, Chn vi
Tn, Li vi Khm, Cn vi ai c c im l cc vch tng ng ca hai qu
i xng lun lun tri nghch m Dng v tng m Dng ca hai qu i
xng lun lun cn bng (tng s vch ca hai qu i xng gm 3 vch Dng
v 3 vch m) ngha l trong Tin Thin th m Dng cn bng theo mi
hng (Hai qu i xng ny gi l cp qu bin dch)
Phn Dng gm c Cn, oi, Li, Chn vi tng s vch Dng l 8, vch
m l 4 (t l 2/1). Phn m l Tn, Khm, Cn, Khn vi tng s vch
Dng l 4, vch m l 8. Nh vy gia hai phn Dng nghi v m nghi trn
th m Dng khng cn bng, nhng tng s m Dng ca hai phn th cn
bng (12 vch Dng v 12 vch m)
Ch nu vit cc qu trn di h nh phn (coi di) th Cn l 111 (= 7),
oi 110 (=6), Li 101 (= 5), Chn 100 (= 4), Tn 011 (= 3), Khm 010 (= 2),

T sch T Vi L S - 11 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Cn 001 (=1), Khn 000 (= 0) th th t ca Tin Thin bt u t s 7 xung 0.


Tng bn qu Dng l 22 (= 7 + 6 + 5 + 4), cn tng cc qu m l 6 (= 3 + 2
+ 1 + 0) nn khng c s cn bng gia hai phn m Dng, nhng v hng
th c s cn bng (tng hai qu i xng qua tm th bng 7 (= 111), ngha l
tng hai qu phi c 3 vch Dng v 3 vch m)

SU MI BN QU KP (TRNG QUI) CA TIN THIN BT


QUI
Trng qui l qu kp gm su vch (cn gi l 6 Ho), do hai qu n xp
chng ln nhau. n Qui trn gi l Ngoi Qui hay Thng Qui. n
Qui di gi l Ni Qui hay H Qui. Khi vit th vit qui di trc, qui
trn sau. Tn gi c cn c vo tn hai n Qui, c theo th t t trn
xung di. Trng qui l Tng ch v s chuyn ha ca m Dng nn
gi l Qui Tng, v mi Ho cn c gi l Ho Tng.
Sau y l th t 64 trng qui Tin Thin (Cc s vit bn cnh trng qui
l s thp phn vi gi tr bng s nh phn tng ng ca trng qui- Coi
phn di) . Trng qui do Cn, oi, Li, Chn sinh ra th thuc phn Dng
(Dng nghi), cn trng qui do Tn, Khm, Cn, Khn sinh ra th thuc phn
m (m nghi)
Trng qui do qu Cn sinh ra: ln lt t 8 n qui (Cn, oi, Li, Chn,
Tn, Khm, Cn, Khn) ln trn qu Cn, ta c cc qu sau y:
Bt Thun Cn 63
Trch Thin Qui 62
Ha Thin i Hu 61
Li Thin i Trng 60
Phong Thin Tiu Sc 59
Thy Thin Nhu 58
Sn Thin i Sc 57
a Thin Thi 56

T sch T Vi L S - 12 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Trng qui do qu Cn sinh ra

63 62 61 60 59 58 57 56
3 2
2

Trng qui do qu oi sinh ra: ln lt t 8 n qui (Cn, oi, Li, Chn,


Tn, Khm, Cn, Khn) ln trn qu oi, ta c cc qu sau y:
Thin Trch L 55
Bt Thun oi 54
Ha Trch Khu 53
Li Trch Qui Mui 52
Phong Trch Trung Phu 51
Thy Trch Tit 50
Sn Trch Tn 49
a Trch Lm 48

Trng qui do qu oi sinh ra

55 54 53 52 51 50 49 48

Trng qui do qu Li sinh ra: ln lt t 8 n qui (Cn, oi, Li, Chn,


Tn, Khm, Cn, Khn) ln trn qu Li, ta c cc qu sau y:
Thin Ha ng Nhn 47
Trch Ha Cch 46
Bt Thun Li 45
Li Ha Phong 44
Phong Ha Gia Nhn 43

T sch T Vi L S - 13 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Thy Ha K T 42
Sn Ha B 41
a Ha Minh Di 40

Trng qui do qu Li sinh ra

47 46 45 44 43 42 41 40

Trng qui do qu Chn sinh ra: ln lt t 8 n qui(Cn, oi, Li, Chn,


Tn, Khm, Cn, Khn) ln trn qu Chn, ta c cc qu sau y:
Thin Li V Vng 39
Trch Li Ty 38
Ha Li Ph Hp 37
Bt Thun Chn 36
Phong Li ch 35
Thy Li Trun 34
Sn Li Di 33
a Li Phc 32

Trng qui do qu Chn sinh ra

39 38 37 36 35 34 33 32

Trng qui do qu Tn sinh ra: ln lt t 8 n qui(Cn, oi, Li, Chn,


Tn, Khm, Cn, Khn) ln trn qu Tn, ta c cc qu sau y:

T sch T Vi L S - 14 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Thin Phong Cu 31
Trch Phong i Qu 30
Ha Phong nh 29
Li Phong Hng 28
Bt Thun Tn 27
Thy Phong Tnh 26
Sn Phong C 25
a Phong Thng 24

Trng qui do qu Tn sinh ra

31 30 29 28 27 26 25 24

Trng qui do qu Khm sinh ra: ln lt t 8 n qui (Cn, oi, Li,


Chn, Tn, Khm, Cn, Khn) ln trn qu Khm, ta c cc qu sau y:
Thin Thy Tng 23
Trch Thy Khn (Khn) 22
Ha Thy V T 21
Li Thy Gii 20
Phong Thy Hon 19
Bt Thun Khm 18
Sn Thy Mng 17
a Thy S 16

T sch T Vi L S - 15 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Trng qui do qu Khm sinh ra

23 22 21 20 19 18 17 16

Trng qui do qu Cn sinh ra: ln lt t 8 n qui (Cn, oi, Li, Chn,


Tn, Khm, Cn, Khn) ln trn qu Cn, ta c cc qu sau y:
Thin Sn n 15
Trch Sn Hm 14
Ha Sn L 13
Li Sn Tiu Qu 12
Phong Sn Tim 11
Thy Sn Kim 10
Bt Thun Cn 9
a Sn Khim 8

Trng qui do qu Cn sinh ra

15 14 13 12 11 10 09 08

Trng qui do qu Khn sinh ra: ln lt t 8 n qui (Cn, oi, Li, Chn,
Tn, Khm, Cn, Khn) ln trn qu Khn, ta c cc qu sau y:
Thin a B 7
Trch a Ty 6
Ha a Tn 5
Li a D 4

T sch T Vi L S - 16 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Phong a Quan (Qun) 3


Thy a T 2
Sn a Bc 1
Bt Thun Khn 0

Trng qui do qu Khn sinh ra

07 06 05 04 03 02 01 00

Trong su mi bn qu th c tm trng qui bt dch (s 63, 51, 45, 33, 30,


18, 12, 00 mu xanh), cn li 58 qu, gm 28 cp, l in o dch hay phn
dch, ngha l khi lt ngc (xoay 180 ) th qu ny thnh qu kia. Cn ch
vi cch nh s cho cc qu nh trn th hai qu c tng s bng 63 l hai qu
bin dch, ngha l i vch Dng thnh m, m thnh Dng ca mt qu
th ta c qu kia, hai qu ny lun lun c tng m Dng cn bng.
Cn nhn mnh rng vo thi Phc Hi cha c ch vit nn vic xp xp cc
qu theo th t m thi, khng c vic nh s th t cc qu. Sau ny pht
minh ra ch vit v cch m th ngi ta sp xp th t theo h m s dng.
S dng cc con s th t bn trn l s dng cch c ca h thp phn din
t gi tr cc con s ca h nh phn. H nh phn s dng hai con s l 0 v
1. Nu trong mt qu, ta qui c vch Dng tng ng vi s l 1 v vch
m tng ng vi s chn 0, v vit li t tri qua phi cc qu bng s nh
phn theo th t cc vch t di ln trn (nh th t vit qu) th ta c
mt s ca h nh phn, ri i s ny sang h thp phn. Nh vy ba s u bn
tri ca s nh phn l qu H, ba s sau bn phi l qu Thng (tri H, phi
Thng), vch di cng tng ng vi s u bn tri ca s nh phn
V d:
Qu Bt Thun Cn c vit di dng s nh phn l 111 111 trong 3 s
1 u (nm bn tri) tng ng vi qu H, ba s 1 sau (nm bn phi) tng
ng vi qu Thng. S 111111 ny tng ng vi s 63 ca h thp phn
(63 = 1x32 + 1x16 + 1x8 + 1x4 + 1x2 + 1x 1).

T sch T Vi L S - 17 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Qu Thy Thin Nhu c vit di dng s nh phn l 111 010 trong 3


s 1 u (nm bn tri) tng ng vi qu H, ba s 1 sau (nm bn phi) tng
ng vi qu Thng . S 111010 ny tng ng vi s 58 ca h thp phn
(58 = 1x32 + 1x16 + 1x8 + 0x4 + 1x2 + 0x1).
i mt s thuc h thp phn qua mt qu tng ng, ta trc ht
i s thp phn sang h nh phn ri cn c vo m vit qu.
Mun i mt s thuc h thp phn sang h nh phn, ta chia s cho c
s 2 ca h nh phn, gi li s d, cn thng s th tip tc chia cho 2 n khi
thng s bng 0. c cc s d trn t di ln trn v vit cc s d c
c t tri qua phi, ta c s nh phn tng ng. V ta cn su s tng ng
vi 6 vch, nu thiu ta thm s 0 vo bn tri cho (thm 0 vo bn tri th
gi tr ca s mi khng i).
V d:
58:2 = 29 d 0
29:2 = 14 d 1
14:2 = 7 d 0
7:2 = 3 d 1
3:2 = 1 d 1
1:2 = 0 d 1
Vy 58 tng ng vi 111010 (111: qu H, 010: qu Thng ). Vi
cch trnh by nh trn th ch cn i s 111010 thnh vch, ta s c tng ca
qu (Thy Thin Nhu 58)
V d:
4:2 = 2 d 0
2:2 = 1 d 0
1:2 = 0 d 1
Vy 4 tng ng vi 000100 (thm 3 s 0 vo bn tri cho 6 s)(100:
qu H, 000 qu Thng). Vi cch trnh by s nh trn ta ch cn i s
000100 thnh vch, ta s c tng ca qu (Li a D 4)
0
0
0
1
0
0

T sch T Vi L S - 18 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Khi s dng h nh phn theo di th t cc trng qui ca Tin Thin th


ta thy rng th t ny i t 63 n 0, ngha l i t ln n nh.

Thin a T Nhin Phng (Bng 64 qu dch theo trt t Tin


Thin,trt t t Bt Thun Cn n Bt Thun Khn, t s 63 n 00 theo h nh
phn)
Su mi bn trng qui Tin Thin c sp t vo phng (hnh
vung) theo th t s nh phn t 63 n 0, t tri qua phi, t trn xung di,
mi hng 8 qu. Vi cch trnh by phng nh trn th cc trng qui i
xng qua tm phng th cng nm i xng qua tm vin , v d nh 35
v 28 i xng nhau, 46 v 17 i xng nhau. Vi s sp xp trn th cc qu
cng mt ct ngang u c qu H ging nhau.
Trong bng ta d dng nhn thy rng cc ct dc Cn Li Tn Cn u cha
qu thuc nhm Dng (qu s l) i xen k vi cc ct dc oi Chn Khm
Khn u cha qu thuc nhm m (qu s chn)

Nam
Cn 63 62 61 60 59 58 57 56
oi 55 54 53 52 51 50 49 48
Li 47 46 45 44 43 42 41 40
Chn 39 38 37 36 35 34 33 32
Tn 31 30 29 28 27 26 25 24
Khm 23 22 21 20 19 18 17 16
Cn 15 14 13 12 11 10 9 8
Khn 7 6 5 4 3 2 1 0

Cn oi Li Chn Tn Khm Cn Khn

Bc

T sch T Vi L S - 19 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

63 62 61 60 59 58 57 56
3 2
2

55 54 53 52 51 50 49 48

47 46 45 44 43 42 41 40

39 38 37 36 35 34 33 32

31 30 29 28 27 26 25 24

23 22 21 20 19 18 17 16

15 14 13 12 11 10 09 08

07 06 05 04 03 02 01 00

T sch T Vi L S - 20 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Thin a T Nhin Vin

ng thi su mi bn trng qui cng c xp vo vin (hnh trn).


Bn tri hnh trn l 32 qu thuc Cn (Dng) bt u bng qu Cn (63)
i xung qu Phc (32). Bn phi hnh trn l 32 qu thuc Khn (m) bt u
bng qu Cu (31) i xung qu Khn (0).

Qu Cn s 63 chnh Nam (bn trn)


Qu oi s 54 ng Nam
Qu Li s 45 chnh ng (bn tri)
Qu Chn s 36 ng Bc
Qu Tn s 27 Ty Nam
Qu Khm s 18 chnh Ty (bn phi)
Qu Cn s 9 Ty Bc
Qu Khn s 0 chnh Bc (bn di)
Tm qu trng qui ng vi 8 phng chnh trn u nm trn ng cho
ni lin qu Cn v Khn ca phng v u l bi s ca 9. Vi cch sp
xp nh trn th hai qu nm i xng qua tm hnh trn l hai qu bin dch,
hai qu ny lun lun c tng m Dng cn bng (tng vch Dng ca hai
qu bng tng vch m ca hai qu), ng thi cc vch tng ng ca hai qu
th tri nghch m Dng v tng hai qu l 63, v d qu 34 v 29)
Thiu Khang Tit ghi rng trn vin th Cn ht gia Ng, Khn ht gia
T, Li ht gia Mo, Khm ht gia Du. Dng sinh ra trong T v cc Ng,
m sinh ra trong Ng v cc T. Dng v Nam, m v Bc.
Di y l Thin a t nhin honh , nu un cong thnh vng trn th
ta c Thin a t nhin vin

T sch T Vi L S - 21 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

THIN A T NHIN HONH

Nam

35 39 43 47 51 55 59 63 31 27 23 19 15 11 7 3
34 38 42 46 50 54 58 62 30 26 22 18 14 10 6 2
33 37 41 45 49 53 57 61 29 25 21 17 13 9 5 1
32 36 40 44 48 52 56 60 28 24 20 16 12 8 4 0

Chn Li oi Cn Tn Khm Cn Khn


4 3 2 1 5 6 7 8

Thiu Thi Thiu Thi


Dng Dng m m

Dng Nghi m Nghi

Thi Cc

Bc

Trong 64 trng qui th c 12 trng qui chnh biu th cho qui lut Doanh
H Tiu Trng, Thnh Thnh Suy Hy, Dng Thng m Ging, Tiu Trng,
Thun Nghch, Tin Thoi trong s chuyn ha ca m Dng. Mi Hai qu
ny c t trong Thin Bn, ha hp vi 12 nm, 12 thng, 12 gi, 12 a
Chi, v bn Phng tm Hng, T Thi (Xun H Thu ng), Thp Nh Tit:

Qu Phc (a Li Phc) s 32, T, mt vch Dng di, l thi k


Dng bt u sinh (Nht Dng sinh. Cc m th Dng sinh). Phc c ngha
l tr li, l Dng bt u tr li. t gi T, thng 11, phng Bc rt
lnh, tit ng Ch gia Ma ng.

T sch T Vi L S - 22 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Qu Lm (a Trch Lm) s 48, Su, hai vch Dng di, l thi k


Dng bt u thnh, m bt u suy. Lm c ngha l n, ti, ra mt,
Dng gp mt ri, l Dng tin m thoi, Dng thnh m suy,
Dng trng m ging. t gi Su lc mt tri bt u ang ln (Dng
tin), thng 12, phng ng Bc (thin Bc), tit Tiu i Hn, cui ma
ng bt lnh (m thoi)

Qu Thi (a Thin Thi) s 56, Dn, ba vch Dng di v ba vch


m trn, l thi k m Dng qun bnh. Thi c ngha l hanh thng. Dng
th nh li di nn bc ln trn, m th nng trn h xung di nn m
Dng tip xc, m Dng qun bnh. t gi Dn lc mt tri ang ln,
thng 1, phng ng Bc (thin ng), tit Lp Xun, u ma Xun tit tri
bt u m p, cy c tt ti

Qu i Trng (Li Thin i Trng) s 60, Mo, bn vch Dng di,


hai gch m trn, l thi k Dng thnh, m suy. i Trng l ln mnh, rt
ln, Dng ln mnh hn m. t gi Mo, phng ng, thng 2, ng
vi tit Xun Phn, gia ma Xun, tit tri m p trong sng

Qu Qui (Trch Thin Qui) s 62, Thn, nm vch Dng di, mt


gch m trn, l thi k Dng thnh, m cc suy, sp bin. Qui l qu
quyt, dt b, Dng quyt dt b mt m nm mt mnh trn. t gi
Thn, thng 3, phng ng Nam (thin ng), tit Thanh Minh, cui ma
Xun, tit giao ma, sp sang ma H, tit tri bt u tr nn nng nc, kh hu
bc sang ma nng nng

Qu Cn (Cn Vi Thin, Bt Thun Cn) s 63, T, su vch Dng, Ton


Dng, l thi k Dng cc thnh, m bin mt. Cn l Tri, tnh cng
kin. Kh Dng cc thnh. t gi T, thng 4, phng ng Nam (thin
Nam), tit lp H, u Ma H, tit tri bt u sang H, nng bc

Qu Cu (Thin Phong Cu) s 31, Ng, mt vch m di, l thi k


Dng cc nn m bt u sinh di. (Nht m Sinh. Dng cc th m
sinh), nm gch Dng trn. Cu l gp g. m bt u ti gp Dng.
t gi Ng, thng 5, phng Nam, ng vi tit H Ch

Qu n (Thin Sn n) s 15, Mi, hai vch m di, bn gch


Dng trn, l thi k m bt u thnh, Dng bt u suy, m trng,
Dng ging. n l ln trn, trn trnh, Dng ln trn, bt i ri. t
gi Mi, thng 6, phng Ty Nam (thin Nam), tit Tiu i Th, cui Ma
H

T sch T Vi L S - 23 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Qu B (Thin a B) s 7, Thn, 3 vch m di v 3 vch Dng


trn, tuy m Dng qun bnh nhng Dng trn c bc ln, m di li
h xung nn m Dng khng gp nhau nn b tc. B l b tc. t gi
Thn, thng 7, phng Ty Nam (thin Ty) tit Lp Thu, u Ma Thu, tit tri
tr nn mt m vi s a vng ca cy c

Qu Qun (Phong a Qun) s 3, Du, bn vch m di, hai gch


Dng trn, l thi k m trng Dng tiu, kh m thnh ln t kh Dng.
Qun l xem xt, Dng phi xem xt hon cnh khng hay (ang suy gim)
ca mnh m lo liu. t gi Du, thng 8, phng Ty, ng vi tit Thu phn,
tit tri kh mt, sng sa

Qu Bc (Sn a Bc) s 1, Tut, nm vch m di, mt vch Dng


cheo leo trn, l thi k m thnh, Dng sp suy bin. Bc l ri rng,
Dng nm th cheo leo (mt vch Dng) sp sa ri rng ht ri. t gi
Tut, thng 9, phng Ty Bc (thin Ty), tit Hn L Sng Ging, cui Ma
Thu, giao ma, tri bt u tr lnh, sp bc sang ma ng

Qu Khn (Khn Vi a, Bt Thun Khn) s 0, Hi, su vch m , ton


m , m kh cc , Dng kh bin mt. Khn l t, tnh nhu thun. t
vo gi Hi, thng 10, phng Ty Bc (thin Bc), tit Lp ng, u ma
ng, tit tri tr sang lnh gi.

T Phc n Cn l su qu vi qu trnh Dng bt u sinh n trng,


m bt u suy n tiu dn. T Cu n Khn l su qu vi qu trnh m bt
u sinh n trng, Dng bt u suy n tiu dn

Trn Thin Bn, cc Qu i nhau qua trc m Dng th tnh cht cng i
nhau nh Cn v Khn, Phc v Cu, Thi v B. Tt nht l qu Thi v m
Dng qun bnh v vo lc sm mai. Xu nht l qu Bc v Dng b ri rng
v vo lc m ti. T qu Phc n qu Cn th Dng trng m tiu. T
Qu Cu n Qu Khn th m trng Dng tiu. m Dng tiu trng, tin
thoi nhng lun lun tr v th qun bnh ti Qu Thi v B. Hai qu ny nm
trn trc Dn Thn l trc p nht, l ng i ca Mc Tinh, tc Thi Tu.

Nh vy trong Tin Thin Bt Qui th ho qui l tng ca m Dng

T sch T Vi L S - 24 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Nam
H ch
Thng 5
Gi Ng
Thng 4 Thng 6
Cu
Gi T Gi Mi
Cn n

Thng 7
Thng 3 Gi Thn
Gi Thn B
Qui

ng Ty
Xun Phn Thu Phn
Thng 2 Thng 8
Gi Mo Gi Du
i Trn g Qun

Thng 1 Thng 9
Gi Dn
Gi Tut
Thi
Bc

Thng 12 Thng 10
Gi Su
Lm
Bc Gi Hi
Khn
ng Ch
Thng 11
Gi T
Phc

Ch cc qu nhn t trong ra ngoi

VN M DNG CN BNG TRONG 64 TRNG QUI TIN


THIN

Trong Tin Thin th cc trng qui i xng vi nhau c c im l


cc vch tng ng ca hai qu i xng lun lun tri nghch m Dng (gi
l cp qu bin dch: tng hai s ca qu i xng bng 63) v tng m Dng
ca hai trng qui i xng lun lun cn bng (tng s vch ca hai qu i

T sch T Vi L S - 25 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

xng gm 6 vch Dng v 6 vch m) ngha l trong Tin Thin th


m Dng cn bng theo mi hng
Phn Dng gm c Cn, oi, Li, Chn vi 32 trng qui thuc Dng t
qu Cn 63 n qu Phc 32 vi tng s vch Dng l 112, vch m l 80 (t
l 7/5). Phn m l Tn, Khm, Cn, Khn t qu Cu 31 n qu Khn 0 vi
tng s vch Dng l 80, vch m l 112. Nh vy gia hai phn Dng nghi
v m nghi trn th m Dng khng cn bng, nhng tng s m Dng ca
hai phn th cn bng (192 vch Dng v 192 vch m)
Ch nu vit cc qu trng qui di h nh phn th trong Tin Thin tng
ca hai trng qui i xng bng 63 nn c s cn bng v hng nhng li
khng c s cn bng gia hai phn m Dng v tng cc trng qui thuc
phn Dng l 1520 (= 63 + 62 +...+ 32) nhng tng cc trng qui thuc m l
496 (= 31 + 30 +...+ 0)(nn s dng cp s cng tm kt qu cho nhanh)

PHN LOI 64 TRNG QUI THEO TNG S

Cp qu bin dch cc vch tng ng ca cp qu th tri ngc m


Dng. Tng hai qu ny l 63, v du qu 61 v 2, 30 v 33.
Cp qu phn dch (in o dch): xoay 180 mt qu th c qu kia.
Hai qu phn dch th cha chc bin dch (v d qu 60 v 15)
Qu bt bin l qu c hai c tnh: Xoay 180 vn l qu ban u.
Hon i v tr qu Thng v H cho nhau th vn l qu ban u. Bn qu
Cn (63), Khn (0), Li (45), Khm (18) l qu bt bin trong Cn
Khn c s dng lm trc Tin Thin v Li Khm c s dng lm trc Hu
Thin.
Qu bt bin trung gian l qu c hai c tnh: Xoay 180 vn l qu ban
u. Hon i v tr qu Thng v H cho nhau th ta c qu khc.
Bn qu Tiu Qu (12), Di (33), Trung Phu (51), i Qu (30) l qu bt
bin trung gian do cc n qui Cn, Chn, Tn, oi xp chng ln m c.
Cp qu Tiu Qu - Trung Phu v cp qu i Qu - Di l cc cp qu bin
dch (tng bng 63). Ch hon i qu Thng H ca qu Tiu Qu ta c
qu Di, ca qu Trung Phu ta c qu i Qu v ngc li
Cp qu va l bin dch, va l phn dch
C 4 cp:
Thi (56) - B(7)
Qui Mui (52) - Tim (11)

T sch T Vi L S - 26 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

K T (42) - V T (21)
Ty (31) - C (25)
Mi hai nhm qu, mi nhm gm 4 qu c mi quan h va bin
dch (tng hai qu l 63), va l phn dch
Nhm Qui 62 - Cu 31, Bc 1 - Phc 32 (trong cp Qui - Cu v cp Bc
- Phc th l cp phn dch, cn cc cp c tng 63 l Qui - Bc, Cu - Phc
th l cp bin dich)
Nhm i Trng 60 - n 15, Quan 3 - Lm 48
Nhm Tiu Sc 59 - L 55, D 4 - Khim 8
Nhm Nhu 58 - Tng 23, Tn 5 - Minh Di 40
Nhm i Sc 57 - V Vng 39, Ty 6 - Thng 24
Nhm oi 54 - Tn 27, Cn 9 - Chn 36
Nhm Khu 53 - Gia Nhn 43, Kin 10 - Gii 20
Nhm Tit 50 - Hon 19, L 13 - Phong 44
Nhm Tn 49 - ch 35, Hm 14 - Hng 28
Nhm Cch 46 - nh 29, Mng 17 - Trun 34
Nhm B 41 - Ph Hp 37, Khn 22 - Tnh 26

H
H l mt bng v 10 s m t mt n 10, c biu din bng cc
chm en v trng, xp sp thnh hai vng trong (ni) v ngoi (ngoi) theo
ng bn phng chnh l Nam ( trn), Bc ( di), ng (bn tri), Ty (bn
phi). Cc con s trn H ch v phng v ca ng hnh Kh do m
Dng Bt Qui chuyn ra, y l s ch v ci Kh ng hnh. Nh vy
Thi Cc thuc v L (L), m Dng thuc v tng (Hnh) v ng hnh
thuc v S.
Mi S m trn c chia thnh hai loi:
S Dng (s C) l s l, cn gi l s Tri (Thin), c ghi bng cc
vng trn trng, bao gm 1, 3, 5, 7, 9. Tng s Dng l 25
S m (S Ngu) l s chn, cn gi l s t (a), c ghi bng cc vng
trn mu en, bao gm 2, 4, 6, 8, 10. Tng s m l 30. V m ln hn Dng
(30/25) nn ta ni m Dng ch khng ni Dng m (C ngi cho rng
m th tnh, Dng th ng nn ni m Dng l ch s chuyn t tnh sang
ng, t th gii v hnh sang th gii hu hnh ca Thi Cc)

T sch T Vi L S - 27 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Mi s trn li c chia thnh hai thnh phn l s Sinh (1, 2, 3, 4, 5) v s


Thnh (6, 7, 8, 9, 10). S 5 l s cui ca s Sinh, l Cc ca V (m Dng),
s 10 l s cui ca s Thnh l Cc ca Hu (ng hnh) c t gia.

S Sinh c nh v tr trn khng gian bng cch xp xp cho:


S 1 hng Bc
S 2 hng Nam
S 3 hng ng
S 4 hng Ty
S 5 Trung ng
hnh thnh vng trong ca H
S Thnh c sp xp vng ngai bng cch cng s Trung ng (s 5)
vi cc s Sinh, v cng vi chnh n thnh s 10 chnh gia.
Vi s sp xp ny ta nhn thy trc Bc Nam tng ng vi chui sao
Bc u nn s 1 hng Bc th s 2 phi hng Nam. Trc ng Ty
l hng i ca Mt Tri t ng sang Ty nn s 3 phi hng ng, v s
4 hng Ty. L do t s 1 phng Bc v s 2 phng Nam m khng
t ngc li rt c th v ngi xa mt thi gian di quan st nhn thy
rng sao Bc Cc (trong chm sao Bc Cc) hu nh ng yn mt ch cho tt
c cc v sao khc trn bu tri xoay quanh nn h chn s 1 (Tri), s khi u
dy s, xut pht t hng Bc tng ng vi sao Bc Cc lm im xut
pht ca mt ci trc ln ca Tri t chy t Tri (Thin, 1) n t (a, 2).
S 5 Trung ng t gc ta cng hp l.
Nh vy th s sp xp cc s Sinh theo phng hng hnh thnh mt h
trc ta trong khng gian m gc ta chnh gia (Trung ng) vi trc
honh l trc ng Ty i t phi qua tri v trc tung l Bc Nam hng t
trn xung di.
Vi s xp xp trn th s 1 (m) trn, s 2 (Dng) di khng hp vi
quan nim "khinh thanh gi thng ph nhi vi Thin, trng trc gi h ngng
nhi vi a" (ci kh thanh nh tc kh Dng thng ln thnh tri, ci kh c
nng tc kh m lng xung thnh t) nn H c xoay 180 cho s
2 trn, s 1 di, s 3 bn tri, s 4 bn mt cho ph hp vi qui lut Dng
thng, m ging. (Ch nh vy nu v trn giy th trc tung i t di len
trn v trc honh i t tri sang phi. Trn tt c cc hnh v hng Nam
trn v hng Bc di, hng ng bn tri v hng Ty bn phi)

T sch T Vi L S - 28 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

XOAY TRC TA

Nam 2
Bc 1 Trn
Trn

Ty 4 ng 3 ng 3 Ty 4
Tri Phi Phi Tri

Bc 1
Nam 2 Di
Di
Xoay 180

S 5, s cui ca s Sinh v s 10, s cui ca s Thnh l s ca Tri t,


l "Th" th t chnh gia, cc s cn li l "Dng" th hot ng ngoi
(Phi chng vic t hai s sinh thnh ca Th (5, 10) Trung ng th hin
quan nim ca ngi xa l ly Tri t (Th) lm trung tm?). S ca Tri t
(5 v 10) khi cng li th bng 15, bng tng s ca cc s Sinh (1, 2, 3, 4, 5)
nn Tri t sinh ra vn vt. vng ngoi, tng s ca cc s Dng (1, 3, 7,
9) bng tng s ca cc s m (2, 4, 6, 8) v bng 20, ngha l m Dng qun
bnh
H

Nam
27 Trung ng
5 10

ng
Ty
83 49

16
Bc

T sch T Vi L S - 29 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Nm hnh chnh cng c nh v cng vi nm cp s Sinh v Thnh


trn H nh sau:
S 1 (Tri) sinh hnh Thy, s 6 (t) lm thnh hnh Thy
S 2 (t) sinh hnh Ha, s 7 (Tri) lm thnh hnh Ha
S 3 (Tri) sinh hnh Mc, s 8 (t) lm thnh hnh Mc
S 4 (t) sinh hnh Kim, s 9 (Tri) lm thnh hnh Kim
S 5 (Tri) sinh hnh Th, s 10 (t) lm thnh hnh Th

Nh vy mi hnh u c sinh ra v hnh thnh bi s kt hp gia Thin


v a v trong H ta c:
Thy (s 1,6) phng Bc (bi v phng Bc th nhiu ma v lnh
thuc Thy. Cng i ln phng Bc th cng lnh v cng nhiu bng gi. Mu
sc ca nc su trng nh mu en. V vy hnh Thy mang tnh lnh v mu
en)
Ha (s 2,7) phng Nam (bi v phng Nam l ni nhiu nng, nng
thuc Ha. C nc ri phi c hi nng th cuc sng mi hnh thnh. Cng i
ln phng Nam th cng nng, hng ca mt tri, mu . V vy hnh Ha
mang tnh nng v mu ) (Ch li gii thch trn ch ph hp vi ngi
sng Bc Bn Cu v khi i v hng Nam th cng nng v cng i gn ng
xch o)
Mc (S 3,8) phng ng (bi v phng ng l ni Mt Tri mc
v m p, cy ci xanh ti, thuc Mc. Pha Mt Tri mc thng l ng
bng, nhiu cy ci xanh ti v gi mt. V vy hnh Mc mang tnh mt, mu
xanh)
Kim (S 4,9) phng Ty (bi v phng Ty l ni Mt Tri ln v mt
m, Kim Kh th mt m, thuc Kim. Phng Ty l pha c nhiu sa mc ct
trng, qung m kim loi. V vy hnh Kim tnh kh ro, mu trng)
Th (s 5, 10) Trung ng (bi v gia l t, t nui dng v thu
tng cc hnh khc, ng vt cht th v t. t th c tnh m thp v mu
vng nn hnh Th c tnh m thp v mu vng)
phng Bc v ng th Dng (s 1, 3) trong (ni), m (s 6, 8)
ngoi (ngoi). phng Nam v Ty th Dng (s 7, 9) ngoi, m (s 2, 4)
trong. Trung ng th Dng trong (s 5) m ngoi (s 10). S chuyn
ha ca m Dng trong H cng ging nh s chuyn ha ca m
Dng trong Bt Qui. Dng (s 1) sinh pha di, nm trong, pha Bc,
ri i thun qua tri pha ng (s 3) ri ra ngoi (s 7, 9) v tn dn Ty Bc.

T sch T Vi L S - 30 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

Cc ho Dng ca Bt Qui cng bt u xut hin pha Bc, nm trong, tc


di (qu Chn), i thun ln v pha tri (qu Li, oi), v ln mnh ln
pha Nam (qu Cn) ri nm ngoi tc ho trn (qu Tn) ri tn dn Ty
Bc. m (s 2) sinh bn trn, nm trong, pha Nam ri i nghch xung qua
phi, pha Ty (s 4) ri i ra ngoi (s 6, 8) v tn dn pha ng Nam. Cc
ho m ca Bt Qui cng bt u pha Nam (qu Tn) nm trong, tc di,
i ngc xung pha phi (qu Khm, Cn) v ln mnh ln di pha Bc
(qu Khn) ri nm ngoi, tc ho trn (qu Chn) v tn dn ng Nam.
C hai khi mi sinh v cn non yu th i pha trong (1, 2, 3, 4, 5), lc ln
mnh th i ra ngoi hot ng (6, 7, 8, 9, 10) nn gi l Ni hng Tnh,
Ngoi hng ng, ph hp vi qui lut Doanh H Tiu Tc.

H V TIN THIN BT QUI

Nam
27
Cn 1

ng phn m Dng nghi


theo trc Bc Nam

oi 2 Tn 5

ng Li Khm Ty
83 3 6 49

Chn 4 Cn 7
4

Khn 8
16
Bc

Ch cc qu nhn t trong ra ngoi

T sch T Vi L S - 31 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

phng ng th Dng (3) trong, m (8) ngoi, Dng lm ch nn


kh hu m p (ma Xun). phng Ty th m (4) trong, Dng (9)
ngoi, m lm ch nn kh hu mt m (ma Thu)
phng ng th Dng ch (trong) m Khch (ngoi), Dng trm
(di) m ph (trn) nn thng thun, tng trng cho qu Thi hng ng
Bc. phng Ty th m ch (trong) v Dng khch (ngoi), m trm
(di) Dng ph (trn) nn b tc, tng trng cho Qu B hng Ty Nam
S 1, 2, 3, 4 theo th t th tng ng vi T Tng: Thiu Dng 1 (Dng
mi sinh), Thiu m 2 (m mi sinh), Thi Dng 3 (Dng ln), Thi m 4
(m ln). S 5 th tng ng vi m trung hu Dng cn (v 1 + 4 = 5 hay
Thiu Dng + Thi m ) hoc Dng trung hu m cn (v 2 + 3 = 5 hay
Thiu m + Thi Dng). Do s 5 c coi l s Thi Cc, ca Tri t, ch
v phn Dng, bao gm ht T Tng, ht cc s Sinh 1, 2, 3, 4. S 5 l s rt
quan trng v s ny kt hp vi cc s Sinh khc (1, 2, 3, 4) m bao trm
chuyn tip cc s Thnh (6, 7, 8, 9) vng ngoi (v d 6 do 1 + 5, 7 do 2 + 5),
khng c s 5 gia th khng c ci g trong V Tr ny c. S Thnh 6, 7, 8,
9, 10 khng nhng l s do s 5 chuyn tip m ra m cng li l do cc s sinh
giao hp m thnh (v d s 6 do 1 + 5, 2 + 4, 3 + 3, 1 + 2 + 3).
S 6, 7, 8, 9 cng c T Tng, theo th t tng ng vi Lo m 6 (m
gi), Suy Dng 7, Suy m 8, Lo Dng 9 (Dng Gi). S 10 l s Thi Cc,
ca Tri t, ch v phn m, t gia, bao ly s Dng 5. Ta ly s Thnh
m ln nht (s 10) so vi s Sinh Dng nh nht (s 1) ta c s 9 (10 - 1). S
9 l s Dng ln nht v c ngm m (s 10) nn gi l Lo Dng. Ly s
Thnh m ln nht (s 10) so snh s Sinh Dng k tip (s 3) ta c s 7 (10 -
3). S 7 l s Dng ng lin vi s 9 Lo Dng nn gi l Suy Dng
(Dng i theo chiu thun t 7 n 9. Ly s Thnh m ln nht m so snh
vi s Sinh m ln nht (s 4) ta c s 6 (10 - 4). S 6 c l do m ln nn ta
gi l Lo m. So snh vi s Sinh m k tip (s 2) ta c s 8 (10 - 2). S 8 c
s Sinh m nh nn gi l Suy m (m i theo chiu nghch t 8 n 6) (C
ngi ch cn c vo vng S Thnh m cho rng s Dng i theo chiu ln
dn l chiu thun, bt u t 5 ln 7 v cng cc 9 nn 9 l s Lo Dng,
cn s m i theo chiu nghch l chiu nh dn, bt u t 10 xung 8 v cng
cc 6 nn s 6 l Lo m)
S 1 l Thiu Dng, Dng mi sinh, l s khi u ca vic to lp cc s
khc, khi u cng cuc to lp V Tr vn vt (bi v s 2 to ra do 1 + 1, s
3 do 1 + 2, s 4 do 1 + 3... T s 1 ta to ra s 2 ri ln lt s 3, s 4 v tt c
cc s khc)

T sch T Vi L S - 32 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

S 2 l Thiu m, m mi sinh, l s to ra cc s m khc (bi v s 4 to


ra do 2 + 2, s 6 do 2 + 4...), v m cng Dng mi thnh Dng (bi v 3 do
2 + 1, s 5 do 2 + 3, s 7 do 2 + 5...)
S 3 l Thi Dng, Dng ln, c mm m, do Thiu Dng 1
v Thiu m 2 cng li. Dng cng Dng mi thnh m (bi v s 4 do 3 +
1, s 6 do 3 + 3, s 8 do 3 + 5...) (Ch s Dng c c im l c kh nng
sinh ra c s Dng ln s m nu cng hay cc s Dng vi nhau, cn nu ta
cng s m vi nhau th ch c s m ln hn nn ngi ta ni Dng Sinh
m Trng, ngha l Dng c kh nng sinh ra, cn m c kh nng nui ln
ln)
S 1 l s khi u ca vic to lp cc s khc c coi l s Tri (Dng),
s 2 l s to ra cc s m khc c coi l t (m), v s 3 (do 1 + 2) l s
Thi Cc phn m Dng: T C, Hu Ngu (tri l, phi chn). S 3 c th la
nhau c th gi l Tam, khng la nhau c th gi l Tham. S 2 c th la
nhau c th gi l Nh, khng la nhau c th gi l Lng. Trong cc s
Sinh th Dng c 3 s (1, 3, 5) c gi l Tham Thin, m c 2 S (2 v 4)
c gi l Lng ia. S 3 l S Cn ca Dng, s 2 l S Cn ca m nn
gi l Tham Thin Lng a. S 5 l s ca Tri, chia ra th c 3 v 2 nn
cng gi l Tham Thin Lng a.
S 4 l Thi m, m ln, do do hai Thiu m cng li (2 + 2) hoc do Thiu
Dng (1) v Thi Dng (3) cng li m ra. Cc Dng th bin thnh m
(bi v 4 do 3 + 1) cn cc m th vn l m (bi v 4 + 2 l 6, vn l m),
khng bin nn ta ni Dng th ng m m th Tnh.

Khi m Dng sinh hnh Kh th nc (Thy) c trc nht nn Thy c


mang s 1
C nc ri th cn hi nng (Ha) th vn vt mi sinh nn Ha mang s 2
C nc v hi nng th tho mc (Mc) mi sinh ra nn Mc mang s 3
Tip n Kim kh hnh thnh nn Kim mang s 4
Vn vt sinh ha t t (Th) m ra v cui cng tr v t nn Th mang s
5.
Ng hnh l kh do m Dng tc ha nn cng sinh ha khng ngng. Nm
hnh trn tng tc vi nhau nh sau:
Ng hnh tng sinh: Th sinh Kim, Kim sinh Thy, Thy sinh Mc, Mc
sinh Ha, Ha sinh Th.
Ng hnh tng khc: Th khc Thy, Thy khc Ha, Ha khc Kim, Kim
khc Mc, Mc khc Th.
ng hnh th T ha

T sch T Vi L S - 33 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

i vi mt hnh th lun lun tn ti hai mi quan h sinh khc gn lin vi


hnh . V sinh th hnh phi c sinh bi mt hnh khc v ng thi
cng sinh ra mt hnh khc. V khc th hnh phi b khc bi mt hnh
khc v ng thi cng khc mt hnh khc. Chnh mi quan h nh vy gia
cc hnh khin khng mt hnh no pht trin hn hnh no. Nu ta vit quan
h tng sinh gia cc hnh trn mt vng trn khp kn th hai hnh s tng
khc vi nhau khi cch nhau mt hnh.

NG HNH SINH KHC

Ha Th
27 5 10

Mc
Kim
Ch mi tn en ch chiu
38 tng sinh
49
Mi tn xanh ch chiu tng
khc
Thy
16

NG HNH TNG SINH TRN H

Ha
27

Mc Th Kim
38 5 10 49

Thy
16

T sch T Vi L S - 34 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

NG HNH TNG KHC

Ha Ha
27 27

Mc Th Th Kim
38 5 10 5 10 4 9

Ha
27

Mc Th Kim
38 5 10 4 9

Thy Thy
16 16

Mc Kim
38 4 9

Thy
16

Ch mi tn en ch chiu tng sinh


Mi tn xanh ch chiu tng khc

T sch T Vi L S - 35 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

NG HNH SINH KHC TRN H

Ha
27

Mc Th Kim
38 5 10 49

Thy
16

Ch mi tn en ch chiu tng sinh


Mi tn xanh ch chiu tng khc

Sinh khc l hai trng thi b p nhau lm cho ng hnh sinh ng


v trng tn. Khi thng thun th cn sinh thng tin, khi b tc th i khi
cn khc bin ha i n ch tt hn. Sinh xy dng nn, khc bin ha
i, c sinh th c ha, c khc mi ha, v c ha mi li sinh ra. C nh vy
th vn vt mi trng tn bt dit
Nh vy cc qu trong Tin Thin Bt Qui l Tng ca m Dng
chuyn ha, cc chm trn H l nhng con S ca ng hnh sinh khc.
m Dng hat ng sinh ng hnh, nh vy Bt Qui l Th v H
l Dng. Gia Bt Qui v H c nhiu im tng ng v m Dng nh
Khn m v Thy m u phng Bc, Cn Dng v Ha Dng u
phng Nam, Chn Dng v Mc Dng ng, Khm m v Kim m
Ty. Cc qu i i nhau Bt Qui v cc s lin nhau ca H u cng
i qua trc Bc Nam v ng Ty nh Cn i vi Khn th 1 - 6 i vi 2 - 7.
Li i vi Khm th 3 - 8 i vi 4 - 9... Nu xt v C Ngu th cc s ca H
biu th cho phn m Dng sinh thnh ra ng hnh, nu xt v phng v
v s phi hp gia cc con s th l s sinh khc ch ha ca ng hnh

T sch T Vi L S - 36 - http://www.tuvilyso.com
DCH HC KHI QUT Tc gi: Tr M Tn

VN M DNG CN BNG TRONG H

Nu ch tnh vng ngoi (b hai s 5 v 10) th ta nhn thy m (= 20 =


2 + 4 + 6 + 8) Dng (= 20 = 1 + 3 + 7 + 9) cn bng. Ta c th tm ni trong
H th hai nhm s m Dng ch yu c b tr theo hai min i xng
nhau: Dng Ty v Nam, m ng v Bc nn trong H s cn bng
gia cc min m Dng
Nu xt v phng hng th phng ng c tng s 11(= 8 + 3), phng
Ty c tng s 13(= 4 + 9), phng Nam c tng s 9(= 7 + 2), phng Bc c
tng s 7(= 1 + 6). Hn na trc ng Ty c tng s l 24 (= 8 + 3 + 4 + 9)
trong khi trc Nam Bc c tng s l 16 (= 7 + 2 + 1 + 6) nn trong H
khng c s cn bng gia cc hng

NG HNH CA TIN THIN BT QUI


ng l ra th cc qu phi an theo phng v t nhin, nm phng no th
c hnh kh , nhng cc sch v L S u ghi rng:
Khm thuc Thy
Chn Tn thuc Mc
Li thuc Ha
Khn Cn thuc Th
Cn v oi thuc Kim
Ghi nh vy th l cn c vo Hu Thin Bt Qui m ta s cp n sau

T sch T Vi L S - 37 - http://www.tuvilyso.com

You might also like