Projekti Mbshtetje n Themelimin e Klubeve t Mjedisit

dhe t Energjis npr Shkollat Fillore n Kosov

Prezantimi pr temn
Mbrojtja e mjedisit
Shtator 2010, Prishtin
 Realizimi i projektit
Financuar nga: Ambasada e SHBA-ve n Prishtin

Prkrahur nga: MASHT, MMPH, Komuna e Prishtins, Autoritetet e

shkollave

Realizuar nga: OJQ Klubi Kosovar pr Mjedis dhe Energji, Prishtin

Shkollat prfituese: Hasan Prishtina, Hilmi Rakovica dhe 7 Marsi

 Temat e trajnimeve
Projekti Mbshtetje n Themelimin e Klubeve t Mjedisit dhe t
Energjis npr Shkollat Fillore n Kosov

1. Roli i shkollave dhe nxnsve n mbrojtjen e mjedisit

2. Mbrojtja e mjedisit
3. Ndryshimet klimatike
4. Kursimi i energjis
5. Efienca e energjis
6. Burimet e riprtrishme t energjis
 Agjenda
Prezantimi i KKEM npr shkolla

Tema: Mbrojtja e mjedisit

Realizimi: shtator 2010

Shkollat pjesmarrse n projekt:

Hilmi Rakovica, 16 27 shtator 2010
Hasan Prishtina, 17 28 shtator 2010
7 Marsi, 20 29 shtator 2010

Pjesmarrsit gjat realizimit t projektit:

Ekipi i projektit,
Msimdhns t shkollave
Klubet e Mjedisit dhe t Energjis
 Mbrojtja e mjedisit
Dy sesione pr temn Mbrojtja e mjedisit
Sesioni i par
Prezantim n Power Point mbi temn Mbrojtja e mjedisit
Diskutimi i ideve pr zgjerimin e tems
Shprndarja e pyetsorit

Sesioni i dyt
Prezantimi i detyrave t shtpis
Ushtrime dhe vlersimi i tems

Rezultatet e pritura
Ngritja e njohurive dhe vetdijes
Fituesi/-ja me detyrat e shtpis m t mirat
 Fakte

Numri i njerzve n rritje e sipr, m pak burime

Zhvillimi dhe konsumimi i energjis n rritje
Ndotja e mjedisit n rritje
Ndryshimet klimatike po ndodhin
 Ndotja dhe mbrojtja e mjedisit

ka sht mbrojtja e mjedisit?

Ndotja vjen nga?
A mund ta mbrojm mjedisin?
 ka sht mbrojtja e mjedisit?

Mbrojtja e mjedisit sht praktik e mbrojtjes s mjedisit,

n nivel individual, t organizatave ose t qeveris, n
dobi t mjedisit natyror dhe (ose) t qenieve njerzore.
Mbrojtja e mjedisit nga aktivitete t ndryshme t njeriut
sht e nevojshme.

Ne mund t zvoglojm ndotjen dhe t mbrojm mjedisin!

 ka sht ndotja?

Ndotja paraqet hedhjen e materialit kontaminues

(ndots) n mjedis. Ajo shkaktohet kryesisht nga
aktivitetet e njeriut, por gjithashtu mund t jet
rezultat i fatkeqsive natyrore. Ndotja ka ndikim
dmtues n fardo organizmash t gjall n
mjedis, duke e br praktikisht t pamundur
qndrueshmrin e jets.
 Ndikimi i ndotjes
Ndotja dmton mjedisin n Tok dhe banort n shum mnyra. Tri llojet
kryesore t ndotjes jan:

Ndotja e toks

Ndotja e toks paraqet ndotjen e siprfaqes natyrore t Toks nga

aktivitetet industriale, komerciale, shtpiake dhe bujqsore.

Ndotja e ajrit

Ndotja e ajrit paraqet grumbullimin e atyre substancave t rrezikshme

n atmosfer t cilat substanca rrezikojn jetn e njerzve dhe t gjallesave t
tjera.

Ndotja e ujit

Ndotja e ujit paraqet hedhjen e materieve kimike, biologjike dhe fizike

npr sasi t mdha t ujit, t cilat materie shkatrrojn cilsin e gjallesave n
t dhe q e shpenzojn at.
 Ndotja vjen nga?
Burimet Transporti/transformimet Lvizjet

Efektet
 Ndotja e mjedisit
Burimet e ndotjes

Industria

Transporti

Bujqsia

Aktivitetet e
njeriut
Mbeturinat
 Ndotja vjen nga?
Ndotja vjen nga: Ndotsit:
Industria Avulli (H2O)
Transporti Dioksidi I Karbonit (Co2)
Amvisrit
Metani (CH4)
Ujrat e zeza
Dioksidi I Sulfurit (SO2)
Mbeturinat
Oksidi I nitrogjenit( Nox)
Bujqsia
Ozoni (O3)
Pesticidet
Aktivitetet vullkanike Kloroflurokarboni (CFCs)
 Si t parandalohet ndotja!
Ndotja e toks
Mnyra m e mir pr t parandaluar ndotjen e toks sht prmes
menaxhimit t mbeturinave n mnyr adekuate, shfrytzimit t toks
n mnyr adekuate dhe praktikave adekuate bujqsore.
Ndotja e ajrit
Mnyra m e mir pr parandalimin e ndotjes s ajrit sht t ecim
kmb ose t ngasim biikletn dhe t ngasim makinat m pak. Kjo do t
parandaloj ndotjen e ajrit nga lndt djegse fosile

Ndotja e ujit
Mnyra m e mir pr parandalimin e ndotjes s ujit sht q t mos
hedhim mbeturina dhe materie t tjera kimike t dmshme n burimet
tona t furnizimit me uj.
 Mjedisi mund t mbrohet dhe t
prmirsohet
Reduktimi i lirimit t gazrave
Shfrytzimi i burimeve natyrore
Kursimi i energjis
Efienca e energjis
Shfrytzimi i burimeve t riprtrishme t energjis
Zvoglimi i sasis s mbeturinave dhe riciklimi i tyre
Zvoglimi i prdorimit t pesticideve
Kursimi i ujit
Pyllzimi
Reduktimi i zhurms

Familja juaj, n vend t prdorimit t veturs, mund t ec!

Ju mund ta kurseni energjin!
N vend t qeseve t plastiks mund t prdorni qese t letrs ose t tekstilit dhe t
kontribuoni n mbrojtjen e mjedisit!
 Mbrojtja e mjedisit
Lndt djegse fosile
Thngjilli
Nafta
Gazi natyror
Lndt djegse
nukleare
Lirimi i gazrave ser
Ndryshimet klimatike
Ulja e nivelit t CO2
Ulja e nivelit t gazrave ser
Ulja e nivelit t mbeturinave
dhe riciklimi
Burimet e riprtrishme
T diellit
Uji
Era
Burimet gjeotermike
Biomasat
Mbrojtja e mjedisit
Zvoglimi i prdorimit t lndve djegse
fosile
Zvoglimi i lirimit t gazrave ser
Rritja e burimeve t riprtrishme t energjis
Kursimi i energjis
Efienca e energjis
 Mbrojtja e mjedisit
Parimet me t rndsishme pr mbrojtjs s mjedisit:

Shfrytzimi racional i burimeve, reduktimi i emetimeve n ajr,

reduktimi i ndotjes s ujit dhe toks, dhe riciklimi i mbeturinave;

Ruajtja e vlerave biologjike-ekologjike t mjedisit nprmjet ruajtjes

s flors dhe fauns, dhe t vlerave t trashgimis natyrore;

Mbshtetja n prdorimin e burimeve t riprtrishme, bashk-

prodhimin e ktyre burimeve dhe t llojeve t ndryshme t
energjis;

Promovimi i kursimit t energjis n mesin e publikut

Shfrytzimi i pajisjeve shtpiake me efikasitet t lart, t tilla si

llambat e drits;

Reduktimi dhe riciklimi i mbeturinave.

 Ciklet n natyr
Permbajtja
atmosferike
Radiacioni Levizshmeria
dhe ndryshimet
solar klimatike
Aerosalet

Vullkanet
Rete

Ciklet e Cikli I
Kontributi I Ekosistemi
ujit karbonit
njerezve dhe
resurset

Nrdyshimet ne siperfaqen e tokes

Jeta n mjedise t ndotura dhe
me rrezik?
Jeta n mjedise t pastra!

Mjedisi sht do gj rreth nesh toka ku qndrojm,

pemt nn t cilat ulemi pr t pushuar, uji n t cilin
notojm dhe me t cilin pastrojm dhe ajri t cilin e
thithim. Ne kemi nevoj pr uj t pastr pr t pir
dhe pr t rritur ushqimin q ham. Ne kemi nevoj
pr ajr t pastr pr t marr frym. Ne kemi nevoj
q mjedisi yn t jet i pastr pr aktivitetet tona
gjat kohs s lir notuar, vrapuar ose pr t luajtur
n park.
Mjedisi i ndotur dhe mjedisi i pastr!

Nxehtesi e larte

Kafshe te
ngordhura

vrshime

m pak peshqit
 Mbrojtja e mjedisit

Eko-kodi i Klubeve:
Mendo sot pr nj t nesrme m t mir!
Ajr i pastr pr jet t gjat!
Nj llamb m pak m shum energji!
T shpenzosh m pak letr do t thot m
shum pyje dhe oksigjen!
Mbillni nj lule pr nj bot m t mir!
Klubet e Mjedisit dhe t Energjis

Duke shfrytzuar dijen tuaj dhe duke vepruar, n shkoll, n shtpi, dhe
n mesin e familjeve tuaja mund t kontribuoni n zvoglimin e emetimit
t gazrave ser dhe n mbrojtjen e mjedisit.
Faleminderit pr vmendje!

Pyetje dhe diskutime