E drejta penale II (I/2016) Vehap Hashani

KAPITULLI XIV
VEPRAT PENALE KUNDR RENDIT KUSHTETUES DHE SIGURIS S
REPUBLIKS S KOSOVS (fq362)

Objekt i prbashkt: rregullimi kushtetues i vendit, siguria, integriteti territorial,

pavarsia, organet m t larta t shtetit.
Veprat penale nga ky kapitull kryhen vetem me dashje, ku n disa raste krkohet q t
ket motiv dhe qllim t caktuar.
Veprimi n hapsir nga ky kapitull sht prcaktuar sipas parimit territorial(zbatohet
ndaj t gjith personave t cilt kryejn vepra penale n RKS). Mirpo, pr disa raste
aplikohet edhe parimi real(zbatohet ndaj secilit person q jasht RKS q kryen vepr
penale duke rrezikuar sigurin e RKS)
Karakteristik e posame e veprave penale nga ky kapitull sht se m s shpeshti kto
vepra kryhen n bashkpunim dhe n mnyr t organizuar.
Kan shkall t lart t rrezikshmris.
Disa nga kto vepra penale konsiderohen forma t kualifikuara.

Neni 121 (Sulmi kundr rendit kushtetues t Republiks s Kosovs)

1. Kushdo q me prdorim t dhuns apo me kanosje t dhuns tenton q ta ndryshoj

rendin kushtetues t Republiks s Kosovs apo t prmbys institucionet m t larta t
Republiks s Kosovs, dnohet me jo m pak se pes (5) vjet burgim.
Subjekti i prgjithshm
Kryhet n dy forma: 1) Kur tentohet t ndryshohet rendi kushtetues i RKS me dhun
apo kanosje. 2) Kur tentohet t prmbyset ndonj organi i lart shtetror i RKS me dhun
dhe kanosje.Organet e larta shtetrore jan: Kuvendi, Kryetari i Kosovs, Qeveria, Gj.
Kushtetuese, Gj. Supreme dhe Prokuroria e Shtetit.
Tentativa nuk sht e mundur pasi q vet tentativa konsiderohet vepr e kryer.

2. Kushdo q me prdorim t dhuns apo me kanosje t dhuns tenton q t pengoj

vendosjen e rendit kushtetues t Republiks s Kosovs apo me prdorim t dhuns ose
kanosjes s dhuns implementon rendin e huaj juridik n ndonj pjes t Republiks s
Kosovs, dnohet me jo m pak se pes (5) vjet burgim.
Kryhet n 2 forma: 1) Kur me dhun apo kanosje t dhun tentohet t pengohet
vendosja dhe funksionimi rendit kushtetues n tr territorin e RKS, si jan pengimi i
organeve t policis, prokuroris, gjykatave q ta zbatojn Kushtetutn.
2) Kur me dhun apo kanosje t dhuns tenton q ta zbatoj rendin e huaj juridik n nj
pjes t RKS.

3. Kushdo q me prdorim t dhuns ose me kanosje t dhuns tenton t rrezikoj

pavarsin e Kosovs, sovranitetin dhe integritetin e saj territorial, trsin territoriale
dhe karakterin demokratik t shtetit, dnohet jo m pak se dhjet (10) vjet burgim.
Kryhet n 3 forma: 1) Kur rrezikohet pavarsia; 2) Kur rrezikohet trsia territoriale;
3) Kur rrezkohet karakteri demokratik i shtetit.
Karakteristikat e prgjithshme (Neni 121)
Objekt: Marrdhniet juridiko-penale q mund t ndryshojn rendin kushtetues,
prkatsisht sistemin juridik dhe organet e pushtetit t Kosovs, si dhe funksionimi i
rendit kushtetues dhe sovranitetit t vendit.
Ana objektive: Prdorimi i dhuns
Subjekti: Kushdo (Subjekt i prgjithshm)
Ana subjektive: Qllimi i ndryshimit t rendit kushtetues me dhun
Fajsia sht dolus premeditatus

Neni 122 Kryengritja e armatosur

1. Kushdo q merr pjes n kryengritje t armatosur e cila sht e drejtuar kundr

rendit kushtetues, siguris apo integritetit territorial t Republiks s Kosovs, dnohet
me jo m pak se pes (5) vjet burgim.
Veprimet me t cilat kryhet konsistojn aksione t armatosura, n akte t dhuns, n
ndihm fizike dhe psikike t atyre t cilt drejtprdrejt ndrmarrin aksione t tilla.

2. Organizatori i kryengritjes s armatosur nga paragrafi 1 i ktij neni, dnohet me jo

m pak se dhjet (10) vjet burgim.
Parashihet forma e cilsuar e ksaj vepre penale t ciln mund ta kryej organizatori i
veprs penale, ku organizator konsiderohet personi i cili organizon, prgadit dhe e
planifikon kryengritjen e armatosur.

Karakteristikat e prgjithshme (Neni 122)

Elementet objektive: 1) pjesmarrja e personave t pacaktuar; 2) lidhshmria e tyre me
qllim t njjt apo motiv t njjt; 3) prdorimi i dhuns, ku prdoren armet.
Objekti: Rendi kushtetues, siguria dhe integriteti territorial i RKS
Kryengritja sht aksion, sulm i numrit t paprcaktuar t personave t cilt jan t
gatshm ti prdorin armt me qllim t ndryshimit t ndryshimit t rendit kushtetues, t
rrezikimit t integritetit territorial t RKS.

Neni 123 Pranimi i kapitullimit dhe okupimit

Kushdo q nnshkruan apo pranon kapitullimin ose miraton okupimin e Republiks s

Kosovs apo t ndonj pjese t saj, dnohet me burgim s paku dhjet (10) vjet ose me
burgim t prjetshm.
Subjekti: Kushdo q sht barts i funksioneve t rndsishme shtetrore.
Ana subjektive: Qllimi sht pr pranimin e kapitullimit dhe okupimit.
Ana objektive: 1)nnshkrimi i kapitullimit; 2) pranimi i kapitullimit; 3) miratimi i
okupimit t RKS
Nnshkrimi konsiston n vnien e nnshkrmit n dokumentin e kapitullimit. Pranimi
sht deklarm me goj apo me shkrim mbi kapitullimin apo okupimin. Miratimi i
okupimit sht dhnie e plqimit mbi okupimin, duke mbajtur qndrim pasiv ndaj
gjendjes apo situats.
Me kapitullim nnkuptohet marrveshje midis palve ndrluftuese pr ta ndal luftn.
Me okupim nnkuptojm pushtimin, zaptimin, me forca t armatosura territorin e nj
shteti.
Neni 124 Tradhtia ndaj vendit

1. Kushdo q n cilsin e Presidentit t Republiks nnshkruan pranimin e okupimit

apo aktin e kapitullimit t shtetit dnohet me burgim s paku pesmbdhjet (15) vjet
ose me burgim t prjetshm.
2. Kushdo q n cilsin e Presidentit t shtetit nnshkruan marrveshje ndrkombtare
ose ndonj akt me t cilin pjes t territorit t Republiks s Kosovs jepen apo lihen
nn sovranitetin e ndonj shteti tjetr dnohen me burgim s paku pesmbdhjet (15)
vjet ose me burgim t prjetshm.
3. Kushdo q ne cilsin e Presidentit t Republiks s Kosovs braktis vendin gjat
kohs s lufts ose gjendjes s jashtzakonshme duke ln forcat e armatosura pa sistem
t komandimit dnohet me burgim s paku pesmbdhjet (15) vjet ose me burgim t
prjetshm

Karakteristikat e prgjithshme (Neni 124)

Subjekt i posam Presidenti i shtetit
Ana objektive: Nnshkrim aktesh duke prthithur autoritetin e Presidentit n mnyr t
paligjshme.
Kryhet vetm me dashje direkte.

Neni 125 Rrezikimi i trsis territoriale t Republiks s Kosovs

Kushdo q me prdorim t dhuns apo me kanosje t dhuns tenton q ta shkpus nj

pjes t territorit t Republiks s Kosovs apo q ndonj pjes t territorit t saj tia
bashkoj ndonj shteti tjetr, dnohet me jo m pak se pes (5) vjet burgim.
Objekt: integriteti territorial
Ana objektive: Rrezikimi i integritetit territorial
Ana subjektive: Qllimi sht coptimi i integritetit territorial t RKS me prdorimin e
dhuns
Kryhet n 2 forma: 1) kur me dhun tentohet t shkputet nj pjes e territorit t RKS
2)kur me dhun tentohet q nj pjes t territorit t RKS tia bashkoj ndonj shteti tjetr.

Neni 126 Vrasja e prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs

1. Kushdo q me qllim t rrezikimit t rendit kushtetues apo siguris s Republiks s

Kosovs, privon nga jeta nj nga personat e mposhtm, dnohet me burgim s paku
dhjet (10) vjet ose me burgim t prjetshm.
1.1. Kryetarin e Republiks s Kosovs;
1.2. Kryetarin e Kuvendit t Republiks s Kosovs;
1.3. Kryeministrin e Republiks s Kosovs;
1.4. Kryetarin e Gjykats Kushtetuese t Republiks s Kosovs;
1.5. Kryetarin e Gjykats Supreme t Republiks s Kosovs ose
1.6. Kryeprokurorin e Shtetit t Republiks s Kosovs.
Qllimi sht rrezikimi i rendit kushtetues, duke privuar nga jeta personat ky t rendit
kushtetues.
Pr nga elementet objektive, kjo vepr nuk dallon nga veprat tjera t vrasjes.(?)
 Pr nga elementet subjektive, kjo v.p. dallohet nga vrasja e rndomt dhe vrasja e rnd
nga fakti se kjo vepr penale kryhet me qllim t rrezikimit t rendit kushtetues apo
siguris s RKS.

Neni 127 Rrmbimi i prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs

Kushdo q me qllim t rrezikimit t rendit kushtetues apo t siguris s Republiks s

Kosovs, rrmben nj apo m shum nga personat e saktsuar n nenin 126 t ktij
Kodi, dnohet me jo m pak se pes (5) vjet burgim.
Elementet objektive t ksaj vepre penale jan identike me elementet e v. p. T
rrmbimit.
Elementi subjektiv i ksaj vepre konsiston n qllimin pr t rrezikuar rendin juridik dhe
sigurin e vendit, dhe ky element subjektiv e dallon kt v. p. nga v. p. e rrmbimit.

Neni 128 Dhuna ndaj prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs

Kushdo q me qllim t rrezikimit t rendit kushtetues apo siguris s Republiks s

Kosovs, me prdorim t dhuns apo me kanosje t dhuns, pengon nj apo m shum
nga personat e saktsuar n nenin 126 t ktij Kodi n ushtrimin e detyrave zyrtare apo
i detyron t kryejn apo t mos kryejn ndonj veprim nga fushveprimi i detyrave t
tyre, dnohet me burgim prej tre (3) deri n dhjet (10) vjet.
Relacioni, marrdhnia me veprat tjera penale: Ekziston bashkim fiktiv me v. p. t
shtrngmit, privimit t kundrligjshm nga liria, rrmbimin dhe me v. p.p. t kryera me
prdorimin e dhuns.

Neni 129 Rrezikimi i rendit kushtetues me shkatrrimin apo dmtimin e instalimeve dhe
pajisjeve publike

Kushdo q me qllim t rrezikimit t rendit kushtetues apo siguris s Republiks s

Kosovs, djeg ose n fardo mnyre tjetr shkatrron apo dmton zonn industriale,
bujqsore ose ndonj zon tjetr ekonomike, sistemin e trafikut, lidhjet e
telekomunikimeve, pajisjet publike t ujit, ngrohjes, gazit apo energjis, pendat, depot,
apo ndonj ndrtes tjetr t rndsishme pr sigurin, furnizimin e qytetarve,
ekonomin apo funksionimin e shrbimeve publike, dnohet me jo m pak se tre (3) vjet
burgim.
Ana subjektive: Qllimi rrezikimi i rendit kushtetues dhe jo vetm dmtimi i prons.
Qllimi i ktill e dallon kt vepr nga veprat tjera t prgjithsshme t dmtimit t
pasuris s huaj, si vepr kundr pasuris.
Ana objektive: shkatrrimi ose dmtimi i instalimeve.
Kjo vepr bn pjes n gr e veprave me karakter kriminal t njohura ndryshe si diversion.
sht form e posame e sulmit me motive armiqsore kundr bazs ekonomike.
Figura e v. p.: Jan t cekura n mnyr taksative instalimet dhe pajisjet publike n
mnyr q t mos ket ambiguidet.
Objekt i veprimit: jan objektet industriale, bujqsore apo objekte t tjera ekonomike.

Neni 130 Sabotimi

Kushdo q me qllim t rrezikimit t rendit kushtetues apo t siguris s Republiks s

Kosovs, nuk e kryen n mnyr t ndrgjegjshme detyrn zyrtare apo kushdo q gjat
ushtrimit t detyrs zyrtare dmton mjetet e prodhimit; shkakton shkatrrimin apo
dmtimin e instalimeve ose ndrtesave; shkakton shkatrrimin apo dmtimin n sasi t
mdha t produkteve, mallrave apo materialeve; ose shkakton ndrprerje n procesin e
prodhimit dhe vlera e dmeve apo shkatrrimit tejkalon pesdhjetmij (50.000) Euro,
dnohet me jo m pak se tre (3) vjet burgim.
Ana objektive: Kryhet me verpime ose me mosveprim, ku veprimet mund t jen
dinake, n mnyr t fshehur, dhe kto mnyra t veprimit e dallojn nga veprat tjera
penale t parapara n nenin 129.
Kriteri material sht vlera e dmit e cila tejkalon shumn prej 50.000 euro.

Neni 131 [Spiunazhi]

1. Kushdo q sekretin shtetror ia komunikon, ia dorzon apo ia bn t arritshme

shtetit t huaj, organizats s huaj apo personit q u shrben atyre, dnohet me burgim
prej pes (5) deri n dymbdhjet (12) vjet burgim.
2. Kushdo q pr shtetin apo organizatn e huaj krijon shrbimin informativ n
Republikn e Kosovs apo drejton shrbimin e till, dnohet me jo m pak se dhjet (10)
vjet burgim.
3. Kushdo q hyn n shrbimin informativ t huaj, mbledh t dhna pr t apo n
ndonj mnyr tjetr e ndihmon punn e shrbimit t till, dnohet me jo m pak se
pes (5) vjet burgim.
4. Kushdo q mbledh t dhna apo dokumente t klasifikuara me qllim q tia
komunikoj dhe dorzoj shtetit t huaj, organizats s huaj apo personit q u shrben
atyre, dnohet me burgim prej tre (3) deri n dhjet (10) vjet.
5. Nse kryerja e veprs penale nga paragraft 1., 2., 3. ose 4. i ktij neni ka shkaktuar
pasoja t rnda pr sigurin ose fuqin ekonomike apo ushtarake t shtetit, kryesi
dnohet me burgim jo m pak se dhjet (10) vjet.
6. Nse vepra penale e saktsuar n paragrafin 1., 2., 3. ose 4. t ktij neni kryhet gjat
kohs s lufts, rrezikut t pashmangshm pr luft, konfliktit t armatosur apo zbulimi
i sekretit shtetror ka t bj me sigurin e Republiks s Kosovs, kryesi dnohet me jo
m pak se dhjet (10) vjet burgim ose me burgim t prjetshm.
7. Pr qllime t ktij kapitulli, sekret shtetror nnkupton t dhnat apo dokumentet
ushtarake, ekonomike apo zyrtare t cilat jan shpallur si informata t klasifikuara me
ligj apo me dispozita ose vendime tjera t organit kompetent t nxjerra n pajtim me
ligjin.

Paragrafi 1.
1. Sipas paragrafit 1, vepra penale e spiunazhit konsiderohet se kryhet n rastet kur ndonj
person sekretin shtetror ia komunikon, ia dorzon apo ia bn t arritshme shtetit t huaj,
organizats s huaj apo personit q u shrben atyre.
2. Si rezulton nga ky paragraf, veprimi i kryerjes i ksaj vepre penale shprehet n tri mnyra
dhe at: 1) duke i komunikuar; 2) duke i dorzuar apo 3) duke i br t arritshme t dhnat
sekrete. Me kto tri mnyra t veprimit jan prfshir t gjitha format e veprimit apo t
mosveprimit me t cilat kryesi me vetdije dhe vullnet personit tjetr i krijon mundsi, i
krijon qasje n t dhnat sekrete. P.sh. duke i ln dokumentet n tavolin, duke mos i mbyll
n kasafort, apo duke i ln n vendin ku sht marr vesh me personin i cili do ti merr
apo fotografon ato dokumente etj.
3. Kjo vepr mund t kryhet edhe n mnyr serike, p. sh. gjat tr vitit koh pas kohe i
komunikon apo ia dorzon fotokopjet e dokumenteve sekrete.
4. Elementi i dyt i rndsishm i ksaj vepre penale i prket karakterit t t dhnave. Lidhur
me kt duhet t bhet fjal pr t dhna apo dokumente ushtarake, ekonomike apo zyrtare t
klasifikuara si sekrete.
5. Elementi i tret i ksaj vepre penale i prket shtetit t huaj. N dispozitn e paragrafit 1
thuhet se t dhnat sekrete i dorzohen, i komunikohen apo i bhen t arritshme shtetit t
huaj, organizats s huaj apo personit q u shrben atyre.
6. N ligj thuhet se kt vepr penale mund ta kryej do person. Mirpo pr shkak t natyrs
dhe prmbajtjes s saj, kt vepr penale zakonisht mund ta kryej personi zyrtar t cilit i jan
besuar t dhna dhe dokumente zyrtare t karakterit sekret.
7. Kjo vepr penale kryhet vetm me dashje.
8. Motivet nga t cilat kryhet nuk jan element i figurs s ksaj vepre penale.
10. Nse kryesi, t dhnat sekrete ia komunikon apo ia bn t arritshme shtetit t huaj apo
organizats s huaj nga pakujdesia, n kso raste mund t bhet fjal pr veprn penale t
zbulimit t sekretit (fshehtsis)zyrtare (neni 433, par. 3).

Paragrafi 2
1. Si form e posame e spiunazhit n paragrafin 2, sht parapar krijimi i shrbimit
informativ. Sipas ktij paragrafi, dnohet kushdo q pr shtetin apo organizatn e huaj krijon
shrbimin informativ n Republikn e Kosovs apo drejton shrbimin e till. Ktu sht fjala
pr shrbimin i cili do t duhej t spiunoj Republikn e Kosovs, ngase spiunazhi sht
vepr kundr siguris s vendit ton. Lidhur me kt ka dilema. Disa autor mendojn se pr
ekzistimin e ksaj vepre sht irelevante nse shrbimi informativ vepron n dm t shtetit
ton apo sht krijuar n shtetin ton me qllim q ta spiunoj shtetin tjetr.
2. Kryes mund t jet do person dhe vepra mund t kryhet vetm me dashje.

Paragrafi 3.
N kt paragraf jan inkriminuar veprime t caktuara t cilat i prkasin shrbimit informativ.
Veprime t tilla jan: hyrja n shrbimin informativ t huaj, mbledhja e t dhna pr to, apo e
ndihma n ndonj mnyr shrbimin informativ n punn e tij.
Kjo form e spiunazhi mund t kryhet vetm me dashje. Dashja nnkupton edhe vetdijen se
sht fjala pr shrbimin informativ t huaj i cili vepron n dm t interesave t shtetit ton.
Lidhur me formn e tret t veprimit (me ndihmn), sht e mundur edhe dashja eventuale.

Paragrafi 4.
N kt paragraf sht inkriminuar mbledhja e t dhnave sekrete. Me mbledhje e t dhnave
sekrete duhet nnkuptuar do veprim i cili mundson qasje n t dhna t besueshme. Kshtu
si veprime t mbledhjes s t dhnave sekrete konsiderohen p.sh. marrja e t dhnave,
fotokopjimi, fotografimi, incizimi, pranimi nga personi tjetr, shikimi i tyre, pyetja e personit
i cili e din prmbajtjen e t dhnave etj. T gjitha veprimet t cilat konsistojn n mbledhjen
e t dhnave, ndrmerren me qllim q ti komunikohen apo ti dorzohen shtetit t huaj,
organizats s huaj apo personit i cili u shrben ktyre.

Neni 132 Zbulimi i informacioneve t klasifikuara dhe mosruajtja e informacioneve t

klasifikuara

Kushdo q zbulon ose nuk ruan informacionin e klasifikuar dnohet sipas Ligjit pr
klasifikimin e informacioneve dhe verifikimin e siguris
Informacione t klasifikuara konsiderohen t dhnat apo dokumentet ushtarake, ekonomike
apo zyrtare t shpallura sekret shtetror me ligj apo me dispozita ose vendime t organeve
kompetente

Neni 133 Veprat e rnda kundr rendit kushtetues dhe siguris s Republiks s Kosovs

1. Kryesi i veprave penale nga nenet 120-134 t ktij Kodi dnohet me jo m pak se
dhjet (10) vjet burgim ose me burgim t prjetshm, nse kryerja e veprs:
1.1. rezulton n vdekjen e nj apo m shum personave;
1.2. rrezikon jetn e nj apo m shum personave;
1.3. vepra prcillet me dhun t rnd ose shkatrrim n shkall t madhe; ose
1.4. vepra ka rrezikuar sigurin ekonomike dhe ushtarake t Republiks s Kosovs.
2. Nse me rastin e kryerjes s veprs penale nga paragrafi 1. i ktij neni kryesi me
dashje ka privuar nga jeta nj apo m shum persona, kryesi dnohet me burgim s
paku dhjet (10) vjet ose me burgim t prjetshm.
3. Kushdo q kryen vepr penale nga paragrafi 1. i ktij neni gjat kohs s lufts,
rrezikut t pashmangshm pr luft, konfliktit t armatosur apo gjat gjendjes s
jashtzakonshme, dnohet me burgim se paku dhjet (10) vjet ose me burgim t
prjetshm.

Neni 134 Bashkimi pr veprimtari kundr kushtetuese

1. Kushdo q formon nj grup apo ndonj bashkim tjetr t personave pr kryerjen e

veprave penale nga nenet 121-134 t ktij Kodi, dnohet me dnimin e parapar pr at
vepr penale.
2. Kushdo q merr pjes apo bhet antar i grupit apo bashkimit nga paragrafi 1. i ktij
neni, dnohet me burgim prej nj (1) deri n pes (5) vjet.
3. Antari i grupit apo bashkimit, q e lajmron grupin para kryerjes s veprs penale
nga paragrafi 1. i ktij neni, dnohet me burgim deri n tre (3) vjet ose mund t
lirohet nga dnimi.

Si karakteristika themelore t bashkimit t ktill jan: numri i madh i antarve, shkall e

lart e organizimit, planifikimi i aktiviteteve, lvizshmria dhe elementet ndrkombtare.

Paragrafi 1.
2. Kryes i forms themelore t ksaj vepre konsiderohet personi i cili e themelon organizatn
kriminale. Prkatsisht kryes i forms s ksaj vepre penale t parapar n paragrafin 1,
konsiderohet organizatori i shoqats kriminale. Organizator konsiderohet ai person i cili e ka
rolin kryesor, qoft si iniciator apo si person m i rndsishm me rastin e krijimit,
konsolidimit dhe zgjerimit t bashkimit - organizats kriminale. Organizatori sht
udhheqs, dirigjent, sht personi ky dhe m i rndsishm i organizats.
4. N sensin e ktij inkriminimi, me shprehjen formim t bashkimit apo grupit me qllim t
kryerjes s veprave penale, duhet nnkuptuar do veprim me qllim t formimit t fardo
lloji, t fardo tipi t organizats kriminale.
5. Formimi i bashkimit apo grupit me qllim t kryerjes s veprave penale nuk sht e
domosdoshme t jet ndonj akt formal, por mund t jet proces, ndrmarrje e veprimeve t
ndryshme t cilat shpijn n formimin e organizats kriminale e cila m s miri i prgjigjet
nevojave pr kryerjen e veprave penale t caktuara dhe njherazi i prgjigjet edhe nevojave
q t veprohet n ilegalitet dhe n konspiracion.
6. Si form t organizats kriminale Kodi Penal e cek grupin apo bashkimin tjetr t
personave pr kryerjen e veprave penale. Grupin apo bashkimin tjetr kriminal e prbjn s
paku tre persona.
10. Kt vepr penale mund ta kryej do person dhe kryhet vetm me dashje direkte.

Paragrafi 2. 1. N paragrafin 2 sht parapar si vepr penale e posame vetm fakti q

ndokush merr pjes apo bhet antar i bashkimit kriminal, prkatsisht antarsimi n
bashkimin apo grupin kriminal. Kjo form e veprs penale konsiderohet se kryhet jo vetm
n rastet kur bashkimi apo grupi kriminal ka qen i formuar, por edhe n rastet kur akoma
sht n formim e sipr, sht n procesin e formimit.
3. Kt vepr mund ta kryej do person dhe kryhet me dashje direkte, por mund t kryhet
edhe me dashje eventuale.

Neni 135 Prkufizimet pr dispozitat e terrorizmit n nenet 121-145

Pr qllime t neneve 121-145 t ktij Kodi:

1. Terrorizm, veprim terrorist apo vepr e terrorizmit - kryerja e nj ose m shum
veprave penale t mposhtme me qllim t friksimit serioz t popullsis, t detyrimit
t padrejt t nj organi publik, qeveris apo organizats ndrkombtare pr t kryer
ose pr t mos kryer ndonj veprim, apo q seriozisht t destabilizoj ose t
shkatrroj strukturat themelore politike, kushtetuese, ekonomike apo shoqrore t
Republiks s Kosovs, t nj shteti tjetr apo t nj organizate ndrkombtare:
1.1. vrasja apo vrasja e rnd n shkelje t nenit 178 dhe 179 t ktij Kodi;
1.2. shtytja apo ndihma n vetvrasje n shkelje t nenit 183 t ktij Kodi;
1.3. sulmi, sulmi me lndim t leht trupor dhe sulmi me lndim t rnd trupor n
shkelje t neneve 187-189 t ktij Kodi;
1.4. veprat penale kundr integritetit seksual n shkelje t neneve 230-232, 235-239 ose
241 t ktij Kodi;
1.5. marrja e pengjeve, rrmbimi ose privimi i kundrligjshm nga liria n shkelje t
neneve 175, 194 ose 196 t ktij Kodi;
1.6. ndotja e ujit t pijshm ose e produkteve ushqimore; ndotja ose shkatrrimi i
mjedisit n shkelje t neneve 270 dhe Kapitullit XXVII t ktij Kodi;
1.7. shkaktimi i rrezikut t prgjithshm; zjarrvnia apo djegia ose shprthimi nga
pakujdesia n shkelje t neneve 334 ose 365 t ktij Kodi;
1.8. shkatrrimi, dmtimi ose heqja e instalimeve publike apo rrezikimi i trafikut publik
n shkelje t neneve 129, 366, 378 ose 380 t ktij Kodi;
1.9. furnizimi, transportimi, prodhimi, kmbimi ose shitja e paautorizuar e armve,
eksplozivit ose armve nukleare, biologjike ose kimike n shkelje t neneve 176, 369 ose
372-377 t ktij Kodi;
1.10. prvetsimi i paautorizuar, mbajtja n pronsi, kontroll, posedim ose prdorimi i
armve, eksplozivit ose armve nukleare, biologjike ose kimike, ose hulumtimet pr ose
ndrtimi i armve biologjike ose kimike n shkelje t neneve 176, 369 ose 372-377 t
ktij Kodi;
1.11. rrezikimi i personave t mbrojtur ndrkombtarisht n shkelje t nenit 173 t ktij
Kodi;
1.12. rrezikimi i personelit t Kombeve t Bashkuara dhe i personelit n marrdhnie
me to n shkelje t nenit 174 t ktij Kodi;
1.13. rrmbimi i fluturakes ose marrja e kundrligjshme e fluturakes n shkelje t nenit
164 t ktij Kodi, ose rrmbimi i mjeteve tjera t transportit publik apo t transportit t
mallrave;
1.14. rrezikimi i siguris s aviacionit civil n shkelje t nenit 165 t ktij Kodi;
1.15. rrmbimi i anijeve ose rrezikimi i siguris s lundrimit detar n shkelje t nenit
166 t ktij Kodi;
1.16. rrezikimi i siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental n
shkelje t nenit 167 t ktij Kodi;
1.17. prvetsimi, prdormi, transferimi ose deponimi i paautorizuar i materialeve
nukleare n shkelje t nenit 176 t ktij Kodi;
63
1.18. kanosja pr prdorimin apo vjedhjen ose grabitjen e materialeve nukleare n
shkelje t nenit 177 t ktij Kodi; ose
1.19. kanosja pr kryerjen e ndonjrs prej veprave t saktsuara n nn-
paragraft 1.1 deri n 1.18 t ktij paragrafi.
2. Shprehja fonde prfshin pasurin e fardo lloji, qoft e prekshme ose e
paprekshme, e luajtshme ose e paluajtshme, sido q t jet fituar, dhe dokumentet apo
instrumentet ligjore n fardo forme, prfshir formn elektronike ose digjitale, t
dshmuarit e pronsis ose t interesit n pasurit e tilla, prfshir por pa u kufizuar n,
kredit bankare, eqet e udhtarve, eqet bankare, urdhrpagesat, aksionet, letrat me
vler, detyrimet, eqet dhe letrkredit.
3. Shprehja burime financiare prfshin, por nuk kufizohet n, dhnien me qira,
objektet e trezorve, dokumentacionin ose identifikimin e rrejshm, shrbimet
financiare, pajisjet, personelin, armt, mjetet e transportit, pajisjet e komunikimeve
dhe pasurin tjetr fizike, prve medikamenteve t domosdoshme.
4. Shprehja grup terrorist nnkupton grupin e strukturuar prej m shum se dy
personave, q ekziston pr nj periudhe kohore dhe i cili vepron n bashkpunim pr
kryerjen e terrorizmit.Grup i strukturuar nnkupton nj grup i cili nuk sht formuar
rastsisht pr kryerjen e menjhershme t nj vepre dhe i cili nuk ka nevoj t ket role
formalisht t prcaktuara pr antart e tij, vazhdimsin e antarsis ose struktur t
ndrtuar.

Neni 136 Kryerja e veprs terroriste

1. Kushdo q kryen nj vepr terroriste dnohet me jo m pak se pes (5) vjet burgim.
2. Kur vepra nga paragrafi 1. i ktij neni rezulton me lndime t rnda trupore t nj
apo m shum personave, kryesi dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim.
3. Kur vepra nga paragrafi 1. i ktij neni rezulton me vdekje t nj apo m shum
personave, kryesi dnohet me burgim s paku pesmbdhjet (15) vjet ose me burgim t
prjetshm.

1. Vshtrime t prgjithshme lidhur me nocionin dhe karakteristikat e veprs penale t

terrorizmit
1. Shprehja terrorizm rrjedh nga gjuha latine terror q do t thot frik. S kndejmi,
terrorizmi n kuptimin m t gjer sht prdorimi i dhuns apo krcnimit me qllim t
shkaktimit t friks dhe t pasiguris ndaj individve, grupit t qytetarve dhe/apo dmtimit
t t mirave materiale.
2. N Deklaratn pr Masat e Luftimit t Terrorizmit t Kombeve t Bashkuara (nr. 49/60) t
vitit 1994, terrorizmi prkufizohet si vepr penale e kryer me qllim t shkaktimit t friks n
opinionin e prgjithshm, ndaj grupit t personave apo ndaj personave t caktuar pr shkaqe
politike, filozofike, ideologjike, racore, etnike, fetare apo shkaqeve t ngjashme. Edhe sipas
teoris s t drejts penale ndrkombtare, aktet terroriste m s shpeshti kryhen me motive
ideologjike dhe politike n baza etnike, fetare, gjuhsore apo n baza t ngjashme. N disa
raste, terrorizmi ka edhe elemente t pasionit, interesa sekondare personale t kryesit,
elemente t publicitetit, si dhe nga motivet radikale apo fanatike.
3. Shkaktimi i friks/panikut dhe pasiguris te njerzit, kryerja e atentateve ndaj bartsve t
funksioneve politike apo shtetrore, asgjsimi i objekteve t rndsishme ekonomike apo
ushtarake dhe akte t tjera terroriste, m s shpeshti jan t drejtuara me qllim t
destabilizimit t rendit juridik dhe sistemit politik t nj shteti.
4. Aktet terroriste mund t kryhen nga nj person, mirpo pr shkak t natyrs dhe
kompleksitetit t tyre, m s shpeshti kryhen me pjesmarrjen e shum personave dhe
zakonisht nga organizata kriminale n form t krimit t organizuar.
9. Dokumentet universale t natyrs rekomanduese, me t cilat dnohet terrorizmi jan t
shumta n t drejtn ndrkombtare. Kshtu p.sh. me Dokumentin Prfundimtar t
Konferencs s Helsinkit pr Sigurin dhe Pjesmarrjen n Evrop t vitit 1975, ftohen
shtetet nnshkruese q t prmbahen nga prkrahja direkte dhe indirekte e veprimtaris
terroriste.
11. Pr shkak t natyrs shumdimensionale ekzistojn mendime t ndryshme lidhur me
prcaktimin e subjektit, kryesit t terrorizmit. Marr n prgjithsi, bhet dallimi midis
terrorizmit individual, i cili mund t shprehet n forma t ndryshme si p.sh. si form e
prgjithshme e kriminalitetit t dhunshm, terrorizmi politik i cili kryhet nga motivet politike
etj. dhe terrorizmit shtetror i cili kryhet nga shteti ndaj qytetarve t vet, si sht zbatimi i
represionit n mnyr kundrligjore, prndjekja e kundrshtarve politik etj.

Paragrafi 1.
1. Veprimi i kryerjes s veprs penale t terrorizmit sht prcaktuar n mnyr alternative.
Konsiderohet se kryhet, nse njra apo disa nga veprat penale t cekura n pikn 1-19,
Paragrafi 1, Neni 135 kryhen me kto qllime: a) me qllim t friksimit serioz t popullats;
b) me qllim t detyrimit t padrejt t nj organi publik, t nj qeverie ose organizate
ndrkombtare pr t kryer ose pr t mos kryer fardo vepre; c) me qllim q seriozisht t
destabilizoj ose t shkatrroj strukturat themelore politike, ekonomike ose sociale t
Kosovs, t nj vendi ose t nj organizate ndrkombtare.
3. Pasoja e ksaj vepre penale konsiston n shkaktimin e pasiguris personale te qytetart apo
grupit t qytetarve. Kjo sht ndjenj e rrezikut t jets, shndetit, pasuris apo t disa lirive,
q normalisht shfaqet si pasoj e akteve terroriste.
7. Vepra penale e terrorizmit konsiderohet se ekziston, sht prfunduar nse me kryerjen e
njrs apo disa nga veprat e cekura n dispozitat e siprprmendura sht shkaktuar pasoja,
sht shkaktuar ndjenja e friks, pasiguris.
9. Tentativa e ksaj vepre penale dnohet. Gjithashtu edhe veprimet prgatitore hyjn n
zonn kriminale, ndshkohen. Madje edhe vetm antarsimin n organizatn kriminale pr
kryerjen e akteve terroriste dnohet.
10. Kryes i veprave terroriste mund t jet do person (delicta communia). Vepra mund t
kryhet vetm me dashje direkte dhe me motivet e cekura m sipr.

Neni 137 Ndihma n kryerjen e terrorizmit

1. Kur vepra nga neni 385 ose 386 i ktij Kodi kryhet n lidhje me terrorizmin, kryesi
dnohet me burgim prej gjasht (6) muaj deri n pes (5) vjet.
2. Kur vepra nga neni 388 i ktij Kodi kryhet n lidhje me terrorizmin, kryesi dnohet
me burgim prej tre (3) deri n dhjet (10) vjet.
3. Kushdo q e ndihmon kryesin apo bashkpjesmarrsin pas kryerjes s nj vepre
terroriste, duke i siguruar fonde ose burime t tjera materiale personave t till,
dnohet me burgim prej tre (3) deri n dhjet (10) vjet.

1. Pr shkak t rrezikshmris s madhe t veprs penale t terrorizmit dhe me qllim q t

sigurohet nj rrjet adekuate penalo-juridike e penalizmit/dnimit, n paragrafin 1 dhe 2 t
ktij neni sht pretenduar q n mnyr t veant t inkriminohet dhnia e ndihms pr
kryerjen e akteve terroriste dhe sipas ktyre dy paragrafve konsiderohet se; nse nuk
lajmrohet prgatitja e kryerjes s ksaj vepre penale apo nse nuk lajmrohet kryesi i saj.

Paragrafi 3.
Kryes i veprs penale t ndihms n kryerjen e veprave terroriste mund t jet do person
dhe mund t kryhet vetm me dashje.

Neni 138 Lehtsimi n kryerjen e terrorizmit

1. Kushdo q n fardo mnyre t drejtprdrejt ose t trthort ofron, krkon,

mbledh ose fsheh fonde apo mjete t tjera materiale me dashje, dijeni apo baz t
arsyeshme pr t besuar se do t prdorn trsisht ose pjesrisht pr apo nga grupi
terrorist, apo pr kryerjen e veprs terroriste, dnohet me burgim prej pes (5) deri n
pesmbdhjet (15) vjet.
2. Kushdo q e ndihmon kryesin apo bashkpjesmarrsin pas kryerjes s nj vepre
terroriste, duke i siguruar fonde ose burime t tjera materiale personit apo personave t
till, dnohet me burgim prej tre (3) deri n dhjet (10) vjet.

Kjo vepr sht speciale, ngase i inkriminon veprimet me t cilat i kontribuohet kryerjes s
akteve terroriste n mnyr m komplekse dhe shumica e t cilave nuk mund t konsiderohen
si vepra t ndihmse n kuptimin klasik.

Paragrafi 1.
Kryhet nse ndokush n fardo mnyre t drejtprdrejt ose t trthort ofron, krkon,
mbledh ose fsheh fonde apo mjete tjera materiale me dashje, dijeni apo baz t arsyeshme
pr t besuar se do t prdoren trsisht apo pjesrisht nga grupi terrorist, apo pr kryerjen e
veprs terroriste.
2. Nga dispozita e ktij paragrafi rezulton se si forma t kryerjes s ksaj vepre terroriste
konsiderohen rastet kur ndokush i ofron tjetrit fonde apo mjete materiale me qllim q kto t
prdoren pr kryerjen e veprs terroriste. Gjithashtu si forma t kryerjes s ksaj vepre penale
konsiderohen edhe rastet kur ndokush krkon, mbledh ose fsheh fonde apo mjete materiale
t cilat do ti shfrytzoj/do ti prdor pr t kryer akte terroriste.
3. Kjo form e veprs terroriste kryhet me dashje direkte. Mirpo n rastet kur vetm e din
apo kur ekziston baz e arsyeshme se fondet apo mjetet materiale mund t prdoren pr
kryerjen e akteve terroriste, ather kjo mund t kryhet me dashje eventuale.

Paragrafi 2.
Dallimi i ksaj forme t veprs penale nga vepra penale e parapar n nenin 388, konsiston n
faktin se ktu nuk i jepet ndihm kryesit me qllim t fshehjes s tij nga organet e drejtsis,
por vetm i sigurohen fonde apo mjete t tjera materiale q ai t ekzistoj edhe pas kryerjes
s veprave terroriste.
Kjo form e veprs terroriste mund t kryhet nga do person dhe kryhet vetm me dashje
direkte.

Neni 139 Rekrutimi pr terrorizm

Kushdo q i bn thirrje personit tjetr pr t kryer ose pr t marr pjes n kryerjen e

veprs terroriste, t marr pjes n aktivitetet e grupit terrorist apo t siguroj fonde
ose burime materiale, dnohet me burgim prej pes (5) deri n pesmbdhjet (15) vjet.

Rekrutimi pr t kryer akte terroriste sht nj lloj veprimi specifik n spektrin e t gjitha
llojeve t veprave penale t terrorizmit. Termi rekrutim n sensin e ktij inkriminimi t
parapar n dispozitn e ktij neni, nnkupton kto veprime: a) thirrja apo inkurajimi personit
tjetr q t bhet antar, t antarsohet n grupin terrorist; b) kur thirret ndokush q t marr
pjes n kryerjen e veprs terroriste; c) kur thirret q t marr pjes n aktivitetet e grupit
terrorist; ) kur thirret q t siguroj fonde ose burime materiale t cilat do t prdoren pr
kryerjen e veprave terroriste apo aktivitete t tjera terroriste.
Kjo vepr kryhet vetm me dashje, dhe at vetm me dashje direkte.

Neni 140 Trajnimi pr terrorizm

1. Kushdo q ofron ose pranon trajnim pr terrorizm, dnohet me burgim prej pes (5)
deri n pesmbdhjet (15) vjet.
2. Pr qllime t ktij neni, shprehja trajnim pr terrorizm nnkupton trajnimin ose
udhzimin pr prodhimin ose prdorimin e mjeteve shprthyese, armve t zjarrit ose
armve tjera apo substancave t dmshme apo helmuese, ose me metoda apo teknika
tjera specifike, me qllim q t kryej apo t kontribuoj n kryerjen e veprs terroriste,
duke ditur se shkathtsit e msuara kan pr synim q t prdoren pr kt qllim.

Paragrafi 1.
1. Sipas paragrafit 1 t ktij neni, kjo vepr penale konsiderohet se kryhet n formn e t
ashtuquajturit bashkpunim t domosdoshm, ngase pr kryerjen e saj duhet t marrin pjes
s paku dy persona dhe at trajnuesi, n nj an, dhe personi i cili trajnohet, i merr
msimet/udhzimet nga tjetri
2. Me shprehjen trajnim pr terrorizm duhet nnkuptuar kto veprime apo situata: kur
ndokush e aftson, e mson tjetrin si ta kryej veprn e terrorizmit, si t prodhoj mjetin
terrorist, si t prdor, si t aktivizoj mjetin terrorist (mjetin shprthyes, armn e zjarrit apo
substancat e dmshme apo helmuese).
5. Kjo vepr penale kryhet me dashje direkte, por mund t kryhet edhe me dashje eventuale.

Neni 141 Shtytja pr kryerjen e veprave terroriste

Kushdo q shprndan, ose n ndonj mnyr tjetr mundson mesazhin pr publikun,

me qllim q t shtyt kryerjen e aktit terrorist, kur sjellja e till pavarsisht nse
avokon drejtprdrejt ose jo aktet terroriste, shkakton rrezikun q nj ose m shum
vepra t tilla t kryhen, dnohet me burgim prej nj (1) deri n pes (5) vjet.
1. Kjo vepr penale konsiderohet se kryhet n rastet kur ndokush n mnyr publike, ose me
an t mjeteve t informimit publik thrret, ose drgon mesazh me qllim q t shtyt
persona t pa prcaktuar q t kryejn vepra terroriste.
3. Kjo vepr penale dallohet nga shtytja si form e bashkpunimit e parapar n nenin 32.
Rrjedhimisht, prderisa shtytja si form e bashkpunimit konsiderohet se kryhet vetm n
rastet kur sht e drejtuar ndaj personit t caktuar apo rrethit t personave t caktuar, shtytja
pr kryerjen e veprave terroriste, n sensin e ktij inkriminimi, konsiderohet se kryhet vetm
n rastet kur kryhet n mnyr publike ose me mjete t informimit publik dhe si e till sht
e drejtuar ndaj rrethit t pacaktuar t personave.
5. Kt vepr penale mund ta kryej do person dhe kryhet me dashje direkte, por mund t
kryhet edhe me dashje eventuale.

Neni 142 Fshehja ose moslajmrimi i terroristve dhe grupeve terroriste

1. Kushdo q fsheh ekzistimin e nj grupi terrorist ose t antarve t tij, e pengon

zbulimin ose kapjen e grupit terrorist ose t antarve t tij, dnohet me burgim prej tre
(3) deri n dhjet (10) vjet.
2. Nse vepra nga neni 385 ose 386 i ktij Kodi kryhet n lidhje me terrorizmin, kryesi
dnohet me burgim prej gjasht (6) muaj deri n pes (5) vjet.
3. Nse vepra nga neni 388 i ktij Kodi kryhet n lidhje me terrorizmin, kryesi dnohet
me burgim prej tre (3) deri n dhjet (10) vjet.

Paragrafi 1.
2. Si veprime t kryerjes s veprs nga Paragrafi 1 t ktij neni konsiderohen rastet kur
ndokush e a) fsheh ekzistimin e grupit terrorist ose antart e tij, b) kur e pengon zbulimin e
grupit t ktill ose c) kur e pengon arrestimin e grupit apo antarve t tij.

Paragrafi 2.
1. N paragrafin 2 t ktij neni, sht parapar nj form e posame e fshehjes apo
moslajmrimit t personave apo grupit t personave t cilt kan prgatit kryerjen e veprave
penale t parapara n nenin 385, nse prgatitja e ktyre veprave sht br me qllim apo
lidhur me veprat terroriste. Sipas nenit 385 ose 386, moslajmrimi i prgatitjes s veprs
penale konsiderohet vepr penale, ndrsa vepra pikrisht nga moslajmrimi sht kryer apo
sht tentuar.

Paragrafi 3.
1. N paragrafin 3 t ktij neni, sht parapar si form e posame e fshehjes, moslajmrimi
apo pengimi i zbulimit apo arrestimit t kryesve t veprave penale t parapara n nenin 388.
2. Kto tri forma t ksaj vepre penale mund ti kryej do person dhe kryhen vetm me
dashje.

Neni 143 Organizimi dhe pjesmarrja n grup terrorist

1. Kushdo q organizon ose drejton nj grup terrorist dnohet me gjob deri n

pesqind mij (500.000) Euro dhe me burgim prej dhjet (10) deri n njzet (20) vjet.
2. Kushdo q merr pjes n veprimtarit e grupit terrorist dnohet me burgim prej pes
(5) deri n dhjet (10) vjet.
2. Me inkriminimin e organizimit, prkrahjes dhe pjesmarrjes n grupet terroriste, Kodi
Penal e zgjeron zonn kriminale edhe n veprimet prgatitore, para se t filloj kryerja e
akteve terroriste.

Paragrafi 1.
2. Me shprehjen organizim t grupit terrorist nnkuptohet themelimi, sajimi i grupit
terrorist. N sensin e ktij inkriminimi, me organizim t grupit terrorist duhet nnkuptuar kto
veprime: gjetjen e personave t cilt antarsohen n grupin terrorist, marrjen e plqimit t
tyre, strukturimin e tyre, prgatitjen e planit, planifikimin e akteve terroriste, sigurimin e
ndihmsve etj.
3. Me shprehjen drejton nj grup terrorist si form e kryerjes s ksaj vepre penale duhet
nnkuptuar personi i cili vihet n krye t organizats terroriste, i cili e drejton, prkatsisht e
udhheq veprimtarin e saj.
Paragrafi 2.
1. N paragrafin 2 t ktij neni sht e inkriminuar edhe pjesmarrja, prkatsisht antarsimi
n grupin terrorist.
2. T dy format e ksaj vepre penale mund ti kryej do person dhe mund t kryhen vetm me
dashje.

Neni 144 Prgatitja e veprave terroriste ose veprave penale kundr rendit kushtetues
dhe siguris s Republiks s Kosovs

1. Kushdo q prgatit kryerjen e veprave penale nga nenet 135-142 t ktij Kapitulli,
dnohet me burgim prej nj (1) deri n pes (5) vjet.
2. Pr qllime t ktij neni, shprehja prgatitje e veprs penale prfshin furnizimin
apo aftsimin e mjeteve kryesve pr kryerjen e veprs penale, eliminimin e pengesave
pr kryerjen e veprs penale, marrveshjen, planifikimin apo organizimin me personat
e tjer pr kryerjen e veprs penale, si dhe fardo veprime tjera q krijojn kushte pr
kryerjen e drejtprdrejt t veprs penale, por t cilat nuk e prbjn vet veprn penale.
3. Kushdo q drgon apo bart n apo jasht territorit t Republiks s Kosovs arm,
eksploziv, helme, pajisje, municion apo material tjetr pr kryerjen e nj apo m shum
veprave penale nga ky kapitull, dnohet me burgim prej pes (5) deri n pesmbdhjet
(15) vjet.
4. Kushdo q me qllim t kryerjes s nj apo m shum veprave terroriste nga ky
Kapitull, drgon apo bart grupe te armatosura, pajisje ose burime tjera materiale n
ose jasht Republiks s Kosovs, dnohet me burgim prej dhjet (10) deri n njzet
(20) vjet.

1. Veprimet prgatitore lajmrohen si faz apo stad i dyt n vazhdn e kryerjes s veprs
penale. Nuk sht e domosdoshme q n do rast t ndrmerren veprimet prgatitore. Mirpo
n rastet e veprave penale t rnda, far jan edhe veprat terroriste, pothuajse nuk sht e
mundur t kryhen pa u prgatit paraprakisht kryerja e tyre.

Paragrafi 1.
1. N paragrafin 1 t ktij neni pikrisht veprimet e caktuara prgatitore t cilat jan
ndrmarr me qllim t kryerjes s veprave penale nga nenet 135-142, konsiderohen sikur t
te jet kryer, te t jet prfunduar veprat e cekura penale.
2. N sensin e inkriminimit t veprimeve prgatitore t ndrmarra me qllim t kryerjes s
veprave t parapara n nenet 135-142, n paragrafin 2 prcaktohet se si veprime prgatitore
konsiderohen: furnizimi apo aftsimi i mjeteve pr kryerjen e veprs penale, eliminimi i
pengesave pr kryerjen e veprs penale, marrveshja, planifikimi, organizimi i personave pr
kryerjen e veprs penale, si dhe fardo veprimi tjetr q krijon kushte t drejtprdrejta pr
kryerjen e veprs penale.

Paragrafi 4.
1. N paragrafin 4 jan parapar veprime prgatitore specifike pr veprat penale t ktij
Kapitulli. N sensin e ktij paragrafi kto veprime prgatitore konsiderohen se kryhen, me
qllim t kryerjes s veprave penale kundr rendit kushtetues t Kosovs dhe siguris s saj,
drgon apo bart grupe t armatosura, pajisje ose burime tjera materiale n Kosov apo jasht
Kosovs.
2. T tri format e ksaj vepre penale mund t kryhen nga do person dhe kryhen vetm me
dashje.

Neni 145 Parndsia e kryerjes s veprs terroriste

Q nj vepr t prbj vepr penale sipas neneve 135-144 t ktij Kapitulli, nuk sht e
nevojshme q vepra terroriste t jet kryer.

Ky nen, i cili n fakt sht i karakterit blanket dhe interpretues

Neni 146 Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose i vijs kufitare

1. Kushdo q kalon kufirin apo vijn kufitare t Republiks s Kosovs n cilindo vend
prve n kufirin apo vendkalimet e autorizuara kufitare, dnohet me dyqind e
pesdhjet (250) Euro gjob ose me burgim deri n gjasht (6) muaj.
2. Kur vepra penale nga paragrafi 1. i ktij neni kryhet nga kryesi i cili sht i
shoqruar nga nj fmij ose ndonj person tjetr, kryesi dnohet me gjob deri n
dymij e pesqind (2.500) Euro ose me burgim deri n nj (1) vit.
3. Kur vepra penale nga paragrafi 1. i ktij neni kryhet n nj apo m shum nga
rrethanat e mposhtme, kryesi dnohet me burgim prej gjasht (6) muaj deri n tre (3)
vjet nse:
3.1. kryesi ka qen m par i dnuar pr vepr penale nga ky nen;
3.2. gjat kohs s kapjes, kryesi ik, prpiqet t ik ose n ndonj mnyr tjetr i
reziston kapjes nga policia ose KFOR-i;
3.3. kalimi sht br ndrmjet ors tet (8:00) n mbrmje deri n orn gjasht (6:00)
n mngjes gjat periudhs prej 1 prillit deri m 30 shtator, ose ndrmjet ors gjasht
(6:00) n mbrmje deri n orn gjasht (6:00) n mngjes gjat periudhs prej 1 tetorit
deri m 31 mars; ose
3.4. kryesi posedon arm, municion ose rroba ushtarake, furnizime apo pajisje.
4. Tentativa pr t kryer vepr penale nga paragrafi 1. ose 2. i ktij neni sht e
dnueshme.
5. Personi nuk sht penalisht prgjegjs sipas ktij neni pr kalimin n nj pik
kufitare t paautorizuar t kufirit shtetror nse kalimi ka ndodhur n nj vendkalim i
cili sht hapur prkohsisht nga Komandanti i KFOR-it.
6. Kurrfar procedure penale q prfshin veprn nga ky nen nuk mund t fillohet apo t
vazhdohet kundr asnj refugjati n mirbesim ose kundr personit t zhvendosur
brenda vendit, q vjen nga territori ku jeta apo trupi i tij ose lirit apo t drejtat
themelore jan t rrezikuara, me kusht q ai ti jet paraqitur policis apo KFOR-it
brenda nj kohe t arsyeshme dhe t tregoj arsye bindse pr kalimin e vendkalimit
apo piks kufitare t paautorizuar.

Paragrafi 1. 1. Forma themelore e parapar n paragrafin 1 konsiderohet se kryhet n rastet

kur ndokush kalon kufirin apo vijn kufitare t Republiks s Kosovs. 2. Veprime t
kryerjes s ksaj vepre penale konsiderohen kalimi i kufirit dhe hyrja n territorin e Kosovs,
madje n hapsirn toksore, ujore dhe ajrore. Si kalim i kufirit dhe hyrje n territorin e
Kosovs konsiderohen edhe fluturimi me aeroplan, lundrimi n ujrat territoriale etj.

Paragrafi 2 dhe 3.
1. N paragrafin 2 sht parapar form e cilsuar e ksaj vepre penale e cila konsiderohet se
kryhet n rastet kur kryesi e kalon kufirin shtetror t Kosovs s bashku me ndonj fmij
apo person tjetr.
2. Kjo vepr penale mund t kryhet vetm me dashje.
3. Pr ekzistimin e ksaj vepre penale nuk krkohet ndonj motiv i posam. Mjafton q
personi i caktuar ta ket kaluar kufirin n mnyr ilegale.
4. Kryesi i ksaj vepre penale mund t jet do person.

Neni 147 Nxitja e urrejtjes, prarjes ose mosdurimit kombtar, racor, fetar apo etnik

1. Kushdo q nxit ose prhap publikisht urrejtje, prarje ose mosdurim midis grupeve
kombtare, racore, fetare, etnike apo grupe tjera t tilla q jetojn n Republiks e
Kosov, n mnyrn e cila mund t prish rendin publik, dnohet me gjob ose me
burgim deri n pes (5) vjet.
2. Kushdo q n mnyr sistematike ose duke keqprdorur pozitn apo autorizimet e tij
kryen veprn nga paragrafi 1. i ktij neni ose shkakton trazira, dhun ose pasoja t
tjera t rnda me kryerjen e veprs s till, dnohet me burgim prej nj (1) deri n tet
(8) vjet.
3. Kushdo q kryen veprn penale nga paragrafi 1. i ktij neni prmes shtrngimit,
rrezikimit t siguris, prqeshjes s simboleve kombtare, racore, etnike apo fetare,
duke dmtuar pasurin e personit tjetr ose duke prdhosur monumentet apo varrezat,
dnohet me burgim prej nj (1) deri n tet (8) vjet.
4. Kushdo q n mnyr sistematike ose duke keqprdorur pozitn apo autorizimet e tij
kryen veprn penale nga paragrafi 3. i ktij neni ose shkakton trazira, dhun ose pasoja
t tjera t rnda me kryerjen e veprs s till, dnohet me burgim prej dy (2) deri n
dhjet (10) vjet.

Paragrafi 1.
1. Forma themelore e ksaj vepre penale sht prcaktuar n mnyr alternative dhe
konsiderohet se kryhet kur ndokush publikisht nxit ose prhap urrejtje, prarje ose
mostoleranc kombtare, racore, fetare ose etnike.
2. Veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale sht nxitja e urrejtjes, prarjes ose mosdurimit.
3. Shprehja nxit si form e kryerjes s ksaj vepre penale ka kuptimin e krijimit ose
shkaktimit t urrejtjes, prarjes ose mosdurimit. Ndrsa shprehja prhapje presupozon q
njra nga kto ndjenja ka ekzistuar si gjendje latente apo si gjendje e intensitetit m t vogl,
por q me veprime t ktilla (nxitjes ose prhapjes) urrejtja, prarja apo mostoleranca
zhvillohet, sforcohet ose thellohet.
4. Nxitja dhe prhapja e urrejtjes, prarjes ose mostolerancs duhet t kryhet publikisht, me
goj ose me shkrim, si jan p.sh. shkrimet n gazeta dhe fjalimet n tubime publike, ku
nnmohen ose prqeshen vlerat e caktuara t kombit apo t pakicave kombtare, fyerja ose
tallja e ndonj personaliteti historik t kombit ose t pakics kombtare ose grupit etnik,
prqeshja e flamurit apo simboleve t tjera dhe veprime t ngjashme.
5. Me urrejtje nnkuptohet ndjenj armiqsore ndaj pjestarit t kombit, racs fes apo etnis
tjetr, intensitetit i s cils sht i till i cili nuk e prjashton mundsin q ti shkaktohet
ndonj e keqe. Urrejtja sht baz psikologjike pr krijimin e situatave konflikte midis
kombeve, racave, feve ose grupeve etnike, gjendje kto t cilat mund t shkaktojn pasoja t
rnda. Prarja sht situat edhe m e rnd dhe nnkupton krijimin e antagonizmit ose
kundrshtimit dhe t krijimit t raporteve armiqsore deri te konflikti midis pjestarve t
kombeve, racave, feve ose t grupeve etnike. Situata e ktill e krijuar e prjashton
gatishmrin pr dialog dhe krijon rrezik latent q t shprthejn konflikte t hapura.
6. Mosdurimi, prkatsisht mostoleranca sht gjendje e mosbesimit n raport me pjestart e
kombit, racs, fes ose grupit tjetr etnik. Kjo sht gjendje e refuzimit dhe mostolerancs
ndaj pjestarve t kombit, racs, fes ose grupit etnik. Mosdurimi pr nga potenciali negativ
sht i intensitetit m t ult n krahasim me urrejtjen.
8. Pasoj e ksaj vepre penale sht shkaktimi, prhapja ose thellimi i urrejtjes, prarjes ose
mosdurimit midis pjestarve t kombit shqiptar dhe pjestarve t pakicave kombtare dhe
grupeve etnike t cilt jetojn n Kosov.
9. Subjekt pasiv t ksaj vepre penale sht kombi dhe bashksit etnike t cilat jetojn n
Kosov. Nse kjo vepr sht e drejtuar ndaj kombeve apo grupeve etnike, racave apo feve t
cilat nuk jetojn n Kosovs, kjo vepr nuk konsiderohet se sht kryer.
10. Kryes i ksaj vepre penale mund t jet do person, shtetasi i Kosovs apo shtetasi i huaj.
11. Kjo vepr penale mund t kryhet vetm me dashje, direkte apo eventuale.
12. Vepra konsiderohet se sht kryer me ndrmarrjen e do lloj veprimi me t cilin nxitet apo
prhapet urrejtja, prarja apo mosdurimi midis grupeve kombtare, racore, fetare etnike apo
fardo grupi tjetr.
13. Pasoja e ksaj vepre penale sht cenimi i bashkjetess s kombeve, feve, racave apo
grupeve etnike q jetojn n Kosov.

Paragrafi 2.
1. Sipas paragrafit 2, si form e rnd e ksaj vepre penale konsiderohet nse ndokush n
mnyr a) sistematike e kryen kt vepr penale ose b) e keqprdor pozitn apo autorizimet,
apo kur si pasoj e kryerjes s ksaj vepre c) shkaktohen trazira, dhun apo pasoja t tjera t
rnda.
a) Kryerja sistematike e ksaj vepre konsiderohet se ekziston nse kryesi vepron sipas planit
t prgatitur, prkatsisht kur vepra sht pjes prbrse e planit. N rastet e ktilla,kryesi
zakonisht e prsrit veprn. Lidhur me kt konsiderohet se kjo vepr kryhet n mnyr
sistematike edhe n rastin kur sht kryer vetm nj vepr, nse ajo vepr sht vetm fillim i
kryerjes s shum veprave t nxitjes s urrejtjes, prarjes ose mosdurimit nacional, fetar,
racor ose etnik.
b) Kjo vepr konsiderohet se sht kryer duke e keqprdorur pozitn ose autoritetin, n rastet
kur kryesi e keqprdor pozitn ose autorizimet e tij, prkatsisht kur pozitn ose autorizimin e
shfrytzon n mnyr q m leht ta kryej kt vepr penale. Lidhur me kt, duhet t
theksohet se pr kryerjen e ksaj vepre penale mund t shfrytzohen pozita dhe autorizime t
ndryshme, prej t cilave disa prej tyre veanrisht mund t keqprdoren pr kt qllim, si
jan p.sh. pozita dhe autorizimet n organet shtetrore dhe publike, n arsim, n bashksit
fetare etj.
c) Shkaktimi i trazirave, dhuns apo pasojave t tjera t rnda si form e kualifikuar e ksaj
vepre penale nnkupton cenimin e rnd t rendit publik dhe paqes, rrezikimin e trafikut
publik, pengimin e funksionimit t shrbimeve publike etj. Dhuna mund t jet e drejtuar ndaj
njerzve dhe pasuris dhe mund t shprehet me rrahje, rrnime, shkatrrime, ndezje etj.
Mirpo nse me kto veprime ndokush sht privuar nga jeta apo i sht shkaktuar lndim i
rnd trupor, do t konsiderohet se ekziston bashkimi i ksaj vepre penale dhe vrasjes,
prkatsisht lndimit t rnd trupor, e kryer me dashje apo nga pakujdesia, varsisht nga
fakti se me far forme t fajit sht kryer vrasja apo lndimi trupor.

Paragrafi 3.
1. N dispozitn e paragrafit 3 gjithashtu sht parapar form e rnd e ksaj vepre penale, e
cila konsiderohet se ekziston nse vepra kryhet prmes detyrimit, rrezikimit t siguris duke i
prqeshur simbolet kombtare, racore etnike apo fetare, duke dmtuar pasurin e personit
tjetr ose duke prdhosur monumentet apo varrezat.

Paragrafi 4.
1. Forma edhe m e rnd e ksaj vepre penale sht parapar n paragrafin 4, dhe
konsiderohet se kryhet n rastet kur vepra nga Paragrafi 3 e ktij neni kryhet n mnyr
sistematike ose duke keqprdorur pozitn, autoritetin e tij apo nse vepra e ktill shkakton
trazira, dhun ose pasoja t tjera t rnda. Pasojat e veprs penale t parapara n kt paragraf
jan t njjta me paragrafin 3. I vetmi dallim konsiston n faktin se kjo form edhe m e
rnd konsiderohet se ekziston nse kryhet n mnyr sistematike ose nga personi zyrtar.

KAPITULLI XV
VEPRAT PENALE KUNDR NJERZIMIT DHE VLERAVE TE MBROJTURA ME
T DREJTN NDRKOMBTARE (fq.407)

Objekt i prbashkt mbrojts i ktyre veprave penale jan vlerat e mbrojtura me t

drejtn ndrkombtare. Rrjedhimisht, me kt grup t veprave penale mbrohen vlerat t
cilat bashksia ndrkombtare i konsideron si vlera mbarnjerzore si jan: ekzistenca e
grupeve t caktuara - nacionale, etnike, racore apo fetare; paqja si vler sublime e
bashksis ndrkombtare, njerzimi, jeta, trupi dhe shndeti i njerzve, lirit e njeriut
dhe dinjiteti. Gjithashtu mbrohen edhe personat q gzojn mbrojtje ndrkombtare dhe
organizatat ndrkombtare, autoritetin e shteteve t huaja dhe simbolet e tyre, sigurin e
qarkullimit ajror dhe detar etj.
Shum dispozita jan t karakterit blanket, ngase udhzojn q t aplikohen rregullat e
s drejts ndrkombtare, prkatsisht t dispozitave t konventave dhe akteve t caktuara
ndrkombtare.
Karakteristikat e prbashkta:
Baz e ktyre inkriminimeve jan konventat dhe aktet e caktuara ndrkombtare.
Me rastin e kryerjes s ktyre veprave penale dmtohen apo rrezikohen vlerat e
ndryshme, si jan jeta dhe trupi, shndeti, dinjiteti i njeriut, morali, pasuria, lirit dhe
t drejtat e caktuara t mbrojtura edhe me t drejtn ndrkombtare etj.
T gjitha veprat penale kundr t drejts ndrkombtare mund t kryhen vetm me
dashje.
Pr kto vepra penale vlen parimi universal i zbatimit t ligjit penal.
 Pr disa vepra penale t ktij kapitulli nuk vlen, nuk zbatohet instituti i parashkrimit.

Neni 148 Gjenocidi

1. Kushdo q me qllim t asgjsimit t trsishm apo t pjesrishm t ndonj grupi

kombtar, etnik, racor apo fetar kryen nj ose m shum nga veprimet e mposhtme, do
t dnohet me burgim s paku pesmbdhjet (15) vjet ose me burgim t prjetshm:
1.1. vrasjen e antarve t grupit;
1.2. shkaktimin e lndimeve t rnda trupore apo mendore t antarve t grupit;
1.3. vnien e qllimshme t grupit n kushte t tilla t jets t cilat shpijn n shfarosje
t plot apo t pjesrishme fizike;
1.4. vnien e masave t cilat kan pr qllim q t pengojn lindjet brenda grupit;
1.5. transferimin me dhun t fmijve t grupit n nj grup tjetr.

1. Krimi i gjenocidit sht lloji m i rnd n mesin e t gjitha veprave penale kundr
njerzimit dhe t drejts ndrkombtare.
2. Krim i gjenocidit n t drejtn ndrkombtare dhe n legjislacionet penale t shteteve
aktuale konsiderohet vepra penale e cila kryhet me qllim t zhdukjes s trsishme apo t
pjesrishme t grupit nacional, etnik, racor apo fetar. Termi gjenocid rrjedh prej fjals
greke: genos - q ka domethnie t racs, gjinis apo fisit dhe fjals latine occidere - q
d.m.th. pr t vrar, pr t zhdukur, pr t asgjsuar. Kt term pr here t par e ka prpiluar
avokati dhe profesori polak Rafael Lemkin.
3. Pr shkak t rndsis shum t madhe, e vemas pr shkak t pasojave jashtzakonisht t
rnda t cilat shkaktohen me krimin e gjenocidit, Asambleja e Prgjithshme e Kombeve t
Bashkuara me 9 dhjetor t vitit 1948 e ka aprovuar Konventn mbi parandalimin dhe
ndshkimin e krimit t gjenocidit. Njzet vjet m von sht nxjerr Konventa pr
mosparashkrimin e gjenocidit, krimit kundr njerzimit dhe krimeve t lufts. Edhe pse edhe
m par jan kryer krime t cilat i kan poseduar t gjitha elementet e gjenocidit, veprat e tilla
nuk jan emrtuar si gjenocid. Vetm vrazhdsia dhe paskrupullsia e cila u manifestua gjat
Lufts s Dyt Botrore nga ana e fashizmit, duke vrar n mnyr sistematike dhe masive
grupet e caktuara nacionale, fetare etj, determinuan parashikimin e krimit t gjenocidit si
krim kundr t drejts ndrkombtare.
5. N nenin 1 t Konvents mbi parandalimin dhe ndshkimin e krimit t gjenocidit,
thuhet se shtetet kontraktuese konstatojn se gjenocidi i kryer n luft dhe n paqe sht krim
sipas t drejts ndrkombtare dhe obligohen pr parandalimin dhe ndshkimin e tij. Ndrsa
n nenin 2 t ksaj konvente, si krime t gjenocidit t cilat kryhen me qllim t zhdukjes s
trsishme apo t pjesrishme t grupit nacional, etnik, racor apo fetar, konsiderohen kto
vepra: vrasja e antarit t grupit; shkaktimi i lndimeve t rnda fizike apo psikike antarve
t grupit; vnia e qllimshme e grupit n kushte t atilla t jets t cilat shpijn n shfarosje
t plot apo t pjesrishme fizike; vnien e masave me qllim q t pengohen lindjet brenda
grupit; transferimi me dhun t fmijve apo t miturve t grupit n grupin tjetr. Si shihet,
Kodi i yn Penal n mnyr taksative i ka cek pes llojet e njjta t veprimeve me t cilat
kryhet krimi i gjenocidit. Lidhur me kt, Kodi Penal i Kroacis (neni 156), prve ktyre
pes llojeve t veprimeve, e ka cek edhe shprnguljen si form t veprimit me t cilin kryhet
gjenocidit.
8. Kryesi i krimit t gjenocidit. Kryes i krimit t gjenocidit konsiderohet do person q
urdhron kryerjen e ktij krimi, si dhe ai q e kryen. Urdhrdhns konsiderohet personi civil
apo ushtarak q gjendet n pozita t larta n hierarkin shtetrore, ushtarake apo policore i
cili ka autorizime q t jap urdhra. Si urdhrdhns konsiderohet edhe personi i cili n
rrethanat konkrete mundet ta imponoj vullnetin e vet ndaj t tjerve ose n rastet kur nj
grup personash e pranojn si udhheqs, i zbatojn urdhrat e tij.
9. Kryes i drejtprdrejt mund t jet nj person apo shum persona. Pozita zyrtare e cilit do
kryes, pa marr parasysh nse sht kryetar shteti apo person prgjegjs n qeveri, si u
theksua m sipr, nuk e prjashton nga prgjegjsia penale, madje nuk mund t merret as si
rrethan lehtsuese me rastin e matjes s dnimit.
10. Veprimi i kryerjes. Konventa e siprprmendur dhe Kodi Penal, veprimin e kryerjes s
krimit t gjenocidit e ka prcaktuar n mnyr alternative dhe konsiston n veprime t
ndryshme t cilat ndrmerren me qllim t zhdukjes s trsishme apo t pjesrishme t
grupeve t cekura.
11. Vrasja e antarve t grupit konsiston n vrasje individuale apo masive t qllimshme.
N sensin e Konvents dhe doktrins s t drejts penale, kjo form e krimit t gjenocidit
konsiderohet se sht kryer edhe nse vritet vetm nj person q sht pjestar i grupit, me
kusht q kjo vrasje t jet pjes e planit t paramenduar me qllim t asgjsimit e t gjith apo
nj pjese t grupit. Mirpo si do t shohim n vijim, n kt aspekt Tribunali i Hags ka
marr qndrim se pr tu konsideruar krim i gjenocidit, sipas saj duhet t vritet nj numr i
konsiderueshm i pjestarve t grupit etnik, racor apo fetar.
12. Shkaktimi i lndimeve t rnda fizike apo psikike nnkupton gjymtime (prerje t
gjymtyrve t trupit, gjakosje) apo tortura si dhe forma tjera t dhuns t cilat mund t
shkaktojn edhe vdekje t antarve t grupit. Shprehja shkaktim i lndimeve t rnda
psikike nnkupton formn e atill t gjenocidit e cila kryhet duke prdorur narkotik, si dhe
mnyra t ndryshme t shkaktimit t mundimeve psikike.
13. Vendosja e grupit n rrethana jetsore t cilat do t shkaktonin shfarosjen e
trsishme apo t pjesrishme nnkupton imponim t aso rrethanave jetsore, t cilat me
siguri do t shkaktonin vdekjen e personave. Rrjedhimisht kjo mnyr e kryerjes s ktij
krimit shprehet n rastet kur grupi privohet nga e drejta e ushqimit, shprnguljet nga banesat
dhe shtpit dhe vendosja e tyre n mjedise t ndotura t cilat jan t rrezikshme pr
shndetin dhe jetn, reduktimi i shrbimeve mjeksore nn minimumin e nevojshme dhe
veprime t ngjashme. N sensin e ktij lloj veprimi, kushtet e ktilla t vshtira t jetess
duhet ti imponohen antarve t grupit dhe jo vetm nj individi.
14. Vnja e masave me qllim q t pengojn lindjet brenda grupit, si form e krimit t
gjenocidit mund t kryhet me an t: tredhjes; abortimit me dhun; sterilizimit; duke i ndar
personat e gjinis (seksit) s kundrt dhe ndalimin e martesave.
15. Transferimi me dhun i fmijve nga grupi n grupin tjetr, konsiderohet si form e
posame e pengimit t lindjeve. Prkatsisht n kso rastesh fmijt e nj grupi transferohen
n grupin tjetr n t cilin fmijt i ekspozohen gjuhs s huaj, kulturs, fes, zakoneve dhe
vlerave tjera t huaja dhe me kt asgjsohet nj gjenerat e tr si dhe gjeneratat e ardhshme.
16. Sipas fryms s Konvents pr parandalimin dhe ndshkimin e krimit t gjenocidit dhe
sipas interpretimit restriktiv, pr tu konsideruar se sht kryer kjo vepr, sht e mjaftueshme
q njra nga kto forma t krimit t parapar n nenin 2 t jet kryer edhe ndaj vetm nj
pjestari t grupit nacional, etnik, fetar, apo racor, nse sht kryer me qllim q grupi i till
t asgjsohet trsisht apo pjesrisht.
17. Sipas Konvents s prmendur dhe sipas Kodit ton Penal, krimi i gjenocidit sht
koncipuar si vepr penale komisive, si vepr e cila mund t kryhet me veprim, por mund t
kryhet edhe me mosveprim.
18. Objekti mbrojts. Objekt i mbrojts nga krimi i gjenocidit sht e drejta q t ekzistojn,
t jetojn grupet e caktuara nacionale, etnike, racore apo fetare.
19. Grup nacional sht grupi i cili identifikohet me shtetin ekzistues nacional, me shumicn
e pjestarve t nj kombi brenda nj shteti. Ndrsa grupi etnik sht i prbr nga pakica
kombtare, apo ndonj grup q i prket nj gjuhe, nj kulture etj., si jan n Kosov p.sh.
serbt, boshnjakt, turqit, romt etj.
20. Krimi i gjenocidit ka ngjashmri me veprn penale t vrasjes, mirpo dallohet ngase
te vrasja objekt i mbrojtjes sht njeriu si individ, jeta e tij, ndrsa te gjenocidi objekt
mbrojts sht individi si pjestar i grupit t caktuar nacional, etnik, fetar apo racor.
Prkatsisht te krimi i gjenocidit objekt mbrojts sht grupi prkats.
21. Forma e fajit. Pr tu konsideruar se sht kryer krimi i gjenocidit, krahas dashjes,
gjykata duhet t konstatoj se ky lloj krimi sht kryer me qllim q trsisht apo pjesrisht t
asgjsohet grupi i caktuar nacional, etnik, racor apo fetar. Pra ktu sht fjala pr dashje
gjenocidiale, prkatsisht pr dashje specifike (dolus specialis).
22. Karakteristikat e tjera t krimit t gjenocidit. Krimi i gjenocidit mund t kryhet gjat
kohs s lufts, gjat kohs s paqes, si dhe n konfliktet e brendshme dhe konfliktet e
armatosura ndrkombtare.
23. Lidhur me ekstradimin, sipas Konvents s prmendur, gjenocidi nuk konsiderohet vepr
penale politike. Sipas t drejts ndrkombtare dhe sipas Kodit Penal t Kosovs, pr krimin
e gjenocidit sht prjashtuar mundsia e parashkrimit t ndjekjes penale dhe t ekzekutimit
t dnimit.
24. Pr krimin e gjenocidit vlen parimi i juridiksionit universal.

Neni 149 Krimet kundr njerzimit

1. Kushdo q kryen nj ose m shum nga veprat e mposhtme, duke ditur se vepra e
till sht pjes e nj sulmi t gjer apo sistematik t drejtuar kundr popullsis civile,
dnohet me burgim s paku pesmbdhjet (15) vjet ose me burgim t prjetshm:
1.1. vrasje;
1.2. shfarosje;
1.3. skllavrim;
1.4. deportim ose prznie me dhun t popullsis;
1.5. burgosje ose privime t tjera t rnda t liris fizike n kundrshtim me rregullat
themelore t s drejts ndrkombtare;
1.6. tortur;
1.7. dhunim, skllavri seksuale, prostitucion t detyruar, shtatzni me dhun, sterilizim
t detyruar ose fardo forme tjetr po aq t rnd t dhuns seksuale;
1.8. persekutim t nj grupi ose kolektivi t identifikuar pr arsye politike, racore,
kombtare, etnike, kulturore, fetare, gjinore apo n ndonj baze tjetr e cila sht
botrisht e njohur si e palejueshme sipas t drejts ndrkombtare, n lidhje me veprat
nga ky nen dhe nenet 148 dhe 150-153 t ktij Kodi;
1.9. zhdukja e detyruar e personave;
1.10. krimin e aparteidit; ose
1.11. vepra t tjera njerzore t karakterit t ngjashm q qllimisht shkaktojn
vuajtje t mdha, lndime t rnda t trupit ose t shndetit fizik apo mendor.
2. Pr qllime t ktij neni:
2.1. Shprehja sulm i drejtuar kundr cilsdo popullsi civile nnkupton nj mnyr
veprimi q prfshin kryerjen e shumfisht t veprave t parapara n paragrafin 1 t
ktij neni kundr cilsdo popullsi civile, n pajtim apo n prkrahje t nj politike
shtetrore apo t organizuar pr t kryer nj sulm t till.
2.2. Shprehja shfarosje prfshin shkaktimin me qllim t kushteve jetsore, ndr t
tjera, privimin e qasjes n ushqim dhe barra, si pasoj e t cilave llogaritet se do t
sjellin zhdukjen e nj pjese t popullsis.
2.3. Shprehja skllavrim nnkupton ushtrimin e nj kompetence ose e t gjitha
kompetencave q lidhen me t drejtn e pronsis mbi nj person, duke prfshir
ushtrimin e nj kompetence t till n trafikimin e njerzve, veanrisht t grave dhe t
fmijve.
2.4. Shprehja deprtim apo transferim me dhun i popullsis nnkupton zhvendosje
t personave t caktuar me an t dbimit apo t akteve t tjera shtrnguese nga zona
ku ata banojn n mnyr t ligjshme, pa arsye t cilat lejohen sipas t drejts
ndrkombtare.
2.5. Shprehja tortur nnkupton shkaktimin e qllimshm t dhembjes apo vuajtjes
s rnd fizike apo mendore mbi nj person i cili sht n ndalim ose sht nn
kontrollin e kryesit; prjashtimisht, tortura nuk prfshin dhembjen apo vuajtjen
karakteristike apo t pandar q rezulton vetm nga sanksionet e ligjshme.
2.6. Shprehja shtatzni e detyruar nnkupton mbyllje e paligjshme e gruas s ln
shtatzn me dhun, me qllim q t ndikoj n prbrjen etnike t ndonj popullsie ose
duke kryer shkelje t tjera t rnda t s drejts ndrkombtare.
2.7. Shprehja persekutim nnkupton privim i rnd dhe me dashje nga t drejtat
themelore pr shkak t identitetit t grupit apo kolektivitetit n kundrshtim me t
drejtn ndrkombtare.
2.8. Shprehja krim i aparteidit nnkupton akte njerzore q kan karakter t
ngjashm me ato t parapara n paragrafin 1 t ktij neni, t kryera n kontekstin e nj
regjimi t institucionalizuar t shtypjes dhe sundimit sistematik nga nj grup racor
mbi nj grup tjetr racor ose grupe t tjera dhe q kryhen me qllim t mbajtjes s
atij regjimi.
2.9. Shprehja zhdukja e detyruar e personave nnkupton arrestim, paraburgim ose
rrmbim i personave nga, ose me autorizimin, prkrahjen apo pajtimin e shtetit apo
organizats politike, shoqruar me refuzimin e atij autoriteti ose organizate pr t
pranuar at privim t liris apo pr t dhn informata mbi fatin apo vendndodhjen e
atyre personave, me qllim q kta persona t mos gzojn mbrojte juridike pr nj
periudh t zgjatur kohore.
2.10. Shprehja gjini i referohet t dy gjinive, mashkullit dhe femrs, brenda
kontekstit t shoqris.

2. N krahasim me veprat e tjera penale kundr t drejts ndrkombtare, kjo vepr sht m
gjithprfshirse ngase me kt nen inkriminohet nj korpus relativisht i madh i llojeve t
ndryshme t veprave penale kundr popullsis civile.
3. Nocioni i krimeve kundr njerzimit pr her t par sht prcaktuar n Statutin e
Gjykats Penale Ushtarake t Nurembergut. N nenin 6/2(c) t ktij statuti, si krime kundr
njerzimit jan konsideruar kto vepra penale: vrasjet, shfarosja, skllavrimi, deprtimi dhe
veprimet e tjera jonjerzore t kryera ndaj popullsis civile, para ose gjat kohs s lufts,
apo prndjekja n baza politike, racore apo fetare, pa marr parasysh se me kryerjen e tyre
shkelet ligji i shtetit n t cilin jan kryer krimet.
7. Kryes i krimeve kundr njerzimit. Kryes i ktyre veprave sht do person i cili
urdhron kryerjen e njrs nga veprat e prcaktuara n kt dispozit, si dhe do person i cili
kryen kto vepra. Urdhrdhns mund t jet personi civil, ushtarak apo policor q gjendet n
pozit t lart t hierarkis shtetrore i cili ka autorizime q t jap urdhra. Mirpo, si
urdhrdhns mund t konsiderohet edhe personi i cili nuk gjendet n njrn nga kto pozita
shtetrore, mjafton q nj grup personash ta pranojn si udh- heqs, si epror dhe ti zbatojn
urdhrat e tij. Kryes i drejtprdrejt mund t jet do person i cili i kryen kto vepra i vetm
apo s bashku me persona t tjer. Pr shkak t natyrs s ktyre krimeve, zakonisht kto
kryhen nga dy apo m shum persona.
8. Veprimi i kryerjes. Llojet e veprimeve me t cilat kryhen krimet kundr njerzimit t
parapara n kt dispozit jan t natyrave t ndryshme. Mirpo pr tu konsideruar sulmi
ndaj popullsis civile si krim kundr njerzimit njra nga kto njmbdhjet lloje t krimeve
t prcaktuara n nnparagrafin 1-12, t paragrafit 1 dhe piks 1 t paragrafit 2 t nenit 117 t
Kodit Penal, duhet t plotsohen kto kushte:
1) sulmi duhet t jet ndrmarr n kuadrin e nj sulmi t gjer, masiv apo
2) sulmi duhet t jet ndrmarr n mnyr sistematike ndaj popullsis civile dhe
3) q sulmi kundr popullsis civile t jet kryer n pajtim apo me prkrahjen e nj
shteti apo politike t organizuar.
9. Sulmi sht i karakterit t gjer apo masiv n rastet kur p.sh. sulmohen fshatra apo
qytete t tra t popullsis civile, si ishte rasti i sulmeve t ushtris dhe policis serbe gjat
lufts s fundit n Kosovs ndaj fshatrave dhe qyteteve t banuara me popullsi civile
shqiptare. Sulmi sht i karakterit sistematik n rastet kur sht i strukturuar dhe ushtrohet
koh pas kohe sipas nj plani t prgatitur m par. Dhe, s fundi, pr tu konsideruar sulmi
ndaj popullsis civile krim kundr njerzimit, ky duhet t jet ndrmarr me pajtimin apo
me prkrahjen e shtetit ose t nj politike t organizuar. Politika e ktill mund t jet
politik e shtetit apo politik e nj partie, apo grupi t personave t caktuar me ideologji t
ktill.
10. Sipas ktyre kritereve rezulton se n rastet kur njra apo disa prej ktyre veprave sht
kryer vetm ndaj nj personi apo grupi t vogl personash, e jo ndaj nj grupi t madh, n
prmasa t gjera, apo nuk sht kryer n mnyr sistematike dhe pa pajtimin ose pa
prkrahjen e nj shteti apo politike t organizuar, ather vepra e till nuk mund t
konsiderohet krim kundr njerzimit, por eventualisht mund t kualifikohet si ndonj vepr
tjetr penale kundr t drejts ndrkombtare apo thjesht vepr penale e vrasjes, lndimit t
rnd trupor etj.
12. Objekti i mbrojtjes. Objekt i mbrojtjes s krimeve kundr njerzimit sht popullsia
civile. Kto jan situata kur kryhen shum veprime t prcaktuara n kt nen kundr
popullsis civile. Viktim mund t jet individi apo shum persona.
13. Si u cek m sipr, element objektiv t ksaj vepre penale jan: kryerja masive dhe
sistematike; shkaktimi i shum viktimave, ndrmarrja e veprimeve n baz t nj plani.
Fillimi i kryerjes s saj konsiderohet vepr e prfunduar. Kjo vepr presupozon mbshtetjen
e strukturave t caktuara t shtetit, t ndonj partie, grupi njerzish apo tolerimi i kryerjes s
saj.
14. Kryes i ksaj vepre konsiderohet ai q urdhron kryerjen e veprave t cekura n pikn 1-
11 t paragrafit 1 si dhe ai i cili i kryen.
16. Forma e fajit. Kjo vepr penale mund t kryhet vetm me dashje, zakonisht me dashje
direkte, por mund t kryhet edhe me dashje eventuale.
17. Dnimi i parapar. Pr t gjitha llojet e krimeve kundr njerzimit sht parapar dnimi
me burgim prej pes deri n njzet vjet apo dnimi me burgim afatgjat prej njzetenj deri
n dyzet vjet.

II. VSHTRIM I PRGJITHSHM LIDHUR ME KRIMET E LUFTS

1. Angazhimi i bashksis ndrkombtare pr nxjerrjen e rregullave dhe t normave juridike

me t cilat u prcaktuan limitet t cilat duhet t respektohen nga palt ndrluftuese n
historin e njerzimit jan t hershme, por n form m t sistemuar dhe t kodifikuar ishin
m produktive n fund t shekullit nntmbdhjet e kndej. Ktu, vemas duhet t ceken
kto akte ndrkombtare:
- rregullat e Hags, t cilat i dedikohen lufts n ajr t vitit 1923;
- konventat ndrkombtare, t cilat u referohen disa armve t caktuara;
- konventat e Gjenevs t vitit 1864, 1906 dhe 1929.
2. Aktiviteti i bashksis ndrkombtare n fushn e kodifikimit t s drejts penale
ndrkombtare, n t ciln u parapan krimet e lufts, u intensifikua sidomos pas Lufts s
Dyt Botrore. Me rregulla dhe norma juridike t parapara kryesisht me konventa
ndrkombtare t karakterit kogent (obligativ), u synua q maksimalisht, sa sht e mundur,
t humanizohet lufta. N kt drejtim sht br kodifikimi i krimeve t lufts, sidomos me
kto katr Konventa t Gjenevs pr humanizimin e lufts, t vitit 1949:
- Konventa e Gjenevs pr prmirsimin e fatit t t plagosurve dhe t smurve t forcave t
armatosura n luft (Konventa e Gjenevs nr. I);
- Konventa e Gjenevs pr prmirsimin e fatit t t plagosurve, t smurve dhe anijeve t
prmbytura t forcave t armatosura detare (Konventa e Gjenevs nr. II);
- Konventa e Gjenevs lidhur me sjelljen ndaj robrve t lufts (Konventa e Gjenevs nr. III);
- Konventa e Gjenevs pr mbrojtjen e personave civil gjat kohs s lufts (Konventa e
Gjenevs nr. IV).
3. Kto katr konventa t Gjenevs aplikohen n rastet e konflikteve t armatosura t
karakterit ndrkombtar. Vetm neni 3 i cili sht i prbashkt pr t gjitha kto konventa,
aplikohet pr rastet e konflikteve t armatosura t brendshme, brenda nj shteti. Aktualisht,
kto katr konventa pjesrisht konsiderohen si e drejt ndrkombtare zakonore.
4. Lidhur me kto konventa t Gjenevs t vitit 1949, jan shum t rndsishme edhe dy
Protokolle plotsuese t ktyre konventave t cilat u nxorn n vitin 1977:
- Protokolli I i cili i referohet mbrojtjes s viktimave t konflikteve t armatosura
ndrkombtare dhe
- Protokolli II i cili u referohet konflikteve t armatosura t brendshme, brenda nj shteti.
5. Disa dispozita t ktyre dy Protokolleve jan t karakterit t s drejts zakonore. Pr
ndshkimin e krimeve t lufts jan t rndsishme edhe Rregullat mbi ligjet dhe zakonet e
zhvillimit t lufts, rregulla kto t cilat jan aneks i Konvents s Hags, t vitit 1907, si dhe
Konventa pr mbrojtjen e vlerave kulturore n rastet e konfliktit t armatosur t vitit 1954.
7. Sipas konventave t siprprmendura t Gjenevs dhe t Protokollit I, si krime t lufts
konsiderohen kto vepra penale kundr personave t mbrojtur apo vlerave t mbrojtura:
- tortura dhe sjellja jonjerzore, prfshir edhe eksperimentet biologjike ndaj personit t
mbrojtur, robrve t mbrojtur t lufts apo personit civil t mbrojtur;
- shkaktimi i qllimshm i mundimeve t mdha apo lndimeve t rnda trupore apo
dmtimet e rnda t shndetit;
- shkatrrimi dhe prvetsimi i kundrligjshm dhe arbitrar i pasuris s huaj, i cili nuk sht
i arsyeshm pr nevojat ushtarake;
- detyrimi i personit t mbrojtur q t shrbej n formacionet ushtarake t armikut; - privimi
i qllimshm i t drejts pr gjykim t ndershm dhe objektiv (t paanshm) i garantuar me
konventa;
- shprngulja e kundrligjshme, kolonizimi apo kufizimi i liris s personave t mbrojtur (ky
krim i lufts kryhet n rastet kur me dhun shprngulet nj pjes apo e tr popullsia civile n
territorin e shtetit tjetr, si veproi regjimi i Serbis me ne kosovart n pranvern e vitit
1999, apo n rastet kur okupatori i transporton shtetasit e vet n territorin e shtetit t cilin e
okupon me qllim q n trsi apo pjesrisht ta kolonizoj. Ky krim sht parapar n nenin
49 t Konvents s Gjenevs, nr. IV dhe n Protokollin I);
- marrja e pengjeve;
- shprngulja e popullsis civile nga vendbanimet e okupuara brenda shtetit apo jasht shtetit;
- prolongimi (shtyrja, zvarritja) i padrejt i kthimit t robrve t lufts n shtetin e tyre;
- imponimi i aparteidit apo praktiks tjetr nnmuese, q bazohet n diskriminimin racor;
- sulmi n monumentet historike, n vepra artistike apo vende t tjera fetare t cilat vrehen
qart dhe t cilat paraqesin trashgimi kulturore dhe shpirtrore t popullit, q gzojn
mbrojtje t posame.
- Sipas Konvents s Hags lidhur me ligjet dhe zakonet e lufts t vitit 1907 dhe Rregullores
s saj, gjithashtu t vitit 1907, krime t lufts konsiderohen edhe a) mnyra e ndaluar e
lufts dhe b) mjetet e ndaluara t lufts.
a) Si mnyra t ndaluara t lufts, t cilat u prcaktuan krahas konvents s siprprmendur
t Hags t vitit 1907 edhe n Protokollin I t Konvents s Gjenevs t vitit 1947,
konsiderohen kto vepra t cilat shkaktojn vdekjen apo lndime t rnda trupore, ose
dmtime t rnda t shndetit:
- sulmi n vendbanime civile apo ndaj personave t caktuar civil;
- sulmi pa i zgjedhur caqet apo sulmi ndaj objekteve apo instalimeve t cilat pr nga natyra e
tyre shkaktojn rreziqe, duke ditur se sulmi i till shkakton humbjen e jets t shum
njerzve, dmtime t popullsis civile apo q shkakton dme s teprmi n objekte civile;
- sulmi n territore t demilitarizuara apo territore t pambrojtura;
- sulmi ndaj personave, t cilt jan jasht lufts (t cilt nuk jan t angazhuar n luft);
- prdorimi perfid i shenjave t dukshme t Kryqit t Kuq, Gjysmhns apo t shenjave t
tjera q jan t mbrojtura me t drejtn ndrkombtare.
b) Si mjete t ndaluara t lufts, sipas konventave t prmendura konsiderohet prdorimi i
armve:
- t cilat shkaktojn mundime t panevojshme;
- t cilat pr shkak t pasaktsis apo efektit t tyre i godasin si pjestart e forcave t
armatosura ashtu edhe personat civil;
- prdorimi i armve t tilla efekti i t cilave nuk mund t kontrollohet n koh dhe hapsir.
8. T gjitha kto krime t lufts t parapara n konventat e siprprmendura jan t parapara
si krime t ktilla edhe n nenin 8 t Statutit t Gjykats s Prhershme Penale
Ndrkombtare. N kt nen, ndryshe nga dispozitat e konventave t cekura, krimet e lufts
jan parapar n mnyr m t qart, m precize dhe n mnyr m t hollsishme.
Prkatsisht krimet e lufts n kt nen jan parapar kryesisht me teknikn juridike t
kodeve penale nacionale n tre paragraf dhe n 46 nnparagraf. Mnyra e inkriminimit t
ktill t krimeve t lufts do t jet baz solide juridike penale pr punn e Gjykats s
Prhershme Penale Ndrkombtare.

Disa karakteristika t prbashkta t krimeve t lufts

1. Kryes i t gjitha krimeve t lufts mund t jet do person (delicta communia).

Konsiderohet penalisht prgjegjs dhe dnohet, jo vetm ai q ka kryer kto krime, por edhe
ai q i ka planifikuar apo ka urdhruar kryerjen e tyre.
2. Lidhur me fajsin, kto vepra mund t kryhen vetm me dashje. Kjo form e fajit duhet t
ngrthej n vete vetdijen pr sjelljen jonjerzore dhe cilsin e subjektit pasiv ndaj t cilit
ndrmerren veprimet e tilla. Krahas dashjes duhet t ekzistoj edhe qllimi i caktuar. Pr
ekzistimin e dashjes nuk sht e domosdoshme q kryesi t jet i vetdijshm se sht duke i
shkelur rregullat e s drejts ndrkombtare. Ky tipar sht kusht pr ekzistimin e krimeve t
lufts dhe si i till nuk sht i domosdoshm t jet prfshir n dashjen e kryesit.
3. Kto krime kryhen gjat kohs s lufts, konfliktit t armatosur apo okupimit.
4. N pajtim me t drejtn ndrkombtare, prkatsisht n pajtim me Konventn pr
mosaplikimin e parashkrimit ligjor pr krime t lufts dhe krime kundr njerzimit t vitit
1968, n nenin 95 t Kodit Penal sht parapar shprehimisht se krimet e lufts nuk
parashkruhen pa marr parasysh kohn e kaluar prej momentit t kryerjes s tyre..
5. do vepr e veant e krimit t lufts sipas natyrs s saj sht vepr penale e vazhduar.
Andaj kryerja e shum veprave t krimeve t lufts nga i njjti person nuk konsiderohen
shum vepra penale, por konsiderohet vetm si nj vepr penale.
6. Tentativa pr kryerjen e krimeve t lufts ndshkohet.
7. Sipas konstruksionit ligjor figura e ktyre veprave penale sht e karakterit blanket ngase
udhzojn n aplikimin e konventave, si dhe akteve t tjera ndrkombtare, zakoneve dhe
ligjeve ndrkombtare.
8. N Kodin Penal t Kosovs jan anticipuar t gjitha llojet e krimeve t lufts t parapara n
konventat e siprprmendura. Mirpo, me kt rast duhet vemas t cekt se inkriminimet e
parapara t krimeve t lufts n Kodin Penal t Kosovs, si zgjidhje konkrete i ka marr nga
neni 8 i Statutit t Gjykats s Prhershme Penale Ndrkombtare. Rrjedhimisht, t gjitha
llojet e krimeve t lufts, t parapara n 3 paragraf dhe n 46 nnparagraf t nenit 8 t
Statutit t ksaj gjykate, n Kodin Penal t Kosovs krimet e lufts jan parapar n kto
katr nene vijuese me kta tituj:
1) Krimet e lufts n kundrshtim t rnd me Konventat e Gjenevs (neni 118);
2) Krimet e lufts si shkelje e rnd e ligjeve dhe e zakoneve q zbatohen n konfliktin e
armatosur ndrkombtar (neni 119);
3) Krimet e lufts pr shkelje t rnd t nenit 3 t prbashkt me Konventat e Gjenevs (neni
120);
4) Krimet e lufts t cilat paraqesin shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n
konfliktet e armatosura q nuk jan t karakterit ndrkombtar (neni 121).

Neni 150 Krimet e lufts n shkelje t rnd t konventave t Gjenevs

1. Kushdo q shkel rnd Konventat e Gjenevs t 12 gushtit 1949, dnohet me:

1.1. burgim prej s paku dhjet (10) vjet ose me burgim t prjetshm, pr veprat nga
nn-paragraft 2.4., 2.5., 2.6., 2.7. ose 8. t paragrafit 2. t ktij neni; ose
1.2. burgim prej s paku pesmbdhjet (15) vjet ose me burgim t prjetshm, pr
veprat nga nn-paragraft 2.1, 2.2 ose 2.3 t paragrafit 2. t ktij neni.
2. Shkelje e rnd e Konventave t Gjenevs t 12 gushtit 1949 do t thot nj apo m
shum prej veprimeve vijuese t kryera gjat kohs s lufts apo konfliktit t armatosur
kundr personave ose pasuris q jan t mbrojtura me dispozitat prkatse t
Konventave t Gjenevs:
2.1. vrasja me qllim;
2.2. tortura ose trajtimi njerzor, duke prfshir eksperimentet biologjike;
2.3. shkaktimi i qllimshm i vuajtjeve t mdha ose i dmtimeve t rnda trupore apo
shndetsore, dhunimi dhe ngacmimi seksual;
2.4. shkatrrimi masiv dhe prvetsimi i pasuris i pajustifikueshm nga nevojat
ushtarake dhe i kryer n mnyr t kundrligjshme dhe t qllimshme;
2.5. detyrimi i i robit t lufts ose personit tjetr t mbrojtur pr t shrbyer n forcat e
armikut;
2.6. privimi i qllimshm i robit t lufts ose personit tjetr t mbrojtur nga e drejta pr
gjykim t drejt dhe t rregullt;
2.7. deportimi i kundrligjshm apo transferimi ose mbyllja e kundrligjshme dhe
2.8. marrja e pengjeve.

2. Kjo vepr sht e karakterit blanket.

3. Kjo vepr kryhet gjat kohs s lufts apo konfliktit t armatosur.
4. Kryes konsiderohet personi q urdhron dhe ai q e ekzekuton urdhrin e ktill.
Neni 151 Krimet e lufts n shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n
konfliktin e armatosur ndrkombtar

1. Kushdo q shkel rnd ligjet dhe zakonet q zbatohen n konfliktet e armatosura

ndrkombtare, brenda kornizs s prcaktuar t s drejts ndrkombtare, dnohet
me:
1.1. burgim prej s paku pes (5) vjet ose me burgim t prjetshm, pr veprat nga nn
paragraft 2.9, 2.13, 2.14, 2.15, 2.16, 2.26, 2.29, 2.30 ose 2.31 t paragrafit 2. t ktij
neni; ose
1.2. burgim prej s paku dhjet (10) vjet ose me burgim t prjetshm, pr veprat nga
nn-paragraft 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6, 2.7, 2.8, 2.10, 2.11, 2.12, 2.17, 2.18, 2.19, 2.20,
2.21, 2.22, 2.23, 2.24, 2.25, 2.27 ose 2.28 t paragrafit 2. t ktij neni.
2. Shkelja e rnd e ligjeve dhe e zakoneve q zbatohen pr konfliktet e armatosura
ndrkombtare, brenda kornizs s prcaktuar t s drejts ndrkombtare,
nnkupton nj ose m shum nga veprimet vijuese:
2.1. sulmet e drejtuara me qllim kundr popullsis civile ose ndaj individve t veant
civil q nuk marrin pjes drejtprdrejt n konflikt;
2.2. sulmet e drejtuara me qllim kundr objekteve civile q nuk jan objektiva
ushtarake;
2.3 sulmet e drejtuara me qllim kundr personelit, instalimeve, materialeve, njsive ose
automjeteve t prfshira n misionet e ndihms humanitare ose paqeruajtse n
prputhje me Kartn e Kombeve t Bashkuara, pr aq koh sa gzojn t drejtn pr
mbrojtjen e atyre civilve ose objekteve civile sipas t drejts ndrkombtare pr
konfliktet e armatosura;
2.4. fillimi i sulmit t qllimshm, duke ditur se sulmi i till do t shkaktoj humbje
aksidentale t jets ose plagosje t civilve, dme t objekteve civile, dme t gjra,
afatgjate dhe t rnda ndaj mjedisit natyror, q do t ishte haptazi tejkalim sa i prket
prparsis s gjithmbarshme konkrete dhe t drejtprdrejt t parashikuar
ushtarake;
2.5. sulmi ose bombardimi me fardo mjete i qyteteve, fshatrave, vendbanimeve ose
ndrtesave q jan t pambrojtura dhe t cilat nuk jan objektiva ushtarake;
2.6. vrasja ose plagosja e lufttarit i cili sht dorzuar n mshir pasi ka dorzuar
armt ose q nuk ka m mjete mbrojtse;
2.7. prdorimi i paprshtatshm i flamurit t armpushimit, i flamurit apo i shenjave
dhe i uniformave ushtarake t armikut apo t Kombeve t Bashkuara ose i emblemave
dalluese t Konventave t Gjenevs, q kan si pasoj vdekjen ose plagosjen e rnda;
2.8. transferimi i drejtprdrejt ose i trthort nga forcat pushtuese i pjesve t
popullats s vet civile n territorin q e pushton, ose deportimi apo transferimi i
trsishm apo i pjesrishm i popullats s territorit t pushtuar brenda ose jasht ktij
territori;
2.9. drejtimi me qllim i sulmeve kundr ndrtesave fetare, shkollore, artistike,
shkencore, me qllime bamirse, monumenteve historike, spitaleve dhe vendeve ku jan
mbledhur t smurt dhe t plagosurit, me kusht q t mos jen objektiva ushtarake;
2.10. nnshtrimi i personave nn autoritetin e nj pale kundrshtare ndaj t cilve
kryhen gjymtime fizike ose eksperimente t ndryshme mjeksore apo shkencore, t
cilat nuk arsyetohen n aspektin e trajtimit mjeksor, dental apo spitalor t personit
prkats dhe nuk jan n dobi t tij, e q shkaktojn vdekje apo rrezik serioz ndaj
shndetit t nj apo shum personave t till;
2.11. vrasja apo plagosja dinake e individve q i prkasin vendit apo ushtris armike;
2.12. deklarimi se nuk do t ket mshir;
2.13. shkatrrimi apo marrja e pasuris s armikut, prve rasteve kur kjo krkohet
domosdoshmrisht pr nevojat e lufts;
2.14. deklarimi se abrogohen, suspendohen apo nuk pranohen nga gjykata t drejtat
dhe veprimet e pjestarve t kombit q sht pal e armikut;
2.15. detyrimi i qytetarve t pals armike pr t marr pjes n operacionet e lufts t
drejtuara kundr vendit t tyre, madje edhe nse kan qen n shrbimin e pals
kundrshtare para fillimit t lufts;
2.16. plakitja e nj qyteti ose e nj vendi, qoft edhe kur merret me an t sulmit;
2.17. prdorimi i helmeve ose i armve helmuese;
2.18. prdorimi i gazrave asfiksuese, helmuese ose i llojeve t tjera t gazrave dhe i t
gjitha analogeve t lngshme, materialeve ose mjeteve;
2.19. prdorimi i plumbave q prhapen apo rrafshohen leht n trupin e njeriut, si
jan plumbat me mbules t fort q nuk e mbulojn plotsisht brthamn ose jan t
ar me prerje;
2.20. prdorimi i armve, projektilave, materialeve dhe metodave t luftimit t nj
natyre t till q shkaktojn plagosje t teprta apo vuajtje t panevojshme ose t cilat
nuk bjn dallim n shkaktimin e ktyre vuajtjeve, n shkelje me t drejtn
ndrkombtare pr konfliktet e armatosura, duke prfshir ktu armt kimike, armt
biologjike, copzat e padetektueshme, armt verbuese laserike ose minat mashtruese t
prkufizuara n Protokollin II t Konvents mbi ndalimin ose kufizimin e disa armve
konvencionale t cilat konsiderohen se jan jashtzakonisht dmtuese ose kan efekte pa
i zgjedhur caqet, t dats 10 tetor 1980;
2.21. kryerja e akteve fyese ndaj dinjitetit personal, veanrisht trajtimi nnmues dhe
poshtrues;
2.22. kryerja e dhunimeve, skllavria seksuale, prostitucioni i detyruar, shtatznia e
dhunshme, steriliteti i detyruar ose ndonj form tjetr e dhuns seksuale, e cila prbn
gjithashtu shkelje t rnd t Konventave s Gjenevs;
2.23. prdorimi i qllimshm i pranis s civilve ose i personave t tjer q gzojn
mbrojtje me qllim t mbajtjes s disa pikave, zonave apo forcave ushtarake t
mbrojtura nga operacionet ushtarake;
2.24. drejtimi me qllim i sulmeve kundr ndrtesave, materialeve, njsive mjeksore
dhe transportit, personelit fetar dhe personelit q prdorin shenjn dalluese t
Konventave t Gjenevs n pajtim me t drejtn ndrkombtare;
2.25. vnia me qllim e popullsis civile n gjendje t uris si metod lufte, duke privuar
ata nga mjetet e domosdoshme pr ekzistencn e tyre, duke prfshir ktu edhe
pengimin e qllimshm t furnizimeve t parapar me Konventat e Gjenevs;
2.26. rekrutimi apo mobilizimi i fmijve nn moshn pesmbdhjet vjet n forcat e
armatosura kombtare ose duke i prdorur ata t marrin pjes aktivisht n armiqsi;
2.27. drejtimi me qllim i sulmeve kundr punimeve ose instalimeve q prmbajn forca
t rrezikshme duke e ditur se sulmi i till do t shkaktoj humbje t teprta t jets,
lndime t civilve ose dmtime t objekteve civile;
2.28. drejtimi me qllim i sulmeve pa dallim, kur sulmi i till nuk drejtohet n nj
objektiv specifik ushtarak, shfrytzon metoda apo mjete t lufts t cilat nuk mund t
drejtohen n objekte specifike ushtarake ose metoda apo mjete t lufts efekti i t cilave
nuk mund t kufizohet ashtu si krkohet me Protokollin i t Konventave t Gjenevs t
dats 12 gusht 1949 dhe q, pr pasoj, sht i nj natyre t till q godet objektivat
ushtarake dhe civile ose objektet civile pa dallim;
2.29. skllavria dhe tregtia me robrit;
2.30. shqiptimi i dnimeve kolektive;
2.31. ushtrimi i trysnis mbi popullsin e nj territori t pushtuar pr t ndrruar
kombsin ose pr t dhn betimin pr forcat armike.

1. Ndryshe nga inkriminimi i msiprm pr t cilin burime juridike jan konventat e

Gjenevs, burime t s drejts penale ndrkombtare me t cilat parashihen krime t lufts t
parapara n nenin 151 jan zakonet dhe ligjet. Zakonet jan nj e drejt e pashkruar
ndrkombtare e cila sht sajuar me dekada t tra dhe shrben si burim juridik me t cilin,
prve tjerash, jan t prcaktuara edhe disa krime t lufts. Zakonet gjithashtu jan burime t
s drejts penale ndrkombtare, t cilat mund t jen t obligueshme, komente apo
fakultative. Lidhur me krimet e lufts t parapara n nenin 151 zakonet jan norma t
obligueshme dhe t imperative.
2. Kto krime kryhen gjat konflikteve t armatosura ndrkombtare.
3. Dispozitat e ktij neni jan t karakterit blanket t cilat udhzojn zbatimin e rregullave
dhe t zakoneve ndrkombtare.
4. Konsiderohen se kryhen n rastet kur shkelen ligjet apo zakonet e s drejts ndrkombtare
t cilat prcaktojn rregullat e lufts.
5. Ndshkohet edhe ai i cili urdhron edhe ai q kryen njrn nga veprat e cekura.

Neni 152 Krimet e lufts n shkelje t rnd t nenit 3 t prbashkt t konventave t

Gjenevs

1. Kushdo q shkel rnd nenin 3, q sht i prbashkt pr katr Konventat e Gjenevs

t dats 12 gusht 1949, dnohet me burgim s paku pes (5) vjet ose me burgim t
prjetshm.
2. Shkelje e rnd e nenit 3, t prbashkt pr t katr Konventat e Gjenevs t 12
Gushtit 1949, do t thot nj ose m shum nga veprat e mposhtme t kryera n
kontekstin e nj konflikti t armatosur jo t nj karakteri ndrkombtar kundr
personave q nuk marrin pjes aktive n armiqsi, duke prfshir edhe pjestart e
forcave t armatosura q i kan dorzuar armt dhe q nuk jan n gjendje t luftojn
pr shkak t smundjes, plagve, ndalimit ose pr ndonj shkak tjetr:
2.1. dhuna ndaj jets dhe personit, n veanti vrasja e do lloji, gjymtimi, trajtimi mizor
dhe tortura;
2.2. kryerja e akteve fyese ndaj dinjitetit t personit, n veanti poshtrimi dhe trajtimi
nnmues;
2.3. marrja e pengjeve;
2.4. shqiptimi i dnimeve dhe kryerja e ekzekutimeve pa aktgjykime paraprake t
shpallura nga nj gjykat e rregullt q ofron t gjitha garancit gjyqsore t cilat
prgjithsisht njihen si t domosdoshme.
3. Ky nen zbatohet pr konfliktet e armatosura q nuk jan t karakterit ndrkombtar
dhe nuk zbatohet pr situatat e rregullimeve dhe tensioneve t brendshme, si jan
trazirat, veprat sporadike dhe t izoluara t dhuns ose vepra t tjera t natyrs s
ngjashme.

1. Dispozitat e katr konventave t Gjenevs t dats 12 gusht 1949 jan t karakterit

imperativ, obligues q duhet t respektohen gjat konflikteve apo luftrave t karakterit
ndrkombtar. Mirpo, n njrn nga kto konventa sht parapar neni 3 me t cilat n
mnyr shprehimore thuhet se t gjitha kto konventa do t zbatohen edhe n rastin e
konflikteve t armatosura t karakterit jondrkombtar.
2. Krimi i parapar n kt nen konsiderohet shkelje e rnd e konventave t Gjenevs dhe
Protokollit I t ktyre konventave.
4. Veprimet e kryerjes s ktyre krimeve jan t njjta me shum veprime t krimeve t tjera
kundr t drejts ndrkombtare, me t vetmen veanti se kryhen n rastet e konflikteve t
armatosura q ndodhin brenda shtetit.
6. Viktima t krimeve t parapara n kt inkriminim jan kryesisht popullsia civile. Por, si
viktima konsiderohen edhe pjestart e forcave t armatosura t cilt i kan dorzuar armt,
q jan dorzuar dhe personat e plagosur apo t smur.

Neni 153 Krimet e lufts n shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n
konfliktet e armatosura q nuk jan t karakterit ndrkombtar

1. Kushdo q shkel rnd ligjet dhe zakonet q zbatohen n konfliktet e armatosura q

nuk jan t karakterit ndrkombtar, brenda kornizs s prcaktuar t s drejts
ndrkombtare, dnohet me: 1.1. burgim prej s paku pes (5) vjet ose me burgim t
prjetshm, pr veprat penale nga nn paragraft 2.4, 2.5, 2.7, 2.12, 2.23 ose 2.24 t
paragrafit 2. t ktij neni; ose
1.2. burgim prej s paku dhjet (10) vjet ose me burgim t prjetshm, pr veprat
penale nga nn paragraft 2.1, 2.2, 2.3, 2.6, 2.8, 2.9, 2.10, 2.11, 2.13, 2.14, 2.15,
2.16, 2.17, 2.18, 2.19, 2.20, 2.21 ose 2.22 t paragrafit 2. t ktij neni.
2. Shkelja e rnd e ligjeve dhe e zakoneve q zbatohen pr konfliktet e armatosura q
nuk jan t karakterit ndrkombtar, brenda kornizs s prcaktuar t s drejts
ndrkombtare, nnkupton nj ose m shum nga veprimet vijuese:
2.1. sulmet e drejtuara me qllim kundr popullsis civile ose ndaj individve t veant
civil q nuk marrin pjes drejtprdrejt n konflikt;
2.2. drejtimi me qllim i sulmeve kundr ndrtesave, materialeve, njsive mjeksore dhe
transportit, personelit fetar dhe personelit q prdorin shenjn dalluese t Konventave
t Gjenevs n pajtim me t drejtn ndrkombtare;
2.3. sulmet e drejtuara me qllim kundr personelit, instalimeve, materialeve, njsive
ose automjeteve t prfshira n misionet e ndihms humanitare ose paqeruajtse n
prputhje me Kartn e Kombeve t Bashkuara, pr aq koh sa gzojn t drejtn pr
mbrojtjen e atyre civilve ose objekteve civile sipas t drejts ndrkombtare pr
konfliktet e armatosura;
2.4. drejtimi me qllim i sulmeve kundr ndrtesave fetare, shkollore, artistike,
shkencore, me qllime bamirse, monumenteve historike, spitaleve dhe vendeve ku jan
mbledhur t smurt dhe t plagosurit, me kusht q t mos jen objektiva ushtarake;
2.5. plakitja e nj qyteti ose e nj vendi, qoft edhe kur merret me an t sulmit;
2.6. kryerja e dhunimeve, skllavria seksuale, prostitucioni i detyruar, shtatznia e
dhunshme, steriliteti i detyruar ose ndonj form tjetr e dhuns seksuale, e cila prbn
gjithashtu shkelje t rnd t nenit 3, t prbashkt pr t katr Konventat e Gjenevs;
2.7. rekrutimi apo mobilizimi i fmijve nn moshn pesmbdhjet vjet n forcat e
armatosura kombtare ose duke i prdorur ata t marrin pjes aktivisht n armiqsi;
2.8. urdhrimi pr zhvendosjen e popullats civile pr shkaqe q lidhen me konfliktin,
prve kur kjo krkohet pr shkak t siguris s civilve t prfshir ose pr shkaqe
imperative ushtarake;
2.9. vrasja ose plagosja dinake e lufttarit kundrshtar;
2.10. deklarimi se nuk do t ket mshir;
2.11. nnshtrimi i personave nn autoritetin e nj pale kundrshtare ndaj t cilve
kryhen gjymtime fizike ose eksperimente t ndryshme mjeksore apo shkencore, t cilat
nuk arsyetohen n aspektin e trajtimit mjeksor, dental apo spitalor ndaj personit
prkats dhe nuk jan n dobi t tij, e q shkaktojn vdekje apo rrezik serioz ndaj
shndetit t nj apo shum personave t till;
2.12. shkatrrimi apo marrja e pasuris s armikut, prve rasteve kur kjo krkohet
domosdoshmrisht pr nevojat e lufts;
2.13. sulmi ose bombardimi me fardo mjete i qyteteve, fshatrave, vendbanimeve ose
ndrtesave q jan t pambrojtura dhe t cilat nuk jan objektiva ushtarake;
2.14. sulmet e drejtuara me qllim kundr objekteve civile q nuk jan objektiva
ushtarake;
2.15. fillimi i sulmit t qllimshm, duke ditur se sulmi i till do t shkaktoj humbje
aksidentale t jets ose plagosje t civilve, dme t objekteve civile, dme t gjra,
afatgjate dhe t rnda ndaj mjedisit natyror, q do t ishte haptazi tejkalim sa i
prket prparsis s gjithmbarshme konkrete dhe t drejtprdrejt t parashikuar
ushtarake;
2.16. drejtimi me qllim i sulmeve pa dallim kur sulmi i till nuk drejtohet n nj
objektiv specifik ushtarak, shfrytzon metoda apo mjete t lufts t cilat nuk mund t
drejtohen n objekte specifike ushtarake ose metoda apo mjete t lufts efekti i t cilave
nuk mund t kufizohet dhe q, pr pasoj, sht i nj natyre t till q godet objektivat
ushtarake dhe civile ose objektet civile pa dallim;
2.17. prdorimi i qllimshm i prezencs s civilve ose i personave t tjer q gzojn
mbrojtje me qllim t mbajtjes s disa pikave, zonave apo forcave ushtarake t
mbrojtura nga operacionet ushtarake;
2.18. vnia me qllim e popullsis civile n gjendje t uris si metod lufte, duke privuar
ata nga mjetet e domosdoshme pr ekzistencn e tyre, duke prfshir ktu edhe
pengimin e qllimshm t furnizimeve t parapara me Konventat e Gjenevs;
2.19. prdorimi i helmeve ose i armve helmuese;
2.20. prdorimi i gazrave asfiksuese, helmuese ose i llojeve t tjera t gazrave dhe i t
gjitha analogeve t lngshme, materialeve ose mjeteve;
2.21. prdorimi i plumbave q prhapen apo rrafshohen leht n trupin e njeriut, si
jan plumbat me mbules t fort q nuk e mbulojn plotsisht brthamn ose jan t
ar me prerje;
2.22. prdorimi i armve, projektilave, materialeve dhe metodave t luftimit t nj
natyre t till q shkaktojn plagosje t teprta apo vuajtje t panevojshme ose t cilat
nuk bjn dallim n shkaktimin e ktyre vuajtjeve, n shkelje me t drejtn
ndrkombtare pr konfliktet e armatosura, duke prfshir ktu armt kimike, armt
biologjike, copzat e padetektueshme, armt verbuese laserike ose minat mashtruese t
prkufizuara n Protokollin II t Konvents mbi ndalimin ose kufizimin e disa armve
konvencionale t cilat konsiderohen se jan jashtzakonisht dmtuese ose kan efekte pa
i zgjedhur caqet, t dats 10 tetor 1980;
2.23. skllavria dhe tregtia me robrit;
2.24. shqiptimi i dnimeve kolektive.
3. Ky nen zbatohet pr konfliktet e armatosura q nuk kan karakter ndrkombtar
dhe nuk zbatohet pr situatat e trazirave dhe t tensioneve t brendshme, si jan
trazirat, veprat sporadike dhe t izoluara t dhuns ose aktet e tjera t natyrs s
ngjashme. Dispozitat e ktij neni vlejn pr konfliktet e armatosura q ndodhin n
territorin e nj shteti kur ekziston nj konflikt i armatosur i zgjatur midis organeve t
pushtetit dhe grupeve t organizuara t armatosura ose midis grupeve t tilla.

1. N dispozitat e ktij neni, sikundr n dispozitat nenit 151, jan parapar krimet e lufts t
cilat nuk jan t karakterit ndrkombtar, prkatsisht t cilat kryhen brenda nj shtetit.
Dallimi midis krimeve t parapara n kt inkriminim n krahasim me krimet e
parapara n inkriminimin e nenit 151, sht se krimet e parapara n kt nen
konsiderohen se kryhen n rastet kur shkelen ligjet dhe zakonet q zbatohen n
konfliktet e armatosura. Prndryshe kto lloje t krimeve t cilat jan t cilsuara si
krime t lufts t parapara n kt nen, me t njjtin formulim jan t parapara si
krime t lufts edhe n Statutin e Gjykats Penale Ndrkombtare t Prhershme (neni
8, paragrafi (d) dhe (e), pika I XII).
3. Prve popullsis civile, viktima t ktyre krimeve jan edhe nj spektr shum i gjer i
ndrtesave dhe objekteve mjeksore dhe fetare, instalimeve, automjeteve dhe objekteve e t
mirave t tjera t cilat nuk prdoren pr qllime t lufts.

Neni 154 Sulmet n konfliktet e armatosura q nuk kan karakter ndrkombrar

kundr instalimeve q prmbajn forca t rrezikshme

Kushdo q n shkelje t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n konfliktet e armatosura q

nuk kan karakter ndrkombtar, me qllim kryen sulm kundr punimeve ose
instalimeve q prmbajn forca t rrezikshme, me dijenin se nj sulm i till do t
shkaktoj humbje t mdha jetrash, lndime pr civilt ose dme n objektet civile,
dnohet me burgim s paku dhjet (10) vjet ose me burgim t prjetshm.

1. Ky krim kryhet n rastet e konflikteve t armatosura t nj karakteri jondrkombtar,

prkatsisht n konfliktet e armatosura brenda pr brenda nj shtetit midis grupeve t
ndryshme, apo midis nj grupi apo nj pjese t popullsis me shtetin. Ky krim kryhet n rastet
kur sulmohen punimet ose instalimet q prmbajn forca t rrezikshme, si jan p.sh.
instalimet e rrjetit t gazit, elektranave/centraleve nukleare, depove n t cilat jan vendosur
lnd t rrezikshme etj. Pr tu konsideruar penalisht i prgjegjshm, kryesi duhet t dij se
sulmi n kto instalime apo punime do t shkaktoj vdekjen e nj numri t madh t njerzve,
lndime t shumta ndaj qytetarve ose dme n objektet civile.

Neni 155 Rekrutimi ose regjistrimi i personave midis moshs pesmbdhjet dhe
tetmbdhjet vjet n konfliktin e armatosur

Kushdo q rekruton ose regjistron personat midis moshs pesmbdhjet (15) dhe
tetmbdhjet (18) vjet n forcat e armatosura ose n grupe apo i shfrytzon ata pr
pjesmarrje aktive n armiqsit n nj konflikt t armatosur t nj karakteri
ndrkombtar ose n ndonj konflikt t armatosur q nuk ka karakter ndrkombtar,
dnohet me burgim prej nj (1) deri n dhjet (10) vjet.

1. Kjo vepr penale kundr t drejts ndrkombtare sht parapar me qllim q t mbrohen
fmijt gjat ndonj konflikti t armatosur. Sipas konventave ndrkombtare, por edhe sipas
Kodit Penal t Kosovs, fmij konsiderohen personat prej zero moshs deri n
tetmbdhjet vjet.
4. Sipas dispozits s ktij neni, vepra konsiderohet se kryhet n rastet kur ndokush rekruton
ose regjistron personat midis moshs pesmbdhjet dhe tetmbdhjet vjet.
5. Kt vepr penale mund ta kryej do person. Vepra mund t kryhet vetm me dashje. Nga
kjo rezulton se pr tu konsiderua personi penalisht i prgjegjshm ai duhet t dij, duhet t
jet i vetdijshm se personat q i regjistron apo i rekruton jan nn moshn tetmbdhjet
vjet.
6. Vepra konsiderohet se sht kryer me vet faktin se sht br regjistrimi apo rekrutimi i
personave t ktill me qllim q kta t marrin pjes n konfliktin e armatosur t karakterit
ndrkombtar apo jo ndrkombtar. Pra nuk sht e nevojshme q edhe t ken marr pjes
n konfliktin apo n luft.

Neni 156 Prdorimi i mjeteve ose i metodave t ndaluara t luftimit

1. Kushdo q gjat lufts apo konfliktit t armatosur prdor arm, projektila dhe
materiale e metoda t luftimit t cilat nuk parashihen me nn-paragrafin 2.20 t 151 ose
me nn-paragrafin nenin 2.22 t nenit 153 t ktij Kodi dhe q jan n kundrshtim me
t drejtn ndrkombtare pr konfliktet e armatosura, dnohet me jo m pak se pes (5)
vjet burgim.
2. Nse vepra nga paragrafi 1. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m shum
personave, kryesi dnohet me burgim s paku dhjet (10) vjet ose me burgim t
prjetshm.

1. Neni 156 i Kodit Penal sht prpiluar n baz t dispozitave t konventave t Hags t
vitit 1907, me t cilat jan prcaktuar rregullat q ndalojn prdorimin e armve dhe
metodave t caktuara t lufts si dhe t Protokollit t Gjenevs t vitit 1925 pr ndalimin e
prdorimit t helmeve asfiksuese dhe mjeteve bakteriologjike.367 shtja e prdorimit t
armve t ndaluara n rastet e lufts dhe t konflikteve t armatosura sht rregulluar edhe
me akte t reja ndrkombtare. N kt aspekt aktet ndrkombtare m t reja jan: Rezoluta
e Asambles s Prgjithshme t OKB-s t vitit 1972 me t ciln sht ndaluar prdorimi i
armve nukleare; Rezoluta e vitit 1974 pr ndalimin e prdorimit t napalm bombave dhe t
armve t tjera ndezse; Konventa mbi ndalimin e prsosjes, prodhimit dhe krijimin e depove
t armve bakteriologjike dhe helmuese dhe konventa dhe akte t tjera t ksaj fushe.
2. Prmbajtja ktij neni pjesrisht sht i ngjashm edhe me nenin 8, paragrafi b, pika XVII -
XX t Statutit t Gjykats s Prhershme Penale Ndrkombtare.
3. sht e pamundur t ceken t gjitha llojet dhe metodat e ndaluara t lufts, ngase zhvillimi
i tekniks luftarake sht shum m i shpejt sesa rregullativa juridike ndrkombtare. Pr
kt arsye konventat ndrkombtare vetm pjesrisht i kan parapar mjetet dhe metodat e
lufts t cilat pr shkaqe humanitare jan t ndaluara. a) Armt e ndaluara jan p.sh.
projektilt shprthyes t cilt thrrmohen apo jan t mbushura me materiale ndezse;
projektilt t cilat n kontakt me trupin e njeriut zgjerohen leht; armt, municioni dhe
materialet t cilat shkaktojn mundime t panevojshme; disa lloje t minave kontakte
nnujore; torpedot t cilat edhe kur nuk e godasin objektivin edhe m tutje jan t
rrezikshme; armt nukleare dhe termonukleare; bombat e napalmit dhe armt e tjera ndezse
etj. b) Metodat e ndaluara jan p.sh. vrasja apo plagosja dinake t pjestarit t ushtris s
armikut; bombardimi dhe sulmet tjera ndaj qyteteve, fshatrave dhe vendbanimeve t tjera dhe
i ndrtesave t cilat nuk jan t mbrojtura; keqprdorimi i flamurit, negociatorit, uniforms s
armikut apo t flamurit t tij ushtarak apo shtetror, shenjave t tjera ushtarake, t flamurit t
bardh apo t Flamurit t Kryqit t Kuq, t Gjysmhns etj.
4. Si metod e ndaluar nuk duhet t konsiderohet dinakria luftarake e cila nuk sht e
ndaluar. Por si metoda t ndaluara duhet t konsiderohen vetm ato me t cilat shkelen
rregullat e s drejts ndrkombtare.

Paragrafi 1.
1. Vepra penale konsiderohet se kryhet n rastet kur ndokush i prdor apo urdhron q t
prdoren mjete luftarake apo metoda (mnyra, taktika) t lufts t cilat jan t ndaluara me
rregullat e s drejts ndrkombtare. S kndejmi kryes i ksaj vepre penale konsiderohet ai
q urdhron dhe ai q kryen, ai q prdor arm apo metoda t ndaluara gjat lufts apo
konfliktit t armatosur.
2. Prdorimi apo urdhri pr prdorimin t mjeteve t ndaluara t lufts apo metoda e lufts
duhet t jen kryer gjat kohs s lufts apo konfliktit t armatosur.
3. Vepra penale konsiderohet se sht kryer n rastet kur gjat kohs s lufts apo konfliktit t
armatosur jan prdorur mjetet apo metodat e ndaluara t lufts sipas t drejts
ndrkombtare. Kjo vepr konsiderohet se sht kryer me vetm faktin e prdorimit t
mjeteve apo metodave t ndaluara me t drejtn ndrkombtare edhe n rastet kur nuk sht
shkaktuar kurrfar pasoje.
4. Kt vepr penale mund ta kryej do person. Vepra mund t kryhet me dashje t
drejtprdrejt apo eventuale. Dashja duhet t ngrthej n vete edhe vetdijen se jan t
ndaluara mjetet dhe metodat e prdorura t lufts.

Paragrafi 2.
1. Forma e kualifikuar e ksaj vepre penale e parapar n paragrafin 2 t nenit 124 t Kodit
Penal ekziston n rastet kur pr shkak t prdorimit t mjeteve t ndaluara t lufts apo
metods, sht shkaktuar vdekja e nj apo m shum personave. Pr pasojn e veprs s
shkaktuar nga Paragrafi 2, kryesi konsiderohet penalisht i prgjegjshm si n rastet kur ka
vepruar me dashje, ashtu edhe n rastet e pakujdesis 431

Neni 157 Shtyerja e paarsyeshme e riatdhesimit t robrve t lufts ose e civilve

Kushdo q n shkelje t rregullave t s drejts ndrkombtare, urdhron apo shqipton

shtyrjen e paarsyeshme t riatdhesimit t robrve t lufts apo t civilve pas
prfundimit t lufts ose t konfliktit t armatosur, dnohet me burgim prej gjasht (6)
muaj deri n pes (5) vjet.

1. Dispozita e ktij neni sht e karakterit blanket. Baza e inkriminimit t ksaj vepre sht
Protokolli plotsues i Konvents s Gjenevs pr mbrojtjen e viktimave t konflikteve t
armatosura ndrkombtare. N nenin 85, Paragrafi 3, pika b) t ksaj Konvente sht
parapar se shtyrja e paarsyeshme e riatdhesimit t robrve t lufts apo civilve konsiderohet
shkelje e rnd e Protokollit nse sht kryer me qllim dhe duke e shkel Konventn apo
Protokollin.
2. N pajtim me nenin 109 dhe 118 t Konvents s Gjenevs nr. III, shteti armiqsor sht i
obliguar ti kthej robrit, prve n rastet e jashtzakonshme. Ndrsa personat civil, n
pajtim me nenin 35 t Konvents s Gjenevs nr. IV, kan t drejt ta braktisin territorin e
shtetit t armikut prve rasteve kur ajo sht n kundrshtim me interesat nacionale t
shtetit. S kndejmi, lidhur me civilt kjo vepr penale kryhet n rastet kur personat e
caktuar, zakonisht persona me autorizime shtetrore apo politike, ua bjn t pamundur,
prkatsisht e shtyjn/prolongojn kthimin n shtetin e tyre n kundrshtim me nenin 35 t
Konvents s Gjenevs nr. IV.
3. Me kt inkriminim mbrohen robrit e lufts apo civilt. Me dispozitat e t drejts
ndrkombtare sht obligimi i shtetit n t cilin gjenden robrit e lufts apo civilt q pas
prfundimit t konfliktit pa shtyrje ti liroj, tu mundsoj robrve t lufts dhe civilve q t
kthehen n vendin e tyre.
4. Veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale konsiston n shtyrjen e paarsyeshme t
riatdhesimit t robrve t lufts apo personave civil. Shtyrje e paarsyeshme do t
konsiderohet n rastet kur riatdhesimi nuk sht kryer menjher, apo n afatin m t shkurtr
pas prfundimit t konfliktit t armatosur. Ndrsa n t kundrtn, do t konsiderohet se
shtyrja sht e arsyeshme, nuk do t konsiderohet se sht kryer kjo vepr penale nse p.sh.
personat e zn robr jan duke e mbajtur dnimin, apo nse ekziston dyshimi se ndonjri
prej tyre ka kryer krim t lufts. N kso raste, personi i till do t riatdhesohet pasi ta mbaj
dnimin.
5. Vepra mund t kryhet vetm pas prfundimit t lufts apo t konfliktit t armatosur.
6. Sipas ksaj dispozite, kt vepr penale mund ta kryej do person. Mirpo pr shkak t
natyrs s saj, m s shpeshti kt vepr e kryejn personat t cilt kan autorizime apo
pozita shtetrore, politike apo ushtarake.
7. Kryes konsiderohet personi q urdhron dhe personi i cili e ekzekuton urdhresn e till.
8. Vepra mund t kryhet vetm me dashje, e cila prfshin n vete vetdijen e kryesit se
shtyrja e riatdhesimit sht e paarsyeshme.

Neni 158 Prvetsimi i kundrligjshm i sendeve nga t vrart ose t plagosurit n

fushbetej

1. Kushdo q urdhron prvetsimin e kundrligjshm t sendeve nga t vrart apo t

plagosurit n fushbetej apo q kryen prvetsimin e till, dnohet me burgim prej
gjasht (6) muaj deri n pes (5) vjet.
2. Kur vepra nga paragrafi 1. i ktij neni kryhet n mnyr barbare, kryesi dnohet me
burgim prej nj (1) deri n dhjet (10) vjet.

Paragrafi 1.
1. Veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale sht prcaktuar n mnyr alternative dhe kryhet
n dy mnyra: duke urdhruar q n mnyr t kundrligjshme t merren sendet nga t vrart
ose t plagosurit apo duke i marr sendet. N t dy kto raste kryhet vepr penale kur marrja
e sendeve kryhet n mnyr t kundrligjshme. sht e kundrligjshme ajo marrje e sendeve
nga t vrart dhe t plagosurit nse bhet n kundrshtim me rregullat e s drejts
ndrkombtare. Rrjedhimisht, sipas konventave t Gjenevs t vitit 1929 dhe 1947 nga t
vrart dhe t plagosurit n fushbetej mund t merren vetm armt dhe mjetet e tjera t
armatimit. Sendet tjera nuk sht e lejuar t merren.
2. Kjo vepr penale mund t kryhet vetm n fushbetej, q do t thot se fushbeteja sht
vend i kryerjes s ksaj vepre penale, vendi ku jan vrar apo plagosur personat nga t cilt
merren sendet. Kjo vepr mund t kryhet edhe gjat kohzgjatjes s lufts.
3. Kryes i ksaj vepre penale m s shpeshti mund t jet personi i cili ka marr pjes n
konfliktin e armatosur, mandej pjestart e forcave t armatosura dhe personi i cili sipas
pozits sht i autorizuar t urdhroj q nga t vrart ose t plagosurit t merren sendet.
4. Lidhur me fajsin, kjo vepr penale mund t kryhet vetm me dashje. Kryesi duhet me
qen i vetdijshm pr kundrligjshmrin e veprimit t vet, ngase kundrligjshmria sht
cek si element thelbsor i figurs s posame t ksaj vepre penale. Thn ndryshe krahas
dashjes, kryesi duhet t jet i vetdijshm se marrja e sendeve bhet n mnyr t
kundrligjshme.

Paragrafi 2.
1. Forma e kualifikuar e ksaj vepre penale sht parapar n paragrafin 2 t ktij neni.
Konsiderohet form e kualifikuar n rastet kur vepra kryhet n mnyr mizore. Kjo form e
kualifikuar e veprs mund t kryhet vetm ndaj t plagosurve e jo edhe ndaj t vrarve dhe
konsiderohet se shprehet nse gjat marrjes s kundrligjshme t sendeve, t plagosurit u
ekspozohen mundimeve t rnda fizike dhe psikike.
Neni 159 Rrezikimi i negociatorve

Kushdo q n shkelje t s drejts ndrkombtare, gjat kohs s lufts apo t konfliktit

t armatosur e fyen, e keqtrajton ose e ndalon negociatorin apo prcjelljen e tij ose ua
pengon kthimin apo n ndonj mnyr tjetr e cenon paprekshmrin e tyre, dnohet
me burgim prej (6) gjasht muaj deri n pes (5) vjet.
1. Negociatori ushtron funksion shum t rndsishm n situata t lufts apo t konfliktit t
armatosur, ngase kontribuon q t prfundoj konflikti i armatosur apo q t zgjidhen shtje
t caktuara t cilat i zbusin pasojat e lufts, si sht p.sh. kmbimi i t znve rob apo t
plagosurve.
3. Negociatori dhe prcjellsit e tij e gzojn mbrojtje juridike gjat kohs derisa e ushtrojn
funksionin e tyre. Kjo mbrojtje e nnkupton edhe kohn e cila sht e nevojshme q t
kthehen t pala t ciln e prfaqsojn.
4. Kodi Penal i cek vetm mnyrat m ekzemplare, m tipike t veprimeve me t cilat mund
t kryhet kjo vepr penale. Mirpo n fund t ksaj dispozite thuhet se kjo vepr penale
kryhet edhe n mnyra tjera. Si mnyra tjera me t cilat mund t kryhet kjo vepr penale jan
p.sh. rrezikimi i jets s tyre, shfrytzimi i tyre n operacionet luftarake, detyrimi q t japin
informata dhe veprime t ngjashme.
5. Pr tu konsideruar se sht kryer kjo vepr penale, cenimi i negociatorit ose prcjellsve
t tij duhet t kryhet gjat kohs s lufts apo konfliktit t armatosur.
6. Veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale sht prcaktuar n mnyr alternative dhe kryhet
n rastet kur negociatori apo prcjellsit e tij fyhet, keqtrajtohet, ndalohet apo pengohet
kthimi i tyre.
7. Subjekt pasiv i ksaj vepre penale sht personi i cili e ka statusin e negociatorit, si dhe
personat t cilt jan prcjells t tij. Negociatori sht person ushtarak apo civil t cilin, njri
nga pjesmarrsit n konfliktin e armatosur e ka autorizuar q t arrij nj marrveshje me
paln tjetr apo q tia prcjell ndonj porosi. Nse negociatori e keqprdor autorizimin,
pozitn e vet, e humb kt status.
8. Vepra mund t kryhet gjat kohs s lufts apo konfliktit t armatosur
9. Kt vepr penale mund ta kryej do person.
10. Lidhur me fajsin, kjo vepr penale kryhet vetm me dashje. Konsiderohet se kjo vepr
kryhet me dashje kur personi sht i vetdijshm se kt vepr sht duke e kryer ndaj
personit i cili e gzon statusin e negociatorit (parlamentarit) apo t prcjellsit t tij.

Neni 160 Organizimi i grupeve pr kryerjen e gjenocidit, krimeve kundr njerzimit

dhe krimeve t lufts

1. Kushdo q organizon nj grup me qllim t kryerjes s ndonj prej veprave penale

nga nenet 148-156 t ktij Kodi, dnohet me burgim prej nj (1) deri n dhjet (10) vjet.
2. Kushdo q bhet antar i grupit nga paragrafi 1. i ktij neni, dnohet me burgim prej
nj (1) deri n pes (5) vjet.
3. Antari i grupit nga paragrafi 1. i ktij neni q e paraqet grupin para se t ket kryer
vepr penale, dnohet me burgim deri n tri (3) vjet ose mund t lirohet nga dnimi.

1. Sipas dispozitave t pjess s prgjithshme t Kodit Penal t Kosovs (neni 34), organizimi
i grupit me qllim t kryerjes s veprs penale sht form e bashkpunimit. Mirpo nse
grupi sht organizuar pr t kryer krime t gjenocidit, krime kundr njerzimit dhe krime t
lufts, pr shkak t rrezikshmris shum t madhe t ktyre veprave penale dhe pr shkaqe
kriminalo politike, n kso raste n nenin 160 Kodi Penal i Kosovs veprn e till e parasheh
si vepr penale t posame.
2. N nenin 160 Kodi Penal i parasheh dy forma t kryerjes s ksaj vepre penale:
1) organizimin e grupit pr kryerjen e krimit t gjenocidit, krimeve kundr njerzimit dhe
krimeve t lufts dhe
2) antarsimi n grupin e till.

Paragrafi 1.
1. Organizimi i grupit i parapar n kt paragraf n fakt sht nj lloj veprimi prgatitor pr
kryerjen e krimit t gjenocidit, krimeve kundr njerzimit dhe krimeve t lufts. Organizimi i
grupit mund t shprehet me aktivitete t ndryshme t cilat ndrmerren me qllim t krijimit t
grupit dhe t kushteve pr veprimtarin e tij. N sensin e ktij inkriminimi, organizimi i
grupit pr kryerjen e veprave penale t cekura n kt nen, pr shembull mund t
konsiderohen rekrutimi i antarve t grupit, furnizimi me arm apo mjete pr kryerjen e
ktyre krimeve dhe mjeteve tjera t domosdoshme pr punn e grupit, prgatitja e planit pr
veprimtarin e grupit, tubimin e antarve t grupit n hapsirn e caktuar etj. Si cekm m
sipr, kjo form e veprs penale sht e karakterit t veprimeve prgatitore dhe si e till sht
e ndshkuar.
2. Vepra konsiderohet se sht kryer me faktin e krijimit t grupit. Nocionin e grupit duhet
nnkuptuar n kuptimin e gjer, me t cilin nnkuptohen organizatat kriminale, bandat apo
ndonj form tjetr e bashkimit kriminal.

Paragrafi 2.
1. Antarsimi n grupin pr kryerjen e krimit t gjenocidit, krimeve kundr njerzimit dhe
krimeve t lufts si form e dyt e ksaj vepre penale. Kjo form e veprs penale
konsiderohet se sht kryer n rastet kur ndonj person n mnyra t ndryshme e manifeston
vullnetin e vet q t bhet antar i grupit t ktill kriminal dhe antarsohet n te. Kjo mund
t bhet me deklaratn e tij eksplicite apo n mnyr faktike, prkatsisht me sjellje t
caktuara nga t cilat pa mdyshje mund t konkludohet se kryesi me vetdije dhe me
vullnetin e tij i takon grupit t ktill.
2. Kryes i ktyre dy formave t veprave penale mund t jet do person. Vepra mund t
kryhet vetm me dashje. Prmbajtja e dashjes dallon varsisht prej forms s veprs penale.

Paragrafi 3.
1. N kt paragraf sht parapar se nse antari i grupit e zbulon grupin para se t ket
kryer vepr penale n llogari t grupit ose e ka ndihmuar grupin pr kryerjen e veprs penale,
dnohet me burgim deri n tri vjet, por gjykata edhe mund ta liroj nga dnimi. Mundsia e
dnimit m t but apo e lirimit nga dnimi e parapar n kt paragraf sht fakultative dhe
sht parapar pr shkaqe kriminalo-politike me qllim q ti stimuloj personat ti zbulojn
kto organizata kriminale.

Neni 162 Shtytja pr luft agresive ose konflikt t armatosur

Kushdo q n mnyr publike, n tubim ose me an t shkrimeve, xhirimeve

audiovizuele ose n ndonj mnyr tjetr thrret ose nxit pr luft agresive apo konflikt
t armatosur, dnohet me burgim prej nj (1) deri n pes (5) vjet.
1. T paraparit e lufts agresive si krim m i rnd ndrkombtar kundr paqes sht rezultat i
angazhimit t m se nj shekulli t bashksis ndrkombtare. Lufta agresive si krim i
veant pr her t par sht parapar n Protokollin e Gjenevs mbi zgjidhjen paqsore t
konflikteve t armatosura t vitit 1924. N kt Protokoll lufta agresive sht prcaktuar si
krim ndrkombtar, ndrsa agresor konsiderohet ai shtet i cili, duke i shkelur rregullat e ktij
Protokolli dhe Paktit t Ligs s Popujve, fillon luftn kundr shtetit tjetr. M von, me
Statutin e Gjykats Ndrkombtare Ushtarake t vitit 1945, planifikimi apo fillimi i lufts
agresive apo i lufts me t ciln shkelen kontratat ndrkombtare, sht konsideruar si krim
kundr paqes. S fundi, me Paktin Ndrkombtar mbi Lirit Qytetare dhe Politike, t ciln
Kombet e Bashkuara e kan miratuar n vitin 1966 ndalohet do lloj propagande n favor t
lufts. Prkatsisht, sipas ktij Pakti, propagandimi apo zhvillimi i lufts agresive sht n
kundrshtim me rregullat e s drejts ndrkombtare dhe konsiderohet krim kundr paqes.378
2. Nocioni aktual i lufts agresive sht prkufizuar n Rezolutn e Asambles s
Prgjithshme t Kombeve t Bashkuara me 14 dhjetor 1974, nr. 3314. Sipas ksaj Rezolute si
luft agresive konsiderohet prdorimi i forcave t armatosura t nj shteti kundr sovranitetit,
integritetit territorial apo pavarsis politike t shtetit tjetr e cila kryhet me invadim apo me
sulm t armatosur n territorin e tij, me aeroplan apo anije, apo duke ia bllokuar portet apo
bregdetin, duke e okupuar me ushtri territorin e tij, apo n ndonj mnyr tjetr me t ciln
me dhun instalohet pushteti ndaj atij shteti. Thn ndryshe, do luft e cila nuk sht luft
mbrojtse apo e cila nuk rezulton nga prdorimi i masave kolektive t OKB-s, sht luft
agresore. S kndejmi, edhe lufta preventive sht luft agresive. Gjithashtu si luft agresore
konsiderohet edhe tejkalimi i kufijve t lufts mbrojtse.379
3. Lidhur me nocionin e lufts agresore, n pikn 3 t ksaj Rezolute t OKB-s sht
parapar shprehimisht se kurrsesi nuk mund tu kufizohet e drejta e vetvendosjes dhe e
pavarsis popujve, t cilve kjo e drejt u sht marr me dhun, (si ishte rasti i Kosovs
nn okupimin e Serbis), si dhe popujve nn regjimet koloniale apo raciste, apo formave tjera
t dominimeve t huaja, si dhe e drejta e ktyre popujve q t luftojn pr kto t drejta dhe t
krkojn dhe ta fitojn prkrahjen e tyre n baz t dokumenteve ndrkombtare dhe n
pajtim me kt Rezolut.
4. Prkufizimin e ktill t lufts agresore e kan prvetsuar edhe shtetet e caktuara t cilat e
parashohin kt lloj krimi.
5. N nenin 5 t Statutit t Roms sht parapar se kjo Gjykat ka juridiksion edhe pr
krimin e agresionit (krahas krimit t gjenocidit, krimeve kundr njerzimit dhe krimeve t
lufts), mirpo n kt Statut nuk sht prcaktuar nocioni i lufts 378 Po aty, fq. 1193. 379
Bai-Pavlovi, Komentar, fq. 609. 440 agresore. Lidhur me kt shtje n dispozitat
kalimtare dhe prfundimtare t Kapitullit XIII t ktij Statuti, sht parapar q nocioni i
krimit t lufts agresive do t prcaktohet m von me amendamente t posame.
6. Ndryshe nga kodet penale t shteteve t tjera dhe nga konventat dhe aktet e tjera
ndrkombtare t siprprmendura, Kodi Penal i Kosovs krahas lufts agresive kt
inkriminim e zgjeron edhe me konfliktin e armatosur. Ksisoj, n Kodin ton penal titulli i
ktij inkriminimi sht Shtytja pr luft agresore ose konflikt t armatosur. Konflikti i
armatosur mund t jet brenda pr brenda nj shteti, konflikt i brendshm apo ndaj shtetit
tjetr, konflikt ndrkombtar.
7. Sipas nenit t siprprmendur t Kodit Penal t Kosovs, kjo vepr penale konsiderohet se
kryhet n rastet kur ndonj person n mnyr publike, n tubim ose me an t shkrimeve,
incizimeve audiovizuele, ose n ndonj mnyr tjetr thrret ose nxit pr luft agresive apo
konflikt t armatosur.
8. Veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale sht thirrja apo shtytja pr luft agresive apo
konflikt t armatosur. Kto jan n fakt dy mnyra t shtytjes pr fillimin dhe zhvillimin e
lufts agresore apo t konfliktit t armatosur dhe paraqesin forma t propagands s lufts ose
t konfliktit t armatosur. Prkatsisht, n sensin e ktij inkriminimi, shprehja thirrje apo
shtytje pr luft agresive apo konflikt t armatosur, prfshin edhe propagandn.
9. N kontekstin e ksaj vepre penale, thirrja sht do lloj veprimi me t cilin pretendohet q
te personi tjetr t krijohet vendimi pr fillimin e lufts agresive apo t konfliktit t
armatosur. Ndrsa shtytja n kontekstin e ktij inkriminimi m tepr konsiston n prforcimin
e vendimit t till. Kjo sht n fakt prhapje e atmosfers s lufts apo konfliktit t
armatosur.
10. Objekt i inkriminimit sht lufta agresore apo konflikti i armatosur.
11. Vepra konsiderohet se sht kryer me ndrmarrjen e thirrjes apo shtytjes pr luft agresore
apo konflikt t armatosur.
12. Kryes i ksaj vepre penale mund t jet do person. Pr tu konsideruar penalisht
prgjegjs kryesi duhet q kt vepr ta ket kryer me dashje.

Neni 163 Keqprdorimi i emblemave ndrkombtare

Kushdo q keqprdor ose mban pa autorizim flamurin apo emblemn e Kombeve t

Bashkuara, t Kryqit t Kuq ose t Shoqris s Hns s Kuqe apo simbolet q
korrespondojn me to apo ndonj tjetr emblem ndrkombtare q njihet si mbrojtje e
objekteve t caktuara nga operacionet ushtarake, dnohet me burgim deri n tre (3)
vjet.

1. N rastet e lufts apo t konfliktit t armatosur, personat e caktuar dhe objektet e caktuara,
sipas t drejts ndrkombtare, gzojn mbrojtje t posame. Pr tu realizuar kjo mbrojtje
me t drejtn ndrkombtare jan prcaktuar simbole dhe shenja t posame pr identifikimin
e tyre. Aktet m t rndsishme ndrkombtare pr identifikimin e personave dhe objekteve
t cilt gzojn mbrojtje t posame gjat kohs s luft apo t konfliktit t armatosur jan
Konventa e Gjenevs e vitit 1864, Konventa e Hags e vitit 1907 dhe Konventa e Gjenevs e
vitit 1949 pr mbrojtjen e viktimave t lufts dhe Konventa e Hags pr mbrojtjen e vlerave
kulturore n rastet e konflikteve t armatosura t vitit 1954. Me kto konventa rregullohet
statusi i personave dhe i objekteve q mbajn shenjat e Kryqit t Kuq, Gjysmhns dhe t
Luanit t Kuq dhe Diellit n fushn e bardh. Gjithashtu, edhe Kombet e Bashkuara e kan
prcaktuar flamurin dhe shenjn e tyre.
2. Mosrespektimi i ktyre simboleve dhe shenjave n rastet e lufts apo t konfliktit t
armatosur, konsiderohet shkelje e t drejts ndrkombtare dhe mund t kualifikohet si vepr
penale ndrkombtare, p.sh. si krim kundr t plagosurve dhe t smurve, cenim i
negociatorit, shkatrrim i monumenteve kulturore dhe historike etj. Mirpo lidhur me kt,
emblemat dhe shenjat ndrkombtare, personat e caktuar mund ti prdorin vetm sipas
kushteve t parapara me rregullat e s drejts ndrkombtare (shrbimet e sanitetit, si jan
mjekt dhe ndihmsit medicinal, negociatort, personeli i Kombeve t Bashkuara etj).
Gjithashtu, kto emblema dhe shenja mund t vihen n objektet e caktuara sipas ktyre
kushteve (spitalet, mjetet transportuese t materialit mjeksor, automjetet e Kryqit t Kuq
etj.).
3. Veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale konsiston n keqprdorimin apo mbajtjen e
paautorizuar t emblemave ndrkombtare. Midis keqprdorimit dhe mbajtjes s paautorizuar
nuk ekziston dallim i rndsishm, ngase edhe mbajtja e paautorizuar sht nj lloj
keqprdorimi. Emblema dhe shenja tjetr ndrkombtare sht keqprdor n rastet kur
shfrytzohet n kundrshtim me dedikimin e tyre. Do t konsiderohet se sht keqprdorur
emblema apo shenja tjetr ndrkombtare nse p.sh. me Flamurin e Kryqit t Kuq shnohen
objektet ushtarake apo mjetet ushtarake. Prdorimi, prkatsisht shfrytzimi i paautorizuar i
shenjave ndrkombtare do t ekzistoj p.sh. nse Kryqin e Kuq e mban pjestari i njsive
luftarake apo nse n prgjithsi kjo shenj vihet n persona apo objekte t cilt nuk jan t
parapara me rregullat ndrkombtare.
4. Pr tu konstatuar nse sht fjala pr keqprdorimin e shenjave ndrkombtare vendimtare
jan dispozitat e s drejts ndrkombtare, si dhe dispozitat e legjislacionit t brendshm t
shtetit prkats.
5. Keqprdorimi i shenjave ndrkombtare zakonisht kryhet gjat kohs s lufts apo t
konfliktit t armatosur, mirpo kryerja e ksaj vepre penale mund t shprehet edhe gjat
kohs s paqes.382 Kodi Penal i Serbis kt vepr penale e parasheh si form t cilsuar
nse kryhet n zonat e operacioneve luftarake (neni 385).
6. Kjo vepr konsiderohet se sht kryer me ndrmarrjen e do veprimi me t cilin njra nga
emblemat apo shenjat ndrkombtare keqprdoret apo shfrytzohet n kundrshtim me
rregullat ndrkombtare.
7. Kjo vepr bn pjes n veprat penale t rrezikimit. Pasoja e veprs konsiston n shkaktimin
e rrezikut abstrakt
8. Kt vepr penale mund ta kryej personi ushtarak apo civil.
9. Vepra mund t kryhet vetm me dashje, direkte apo eventuale. S kndejmi, kryesi duhet t
jet i vetdijshm se n mnyr t paautorizuar e prdor apo e mban shenjn ndrkombtare,
apo e jep plqimin q shenja t prdoret n mnyr t paautorizuar.

Neni 164 Rrmbimi i fluturakes

1. Kushdo q n kundrshtim me Konventn mbi ndalimin e rrmbimit t

kundrligjshm t fluturakes t dats 16 dhjetor 1970, n fluturake prvetson apo
kontrollon n mnyr t kundrligjshme fluturaken me dhun ose me kanosje apo n
ndonj mnyr tjetr t friksimit, dnohet me burgim prej dy (2) deri n dhjet (10)
vjet.
2. Kur vepra penale nga paragrafi 1. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m
shum personave ose me shkatrrimin e fluturakes, kryesi dnohet me jo m pak se pes
(5) vjet burgim.
3. Kushdo q me dashje privon nga jeta personin tjetr me kryerjen e veprs penale nga
paragrafi 1. i ktij neni, dnohet me burgim s paku dhjet (10) vjet ose me burgim t
prjetshm.

1. Rrmbimi i fluturakes si vepr penale ndrkombtare sht parapar n Konventn e

Tokios pr luftimin e rrmbimit t paligjshm t fluturakes (1963), si dhe me Konventn e
Hags (1970) dhe me Konventn e Montrealit (1971). Pr tu parapar kjo vepr penale m e
rndsishmja sht Konventa e Hags.
2. Kodi Penal i Austris kt vepr e emrton pirateri ajrore. Kodet penale t regjionit, i
Kroacis (neni 179) dhe i Serbis (neni 293), kt vepr e kan inkriminuar edhe rrmbimin e
anijes. N Kodin ton Penal sht parapar vepr penale e posame emr titull rrezikimi i
siguris s lundrimit detar (neni 166), n t cilin sht parapar si form e kryerjes edhe
marrja ne kontroll ose ushtrimi i kontrollit ndaj anijes dhe ekuipazhit t saj, vepr kjo e cila e
inkludon edhe rrmbimin e anijes.
Paragrafi 1.
1. Objekt i veprimit t ksaj vepre penale sht fluturakja.
2. Me kt vepr penale mbrohet siguria n komunikacionin ajror.
3. Veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale sht vnia nn kontroll ose e prvetsimi i
fluturakes gjat fluturimit duke e prdor dhunn ose kanosjen apo n mnyr tjetr
krcnuese. Vnia nn kontroll konsiston n detyrimin e pilotit q ta drejtoj fluturimin e
fluturakes n drejtimin t cilin e dshiron kryesi i ksaj vepre. Vnia nn kontroll e
nnkupton edhe situatn kur rrmbyesi e drejton aeroplanin/fluturaken. Gjithashtu veprimi i
kryerjes mund t shprehet edhe n rastet kur pilotit i bhet e pamundur q t fluturoj.
4. Shprehja gjat fluturimit mungon n versionin n gjuhn shqipe. Ky sht nj lshim
teknik ngase shprehja gjat fluturimit ekziston n versionin n gjuhn serbe dhe angleze.
Shprehja gjat fluturimit prdoret edhe n Kodin Penal t Kroacis (neni 179).
5. Shprehja gjat fluturimit n ligj nuk sht prcaktuar, por pr shkak t natyrs s ksaj
vepre penale duhet me e interpretuar n mnyr ekstensive ngase kshtu sht prcaktuar
edhe me Konventn e Hags dhe e Tokios. Kuptimi i shprehjes gjat fluturimit sht
prcaktuar me nenin 3 t Konvents s Hags dhe nnkupton kohn prej momentit kur t
gjith udhtart kan hy brenda dhe kur jan mbyll dyert e jashtme deri n momentin kur
njra nga kto dyer t jashtme sht hapur me qllim q udhtart t zbresin. Kjo koh mund
t zgjatet nse sht fjala pr aterrimin me dhun deri n momentin kur organet kompetente
nuk e marrin prkujdesjen ndaj fluturakes dhe personave dhe pasuris n te. Shkaku kryesor i
prcaktimit t gjer t kuptimit t shprehjes gjat fluturimit konsiston n rrethann se kur
hapsira e brendshme e aeroplanit sht izoluar nga bota e jashtme dhe se pr kt shkak
intervenimi i organeve kompetente nga jasht nuk sht i mundur apo ky intervenim
vshtirsohet shum, rrmbyesi mund t ndrmerr veprimin e kryerjes s ksaj vepre penale.
Me kt lloj prcaktimi t shprehjes gjat fluturimit sht prjashtuar mundsia e kryerjes
s ksaj vepre ndaj fluturakes e cila sht n hangar apo fluturakes e cila sht n aeroport.
Pr ekzistimin e ksaj vepre penale nuk sht me rndsi nse fluturakja sht e shtetit ton
apo e ndonj shtetit t huaj.
6. Nocioni i dhuns dhe i kanosjes jan prcaktuar n Pjesn e prgjithshme t Kodit Penal.
Dhuna dhe kanosja mund t prdoren ndaj do peroni i cili gjendet n aeroplan, por zakonisht
prdoren ndaj ekuipazhit t aeroplanit. N rastet kur dhuna apo kanosja prdoren ndaj
udhtarve, n kso raste n mnyr indirekte ushtrohet dhun ndaj ekuipazhit.
7. Vepra konsiderohet se sht kryer prej momentit t marrjes s kontrollit ndaj fluturakes e
cila ka qen duke fluturuar.
8. Nse prdoret dhuna apo kanosja, mirpo kryesi nuk ka sukses q t prvetsoj fluturaken
apo ta vr kontrollin mbi t, ather konsiderohet se vepra ka ngel n tentative, mirpo
edhe tentativa e ksaj vepre penale dnohet. Ndrsa vepra konsiderohet se sht kryer nse
kryesi ka sukses q ta prvetsoj fluturaken apo ta vr nn kontrollin e tij.
9. Pasoja e ksaj vepre penale sht rreziku konkret pr trafikun ajror.
10. Kt vepr penale mund ta kryej do person. Kjo vepr penale mund t kryhet vetm me
dashje direkte.
11. Rrmbimi i fluturakes sht vepr penale permanente e cila zgjat prej momentit t fillimit
t prdorimit t dhuns apo kanosjes dhe deri sa t skadoj kontrolli ndaj fluturakes.

Paragrafi 2.
1. N paragrafin 2 sht parapar forma e rnd e ksaj vepre penale e cila konsiderohet se
ekziston n rastet kur me kryerjen e ksaj vepre penale shkaktohet vdekja e nj apo m shum
personave ose shkatrrohet fluturakja. Vrasja mund t shkaktohet gjat gjith kohzgjatjes s
rrmbimit. N rastet kur shkaktohet vdekja m s shpeshti vjen n shprehje bashkimi real
midis paragrafit 1 dhe 2. Paragrafi 3. 1. N paragrafin 3 sht parapar form edhe m e
rnd e ksaj vepre penale e cila konsiderohet se kryhet nse me rastin e rrmbimit t
fluturakes kryesi me dashje e privon personin tjetr nga jeta.
2. Kt vepr penale mund ta kryej do person dhe kryhet vetm me dashje.

Neni 165 Rrezikimi i siguris s aviacionit civil

1. Kushdo q n shkelje t Konvents mbi ndalimin e akteve t kundrligjshme kundr
siguris s aviacionit civil t dats 23 shtator 1971, kryen nj akt q rrezikon sigurin e
aviacionit civil dnohet me burgim prej nj (1) deri n dhjet (10) vjet.
2. Akt i rrezikimit t siguris s aviacionit civil nnkupton nj ose m shum nga veprat
n vijim:
2.1. kryerja e nj akti t dhuns kundr personit n fluturake nse ajo vepr ka gjas t
rrezikoj sigurin e fluturakes;
2.2. shkatrrimi i fluturakes n funksionim e sipr ose shkaktimi i dmit q e bn
fluturaken e till t paaft pr fluturim apo q ka gjas t rrezikoj sigurin e saj gjat
fluturimit;
2.3. vendosja ose mundsimi i vendosjes n fluturaken e cila sht n funksion e sipr, n
fardo mnyre, t ndonj mjeti apo substance q ka gjas pr ta shkatrruar
fluturaken ose pr ti shkaktuar dm q e bn at t paaft pr fluturim ose i shkakton
dm q ka gjas t rrezikoj sigurin e saj gjat fluturimit;
2.4. shkatrrimi ose dmtimi i pajisjeve t navigimit ajror ose ndrhyja n operimin e
tyre nse cilido nga aktet e tilla ka gjas t rrezikoj sigurin e fluturakes gjat
fluturimit;
2.5. kumtimi i informats pr t cilin kryesi e di se sht e rrejshme, me ka rrezikon
sigurin e fluturakes gjat fluturimit;
2.6. kryeja e nj akti t dhuns kundr personit n aeroportin n shrbim t aviacionit
civil ndrkombtar, q shkakton ose ka gjas t shkaktoj lndime t rnda ose vdekje;
2.7. shkatrrimi ose dmtimi i rnd i pajisjeve t aeroportit q i shrben aviacionit civil
ndrkombtar ose fluturakes s vendosur aty q nuk sht n shrbim, ose ndrprerja e
shrbimeve t aeroportit, nse akti i till rrezikon ose ka gjas t rrezikoj sigurin n
at aeroport.
81
3. Kushdo q e drejton fluturaken n nj mnyr jo t rregullt ose nuk i kryen detyrat
ose nuk bn mbikqyrjen n lidhje me sigurin e aviacionit civil, dnohet me burgim
prej nj (1) deri n dhjet (10) vjet.
4. Kur vepra penale nga paragrafi 1. ose 3. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m
shum personave ose me shkatrrimin e fluturakes, kryesi dnohet me jo m pak se
dhjet (10) vjet burgim.
5. Kushdo q me qllim e privon nga jeta personin tjetr me kryerjen e veprs penale
nga paragrafi 1. ose 3. i ktij neni, dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim ose
me burgim t prjetshm.
6. Kushdo q nga pakujdesia kryen veprn penale nga paragrafi 1. ose 3. i ktij neni,
dnohet me burgim deri n pes (5) vjet.
7. Kur vepra penale nga paragrafi 6. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m
shum personave ose me shkatrrimin e fluturakes, kryesi dnohet me burgim prej nj
(1) deri n (8) tet vjet.

1. Baz pr ta parapar kt vepr penale sht Konventa e Montrealit pr ndalimin e akteve

t kundrligjshme t drejtuara kundr siguris s aviacionit civil ajror t 445 vitit 1971. Me
kt Konvent si vepra penale ndrkombtare jan parapar shum lloje t veprave me t cilat
rrezikohet siguria e transportit ajror civil. Kjo vepr penale sht parapar edhe me
Konventn e Tokios mbi veprat penale n aeroplan, t vitit 1963.
2. Me kt inkriminim jan t prfshira t gjitha format e rrezikimit t siguris s njerzve
dhe t pasuris n trafikun/komunikacionin ajror. Kundrligjshmria e ksaj vepre panele
sht prcaktuar n form t gjer. Me dispozitat e ktij neni jan t inkriminuara veprimet e
ndryshme me t cilat rrezikohet trafiku me rastin e drejtimit t fluturakes, veprimet e tjera
ndaj fluturakes dhe veprimet e ndryshme t rrezikimit t cilat kryhen n tok, por lidhur me
rrezikimin e aviacionit.
3. Kjo vepr penale konsiderohet se sht kryer me faktin e shkaktimit t rrezikut konkret.
Thn ndryshe, forma themelore e ksaj vepre penale konsiderohet se sht kryer, sht
prfunduar me shkaktimin e rrezikut konkret pr jetn dhe integritetin trupor t njerzve n
aeroplan apo jasht tij, ose shkaktimi i rrezikut ndaj pasuris aeroplanit apo objekteve t
tjera.
4. N paragrafin 1 t ktij neni sht cek baza juridike ndrkombtare e parashikimit s ksaj
vepre penale.

Paragrafi 2.
1. Ndrsa n paragrafin 2, pika 1-7 n mnyr alternative jan cek kto forma t veprimit me
t cilat mund t kryhet kjo vepr penale: kryerja e nj akti t dhuns kundr personit i cili e
drejton aeroplanin; shkatrrimi i fluturakes n funksion, q sht duke fluturuar ose shkaktimi
i dmit me t cilin fluturakja bhet e paaft pr fluturim; vendosja n aeroplan i ndonj mjeti
apo substance q ka gjas ta shkatrroj apo ta dmtoj aeroplanin; shkatrrimi ose dmtimi i
pajimeve t navigacionit ajror ose ndrhyrja n sistemin e navigacionit; kumtimi i
informacionit pr t cilin kryesi e di se sht i rrejshm, me rast rrezikohet siguria e
fluturakes; kryerja e ndonj akti t dhuns kundr personit n aeroport i cili sht n shrbim
t aviacionit civil ndrkombtar; shkatrrimi ose dmtimi i rnd i pajimeve t aeroportit q i
shrben aviacionit civil ndrkombtar ose fluturakes e cila gjendet n aeroport.

Paragrafi 3.
1. Formn e veprs penale t parapar n paragrafin 3 mund ta kryejn vetm personat q
jan t autorizuar dhe t obliguar q t prkujdesen pr sigurin e aviacionit civil (delikta
propria). Rrjedhimisht, sipas ktij paragrafi rezulton se kt form t veprs penale mund ta
kryejn a) personat q e drejtojn fluturaken dhe b) personat tjer t cilt jan t obliguar t
prkujdesen pr sigurin e fluturakes (jasht fluturakes). a) personat q e drejtojn fluturaken
konsiderohet se e kryejn kt vepr penale p.sh. nse gjat kohs s fluturimit shkelen
dispozitat pr fluturimin ajror, si p.sh. duke mos e respektuar drejtimin (korridorin) e
fluturimit, mosrespektimin e dispozitave t aterrimit apo fluturimit, mosrespektimin e
dispozitave pr dhnien e sinjalit, nse shfrytzohet fluturakja pr t ciln dihet ose me arsye,
me baz mund t supozohet se nuk sht n gjendje teknike t rregullt etj. Gjithashtu, kjo
form e vepr konsiderohet se kryhet n rastet kur fluturaken e drejton personi i cili nuk ka
prgatitje t duhur profesionale apo sht n aso gjendje fizike apo psikike e cila e bn t
paaft q ta drejtoj fluturaken. b) prderisa formn e mparshme t ksaj vepre penale e
kryejn personat t cilt e drejtojn fluturaken, kt form t veprs penale e kryejn personat
t cilt jan t detyruar t ushtrojn mbikqyrjen e duhur n transportin civil. Kjo vepr
kryhet duke mos e ushtruar mbikqyrjen e parapar me dispozitat prkatse p.sh. duke mos e
kryer kontrollin teknik t fluturakes para fluturimit, duke mos i ndrmarr masat e duhura
lidhur me sigurin e pists, duke mos e prcjell fluturaken n shrbimin e kontrollit t
fluturimit etj.
2. Lidhur me fajsin, kjo vepr penale mund t kryhet vetm me dashje direkte apo
eventuale.

Paragrafi 4

1. Forma e rnd e ksaj vepre penale sht parapar n paragrafin 4 t ktij neni, e cila
konsiderohet se kryhet nse si rrjedhoj e ksaj vepre shkaktohet vdekja e nj apo m shum
personave ose nse shkatrrohet fluturakja.
Paragrafi 5.
1. N paragrafin 5 t ktij neni sht parapar form edhe m e rnd e ksaj vepre penale, e
cila konsiderohet se ekziston nse kryesi i ksaj vepre penale me dashje e privon nga jeta
personin tjetr. Me kt form edhe m t rnd realizohen figurat e dy veprave penale:
rrezikimi i siguris s aviacionit dhe vrasja. Pr kualifikimin e ksaj vepre penale sipas
paragrafit 5 sht me rndsi t konstatohet se vrasja sht kryer lidhur me rrezikimin e
siguris s aviacionit. S kndejmi pr shkak t lidhshmris s ndrsjell t ktyre dy
veprave, n t drejtn penale konsiderohet se sht kryer nj vepr penale e jo dy vepra
penale n bashkim.
2. Kt form t veprs penale mund ta kryej do person. Vepra kryhet vetm me dashje.

Paragrafi 6 dhe 7.
1. N paragrafin 6 dhe 7 t ktij neni jan parapar format e ktyre veprave t parapara n
paragrafin 1 dhe 3 t po t ktij neni t cilat kryhen nga pakujdesia.

Neni 166 Rrezikimi i siguris s lundrimit detar

1. Kushdo q n shkelje t Konvents mbi ndalimin e akteve t kundrligjshme kundr

siguris s lundrimit detar t dats 10 mars 1988 kryen nj akt t rrezikimit t siguris
s lundrimit detar, dnohet me burgim prej nj (1) deri n dhjet (10) vjet.
2. Akti i rrezikimit t siguris s lundrimit detar nnkupton nj ose m shum nga
veprat e mposhtme:
2.1. pushtimi i anijes ose ushtrimi i kontrolli mbi t me dhun apo me kanosje ose me
ndonj form tjetr t friksimit;
2.2. kryerja e nj akti t dhuns kundr personit n anije nse ajo vepr ka gjas t
rrezikoj lundrimin e sigurt t anijes;
2.3. shkatrrimi i anijes ose shkaktimi i dmit anijes ose ngarkess s saj q ka gjas t
rrezikoj lundrimin e sigurt t anijes;
2.4. vendosja ose mundsimi i vendosjes n anije n fardo mnyre, t ndonj mjeti apo
substance q ka gjas pr ta shkatrruar at anije ose pr ti shkaktuar dm anijes apo
ngarkess s saj q rrezikon ose ka gjas t rrezikoj lundrimin e sigurt t anijes;
2.5. shkatrrimi ose dmtimi i rnd i pajisjeve t navigimit detar apo ndrhyrja e rnd
n operimin e tyre, nse nj akt i till ka gjas t rrezikoj lundrimin e sigurt t anijes;
2.6. komunikimi i informats pr t cilin kryesi e di se sht e rrejshme, me ka rrezikon
lundrimin e sigurt t anijes.
3. Kur vepra penale nga paragrafi 1. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m
shum personave ose me shkatrrimin e anijes, kryesi dnohet me jo m pak se dhjet
(10) vjet burgim.
4. Kushdo q me qllim e privon nga jeta personin tjetr me kryerjen e veprs penale
nga paragrafi 1. i ktij neni, dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim ose me
burgim t prjetshm.
5. Kushdo q nga pakujdesia kryen veprn penale nga paragrafi 1. i ktij neni dnohet
me burgim deri n pes (5) vjet.
6. Kur vepra penale nga paragrafi 5. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m
shum personave ose me shkatrrimin e anijes, kryesi dnohet me burgim prej nj (1)
deri n tet (8) vjet.

1. Baz e inkriminimit t ksaj vepre sht Konventa mbi ndalimin e akteve t

kundrligjshme kundr siguris s lundrimit detar t vitit 1988.
2. Pr nga natyra e saj, kjo vepr penale konsiderohet se kryhet n rastet kur shkaktohet
rreziku konkret. Prkatsisht, n formn n t ciln jan prkufizuar veprimet e kryerjes,
forma themelore e ksaj vepre penale konsiderohet se sht kryer, sht prfunduar me
shkaktimin e rrezikut konkret pr jetn dhe integritetin trupor t njerzve n anije apo jasht
saj, ose shkaktimi i rrezikut ndaj pasuris anijes apo objekteve t tjera.

Paragrafi 2
1. N paragrafin 2 jan cek llojet e veprimit me t cilat mund t kryhet kjo vepr penale,
veprime kto t cilat jan t ngjashme me veprimet me t cilat kryhet vepra penale e
rrezikimit t siguris s aviacionit civil e parapar n nenin e msiprm. Rrjedhimisht, sipas
paragrafit 2, si veprime t kryerjes s ksaj vepre penale konsiderohen: pushtimi i anijes ose
ushtrimi i kontrollit me dhun apo krcnim; shkatrrimi i anijes apo shkaktimi i dmit anijes
ose ngarkess; vendosja ose mundsimi i vendosjes i fardo mjeti apo substance e cila ka
gjas pr ta shkatrruar apo dmtuar anijen; shkatrrimi apo dmtimi i rnd i pajimeve t
navigacionit detar apo ndrhyrja e rnd n 448 operimin e tyre me t cilat ka gjas t
rrezikoj lundrimin e sigurt t anijes; komunikimi i informacionit pr t cilin kryesi e di se
sht i rrejshm me t cilin e rrezikon lundrimin e sigurt t anijes.
2. Kjo vepr penale mund t kryhet ndaj anijeve tona, si dhe ndaj anijeve t huaja apo anijeve
luftarake.
3. Vepra mund t kryhet me dashje direkte, por ekziston mundsia q t kryhet edhe me
dashje eventuale.
4. N paragrafin 2 nuk sht parapar situata n rastet kur rrezikimi i siguris sht shkaktuar
pr shkak se personat prgjegjs nuk i kan respektuar dispozitat e caktuara t cilat i
dedikohen siguris s lundrimit. Andaj nse shprehet kjo situat, ather veprn e till duhet
kualifikuar si rrezikim t trafikut ujor.

Paragrafi 3 dhe 4.
1. N paragrafin 3 sht parapar forma e rnd e ksaj vepre penale dhe konsiderohet se
kryhet nse sht shkaktuar vdekja e nj apo m shum personave ose nse sht shkatrruar
anija. Ndrsa n paragrafin 4 sht parapar forma edhe m e rnd e ksaj vepre penale e
cila konsiderohet se ekziston nse me rastin e kryerjes s veprs t nga neni 1 i ktij neni,
ndokush me qllim e privon nga jeta personin tjetr.
2. T gjitha format e ksaj vepre penale mund t kryhen nga do person.
3. Llojet e veprave penale t parashikuara n pikat 1 deri 6 t paragrafit 2 kryhen me dashje
direkte, por mund t kryhen edhe me dashje eventuale. Ndrsa n paragrafin 5 dhe 6 t ktij
neni jan parapar situatat kur kjo vepr penale kryhet nga pakujdesia dhe si t tilla
konsiderohen forma m t lehta.

Neni 167 Rrezikimi i siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental

1. Kushdo q n shkelje t Protokollit mbi ndalimin e akteve t kundrligjshme ndaj

siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental t 10 marsit 1988
kryen nj akt me t ciln rrezikon sigurin e platformave fikse t vendosura n pragun
kontinental, dnohet me burgim prej nj (1) deri n dhjet (10) vjet.
2. Akti i rrezikimit t siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental
nnkupton nj ose m shum nga veprat n vijim:
2.1. pushtimi ose ushtrimi i kontrollit mbi platformat fikse me dhun apo me kanosje
ose me ndonj form tjetr t friksimit;
2.2. kryerja e nj akti t dhuns kundr personit n platformn fikse nse ai akt ka gjas
t rrezikoj sigurin e saj;
2.3. shkatrrimi i platforms fikse ose shkaktimi i dmit i cili ka gjas t rrezikoj
sigurin e saj;
2.4. vendosja ose mundsimi i vendosjes n platformn fikse n fardo mnyre, t
ndonj mjeti apo substance q ka gjas pr t shkatrruar at platform fikse ose q ka
gjas t rrezikoj sigurin e saj.
3. Kur vepra penale nga paragrafi 1. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m
shum personave apo me shkatrrimin e platforms fikse, kryesi dnohet me jo m pak
se dhjet (10) vjet burgim.
4. Kushdo q me qllim e privon nga jeta personin tjetr me kryerjen e veprs penale
nga paragrafi 1. i ktij neni, dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim ose me
burgim t prjetshm.
5. Kur vepra penale nga paragrafi 5. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m
shum personave ose shkatrrimin e platforms fikse, kryesi dnohet me burgim prej
nj (1) deri n tet (8) vjet.
6. Kushdo q me qllim t detyrimit t personit fizik ose juridik pr t kryer ose pr t
mos kryer ndonj veprim, kanoset se do t kryej vepr penale nga nn-paragraft 2.2
ose 2.3 t paragrafit 2. t ktij neni, dnohet me burgim prej nj (1) deri n tet (8) vjet.
7. Pr qllime t ktij neni, shprehja platform fikse nnkupton ishull artificial,
instalim ose godin prher e ngjitur pr fundin e detit me qllim t hulumtimit apo t
shfrytzimit t pasurive ose pr qllime t tjera ekonomike.

1. Baz e inkriminimit t ksaj vepre sht Protokolli mbi ndalimin e akteve t

kundrligjshme ndaj siguris s platformave fikse t vendosura n pragun kontinental t vitit
1988.
2. Nocioni i platforms fikse sht prcaktuar n paragrafin 8 t ktij neni.
3. Si edhe dy veprat penale t parapara n nenet 133 dhe 134, edhe kjo vepr penale
konsiderohet se sht kryer n rastet kur shkaktohet rreziku konkret pr jetn dhe integritetin
trupor t njerzve dhe n pragun kontinental apo jasht tij, ose shkaktimi i rrezikut ndaj
pasuris instalimeve dhe pajisjeve n pragun kontinental.
4. Kjo vepr penale mund t kryhet si ndaj platformave fikse t cilat jan pron e Kosovs,
prkatsisht t qytetarve tan, ashtu edhe ndaj atyre q jan pron e huaj.
5. Lidhur me kryesin dhe formn e fajit, vlen ajo q sht thn pr veprat penale t parapara
n nenin 165 dhe 166.

Paragrafi 2.
1. N kt paragraf jan prcaktuar kto lloje t veprimit me t cilat mund t kryhet kjo vepr
penale: pushtimi ose ushtrimi i kontrollit apo friksimi ndaj platforms fikse; kryerja e ndonj
akti t dhuns ndaj personit i cili e drejton platformn fikse; shkatrrimi ose dmtimi i
platforms fikse; vendosja ose mundsimi i vendosjes n platformn fikse t ndonj mjeti ose
substance q mund t shkatrroj ose t rrezikoj platformn fikse.
Paragrafi 3 dhe 4
1. N paragrafin 3 sht parapar forma e rnd e ksaj vepre e cila ekziston nse kryerja e
ksaj vepre ka shkaktuar vdekjen e nj apo m shum personave ose nse ka shkaktuar
shkatrrimin e platforms fikse. Ndrsa n paragrafin 4 t ktij neni, sht parapar forma
edhe m e rnd e ksaj vepre e cila konsiderohet se kryhet n rastet kur personi duke e kryer
kt vepr penale edhe e privon nga jeta personin tjetr.
2. N paragrafin 5 dhe 6 t ktij neni sht parapar forma e leht e veprs penale e parapar
n paragrafin 1, e cila konsiderohet se ekziston nse kryhet nga pakujdesia.
Paragrafi 7.
1. Krahas mnyrave t kryerjes s ksaj vepre penale, duke e pushtuar ose kontrolluar
platformn, duke prdorur dhunn etj., t parapara n pikat 1 deri 4 t paragrafit 2, kjo vepr
penale mund t kryhet edhe n rastet kur me qllim t detyrimit t personit juridik ose fizik
pr t kryer ose pr t mos kryer ndonj veprim, kanoset se do t prdor dhunn kundr
personit drejtues t platforms fikse ose kanoset se do ta shkatrroj platformn fikse.

Neni 168 Piratria

1. Antari i ekuipazhit ose udhtari i anijes ose fluturakes, prve anijes apo fluturakes
ushtarake apo publike, i cili duke shkelur rregullat e s drejts ndrkombtare dhe me
qllim q vetes ose personit tjetr ti sjell dobi pasurore apo dobi jopasurore apo pr t
plagosur rnd personin tjetr, kryen dhun t kundrligjshme ndaj anijes apo
fluturakes tjetr ose kundr personit ose sendit n anije apo n fluturake n det t
hapur apo n territorin i cili nuk sht nn juridiksion t ndonj shteti, dnohet me
burgim prej nj (1) deri n dhjet (10) vjet.
2. Veprimi i kryer nga antari i ekuipazhit t anijes ose fluturakes ushtarake ose
publike, i cili sht rebeluar dhe ka uzurpuar autoritetet e anijes ose t fluturakes
prbn vepr penale sipas paragrafit 1. t ktij neni.

1. Kjo vepr sht inkriminuar n baz t Konvents mbi detin e hapur t vitit 1958 dhe
Konvents e OKB-s mbi t drejtn detare t vitit 1982.
2. Fjala piratri rrjedh prej fjals greke peirates q n kuptimin klasik domethn bandit i
detit, vjedhs deti, plakits deti, kusar deti.
3. Pirat konsiderohen personat t cilt n detin e hapur, duke i shfrytzuar anijet nn
kontrollin e tyre, kryejn akte t dhuns kundr personave apo pasuris n anijen tjetr.
Motivet nga t cilat kryhet pirateria nuk jan t natyrs politike, por kjo vepr m s shpeshti
kryhet me qllim t prfitimit t pasuris. Mirpo kjo vepr mund t kryhet edhe me qllim
hakmarrjeje apo urrejtjes.
4. Objekt i mbrojtjes sht siguria e lundrimit n hapsirn e cila nuk sht nn juridiksionin
e shtetit. Hapsira t ktilla jan deti i hapur, poli i Veriut dhe i Jugut.

Paragrafi 1.
1. Sipas ktij paragrafi veprime t kryerjes konsiderohen prdorimi i dhuns ndaj anijes a
fluturakes tjetr; prdorimi i dhuns kundr personit ose kundr sendit n anije apo n
fluturake, dmtimi apo shkatrrimi i anijes etj. 386 Kambovski, Komenatar, fq. 1214.

Paragrafi 2.
1. Kt vepr penale, sipas paragrafit 2 t ktij neni, e kryen gjithashtu edhe antari i
ekuipazhit t anijes ose i fluturakes ushtarake a publike i cili sht rebeluar dhe ka uzurpuar
autoritetet e anijes apo t fluturakes.
2. Lidhur me prgjegjsin penale, kjo vepr penale mund t kryhet vetm me dashje,
zakonisht me dashje direkte.
3. Kjo vepr penale mund t kryhet vetm n detin e hapur apo n territorin i cili nuk sht
nn juridiksionin e asnj shteti.
4. N dispozitat e ktij neni sht dasht t parashihet edhe forma e rnd e ksaj vepre
penale n rastet kur nga kryerja e ksaj vepre shkaktohet vdekja e nj apo m shum
personave.

Neni 170 Kontrabandimi me migrant

1. Kushdo q merret me kontrabandim t migrantve dnohet me gjob dhe me burgim
prej dy (2) deri dhjet (10) vjet.
2. Kushdo q me qllim t prfitimit t drejtprdrejt apo t trthort t dobis
financiare apo dobis tjetr pasurore, prodhon, furnizon, siguron ose posedon
dokument t rrejshm t udhtimit ose t identifikimit me qllim t mundsimit t
kontrabandimit me migrant, dnohet me gjob dhe me burgim deri n pes (5) vjet.
3. Kushdo q i mundson personit i cili nuk sht shtetas i Republiks s Kosovs t
qndroj n Republikn e Kosovs ose personit i cili nuk sht shtetas apo banor i
prhershm pr t qndruar n shtetin n fjal, pa i prfillur kushtet e domosdoshme
ligjore pr qndrim, me mjetet nga paragrafi 2. i ktij neni ose me fardo mjetesh tjera
t paligjshme, dnohet me gjob dhe me burgim deri n nj (1) vit.
4. Tentativa pr t kryer veprn penale nga paragrafi 3. i ktij neni sht e dnueshme.
5. Kushdo q organizon ose drejton personat e tjer pr t kryer vepr penale nga
paragrafi 1. ose 2 dnohet me gjob deri n pesqind mij (500.000) Euro dhe me
burgim prej shtat (7) deri n njzet (20) vjet, ose me burgim prej nj (1) deri n dhjet
(10) vjet pr veprn penale nga paragrafi 3. i ktij neni.
6. Kur vepra penale nga paragrafi 1., 2. ose 3. i ktij neni kryhet nga kryesi i cili vepron
si antar i grupit ose n nj mnyr q rrezikon ose ka gjas t rrezikoj jetrat apo
sigurin e migrantve prkats ose q prfshin trajtimin njerzor apo poshtrues, duke
prfshir eksploatimin e migrantve t till, kryesi dnohet me gjob dhe me burgim jo
m pak se pes (5) vjet.
7. Nse vepra penale nga paragrafi 1., 2. ose 3. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo
m shum personave, kryesi dnohet me gjob dhe me burgim s paku dhjet (10) vjet
ose me burgim t prjetshm.
8. Pr qllime t ktij neni:
8.1. Shprehja kontrabandim me migrant nnkupton do veprim me qllim t
prfitimit t drejtprdrejt ose t trthort t nj dobie financiare ose t nj
dobie tjetr pasurore nga hyrja e paligjshme e personit n Republikn e Kosovs, i cili
nuk sht shtetas i Republiks s Kosovs ose i nj personi qoft shtetas i Republiks
s Kosovs apo shtetas i huaj n shtetin n t cilin personi i till nuk sht banor i
prhershm ose shtetas i atij shteti.
8.2. Shprehja hyrje e paligjshme nnkupton kalimin e kufirit ose vijs kufitare t
Republiks s Kosovs pa i prfillur kushtet e domosdoshme pr hyrje t ligjshme n
Republikn e Kosovs ose kalim i kufinjve t ndonj shteti pa i prfillur kushtet e
domosdoshme pr hyrjen e ligjshme n at shtet.
8.3. Shprehja dokument i rrejshm i udhtimit ose i identifikimit nnkupton fardo
dokumenti i udhtimit ose i identifikimit:
8.3.1. Q sht falsifikuar ose ndryshuar n ndonj mnyr t caktuar nga cilido person
prve nga personi ose organi i autorizuar n baz t ligjit pr t prodhuar ose lshuar
dokument udhtimi ose identifikimi;
8.3.2. Q sht lshuar ose sht siguruar n mnyr jo t duhur prmes
keqinterpretimit, korrupsionit, trysnis apo n ndonj mnyre tjetr t
kundrligjshme; ose
8.3.3. Q shfrytzohet nga personi i cili nuk sht mbajtsi i tij i vrtet.
9. Personi nuk sht penalisht prgjegjs sipas ktij neni nse ai sht migrant q sht
objekt i veprs penale nga ky nen.
10. sht penalisht prgjegjs: 10.1. personi i cili rekruton, nxit, organizon, strehon
ose bart persona n shtetet antare t Bashkimit Evropian, ose n ato t Marrveshjes
Schengen, me qllim t realizimit dhe t prfitimit ekonomik, social ose t t drejtave t
tjera, q jan n kundrshtim me t drejtn e Bashkimit Evropian dhe me rregullat e
shteteve antare t Bashkimit Evropian, t Marrveshjes Schengen dhe t s drejts
ndrkombtare, dnohet s paku me katr (4) vjet burgim;
10.2. nse personi vepron n kundrshtim me paragrafin 10.1 dhe/ose ka qene n dijeni
se me bartjen do t realizohen prfitime ose ndonj t drejte nga paragrafi 10.1, n
kundrshtim me t drejtn e Bashkimit Evropian dhe me rregullat e shteteve antare t
Bashkimit Evropian, t Marrveshjes Schengen dhe me t drejtn ndrkombtare,
dnohet prej nj (1) deri n pes (5) vjet burgim;
10.3. nse vepra sht kryer pr prfitime personale, kryesi do t dnohet pr veprn,
sipas paragrafit 10.1, me burgim, s paku tet (8) vjet, ndrsa pr veprn e kryer, sipas
paragrafit 10.2, do t dnohet s paku me katr (4) vjet burgim;
10.4. nse vepra sht kryer nga personi juridik, do t dnohet me gjob;
10.5. pajisjet dhe mjetet transportuese t prdorura pr kryerjen e ksaj vepre do t
konfiskohen.
10.6. ky paragraf fillon t zbatohet n momentin kur Kshilli i Bashkimit Evropian
merr vendim pr heqjen e regjimit t vizave pr qytetart e Republiks s Kosovs.

1. Baza ndrkombtare e inkriminimit t ksaj vepre sht Protokolli kundr kontrabandimit

t migrantve prmes rrugve, ujrave apo ajrit. Me kt Protokoll sht plotsuar Konventa
e OKB-s kundr krimit t organizuar transnacional.
2. Objekt i mbrojtjes s ksaj vepre penale sht i dyfisht. S pari me kt vepr mbrohen
lirit dhe t drejtat themelore t migrantve dhe s dyti, me kt vepr mbrohet regjimi i
kalimit t ligjshm t migrantve prej nj shteti n shtetin tjetr.
3. Trafikimi i emigrantve sht nj form e trafikimit me njerz, mirpo pr shkak t
specifikave t tij, e vemas pr shkak se viktima t ksaj vepre jan vetm emigrantt dhe se
trafikimi bhet duke kaluar kufirin prej nj shteti n shtetin tjetr, n Kodin Penal t Kosovs
sht parapar si vepr penale e veant.
4. Pr shkak t natyrs s ksaj vepre penale, veprimet me t cilat kryhet jan t ndryshme
dhe komplekse dhe jan prcaktuar n shum paragraf t ktij neni.

Paragrafi 1.
1. N kt paragraf sht parapar forma themelore e ksaj vepre penale e cila n nj mnyr
e inkriminon llojin e veprimit i cili sht m i theksuar dhe m i drejtprdrejt. Prkatsisht
meq n kt paragraf prdoret shprehja kush merret me trafikim duhet nnkuptuar
veprimin i cili konsiston n transportimin e migrantve, kuptohet n mnyr ilegale, prej nj
shteti n shtetin tjetr. Transportimi apo kalimi ilegal i migrantve nnkupton hyrjen apo
daljen e migrantve n apo nga shteti duke mos i respektuar formalitetet pr kalimin e kufirit
shtetror apo hyrjen apo daljen nga shteti n ato vija kufitare ku nuk sht e lejuar (duke
kaluar male, lumenj, dete etj). 2. Subjekt pasiv i ksaj vepre penale sht nj apo m shum
migrant, t cilt kalojn n territorin e shtetit tjetr me qllim q t mbesin n at shtet pr t
punuar, pr t lyp lmosh, pr t kryer vepra penale etj.

Paragrafi 2.
1. Pr shkak t rrezikshmris shum t madhe dhe pr shkaqe kriminalo-politike, me qllim
q t intervenohet me t drejtn penale n nj faz m t hershme t kryerjes s ksaj vepre
penale, n paragrafin 2 t ktij neni jan inkriminuar edhe veprimet prgatitore t cilat
ndrmerren me qllim t kryerjes s veprs s kontrabandimit t migrantve. Ksisoj si forma
t veanta t kryerjes s ksaj vepre penale konsiderohen edhe kto veprime: prodhimi,
prokurimi, sigurimi ose posedimi i dokumentit t rrejshm t udhtimit ose t identifikimit
me qllim t mundsimit t marrjes me trafikim me migrant. Sipas ktij paragrafi t gjitha
kto lloje t veprimit ndrmerren me qllim pr t fituar drejtprdrejt ose trthorazi dobi
pasurore apo financiare.

Paragrafi 3.
1. Krahas kontrabandimit t migrantve, n paragrafin 3 sht inkriminuar edhe veprimi i
personave t cilt mundsojn qndrimin e migrantve n shtetet e caktuara.
2. Si veprimi i kryerjes s ksaj forme t veprs penale konsiderohet rasti kur ndokush i
mundson me dokumente t rrejshme t qndroj n Kosov ndonj personi i cili nuk sht
shtetas i Kosovs apo banor i prkohshm apo i prhershm.
3. Pr nga prmbajtja dhe fryma e ksaj dispozite, kshtu si sht prkufizuar, mendojm se
kjo nuk e ka vendin n kt inkriminim, ngase del se konsiderohet si form e kontrabandimit
t migrantve edhe mundsimi i personave q t qndrojn n Kosov e t cilt nuk jan
viktima t kontrabandimit me migrant. Thn ndryshe, sipas ksaj dispozite, konsiderohet si
kryes i ksaj forme t veprs penale do kush i cili me dokumente fals ose n ndonj mnyr
tjetr u mundson shtetasve t huaj apo personave pa shtetsi q t qndrojn n Kosov. Kjo
form e veprs sipas legjislacionit penal t Kosovs konsiderohet si kundrvajtje. Andaj, nse
ligjdhnsi ka pasur pr qllim q ti inkriminoj edhe veprimet e personave t cilt u
mundsojn qndrimin n Kosov migrantve t kontrabanduar, ather n rreshtin e par t
ksaj dispozite, n vend t fjalve personit i cili nuk sht shtetas i Republiks s Kosovs
duhet prdor fjalt migrantit i cili sht kontrabanduar n Republikn e Kosovs.
4. Kjo form e veprs penale e cila n nj mnyr ndrlidhet me kontrabandimin e
migrantve, me siguri e ka arsyeshmrin e vet pr shtetet e Evrops perndimore ku
fenomeni i migrimimit sht shum i pranishm. Pr kt arsye, jo vetm n Kosov, por n
asnj shtet tjetr t regjionit nuk sht parapar kjo form e kontrabandimit t migrantve.
Pr m tepr, sipas paragrafit 4, edhe tentativa e kryerjes s ksaj vepre penale sht e
ndshkuar.
Paragrafi 5.
1. N kt paragraf sht parapar forma m e rnd e ksaj vepre penale dhe konsiderohet se
kryhet n rastet kur ndokush organizon ose urdhron personat tjer pr t kryer
kontrabandimin e emigrantve t parapar n paragrafin 1,2 dhe 3 t ktij neni.

Paragrafi 6 dhe 7.
1. Si form tjetr e rnd e ksaj vepre penale sht parapar n paragrafin 6 t ktij neni dhe
konsiderohet ekziston nse kryesi sht antar i grupit ose n rastet kur kjo vepr kryhet n
aso mnyre q i rrezikon jett e emigrantve ose ka gjas q ti rrezikoj jett e tyre ose nse
kryhet duke i trajtuar n mnyr njerzore apo degraduese apo duke i shfrytzuar imigrantt.
Ndrsa n paragrafin 7 sht parapar form edhe m e rnd e ksaj vepre penale e cila
konsiderohet se ekziston nse me rastin e kryerjes s veprs penale nga Paragrafi 1, 2 ose 3
sht shkaktuar vdekja e nj apo m shum personave.
Paragrafi 7 sht prpiluar sipas amendamenteve t propozuara n Kodin Penal.
3. Lidhur me fajsin, t gjitha kto forma t veprave penale kryhen me dashje.
4. Kryes i ktyre veprave penale mund t jet do person.

Paragrafi 8.
1. Sipas ktij paragrafi, emigrantt t cilt me rastin e kryerjes s ksaj vepre penale jan
viktima, nuk konsiderohen penalisht prgjegjs, nuk dnohen.

Neni 171 Trafikimi me njerz

1. Kushdo q merr pjes n trafikimin e njerzve dnohet me gjob dhe me burgim prej
pes (5) deri n dymbdhjet (12) vjet.
2. Kur vepra penale nga paragrafi 1 i ktij neni kryhet n nj perimetr prej treqind e
pesdhjet (350) metrash nga shkolla apo mjedisi tjetr i cili prdoret nga fmijt ose
kur vepra kryhet ndaj personit nn moshn tetmbdhjet vjet, kryesi dnohet me
gjob dhe me burgim prej tre (3) deri n pesmbdhjet (15) vjet.
3. Kushdo q organizon nj grup personash pr t kryer vepr nga paragrafi 1. i ktij
neni dnohet me gjob deri n pesqind mij (500.000) Euro dhe me burgim prej shtat
(7) deri n njzet (20) vjet.
4. Nse vepra penale nga ky nen kryhet nga personi zyrtar me keqprdorimin e pozits
apo autorizimeve t tij, kryesi dnohet me:
4.1. gjob dhe burgim prej pes (5) deri n pesmbdhjet (15) vjet pr vepr penale nga
paragrafi 1. ose 2. i ktij neni;
4.2. gjob dhe burgim s paku dhjet (10) vjet pr vepr penale nga paragrafi 3. i ktij
neni.
5. Nse vepra penale nga paragrafi 1.-4. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj apo m
shum personave, kryesi dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim ose me
burgim t prjetshm.
6. Pr qllime t ktij neni dhe nenit 172 t ktij kodi:
6.1. shprehja trafikim me njerz nnkupton rekrutim, transportim, transferim,
strehim ose pranim i personave me an t kanosjes ose t prdorimit t forcs apo me
forma t tjera t shtrngimit, rrmbimit, mashtrimit, lajthimit, keqprdorimit t
pushtetit apo t keqprdorimit t nj pozite t ndjeshme ose me an t dhnies ose
marrjes s pagesave apo prfitimeve pr t arritur plqimin e personit q ka kontroll
mbi personin tjetr, me qllim t shfrytzimit.
6.2. shprehja shfrytzim ashtu si sht prdorur n nn-paragrafin 6.1. t ktij
paragrafi, prfshin, por nuk kufizohet n, shfrytzimin e prostitucionit t tjerve,
pornografis ose formave tjera t shfrytzimit seksual, lmoshs, shrbimeve ose puns
s detyruar, skllavris ose veprimeve t ngjashme me skllavrin, robris ose heqjes s
organeve apo qelizave.
6.3. plqimi i viktims s trafikimit me njerz pr qllime shfrytzimi nuk merret
parasysh kur cilado prej mjeteve t prcaktuara m lart n nn-paragrafin 6.1 t ktij
neni sht prdorur kundr viktims s till.
6.4. rekrutimi, transportimi, transferimi, strehimi ose pranimi i fmijs me qllim t
shfrytzimit konsiderohet trafikim me njerz, madje edhe nse kjo nuk prfshin
asnjrn nga mjetet e prcaktuara m lart n paragrafin 6.1 t ktij neni.

1. Trafikimi me njerz sht parapar si vepr penale me nj numr relativisht t madh t

konventave ndrkombtare. Konventat m t rndsishme ndrkombtare me t cilat ndalohet
dhe ndshkohet trafikimi me njerz jan: Konventa mbi ndalimin e tregtis me robr t
bardh t vitit 1910; Konventa pr ndshkimin e tregtis me gra dhe fmij t vitit 1921;
Konventa pr ndshkimin e tregtis me gra t rritura, t moshs madhore t vitit 1933 dhe
Konventa pr ndshkimin dhe parandalimin e tregtis me njerz dhe eksploatimin e tyre pr
qllime prostitucioni t vitit 1949 dhe Konventa pr parandalimin e tregtis me njerz dhe
eksploatimi i t tjerve t vitit 1950.
2. Pr nga natyra dhe prmbajtja e saj, kjo vepr penale sht shum e afrt me veprn penale
t kontrabandimit me njerz, nga se edhe me kt vepr ndaj njerzve veprohet si ndaj
objekteve, me rast cenohet rnd dinjiteti i njeriut dhe lirit dhe t drejtat e tij themelore.
Madje, si pohon profesor Kambovski, njeriu degradohet dhe trajtohet si kafsh!391
3. Vet emrtimi trafikimi me njerz mjaft qart e tregon se me kt vepr penale bhet
tregti me njerz, bhet shitblerja e njerzve dhe se qllimi kryesor sht realizimi i dobis
pasurore.

Paragrafi 1.
1. Sipas ktij paragrafi, llojet e veprimit me t cilat kryhet kjo vepr penale jan prcaktuar n
mnyr alternative dhe si t tilla jan t shumta dhe komplekse. Rrjedhimisht si form e
veprimit t kryerjes s ksaj vepre penale konsiderohet: rekrutimi, transferimi, strehimi ose
pranimi i personave t trafikuar (viktimave) me qllim t shfrytzimit, prkatsisht me qllim
t eksploatimit t tyre n mnyra t ndryshme si jan: shfrytzimi seksual ose forma t tjera
t shfrytzimit seksual, shrbimeve ose puns s detyruar, skllavris ose veprimeve t
ngjashme me skllavrin, robris ose heqjes s organeve (transplantimin e organeve n
mnyr t kundrligjshme).
2. Ndrlikueshmria e natyrs s figurs s ksaj vepre penale inkludon n vete edhe mnyrat
e ndryshme me t cilat kryhet kjo vepr penale dhe at: me an t krcnimit ose t
prdorimit t forcs apo me forma t tjera t detyrimit, rrmbimit, falsifikimit, mashtrimit,
apo keqprdorimit t pushtetit apo t pozits ose t nj pozite t ndjeshme ose me an t
dhnies apo marrjes s pagesave apo prfitimeve pr t arritur plqimin e personit, q ka
kontroll mbi personin tjetr me qllim t shfrytzimit.

Paragrafi 2.
1. N kta paragraf si form e rnd e veprs penale t trafikimit me njerz konsiderohet
rasti nse vepra penale nga Paragrafi 1 i ktij neni kryhet n nj perimetr prej 350 metra
nga shkolla apo mjedisi tjetr i cili prdoret pr fmij, ose kur vepra kryhet ndaj personit nn
moshn tetmbdhjet vjet.

Paragrafi 3.
1. N paragrafin 3 sht parapar nj form e posame e ksaj vepre penale e cila
konsiderohet se sht kryer me faktin q ndokush e ka organizuar nj grup, prkatsisht kur e
ka themeluar nj grup personash, me qllim t kryerjes s veprs penale t trafikimit me
njerz e parapar n paragrafin 1 t ktij neni. Paragraft 4 dhe 5 1. N paragrafin 4 sht
parapar gjithashtu form e rnd e trafikimit me njerz nse kjo vepr e parapar n tri
paragraft e msiprme kryhet nga personi zyrtar duke e keqprdor pozitn zyrtare. Ndrsa
n paragrafin 5 si form e rnd konsiderohet nse vepra e trafikimit me njerz ka shkaktuar
vdekjen e nj apo t ma shum personave. Rast i till i forms shum t rnd t trafikimit t
njerzve me rast u shkaktua edhe vdekja e personave ishte trafikimi i shtetasve t
Shqipris pr n Itali nprmjet detit Adriatik me gomone (anije gome) me 9 janar t vitit
2004, ku u mbytn 28 persona. Gjithashtu rast shum i rnd i ksaj vepre penale ishte
trafikimi i kosovarve, ku n tetor t vitit 2009, n kufirin Serbi Hungari, n lumin Tisa u
mbytn 17 njerz, n mesin e tyre edhe gra dhe fmij.
2. Krahas ktyre formave t rnda t ksaj vepre penale, madje edhe me pasoja t vdekjes,
sikur edhe n paragrafin 6 t nenit 170, kontrabandimin me migrant, sht 460 dashur t
parashihet si form e rnd edhe rasti kur trafikimi i njerzve kryhet n aso mnyre,e cila e
rrezikon jetn apo sigurin e personave t cilt trafikohen. Kt e themi ngase n raste jo t
rralla, trafikimi bhet me aso mjetesh apo n aso rrethanash (kohn e dimrit, natn, npr
male t pakalueshme, me kamion-frigorifer, gomone (anije gome) etj, me t cilat rrezikohet
seriozisht jeta dhe n prgjithsi siguria e viktimave t ksaj vepre penale.
3. T gjitha kto forma t veprs penale t trafikimit me njerz, mund ti kryej do person,
prve forms s ksaj vepre penale t parapar n paragrafin 7 t ktij neni, t ciln mund ta
kryej vetm personi zyrtar.
4. Kjo vepr penale konsiderohet se sht kryer edhe n rastet kur subjekti pasiv (personi i
trafikuar) e ka dhn plqimin q t trafikohet (Paragrafi 6, pika 3).
5. Lidhur me fajsin, t gjitha format e ksaj vepre penale mund t kryhen vetm me dashje.

Neni 172 Fshehja e dokumenteve t identifikimit t viktimave t skllavris ose

trafikimit me njerz

1. Kushdo q fsheh dokumentet personale t identifikimit apo pasaportn e personit pr

t cilin e din se sht viktim e veprs penale t parapar n nenin 169 dhe 171 t ktij
Kodi, dnohet me burgim prej nj (1) deri n pes (5) vjet.
2. Kur vepra penale nga paragrafi 1. i ktij neni kryhet nga personi zyrtar me
keqprdorimin e pozits apo autorizimeve t tij, kryesi dnohet me burgim prej tre (3)
deri n shtat (7) vjet.

1. Kjo vepr penale sht e natyrs konekse ngase kryhet lidhur me veprn penale t
vendosjes s skllavris ose trafikimit me njerz.

Paragrafi 1.
1. Si veprime t kryerjes s ksaj vepre penale sht rasti kur ndokush apo pundhnsi, apo
personi i cili rrejshm paraqitet si pundhns ua merr, apo ua fsheh dokumentet personale t
identifikimit apo pasaportn e personave pr t cilt e din se jan viktima t trafikimit me
njerz. Marrja apo fshehja e dokumenteve personale t identifikimit apo pasaportn bhet me
qllim q viktimave t ktyre veprave penale tua bjn t pamundur q t lvizin lirshm apo
q t ikin, t lirohen nga kthetrat e ktyre kriminelve. Gjithashtu, kt vepr kta persona e
kryejn me qllim q t mos zbulohen nga organet e ndjekjes. Njhersh me kt form t
veprs penale lehtsohet kryerja e dy veprave penale t cekura m sipr.

Paragrafi 2.
1. N kt paragraf sht parapar forma e rnd e ksaj vepre penale e cila konsiderohet se
kryhet n rastet kur personi zyrtar i fsheh dokumentet e identifikimit t viktimave s
skllavris apo t trafikimit me njerz.
2. Si rezulton nga kta dy paragraf, kt vepr penale mund ta kryej do person, apo
personi zyrtar. Lidhur me tiparet tjera objektive dhe subjektive kjo vepr nuk dallohet p.sh.
vepra penale e vendosjes s skllavris e parapar n 169.
3. Lidhur me fajsin kjo vepr penale mund t kryhet vetm me dashje, zakonisht me dashje
direkte.

Neni 173 Rrezikimi i personave nn mbrojtje ndrkombtare

1. Kushdo q me qllim e privon nga jeta personin nn mbrojtje ndrkombtare,

dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim ose me burgim t prjetshm.
2. Kushdo q kryen rrmbimin ose sulmin mbi personin ose mbi lirin e personit nn
mbrojtje ndrkombtare, dnohet me burgim prej tre (3) deri n dymbdhjet (12) vjet.
3. Kushdo q kryen nj sulm t dhunshm mbi objektet zyrtare, vendbanimin privat ose
n mjetet e transportit t nj personi nn mbrojtje ndrkombtare, kur akti i till ka
gjas t rrezikoj personin ose lirin e tij, dnohet me burgim prej nj (1) deri n dhjet
(10) vjet.
4. Kushdo q bn kanosje serioze se do t kryej vepr penale nga paragrafi 1., 2. ose 3.
i ktij neni, dnohet me burgim prej nj (1) deri n pes (5) vjet.
5. Kushdo q organizon ose urdhron personin t kryej vepr penale nga paragrafi 1.,
2. ose 3 . i ktij neni, dnohet me burgim prej tre (3) deri n pes (5) vjet.
6. Nse vepra penale nga paragrafi 2. ose 3. i ktij neni rezulton me vdekjen e nj ose m
shum personave, kryesi dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim.
7. Pr qllime t ktij neni, shprehja person nn mbrojtje ndrkombtare ka t
njjtin kuptim si prkufizohet n nenin 120 t ktij Kodi.
1. Kjo vepr penale sht parapar n baz t Konvents pr parandalimin dhe ndshkimin e
veprave kundr personave n mbrojtje ndrkombtare, duke i prfshir edhe agjentt
diplomatik t vitit 1973.
2. Me dispozitat e nenit 173 jan parapar forma t posame t veprimit t kryerjes, t cilat n
fakt jan forma t posame t terrorizmit ndrkombtar. Kto forma t kryerjes jan: vrasje
me qllim e personit n mbrojtje ndrkombtare (Paragrafi 1); rrmbimi, ose sulmi ose
cenimi i liris (Paragrafi 2); kryerja e nj akti t dhunshm mbi objektet zyrtare, n vend
privat ose n mjetet e transportit t personit n mbrojtje ndrkombtare, nse akti i till ka
gjas ta rrezikoj at apo lirin e tij (Paragrafi 3); krcnimi serioz se do t kryej vepr
penale t parapar n paragrafin 1,2 ose 3 (Paragrafi 4); nse organizon ose urdhron
personin tjetr t kryej vepr penale t parapar n paragrafin 1, 2 ose 3 (Paragrafi 5).
3. Si form e rnd e veprave penale t parapara n paragrafin 1, 2 ose 3 konsiderohen rastet
kur nga kto vepra shkaktohet vdekja e nj ose m shum personave (Paragrafi 6).
4. T gjitha kto forma t veprs penale t rrezikimit t personave n mbrojtje ndrkombtare
mund ti kryej do person.
5. Lidhur me fajsin - gjithashtu t gjitha kto forma t ksaj vepre penale kryhen vetm me
dashje.
6. N pajtim me konventat ndrkombtare, n dispozitn e Paragrafi 7, e cila sht e
karakterit shpjegues, thuhet se shprehja person nn mbrojtje ndrkombtare, ka t njjtin
kuptim si sht prkufizuara n nenin 120 t Kodit Penal.

Neni 175 Marrja e pengjeve

1. Kushdo q merr peng dhe kanos se do ta vras, do ta plagos ose se do t vazhdoj ta
mbaj personin e till me qllim q ta detyroj shtetin apo organizatn ndrkombtare
pr t kryer apo pr t mos kryer nj vepr si kusht eksplicit apo implicit pr lirimin e
personit t marr peng, dnohet me jo m pak se tre (3) vjet burgim.
2. Kushdo q me qllim e privon nga jeta personin e zn peng me kryerjen e veprs
penale nga paragrafi 1. i ktij neni, dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim ose
me burgim t prjetshm.
3. Kur vepra penale nga paragrafi 1. i ktij neni rezulton me vdekjen e personit t zn
peng, kryesi dnohet me jo m pak se dhjet (10) vjet burgim.

1. Baz pr inkriminim e ksaj vepre sht Konventa Ndrkombtare Kundr Marrjes s

Pengjeve e vitit 1976. Sipas nenit 8 t Statutit t Roms, marrja e pengjeve konsiderohet krim
i lufts.
Paragrafi 1.
1. Pr nga natyra dhe prmbajtja e saj, kjo vepr sht nj form e posame e veprs penale t
rrmbimit t personit e parapar n nenin 194. Ajo q e dallon kt vepr penale nga vepra
penale e rrmbimit dhe e cila i jep karakter t forms s posame t terrorizmit
ndrkombtare sht qllimi i kryersit q me rrmbimin e personit ta detyroj nj shtet apo
organizat ndrkombtare q t ndrmerr apo t mos ndrmerr nj veprim si kusht eksplicit
apo implicit pr lirimin e personit. Shteti t cilit i vihet kushti pr lirimin e personit t marr
peng duhet t jet shtet i huaj e jo shteti shtetsin t cilin e ka kryesi.
2. N sensin e ktij inkriminimi si peng mund t jet do person. Mirpo nse merret
parasysh qllimi i kryesit, zakonisht peng merren personat t cilt jan n pozita t caktuara
zyrtare, politike apo shtetrore, ngase me rrmbimin e personaliteteve t ktilla lehtsohet m
tepr realizimi i qllimit t kryesit.
3. Qllimi i kryesit t ksaj vepre penale sht q ta detyroj shtetin e huaj apo organizatn
ndrkombtare. Andaj nuk do t konsiderohet se ekziston kjo vepr penale n rastin kur me
marrjen peng t ndonj personi kihet pr qllim q t detyrohet shteti i vet, shteti shtetsin t
cilin e ka kryesi.
4. Veprimi i kryerjes s ksaj vepre penale sht prcaktuar n mnyr kumulative e cila
prbhet prej dy veprimeve: prej rrmbimit dhe kanosjes. Lidhur me kanosjen, ktu sht
fjala pr t ashtuquajturn kanosje t kualifikuar me t ciln kryesi i ksaj vepre ia bn me
dije shtetit t huaj apo organizats ndrkombtare se personin e rrmbyer do ta vras, do ta
plagos ose do t vazhdoj ta mbaj n arrest, nse nuk prmbushen krkesat e tij. Krkesat
zakonisht jan t drejtuara me qllim q shteti i huaj apo organizata ndrkombtare t
detyrohet t nxjerr ndonj vendim politik apo ekonomik, q ti liroj personat e caktuar nga
burgu, q t jap dorheqje nga ndonj funksion politik, shtetror apo ushtarak etj.
5. Kanosja i drejtohet shtetit apo organizats ndrkombtare e jo personit t rrmbyer. Prve
ksaj, kryesi i ksaj vepre penale ia bn me dije shtetit apo organizats ndrkombtare se
personi i marr peng do t lirohet nse realizohen krkesat e tij.
6. Kjo vepr penale konsiderohet se sht kryer, sht prfunduar me faktin e rrmbimit dhe
t kanosjes se personit se do t plagoset, do t vazhdohet t mbahet i mbyllur ose se do t
vritet. Thn ndryshe, pr ekzistimin e ksaj vepre nuk sht e nevojshme edhe q t jen
realizuar krkesat.
Paragraft 2 dhe 3.
1. N kta dy paragraf jan parapar format e rnda t ksaj vepre penale. Sipas paragrafit 2,
form e rnd e ksaj vepre penale ekziston nse personi i cili sht marr peng, me qllim
privohet nga jeta. Gjithashtu edhe sipas paragrafit 3, si form e rnd e ksaj vepre penale
konsiderohet edhe rasti nse vepra penale nga Paragrafi 1 i ktij neni rezulton me vdekjen e
personit t zn peng.

KAPITULLI XVI
VEPRAT PENALE KUNDR JETS DHE TRUPIT (fq.468)

Jeta e njeriut sht e drejt absolute, e drejt natyrore. E drejta pr jet sht para t gjitha
t drejtave t tjera, sht e drejta m e rndsishme. Me humbjen e jets humbin t gjitha
t drejtat e tjera, humb ekzistenca e njeriut. Krahas jets edhe integriteti trupor
konsiderohet nj ndr vlerat themelore t njeriut. Andaj, sht e kuptueshme prse e drejta
penale i kushton rndsi t madhe mbrojtjes s ktyre t mirave juridike.
Prcaktimi i momentit t lindjes sht i rndsishm, prve tjerash edhe pr dallimin e
vrasjes (privimit nga jeta) nga ndrprerja e palejuar e shtatznsis.
Prcaktimi i momentit t vdekjes. Shtrohet pyetja se kur konsiderohet se sht shkaktuar
vdekja. N shkencn e mjeksis bhet dallimi midis vdekjes biologjike dhe klinike.
Vdekja biologjike sht absolute dhe konsiderohet se ekziston n rastet kur asnj
pjes e trupit dhe asnj organ nuk ushtrojn asnj funksion jetsor. Kjo sht
vdekje e t gjitha pjesve t trupit dhe e t gjitha organeve t njeriut.
Vdekja klinike konsiderohet n rastet kur pushojn, nuk punojn disa organe
vitale t njeriut, si jan frymmarrja, qarkullimi i gjakut, shkaktimi i gjendjes s
koms cerebrale.
 Moment i shkaktimit t vdekjes duhet konsideruar rasti kur sht shkaktuar vdekja
e trurit (vdekja cerebrale), ngase pa vetdije nuk ka as jet dhe se vdekja e trurit
shpie edhe n vdekje biologjike, prkatsisht vdekje absolute.
Mbrojtja e integritetit trupor sht e parapar n mnyr t ngjashme, si edhe mbrojtja
e jets. Lndimet trupore konsiderohen vepra penale, vetm kur ato kryhen ndaj
personit tjetr.
Veprat penale kundr jets dhe trupit zakonisht kryhen me dashje. N shumicn e
rasteve kto vepra kryhen me dashje direkte apo eventuale. Pr veprat penale t
vrasjeve dhe t lndimeve t rnda trupore, Kodi Penal parasheh dnime edhe n
rastet kur kryhen nga pakujdesia
Sipas objektit mbrojts n kuptimin e ngusht, veprat penale kundr jets dhe
trupit mund t radhiten n kto nngrupe:
a) veprat penale kundr jets;
b) veprat penale kundr jets s ardhshme;
c) veprat penale kundr integritetit trupor;
d) veprat penale t rrezikimit t jets apo integritetit trupor;
e) veprat penale kundr solidaritetit.