Bölüm 4-Özel Güvenlik Yönetimi (Kamu Yönetimi Ve Güvenlik)

Blm 4
zel Gvenlik
Ynetimi
30 Erkan Hasan TOSUN
Blm 4:
ZEL GVENLK YNETM
zet:
Kii, kurum ve kurulular, can ve malnn daha iyi korunmasn, yrttkleri grev ve
hizmetlerin de belli bir dzen ve ahenk iinde gereklemesini istemektedir. zel gvenlik
hizmetleri, devletin salad genel gvenlie tamamlayc olan ve maliyeti tamamen bu
hizmeti talep edenler tarafndan karland bir sektr olarak domutur. Gvenlik ve
dzenin belirli seviyelerde standart olarak salanmas gnmzde endstriyel toplumun
hemen her alannda vazgeilmez bir ihtiya olarak grldnden bahsedilebilir. Suun
ilenmeden nlenmesine byk katks grlen modern anlamdaki zel gvenlik
hizmetlerinde, 5188 sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun yrrle girdii 2004
ylndan bugne kayda deer oranda kurumsallama gereklemitir. Bu almada; zel
Gvenliin tarihinden, yetkileri, eitimi, yetitirilmesi ve denetimi konularnda 2495 sayl
kanun ve ilgili ynetmelii ile 5188 sayl kanun ve ynetmeliine atfta bulunularak eletiri ve
karlatrma yaplacaktr. Sonu blmnde zel Gvenlik Grevlilerinin gze arpan
sorunlarna yer verilmitir.
GR
zel Gvenlik son yllarda gelien ve genel kolluk birimlerinin yapt iler dnda belli
bir mekanda ve belli yetkilerle alan ve devletle herhangi bir organik ba olmadan sunulan
hizmetleri ifade etmektedir. Birok kamu veya zel sektre ait yerlekelerin korunmas ve
gvenlik hizmetlerini daha nceleri genel kolluk birimleri olan polis ve jandarma gibi
kurulular sunmaktayken imdi bu hizmetler zel gvenlik kurulular tarafndan
sunulmaktadr. Gvenlik anlaynn deitii birok zel alann genel kolluk yerine zel
gvenlik birimlerinin koruduu, gnmzde zel gvenlik grevlilerinin says
azmsanamayacak derecede artmtr. zel Gvenlik Daire Bakanlnn 01.01.2014 tarihinde
yaymlad rapora gre 1.066.781 kiiye zel Gvenlik Eitim Sertifikas verilmi, 596.121
kii gerekli ilemleri tamamlayarak zel Gvenlik Kimlik Kart alm, 434.781 kiiye kadro
tahsis edilmi, aktif olarak 199.707 kii almaktadr. Yine zel Gvenlik Daire Bakanlnn
01.01.2014 tarihinde yaymlad rapora gre zel Gvenlik zni verilen yer says 61.045,
Aktif zel Gvenlik irketi says 1.299, kapanan zel Gvenlik irketi Says ise 293'tr. Ayn
rapora gre Aktif zel Gvenlik Eitim Kurumu says 557, kapanan zel Gvenlik Eitim
Kurumu says 195 olmutur. Her ne kadar zel gvenlik kurulular zel sektr iletmelerine
bal alsalar da sunduklar hizmet asndan dikkatli ynetilmesi ve denetlenmesi gereken
kurululardr. Bu adan polis ve jandarma tekilat iinde zel Gvenlik Daire/ube
Bakanl zel gvenlik kurulularnn kuruluunu, almalarn ve eitimlerini izleyen ve
denetleyen birim/birimler olarak oluturulmutur. Bu kadar byyen bir sektr olarak zel
gvenlik ynetimi nemli bir alan haline gelmitir. Bu almada, zel gvenliin Trkiye'de
ortaya k, grevleri, yetkileri, rgtlenmesi ve denetimi ele alnacaktr.
Kamu Ynetimi ve Gvenlik 31
ZEL GVENLN ORTAYA IKII, GELM VE NTEL
Trkiyede zel Gvenlik anlaynn ortaya k; yasal bir altyap olmakszn kii veya
kurulularn gvenlik nlemi amacyla bekilik yapan kiileri kulland dnemdir diyebiliriz. Bu
dnemin Osmanl zamannda da var olduu sylenebilir. Gemi dnemleri incelendiimizde,
Osmanl dneminde Gvenlik hizmetleri iin hep askeri kuvvetler kullanlm, geceleri
mahalleyi, ar ve pazar yerlerini bekleyen ve karlnda dkkan sahiplerinden belirli bir
cret alan gece bekileri (asesler), esnafn ald inzibati nlemler olmutur. Yol
gzergahlarnda nemli noktalarn ekya soygununa msait geitlerin korunmas grevini
stlenen derbentiler tccar ve kervanlarn emniyetini salamak amacyla grevlendirilen
kervansaraylar isyanlarda halkn kendisini savunmak iin kurduu bir rgt olan il erleri ve
Osmanl ehir hayatnda vazgeilmez bir unsur olan Muhtesiplik hep zel gvenlik hizmetleri
ierisinde dnlebilir. Osmanldan gnmze, bekilik dnemiyle birlikte zel gvenlik
grevlisi kadrosunun ve zel gvenlik rgtlerinin tohumlar atlmtr denilebilir. zel
gvenlik konusu ilk kez 31 Ocak 1966 tarihinde Milli Gvenlik Kurulunda grlm ve
barajlarn gvenlii balamnda Trkiye gndemine girmitir. Bu yllarda Trkiyenin
sanayileme ve kentleme yolunda kabuunu atlatan nemli gelimeler yaanmakta ve bunlar
zel gvenlik taleplerini beslemektedir. Sekiz yl sren hazrlk srecinin sonunda
parlamentoya bir yasa tasars sunulmu, ancak kolluk hizmetlerinin zelletirilmesi olarak
grlen tasar, Anayasaya aykr olduu dncesiyle yasalaamamtr. Uzun bir srenin
ardndan 12 Eyll dneminde Baz Kurum ve Kurulularn Korunmas ve Gvenliklerinin
Salanmas Hakknda Kanun 22.07.1981 tarihinde karlmtr. Ulusal savunma ve i gvenlik
olarak ikiye ayrlm olan lke gvenlii iinde, Trkiye'de zel gvenliin konumuna
baktmzda, genel kolluk dnda, tamamlayc/yardmc kolluk olarak dzenlenmi olduunu
grmekteyiz. Trkiyede bugnk anlamyla zel gvenlik olarak kabul edebileceimiz ilk
dzenleme Milli Gvenlik Konseyi tarafndan karlan 24.07.1981 tarih ve 2495 sayl Baz
Kurum ve Kurulularn Korunmas ve Gvenliklerinin Salanmas Hakknda Kanundur.
1970li yllarda lkede gelien olaylar, toplum dzeninin bozulmas, ekonomik deeri yksek
yerlerin korunamamas sonucunda oluan gvenlik problemi gibi hususlar bu kanuni
dzenlemenin gerekletirilmesinde etkili olmutur. Bu Kanun belli yerlerin korunmasnn
genel kolluk personelinin dier alanlarda younlamasn engelledii dncesi ile
karlmtr. zel Gvenliin tanm, 2495 sayl kanunun "zel Gvenlik Tekilatnn nitelii
balkl 8. maddesinde: zel Gvenlik Tekilat, bal olduu kuruluu bu kanun hkmleri
dairesinde korumak ve gvenliini salamakla grevli ve yetkileri bu kanunla snrl zel bir
kolluk kuvvetidir" eklinde bir dzenleme yaplmtr. 2495 sayl Kanunu yrrlkten kaldran
5188 sayl Kanunun amacn aklayan 1. maddesinde ise " Bu kanunun amac, kamu
gvenliini tamamlayc mahiyetteki zel gvenlik hizmetlerinin yerine getirilmesine ilikin
esas ve usulleri belirtmektedir" demekte ve zel gvenlii tamamlayc ierikte bir gvenlik
hizmeti olarak ele almaktadr.
2495 sayl kanundaki dzenlemede devletin genel gvenlik nlemlerine ek olarak

kamu ve zel kiilere ait her trl kurum ve kuruluun gvenliklerinin salanabilmesi iin
1981 ylnda 2495 sayl kanunla zel Gvenlik rgtleri kurulduu belirtilmiti. zel
Gvenlik kurulularnn genel kollua yardmc olmalar amalanm; grev ve yetkileri kendi
kurumlarnn i ve iyeri alanlar ile snrlandrlmtr. 1981 ylnda yaplan almalar

sonucunda devlete alnan gvenlik nlemlerine ek olarak kamu veya zel kiilere ait her
trl kurum ve kuruluun gnn koullarna uygun ekilde gvenliklerinin salanabilmesi iin
bankalar bata olmak zere kamu veya zel kurum ve kuruluunda grevlendirilen genel
kolluk gcnn yeterli olmamas ve o yllarda bu yerlerin youn bir terr tehdidi altnda
bulunmas nedeni ile zel gvenlik rgtlerinin kurulmasna olanak tanyan yine 2495 sayl
kanundur.
Bylece genel kolluk kuvvetlerine yardmc olabilecek ve eski bekilik dizgesini daha
ilevsel hale getirecek bir dzenleme yaplmaya allmtr. Bu kanun ile, ulusal ekonomiye ve
lke gvenliine veya toplum yaamna nemli lde katks bulunan kurum ve kurulularn
kendi corafi alanlar ile snrl kalmak zere kendi gvenliklerini salama olana tannmtr.
Bu kanunla genel kolluun, kamu veya zel kurum ve kurulular ile ilgili asayi grevini
azaltmak ve bu yerleri terrn hedefi olmaktan karmak amacyla dzenlenmi ve kanunun
ilerlik kazanmasyla da zel gvenlik rgtlerinin saylar geen zaman ierisinde artmtr.
zel Gvenliin, kolluk birimleri yeri asndan yaplan tartmalara bakldnda var
olan durumu itibariyle nitelik kazanmad grnmektedir. Ancak sonuta zel gvenliin,
kolluk grevi yapt herkes tarafndan kabul edilmektedir. zel Gvenlik; yaam hakk,
mlkiyet, zilyetlik ve iletme ynetimi haklarnn saldrya uramamas ile grevlidir. Bu
saylanlar kamu dzeni kapsamndadr. Baka bir deyile vatandalarn sahip olduu bu
haklarn inenmesi kamu dzenini bozar. Bu nedenle, zel Gvenliin amac kamu
dzeninin korunmasdr. Ama asndan bakldnda zel Gvenlik etkinlikleri kolluk
etkinlii olarak grlmektedir. Kaldrlan 2495 sayl Baz Kurum ve Kurulularn Korunmas
ve Gvenliklerinin Salanmas hakkndaki kanunun 8. maddesinde; zel Gvenlik rgt,
bir zel kolluk kuvveti olarak tanmlanmt. 5188 sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair
kanunda, zel Gvenliin kolluk olduuna ilikin ak bir hkm yer almamakla birlikte genel
kolluu tamamlayc grev ve yetkilerle donatmaktadr. 5188 sayl kanunun 7. maddesinde
zel gvenlik grevlilerine tand yetkiler hukuk dzeninin herkese tand haklarn
saylmasndan ibarettir denilmektedir. Ancak burada kanun zellikle bu yetkileri zel
Gvenlie grev olarak vermektedir.
zel Gvenlik bir kolluk hizmeti ise ve ne tr bir kolluk hizmeti olduu konusunda
bir tanm yapmak gerekirse, genel olarak zel gvenliin zel ynetsel kolluk ve
yardmc/tamamlayc olduu ynnde bir gr egemendir. Bir gre gre; zel Gvenlik
tanmlamasndaki zelin genelin(general) zdd deil, kamusaln(publical) zdd, zel(private)
anlamnda zel olduunu, bu nedenle zel gvenliin ynetsel bir kolluk tr olamayacan
ileri srlmektedir. Bu balamda bankalarn kendilerine zg bir gvenlik personeli
bulundurabilmesinden sz edebilmek iin zel gvenliin kamuya ait olmadn, ynetsel bir
nitelik tamadn ifade edebiliriz. Kolluk yetkisinin zel kiilere devri de bu gr
yanstmaktadr. Ancak bu yaklam ynetim hukukundaki kolluk yetkisinin devredilemezlii
ilkesine aykrlk ve ayrklk oluturmakta, byle bir devir iine ynetsel dzenlemelerin izin
vermesi koul halini almaktadr. Bu durum kta Avrupas sistemine aykr bir Anglo-Sakson
etkisi oluturmaktadr.
Bir baka tanmlamada ise zel kamusal olmayan anlamn almaktadr. Fakat kaldrlan
2495 sayl kanunun getirdii dzenlemeye gre zel gvenlik rgtleri ve grevli personeli
gerek anlamda zel deildir. zel gvenlik rgt personelinin creti ilgili kurum
tarafndan dense ve kadrolar memur, ii, geici ii ve geici grevli olsa da, bu konu
dnda geri kalan btn durumlarda grev ve yetkilerinde, ceza hukuku karsnda memur
saylmaktadrlar. Burada bir parantez amak gerekirse, zel Gvenlik Grevlisi zlk
bakmndan; zel sektrde, 4857 Sayl Kanununa, Kamu sektrnde ise 657 sayl Devlet
Memurlar Kanununa; Mevzuat bakmndan ise sektr ayrm yapmakszn 5188 Sayl zel
Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanuna bal olarak grev yapmaktadrlar(ekil1: zel Gvenlik
Grevlisinin bal alt kanunlar). Ayrca bu rgtler ile zel gvenlik irketleri ve
alanlar, kamunun denetim ve sorumluluunda hizmet vermektedir. Bu nedenle baz
kurulularn gvenliklerinin 2495 sayl kanun uyarnca zel gvenlik rgtlerince salanmas
kolluk yetkisinin devri niteliinde bir ey deildir. zel Gvenlik deki zel sadece
personelin cret ve sosyal haklarnn devlet tarafndan deil, gvenliklerini saladklar kurum
ve kurulularca karlanmasndan ibarettir. zel sadece finansman bakmndandr diyebiliriz.
ekil 1: zel Gvenlik Grevlisinin bal alt kanunlar
4857 Sayl Kanunu veya 5188 sayl

657 Sayl Devlet Memurlar Kanunu zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanun
zel Gvenlik Grevlisi
Kaldrlan 2495 sayl kanun yalnzca yer bakmndan (gvenlii salanan kuruluun
fiziki snr) snr getirmitir. Bu snr ierisinde zel gvenlik grevlilerinin yetkisi belirli bir
etkinlik konusunda deil, btn etkinlikler konusundadr. Yani zel gvenlik grevlilerinin
yetkileri konu ve etkinlik trleri bakmndan snrlamaya bal deildir. Yetkileri tamamyla
genel kolluun yetkileridir(kaldrlan 2495/m.11,9). Kaldrlan 2495 sayl kanuna gre, bu
durum zel gvenliin genel ynetsel kolluk olarak saylmasn ifade etmektedir. 2495 sayl
kanun 5188 sayl kanun ile yrrlkten kaldrld iin iki yasa arasndaki fark 5188 sayl yasa
ile var olan dizgeyi zel, hale getirme eiliminde olup artk dizgeye girmenin, kaldrlan 2495
sayl kanundakinde olduu gibi Bakanlar Kurulunun kararyla emredici ve zorunlu deil, ilgili
kuruluun istemi zerinedir. Gvenlik hizmeti almaktan vazgemek de yine ilgilinin istemi ile
olanakl olabilmektedir. Kiilerin gvenlik hizmeti almas, kaldrlan 2495 sayl kanunda
bulunmamasna karn 5188 sayl kanunda yasa kapsamna alnmtr. nceden uygulanan kat
disiplin hkmleri kapsam dnda braklmtr. Sivil rgtlenme zgrln kstlayan
kurallar kaldrlmtr. Disiplin ihlali saylabilecek baz davranlar su sayma ve ar ceza
yaptrmlarna balama yntemi terk edilmitir. Eitim zelletirilmitir. Ancak 2495 sayl
yasa koullarnda bile kaynak konular zel hukuk kiilerinde ise zel gvenliin genel
ynetsel kolluk saylmas olduka zordur. Kamunun zel gvenliin her aamasnda etkili
olmad ve ayrca zel gvenliin kamu hukukuna bal olmas onu genel ynetsel kolluk
haline getirmemektedir. rneklemek gerekirse, kamu ynetiminin youn denetiminde
bulunan zel dershaneleri kamusal eitim, zel hastaneleri kamusal salk, zel toplu tama
aralar kamusal tama hizmeti olarak saylmamaldr(ekil 2: Konum tibariyle zel
Gvenlik).
ekil 2: Konum tibariyle zel Gvenlik
Polis (Genel Kolluk) Jandarma (Genel Kolluk)
zel Gvenlik (Yardmc Kolluk)
ZEL GVENLK KURULULARININ GREV ALANLARI
Devlete alnan gvenlik nlemlerine ek olarak kamu veya zel kiilere ait her trl
kurum ve kuruluun gnn koullarna uygun ekilde gvenliklerinin salanabilmesi iin
bankalar bata olmak zere kamu veya zel kurum ve kuruluunda grevlendirilen genel
kolluk gcnn yeterli olmamas ve artan su oranlar karsnda, ilk kez zel gvenlik
rgtlerinin kurulmasna olanak tanyan 2495 sayl kanun 24.07.1981 tarihinde yrrle
girmiti. Bylece kanunun karl amac ile zel gvenliin genel olarak grev yerleri
belirtilmi ve genel bir alan olarak devletin korumakta yetersiz kald yerlerin gvenliinin
salanmas, zel gvenlie braklmas dorultusunda bir tanm snr izilmi grnmektedir.
kinci olarak yaplabilecek yorum, gvenlik hizmetlerinin ortaya kard ekonomik

pastadan zel irketlerin pay alma abasna girmeleridir, denebilir. Bu konuda yerli ve yabanc
sermaye, devletin yetiemedii alanlardaki gvenlik boluunu, hizmet kesiminde olumu bir
pazar frsat olarak deerlendirmek istemesi olarak dnlebilir. 5188 sayl kanunun
karlmasndan nce ortaya kan gvenlik hizmeti veren irketlerin varl bunun kant
olarak grlebilir.
Ancak her iki durumda da sonu deimemekte, hem devlet hem zel sektr gvenlik
hizmetlerinin ticari bir hizmet kapsamna alnmasn olumlu karlamakta ve kanun koyucu
tarafndan karlan 5188 sayl kanunda bu durumu teyit etmekte ve yasal zemini hazrlam
bulunmaktadr. 5188 sayl kanun kaldrlan 2495 sayl kanun gibi zel gvenliin grev
yapabilecei yerleri tek bir madde de saymak yerine kanunun deiik yerlerine serpitirmi
ve daha ok grev yerlerini ilgili komisyon kararna brakm grnmektedir. Kanunda
getirilen yeniliklerden birisi de kiilerin gvenlik hizmeti satn alabilmesini ve ak alanlarda
zel gvenliin grevlendirilebilmesini olanakl hale getirmesidir.
5188 sayl kanunun 3. maddesinde:
Kiilerin silahl personel tarafndan korunmas, kurum ve kurulular bnyesinde zel gvenlik birimi
kurulmas veya gvenlik hizmetinin irketlere grdrlmesi zel gvenlik komisyonunun karar
zerine valinin iznine baldr. Toplant, konser, sahne gsterileri ve benzeri etkinliklerde; para veya
deerli eya nakli gibi geici veya acil hallerde, komisyon karar aranmakszn, valilik tarafndan zel
gvenlik izni verilebilir. Kii ve kurulularn talebi zerine, koruma ve gvenlik ihtiyac dikkate
alnarak, gvenlik hizmetinin istihdam edilecek personel eliyle salanmasna, kurum ve kurulular
bnyesinde zel gvenlik birimi kurulmasna ya da bu hizmetin gvenlik irketlerine grdrlmesine
izin verilir. Bir kurulu bnyesinde zel gvenlik birimi kurulmu olmas, ihtiya duyulduunda ayrca
gvenlik irketlerine hizmet grdrlmesine mani deildir. denmektedir.
Kiilerin korunmas, kurum ve kurulularn korunmas, toplant, konser, sahne gsterileri ve

benzeri etkinlikler, para veya deerli eya nakli gibi geici veya acil haller, zel gvenliin
grevlendirilebilecei alanlar olarak 5188 sayl kanunun 3. maddesinde sralanmaktadr.
Ayrca 5188 sayl kanunun 6. maddesinde de ek nlemler olarak yaplan dzenlemeler
yledir:
Mlk idare amirleri havaliman, liman, gmrk, gar ve istasyon gibi yerler ile spor
msabakalarnn, sahne gsterilerinin ve benzeri etkinliklerin yapld yerlerdeki zel gvenlik
tedbirlerini denetlemeye ve kamu gvenliinin gerektirdii hallerde ek nlemler aldrmaya yetkilidir.
Kamu gvenliinin salanmas ynnden 5442 sayl l daresi Kanunu ile vali ve kaymakamlara
verilen yetkiler sakldr. Bu yetkilerin kullanlmas durumunda zel gvenlik birimi ve zel gvenlik
personeli mlk idare amirinin ve genel kolluk amirinin emirlerini yerine getirmek zorundadr.
denmekte ve zel gvenliin grev alabilecei alanlar bu madde de snrlanmaktadr. Bu 6.
madde de (5188 sayl kanun) havaliman, liman, gmrk, gar ve istasyon gibi yerler ile spor
msabakalarnn, sahne gsterilerinin ve benzeri etkinliklerin yapld yerler, zel gvenliin
grevlendirilebilecei yerler olarak gsterilmektedir. Bunlara ilave olarak 5188 sayl kanunun
7. maddesine zel gvenlik grevlilerinin yetkileri dzenlenirken grev yerleri saylmaya
devam edilmektedir:
a) Koruma ve gvenliini saladklar alanlara girmek isteyenleri duyarl kapdan geirme, bu

kiilerin stlerini dedektrle arama, eyalar X-ray cihazndan veya benzeri gvenlik sistemlerinden
geirme.
b) Toplant, konser, spor msabakas, sahne gsterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve
dn trenlerinde kimlik sorma, duyarl kapdan geirme, bu kiilerin stlerini dedektrle arama,
eyalar X-ray cihazndan veya benzeri gvenlik sistemlerinden geirme.
e) Yangn, deprem gibi tabi afet durumlarnda ve imdat istenmesi halinde grev alanndaki
iyeri ve konutlara girme.
f) Hava meydan, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulam tesislerinde kimlik sorma,
duyarl kapdan geirme, bu kiilerin stlerini dedektrle arama, eyalar X-ray cihazndan veya
benzeri gvenlik sistemlerinden geirme.
Burada yaplan dzenleme dier maddelerin tekrar yapmaktadr. Ancak ek olarak

cenaze ve dn trenleri ile tabi afet durumlarn eklemektedir. Bu madde de yaplan
dzenlemeye dayanlarak bu gibi durumlar da zel gvenlik grevlendirilebilecei
vurgulanmaktadr. 5188 sayl yasann 8. maddesinde silah bulundurma ve tama yetkisi

dzenlenirken: Ancak eitim ve retim kurumlarnda, salk tesislerinde, talih oyunlar
iletmelerinde, ikili yerlerde silahl zel gvenlik grevlisi altrlmasna izin verilmez. zel gvenlik
grevlileri, zel toplantlarda, spor msabakalarnda, sahne gsterileri ve benzeri etkinliklerde silahl
olarak grev yapamazlar. denmekte ve silahl zel gvenliin grevlendirilemeyecei yerleri
tek tek sralamaktadr. Bu yerlerde ancak silahsz gvenlik hizmeti verilebilecei hkm
getirilmitir. zel gvenliin grev yapabilecei yerlerin kaldrlan 2495 sayl kanunda 1 ve 2.
madde de dzenlenmesine karn 5188 sayl kanunda eitli maddeler de ele alndn
gryoruz. Bununla birlikte zel gvenliin grev ve yetki alanndaki snrlamalarna
baktmzda zel gvenlik rgtnn grev alan, 2495 sayl kanunda kurumun yerleim alan
ile snrlandrlmt. zel gvenlik rgtnn grev alan, ilgili kuruluun etkinlik alanyd.
Gerektiinde bu alan, grevin devamll ve amac dikkate alnarak, o kuruluun bulunduu
ilin zel gvenlik tekilat il koordinasyon kurulu tarafndan geniletilebiliyor veya
daraltlabiliyordu(2495/Madde 11-Deiik:2/7/1992-3832/6 md.).
Kuruluun etkinlik alan dnda grevlendirdii ve kaldrlan 2495 sayl kanunun 1

inci maddesinde belirtilen tehdit, tehlike ve tecavzlere kar hassasiyet arz eden unsurlar da
grev alan iinde mtalaa edilir ve bunlarn korunmas iin zel gvenlik rgt alan
grevlendirilebilir (kaldrlan 2495/Madde 11 Deiik: 2/7/1992 3832/6 md.). hkm vard.
Yeni 5188 sayl kanun da ayn kural devam ettirmektedir. 5188 sayl kanunun 9. maddesinde
yaplan grev alan ile ilgili dzenleme yledir:
Bu grevliler 7 nci maddede saylan yetkileri sadece grevli olduklar sre iinde ve grev
alanlarnda kullanabilirler.
zel gvenlik grevlileri silahlarn grev alan dna karamazlar. lenmi bir suun san
veya su ileyeceinden kuvvetle phe edilen kiinin takibi, dardan yaplan saldrlara kar tedbir
alnmas, para ve deerli eya nakli, kii koruma ve cenaze treni gibi gzergh ifade eden
durumlarda gzergh boyu grev alan saylr. Grev alan, zorunlu hallerde Komisyon kararyla
geniletilebilir.
Zor kullanma ve yakalama yetkilerinin kullanlmasn gerektiren olaylar en seri vastayla

yetkili genel kollua bildirilir; yakalanan kii ve zapt edilen eya genel kollua teslim edilir (5188
sayl kanun madde 9).
Bu dzenlemelerden anlald zere Trkiyedeki gvenlik yaplanmas iinde zel

gvenlik tamamlayc kolluk grevini yerine getirdii iin hem 2495 hem de 5188 sayl
kanunlardaki dzenleme ile grev ve yetkileri genel kolluk olay yerine gelinceye kadar ve
daha sonrasnda da genel kollua yardmc olarak snrl tutulmutur. 5188 sayl kanunun
uygulamasna ilikin ynetmelikte zel gvenlik komisyonunun grevleri saylrken,
ynetmeliin 6. madde, (e) fkrasnda Koruma ve gvenlik hizmetinin yerine getirilecei alan
belirlemek ve zorunlu hallerde grev alann geniletmek, (f) fkrasnda para ve deerli eya nakli
veya cenaze treni gibi kamuya ak ya da umumi mahallerde salanan zel gvenlik hizmetlerinde
kamu hrriyetlerinin korunmas amacyla gerektiinde snrlandrc kararlar almak, yetki ve
grevleri dzenlendi. Bu dzenleme ile daha esnek bir dizge kabul edilmi, gerektiinde hem
grev alan hem de grevleri ile ilgili belirleyici, geniletici ve snrlandrc karar alma yetkisi
zel gvenlik komisyonuna verilmitir. 5188 sayl kanun ve bu kanunun uygulamasna ilikin
ynetmelikle zel gvenliin grev yapabilecei yerler geniletilmi ve grevli yetkili olduu
grev alanlarnn geniletilip daraltlmas ilgilinin istemi ve komisyonun kararna braklmtr.
ZEL GVENLK KURULULARININ YETKLER VE SORUMLULUKLARI
5188 sayl kanun ve uygulamasna ilikin ynetmelikle daha nceki dnemde

karlalan uygulamadaki skntlara zm getirecek dzenlemelere gidildii grlmektedir.
5188 sayl kanunla getirilen 7. maddedeki dzenlemede, grevleri sralanmtr. zel
Gvenlik Grevlilerinin grevleri unlardr:
a) Koruma ve gvenliini saladklar alanlara girmek isteyenleri duyarl kapdan geirme, bu

kiilerin stlerini dedektrle arama, eyalar X-ray cihazndan veya benzeri gvenlik sistemlerinden
geirme.
b) Toplant, konser, spor msabakas, sahne gsterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve
dn trenlerinde kimlik sorma, duyarl kapdan geirme, bu kiilerin stlerini dedektrle arama,
eyalar X-ray cihazndan veya benzeri gvenlik sistemlerinden geirme.
c) 1412 sayl Ceza Muhakemesi Kanununun 127 inci maddesine gre yakalama ve
yakalama nedeniyle orantl arama.
d) Grev alannda, haklarnda yakalama emri veya mahkmiyet karar bulunan kiileri
yakalama ve arama.
e) Yangn, deprem gibi tabi afet durumlarnda ve imdat istenmesi halinde grev alanndaki
iyeri ve konutlara girme.
f) Hava meydan, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulam tesislerinde kimlik sorma,
duyarl kapdan geirme, bu kiilerin stlerini dedektrle arama, eyalar X-ray cihazndan veya
benzeri gvenlik sistemlerinden geirme.
g) Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek artyla, aramalar srasnda su tekil eden veya
delil olabilecek ya da su tekil etmemekle birlikte tehlike dourabilecek eyay emanete alma.
h) Terk edilmi ve bulunmu eyay emanete alma.
) Kiinin vcudu veya sal bakmndan mevcut bir tehlikeden korunmas amacyla
yakalama.
j) Olay yerini ve delilleri koruma, bu amala Ceza Muhakemesi Kanununun 157 inci
maddesine gre yakalama.
k) Trk Medeni Kanununun 981 inci maddesine, Borlar Kanununun 52 inci maddesine,
Trk Ceza Kanununun 49. maddesinin 1 ve 2 numaral bentlerine gre zor kullanma.
Bu madde de tek tek sralanan grev ve yetkiler zel gvenlik grevlilerinin

uygulamada karlatklar veya karlaacaklar durumlarda ne yapmalar gerektiini ve grev
yaptklar yerde herhangi bir sknt ile karlaldnda yaptklar iin dorudan yasal
dayanan ortaya koyarak zel gvenlik grevlilerinin iini kolaylatrmtr. Daha nceden
karlalan st aramas, kimlik sorulmas gibi durumlarda nc kiilerin direnleri ile
karlalmakta ve gvenlik grevlilerine dorudan yetki veren kanuni dayanan ak
olmamasndan dolay gereksiz tartmalara konu olan durumlara aklk getirilmesi ynnde
bir uygulamaya gidildii grlmektedir.
Mlki dare Amirlerinin Yetkisi
Mlki dare Amirlerinin yetkisi 5188 sayl kanunun 6. maddesinde: Mlk idare amirleri
havaliman, liman, gmrk, gar ve istasyon gibi yerler ile spor msabakalarnn, sahne gsterilerinin
ve benzeri etkinliklerin yapld yerlerdeki zel gvenlik tedbirlerini denetlemeye ve kamu
gvenliinin gerektirdii hallerde ek nlemler aldrmaya yetkilidir. Kamu gvenliinin salanmas
ynnden 5442 sayl l daresi Kanunu ile vali ve kaymakamlara verilen yetkiler sakldr. Bu
yetkilerin kullanlmas durumunda zel gvenlik birimi ve zel gvenlik personeli mlk idare amirinin
ve genel kolluk amirinin emirlerini yerine getirmek zorundadr. eklinde dzenlenmitir. Ayrca
ayn dorultuda zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasna likin Ynetmelik
(Resmi Gzt. 7 Ekim 2004) madde 13de: Mlki idare amirleri, zel gvenlik uygulamasn ve zel
gvenlik tedbirlerini halkn can ve mal gvenliinin ve kamu hrriyetlerinin korunmas amacyla
denetlemeye, zel gvenlik grevlilerinin yetkisini aan uygulamalar kaldrmaya ve alnan gvenlik
tedbirlerinin deitirilmesini veya ilave tedbirler alnmasn istemeye yetkilidir. Spor msabakalarnda
gvenliin salanmasyla ilgili olarak, 28/4/2004 tarihli ve 5149 sayl Spor Msabakalarnda iddet
ve Dzensizliin nlenmesine Dair Kanunun il ve ile spor gvenlik kurullarna tand yetkiler
sakldr denmektedir.
Bylece amacn aan uygulamalarn engellenmesi ve eksik ve yetersiz tedbirlerin

dzeltilmesi konusunda yerel mlki idare amirlerine yetki verilmektedir. Ayrca ynetmeliin
ayn maddesinde (Resmi Gzt. 7 Ekim 2004 tarih 5188 sayl kanunun uygulanmasna ilikin
ynetmelik, madde 13) aklanmtr. zel gvenlik grevlileri ve yneticileri grev alanlar
ierisinde genel gvenliin ve kamu dzeninin bozulduu hallerde durumu derhal genel kollua
bildirir. zel gvenlik kapsamnda korunan ve gvenlii salanan yerlerde can ve mal gvenliinin
ciddi ekilde tehlikeye dt veya decei anlaldnda, mlki idare amirleri genel kolluu
grevlendirir. Bu durumda zel gvenlik grevlileri mlki idare amiri ve genel kolluk amirinin
emrine girer, denmekte ve 2495 sayl kanun ve bu kanunun uygulamasna ilikin ynetmelie
benzer bir dzenleme getirmektedir. nceki dzenleme genel kolluun emrine girer iken
ancak buradaki yenilik mlki idare amiri ve genel kolluun emrine girer eklinde olmutur.
Burada mlki amirlere gerektiinde kullanabilmeleri amacyla yetki vermi, ayrca
gerektiinde zel gvenlik grevlilerini genel kolluk amirinin emrine vererek olaanst
durumlarda genel ynetimin stnln belirtmitir. Kamu gc olaya kartklarnda
yetkiler kamuya gemekte ve zel gvenlik grevlileri kamu gcnn emrinde grev
yapmaktadrlar.
nleyici Arama Yaplmas
Ama grev alannda meydana gelebilecek tehlikeleri nlemek iin yaplan aramadr. El
dedektr, kap dedektr, XRAY vb. aralar yardmyla yaplmaktadr:
El dedektr; Metal nesneleri tespit etmek amacyla kullanlmaktadr.

Metal dedektr; Manyetik etki ile almaktadr. Bomba, patlayc vb. tehlike
oluturabilecek nesnelerin bulunmasna yardmc olmaktadr.
X-RAY; anta ve bagajlar kontrol etmek amacyla genelde havalimanlarnda
kullanlan bir aratr.
nleyici st aramas, zellikle ak alanda st aramas yntemi daha nceki

dzenlemelerde aka dzenlenmi deildi. 5188 sayl kanunun 7. maddesinde saylan zel
gvenlik grevlilerinin arlkl grevi st aramas, kiilerin dedektr ve x-ray cihazlarndan
geirilmesi eklinde dzenlenmitir. zel gvenlik grevlisinin arlkl iini giri k denetimi
ve st aramas yapmak oluturmaktadr. Daha nceden eksiklii hissedilen st aramas ile ilgili
ak bir dzenleme getirilerek gvenlik grevlilerinin ok sk karlatklar st arama yetkisi
sorununa zm getirmeyi amalamtr. Ayn zamanda st aramasnda cinsiyet ayrmna
gidilmi, st aranan kiinin ayn cinsiyete sahip zel gvenlik grevlisi tarafndan aranmas
zorunluluunu getirmitir. Arama srasnda el konulan eyann da nasl ve kime teslim
edilecei aka belirlenerek, daha nceleri karlalan skntlara zm retilmitir.
Doal Afet Hallerinde Yardm Ykmll
2495 sayl kanunda (madde 30/e) yalnzca Sivil Savunma Tekilatna grevlerinin
yerine getirilmesinde yardmc olmak olarak verilen grev, 5188 sayl zel Gvenlik
Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasna likin Ynetmeliin (Resmi Gzt. 7 Ekim 2004)
15. maddesinde dzenlenen doal afet hallerinde yardm ykmll yle dzenlenmitir:
zel gvenlik grevlileri, grev alan ierisinde meydana gelebilecek yangn, deprem ve sel gibi tabii
afetlerde arama ve kurtarma grevlilerine yardmc olmakla ykmldr. Bylece zel gvenliin
bu konudaki grevi aka saylmtr. Ayrca ayn ynetmeliin 13. maddesinde mlki amir ve
genel kolluk amirine verilen yetki gz nnde tutulduunda, doal afet ve dier afet
hallerinde kamu gcnn zel gvenlii dorudan kullanabilmesi ynnde bir ykmllk
getirmektedir.
Sua El Koyma
5188 sayl kanunun 7. maddesinde zel gvenlik grevlilerinin grevleri arasnda c, d,

g, i ve j bentlerinde tek tek saylan grevler arasnda su, sulu ve su aletlerine el koyma
yetkisi ve grevi verilmektedir. Ayrca bu durum 5188 sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair
Kanunun Uygulanmasna likin Ynetmeliin (Resmi Gzt. 7 Ekim 2004) 16. Maddesinde:
zel gvenlik birimleri ve grevlileri, grev alannda bir sula karlatnda sua el koymak, suun
devamn nlemek, san tespit ve yakalama ile olay yerini ve su delillerini muhafaza ve yetkili
genel kollua teslim etmekle grevli ve yetkilidir. Bunlar genel kolluun olaya el koymasndan
itibaren aratrma ve delil toplama faaliyetine genel kolluun talebi halinde yardmc olur denilerek,
2495 sayl kanundaki dzenlemeye benzer bir dzenleme getirmitir. Sonu olarak 5188 sayl
zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve Kanunun Uygulanmasna likin Ynetmelik ile
2495 sayl kanun ve onun uygulanmasna ilikin ynetmelik benzerlikler tamaktadr. Ayrca
birtakm konular daha ak ve anlalr bir halde kaleme alnarak, zel gvenlik grevlilerinin
yetki ve sorumluluklarnda ekinceye yer brakmama abas iine girilmitir. Bu durum daha
nceden karlalan sorunlar ve grev yaplan yerlerde ortaya kan yetki karmaasn
nlemek amacyla getirilmi zmler olarak olduka yararl olaca dnlmektedir.
zel Gvenliin Zor Kullanma Yetkisi
zel gvenlik grevlilerine, 5188 sayl kanunun 7. maddesinin (k) bendinde, Trk
Medeni Kanununun 981 inci maddesine, Borlar Kanununun 52 inci maddesine, Trk Ceza
Kanununun 49 uncu maddesinin 1 ve 2 numaral bentlerine gre zor kullanma yetkisi
verilmitir. Bylece daha nceki dzenlemede PVSK (Polis Vazife Ve Salahiyet Kanunu) ve
2495 sayl kanunun uygulanmasna ilikin ynetmelie dayandrlan zor kullanma yetkisinin,
snrlar herkese tannan lde izilmi hem de dier konulara atfta bulunularak zor
kullanmann yasal dayanaklar 5188 sayl kanunun dndan kaynaklanmas istenmitir. Yasal
savunma durumu hukuka aykrlk unsurunun oluumunu engelleyen hukuka uygunluk
nedenlerini oluturmaktadr. 5188 sayl kanunun 7. maddesi (k) bendinde zor kullanma ile
ilgili eski Trk Ceza Kanunun 49. maddesine gnderme yaplmaktadr. Ancak eski Trk Ceza
Kanunu TBMM.(Trkiye Byk Millet Meclisi)ce 26.09.2004 tarihinde kaldrlarak 5237 sayl
yeni bir Trk Ceza Kanunu yrrle girmitir. Bu nedenle hem eski Trk Ceza Kanununun
49. maddesinde dzenleme hem de yeni 5237 sayl Trk Ceza Kanununda 25. maddesindeki
dzenlemeye bakmamz gerekmektedir.
Yeni 5237 sayl Trk Ceza Kanununun 25. maddesinde dzenlenmi bulunan
yasal(meru) savunma ve zorunluluk hali dzenlemesi yle alnmtr: (1) Gerek kendisine ve
gerek bakasna ait bir hakka ynelmi, gerekleen, gereklemesi veya tekrar muhakkak olan
haksz bir saldry o anda hal ve koullara gre saldr ile orantl biimde defetmek zorunluluu ile
ilenen fiillerden dolay faile ceza verilmez. (2) Gerek kendisine gerek bakasna ait bir hakka
ynelik olup, bilerek neden olmad ve baka suretle korunmak olana bulunmayan ar ve
muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya bakasn kurtarmak zorunluluu ile ve tehlikenin arl
ile konu ve kullanlan vasta arasnda orant bulunmak koulu ile ilenen fiillerden dolay faile ceza
verilmez.
zel gvenlik grevlilerinin herkes gibi yararlanabilecei ceza indirimi ve ceza

verilmeyebilecei 5237 sayl Trk Ceza Kanununun baz maddelerinde dzenlenmitir. 5237
sayl Trk Ceza Kanununun 27. maddesinde yaplan dzenlemede: (1) Ceza sorumluluunu
kaldran nedenlerde snrn kast olmakszn almas halinde, fiil taksirle ilendiinde de
cezalandrlyorsa, taksirli su iin kanunda yazl cezann altda birinden te birine kadar indirilerek
hkmolunur. (2) Meru savunmada snrn almas mazur grlebilecek bir heyecan, korku veya
telatan ileri gelmi ise faile ceza verilmez, denilmektedir. 5237 sayl Trk Ceza Kanununun
28. maddesinde yaplan dzenlemede: (1) Kar koyamayaca veya kurtulamayaca cebir ve
iddet veya muhakkak ve ar bir korkutma veya tehdit sonucu su ileyen kimseye ceza verilmez.
Bu gibi hallerde cebir ve iddet, korkutma ve tehdidi kullanan kii suun faili saylr, denilmektedir.
5237 sayl Trk Ceza Kanununun 30. maddesinde yaplan dzenlemede: (1) Fiilin icras
srasnda suun kanuni tanmndaki maddi unsurlar bilmeyen bir kimse, kasten hareket etmi olmaz.
Bu hata dolaysyla taksirli sorumluluk hali sakldr. (2) Bir suun daha ar veya daha az cezay
gerektiren nitelikli hallerinin gerekletii hususunda hataya den kii, bu hatasndan yararlanr. (3)
Ceza sorumluluunu kaldran veya azaltan nedenlere ait koullarn gerekletii hususunda
kanlmaz bir hataya den kii, bu hatasndan yararlanr, denilmektedir.
Bu maddelerden herkes gibi zel gvenlik grevlileri de yararlanabileceklerdir.

Ksacas zel gvenlik grevlileri herkes kadar zor kullanma hak yetkisine sahiptirler. Ancak
bu maddelere yaplan gndermeler, grev olarak gsterildii iin bu koullar ortaya
ktnda bu yasalarda gsterilen yetkilerin kullanlmamas durumunda zel gvenlik
grevlileri normal insanlardan farkl olarak grevi ihmal suu ilemi saylacaklardr. Gvenlik
meslei ve grevi genelde zor kullanmay gerektirmektedir. Yani kuvvete dayanan bir i veya
meslektir. Bu nedenle zel gvenlik grevlisine zor kullanma yetkisi nin verilmesi
normaldir. Aslnda bu, baz temel haklarn gvence altna alnmas bakmndan da nemlidir.
Dier yetkiler kullanld halde gereken grev yerine getirilemedii ortaya ktnda,
grevden vazgeilemeyeceine gre, gvenlik kuvvetleri zor kullanma yoluna gidecektir.
Fakat yine de zor kullanma yetkisinin snrlar belirtilmitir.
zel Gvenlik Grevlisinin zor kullanmaya bavurmak durumunda kald veya zor
kullanabilecei haller drt balk altnda toplanabilir:
Verdii yasal emir ve ynlendirmelere uyulmamas,

Belirlenen yasal kural ve nlemlere uyulmamas,
Grev yapmasnn engellenmesi ve
Kar koyulmas durumlarnda.
Ancak zor kullanmaya bavurduu zaman baz kurallara uyulmas veya baz koullarn
aranmas gerekir. Bunlar yle saylabilir:
ncelikle hi kimse istedii zaman ve ekilde zor kullanamaz. Dier bir deyi ile
kuralsz olarak zor kullanma yoluna gidilemez, gerekli koullarn olumas gerekir.
Zor kullanmaya karar vermesi ve bunun iin gereken koullarn varl halinde ayrca
kiilerin rzasnn sorulmasna gerek yoktur.
Zor kullanmay gerektiren hallerin ortaya kmasnda grevlinin kendisi bir neden
konumunda olmamaldr.
Zor kullanma, kanunlara uygun olarak bir grevin yerine getirilmesi amacyla olmaldr.
Grev d, kiisel bir ama iin ve kanunsuz olmamaldr.
Zor kullanmak iin zorunlu kalnm olmaldr. Zorunluluk, olaya karmak, olaya
karanlarn kamasn nlemek ve yakalamak, su kantlarn korumak vs. iin, dier
btn yetkilerin kullanldn, btn yollarn denendiini ve zor kullanmaktan baka
bir zmn olmadn anlatr.
Zor kullanmann nitelii ve derecesi durumun iddeti ile orantl olmal ve karlalan
kar koyma yada saldrya gre deimelidir. Burada anlatlmak istenilen ey, ortaya
gelen olayn ve olay karanlarn bavurduu iddetin boyutlar dikkate alnarak bir zor
kullanma yolunun seilmesidir.
Son olarak kullanlacak kuvvetin tr kademeli olarak arttrlmaldr. Kuvvet sra ile
bedeni g, maddi g, ara, gere ve silah kullanma eklinde olabilir. Dolaysyla
duruma gre uygun iddette bir kuvvet tr saptanmaldr.
zel gvenlik grevlisi kendi yetkilerini ve bunlarn yasal snrlarn bilmesi

gerekmekte, halkn onaylamayaca uygulamalarda bulunmaktan uzak durmasnn
salanaca nlemler nem tamaktadr. Btn gvenlik kurulular, halkn emniyet ve
gven iinde yaamas iin altna gre, hizmetten yararlanan herkesin zel gvenlik
grevlileri, kendi karar ve uygulamalarna katlmas ve taraftar olmasn salayacak biimde
hareket etmesi gerekir.
zel Gvenliin Silah Tama Ve Kullanma Yetkisi
Silah tama ve kullanma yetkisi kaldrlan 2495 sayl kanunun 10. maddesinde zel
gvenlik tekilat personel, grev alanlar iinde bu Kanunla verilmi grevlerini yaparken silah
tama ve 2559 sayl Polis Vazife ve Salahiyet Kanununa(PVSK) gre silah kullanma yetkisine
sahiptir biiminde ifade edilmiti ve bu madde ile zel gvenlik grevlileri, grev alan iinde
2559 sayl PVSKya gre silah kullanma yetkisine sahiptirler. 5188 sayl zel Gvenlik
Hizmetlerine Dair Kanun ve uygulamasna ilikin ynetmelikte silah kullanma ile ilgili ak bir
dzenleme bulunmamakta ve eskiden gndermede bulunulan PVSKya da hi deinmeyerek,
5188 sayl kanunun 7. maddesi (k) bendinde; Trk Medeni Kanununun 981 inci maddesine,
Borlar Kanununun 52 inci maddesine, Trk Ceza Kanununun 49 uncu maddesinin 1 ve 2
numaral bentlerine gre zor kullanma eklinde zel gvenlik grevlilerinin grevleri
srasnda ad geen kanunlara gndermede bulunulmaktadr. Zor kullanmaya dayanak olarak
seilen kanunlarn Medeni Kanun, Borlar Kanunu ve Trk Ceza Kanunu olmas yeni bir
gelime olarak karmza kmaktadr.
5188 sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 8. maddesinde silah

bulundurma ve tama yetkisi dzenlenmi ve bu kanunun uygulamasna ilikin ynetmelikte
ateli silahlar madde 24, 25, 26, 27, 28, 29 ve 30 da dzenlenmi olmasna karn zel gvenlik
grevlilerinin hangi koullarda silah kullanabilecekleri ak bir dzenleme bulunmamaktadr.
Silah bulundurma ve tama izni verilmesi konusundaki dzenleme 5188 sayl zel Gvenlik
Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulamasna likin Ynetmelikte 24. madde de:
Koruma ve gvenliin salanabilmesi iin fiziki nlemlere ve gvenlik cihazlarna ncelik

verilir. Komisyon, orantllk ilkesine uygun olarak canllar zerinde kalc etkisi olmayan kimyasallarn
kullanlmasna izin verebilir. Grevin nitelii gerei bu tedbirlerin yeterli olmayacann anlalmas
halinde, 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayl Ateli Silahlar ve Baklar ile Dier Aletler Hakknda
Kanuna gre ruhsatlandrlmas mmkn olan yar otomatik tabancalarn ve 11/9/1981 tarihli ve
2521 sayl Kanun kapsamna giren av silahlarnn bulundurulmasna ve tanmasna Komisyonca
karar verilir. Bu silahlarn says ve nitelii Komisyon kararnda belirtilir. Grev alannda ateli silah
tayacak zel gvenlik grevlilerinde, 6136 sayl Kanun ve bu Kanunun uygulanmasna ilikin
ynetmelikte belirtilen artlar aranr. eklindedir.
Burada kaldrlan 2495 sayl kanun ve bu kanunun uygulamasna ilikin ynetmelikten

farkl olarak ilk gze arpan dzenleme fiziki nlemlere ve gvenlik cihazlarna ncelik
verilir. Komisyon, orantllk ilkesine uygun olarak canllar zerinde kalc etkisi olmayan
kimyasallarn kullanlmasna izin verebilir, eklinde yenilik getirilmesidir. Silahl gvenlik
hizmeti yerine fiziki ve elektronik gvenlie ncelik verilmesi ve ayrca kimyasal kimyasal
kullanlmasna izin verilebilmesi, zel gvenlik grevlilerinin yeni teknoloji kullanmna ak
hale getirilmi olmas ilgin bir gelimedir.
Silahlarn temini konusunda getirilen yeni dzenleme ile ilgili ynetmeliin 25.
maddesinde yer alm ve madde yledir: Komisyonun karar zerine, zel gvenlik izni verilen
kii veya tesise valilike ateli silah alma yetkisi verilir. Ateli silahlar, zel gvenlik birimlerinin fazla
silahlarndan, kamu kurum ve kurulularnn ihtiya fazlas, standart d, zor alm yoluyla ele geen
silahlarndan, Makine Kimya Endstrisi Kurumundan veya genel hkmlere gre temin edilir. Ateli
silahlarn, bunlarn fiek ve tesisatlarnn zel oda, kasa veya demir kuakl ve takviye kilitli
dolaplarda muhafaza edilmesi zorunludur. Bunlarn muhafazasndan zel gvenlik izni verilen kii
veya kurulu yetkilileri sorumludur.
Tabanca dndaki uzun namlulu yada dier silahlar konusu, ilgili ynetmelikte 26.
madde de dzenlenmitir. Buna gre: grevin nitelii uzun namlulu silah bulundurmay ve
tamay gerektiriyorsa, valiliklerce Genel Kurmay Bakanlnn bu konudaki gr alnarak, uzun
namlulu silahn nitelii ve says Komisyon tarafndan tayin edilir eklindedir. Yeni dzenleme ile
ileri Bakanl onay gerektirmeksizin komisyon ve Genel Kurmay Bakanlnn bu
konudaki gr alnarak tabanca dnda kalan silahlarn temin edilmesi olana elde
edilmitir. Silahlarn kayd iin ilgili ynetmeliin 27. maddesinde yaplan dzenleme ile
bulundurulmasna ve tanmasna izin verilen her trl ateli silah, komisyonca Silah
Bulundurma Kayt Defterine ilenir. Ayrca ateli silahlar, zel gvenlik izni verilen kii veya
kurulu tarafndan, Silah Demirba Defterine de kaydedilmesi zorunludur. Grev alannda
muhafaza edilen ateli silahlar, zel gvenlik grevlilerine her sayfas yneticiler tarafndan
onayl Devir Teslim ve Rapor Defterine imza karl devir teslim edilmesi istenmektedir.
zel gvenlik grevlilerinin, ateli silahlar Kanunda belirtilen istisnalar dnda grev alan
dna karamayacaklar kural getirilmitir. Tama ve bulundurma belgesi ile ilgili dzenleme
5188 sayl sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulamasna likin
Ynetmelikte 28. madde de: Her ateli silah iin zel Gvenlik Silah Tama/Bulundurma
Belgesi dzenlenir. Bu silahla grev yapacak zel gvenlik grevlisi, kimlik kart ve grev
belgesi ile beraber bu belgeyi de tamak zorundadr eklinde yaplmtr.
Fiek temini ve nakli konusunda ilgili ynetmeliin madde 29daki dzenleme

bulundurulmasna ve tanmasna izin verilen her silah iin yirmi be adet fiek alnmasna izin
verilir. Fiek miktar Komisyonun karar ve valinin onay ile grev yeri ve niteliine gre
arttrlabilir. Grev nedeniyle sarf edilen ve miktar bir tutanakla tespit edilen eksik fieklerin
tamamlanmasna izin verilir eklindedir. Ayn madde de Ateli silah eitiminde kullanlacak
fiekler iin snrlama getirilmemitir. Programl eitimleri dnda personeline at eitimi
yaptracak kii ve kurululara talepte bulunmalar halinde fiek almalarna genel kolluka izin
verebilmektedir. zel gvenlik hizmetlerinde kullanlan silah ve fieklerin tanmas 14/8/1987
sayl Tekel D Braklan Patlayc Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali,
Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve
Esaslarna likin Tze gre yaplmas istenmitir.
zel gvenlik izni veya silah bulundurma ve tama izni iptal edilen veya gereksinim
fazlas bildiriminde bulunan kii ve kurululara ait silah ve fiekler alt ay iinde genel
hkmlere gre devredilmelidir. Alt ay iinde devir gerekletirilmez ise, takip eden iki ay
ierisinde silahn ait olduu kii veya kurum 6136 sayl kanuna gre ruhsat bavurusunda
bulunmak zorunda kalacaktr. Sresi ierisinde ruhsatlandrlmayan silahlar el konulmak zere
adli makamlara iletilmesi gerekmektedir. Bylece silah alm kadar, silahn zerinden dm
de ayrntl dzenlenmi olmaktadr(5188 sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun
Uygulamasna likin Ynetmelik madde 30). Zor kullanma durumu ile ilgili olarak eski Trk
Ceza Kanununun 49.(Yeni TCK madde 25.) maddesine gndermede bulunulduundan dolay
burada ayrca yasal savunmann koullarn belirtmekte yarar vardr. Yasal savunma durumu
olduu gerekesiyle zel gvenlik grevlisinin silah kullanlabilmesi iin eski Trk Ceza Kanun
madde 49a gre u artlarn varl gerekmekteydi:
zel gvenlik grevlisinin kendisine(canna) veya bakasnn canna bir saldr veya
tecavz olmal,
Saldr haksz olmal,
Savunma zorunluluu olmal,
Saldr ile savunma ayn anda olmal,
Saldr ile savunma eit iddette ve ayn koullarda olmal, ve
Nihayet tecavz kesintisiz sreklilik gstermelidir.
Ancak yeni 5237 sayl Trk Ceza Kanunu madde 25de yaplan dzenleme ile yasal
savunmann snrlarn daraltan rz ve nefis kavramlar yerine hak kavram kullanlarak her
trl kar ieren bir durum ifade edilmektedir. Bylece yeni dzenleme ile yasal savunmann
kapsam, mala kar yasal savunmann ierecek biimde geniletilmi olmaktadr. Bununla
birlikte yasal savunma kavramnn genel olarak uygulamada aranlan dier koullar ayn
kalmaktadr. Ancak bu koullar eksiksiz ortaya ktnda kullanlan silah yasal savunma
saylmaktadr. Genel olarak silah kullanmada aranacak artlar ve uyulacak kurallar yle
sralanmtr:
ncelikle silah kullanma son are olmaldr. Yani baka her trl yetki kullanlp, her
yol yntem denenerek, kademeli g kullanlp yetersiz kalnm ise silah kullanmak
zorunda olunmaldr.
Ate etme ldrmek amacyla deil, yakalama ve kamay nlemeye yetecek derecede
olmaldr. rnein eer yetiyorsa havaya ate ederek korkutmak gibi. Ayrca, ate
etmeden nce mutlaka dur! uyars yaplmaldr.
Namlu ile ate edilen kii arasnda nc bir kii bulunmamaldr. Bu amala nc
kiilere zarar vermemek iin, rnein kalabalk yerlerde silah kullanmaktan
kanlmaldr.
Kullanlan silah ve aletler zel gvenlik grevlisine kullanmak zere verilen trden
olmaldr. Baka trl ara kullananlar sorumluluktan kurtulamazlar.
Toplu olarak yaplan mdahalelerde toplu kuvvetin bandaki amirin emri olmadan
kendiliinden ate edilmemelidir. Burada yasal savunma gibi haller hari tutulmaldr.
Son olarak elde olmayan baz olaylara neden vermemek asndan silah ile belirli
yerlere girmemek gerekir. Gsteri yapan kalabaln arasna silahla girmek olduka
tehlikelidir.
Bununla birlikte silah kullanan zel gvenlik grevlisi yarg nne kmak zorundadr.
Yetki ve Sorumluluk likisi konusu ile esas ilgili olan sorumluluk, yaplan iin sonucu ile
ilgili hesap verme anlamnda olandr. Sorumluluk veya hesap verme, hem ceza alma hem de
maddi tazminat deme eklinde olabilmektedir. Bu sorumluluk, sadece kusur saylan (kast,
ihmal vs.) durumlarda doal bir zarardan dolay deil, ayn zamanda kusur saylmayan (riskli
ve tehlikeli ilerin sonucu gibi) durumlarda doan bir zarardan dolay da olabilir. nk
gvenlik grevlisi genellikle riskli ilerle urar, kii veya kurululara maddi veya manevi zarar
verebilir. rnein grevin yaplabilmesi amacyla gvenlik grevlisi birisinin yaralanmasna
veya maddi zarara uramasna neden olabilir. Bu durumda 5188 sayl kanunun madde 21de
zel gvenlik mali sorumluluk sigortas getirilmitir. zel gvenlik grevlisi altran zel
hukuk tzel kiileri ve zel gvenlik irketleri, istihdam ettikleri zel gvenlik grevlilerinin
nc kiilere verecekleri zararlarn tazmini amacyla zel gvenlik mal sorumluluk sigortas
yaptrmak zorundadr. Bir iyeri zel gvenlik hizmeti alma istei ile komisyona bavurduu
zaman komisyonun zel gvenlik izni verilmesi yada verilmemesi ynndeki kararlar Valinin
onayna sunulur. zel gvenlik izni verilen kii ve kurulular iin zel Gvenlik zin Belgesi
dzenlenir. zel gvenlik birimlerinde altrlan zel gvenlik personelinin listesi ve zel
gvenlik mali sorumluluk sigortas polielerinin birer rnei, personelin greve balad
tarihten itibaren on be gn iinde valilie verilir. zel gvenlik mali sorumluluk sigortas
yaptrmayanlar hakknda yaptrm uygulanmaktadr.
Silah kullanma yetkisi polislerde bile en snrl yetkidir. Snrl olmasnn en nemli nedeni,
uygulamada ktye kullanmaya ak bir yetki olmasndan kaynaklanmaktadr. Daha dorusu
bunu nlemek iin erevesi kesin olarak belirlenmeye allmtr. Zor kullanma yetkisi gibi,
zor kullanmann son ve belki de en sert derecesi saylan silah kullanma yetkisinin de btn
snrllklara ve kstlamalara ramen zaman zaman zel gvenlik grevlileri tarafndan yanl ve
yersiz kullanld gnmzn bir gereidir. Fakat her eye ramen silah, grev gerei
kullanlmas gerekebilir diye verilmi olduundan dolay, ister istemez zaman zaman
kullanlabilir. O nedenle, yukarda da belirtildii gibi, bu yetkinin dikkatli bir ekilde
kullanlmas gerekir ve bunu salamak iin ynetsel dzenlemeler baz snrlamalar getirmi ve
ktye kullanlmas halinde de nemli yaptrmlar ngrlmtr. Bu dzenlemelerden de
anlalabilecei gibi, grevi gerei silah kullanma durumunda kalp da kar taraf yada yarg
nnde baz glklerle karlaabilen zel gvenlik grevlileri ilgili davada durumaya
gelmesi, tutaca avukatn cretini kendisi karlamas ve bu durumda kendi gvenliinin
salanmas sorununun ortaya kmas gibi zor durumlarla kar karya kalabilmektedirler.
ZEL GVENLK YAPILANMASI
5188 sayl kanunun uygulamasnda yaplanma ile ilgili bir genelge ile dzenlenmitir.
19/04/2005 tarih ve 2005/42 sayl Emniyet Genel Mdrlnn 5188 sayl Kanun ve
Uygulama Ynetmeliinde Gzetilecek Esaslar Hakknda Genelgesindeki 6. madde de zel
gvenliin ynetsel yetki ve snrlama yaps ile ilgili dzenlemede: 5188 sayl Kanun
kapsamndaki kurum ve kurulularda, zel gvenlik hizmetinin ynetimi ve zel gvenlik
grevlilerinin denetimi amacyla, zel gvenlik birimlerinin i hacmine ve personel saysna gre yeteri
kadar Koruma ve Gvenlik efi, Koruma ve Gvenlik Amiri ve Koruma ve Gvenlik Mdr
kadrolar oluturulabilecektir. Bu yneticiler koruma ve gvenlik hizmetlerinin aksatlmadan
yrtlmesi iin gerekli tedbirleri alacak ve tespit ettikleri eksiklikleri kurum yetkilisine bildirecektir.
Koruma ve gvenlik mdr, koruma gvenlik Amiri ile koruma ve gvenlik efi kurum yetkilisinin
belirleyecei departmana balanr denilmitir.
Bylece 2495 sayl kanundaki uygulamaya paralel bir uygulama getirilmi ve ayrca
koruma ve gvenlik mdr, koruma gvenlik Amiri ile koruma ve gvenlik efi kurum
yetkilisinin belirleyecei departmana balanr denilerek nceden ortaya kan tartmalarn
n kesilmek istenmitir. Sonu olarak, zel gvenlik rgt duruma gre, Koruma ve
Gvenlik Grevlisi, Koruma ve Gvenlik efi, Koruma ve Gvenlik Amiri ve Koruma
ve Gvenlik Mdr kadrolarndan olumakta ve ynetsel yetki sralama yaps ortaya
karmaktadr.
zel Gvenlik Eitimi ve Personelinin Yetitirilmesi
Burada 2495 sayl Baz Kurum ve Kurulularn Korunmas ve Gvenliklerinin

Salanmas Hakknda Kanun dnemindeki zel gvenlik personelinin yetitirilmesi ve eitimi
ile 5188 sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ile gelen dzenlemeler ele alnmtr.
20. Yzyln ikinci yarsndan itibaren, dnyada bilim ve teknoloji hzl gelimi ve eitim
politikalarnn belirlenmesini, eitimin toplumsal, ekonomik ve siyasal ilevlerinin
gerekletirilmesini lkelerin eitim dizgeleri stlenmitir. Bu nedenle zel gvenlik
personelini yetitirme dizgesi, zel gvenlik dizgesinin yapsn belirlemektedir, denilebilir.
5188 sayl kanunla getirilen zel gvenlik grevlisinin eitimi ile ilgili koullar arasnda en
belirgin koul greve balama ncesinden zel gvenlik eitimi alm bulunmasdr, denilebilir.
5188 sayl kanunun 14. maddesi:
zel gvenlik temel eitimi teorik ve pratik eitim ile silah eitiminden olumak zere yz
yirmi ders saatinden; yenileme eitimi altm ders saatinden az olmamak zere dzenlenir.
Halen bnyesinde gvenlik fakltesi veya meslek yksek okulu bulunan ve bnyesinde
gvenlik blmleri (faklte veya meslek yksek okulu) aabilecek olan niversitelerin bu
blmlerinden mezun olanlarda be yl sreyle silah eitimi hari zel gvenlik temel eitimi
art aranmaz.
zel gvenlik eitimi, creti karlnda ileri Bakanlnca verilebilecei gibi, Bakanlktan
faaliyet izni alan zel eitim kurumlarnca da verilebilir. Yeterli bina, ara, gere ve personel
bulunmas artyla zel gvenlik yenileme eitimi, valiliin izniyle gvenlik hizmetinin
saland yerde verilebilir. zel gvenlik eitimi verecek kurumlarn kurucu ve

yneticilerinde 5 inci maddenin nc fkrasnda belirtilen artlar aranr.
zel gvenlik eitiminin nitelii, mfredat, eiticilerde ve eitim merkezlerinde aranacak

artlar ile eitim sonucu yeterliliin belirlenmesine ve snavlarda grevlendirileceklere
yaplacak demelere ilikin esas ve usuller ynetmelikle dzenlenir eklinde
dzenlenmitir.
ada rgtlerin gereksinim duyduu bilgi miktar gn getike hacimsel olarak

artmakta olduu grlmektedir. Teknolojik gelimeler beraberinde rgtlerde yeni
dzenlemeleri ve kktenci deiimleri gndeme getirmitir. Bu yzylda hem kresel hem
yerel anlamda ekonomik ve gvenlik gerekelerinden kaynaklanan bir yeniden yaplanma
gereksinimi duyulmaktadr. zel gvenlik eitim programnda on iki ders bal bulunmakta
ve gerektiinde grev yaplacak alan gre ek eitim programlarnn verilebilmesine olanak
tannmtr. Bu kanunla getirilen yenilikler arasnda, zel gvenlik grevlileri ve yneticiler iin
yz yirmi saatlik zel gvenlik temel eitimi, altm saatlik yenileme eitimi alma zorunluluu
olarak karmza kmakta ve niversitelerin gvenlikle ilgili blmlerinden mezun olan
kiilerden be yl sreyle silah eitimi hari temel eitim koulu aranmayaca belirtilerek,
ileri Bakanlnn izni ile alan zel gvenlik eitim kurumlarnda da zel gvenlik temel
eitimi ve yenileme eitimi verilebilecei eklindeki dzenlemeler olarak karmza
kmaktadr.
Tablo 1: zel Gvenlik Eitim Dersleri, Saati ve Uygulama Yntemi
Dersler Saati Dersin lenii

zel Gvenlik Hukuku ve Kii Haklar 15 nteraktif
Gvenlik Tedbirleri 14 9 saat teorik, 5 saat uygulama
Gvenlik Sistem ve Cihazlar 3 Tm Uygulama
Temel lk Yardm 12 6 saat teorik, 6 saat uygulama
Olay yeri koruma 9 nteraktif
Yangn Gvenlii ve Tabii Felaketlerde
Mdahale Tarz 9 nteraktif
Patlayc Maddeler 4 nteraktif
Etkili letiim 3 nteraktif
Kalabalk Ynetimi 9 3 saat teorik, 6 saat uygulama
Kii Koruma 9 Tm Uygulama
Uyuturucu Madde Bilgileri 3 nteraktif
Silah Bilgisi ve At 30 15 saat teorik, 15 saat uygulama
Toplam 120
Yine 2495 sayl kanunda olduu gibi zel gvenlik eitiminin nitelii, izlencesi,
eiticilerde ve eitim merkezlerinde aranacak koullar ile eitim sonucu yeterliliin
belirlenmesine ilikin esas ve yntemler 5188 sayl kanunun uygulanmasna ilikin
ynetmelikle dzenlenmektedir. Bu ynetmeliin 31. maddesi: zel gvenlik temel eitimi ve
yenileme eitimi Bakanlktan faaliyet izni alan zel eitim kurumlarnda yaplr. denilmektedir.
Eitim program ayn ynetmeliin 33. maddesinde: zel gvenlik eitimine alnan adaylar
asgari yz yirmi saatlik eitime tabi tutulur. Programn yirmi saati silah ve at eitimine ayrlr. Ateli
silah tamayacak zel gvenlik grevlilerinin silah ve at eitimini almas zorunlu deildir. Bu
grevlilerin temel eitimi yz saatten aa olmayacak ekilde dzenlenir denilmektedir.
5188 Sayl Kanunun Belirledii zel Gvenlik Ders Balklar ve 5188

Sayl Kanunun Uygulamasna likin Ynetmelikteki Temel Eitim Dersleri
zel Gvenlik Hukuku ve Kii Haklar,

Gvenlik Tedbirleri,
Gvenlik Sistem ve Cihazlar,
Temel lk Yardm,
Olay yeri koruma,
Yangn Gvenlii ve Tabii Felaketlerde Mdahale Tarz,
Patlayc Maddeler,
Etkili letiim,
Kalabalk Ynetimi,
Kii Koruma,
Uyuturucu Madde Bilgileri,
Silah Bilgisi ve At.
5188 sayl kanun uygulamasna ilikin ynetmelikte derslerin reticilerinin niteliini

belirtmek istemi, zel Gvenlik Hukuku ve Kii Haklar dersini zel gvenlik eitim
programlarnda verebilmek iin asgari 5 yl meslek tecrbesine sahip mlki idare amiri,
hkim, savc, avukat ve drt yllk yksek okul mezunu olan genel kolluk alanlar ve bunlarn
emeklileri; Gvenlik Tedbirleri dersini zel gvenlik eitim programlarnda verebilmek iin
yksek okul mezunu ve genel kollukta asgari be yl hizmet deneyimi sahibi olanlar; Gvenlik
Sistem ve Cihazlar dersi iin elektrik veya elektronik mhendisi veya gvenlik dizgeleri
sertifikas sahibi olanlar; Temel lk Yardm dersi iin doktor veya ilkyardm eitici
sertifikasna sahip drt yllk yksek okul mezunu salk personeli; Olay yeri koruma dersi
iin drt yllk yksek okul mezunu ve genel kollukta asgari be yl hizmet deneyimine sahip
olmak; Yangn Gvenlii ve Tabii Felaketlerde Mdahale Tarz dersi iin asgari be yllk
itfaiyeci; Patlayc Maddeler dersi iin konuyla ilgili hizmet ii eitim sertifikas sahibi olanlar;
Etkili letiim dersi iin rehberlik ve psikolojik danmanlk, halkla ilikiler veya iletiim
alannda yksek okul mezunu olmak; Kalabalk Ynetimi dersi iin drt yllk yksek okul
mezunu ve genel kollukta asgari be yl hizmet deneyimi veya konuyla ilgili hizmet ii eitim
sertifikas sahibi olmak; Kii Koruma dersi iin drt yllk yksek okul mezunu ve genel
kollukta asgari be yl hizmet deneyimi veya konuyla ilgili hizmet ii eitim sertifikas sahibi
olmak; Uyuturucu Madde Bilgileri dersi iin drt yllk yksek okul mezunu ve genel
kollukta asgari be yl hizmet deneyimi veya konuyla ilgili hizmet ii eitim sertifikas sahibi
olmak; Silah Bilgisi ve At dersi iin drt yllk yksek okul mezunu ve genel kolluk ile
TSK(Trk Silahl Kuvvetleri) muharip snflarnda asgari be yl hizmet deneyimi veya konuyla
ilgili hizmet ii eitim sertifikas sahibi olmak gibi koullar getirmitir.
Burada getirilen koullarn birok ynden eletirilmesi gerekmektedir.

zel Gvenlik Eitim Program Ders erikleri
zel Gvenlik Hukuku ve Kii Haklar; 5188 sayl Yasa, zel gvenlik grevlisinin
yetkileri, yetkilerin kullanl artlar, yetkiler karsnda kii haklar.
Gvenlik Tedbirleri; Kontrol, nokta ve devriye hizmetleri; yakalama, arama, el koyma, zor
kullanma, tutanak dzenlenmesi.
Gvenlik Sistem ve Cihazlar; Kap ve El tipi metal dedektr, X-RAY cihaz, evre
gvenlik sistemleri, CCTV, CACS, patlayc/uyuturucu koklama dedektr ve gncel
teknolojik sistemler.
Temel lk Yardm; lkyardmn tanm, amac, olay yeri deerlendirmesi, temel yaam
destei; kanama, ok ve yaralanmalar; yank, donma ve scak arpmalar; krk, kk ve
burkulmalar; koma, zehirlenmeler, hasta ve yaral tama teknikleri, hayvan ve bcek
srmalar.
Olay yeri koruma; Bulgu, olay yeri ve korunmas, ak ve kapal alanlar, hatalar, sistemli
koruma aamalar, ilk ekibin olay yerinde yapmas gerekenler, acil toplanmas gereken deliller.
Yangn Gvenlii ve Tabii Felaketlerde Mdahale Tarz; tfaiye tekilleri, yanma ve
yangn, yangn sebepleri, doalgaz, LPG, akaryakt yangnlar, nleyici tedbirler, sndrc
maddeler, sndrme ilkeleri, sndrme cihazlar, yangn dolaplar, yangn trleri, tabii
felaketlerde yardm ve kurtarma yntemleri.
Patlayc Maddeler; pheli kii, ara ve cisimler, ateleme dzenekleri, tedbirler,
sabotajlar.
Etkili letiim; letiim teknikleri, empati ve sempati.
Kalabalk Ynetimi; Teorik olarak Toplum psikolojisi, grup dinamii, atma nedenleri ve
nleme yntemleri, kalabalk oluumu ve zellikleri; Pratik olarak nleme ve mdahale
esaslar, cop kullanma, gz yaartc gazlarn zellikleri ve korunma yntemleri.
Kii Koruma; Korumann ilkeleri, suikastlar, yaya ve arala koruma teknikleri, nc
almas.
Uyuturucu Madde Bilgileri; Uyuturucu madde trleri ve genel olarak tannmas.
Silah Bilgisi ve At; Silah mekanii, silah temizlii ve bakm, at, gvenlik asndan dikkat
edilecek hususlar.
Saylan dersleri incelediimizde aktif olarak alan zel Gvenlik Grevlileri iin;
Etkili letiim bata olmak zere Yangn Gvenlii ve Tabi Afetlerde Mdahale Tarzlar, Temel
lk Yardm derslerinin hizmet ii eitim kapsamnda sz konusu irketlerin alanlarna her
yl, ylda bir defa vermeleri faydal olacaktr. Halihazrda birok irket bu saydmz dersi
hizmet ii eitim olarak vermektedir. Saydmz sz konusu dersleri, yesi bulunduklar
niversitelerde verebilen retim yeleri, ynetmelikte saylmayarak byk bir hata
yaplmtr. Ynetmelikteki saylan nitelikteki kiileri yetitiren bu retim yelerine, zel
gvenlik eitiminde yer vermemekle byk bir eksiklik ortaya konmutur. Hatta sertifika
sahibi kiilerin retim yelerinin stnde tutan dzenlemeye gitmek, eitim mant
asndan byk bir yanll gzler nne sermektedir. Drt yllk okulun ilgili blmlerini
kabul etmekte ancak 5188 sayl kanunun uygulamasna ilikin ynetmelikte belirtilen sz
konusu alanlarda uzmanlama sonucunu douran Yksek Lisans ve Doktora programlarn
bitiren nitelikli kiilere yer vermeyerek ayr bir yanla yol amaktadr. Ayrca genel kolluktaki
drt yllk yksek okulu mezunu alanlara apak hissedilir bir ayrcalk getirilerek kanun
nnde eitlik ilkesine aykr bir davrann iine girilmitir. Bununla birlikte pedagojik
formasyonun aranmay, genel retim yntemlerine ters den bir uygulama olarak
karmza kmaktadr. Bununla birlikte 5188 sayl kanun uygulamasyla getirilen en nemli
yeniliklerden biri verilen eitim sonundaki yazl ve uygulamal snavlardr. Bir lme ve
deerlendirme arac olmas yannda eitimdeki kaliteyi artrc etkisi ynyle nemli bir
gelime olan snavlar 5188 sayl kanun uygulanmasna ilikin ynetmeliin 36. maddesinde
snav yerleri, 37. maddesinde yazl snav, 38. maddesinde uygulamal snav ve 39. maddesinde
snav sonularnn deerlendirilmesi konular dzenlenmitir.
Buna gre, zel gvenlik temel eitimini tamamlayanlar yazl ve uygulamal snava tabi
tutulur. Yazl snav, merkezi snav komisyonunca hazrlanan sorularla illerde yaplr. Yazl
snav sorular Merkezi Snav Komisyonu tarafndan hazrlanr. Yazl snavn yeri, tarihi,
bavuru sresi, bavuru srasnda istenecek belgeler ve dier hususlar en az on be gn
nceden Komisyon tarafndan belirlenerek ilan edilir. Yazl snav sorular, eitim konularnn
arlna gre ve konularn tamamn kapsayacak ekilde oktan semeli olarak hazrlanr.
Uygulamal snav, yazl snavdan hemen sonra yaplr. Snav, adaylarn silah bilgisi ve at
becerilerinin llmesinden oluan iki aamay kapsamakta ve yz puan zerinden, yars silah
bilgisinden, dier yars at becerisinden deerlendirilmektedir. Snav sonularnn
deerlendirilmesinde, adaylarn baar puan, yazl ve uygulamal snavdan aldklar puanlarn
toplamnn aritmetik ortalamasyla bulunmaktadr. Adaylarn baar puanlarnn yeterli
saylabilmesi iin, snav ortalamasnn en az altm, yazl ve uygulamal snav puanlarnn ise her
birinin en az elli olmas koulu aranmaktadr.
Snavlarda yeterli baary salayamayan adaylar iin getirilen dzenlemeye gre,

baarsz olmu aday yeniden zel eitim kursuna devam etmeksizin ayn yl iinde birbirini
takip eden snava katlabilir. Her snavda da baarsz olan veya baarsz saylan
adaylarda tekrar zel eitim kursuna devam koulu aranmaktadr. Silahsz olarak grev
yapacak zel gvenlik grevlilerinin snav Silah Bilgisi ve At dersi almadklar iin doal
olarak sadece yazl snavdan olumaktadr. Bu snavdan en az altm puan alan aday baarl
saylmaktadr. Yenileme eitimi sonunda yaplan deerlendirmede saydmz kurallar aynen
uygulanmaktadr. zel Gvenlik Eitim Sertifikas, zel gvenlik eitimi bitiminde yaplan
yazl ve uygulamal snavlarda altm ve zeri puan alan adaylara kendisinin devam ettii
kurumca dzenlenip, komisyonca onaylanarak verilmektedir. zel gvenlik temel eitimi ve
zel gvenlik yenileme eitimi sertifikalar be yl sreyle geerli saylmaktadr(5188 sayl
kanunun uygulamasna ilikin ynetmelik madde 41). Bylece 5188 sayl kanun ve bunun
uygulamasna ilikin ynetmelik ve genelgeler ile zel gvenlik grevlilerinin eitim konusu
zerinde eski 2495 sayl kanuna oranla daha fazla durulduunu sylemek olanakldr. Burada
ek olarak belirtmek gerekir ki, Temel Eitimi alan aday be yl sonunda Yenileme Eitimi
almak ve tekrar snava girmek durumundadr. Fakat snavda baar baraj yoktur. Altm puan
baraj Temel Gvenlik Eitimine mahsus bir durumdur. Her ne kadar kanun ve ynetmelik
genel kolluk grevlilerine apak ayrcalklar tansa da eitim konusunu hem meslee giri n
koulu yapmas hem de be ylda bir gelien ynetsel dzenlemeler ve teknolojiye uyum
salanmas bakmndan yenileme eitimlerini zorunlu tutmas zel gvenlik meslei asndan
olumlu gelimelerdir.
ZEL GVENLN DENETM
Bu blmde zel gvenliin denetimi konusu incelendiinde i denetim, d denetim

ve yarg denetimi olarak bir ayrma gitmek yararl olacaktr. Bu ksmda 5188 sayl kanun ve
uygulamasnda zel gvenliin i, d ve yarg denetimi zerinde durulmutur(ekil 3: zel
Gvenlii Denetleyen Birimler). Buna ek olarak; personelin eitimi, deerlendirilmesi,
incelemesi ve i ba eitimi gibi denetimlerde saylabilmektedir.
ekil 3: zel Gvenlii Denetleyen Birimler
ileri Bakanlna bal kurumlar(Polis, Jandarma vs.)
Grev yapt yerin dari ler Sorumlusu
Bal bulunduu Gvenlik irketinin Yneticisi
zel Gvenliin Denetimi
Emniyet Genel Mdrlnn 19.04.2005 tarih ve 2005/42 (74415) sayl 5188 Sayl
Kanun ve Uygulama Ynetmeliinde Gzetilecek Esaslar Hakknda Genelgesindeki madde 6
da ynetsel yetki snrlamas hakknda dzenleme yaplarak bu kanun kapsamndaki kurum ve
kurulularda, zel gvenlik hizmetinin ynetimi ve zel gvenlik grevlilerinin denetimi
amacyla, zel gvenlik birimlerinin i hacmine ve personel saysna gre yeteri kadar
Koruma ve Gvenlik efi, Koruma ve Gvenlik Amiri ve Koruma ve Gvenlik Mdr
kadrolar oluturulabilmektedir. Bu yneticiler koruma ve gvenlik hizmetlerinin aksatlmadan
yrtlmesi iin gerekli tedbirleri alacak ve tespit ettikleri eksiklikleri kurum yetkilisine
bildirecektir. Koruma ve gvenlik mdr, koruma gvenlik Amiri ile koruma ve gvenlik efi
kurum yetkilisinin belirleyecei blme bal olarak almas ngrlmektedir.
Bylece 2495 sayl kanundaki ynetsel yetki sralamal yap aynen devam ettirilmekte
ve bunu da zel gvenlik hizmetinin ynetimi ve zel gvenlik grevlilerinin denetimi amacyla
yapmaktadr. Sonu olarak zel gvenliin i denetimi, ynetsel yetki sralamal denetim
olarak dzenlenmektedir. 5188 sayl kanunda genel sorumluluk zel gvenlik izni verilen kii
ve kurululara braklm ve 5188 sayl kanunun uygulamasna ilikin ynetmeliin 4.
maddesinde dzenlenen tanmlar ksmnda:
Ynetici: zel gvenlik irketlerinde zel gvenlik grevlilerine emir ve komuta etme,
alnacak gvenlik tedbirlerini, bunlarn yerini, srasn ve zamann belirleme ve deitirme yetki ve
sorumluluuna sahip olan yneticiler ile zel gvenlik eitim kurumlarnda eitimden sorumlu olan
yneticileri; zel gvenlik grevlisi: Kanun kapsamnda zel koruma ve gvenlik hizmetini yerine
getirmek amacyla istihdam edilen kiileri, ifade eder denmektedir.
Ynetici tanmnda yalnzca zel gvenlik irketlerindeki ve zel gvenlik eitim

kurumlarndaki yetki ve sorumluluk sahibi kiilerin tanm yaplmasna karn, Emniyet Genel
Mdrlnn 19/04/2005 tarih ve 2005/42 (74415) sayl 5188 sayl kanun ve Uygulama
Ynetmeliinde Gzetilecek Esaslar Hakknda Genelgesindeki madde 6 da ynetsel yetki
sralamal yap hakkndaki dzenlemede genel olarak zel gvenlik birimleri ve irketlerindeki
ynetim kadrosunun belirtildiini grmekteyiz. Bu dzenlemelerden de anlald gibi genel
sorumluluk zel gvenlik izni alan kii veya kuruluun sorumlusundadr. Bununla birlikte
kurulan zel gvenlik birimi yneticileri ve hizmet satn almakta ise irketin atad
yneticiler, koruma ve gvenlik hizmetlerinin aksatlmadan yrtlmesi iin gerekli nlemleri
alacak belirledikleri eksiklikleri kurum yetkilisine bildirecektir. Bu yneticilerin nereye bal
olarak alacana ise, zel gvenlik izni alan kii yada kurum yetkilisi belirleyecektir.
Bu dzenlemelerde 5188 sayl kanun ve uygulamasna ilikin ynetsel

dzenlemelerdeki hkmlerin uygulamasndan birinci derecede zel gvenlik izni alan kii ve
kuruluun yetkilisi sorumlu tutulmakta ve bu durumlara uyulmadnda kanunun
uygulanmamasndan kaynaklanan cezalar sz konusu kii ve kurululara kesilmektedir. Bunun
sonucu olarak ynetici olarak tanmlanan kiiler, zel gvenlik grevlilerinin kendileri iin
yrrlkte bulunan ynetsel dzenlemelerde istenen niteliklere sahip olmalar, bu nitelikleri
zaman iinde kaybedip kaybetmediklerine ilikin bilgileri, ynetsel dzenlemelere uygun
davranp davranmadklar konusunda her zaman denetim ve gzetim yetkileri vardr. Ynetici
kiiler, zel gvenlik hizmetlerine ilikin ynetsel dzenlemelerin uygulamasndan
sorumludurlar ve bu sorumluluun sonucu olarak srekli bir denetim ve gzetim
ykmllklerini tamaktadrlar. Disiplin asndan bakldnda kaldrlan 2495 sayl kanun ve
uygulamasna ilikin ynetmelikten farkl olarak, 5188 sayl kanun ve uygulamasna ilikin
dzenlemelerde, zel gvenlik grevlileri iin ayrca bir disiplin kurallar ngrlmemitir. Bu
durumda zel gvenlik grevlileri iin grevli olduklar kadro durumlarna gre kendilerini
ilgilendiren i hukukuna (i kanunu, szleme ve toplu szleme gibi) yada Devlet Memurlar
Kanununa gre disiplin ilemleri uygulanabilecektir.
Emniyet Genel Mdrlnn 19.04.2005 tarih ve 2005/42 (74415) sayl 5188 sayl
kanun ve Uygulama Ynetmeliinde Gzetilecek Esaslar Hakknda Genelgesinin 7.
maddesinde 5188 sayl Kanunun 20 inci maddesi (c) bendinde belirtilen idari sularn haricinde,
zel gvenlik grevlilerinin ileyecekleri disiplin sularnda personelin alt kurumun mevzuatna
ve Hukukuna gre ilem yaplacaktr denmektedir. 2495 sayl kanun dnemindeki kargaaya
zm getirildiini sylemek bugn iin erken saylabilir. 5188 sayl kanun ve uygulamasna
ilikin dzenlemelerin zaman iinde yeniden gzden geirilmesi ve ortaya kan sorunlarn
zmlenmesine ynelik deiikliklerin yaplmas gerekecektir.
zel Gvenlik grevlileri genel olarak taeron/alt iveren aracl ile almaktadr. Bu
nedenle denetim bakmndan hem grev yapt yerdeki dari ler Sorumlusu veya nsan
Kaynaklar Yneticisi tarafndan, hem de bal bulunduu zel Gvenlik irketinin
ynetici/yneticileri tarafndan denetlenebilmektedir(ekil 4: zel Gvenlii Denetleyen zel
Birimler).
ekil 4: zel Gvenlii Denetleyen zel Birimler
dari ler/nsan Kaynaklar Sorumlusu
Bal alt zel Gvenlik irketi Yneticisi
zel Gvenliin D Denetimi
5188 sayl kanunun 3. maddesi Kiilerin silahl personel tarafndan korunmas, kurum ve
kurulular bnyesinde zel gvenlik birimi kurulmas veya gvenlik hizmetinin irketlere grdrlmesi
zel gvenlik komisyonunun karar zerine valinin iznine baldr. Toplant, konser, sahne gsterileri
ve benzeri etkinliklerde; para veya deerli eya nakli gibi geici veya acil hallerde, komisyon karar
aranmakszn, valilik tarafndan zel gvenlik izni verilebilir diyerek, zel gvenlik iini izne
balamtr.
zel gvenlik birimi kurmak isteyen yada bu hizmeti satn almak isteyen kii ve
kurulular, zel gvenlik komisyonunun karar zerine valinin iznine bal olarak hareket
etmek zorundadrlar. 5188 sayl kanunun 5. maddesinde zel gvenlik irketleri ile ilgili
olarak getirilen dzenlemede, irketlerin zel gvenlik alannda faaliyette bulunmas ileri
Bakanlnn iznine tbidir denmektedir. Burada getirilen dzenlemelerle ilgili zel gvenlik
hizmeti satn almak yada zel gvenlik birimi kurmak isteyenler valiliklerden, zel gvenlik
irketi kurmak isteyenler ile alarm merkezi veya zel eitim kurumu amak isteyen zel
gvenlik irketleri, ileri Bakanlndan izin almak zorundadrlar(5188 sayl kanun madde 3,
5 ve uygulamasna ilikin ynetmelik madde 10).
Ayrca zel gvenlik grevlileri ve zel gvenlik irketleri ve zel gvenlik eitimi
verecek kurumlarda ynetici olarak alacaklar iin de alma izni kurumu getirilmitir.
alma izni almayan veya be ylda bir alma iznini yenilemeyen kiilerin sz konusu ileri
yapmas yasaklanm ve bu kurala uyulmamas halinde adli ve ynetsel cezalar
getirilmitir(5188 sayl kanun madde 11, 20 ve uygulamasna ilikin ynetmelik madde 17, 19,
46). 5188 sayl kanunun yrrle girdii 26.06.2004 tarihinde 2495 sayl kanuna bal
olarak zel gvenlik grevlisi olarak alan ve bu tarihten sonra grevinden ayrlan yada
grevine son verilen zel gvenlik grevlileri, be yl sreyle alma izni alm sayldklarndan
dolay, yeniden zel gvenlik grevlisi olma istemleri olmas halinde alma izni verilmi
olduundan, 5188 sayl kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen artlar aranmakszn ve
ruhsat harc alnmakszn zel Gvenlik Grevlisi Kimlik Kart dzenlenerek alma izni
verilir.
zel gvenlik irketleri ve eitim kurumlarnda ynetici olarak alanlarn bu

grevlerinden ayrlmalar durumunda, yeni ynetici grevlendirilinceye kadar etkinlikleri
geici olarak durdurulur. ki aylk sre sonunda yeni yneticisi balamayan irket ve eitim
kurumlarnn etkinlik izin belgeleri Bakanlka iptal edilmektedir. Genel kolluk kuvvetlerinden
son be yl ierisinde emekli olanlar ile bu grevde en az be yl fiilen altktan sonra kendi
istekleriyle ayrlm olanlar, be yllk sre dolmadan herhangi bir tarihte zel gvenlik
grevlisi yada yneticisi olmak iin bavurmalar halinde, bavurduklar tarihten itibaren
geerli olacak ekilde kendilerine be yllk alma izni verilir. Bu kiilerin zel gvenlik
yenileme eitimleri iin alma izninin verildii yada ynetici olduklar tarihten itibaren be
yllk sre esas alnacaktr. Genel kolluktan emekli olduktan yada kendi istei ile ayrldktan
sonra be yllk sreyi geirenler zel gvenlik temel eitimini almak zorundadrlar.
zel gvenlik irketlerinde ynetici veya zel gvenlik eitim kurumlarnda kurucu
veya ynetici olacak harp okulu mezunu subaylarda, drt yllk yksek okul mezunu olmak
koulu aranmaz. Ancak, ynetici olmak iin bavuruda bulunanlardan, genel kolluktan son be
yl ierisinde emekli olanlar ile en az be yl bu grevde altktan sonra kendi istekleriyle
ayrlanlar dndakilerin zel gvenlik temel eitim sertifikas almalar zorunludur. 5188 sayl
kanunun 3. maddesi ile kurum ve kurululara zel gvenlik uygulamasn sona erdirme hakk
tannmtr. zel kanunlarnda tersine bir hkm bulunmad durumda, uygulamann sona
erdirilmesi konusunda seim hakk ilgili kurulua ait olup komisyonlarn ve valiliklerin zel
gvenlik uygulamasnn srdrlmesinde srar etme yetkisi bulunmamaktadr.
5188 sayl kanunun geici 1. ve ynetmeliin 1. maddesi gerei 2495 sayl kanun
kapsamnda bnyesinde zel gvenlik tekilat kurulmu olan kurum ve kurululara
bavurmalar halinde, ynetmelikte belirtilen zel Gvenlik zin Belgesi, Komisyon karar
alnmakszn verilecektir. Daha nce 2495 sayl kanun kapsamna alnarak zel gvenlik
nlemleri ile korunan kurum ve kurulularda 5188 sayl kanunun geici 1. maddesiyle zel
gvenlik izni alm saylmaktadr. Bu kurulular ek personel ve silah kadrosu isteminde

bulunabilecekleri gibi zel gvenlik uygulamasnn sona erdirilmesini isteyebileceklerdir. in
banda izin sistemine balanan zel gvenlik birimleri, irketleri, eitim kurumlar ve zel
gvenlik grevlileri alma srasnda da denetime konu olurlar. Bunun iin 5188 sayl
kanunun 22. maddesinde ve bu kanunun uygulamasna ilikin ynetmeliin 43., 44. Ve 45.
maddesinde dzenleme yaplmtr.
5188 sayl kanunun 22. maddesinde denetim: ileri Bakanl ve valilikler zel gvenlik
hizmetleri kapsamnda, zel gvenlik birimlerini, zel gvenlik irketlerini ve zel gvenlik eitimi
veren kurumlar denetlemeye yetkilidir. Denetimin mahiyeti, kapsam, usul ve esaslar ynetmelikle
belirlenir. Denetim sonucu tespit edilen eksikliklerin ilgili kii, kurum, kurulu ve irketlerce verilen
sre iinde giderilmesi zorunludur. Amac dnda faaliyet gsterdii veya su kaynana dnt
tespit edilen irketlerin ve zel eitim kurumlarnn faaliyet izni iptal edilir. Bu ekilde faaliyet izni
iptal edilen irketlerin veya kurumlarn, kurucu ve yneticileri, zel gvenlik irketlerinde ve zel
gvenlik eitimi veren kurumlarda kurucu ve ynetici olamazlar eklinde dzenlemitir.
5188 sayl kanunun uygulamasna ilikin ynetmelikteki 43. madde de denetim:

Bakanlk ve valilikler, Kanun ve bu Ynetmelik hkmlerinin yerine getirilip getirilmediini,
yasak uygulama ve davranlarn bulunup bulunmadn ve ama dnda faaliyet gsterilip
gsterilmediini tespit etmek amacyla, zel gvenlik irketlerini, zel gvenlik birimlerini ve
zel eitim kurumlarn her zaman denetleyebilir. Havaliman ve deniz limanlarnn
denetiminde, uluslar aras anlamalar ve 25/7/1997 tarih ve 97/9707 sayl Sivil Hava
Meydanlar, Limanlar ve Snr Kaplarnda Gvenliin Salanmas, Grev ve Hizmetlerin
Yrtlmesi Hakknda Ynetmelik hkmlerinin yerine getirilip getirilmedii gz nnde
bulundurulur eklinde dzenlemektedir.
Ynetmeliin bu maddesinde yalnzca Bakanlk ve Valiliklerden sz edilmi, 2495 sayl

kanunda saylan l Jandarma Alay Komutanl ile l Emniyet Mdrln saymamtr. Ancak
uygulamada valilikler yaptklar denetimi, Polis ve Jandarma eliyle yerine getirmeye devam
etmektedirler. Ancak buradan zel gvenliin denetimi iin, genel kolluk dnda yeni bir sivil
birim kurulabilmesine olanak tannd karlabilir.
5188 sayl kanunun uygulamasna ilikin ynetmelikteki 44. madde de denetimin

kapsam: Denetim srasnda, faaliyet izninin ve personelin alma izinlerinin geerli olup olmad;
zel gvenlik grevlileri iin mali sorumluluk sigortasnn yaptrlp yaptrlmad; nc kiilere
verilen koruma ve gvenlik hizmetlerine ilikin szlemelerin usulne uygun dzenlenip
dzenlenmedii ve bu szlemelerin zamannda valilie bildirilip bildirilmedii; grev alanna uyulup
uyulmad; silah ve tehizatn ruhsatl olup olmad ve bunlarn usulne uygun korunup
korunmad; kayt ve defterlerin usulne uygun tutulup tutulmad; eitim hizmetlerinin bu
Ynetmelik hkmlerine uygun yrtlp yrtlmedii, Kanun ve bu Ynetmeliin dier
hkmlerinin uygulanp uygulanmad ve ama dnda faaliyet gsterilip gsterilmedii incelenir
eklinde dzenlenmektedir.
Burada yeni getirilen alma izni belgelerinin kontrol edilmesi, dolaysyla personelin
yeterliliinin denetlenmesi demektir. Bu nedenle 5188 sayl kanunun uygulanmasyla
personelin yeterlilii zerindeki denetim artrlm olmaktadr. 5188 sayl kanunun
uygulamasna ilikin ynetmelikteki 45. madde de denetim sonucunun izlenmesi: Denetim
sonucu dzenlenen raporun bir sureti denetlenen birimin dosyasnda muhafaza edilir, dier sureti
valilie, ilgisine gre bir sureti de Bakanla sunulur. Denetim sonucunda tespit edilen eksiklikler ilgili
kii, kurum, kurulu, eitim kurumu ve irkete yazl ekilde bildirilerek bu eksiklikleri gidermesi iin
eksikliin niteliine gre asgari yedi gn sre verilir. Bu sre sonunda eksiklikler giderilmedii
takdirde veya denetim sonucu konusu su tekil eden uygulamalar tespit edildiinde Kanunun 19
uncu ve 20 inci maddesinde belirtilen cezalar uygulanr. Ayrca, amac dnda faaliyet gsterdii veya
su kaynana dnt tespit edilen irketlerin veya zel eitim kurumlarnn faaliyet izni
Bakanlka iptal edilir eklinde dzenlenmitir.
Burada yaplan dzenleme ile en az yedi gnlk sre verilmesi, dzenlenen raporun bir
rneinin ilgilisine verilmesi ve bir rneinin de Bakanla gnderilmesi kural getirilmitir.
Bylece denetim sonularnn daha sk izlenmesi amalanmaktadr. Ayrca bu denetimlerin
sonucunda dzenlemelere uymayanlar hakknda uygulanacak, ynetsel sular ve cezalar 5188
sayl kanunun 20. maddesinde: Bu Kanunda ngrlen idar para cezasn gerektiren fiiller
unlardr:
a) Dier kii, kurum ve kurululara salanacak zel gvenlik hizmetini 5 inci maddede
belirtilen sre iinde ilgili valilie bildirmeyen zel gvenlik irketlerine her bildirim iin bin Trk Liras
idar para cezas verilir.
b) 6 nc madde uyarnca mlk idare amirlerince istenen ilave tedbirleri almayan kii, kurum,
kurulu veya irketlerin yneticilerine iki bin Trk Liras idar para cezas verilir.
c) 17 inci maddede belirtilen grev yasana uymayan, ateli silhn bu Kanuna aykr veya
grev alan dnda kullanan veya zel gvenlik kimlik kartn bakasna kullandran zel gvenlik
grevlisine bin Trk Liras idar para cezas verilir ve bu kiilerin alma izni valilike iptal edilir. Bu
kiiler bir daha zel gvenlik grevlisi olamazlar.
d) 22 inci madde gereince tespit edilip giderilmesi istenen eksiklikleri gidermeyen kii,
kurum, kurulu veya irketlerin yneticilerine iki bin Trk Liras idar para cezas verilir.
e) zel gvenlik grevlisini koruma ve gvenlik hizmetleri dnda baka bir ite altran
kii, kurum ve kurululara her eylemleri iin bin Trk Liras idar para cezas verilir.
f) 11 inci maddenin ikinci fkras ile 12 inci maddenin nc fkrasnda belirtilen bildirimleri
sresinde yerine getirmeyenlere bin Trk Liras, idar para cezas verilir.
Bu maddede ngrlen idar para cezalar o yerin en byk mlk amiri tarafndan
verilir. Verilen para cezalarna dair kararlar ilgililere 7201 sayl Tebligat Kanunu hkmlerine
gre tebli edilir. Bu cezalara kar tebli tarihinden en ge yedi gn iinde yetkili idare
mahkemesine itiraz edilebilir. tiraz, verilen cezann yerine getirilmesini durdurmaz. tiraz,
zaruret grlmeyen hallerde, evrak zerinden inceleme yaplarak en ksa srede
sonulandrlr. tiraz zerine verilen kararlara kar blge idare mahkemesine bavurulabilir.
Blge idare mahkemesinin verdii kararlar kesindir. Bu kanuna gre verilen idari para
cezalar, ilgili valilik veya kaymakamln bildirimi zerine 6183 sayl Amme Alacaklarnn
Tahsili Usul Hakknda Kanun hkmlerine gre Maliye Bakanlnca tahsil olunur
denmektedir.
5188 sayl kanunun 25. maddesinde yeniden deerleme orannn uygulanmas

konusunda da hkm konmu ve yle dzenlenmitir: Bu Kanunun 19 uncu maddesinde
belirtilen ar para cezalar, 20 inci maddesinde belirtilen idari para cezalar, 21 inci maddesinde
belirtilen idari para cezas, 24 nc maddesinde belirtilen ruhsat harlarna ilikin miktarlar her yl
213 sayl Vergi Usul Kanununa gre belirlenecek yeniden deerleme oranna gre artrlr.
Bylece zamanla ok dk tutara inebilecek olan parasal cezalarn gnn koullarn

yakalamas amalanm ve caydrc etkisinin devamll istenmitir. Ynetmelikte ynetsel
para cezalarnn uygulamas da 46. madde de dzenlenmitir. Buna gre, sua ilikin tutanaklar
eklenmek suretiyle, ilgili kii ve kurulua en az yedi gn sre verilerek savunmas istenir.
Savunmas yeterli grlmeyenlere ilelerde kaymakamn, illerde valinin onay ile ynetsel para
cezas verilir. Bu maddeyle ngrlen idari/ynetsel para cezalar o yerin valilik veya
kaymakamlnn bildirimi zerine 6183 sayl Kanun hkmlerine gre Maliye Bakanlnca
tahsil olunacaktr(5188 sayl kanun uygulamasna ilikin ynetmelik madde 46).
zel Gvenliin Yarg Denetimi
5188 sayl kanunda da 2495 sayl kanunda olduu gibi zel gvenlik grevlileri Trk
Ceza Kanununun uygulanmasnda memur saylmaya devam etmektedir. Bunlara kar
grevleriyle ilgili su ileyenler devlet memuru aleyhine su ilemi gibi ceza grrler, kural
devam ettirilmitir(5188 sayl kanun madde 23). Bunun dnda 2495 sayl kanunda olduu
gibi 5188 sayl kanunda da hem kurum yetkililerine hem de zel gvenlik hizmeti verenlere
adli cezalar konmutur. 5188 sayl kanun adli sular ve cezalar bal altnda 19. madde de
getirdii hkmler:
Bu Kanunda ngrlen adl sular ve cezalar unlardr:

a) Bu Kanunun 3 nc maddesinde belirtilen zel gvenlik iznini almadan zel gvenlik
grevlisi istihdam eden kiiler veya kurulularn yneticilerine alt aya kadar hapis ve alt bin Trk
Liras ar para cezas verilir.
b) Bu Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen faaliyet iznini almadan zel gvenlik faaliyetinde
bulunan irketlerin kurucu ve yneticilerine, bu Kanunun 3 nc maddesinde belirtilen izni almadan
zel gvenlik birimi oluturan kurum ve kurulularn yneticilerine, bu Kanunun 14 nc maddesinde
belirtilen izni almadan zel gvenlik eitimi veren kurum ve kurulularn yneticilerine, aydan bir
yla kadar hapis ve yirmi bin Trk Liras ar para cezas verilir. Bu ekilde cezalandrlan kiiler, zel
gvenlik irketlerinde ve zel gvenlik eitimi veren kurumlarda kurucu ve ynetici olamazlar.
c) Bu Kanunun 11 inci maddesine gre alma izni verilmeyen kiileri zel gvenlik grevlisi
olarak istihdam eden kii, kurum, kurulu veya irketlere, altrdklar her kii iin bin Trk Liras
ar para cezas verilir. Bu kiiler silahl olarak altrlm ise alt aya kadar hapis ve altrlan her
kii iin alt bin Trk Liras ar para cezas verilir.
d) Bu Kanunun 21 inci maddesinde belirtilen zel gvenlik mal sorumluluk sigortasn

yaptrmadan zel gvenlik grevlisi istihdam eden kii; kurum, kurulu veya irketlerin yneticilerine
istihdam ettikleri her kii iin bin Trk Liras ar para cezas verilir.
e) Bu Kanunda belirtilen faaliyet iznini almadan zel gvenlik hizmeti veya zel gvenlik
eitimi verdiini iln eden veya reklam yapan kii; kurum, kurulu veya irketlerin yneticilerine alt
aya kadar hapis ve on bin Trk Liras ar para cezas verilir.
Daha ok 5188 sayl kanunla getirilen adli cezalar, kurum yetkilileri ile zel gvenlik
irketi yneticilerine yneliktir. Ancak 19. maddenin en son (e) fkrasnda faaliyet iznini
almadan zel gvenlik hizmeti veya zel gvenlik eitimi verdiini iln eden veya reklam yapan kii
iin dzenleme yaplmtr. zel gvenlik grevlilerine ynelik cezalar, daha ok ynetsel
cezalar olarak dzenlenmektedir(5188 sayl kanun madde 20). Bu kanunun dnda kalan
konularda, zel gvenlik grevlileri, herkesin bal olduu genel hukuk kurallarna baldrlar.
Ancak i ve iveren ilikilerinde kan uyumazlklarda zel gvenlik grevlileri, altrldklar
kadro durumuna gre Hukuku yada Devlet Memurlar Kanununa gre ya i
mahkemelerine yada idare mahkemelerinde dava aabileceklerdir. Ancak gvenlik grevlileri
ve zel gvenlik irketleri ve yneticileri iin kesilen ynetsel para cezalarna kar, cezalarn
tebliinden itibaren yedi gn iinde yetkili idare mahkemesine itiraz edebileceklerdir(5188
sayl kanun madde 20).
ZEL GVENLK GREVLLER VE RKETLERNN KURDUU

ETL MESLEK DERNEKLER VE BRLKLER
Tm zel Gvenlik Dernekleri Federasyonu (TOGF) http://togf.org.tr

zel Gvenlik Federasyonu (GF) http://www.ogf.org.tr
Gvenlik Servisleri Organizasyon Birlii Dernei (GSOD) http://www.gusod.com.tr
zel Gvenlik irketleri Dayanma Dernei (GSAD) http://www.ozguder.org
zel Gvenlik Hizmetleri Dernei (GHD)
Teknik ve st Dzey Mesleki Gvenlik Eitimcileri Dernei (TMGED)
http://www.tumged.com
zel Gvenlik Tekilat Mensuplar Dernei http://www.ogtm.org
Ek 1: zel Gvenlik Grevlisi Savunma Yazs
Savunma stemi Yazs
veren Ad-Soyad : Tepe Savunma ve Gvenlik Sistemleri San.A..

Adres : Beytepe Ky No:5 Bilkent/Ankara
Savunma steyen Birim : Ege Blge Mdrl
Savunma stenen
inin Ad-Soyad : Gvenlik Grevlisi Erkan TOSUN
Savunma Konusu : Talimatlara aykr davranmak
Savunma Verme Sresi : 1 (Bir) gn
Savunma steminin
Tebli Tarihi : 10.03.2011
09.10.2007 tarihinden beri Gvenlik Grevlisi olarak almakta olduunuz

Manisa Hayes Lemmerz Janta Jant San. A.. adresindeki iyerimizde, tarafnza
daha nceden bildirim yapld halde, 09.03.2011 gn saat 17.30 da irketin
yapt toplantya mazeret bildirmeden katlmadnz tespit edilmitir.
Konuyla ilgili savunmanz 11.03.2011 tarihine kadar yazl olarak vermenizi, aksi
takdirde savunma hakknzdan imtina etmi kabul edilerek, hakknzda 4857 Sayl Yasasnn
25. Maddesinin IInci bendi hkm dorultusunda ilem yaplacann bilinmesini ve gereini
rica ederim.
DEERLENDRME VE SONU
Dnyada ve Trkiyede deien ve gelien gvenlik ynetimi anlay, genel kolluk

kurumlarnn gvenlik hizmetlerinin salanmas ve sunulmasnda saysal olarak yetersiz
kalabilme riski tad ynndedir. zellikle bina ve iyeri korumalarnda polisin ve dier
kolluk birimlerinin grevlendirilmesi genel kolluun asli grevlerini yerine getirmede zafiyet
oluturabilmektedir. zel ve kamu kurulularnn kendi bina ve iyerlerini koruma konusunda
kendilerine ait gvenlik elemanlarna sahip olmalar bir zorunluluk olmutur. Bylece genel
kolluk asl grevi olan suun nlenmesi ve takibi konusunda daha fazla igc
ayrabilmektedir. Fakat konunun hassas olmas nedeniyle zel gvenlik birimlerinin yaps,
eitimi ve grevlerini yerine getirmesinde polisteki zel gvenlik birimleri ve yarg tarafndan
denetlenmesi gerekli grlmtr. Sonu olarak, zel gvenlik btn gelimi lkelerde ok
byk saylara ulam alanyla gvenlik hizmetlerine nemli katklar yapan bir alan
olmutur. Ancak zel gvenlik genel kolluk tekilatlarna alternatif deildir.
zel Gvenlik Ynetimi asndan kaldrlan 2495 sayl ve halen yrrlkte olan 5188
sayl yasann mevzuat ve uygulama asndan birok eksii bulunmaktadr. Mevcut uygulamada
zel Gvenlik Grevlisinin grevinden dolay ceza almas irket yneticilerinin inisiyatifine
braklmtr. Hal byle olunca keyfi uygulamalar olarak zel Gvenlik Grevlisine grevi
harici i yklenebilmektedir. rnek vermek gerekirse; Santral grevi, personel servis ve
yemeklerinin organizasyonu, Firmaya gelen ve giden mallarn tartlmas gibi. Ayrca irket
yneticileri istedii zaman grevi haricinde iyerine arabilmektedir. Kanun, birok firmada
kendi inisiyatifi zerinden iletilmektedir. Baz firmalar kadrolu personel statsnde
deerlendirdii akademik ve mesleki yetkinlii olmayan kiileri zel Gvenlik Grevlilerinin
sorumlusu olarak grevlendirebilmektedirler. Durum byle olunca zel Gvenlik Grevlileri
ile sorumlusu konumunda olan kii/kiiler ile uyumsuzluk yaanmaktadr. Bir dier sorun ise;
zel Gvenlik Grevlilerinin kyafet durumudur. Her firmann (Emniyet Genel
Mdrlnn belirledii kaidelere uymak artyla) kendi logo ve amblemini tayan giysiler
tasarlamas Gvenlik Grevlilerini kendi reklamn yapar duruma getirmektedir. Burada
benim grm disiplin ve grev ciddiyeti asndan Emniyet Genel Mdrlnn belirledii
ortak bir giysi/kyafet dili oluturulmaldr. Ayrca mevcut kanunda zel Gvenlik Grevlisi
olabilmek iin maksimum ya standard getirmemitir. Mevzuatta silahl zel Gvenlik
Grevlileri iin 21 ya, Silahszlar iin 18 ya alt snr getirmitir. Ayrca Silahl zel Gvenlik
Grevlileri iin en az lise, Silahszlar iin en az Ortaokul mezunu olmak denmi ve eitim
art getirmitir. Burada net bir madde konulmaldr. Halihazrda faaliyet gsteren irketler ilk
defa grev yapacak zel Gvenlik Grevlileri iin maksimum otuz veya otuz iki ya snr
getirmektedir. Eitim bakmndan da incelendiinde st snr yoktur. rnein; Faklte
mezunu kii zel Gvenlik Grevlisi olarak grev yapyorken, firmalarn yada bal irketin
atad lise veya daha alt dzey mezuniyete sahip kiiler bu kii/kiilerin yneticisi konumunda
grev alabilmektedir. Bir dier husus ise Gvenlik irketinde grev alan kiilerin TSK(Trk
Silahl Kuvvetleri) veya Emniyet emeklisi olmasdr. Bu durumu zetle aacak olursak;
emekliye ayrlarak zel Gvenlik irketinde ynetici olarak almaya balayan bir ynetici
uzun yllarn vermi olduu Asker mant ile komutasndaki kiileri ynetme giriiminde
bulunacaktr. Bilinmelidir ki zel Gvenlik Grevlisi asker yada polis deildir. Sivil bir
kolluktur. Benim grm zel Gvenlik Yneticisi olacak kiiler ya meslein temelinden
gelenler yada Akademik olarak fakltelerde bu eitimi alm kii/kiilerden olmaldr. Bir dier
durum ise zel Gvenlik Grevlisi Kimlik Kart gncellenmesi konusudur. Mevcut
prosedrde, Temel Eitim alan bir zel Gvenlik Grevlisi snav baaryla getikten sonra
Eitim Kurumundan ald Temel Eitim Sertifikas ile gerekli evraklar hazrlayarak bal
bulunduu kolluk biriminin zel Gvenlik blmne teslime etmektedir. Kiinin ariv
soruturmas yaplarak aksi bir durum yok ise Valinin onaylad zel Gvenlik Kimlik
Kart kiiye elden verilmektedir. Kii alyorsa be yllk sre sonunda ayn admlar
gerekletirerek evraklar teslim eder fakat; mevcut mevzuatta zel Gvenlik Kimlik
Kartnn gncellenmesi yaplmamaktadr. Yani kii be yl nce ald kartla almaktadr.
2005 ylnda zel Gvenlik Kimlik Kart alan kii iinde durum ayndr. Benim buradaki
grm denetim esnasnda salkl bilgiye erimek ve kartlarn ypranma pay da dikkate
alnarak her be ylda bir defa gncellenmelidir.
Sonu olarak toparlamak gerekirse; zel gvenlik srekli olarak gncel tutulmas bir
alandr. Mevzuat ve iletim eksiklikleri zerinde ciddi almalar yaplarak iyiletirilmelidir.
niversiteler ve irketler ortak projeler dahilinde ynetici ve alanlarn yetkinliinin
gelitirilmesi asndan akademik olarak destekleyici programlar uygulamaldrlar.
Kaynaklar
Aydn, A. H., (1996), Polis Meslek Hukuku, Ankara: Dou Matbaaclk.
Bengshir, Trksel Kaya, (1996), Bilgi Toplumu ve rgtlerde Bilgi Teknolojileri, Ankara: TODAE,
Yayn No. 274.
Dndar, A. Nihat, (1988), Emniyet Tekilat ve Hizmetleri, Ankara: Yiit Ofset.
Ekmeki, mer, (2005), 5188 Sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulamas,
Mercek, Mess, Nisan, Yl: 10, say: 38, ss. 27-46.
Erkul, H., (2001), 21. Yzylda Eitimde Olmas Gerekenler, Bilim ve Akln Aydnlnda Eitim
Dergisi, S. : 21, http: //yayim. meb.gov.tr /yayimlar/ sayi21/erkul.htm e.trh. 01.05.2015
Erkul, Hseyin. (2004a), Denetim Zayflatlarak Yolsuzluklarn ve okululuslu irketlerin

Yamalamalarnn n Almaktadr, Mihriban engl, Hseyin Erkul, Yusuf Karaklk, Aydn
Usta ve Fulya Akyldz (Yayna Hazrlayanlar), Kamu Ynetimi 1. Ulusal Kurultay, Anakonu:
Kamu Ynetimi Temel Kanun Tasarsnn Ulusal ve Uluslar aras Boyutlar 18-19 Aralk 2003.
ss.148-152, Malatya: nn nv. ..B.F. Kamu Ynetimi Blm, nn nv. Matbaas.
Gzler, Kemal, (2003), dare Hukuku, C.II, Bursa: Ekin Kitapevi.
Gzbyk, eref ve Tan, Turgut, (1998), dare Hukuku, C.1, Ankara: Turhan Kitapevi.
Glc, Mustafa, (2004), Trkiyede Modern zel Gvenliin Tarihesi, Polis Dergisi, Y. :
2004/ S. : 37.
Grlesel, Can Fuat ve Aklin, Kerem, (2004), Ortadouda Gvenlik; Nereye Kadar, stanbul:
stanbul Ticaret Odas, Yayn No: 2004-54.
afak, Ali, (1991), Ceza Muhakemeleri Usul Hukuku ve Polis, Ankara.
afak, Ali, (2000a), zel Koruma Grevlilerinin Yetki-Grev ve Eitim Sorunu Trkiye
Gerei, Ankara: 21. Yzylda Polisin Eitimi Sempozyumu, Polis Akademisi Bakanl ve
Eitim Daire Bakanl.
nsal, Faruk, (2005), (http: //www.egm.gov.tr/apk/dergi/ 42/makale/Faruk_ UNSAL.htm e.trh.

(01.05.2015).
www.egm.gov.tr e.trh. (01.05.2015).
Yaar, Ylmaz, (1996), Aklamal Polis Meslek Hukuku, Ankara: Bakent Matbaaclk.

Bölüm 4-Özel Güvenlik Yönetimi (Kamu Yönetimi Ve Güvenlik)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bölüm 4-Özel Güvenlik Yönetimi (Kamu Yönetimi Ve Güvenlik)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Blm 4

ZEL GVENLN ORTAYA IKII, GELM VE NTEL

2495 sayl kanundaki dzenlemede devletin genel gvenlik nlemlerine ek olarak

kurumlarnn i ve iyeri alanlar ile snrlandrlmtr. 1981 ylnda yaplan almalar

ekil 1: zel Gvenlik Grevlisinin bal alt kanunlar

4857 Sayl Kanunu veya 5188 sayl

zel Gvenlik Grevlisi

ekil 2: Konum tibariyle zel Gvenlik

Polis (Genel Kolluk) Jandarma (Genel Kolluk)

zel Gvenlik (Yardmc Kolluk)

ZEL GVENLK KURULULARININ GREV ALANLARI

kinci olarak yaplabilecek yorum, gvenlik hizmetlerinin ortaya kard ekonomik

5188 sayl kanunun 3. maddesinde:

Kiilerin korunmas, kurum ve kurulularn korunmas, toplant, konser, sahne gsterileri ve

a) Koruma ve gvenliini saladklar alanlara girmek isteyenleri duyarl kapdan geirme, bu

Burada yaplan dzenleme dier maddelerin tekrar yapmaktadr. Ancak ek olarak

vurgulanmaktadr. 5188 sayl yasann 8. maddesinde silah bulundurma ve tama yetkisi

Kuruluun etkinlik alan dnda grevlendirdii ve kaldrlan 2495 sayl kanunun 1

Zor kullanma ve yakalama yetkilerinin kullanlmasn gerektiren olaylar en seri vastayla

Bu dzenlemelerden anlald zere Trkiyedeki gvenlik yaplanmas iinde zel

ZEL GVENLK KURULULARININ YETKLER VE SORUMLULUKLARI

5188 sayl kanun ve uygulamasna ilikin ynetmelikle daha nceki dnemde

a) Koruma ve gvenliini saladklar alanlara girmek isteyenleri duyarl kapdan geirme, bu

h) Terk edilmi ve bulunmu eyay emanete alma.

Bu madde de tek tek sralanan grev ve yetkiler zel gvenlik grevlilerinin

Mlki dare Amirlerinin Yetkisi

Bylece amacn aan uygulamalarn engellenmesi ve eksik ve yetersiz tedbirlerin

nleyici Arama Yaplmas

El dedektr; Metal nesneleri tespit etmek amacyla kullanlmaktadr.

nleyici st aramas, zellikle ak alanda st aramas yntemi daha nceki

Doal Afet Hallerinde Yardm Ykmll

5188 sayl kanunun 7. maddesinde zel gvenlik grevlilerinin grevleri arasnda c, d,

zel Gvenliin Zor Kullanma Yetkisi

zel gvenlik grevlilerinin herkes gibi yararlanabilecei ceza indirimi ve ceza

Bu maddelerden herkes gibi zel gvenlik grevlileri de yararlanabileceklerdir.

Verdii yasal emir ve ynlendirmelere uyulmamas,

zel gvenlik grevlisi kendi yetkilerini ve bunlarn yasal snrlarn bilmesi

zel Gvenliin Silah Tama Ve Kullanma Yetkisi

5188 sayl zel Gvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 8. maddesinde silah

Koruma ve gvenliin salanabilmesi iin fiziki nlemlere ve gvenlik cihazlarna ncelik

Burada kaldrlan 2495 sayl kanun ve bu kanunun uygulamasna ilikin ynetmelikten

Fiek temini ve nakli konusunda ilgili ynetmeliin madde 29daki dzenleme

ZEL GVENLK YAPILANMASI

zel Gvenlik Eitimi ve Personelinin Yetitirilmesi

Burada 2495 sayl Baz Kurum ve Kurulularn Korunmas ve Gvenliklerinin

saland yerde verilebilir. zel gvenlik eitimi verecek kurumlarn kurucu ve

zel gvenlik eitiminin nitelii, mfredat, eiticilerde ve eitim merkezlerinde aranacak

ada rgtlerin gereksinim duyduu bilgi miktar gn getike hacimsel olarak

Tablo 1: zel Gvenlik Eitim Dersleri, Saati ve Uygulama Yntemi

Dersler Saati Dersin lenii

5188 Sayl Kanunun Belirledii zel Gvenlik Ders Balklar ve 5188

zel Gvenlik Hukuku ve Kii Haklar,

5188 sayl kanun uygulamasna ilikin ynetmelikte derslerin reticilerinin niteliini

Burada getirilen koullarn birok ynden eletirilmesi gerekmektedir.

zel Gvenlik Eitim Program Ders erikleri

Snavlarda yeterli baary salayamayan adaylar iin getirilen dzenlemeye gre,

ZEL GVENLN DENETM

Bu blmde zel gvenliin denetimi konusu incelendiinde i denetim, d denetim

ekil 3: zel Gvenlii Denetleyen Birimler

ileri Bakanlna bal kurumlar(Polis, Jandarma vs.)

Grev yapt yerin dari ler Sorumlusu

Bal bulunduu Gvenlik irketinin Yneticisi

zel Gvenlik Grevlisi