Zawd: technik mechatronik Arkusz zawiera informacje

Symbol cyfrowy zawodu: 311[50]

prawnie chronione do
Numer zadania: 1
momentu rozpoczcia
egzaminu

311[50]-01-112
Czas trwania egzaminu: 240 minut

ARKUSZ EGZAMINACYJNY
ETAP PRAKTYCZNY
EGZAMINU POTWIERDZAJCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE
CZERWIEC 2011
Informacje dla zdajcego:
1. Materiay egzaminacyjne obejmuj: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treci zadania
i dokumentacj, zeszyt ze stron tytuow KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KART
OCENY.
2. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 5 stron. Sprawd, czy materiay egzaminacyjne
s czytelne i nie zawieraj bdnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne
usterki w materiaach egzaminacyjnych zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego
etap praktyczny.
3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ:
 wpisz swoj dat urodzenia,
 wpisz swj numer PESEL*.
4. Na KARCIE OCENY:
 wpisz swoj dat urodzenia,
 wpisz swj numer PESEL*,
 wpisz symbol cyfrowy zawodu,
 zamaluj kratk z numerem odpowiadajcym numerowi zadania,
 przyklej naklejk ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie.
5. Zapoznaj si z treci zadania egzaminacyjnego, dokumentacj zaczon do zadania,
stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposaeniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest
wliczany do czasu trwania egzaminu.
6. Po upywie tego czasu przystp do rozwizywania zadania. Rozwizanie obejmuje
opracowanie projektu realizacji prac okrelonych w treci zadania, wykonanie prac
zwizanych z opracowywanym projektem i sporzdzenie dokumentacji z ich wykonania.
7. Zadanie rozwizuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto,
nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeeli nie nale
do pracy, obwied lini i oznacz sowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS
nie bd oceniane.
8. Po rozwizaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij
od strony, na ktrej jest miejsce do zapisania tytuu pracy. Wszystkie materiay, ktre
zaczasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL* w prawym grnym rogu.
9. Na stronie tytuowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczb stron swojej
pracy i liczb sztuk zaczonych materiaw.
10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KART OCENY przeka zespoowi
nadzorujcemu etap praktyczny.
Powodzenia!

* w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzajcego tosamo.
Zadanie praktyczne
W zakadzie zamontowano urzdzenie przeznaczone do transportowania
i sortowania pustych butek. Butelki wadliwe (bez szyjki) s automatycznie wykrywane, a ich
obecno sygnalizuje wiecenie si czerwonej lampki. W mechanizmie sterowniczym
urzdzenia zastosowano sterownik PLC. Opis dziaania mechanizmu zamieszczono
w Zaczniku 1.
Na stanowisku egzaminacyjnym znajduje si pyta montaowa zawierajca
dziaajcy model mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania
butelek. W zalenoci od wyposaenie stanowiska, model moe zawiera zamieszczone
w Tabeli 1 rzeczywiste elementy mechanizmu sterowniczego lub zamiast rzeczywistych
elementw ich modele tj. zamiast czujnika pojemnociowego i ptycznego - przyciski
sterownicze zwierne bez samoczynnego powrotu (bistabilne, normalnie otwarte), zamiast
stycznika lampk sygnalizacyjn.
Opracuj projekt realizacji prac zwizanych z montaem, oprogramowaniem
i uruchomieniem mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania
pustych butek.
Na podstawie modelu mechanizmu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym
narysuj schemat pocze elementw rzeczywistego mechanizmu tj. przyciskw
sterowniczych, czujnika pojemnociowego, czujnika optycznego, lampki sygnalizacyjnej,
stycznika ze sterownikiem PLC. W KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ uzupenij list
przyporzdkowania.
Napisz program sterowniczy w jzyku LD (schemat drabinkowy) lub FBD (schemat
blokw funkcyjnych), zapewniajcy dziaanie mechanizmu zgodnie z opisem (Zacznik 1).
Przelij program do sterownika PLC, skontroluj poprawno dziaania mechanizmu,
wykonujc prbne uruchomienie modelu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym.
Wprowad ewentualne poprawki do programu.
Sporzd dokumentacj z wykonanych prac.

Projekt realizacji prac powinien zawiera:

1. Tytu pracy egzaminacyjnej zgodny z treci zadania.
2. Zaoenia do projektu realizacji prac wynikajce z treci zadania i zacznika.
3. Wykaz dziaa zwizanych z montaem, oprogramowaniem i uruchomieniem
mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania pustych
butek.
4. Wykaz elementw, narzdzi i sprztu kontrolno-pomiarowego potrzebnych do
montau i oprogramowania mechanizmu.
5. Algorytm dziaania mechanizmu w formie listy krokw lub schematu blokowego.

Strona 2 z 5
Dokumentacja z wykonanych prac powinna zawiera:
1. Uzupenion list przyporzdkowania oraz schemat pocze elementw
wejciowych i wyjciowych ze sterownikiem PLC.
2. Wnioski dotyczce poprawnoci dziaania programu sterowniczego.
3. Podpisany numerem PESEL jeden zrzut ekranu zawierajcy program zaadowany
do pamici sterownika wraz z komentarzami wyjaniajcymi dziaanie programu
(format A4 o orientacji pionowej).

UWAGA:
Zrzut z ekranu umie w dokumencie edytora tekstu, plik zapisz na pulpicie w folderze
o nazwie PESEL (PESEL to twj numer pesel). Nastpnie folder skopiuj do pamici USB
i popro przewodniczcego zespou nadzorujcego etap praktyczny o wydrukowanie pliku.

Do wykonania zadania wykorzystaj:

Zacznik 1. Opis dziaania mechanizmu sterowniczego urzdzenia do
transportowania i sortowania pustych butek.

oraz
zamieszczon w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ List przyporzdkowania.

Do wykonania zadania przygotowano stanowisko wyposaone w:

1. Komputer z oprogramowaniem poczony ze sterownikiem PLC,
2. Model mechanizmu sterowniczego, skadajcy si z pyty z zamontowanymi
i sprawnymi elementami podczonymi do wej i wyj sterownika PLC.
3. Dokumentacj stanowiskow, zawierajc informacje o elementach zastosowanych
w modelu mechanizmu sterowniczego.

Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut.

Strona 3 z 5
 Zacznik 1
Opis dziaania mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania
i sortowania pustych butek

Rys. 1. Schemat technologiczny urzdzenia do transportowania i sortowania butelek

Mechanizm sterowniczy urzdzenia do transportowania i sortowania butelek
zbudowany jest z silnika M0 napdzajcego przenonik tamowy, stycznika K0, lampek
kontrolnych H2, H3, przyciskw sterowniczych S0, S1 oraz czujnikw F2 i F3. Do
sterowania wykorzystano w mechanizmie sterownik PLC (Tabela. 1).
Mechanizm moe znajdowa si w trybie PRACA (transportowanie i sortowanie
butelek) lub w trybie OCZEKIWANIE (stan gotowoci do pracy). Przejcie do trybu PRACA
nastpuje po wcinicie przycisku S0 (Rys. 1). W tym trybie, jeeli czujnik F3 nie wykrywa
obecnoci butelki, niezalenie od stanu czujnika F2, z wyjcia sterownika PLC podawane
jest napicie na stycznik K0, co powoduje wczenie silnika M0 i uruchomienie przenonika
tamowego. Wykrycie butelki przez czujnik F3 powoduje zatrzymanie przenonika na czas
2 sekundy. W tym czasie czujnik optyczny F2 rozpoznaje czy butelka ma szyjk. Jeeli
butelka jest uszkodzona, na pulpicie sterowniczym zapala si czerwona lampka
sygnalizacyjna H2. Pojawienie si butelki nieuszkodzonej sygnalizowane jest zapaleniem
si lampki zielonej H3.
Po 2 sekundach, mimo e czujnik F3 w dalszym cigu wykrywa butelk, nastpuje
uruchomienie przenonika tamowego i zgaszenie lampki H2 lub H3. Kolejne zatrzymanie

Strona 4 z 5
przenonika w trybie PRACA jest moliwe dopiero po wykryciu przez czujnik F3 nastpnej
butelki.
Przeczenie mechanizmu do trybu OCZEKIWANIE nastpuje poprzez wcinicie
przycisku S1, co powoduje wyczenie silnika i zatrzymanie przenonika oraz zgaszenie
lampek H2 i H3 (o ile si wieciy). Mechanizm sterownicze pozostaje w trybie
OCZEKIWANIE do momentu wcinicia przycisku S0.

Tabela 1. Wykaz elementw mechanizmu sterowniczego urzdzenia do

transportowania i sortowania butelek
Lp. Nazwa Oznaczenie Wybrane parametry katalogowe
Napicie zasilania 24V DC
Wejcia cyfrowe min. 4 wejcia 24 V DC
1. Sterownik PLC PLC Wyjcia cyfrowe min. 3 wyjcia 24 V DC
Monta szyna TH 35 lub inny sposb
mocowania do pyty
Przycisk sterowniczy zwierny NO,
o samoczynnym powrocie, Un d 230 V,
2. Przycisk sterowniczy S0 In = 1,5 A
Monta szyna TH 35 lub inny sposb
mocowania do pyty
Przycisk sterowniczy rozwierny NC, bez
samoczynnego powrotu, Un d 230 V,
3. Przycisk sterowniczy S1 In = 1,5 A
Monta szyna TH 35 lub inny sposb
mocowania do pyty
Typ czujnika optycznego: odbiciowy
Napicie zasilania Un = 24 V DC
Moc znamionowa max. 2 W
4. Czujnik optyczny F2
Zasig dziaania 300 mm
Temperatura pracy -25 C +55 C
Styk zwierny NO
Napicie zasilania Un = 24 V DC
Prd zasilania In = 15 mA DC
Prd obcienia Iobc = 200 mA
5. Czujnik pojemnociowy F3
Zasig dziaania 15 mm
Temperatura pracy -10 C +70 C
Styk zwierny NO
6. Stycznik K0 Cewka o napiciu zasilania 24 V DC
Napicie zasilania 24 V DC
Monta szyna TH 35 lub inny sposb
7. Lampki sterownicze H2, H3 mocowania do pyty
H2 (czerwona) butelka wadliwa
H3 (zielona) butelka bez wad

Strona 5 z 5