11/24/16

Metodika e zbulimit te
terrorizmit
Kriminaliteti politik

24.11.16

Terrorizmi definimi
Kuptimet historike

historikisht, fjala terreur, frik, panik,

Fjala terror renjet e veta I ka ne foljen tras, e cil do te thot dridhje
pr her t par sht prdorur gjat Revolucionit Borgjez - Francez, n
kuptim t dnimeve drakonike t shqiptuara nga gjykatat revolucionare,
kundr armiqve t Republiks s Re.
Q nga ajo koh e deri n ditt e sotme, fjala terror, shrben si sinonim
i gjendjes shpirtrore t friks individuale, si pasoj e presionit t
caktuar politik,.
Tradicionalisht me fjaln terror, sht kuptuar zbatimi i dhuns politike
me qllim t mbrojtjes s interesave shtetrore gjat fazave t ndryshme
revolucionare t karakterizuara me krcnime dhe zbatime t ndryshme t
dhuns politike.
Ndrkaq, me fjaln terrorizm, kuptohen veprat e ndryshme penale t
drejtuara kundr shtetit, t kryera nga individt ose grupet e ndryshme
t personave n shtetin e vet ose n shtetin e huaj, me qllim t ndikimit
n realizimin e qllimit t caktuar politik.

24.11.16

11/24/16

Elemente te cilt paraqesin fundamentin e percaktimit te

nocionit terrorizam
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Perdorimi i dhunes apo kanosjes sistematike dhe te organizuar

Ushtrimi I dhunes nga grupet e caktuara politike
Rrezikimi, asgjesimi I njerezve dhe te mirave materiale ne permaa te
medha
Shkaktimi I ndjenjes se frikes, pasigurise dhe mosbesimit ne pushtet te
masat e gjera
Nxjerrja e koncesioneve te caktuara politike
Fitimi i pushtetit shtetrore mbi territorin e caktuar
Publiciteti dhe terheqja e vemendjes se opinionit nderkombetar

24.11.16

Ne nje analize te 109 definicioneve ku paraqiten 22 elemente te perbashketa:

1. Perdorimi I dhunes dhe forces ne 83.5%
2. Karakteri politik 65
3. Shkaktimi I frikes dhe tmerrit 51
4. Kanosja 47
5. Pritja e efekteve dhe reaksioneve psikike 41.5
6.
7.
8.
9.
10.
11.

Zgjedhja e viktimes dhe caqet e gjera te sulmit 37.5

Veprimi sistematik I organizuar, I planifikuar dhe me qellim 32
Metoda, taktika dhe stratgjia e luftes 30.5
Ekstranormaliteti-shkelja e rregulave te prnuara 30
Shantazhi detyrimi ne dejueshmeri 28
Deshira e kryeresve te akteve per publicitet 21.5

24.11.16

11/24/16

1. Perdorimi I dhunes apo kanosjes sistematike dhe te

organizuar

Terrorizem pa dhune nuk ka

Dhuna eshte me motive politike
Mjetet e dhunes sipas kohes: armet e zjarrit, mjetet eksploduese, helmet
e ndryshme, armet biologjike,
Perdorimi I helmeve: 20 mars 1995 pjestaret e sekts AUM sulmojn metron
e TOKIOS, vdesin 10, lendohen 6000
Dhuna e ushtruar eshte ne menyre sistematike dhe te organizuar me vite
dhe dekada rasti I IRA mbi 3 dekada, mes gushtit 1969-maj 1994 afro
35.000 raste te perdorimit te armeve te zjarit dhe me shume se 9 000
eksplodime
Kjo vjen se gati per cdo dite ka patur nga 4 raste te perdorimit te armeve
te zjarit-tegon se dhuna ka qene mire e org

24.11.16

2. Ushtrimi I dhunes nga grupet e caktuara politike

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Nese nuk mund te arihen qellimet me politike atehere orientimi I nga

mjetet dhe metodat e dhunes
IRA
ETA atdheu dhe liria baske
Hamasi Palestinez
Hezbollahu pro iranian
RAF fraksioni I Armates se kuqe Gjermani
Brigadat e kuqe ne Itali
17 nentori greqi
Armata e kuqe jaoneze etj

24.11.16

11/24/16

3. Rrezikimi, asgjesimi I njerezve dhe te mirave materiale ne

permasa te medha

Me format e para te terr likudoheshin perfaqsues te pushtetit shteteror

Nga fundi I shek XIX dhe fillimi I shek XX perdorimi I mjeteve persosura per
asgjesimin te perhershem te personave dhe shkaktimin e demeve te
medha materijale
Psh: 11 shtatori 2996 persona mbi 3 miliard dollar, shuma perfundimtere
diku 30 miliard dollar (njera ndertes e re kushton 3.miliard euro)
Aktin e 19 prillit 1995 ekslodimi I bombes ne Oklahoma Cty vdesin 168
persona, nbi 500 te plagour
Me 1993 ne Qendren botrore te tregtise, vriten 6 persona

24.11.16

4. Shkaktimi I ndjenjes se frikes, pasigurise dhe mosbesimit ne

pushtet te masat e gjera

Me terr atakohen njerez te pafajshem femij gra nga njera ane perfitime
matrijale tjetra, futja e psikozave masovike, pasigurise, mosbesimi ne
funksionimin e sistemit mbrojtes etj
Njeriu mund te mbron veten nga format tjera por jo nga terrorizmit
Per aritje efekte maksimale aktet I marin ne vende ku frekuentohen
njerezit me shume

24.11.16

11/24/16

5. Nxjerrja e koncesioneve te caktuara politike

Org terr shpesh grabisin diplomat, pengje, anije, aeroplan udhetar per te
nxjer koncesione politike
Koncesionet me te shpeshta:
1. Lirimi I personave te caktuar nga burgu
2. Pagimi I shumes se caktuar
3. Terheqja nga kryerja e funksionit shtetrore, partiak, policor, terheqja e
ushtris-policise

24.11.16

6. Fitimi i pushtetit shtetrore mbi territorin e caktuar

Shpesh kemi mposhtjen kundershtareve politik per perfitimin e pushtetit

Gjeneza ne kohet e kaluara: konflikti izraelito palestinez, irlandezeve dhe
protestanteve, pakistanezve-hindus, baskeve-spanjolleve, ceceneveruseve,
Kjo metod perdoret kur shteren te gjitha mundesite dhe paraqet mjeti I
fundit.
Perdorimi I terro ne raste te caktuara e ndertojne mbi baza mbinatyrore:
nje themelues I Shin Feinit pohon se: dora e zotit I ka vizatuar kufijt e
irlandezeve andaj njeriu nuk mund ti ndryshoj keta kufi

24.11.16

10

11/24/16

7. Publiciteti dhe terheqja e vemendjes se opinionit

nderkombetar

Fale mediumeve terr sot ne gjendje te shkreteroj me shume se sa ne te

kaluaren
Shumfishojne efektin duke transmetuar pasojat ngjall friken dhe tmerin
Kjo shton ndjenjat kolektive per pamundesi e mbrojtjes se shoqerise nga
terr
Mediumet e dine kete gje por konkurenca
Ide: cenzurimi I lajmeve per aktet te tilla dhe pasojat
Dihen pasojat por per qellim te ndikojne ne opinionin e gjere se sa ne
viktimat e drejtperdrejta

24.11.16

11

Media and terrorism

Publicity is the oxygen of terrorism

Margaret Tatcher

If an act of political violence is not reported, it

is almost as if it has never occurred

11/24/16

Zbulimi I akteve terroriste

13

I. FORMAT E AKTEVE TERRORISTE

1. Marja dhe mbajtja e pengjeve

Shenjester: qytetaret e shtresave te ndryshme

Mesatarja e mbajtjeve eshte 12.5 dite
Sipas nje studimi:
45% te rrembyer prej veture;
36% shtepit dhe banesat;
5% bazat ushtarake;
5%hotelet
5%univerzitetet dhe vendet tjera

14

11/24/16

Perfundimi I krizave me njeren prej ketre epilogjeve:

1. Permbushja e kerkesave dhe lirimi I pengjeve psh rrembimi I ambasad
amerikan ne Brazil 1969 nga 4 terr te armatosur (organizata te Amerikes
latine); arsyeja per permbushjen e kushteve-lirimin e 15 te burgosurve
dhe mundesia e fluturimit per ne Meksik ishte kushtert e keqija te
mbajtjes se ambasadorit dhe kercnimi per vrasje
2. Me aritjen e kompromisit dhe leshim pe nga te dy palet (nuk
permbushen kerkesat, lirohen pengjet por edhe pengmaresit), mbajtja e
200 udhetareve shumica rus te anijes ne Trabzon nga ana e ceceneve;
kerkohej ndalimi I bombardimevete ceceneve-perfundon dorzimi I
pengjeve pa padi dhe lirimi I pengjeve

15

3. me thyerjen e plote te terroristeve: viti 1977 ku antare te PLO dhe Baaden

Meinhof rrembejn aeroplanin e Lufthansa me 79 pasagjer dhe 7 ekuipazh,
Majorka-Frankfurt,
Kerkesa: lirimi nga burgu disa antare te Meinhofit dhe 18 milion dollar
Ne Somali ne aeroport me intervenim te forcave vriten 3 terr dhe lendohet nje
peng
Shembulli 2
Ne ambasaden e Japonise ne Lima nga 14 terr te organizates Tupamaro mbajn
peng 400 pengje,
329 kane liruar
Per lirimin e 71 kane kerkuar lirimin e afro 400 bashkeluftetareve nga burgjet e
Perus ndersa nga qeveria Japoneze kane kerkuar 30 mil dollare
Kriza ka zgjatur 126 dite
140 ushtare peruan marin aksion dhe vrasin gjithe teroristet dhe plagosin disa
pengje
Aksion mjaft I sukseshem
16

11/24/16

4. mospermbushja e kerkesave me pasoj vrasjen e pengjeve:

Ne 1997 vritet politikani spanjoll nga antaret e ETAs, meqe
nuk jane permbushur kerkesat: brenda 48 oreve nuk jane
transferuar 500 te burgosur antare te ETAs

17

2. Rembimi I mjeteve te udhetimit masiv

Pengje jane udhetaret e rastit

Atakohen se me to udheton nje nr I madh I njerezve
Rrembimi gjate lundrimit ose pak para nisjes se tyre
Per te patur krim mjafton rembimi jo edhe pasoja
Aeroplan, anijet rrembehen se lehte mund te dirigjohen dhe dergohen ne
vende tjera

18

11/24/16

3. Torturimi dhe vrasja (atentati) e kundershtareve

politik

Ne fillim me vrasje politike eshte konsideruar vetem vrasja e shefit te

shtetit me vone eshte zgjeruar rrethi
Vendi eshte I ndryshem: zyra shtepi rruge etj
Ne shumten e rasteve rembehen mbahen nje kohe me te gjate torturohen
dhe pastaj vriten
Kemi praktik edhe e informimit me pare per aktin e tille

19

4. eksplozionet, shkaktimet e zjarreve dhe

shperthimet

Forme me e theksuar ne krahasim me format tjera

Analiz e akteve ne v 1997 ne SHBA : 108 rastte eksplozione, zjare 2,
rrembim 8, sulme me arme 5 raste
Me ket form cenohet nje nr I madh njerezve dhe deme te medhaja
materijale
Vendi I zgjedhur varesisht prej qellimit te terr:
Qellim: viktima ne njerez: vende publikeapo atumjete te transportit publik
Qellimi dege e ekonomise: burimet e naftes, gazsjellsit, tankeratstacionet
policore, gjykatat, parlamentet bazat ushtarrrake
Qellimi: kundershtaret politik qe nuk I kane perkrrahur
Qellimi: terheqja e vemendjes: ekspl gjate nates
Te eksplozinet me karakter kercenues, paralajmerohet, 1 ore para (praktik
IRA

20

10

11/24/16

6. Bombardimi I vendeve te banuara me civil

Organizatat e medha qe kane nr te madh te antareve dhe teknike

bashkekohore
Psh tigrat tamil, Hamasi, Hesbollahu
Perdoren raketa , tankset, mortajat e dores etj
17 nentori grek ne v 1998 ka perdorur raketa teledirigjuese
IRA mars 1998 ka perdorur mortaja dore

21

6. Shfrytezimi I armeve per shkatrim masiv

Jane te pershtatshme per vrasjen e nje nr te madh

Perdorimi I armeve kimike dhe biologjike eshte me I mundshem se atyre
nukleare
1995 metron e Tokios perdoret sarina 12 vdesin
Sulmi ne qendren botrore te tregtise perzierje me cianid
V 1974 b=nje burgosur kunder kushteve te burgut ka shperndare material
radioaktiv ne dy trena
Ter italian kane planifikuar helmimin e sistemit ujor me uranium radioaktiv
1978 eta kane bombarduar centralin nuklear ne Spanje dem 8.1 mil dollar
vran 2 plag 14 pers

22

11

11/24/16

7. Vrasja e civileve

Qellimi futja e frikes dhe treguar se shteti nuk mund te kontrolloj pjese te
medha te teritorit te vet
Tmeri I kesaj forme: joselektiviteti te viktimave mjeteve te kryerjes
menyres se kryerjes
Mjetet kryerese: me se shumti prerje
Koha: oret e vona te nates, oret e para te mbremjes ose iftarit te
ramazanit
Veprojne ne grupe, te vogla kur perdorin armet e zjarit, me te medha kur
perdorin arme te ftohta
Ne shkollen ne Beslan fillon ne 1 shtator 2004 dhe ka zgjatur 3 dite ku jane
marur peng 1.100 njerez (777 femije) mbaron me vrasjen e mbi 380
njerezve

23

II. Menyrat dhe mjetet e kryerjes se akteve teroriste

Modus operandi I terr tregon shkalle te larte te pregaditjes
Armet qe gjejne praktik me te madhe:
1. Armet e ftohta: boksat e hekurta, shufrat e gomes, teli I lidhur, gjilperat me
koke, thikat, brisku, corapet e mbushura me rere etj
2. Armet ekzotike: lapsat me helme, thika ne ombrella ose bastune, revolver
stilolaps, thikat kercyese etj
3. Bombat dhe kurthat plasese
Automobil bombe
Pako bombe
Minat e bafasise me terhekje te telit
Kurthat tymtare
Bombat e lidhura per dorezen e deres
Kurthet ne llampa
Kurthet eksploduese ne cigare llula
Kurthat ne telefon
4. Armet e renda automatike dhe sistemet e lehta raketore
5. Granatat e dores
24

12

11/24/16

III. Rendesia kriminalistike dhe provuese e gjurmeve

te akteve terroriste

Gjurmet te pashmangshme
Sigurimi dhe fiksimi pjese elementare e fiksimit te gjendjes faktike
Duhet kerkuar ne vendin e ngjarjes
Te personat e dyshimt
Gjurmet kerkohen gjate veprimeve operative-taktike psh bastisjes
Duhet angazhuar ekspert te lemive te ndryshem
Zbulimi dhe fiksimi sa me pare

25

VI. Perpunimi kriminalistik i akteve terroriste

Se pari indicie (dyshim)

Pregaditjen e akteve: nga veprimtaria operative, paraqitje anonime,
pseudonim, pergjimeve, mjetet e informimit
Planifikimi I hetimit
Planifikimi behet ne baze te fakteve, sherben per verifikimin interpretimin
dhe mbledhjen e fakteve te reja
Reagimi I drejtperdrejte I shpejte I rrufeshem, dinamik, kembngules mund
te siguroj se do te pengoj kryerjen e vp dhe ruajtjen e gjurmeve te vp

26

13

11/24/16

Veprimtaria operative:
Ndermarjen e masave per zbulimn e aktit terrorist, zb dhe fiksimin e gj
dhe mjeteve te kryerjes se aktit terr
Ndermarjen e masave per gjetjen e kryersve te aktit ter dhe pengimine
ikjes dhe zenies se tyre
Mbledhja e te gjitha informatave qe do te shfrytezohen ne proc penale

27

Sistemi I masave operative eshte I pershtatshem per:

Vertetimin e lidhjeve te caktuara te kryeresit te akt terr
Zbulimin e bashkekryersve dhe vp tjera ne lidhje me aktin terr (grabitjet
vjedhje te mjeteve te kryerjes) e qe nuk jane perfshi ne hetim
Gjetjen e sendeve te cilave ne proc pen do te sherbejne si prove ndersa
deri ne inicimin e procedures jane vetem bartes te informates provuese
Vertetimin e rrethanave qe u ka mundesuar dhe pershtatur kryerjes se
aktit terr dhe fshehtesise se kryeresit
Te verejturit me kohe dhe zenien e kryeresit te aktit terr dhe
bashkpuntoreve te tij

28

14

11/24/16

Gjate perpunimit krim mund te ndermerren keto masa:

Mbledhja e informatave nga qytet
Kontrollimi I mjeteve transporutese udhetareve bagazheve
Kontrollimi I banesave dhe personave
Sekuestrimi I perkohshem I sendeve
Mbajtja e personave
Identifikimi dhe daktiloskopimi
Shpallja e foto
Leshimi I fletarestit
Masat e PH
Shfrytezimi I poligrafit
Patrullimi percjellja prita
Heqja e lirise etj
29

V. Veprimet e para hetimore ne ndricimin e akteve

terr

Se pari K/v/ngj psh vende te ndryshme

Menyra e kqyrjes varet nga akti terr
Kvngj kryhet ne disa etapa: sigurimi, statike dhe dinamike
Se pari s/v/ngj
Ne baze te informimeve te para formohet grupi hetimor varssisht prej
rastit
Me vete edhe qenin policor (qent zbulojne eksplozione te plasura rasti Tel
Aviv 1988
Marrja ne pyetje e te pandehurit dhe deshmitareve te akteve terroriste

30

15

11/24/16

Teknikat hetuese per zbardhjen e

akteve terroriste

24.11.16

31

Nuk ka teknika hetuese qe mund te shfrytezohen ne hetimet teroriste

Shumica e teroristeve jetojne ne frige

Institucionet shteterore hetuese I shofin si armik

Ata shpesh I frigohen mediave, por njekohesisht kerkojne publicitet per

arsyet e tyre
Ata dyshojne ne antaret e grupit duke ditur se secili prej tyre mund te jete
operativ policie

24.11.16

32

16

11/24/16

Jane ne alert per njerezit qe mund ti ndjekin aktivitett e tyre

Jane te kujdeshem per te huajt
Jane te dyshuar njerezit qe pak I njohin
Frigohen nga ajo se organet do ti kthejne shoket e tyre kunder
tyre
Kane kujdes se tel e tyre pergjohen
Kur takohen me person tjeter ceshtjet e sigurise konsumojne
me shume kohe

24.11.16

33

Verejtjet e tyre ne ceshtjet e sigurise I ben ata te veshtire per

hetim
As krimineli as teroristi nuk deshiron te arestohet
Krimineli ka frige se do te kapet ndersa teroristi do te anuloj
misionin nese beson se sherbimet jane ne dijeni per aksionin

24.11.16

34

17

11/24/16

Krimineli nuk kryen kryen krim ne prezenc te autoritetit,

ndersa teroristi nuk do ta anuloj krejtesisht, vonoj
Nese grup terr dyshon se organet e kane gjetur vendin e sigurt
te tyre ata jo vetem qe do te nderpresin ate lokacion por edhe
operacionin qe ka te bej me ate vend
Grupi me siguri do te shperngulet ne ndonje vend tjeter

24.11.16

35

Dallimi tjeter se terroristet kane njohuri te gjere per organet

Grupet teroriste gjate trajnimit te tyre trajnohen edhe per teknikat
hetuese policore
Policet kane konstatuar se shume me veshtire eshte te ndiqet
ndokush qe I din saktesisht ndjekjen policore
Eshte sfide te inervistosh person qe eshte I njohur me teknikat
intervistuese ose refuson te thot fjale atyre
Disa terorist lexojne te njejtat libra qe lexojne trajnuesit policore

.
24.11.16

36

18

11/24/16

Kur arestohet teroristi nuk eshte e pritshme qe ai

bashkpunon
Sizakonisht din si te shmang intervistat e sukseshme
Teroristi e din se mund te angazhoj avokat
Ai e din se do te behet dicka si hero ose martir I kauzes se tij

24.11.16

37

Per shkak te arestimit per aktivitet politik teroristi shpesh nuk

pranon fajesine
Shume terorist mendojne se nuk I thyejn ligjet
Teroristi eshte pak me ndryshe nga krimineli mesatar qe
ballafaqohen organet

24.11.16

38

19

11/24/16

Per organet rastet e terorizmit jane zakonisht komplekse dhe te

veshtira per tu zgjedhur
Duhet te aplikohen teknika te ndryshme
Duhet patur kujdes te madh detajeve
Duhet te anulohen gabimet dhe joperkushtimi I duhur
Duhet te respektohen rregullat e procedurave per perdorim te
ketyre teknikave

24.11.16

39

Metodat e palejuara qe perdoren gjate

procesit te te marrurit ne pyetje

24.11.16

40

20

11/24/16

Te marrurit ne pyetje nuk ka qene gjithmon n mnyr komplekse. Deri

n fillim t viteve 1900 n SHBA, abuzimi fizik ishte e pranueshme (nse jo
ligjore) metoda e gjetjes s pranimit te fajesise.
Rrfime t marra nga perdorimi i teknikave te tret: heqjen e ushqimit dhe
t ujit, dritat e ndritshme, siklet fizike dhe izolimit t gjat, dhe perdorimi i
instrumenteve tjera t cilat nuk ln shenja - zakonisht ishin t
pranueshme n gjykat pr deri sa t dyshuari nnshkruante nj
dokument se deklarata mbi rrfimi ishte vullnetar.
Midis viteve 1930 dhe 1960, pati nj goditje ndaj taktikave t policies,
gradualisht ndryshoi praktikn e marrjes n pyetje.

24.11.16

41

Zhvillimi historik I metodave te bisedes me te dyshuarin

Ne fazen e pare te zhvillimit te shoqerise njerzore eshte bazuar ne besimin
se zoti nuk do te lejon qe persona te pafajshem te lendohen. psh para
1000 vite p.e.s. ne Kine tradit ka qene qe personit ti jepet oriz qe te pertyp
dhe pas disa minutave e ka nxjer orizin dhe nese ka qene I lagur atehere ai
eshte liruar nga dyshimi dhe e kunderta.
Ne mesjete eshte perdorur dhuna. Paragjykimi ka qene se nese personi i
dyshuar i pafajshem do te mbijetoje cdo vuajtje per te ruajtur reputacioni
e tij . ne ligjet jane parapare cilet mjete mund te perdoreshin, si dhe
menyren e perdorimit te tyre.
Eksperimenti I pare ne fushen e zhvillimit te instrumental te zbulimit te
genjeshtres fillon ne vitin 1875. Nga ana e fillozofit A Moso. I cili ka bere
kerkime ne ndikimin e emocioneve, vecanerisht frikes se frymarjes dhe
levizjes se gjakut
Lombrozo ne v. 1895 per here te pare e perdor aparatin pletismografin qe
ka regjistruar reagimet e pulsit dhe shtypjes se gjakut.
24.11.16

42

21

11/24/16

Perdorimi i metodave te palejueshme behet per qellime te ndryshme:

Te pranuar kryerjen e krimit;
Marrja e te dhenave dhe informative te rendesishme;
Per te detyruar te dyshuarin te bashkpunoj;
Per ti detyruar te dyshuarit dhe personat tjere qe ato te kryejn ose mos te
kryejn dicka;
Per ta denuar meqe te vuajturit dhe shkaktimit te dhimbjes eshte menyre
e vertetuar e kryerjes se sanksionit.

24.11.16

43

Tortura
Eshte metode me brutale per te fituar thenjen e te dyshuarit.
Si forme e marrjes se deklarates eshte paraqytur qysh ne
mbreterine romake, ne kohen e inkvizacionit kjo metode e arrin
kulminacionin e vet.
Ne fillim te shek 19 kjo metode eshte deroguar.
Edhe pse jemi ne shek 21 nuk mund te themi se tortura eshte mjet
I se kaluares.

24.11.16

44

22

11/24/16

Forma te tortures
IZOLIMI
sht shpesh nj arm e mir pr t reduktuar n pafuqi individve
sociale, duke i ln ata t vetm me veten e tyre pr periudha kohore apo
m t gjat.
DHIMBJA
Dhimbja sht forma m e vjetr e njohur e torturs.
Shum njerz nnvlersojn pragun e dhimbje q mund t mbshtesin,
dhe pasi t keni arritur n pikn e thyer do t bj asgj pr t'i dhn fund
agoni..
Ajo gjithashtu mund t japin rrfimet e rreme kur dhimbja ka qen shum
intensive ose t zgjatur.

24.11.16

45

PRIVIMI i Gjumit

Gjumi sht nj element q kontribuon n stabilitetin ton mendor, dhe t

privojn nj individ pr t tjert nuk bn asgj, por t marrin at deri n
pikn e thyer, shum-shqisore t shkaktoj halucinacione dhe psikoza e nj
natyre tjetr.
Menachem Filloni, ish-Kryeministri i Izraelit, ishte nj i burgosur i KGB-s,
dhe ka vuajtur ky lloj i torturs. Duke folur pr prvojn e tij prfshin:
"N mendjen e t burgosurit n pyetje, fillon t ket konfuzion mendjen e
tij sht i lodhur, kmbt e mia jan t paqndrueshme, dhe ka vetm nj
dshir: t fle ... dokush q ka prjetuar kt tortur e di se as uria dhe
etja jan t krahasueshme me kt

24.11.16

46

23

11/24/16

Privimit ndijor

Privimit ndijor sht q t privojn nj t burgosuri nga bota e jashtme.

Pr heqjes s senseve, jan t nevojshme vetm 15 minuta pr t filluar t
prjetojn halucinacione, sulme paniku, paranoj.
Disa or e privimit ndijor sht e barabart me muaj e robris n nj
qeliz normale.
Disa eksperimente pr privimit ndijor kane treguar se kjo teknik e
torturs n nj koh shum t shkurtr mund t ndryshojn psikologjin e
nj individi dhe jashtzakonisht i epshm.

24.11.16

47

Poshtrim seksual
Poshtrim seksual sht i bazuar n bindjet dhe pikpamjet e t
burgosurit, dhe ndryshon n baz t gjinis.
Psh, nj katolike individ mund t jet nj kundrshtar i fort i
"homoseksualiteti, t cilat jan nj mnyr pr t br nj viktim e
abuzimit t drejtuara drejt atij lloji t seksualitetit.
I burgosuri mund t jet e detyruar q t veshin t brendshme pr femra
t fsheh veten e tij si nj grua, apo t bj valle xhiro para 'hetues, n nj
seri t abuzimit psikologjik, dhe nganjher fizike, duke uar at deri n
pikn thyer.
Poshtrimi seksual t Abu Graib burg, me prdhunime, goditjet elektrike
dhe abuzimin seksual t do lloji.

24.11.16

48

24

11/24/16

I ftohti extrem

Metoda e Torturs q duket t jet preferuar nga qeveria kineze, dhe n t

ciln ka shum eksperimente t kaluar n subjekte t njeriut t kryer nga
mendjet e smur si dhe Shiro Ishii Mengele.
I burgosuri sht lagur me uj t ftoht dhe u largua jasht, apo n nj
qeli. T tjert jan nxjerur n dbor te veshur vetem me t brendshme,
t flejne n terren t ftoht n dimr.

24.11.16

49

Phobias DHE KRCNIMET

Disa njerz kan fobi nga merimangat n kt rast mund t lihen pr or

t tra n nj dhom plot me merimangat.
Frika e kthimit n at qeli do t bj q t burgosurit t jen m t qet
dhe te japin prgjigje t gjitha pyetjeve.

24.11.16

50

25

11/24/16

Waterboarding

Qeveria e SHBA ka konfirmuar prdorimin e Waterboarding si nj mjet pr

t marr rrfimet.
N thelb ajo sht nj mbytje e kontrolluar" t t burgosurit dhe t ujit t
derdhur mbi fytyrn e tij, simulimin e mbytjes.
Duart dhe kmbt e t burgosurit lidhen n mnyr q ai t mos mund t
lvizin, dhe mbulon fytyrn e tij , nganjher me plhur, t tjert me
celofan. Pastaj hudhet uj n fytyr t t burgosurit, varsisht nga metoda,
uji hyn, ose hyn n hund dhe n goj t t burgosurit.
Ne mendjen e t burgosurit besohet t jet n fakt n prag t mbytjes.

24.11.16

51

Narkoanaliza

Perdorimi I lendeve narkotike qe sjellin deri ne dobesimin e funksioneve

te kontrollit mbi sistemin nervore.
Nen ndikimin e lendeve narkotike bie rezistenca e personit, humbet
turpi, vete kritika e dobesuar, te fliturit te pakontrolluar, rritet
sugjestionimi, qe mund te sjell deri ne dhenjen e deklaratesjo te sakte.

24.11.16

52

26

11/24/16

Mashtrimi

Mashtrimi eshte informate e cila me vetedije, me qellim e derguar qe I

dyshuari te sillet ne gabim.
Ndaj te dyshuarit gjate te marrurit ne pyetje paraqitet si forme e
premtimeve te rreme se do ti ik denimeve gjyqesore, se do te denohet
lehte, se nga paraburgimi do te liroje ndonje te aferm te tij.
Ndaj te akuzuarit nuk mund te perdoret mashtrimi per te ardhur deri te
deklarata e tij ose pranimit te kryerjes se aktit.

24.11.16

53

Kercenimi
Eshte venja ne dukje te dyshuarit ndonje te keqe qe mund te kete ndikim
ne vullnetin e tij qe ai te pranon aktin e kryer.
Hipnoza
Eshte gjendje kur personi ka vetedijen e zvogeluar , ngjajshem sic ne
ender.
Ne kete gjendje njeriu eshte nen ndikimin e njerezve tjere.

24.11.16

54

27

11/24/16

Masat e posacme hetimore

24.11.16

55

1. Masa te fshehta ose teknike te vezhgimit dhe hetimit

do te thote secila nga keto masa te meposhtme:
1.1. vezhgim i fshehte fotografik ose me video;
1.2. monitorim i fshehte i bisedave;
1.3. kontrollim i dergesave postare;
1.4. pergjimi i telekomunikimeve dhe duhet te perdoret Lexuesi IMSI
Identifikimi Nderkombetar i Shfrytezuesit Mobil;
1.5. pergjim i komunikimeve nepermjet rrjetit kompjuterik;
1.6. dergim i kontrolluar i dergesave postare;
1.7. shfrytezim i mjeteve per percjellje te vendndodhjes;
1.8. blerje e simuluar e ndonje sendi;
1.9. stimulim i vepres se korrupsionit;
1.10. hetim i fshehte;
1.11. regjistrim i thirrjeve telefonike; dhe
1.12. zbulim i te dhenave financiare.
24.11.16

56

28

11/24/16

veprat penale te denueshme me pese (5) ose

me shume vjet burgim; ose
nje apo me shume nga veprat penale ne vijim:
Diku 82 vp

24.11.16

57

Luftimi I terrorizmit

29

11/24/16

Lufta kunder terrorizmit

Nevojiten te gjitha mjetet e disponueshme, meqe asnje mjet I vetem nuk

mund te zbardh rastet
Ne luft kunder terrorizmit: te gjitha ministrite, sherbimet sekrete dhe
diplomacia
Legjislativa penale, sherbimet sekrete dhe forcat ushtarake

11/24/16

59

Politika e SHBA kunder terr do te verehet se ne kete lufte jane theksuar 3

rregulla:
1. Mos ben marveshje me terr dhe mos u nenshtro kercenimeve te tyre
2. Trajtoj terr si kriminel, ndjeki me agresivitet dhe zbatoni rregullat e ligjit
3. Ushtro presion max ne shtetet qe sponzorojne dhe perkrahin terr:
sanksione ek, diplomatike dhe duke kerkuar edhe shtetet tjera tu
bashkohen ne kete lufte

30

11/24/16

Do te ariheshte rezultate nese te gjitha masat dhe veprimet ti drejtonte:

1. Eliminimin e shkaqeve te terr
2. Parandalimin e pasojave te terr
3. Zbulimin zenien dhe ndeshkimin e terroristeve
4. Ceshtje tjera te lidhur me terrorizmin

1. Disa masa qe ndikojne ne eliminimin e shkaqeve te

terrorizmit
Nuk mund te jete efikase pa percaktimin vertetimin dhe eliminimin e
shkaqeve te tij
Shkaqet: karakterit etnik, ideologjik, religjioz, racial etj
Ne raste te shumta parashtrohen pyetjet:
Pse situata identike ndonjehere sjell deri te terr e ndonjehere jo
Pse disa regjime shtypese nuk nxisin reaksione terroriste as ne planin
nacional e as ne ate nderkombetar e disa te tjera po
Pse disa levizje revolucionare heqin dore nga terr si mjet per realizimin e
aspiratave te tyre e disa te tjera sherbehen me to

31

11/24/16

2. Masat per parandalimin e pasojave te terr

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Infiltrimi I agjenteve policor ne radhet e grupeve terroriste

Sigurimi I informatave lidhur me terrorizmin dhe programet e
shperblimeve
Trajnimi I ekipeve per parandalimin dhe luftimin e terr
Bashkpunimi ndershteterore ne luftimin e terr
Perforcimi I sigurise se caqeve potenciale te terrr dhe mjetet per
parandalimin e terr
post-blloqet policore dhe policia si faktor per parandalimin e terr

1Infiltrimi I agjenteve policor ne radhet e grupeve

terroriste

Metoda me e sprovuar: kemi rrezultate te medhaja

Psh policia sekrtete ruse cariste famekeqja Ohrana dhe agjenti I saj I
dyfishte Azevi jo vetem te infiltrohet por behet edhe shef I saj egzekutiv
Grupet terroriste per pengim kane bere testime: vrasje te ndonje polici
Nese eshte e mundshme infiltrimi nuk nderprtet se ifiltruari: pshfronti per
lirin e Kvebekut 1963-1971 ke ne te gjitha qelulat infiltrohen agjent sa qe
ne v 1972 FLQ ja ishte bere /koloni e sherbimit te sigurimit/

32

11/24/16

2. Sigurimi I informatave lidhur me terrorizmin dhe

programet e shperblimeve

Menyrat per sigurimin e informatave jane te shumta si psh:

Shfrytezimin e burimeve dhe metodave te ndryshme te sherbimeve
sekrete (infiltrimi, pergjimi I tel, bisedave, leximi I postes);
Ne SHBA kemi programin e shperblimeve, nga Kongresi 1984 jepen 2
milion dollar, nese kemi te bejm me informata kunder aviacionit civil deri 4
mil doll
Ne v 1997 jane paguar 5 mill doll (identiteti I pers I fsheht, meren edhe
masa per mbrojtjen e tyre, SHBA ose jasht shtetit)

3. Trajnimi I ekipeve per parandalimin dhe luftimin e

terr

Trajnimi ne lemin e zbulimit te bomabave deaktivizimi I tyre , negocimi

gjate rembimit, sigurimiit te personave shtetrore dhe diplomatik, k/v/ngj,
sigurimit te aeroporteve, sigurimit te marines, mbrojtjes se dokumenteve,
sig I kufijv nderkombetare etj
Ne trajnime duhet te mesohet edhe zbatimi dhe respektimi I konventave
mbi te drejtat e njeriut, theks perdorimi I armeve
Kemi edhe formimin e njesive te posacme antiterr

33

11/24/16

4. Bashkpunimi ndershteterore ne luftimin e terr

Bashkpunimi: bilateral dhe multilateral

Bashkpunimi mund te jete ne disa forma:
Kembimi te informatave ndermejet policive dhe sherbimeve sekrete
Harmonizimi te planeve ne luft kunder akteve terr
Bashkpunmi ne zbulimin e aktit konkret terr
Bashkpunim ne ndjekjen e terroristit
Te harmonizimit te ligjeve dhe akteve tjera juridike
Ekstradimi

TREVI formuar nga shtet e BE dhe shteteve tjera Izraei, zvicra ne v 1977
INTERPOLI
NATO
EVROPOL
Gjykata Evropiane
Samite

5. Perforcimi I sigurise se caqeve potenciale te terrr

dhe mjetet per parandalimin e terr

Masa te ketij karakteri: sigurimi fizik I aeroporteve, aeroplaneve,

ambasadave, ndertesa qeveritare, hidrocentrale, termocentrale
Kjo behet me shfrytezimin e alarmave, barierave, audio alarmet,
detektoret e qete, detektor me rreze infra te kuqe, detektoret e avujve
dhe mbeturinave te eksplozivit, detektor te te agjenteve biologjik, komplet
per mbrojtje nga zjari etj
Qent e stervitur,
Bariera te ndryshme, xhamave rezistent, rrethoje metalike, rrethoja te
larta,
Jane shume te shtrenjta,

11/24/16

68

34

11/24/16

6. post-blloqet policore dhe policia si faktor per

parandalimin e terr

Rol ka nr I policeve

c. Masat per zbulimin zenien dhe ndeshkimin e

kryerseve te akteve terr (masat represive)

1.
2.
3.

Masat represive kunder terr dhe subjektet qe I ndermarin keto veprime

Masat represive qe ndermiren kunder shteteve dhe sponzoruesev qe I
perkrahin dhe ndihmojne teroristet
Ndikimi I politikes ndeshkimore ne luftimin e terrorizmit

35

11/24/16

1. Masat represive kunder terr dhe subjektet qe I

ndermarin keto masa
Karakteristik se ndermeren edhe nga ushtria, njesitet speciale
V 1978-1980 prej 23 situatave 12 jane zgjedhur me perdorimin e
forces
1977 kryetari I SHBA Karter urdheron formimin e armates kunder
terr e njohur si Delta Force
Delta Force ka deshtuar ne v 1979 ne sulmin e ambasades se SHBA
ne Iran, qe ka qene edhe e kunderligjshme
SEAL njesiti elite per veprime speciale ajrore
TASK FORCE shfrytezojne helikoptere dhe pilotet e stervitur
Te gjithe pjestaret e ketyre njesive kalojne neper trajnime te renda

2. Masat represive qe ndermiren kunder shteteve dhe

sponzoruesev qe I perkrahin dhe ndihmojne teroristet
Si shtete qe sponzorizojne terr: Kuba, Iraku, Irani, Libia, Korea veriore Siria
raport I SHBAve 1996
Kunder shteteve qe perkrahin terr ndermeren:
1. Bombardimi I caqeve te caktuara
2. Sanksione te ndryshme ekonomike, politike, finansiare etj

36

11/24/16

a. Bombardimi I caqeve te caktuara te shtetit qe I

perkrah dhe ndihmon terroristet
Nga shba ne 3 raste
1. 1986 ndaj caqeve ne Libi
2. 1998 ndaj Avganistanit respektivisht Sudanit (me urdher te Klintonit
kunder nje numri te kampeve dhe instalimeve qe shfrytezoheshin nga
terr qe udhehiqen dhe koperojn me Bin Ldenin dhe ne Sudan)
3. 2001 ndaj Avganistanit

1.
2.
3.
4.

Sulmet ndaj Afganistanit dhe Sudanit amerikanet I kane arsyetuar me keto

fakte:
Disponimi I deshmive se keto baza kane patur lidhje me sulmet terr ne
ambasadat amerikane ne Keni dhe Tanzani
Se keto grupe edhe me pare kane ndermare sulme terr ndaj SHBA
Se jane siguruar informata edhe ne te ardhmen do te sulmohen caqet e
SHBAve
Se kane kerkuar te furnizohen me arme kimike

37

11/24/16

Sanksione te ndryshme ekonomike, politike,

finansiare etj

Per shtet qe gjenden ne regjistrin (e perpilon Sekretari I shtetit) e atyre qe

u ofrojn perkrahje terr
Sanksion ndalimi I transaksioneve finansiare ndermjet ketyre shteterve
G Bush 24 shtator 2001 nenshkroi urdheresen ekzekutive per nderprerjen
e qarkullimit finansiar te Bin Ladenit
Sipas kesaj urdhereses jane ngrire mjetet finansiare te 27 grupeve,
korporatave dhe individeve
Keshilli I OKB aprovon Rezoluten 1373 sipas cdo shtet duhet te nderpres
finansimin e terroristeve
Ministrat e financave te G 20 ne 2001 jane pajtuar te implementojne
rezoluten
Ne nentor 2001 Departamenti I financave ka ka bllokuar fondet e 62
individeve

3. Politika ndeshkimore dhe luftimi I terrorizmit

Mendimi: reduktimi permes burgosjes nr te madh te terroristeve

Ndeshkimin e terroristeve
Disa te mendimit kthimin e denimit me vdekje

38

11/24/16

Masat e karakterit te ndryshem qe ndermiren ne

luftimin e terr

Pengimin dhe ndalimin e paraqitjes publike te terr ne mjetet e informimit

publik
Studimi shkencor I kesaj dukurie dhe botimi I publikimeve shkencore
Politika adekuate dhe masat e pershtatshme politike
Disponimi me rregullativen gjegjese ligjore
Harmonizimi me aktet nderkombetare
Pranimi, nenshkrimi dhe ratifikimi dhe zbatimi I Konventave
nderkombetare

Pyetjet pregaditore

Kuptimi I nocionit terrorizem?

Veprimtaria operative ndaj akteve te terrorizmit?
Cilet jane fomrat me karakteristike te akteve terroriste?
Cilet jane menyrat dhe mjetet e kryerjes se akteve teroriste?
Gjate perpunimit krim te vp te terrorizmit cilet masa ndermerren?
Cilet jane disa nga veprimet e para hetimore ne ndricimin e akteve
terroriste?
Thekso disa nga karakteristikat qe I dallojne terroristet nga kriminelet e
formave tjera?
Cilet jane metodat e palejuara qe perdoren nga disa sherbime gjate
procesit te te marrurit ne pyetje ndaj terroristeve?
Cilet jane masat e fshehta ose teknike te vezhgimit dhe hetimit?
Cilet do te ishin masat qe do te sjellshin ne rezultate ndaj luftimit te
terrorizmit?
Numero disa nga masat per parandalimin e pasojave te terrorizmit?

39