UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET ZA SAOBRAAJ I KOMUNIKACIJE

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA:

Raunarstvo i informatika

Tema rada: Internet, HTML i CSS

Predmetni nastavnik: Doc. Dr. Sc. Sabina Barakovi

Mr. Sc. Ermin Muharemovi, dipl.
Asistent:
ing

Student: Ajdin ati

Broj indeksa: 7772
Usmjerenje: Cestovni saobraaj
Godina studija: Prva (I)
Rezultat rada:

Sarajevo, decembar 2016.

Sadraj
1. Uvod ............................................................................................................................................... 1
2. INTERNET ........................................................................................................................................ 2
2.1 Razvoj Interneta ............................................................................................................................ 2
2.2 Povezivanje na Internet ................................................................................................................ 3
2.2 Internet servisi ............................................................................................................................. 5
2.3 World Wide Web........................................................................................................................... 8
3. HTML ............................................................................................................................................. 10
3.1 Hajpertekst (Hypertext) .............................................................................................................. 10
3.2 Pisanje programa pomodu tekst editora Notepad ...................................................................... 10
3.3 Dijelovi HTML stranice ................................................................................................................ 11
3.4 Sekcija HEAD ............................................................................................................................... 11
3.5 Sekcija BODY ............................................................................................................................... 12
3.6 Liste ............................................................................................................................................. 13
3.7 Formatiranje teksta ..................................................................................................................... 13
3.8 Boje u HTML-u............................................................................................................................. 14
3.9 Tabele u HTML-u ......................................................................................................................... 14
3.9 Linkovi, slike i forme u HTML-u ................................................................................................... 15
4. CSS ................................................................................................................................................. 16
4.1 Web fontovi................................................................................................................................. 16
4.2 Struktura i sintaksa CSS-a ............................................................................................................ 17
4.3 Primjena CSS-a ............................................................................................................................ 17
4.4 Eksperimentalna obiljeja CSS3................................................................................................... 20
4.5 Nedostaci CSS3 ............................................................................................................................ 20
5. ZAKLJUAK .................................................................................................................................... 21
Literatura........................................................................................................................................... 22
Popis ilustracija (tabele i slike) .......................................................................................................... 23
1. Uvod

Za razvoj Interneta kljuna su tri aspekta. Prvi je tehnoloka evolucija koja je poela sa
ranim istraivanjem komutacije paketa i ARPANET-om to je dovelo do razvoja i primene
novih tehnologija. Dananja istraivanja na razvoju Interneta nastavljaju da unapreuju
infrastrukturu: u pravcu veliine, brzine i funkcionalnosti . Drugi je drutveni aspekt, iji je
rezultat ogromna zajednica korisnika koji rade zajedno na kreiranju i unapreenju
tehnologije. Trei aspekt je, naravno, komercijalni koji za rezultat ima ekstremno e kasnu
razmenu rezultata istraivanja u iroko primenjivanu i dostupnu informacionu
infrastrukturu.
Internet kakav danas poznajemo u sebi nosi kljunu tehnoloku ideju ideju mree
otvorene arhitekture. U ovom konceptu, izbor neke mrene tehnologije nije dikti ran
odreenom arhitekturom, ve je ostavljeno korisniku da slobodno odabere tehnologiju i
povee se sa ostatkom mree. Da bi se razumele osnove Interneta vano je proi njegovu
istoriju
HTML (Hyper Text Markup Language) je jezik iz porodice jezika za oznaavanje (markup
language) tehnikih dokumenata koji se distribuiraju Internetom. Taj jezik se razvio kao
pojednostavljena primjena SGML-a. Nazvan je HTML, i postao standardni oblik prikaza
informacija za WEB. Skup oznaka (tags) HTML-a prilagoen je strukturi hipertekstualnih
dokumenata. Sa razvojem Interneta dolo je do pojave nove vrste dokumenata - hiperteksta.
To je tekst koji sadri veze ili linkove koji vode ka drugim dokumentima, preciznije, to je
skup stranica, u obliku datoteka, meusobno povezanih linkovima koje su umetnute u
stranice.HTML je jednostavan za upotrebu i lako se ui to je jedan od razloga njegove
ope prihvaenosti i popularnosti.
CSS (Cascading Style Sheets) je jezik formatiranja namijenjen da uprosti proces izrade
Web stranica. CSS je takoer postojao u odreenoj formi jo u ranim zaecima SGML-a
1970-tih godina. CSS je uveden kako bi se definisao konkretan izgled, dok je HTML ostao
u funkciji definisanja strukture i sadraja.

1
2. INTERNET

2.1 Razvoj Interneta

Korijeni Interneta se veu za 1856. godinu kada su SAD osnovale Agenciju za napredne
istraivake projekte (ARPA-Advanced Research Projects Agency) kao nain da se
postigne vojna premo kroz sti mulaciju napretka u nauci i tehnologiji. ARPA je elela da
ispita da li raunari na raznim lokacijama mogu da budu meusobno povezani
tehnologijom paketnog prenosa (packet switching). Informacije su po prvi put bile deljene
na manje cjeline - pakete i tek onda upuivane drugim raunarima. Osnovna prednost
ovakvog naina razmjene podataka je to nekoliko korisnika mogu da dijele istu
komunikacionu liniju, a paketi mogu da pronalaze najbolju putanju kroz mreu spojenih
vorova. U 1868. godini osnovana je mrea pod nazivom ARPANET. Jedan od najveih
napredaka projekta ARPANET-a bio je razvoj protokola za komunikaciju umreenih
raunara Mreni protokol za kontrolu prenosa TCP (Transmission Control Protocol) i
Internet protokol IP (Internet protocol) postao je standardni protokol za ARPANET.
Zanimljivo je da je povod za osnivanje ARPANET projekta u stvari bilo lansiranje prvog
vjetakog satelita Sputnik, od strane Sovjetskog Saveza 1857. godine. Kao odgovor na to,
SAD osnivaju agenciju ARPA. Jedan od istraivakih zadataka ove agencije bio je da se
utvrdi nain na koji bi amerike vojne snage mogle zadrati komandu i kontrolu nad
svojim snagama i projektima nakon nuklearnog napada. Cilj je trebalo da bude vojna
mrea, dovoljno decentralizovana da eventualni napad na kljune amerike gradove ne
ugrozi mogunost lansiranja projektila za izvoenje protivnapada. Sutina ovakve mree je
paketna komutirana mrea. Komutacija paketa kako je navedeno ve u prvim
dokumentima, predstavlja deljenje podataka u pakete, njihovo obiljeavanje tako da sadre
izvor i odredite informacije i prosleivanje od raunara do raunara dok informacija ne
stigne na svoj cilj. Ako se neki paket izgubi u bilo kom trenutku, poiljalac ga moe
ponovo poslati.
U narednim godinama primarni razvoj odnosio se na kompletiranje funkcionalnosti
komunikacionog protokola i ostalog mrenog softvera. Krajem 1870. radna grupa za mree
zavrava inicijalni protokol i daje mu ime NCP Netowork Control Protocol. U oktobru
1872. odrana je prva velika javna prezentacija ARPANETa, a iste godine lansirana je i
atraktivna primjena koncepta elektronske pote. Prezentiran je prvi softver za slanje i
itanje elektronske pote, kako bi se olakala koordinacija razvojnih timova. Ve sljedea
verzija, koja se pojavljuje nekoliko mjeseci kasnije, donosi listanje, selektivno itanje,
prosljeivanje i odgovaranje, i utemeljuje e-mail kakav danas poznajemo. On e ostati
dominantna mrena aplikacija itavu deceniju.

2
Tokom 1880. godine doneene su kljune promjene za Internet. Nacionalna fondacija za
nauku ( NSF National Science Foundation) osnovala je svoju mreu NSFNET. Ova
mrea se odlikovala pojedinim izvanrednim tehnolokim inovacijama, ukljuujui brze
raunare i superraunare velikih mogunosti na koje su bile smjetene informacije.
Poetkom devedeseti h godina uvode se nove usluge i protokoli. Upravo nastankom
WWW-a (World Wide Web), koji e kasnije postati najpoznati ja i najvie koriena
usluga (servis) na Internetu, poinje prava eksplozija povezivanja na Internet. Poslovni svet
i mediji poinju da primeuju veliinu i mogunosti Interneta, tako da poinje njegova
komercijalizacija. Na Internet se spajaju razne vladine i obrazovne insti tucije iz svih
delova sveta. Sve vie rmi postavlja na Internet svoje web stranice i 1884. se pojavljuju
prve on-line prodavnice u kojima je mogue kupovati preko Interneta. NSFNet se 1885.
vraa svojoj prvobitnoj ulozi istraivake i naune mree, a okosnica Interneta postaju
komercijalni davaoci usluga (Internet Service Provider). World Wide Web postaje
najpopularnija i najkorienija usluga i prva po broju prenesenih podataka. Krajem
devedeseti h godina razvijaju se nove tehnologije i usluge, kao to su pretraivai Interneta
(search engines), Internet telefonija, elektronska trgovina (e-commerce), portali, online
bankarstvo, prenos slike i videa u realnom vremenu itd.

2.2 Povezivanje na Internet

Suti na povezivanja na Internet predstavlja povezivanje raunara sa nekim ruterom koji je

dio Interneta. Ovakvi ruteri najee poseduju univerziteti (akademske mree), istraivaki
centri ili komercijalne kompanije koje se nazivaju davaoci Internet usluga (ISP - Internet
Service Providers). Internet provajderi funkcioniu na raznim nivoima komunikacije.
Lokalni provajder obezbeuje konekciju od nacionalnog ili regionalnog provajdera ka
korisnicima. Nacionalni ili regionalni provajderi NSP (Network Service Providers) su
provajderi velikog kapaciteta i oni poseduju sopstvenu backbone mreu. Kima
(Backbone), ili jo kako se naziva Internet kima, su opti ki kablovi velikog kapaciteta
koji nose najvei deo protoka informacija na Internetu. Ime su dobili tako to njihova uloga
podsea na ulogu kime u ljudskom skeletu. NSP provajderi naplauju lokalnim
provajderima korienje njihove mree. Protoci koje backbone podravaju mogu biti u
opsegu od 45Mb/s do 10Gb/s. Ovakvi backbone provodnici se presecaju na mesti ma koja
se nazivaju Network Access Point (NAP). Takoe, presecaju i regionalne mree na mesti
ma koja se nazivaju - MAEs (Metropolitan Area Exchanges).
Razmotriemo dva osnovna sluaja povezivanja raunara na Internet: kada je raunar deo
lokalne mree i kada je izolovan, a povezuje se putem telekomunikacionih usluga. Ako je
raunar deo lokalne raunarske mree, tada je on preko mree povezan do gateway-a , koji
je dalje povezan na davaoca Internet usluga.

3
Ako se radi o pojedinanom raunaru, koji nije dio LAN-a, postoji nekoliko naina
povezivanja na Internet od kojih su sljedei metodi najei: telefonski, broadband
(telefonski veeg kapaciteta), leased-line (zakupljenim linijom) i beino. Svaki od ovih
naina povezivanja ima svoje karakteristi ke kao to su cijena i bitski protok. Protok
informacija sa Interneta moe biti simetrian, kada je protok podjednak u oba smjera i
asimetrian kada protok nije isti u oba smera. Smer od raunara ka Internetu se najee
naziva upstream ili upload dok se smjer od Interneta ka raunaru naziva download ili
downlink ili downstream.
Telefonska veza: Javna telefonska mrea - PSTN koristi postojee telefonske veze za
konekciju sa Internetom i omoguava protok do 56kb/s, primenom modemske tehnologije.
Neke telefonske kompanije pruaju usluge i veih protoka korienjem novijih tehnologija
meu kojima su DSL (Digital Subscriber Line) i ISDN (Integrated Service Digital
Network). ISDN servis je skuplji od standardnog telefona ali prua mnogo vei protok: od
128kb/s i 256kb/s.
irokopojasne (Broadband) veze: irokopojasne ili difuzne veze predstavljaju telefonske
veze sa brzinama veim od 200kb/s. Tehnologija koja omoguava ovaj servis naziva se
Asymmetric Digital Subscriber Line (ADSL). Re asimetrino oznaava da je protok
asimetrian i iznosi 100 do 640kb/s uplink i 1.5 do 8Mb/s downlink. Postoji i kablovski
Internet preko kablovske televizije. Protok je takoe asimetrian i uplink je od 100 do
1000Kb/s, a downlink od 1 do 10Mb/s.
Zakupljene linije: Velike rme koje imaju potrebu za velikim Internet protokom mogu se
povezati sa Internet provajderom preko kablova koje mogu da iznajme od provajdera. To
su najee opti ki kablovi velikog kapaciteta koji im omoguavaju bri pristup internetu
za sve raunare u njihovoj lokalnoj mrei. Neke od linija koje se mogu iznajmiti su E1, E3,
itd.
Beina konekcija: Beina konekcija ne obezbeuje velike protoke ali je sve popularnija
zbog obezbeivanja mobilnosti . Pojavom mobilnih telefona, notebook raunara, PDA-ova
(Personal Digital Assistant) i sl. popularizovao se beini pristup Internetu. Tehnologije
koje obezbeuju beini pristup su: GPRS, Bluetooth i WLAN.

1: Primjer beine konekcije

4
2.2 Internet servisi

Elektronska pota: Servis elektronske pote (e-mail servis) je jedan od najee korienih
servisa na Internetu. Ovaj servis postoji due od samog Interneta. Prvi put je predstavljen
1865. godine za meusobnu komunikaciju korisnika na mainframe raunarima. Ubrzo je
dobio mogunost rada i u mreama tj. mogunost razmene poruka izmeu korisnika na
razliiti m raunarima. 1868. godine se pojavljuje simbol @ za razdvajanje korisnika od
maine (korisnik@raunar.mrea). Elektronska pota omoguava razmjenu privatnih
poruka sa bilo kojim korisnikom Interneta bez obzira na zemlju ili dio sveta u kojem se
nalazi. Predstavlja najjeftiniji i istovremeno najekasniji nain komuniciranja. Poput
standardne potanske slube, epota je tip asihronog prenosa podataka ljudi alju i
primaju poruke onda kada im to odgovara, a ne moraju da usklauju svoje aktivnosti . U
porukama savremene epote esto se nalaze priloeni dokumenti , hiperveze, tekst u
HTML formatu ili slike. Iako moe da se iskoristi za prenos govornih i video poruka, e
pota se jo uvek najvie koristi za razmenu klasinih tekstualnih poruka. Uobiajeno je da
e-mail adresa sadri dva dela. Prvi deo korisnik sam odreuje. Drugi dio je odreen
imenom Internet provajdera. U okviru cijeog Interneta ne moe se pojaviti dupliranje bilo
koje elektronske adrese. E-mail sistem je dizajniran tako da omoguava slanje i prijem
tekstualno baziranih poruka i slanje raznih dokumenata u obliku dodatka (atachment).
Razni softverski paketi za manipulaciju sa E-mail porukama daju i neke mogunosti
kvalitetnijeg pisanja Email-a, recimo sa izborom slova, njihove boje i veliine. Poto nije
poznato koji soft ver koristi primalac poruke sa druge strane, moe doi do problema da se
korektno proita poruka. Zbog toga je preporuljivo da se uvek koriste jednostavna ASCII
slova, ili kako se esto naziva takav vid pisanja Plain Text.

2: Primjer klijentskog softvera za rad sa e-mailom

Da bi se mogao poslati razliit e-mail i dobiti informacije koje nisu standardne ASCII
tekst e-mail poruke, vano je da postoji standardan nain predstavljanja strukture ovih
poruka. Ovaj standard se zove MIME (Multi purpose Internet Mail Extension )
vienamenska Internetova proirenja za elektronsku potu.

5
MIME je u stvari pokuaj da se razliiti formati poruka prenose na isti nain, kako bi se
moglo komunicirati s drugim ljudima, ak i kada oni koriste potpuno drugaiji program za
elektronsku potu. MIME osigurava da se netekstualni fajl prvo transformie u tekstualni
iako rezultujui tekst ne moe da se ita.
Najraireniji protokol za slanje e-pote je SMTP (Simple Mail Transfer Protocol), a za
preuzimanje poruka POP3 (Post O ceProtocol version 3) protokol.
SMTP podrava slanje tekstulanih poruka u sedmobitnom ASCII kodu. Na svaku poruku
koja se alje, SMTP dodaje podatke potrebne za ruti ranje paketa. Svako kreiranje poruke
se obavlja u programima za kreiranje poruka, koji se jo nazivaju i Mail User Agent.
Progam koji se naziva Mail Transport Agent elektronsku poruku zati m prosleuje na
Internet do mail servera korienjem TCP/IP protokola. Na serverskoj strani se mogu
izdvojiti tri osnovne celine: mail server, mail hub, i mail gateway prolaz. Mail server je
raunar namenjen da primi poruku od korisnika i da je preko mail hub-a prosledi do mail
gateway-a na internet. Da bi poruka pristigla na eljeno odredite potrebno je da posjeduje
korektnu adresu, koja se sastoji iz dva osnova dijela: imena korisnika i imena SMTP
servera na koji je korisnik prikljuen, odnosno na kome je korisnik otvorio nalog. Poslata
elektronska poruka sa SMTP servera se ruti ra (preusmjerava) kroz Internet do ciljnog mail
gateway-a. Mail hub preusmerava prispelu poruku do POP servera na prijemnoj strani. Na
osnovu korisnikog imena poruka se smeta u posebne sistemske foldere poznate kao
mailbox-ovi. SMTP protokol obezbeuje korekciju greke ali ne obezbeuje potvrdu
pristizanja poruke. Problem SMTP protokola je to ne moe prenositi binarne podatke bez
prethodne konverzije u karaktere. Prispjele poruke u mailbox klijenta prosleuju se na
zahtjev klijenta na njegov raunar ili na neki drugi nalog putem POP protokola. POP server
se moe softverski podesiti da prispjele poruke preusmjerava, uva kopije, prosljeuje i
odmah brie i slino.
Telnet servis: Osnovna uloga telnet servisa jeste da omogui rad korisnika na udaljenim
raunarima. Ovaj servis je izgraen na klijent-server arhitekturi to znai da zahtjeva od
korisnika posjedovanje klijentske aplikacije i da na raunaru na koji korisnik eli da se
povee bude instalirana serverska komponenta servisa. Nakon uspostavljanja inicijalne
veze telnet protokola ovaj servis poprima karakteristi ke host-based arhitekture. To znai da
svaka operacija od strane klijenta (npr. priti sak tastera na tastaturi) se istovremeno
prosljeuje serveru. Na taj nain korisnik moe obavljati operacije na udaljenom raunaru
na isti nain kao da sedi direktno ispred raunara i koristi lokalnu tastaturu i monitor.
Jedan od glavnih razloga zato se danas telnet rijetko koristi za udaljeni pristup raunarima
jeste pojava gra kog korisnikog interfejsa (GUI) za koji ovaj protokol nije dizajniran.
Dodatni razlog pada popularnosti ovog servisa jeste bezbjednost. Telnet protokol sve
akcije korisnika (ukljuujui i slanje korisnikog imena i lozinke) i rezultate instrukcija
alje u izvornom obliku to ga ini nebezbednim za korienje na mreama ije je kanale
mogue prislukivati .

6
Protokol za prijenos podataka: Protokol za prenos podataka - FTP (File Transfer Protocol)
sa raunara na raunar nastao je jo na samom poetku Interneta. Zahtjeva posebne naredbe
za kopiranje podatake sa raunara na raunar. Na FTP serverima se nalaze fajlovi i
programi koji se mogu prenijeti na eljeni raunar. Za pristup ovim serverima koristi se
FTP soft ver (FTP klijenti ). Jednostavno, na serveru se izaberu datoteke, a FTP izvrava
prenos. Takoe, FTP se koristi i za tzv. upload, tj. slanje fajlova do servera. Na primjer,
kada se kreiraju sopstvene web stranice, da bi svima bile dostupne moraju se preneti na
hostujui server. Postoje dve razliite vrste FTP servera. Da bi se pristupilo prvim potrebna
je lozinka i korisniko ime. Postoji druga vrsta servera tzv. anonimni (anonymous) gde se
za pristup kao korisniko ime koristi rije anonymous, a kao lozinka se koristi
sopstvena e-mail adresa.
Diskusione grupe: Diskusione grupe (Newsgroups) su grupe za diskusiju preko mree na
kojima se okupljaju osobe slinih interesovanja da bi razmenili miljenja. Postoji na hiljade
diskusionih grupa koje se bave gotovo svakom temom koja se moe zamislite. Veina
diskusionih grupa se povezuje preko Usenet-a, mree posebnih serverskih raunara sa
specijalizovanim soft verom potrebnim za obradu poruka. Usenet serveri primaju poruke od
korisnika i iste prosleuju do drugih Usenet servera irom svijeta. Soft ver koji se koristi za
slanje i itanje vijesti se naziva news reader. Program koji se nalazi na serverskom
raunaru, koji razvrstava pristi gle vesti naziva se news server. Poruke se razvrstavaju
prema news grupama, a ako se pojavi poruka sa nepostojeom news grupom, takva vest se
odbacuje. Kada se otvori poruka ona se preuzima sa servera, a ita se kao poruka
elektronske pote. Na poruku se moe odgovarati ili se mogu prosleivati koristei istu
tehniku koja se upotrebljava za elektronsku potu. Svako u grupi moe da postavi poruku i
svako moe da je proita. Pored obinog teksta, lanovi grupe mogu da razmenjuju slike i
datoteke s drugim sadrajem, tako to e ih jednostavno priloiti uz poruku. Najbolji nain
da se pristupi diskusionim grupama jeste da se koristi poseban ita za diskusione grupe.
Internet Explorer sadri sopstveni ita za diskusione grupe koji se zove Outlook Express, a
koji se naravno koristi ti i za elektronsku potu. Za vlasnike preduzea, diskusione grupe
su odlian nain za dobijanje povratnih informacija o kvalitetu proizvoda ili usluga.
Internet telefonija: Internet telefonija (Voice over Internet) je Internet servis koji
omoguava govornu komunikaciju u realnom vremenu preko Interneta. Komunikacija
preko Interneta obavlja se na drugaiji nain nego pri standardnom telefoniranju. Govor se
digitalizuje, komprimuje vokoderskim algoritmom, a zati m se niz dobijenih digitalnih
podataka deli u pakete. Paketi se prenose kroz Internet TCP/IP protokolom, a na prijemu se
paketi objedinjuju, dekoduju i konvertuju u prirodni govorni signal. Paketi , naravno, mogu
da prou razliiti m putanjama, istovremeno sa paketi ma iz drugih izvora informacija.
Ponekad postoje neprirodno duge pauze tokom telefonskog razgovora preko Interneta, koje
su posledica naina prenoenja signala Internetom. Za dobar kvalitet prenesenog govora
neophodno je obezbediti komunikacione kanale sa zahtevanim propusnim opsegom, kao i
primeniti algoritme ruti ranja koji mogu da obezbede zahtevani kvalitet servisa (QoS)

7
Video konferencija: Servis video-konferencija omoguava prijenos audio i video
materijala u realnom vremenu sa ciljem omoguavanja odravanja sastanaka izmeu osoba
koje se nalaze na dve ili vie udaljenih lokacija. Svi uesnici video-konferencija su
opremljeni displejima sa zvunicima za reprezentovanje materijala koji druga strana alje
kao i kamerama sa mikrofonima za slanje poruka drugoj strani. Uesnici video-konferencija
mogu biti pojedinci sa linom opremom ali i grupe u specijalno opremljenim salama.
Najveu korist od video-konferencija imaju poslovne organizacije koje na ovaj nain mogu
ostvariti znaajnu utedu tedei novac i vreme potrebno za putovanje na lokaciju na kojoj
bi se odrala standardna konferencija. Za korienje usluge video-konferencije je osim
adekvatnog hardvera i soft vera potrebno imati i vezu sa drugom stranom (ili drugim
stranama) koja omoguava prenos audio i video poruka u realnom vremenu. Soft ver i
ureaji koji se koriste kod videokonferencija uglavnom podravaju
kompresiju/dekompresiju audio i video materijala u cilju to e kasnijeg iskorienja
komunikacionog kanala. Kod komunikacionih kanala male propusne moi uglavnom se
pribegava kompromisu u pogledu kvaliteta audio/ video poruka.

2.3 World Wide Web

World Wide Web je najpristupaniji i najzastupljeniji Internet servis. Nastao je na osnovu idejnog
projekta koji je napravio Tim Berners Lee iz CERN-a - laboratorije za atomsku ziku u vajcarskoj.
Tema projekta bila je sistem za hipertekst, odnosno metoda pronalaenja dokumenata na
Internetu pomodu hiperveza koje upuduju na mesta gde se dokumenti nalaze. Web je poeo sa
probnim radom 1881. godine ali je bilo potrebno da prou dve godine dok se nisu pojavili prvi
graki itai Weba. Jednog od njih (Mosaic) je bio ita koji je uinio da Web postane popularan i
dostupan svima. Odlikovao se dobrim gra kim korisnikim interfejsom. Nakon Mosaica nastaje
Netscape Navigator koji je imao itav spisak novih funkcija pretraivaa, ukljuujudi dodatnu
podrku za prikazivanje gra kih slika, napredno obezbeenje za poslovne transakcije koje se
zasnivaju na Webu i jo mnogo toga. Netscape je u svom pretraivau imao programe za potu i
klijentske podatke za diskusione grupe.

3: Princip povezivanja dokumenata na Web-u putem hiperveza

8
Dakle, WWW je sistem kojim se razliiti dokumenti (tekst, slike, zvuk, video) na
Internetu povezuju linkovima. Za rme je to jeft in nain da svoje proizvode i usluge
predstave javnosti , za pojedince da na jeft in i brz nain dou do eljenih informacija, a za
raunarske strunjake prilika da novu tehnologiju iskoriste da ponude svoje usluge, naprave
i prodaju puno novih proizvoda, a veliki broj starih prilagode novom medijumu. Web se
zasniva na hipertekstu kao obliku prikaza dokumenta. Dokument napisan u hipertekstu
moe u sebi sadrati link (hiperlink ili hipervezu), koji predstavlja vezu sa drugim delom
istog ili nekog drugog dokumenta. Link izgleda poput normalnog teksta samo to je
oznaen (npr podvuen) i to prelaskom kursora preko njega kursor menja izgled u aku s
ispruenim kaiprstom. Klikom na takav tekst ostvaruje se veza sa ti m drugim
dokumentom, to znai da se otvara novi dokument ili se skae na novu poziciju tog istog
dokumenta. Web servisi funkcioniu na zahtev. To znai, da korisnici primaju one
informacije koje ele i onda kada to ele. Pored toga to funkcionie na zahtev, Web ima i
mnoge druge izuzetne funkcije koje su ga uinile veoma popularnim. Hiperveze i
pretraivai olakavaju navigaciju kroz Web lokacije. Obrasci, jezik JavaScript i Acti ve X
kontrole, kao i mnoge druge komponente, omoguavaju interakciju sa Web stranama i Web
lokacijama. Dalje, Web obezbeuje interfejs za pristup ogromnim koliinama zvunog i
video materijala koji se uva na Internetu. Ovim i drugim multi medijalnim sadrajima
pristupa se takoe na zahtjev.

4: Prikaz rada Web-a

9
3. HTML

3.1 Hajpertekst (Hypertext)

HTML (Hyper Text Markup Language) je jezik iz porodice jezika za oznaavanje (Markup Language).
Uloga jezika za oznaavanje je da oznae dijelove dokumenta. HTML omogudava standardni prikaz
Web stranice. Kada ne bi bilo standarda, Web stranice bi se razlikovale u zavisnosti od toga sa kog
browser-a im se pristupa. Klasian HTML dokument se sastoji od dve cjeline: zaglavlja i tijela
dokumenta. Podaci u zaglavlju su namenjeni Web itau i sadre informacije o naslovu
dokumenta, kljunim reima, datumu isti canja i sl. Tijelo dokumenta je deo koji je namenjen za
prezentovanje (koje moe biti prikaz na ekranu ali i zvuni izlaz) korisnicima.

HTML stranice imaju ekstenziju .html ili .htm, a nalaze se u odreenom direktorijumu servera
vezanog na Internet, to ih ini dostupnima na web-u. Hipertekst je tekst koji sadri veze ili linkove
ka drugim dokumentima ili na samog sebe. Hipertekst je skup stranica, u obliku datoteka koji su
meusobno povezani linkovima umetnutim u stranice. Na ove linkove se moe kliknuti. Za razliku
od obinog teksta, koji se ita linearno (s lijeva na desno, odozgo nanie) hipertekst se ita pratedi
hiper-veze u tekstu, dakle, ne nuno na linearni nain. Postoji vedi broj jezika koji omogudavaju da
se precizno opie izgled i sadraj jednog teksta.

Najznaajniji jezici za opis hiperteksta su:

SGML,

HTML (skr. od HyperText Markup Language), pojednostavljena verzija SGML-a,

XHTML (skr. od Expandable HTML) i

XML (skr. od Extensible Markup Language, "kompromis" izmeu preterane

sloenosti SGML-a i jednostavnosti HTML-a; njegova standardizacija je u toku

Za generisanje HTML stranice potreban je najobiniji tekst editor, na primjer Notepad.

3.2 Pisanje programa pomou tekst editora Notepad

U okviru Windows OS, na statusnoj liniji treba pronadi dugme Start i pritisnuti ga. Na bijeloj
povrini pie se kod za HTML stranicu. Kod snimanja stranice treba obratiti panju da dokumenat
koji u ovom sluaju treba da predstavlja HTML stranicu mora imati ekstenziju .html ili .htm. Nakon
snimanja, klikom na fajl u kojem se nalazi kod HTML-a, fajl se ne otvara po default-u u Notepadu,
ved u odabranom browseru.

Za pisanje HTML programa mogu se koristiti i specijalni alati , na primjer Front Page. Stranica se
moe vidjeti u okviru Web browsera, Netscape

Navigator-a ili Internet Explorer-a.

10
 5: Aktiviran prozor tekst editora Notepad

3.3 Dijelovi HTML stranice

Svaki HTML dokument se sastoji iz dva dijela: zaglavlja (engl. head) i tijela (engl. body).
Zaglavlje se odvaja tagovima <head> i </head>, a tijelo dokumenta tagovima <body> i
</body>. Sve to se napie u zaglavlju dokumenta nee se prikazati u prozoru browsera,
ve obino slui za pruanje nekih informacija o samoj stranici. U okviru zaglavlja se
stavljaju tagovi <title> i </title> izmeu kojih se stavlja naslov stranice, i to nije naslov koji
se pojavljuje u tijelu stranice ve onaj naslov koji se pojavljuje u naslovnoj liniji
odgovarajueg browsera. S druge strane, sve to se napie izmeu tagova <body> i
</body> predstavlja tijelo dokumenta i pojavie se kao sadraj stranice u prozoru browsera.

3.4 Sekcija HEAD

Naziv dokumenta se pie unutar taga <TITLE>. Naziv HTML dokumenta se prikazuje u
vrhu ekrana (u naslovnoj liniji odgovarajueg programa za pregled HTML dokumenta).
Naziv (TITLE) se uvodi u HEAD sekciji i moe da se razlikuje od imena datoteke u kojoj
se nalazi dokument.
META informacije o dokumentu piu se unutar taga <META>.
Tag META posjeduje atribute kojima mogu da se definiu meta-informacije (tip
dokumenta, kodni raspored, jezik, kljune rijei,..) znaajne za sam dokument. Te meta
informacije se ne definiu od strane ostalih HTML elementa. Meta informacije koriste
serveri ili WWW klijenti.

11
3.5 Sekcija BODY

Sve to se nalazi unutar sekcije predstavlja tijelo dokumenta i pojavljuje se kao sadraj
prezentacije u browseru. Neki od tagova unutar ove sekcije su:
Komentar: Dodatna opcija koja omoguava da se obiljei komentar u HTML-u koji se
nee vidjeti u vizuelizaciji dokumenta
Npr. <!-----komentar----->
Naslov: Naslovi (engl. headers) se kodiraju prema relativnoj dubini, ciframa od 1 do 6. Tag
za naslov ima opti oblik:
<Hn> Naslov nivoa n </Hn>,
gdje n predstavlja cifru od 1-6.
Npr. <H5> Naslov nivoa 5 </H5>
Odjeljak: Odjeljak (engl. division) se opisuje tagovima <DIV> ... </DIV>.
Ovaj tag moe imati atribut za pozicioniranje align sa vrijednostima center, right ili left.
Paragraf: Paragraf (engl. paragraph) se obiljeava tagovima <P> ... </P>.
Ukoliko u ravnom tekstu slijedi paragraf za paragrafom, tag </P> se moe izostaviti.
Ovaj tag moe imati atribut za pozicioniranje align sa istim vrijednostima kao tag <DIV>.
Novi red: Novi red (engl. break) se obiljeava tagom <BR>. Ovo je prosti tag tj. ne postoji
kraj taga - </BR>.
Razdvojna linija: Razdvojna linija (engl. rule) se obiljeava tagom <HR> sa opcionim
atributom noshad. Ovo je takoer jedan prosti tag koji nema tag </HR>.
Npr. <HR SIZE=4 WIDTH="50%">,
gdje size predstavlja debljinu linije.

12
3.6 Liste

Liste u HTML jeziku predstavlju navoenje, popisivanje onih dijelova teksta, koji se ne
mogu svesti na elemente logike strukture (pasuse, odjeljke..).
Razlikujemo tri vrste lista:
numerisane
nenumerisane
neureene
Numerisane i nenumerisane liste: Numerisane liste se ubacuju pomou <ol> taga, a
nenumerisane liste pomou <ul> taga. Osnovna razlika izmeu ove dvije vrste listi je ta to
e u numerisanim listama ispred pojedinih stavki liste stajati redni brojevi, a u numerisanoj
listi e stajati dugmad.
Neureene liste: Ovaj oblik liste dobijamo pomou taga <dl>. Svaka neureena lista se
sastoji iz dva dijela: termina koji hoemo da definiemo i njegove definicije. Termini
zapoinju <dl> tagom, a njihove definicije <dd> tagom. Termini se poravnavaju uz lijevu
marginu, a njihove definicije se pojavljuju u novom redu i uvuene za odreen broj mjesta.

3.7 Formatiranje teksta

Ako se drugaije ne naglasi, tekst unutar HTML stranice je poravnat uz lijevu stranu. Ako
se eli da naslov, ili bilo koji drugi element stranice, bude centriran, treba ga staviti izmeu
tagova <center> i </center>. Ukoliko se posebno ne naglasi kojim fontom se eli da tekst
bude ispisan na stranici, browser e koristiti osnovni (engl. default) font, a to je obino
Times New Roman font. Rad sa fontovima u okviru HTML stranice se obavlja pomou
<font> taga.
Ovaj tag moe imati sljedee atribute: face, size, i color. Atributom face definiemo kojim
fontom elimo da tekst bude ispisan. Treba voditi rauna da font koji se koristi u HTML
stranici bude prethodno instaliran na raunaru korisnika, u suprotnom e browser dodijeliti
default font.
Pored naina ispisivanja teksta, u okviru stranice se moe upravljati i veliinom slova. Za
ove potrebe se koristi atribut size unutar font taga. HTML razlikuje 7 veliina slova koje
nose vrijednosti od 1 do 7.
U HTML-u postoji i mogunost pisanja podebljanim (bold) slovima i kurzivom italic, kao i
mogunost podvlaenja (underline).

13
 6: Primjer veliine fontova u programu Netscape

3.8 Boje u HTML-u

Na HTML stranicama se pozadina i tekst mogu pojaviti u itavom spektru boja. To se

postie pomou atributa u okviru <body> taga. Atributi se ubacuju u poetni tag i slue da
detaljnije opiu dati tag. Boja pozadine se odreuje atributom bgcolor koji je dio <body>
taga. Boje se mogu definisati na dva naina: preko predefinisanog engleskog naziva boje
(npr. "blue" za plavu boju), ili preko heksadecimalne RGB vrijednosti ispred koje se
obavezno stavlja simbol # (npr. #ffff00).

3.9 Tabele u HTML-u

Tabela je i u HTML-u dvodimenzionalna matrica iji se elementi nazivaju elije (engl.

cells). elija moe sadravati raznovrsne informacije: brojeve, tekst, boje, slike, itd. Tabela
se sastavlja tako to se opisuju redom njene vrste i sadraj svake elije u redu. Tabela se
opisuje pomou taga <table> koji moe sadravati vie atributa: border, cellspacing,
cellpadding, width.
Svaki red u tabeli se opisuje izmeu tagova <TR> i </TR>, dok se pojedinana elija
opisuje izmeu tagova <TD> i </TD>.
Tag <TH> ima ista svojstva kao i tag <TD> s tim to omoguava da sadraj elije bude
automatski centriran i boldiran. Tabela ne mora da sadri <TH> tag, ali mora imati barem
jedan tag <TD> u koji se smjeta sadraj tabele.

14
Da bi tabela imala odgovarajue dimenzije koriste se atributi height i width. Vrijednost
ovih atributa se moe zadati u pikselima ili u procentima veliine prozora HTML browsera.
HTML doputa mogunost da se pojedine elije prostiru du vie redova ili kolona, ovakav
efekat se postie pomou atributa colspan i rowspan, koji se ubacuju u <td> ili <th> tag one
elije koja se eli posebno da formatira. Vrijednost ovih atributa se zadaje brojem kolona ili
redova tabele du kojih treba da se prostire data elija.
HTML dozoljava da cijela tabela kao i svaka elija posebno moe da ima razliitu boju
pozadine od ostatka stranice. Ovakav efekat se postie umetanjem atributa bgcolor u tagove
<td> ili <th>. Vrijednost boje se zadaje heksadecimalnim kodom boje ili njenim imenom,
isto kao i kod boje pozadine unutar taga <body>.

3.9 Linkovi, slike i forme u HTML-u

Pojam linka povezan je sa pojmom hiperlinka (hyperlink). Hyperlink omoguava da se

itanje teksta iz vora 1 nastavi u voru 2. Ovakva hyperveza se enkodira pomou
posebnog taga anchor koji povezuje fragment teksta u voru 1 sa adresom vora 2. Opti
izgled taga anchor je oblika:
<A atribut> ... </A>.
Forma se implementira preko taga <form>. Forma doputa da se ostvari komunikacija
izmeu korisnika i servera: korisnik popunjava formu i alje je ka serveru. Preko formi se
mogu realizovati aplikacije kao to su upiti nad bazama, elektronska trgovina,
identifikacija pristupa odreenom servisu servera. Tag <form> sadri dva atributa: action i
method

7: Primjer obrasca (forme) u HTML-u

15
4. CSS

CSS je stilski jezik kojim se opisuje izgled i formatiranje dokumenta napisanog markup
jezikom. Najea primjena mu je u oblikovanju web stranice napisane HTML-om. CSS je
primarno dizajniran kako bi omoguio odvajanje sadraja dokumenta od njegove
prezentacije, ukljuujui elemente poput formata, boja i fontova. Ovakva odvojenost moe
poboljati dostupnost sadraja, fleksibilnost i kontrolu nad specifikacijom prezentacijskih
karakteristika, omoguiti dijeljenje istog formata na vie dokumenata, itd. CSS posjeduje
jednostavnu i izravnu sintaksu. Koristi se skup engleskih rijei za specifikaciju imena
raznih stilskih sredstava. CSS specifikacije su kroz historiju imale problem sa
prihvaenou. CSS1 specifikacija dovrena je 1996. godine, no podrka u Web
preglednicima bila je slaba. Internet Explorer izdan 2000. godine, bio je prvi preglednik
koji je u potpunosti podravao CSS1. Ostali preglednici su pratili trend, a mnogi su dodatno
implementirali dijelove specifikacije CSS2.
Najnovija trea generacija CSS, uvodi mogunosti koje prate trend dinamikog Web-a.
Web-preglednici mogu implementirati dijelove specifikacije koji su dovoljno napredovali
bez ekanja da specifikacija CSS3 u cjelini bude zavrena.
CSS3 mogue je koristiti ve danas. Bitno je razluiti gdje ga se moe koristiti, a gdje jo
ne. Za elemente poput oznaavanja identiteta, uporabivosti, dostupnosti i rasporeda web-
stranica, CSS3 jo nije dovoljno pouzdan alat. No, za interakciju, vizualne detalje, povratnu
vezu i kretanje, svojstva CSS3 ve se mogu koristiti, jer to nisu elementi presudni za
funkcionalnost web-stranice. Veliki dijelovi specifikacije CSS3 jo uvijek nisu
implementirani niti u jednom pregledniku. No, koliina implementiranog obiljeja dovoljna
je kako bi se CSS3 ve mogao koristiti.
CSS3 uvodi mogunost definiranja vie pozadinskih slika elementu, za razliku od CSS-a
2.1 koji dozvoljava samo jednu.

4.1 Web fontovi

Mogunost prikaza vlastitih fontova na web-stranicama, odnosno ne samo fontova

inslitarnih na korisnikovom raunalu. Ovo svojstvo nije novo u specifikaciji CSS3, a prvi
put je predlagano u CSS-u 2. Ve je Internet Explorer 5 imao implementirano ovo svojstvo,
no s vlasnikim formatom, pa nijedan drugi preglednik nije pratio implementacijom. Tek
odnedavno razvijatelji mogu koristiti bilo koji licencirani font TrueType (.ttf) ili OpenType
(.otf) na svojim web stranicama.

16
4.2 Struktura i sintaksa CSS-a

Stilski obrasci sainjeni su od stilskih pravila. Svako pravilo ima dva dijela:
Selektor: Odreuje element na koji se stilsko pravilo odnos
Deklaracija: Odreuje kako izgleda sadraj opisan CSS-om
Koristimo se sa setom interpunkcijskih i posebnih znakova kako bi definirali stilsko
pravilo. Sintaksa za stilska pravila uvijek slijedi sljedei uzorak:
selektor {deklaracija;}
Deklaracija se dijeli na dvije stavke:
1. Properties (aspekti kako da raunalo prikae tekst i grafiku). 2. Values (podaci koji
odreuju kao elimo da tekst i slike izgledaju na naoj stranici).
Properties se od vrijednosti (value) u deklaraciji odvaja dvotokom, a svaka deklaracija
zavrava s tokom-zarez:
selector {property: value;}
CSS specifikacija sadri listu svih opcija s kojima moemo raditi u svojim stilskim
pravilima, te vrijednostima koje pravila mogu zauzeti.
Stilski obrasci nadjaavaju unutarnja pravila prikaza u internet pregledniku. Vae odredbe
za formatiranje utjeu na krajnji prikaz stranice u korisnikovom prozoru.
Korisnici mogu promjeniti svoje postavke tako da njihov Internet preglednik ne prikazuje
va CSS. Iako veina korisnika koristi CSS, trebali bi isprobati da li vaa stranica izgleda
prihvatljivo bez ukljuenog CSS-a.

4.3 Primjena CSS-a

Boje:
Boje moemo definirati na dva naina:
1. preko imena,
2. kombinacijom slova i brojeva (brojevi imaju iru paletu boja, ali ih je tee
zapamtiti).
Heksadecimalni zapis koristi 6 znakova. To je kombinaciju slova i brojeva kako bi se
definiralo boju. Ako znamo hex kod neke boje, to je sve to nam treba da je postavimo na
stranicu. Dok koristimo hex kod kako bi definirali znak, uvijek ispred koda treba stajati
znak #.

17
Takoer moemo koristiti dvije decimalne RGB vrijednosti:
Rgb (r, g, b): r, g i b su brojevi izmeu 0 i 255 koji predstavljaju crvenu (red),
zelenu(green) i plavu(blue) boju.
Rgb(r%, g%, b%): za svaku boju odreujemo postotak.
4CSS koristi sljedea svojsva kako bi definirao boju:
-color definira
boju pozadine za cijelu stranicu ili za pojedine elemente
Linkovi:
Najea upotreba pseudo klasa u CSS-u je definiranje stilskog pravila za zadani element u
"stablu dokumenta". Ovo je tehniki termin koji znai da internet preglednik gradi
hijerarhijsku reprezentaciju svih elemenata u dokumentu.
Primjer. Link je pseudo klasa koja definira stilska pravila za bilo koji jo neposjeeni link.
Postoji 5 najeih pseudo klasa koje se mogu koristiti s hyperlinkovima (vezama):
:link (formatiranje izgleda jo neposjeenih linkova)
:visited (formatiranje izgleda posjeenih linkova)
:focus (formatiranje izgleda likova trenutno selektiranih pomou tipkovnice)
:hover (formatiranje izgleda linkova na kojima je trenutano strelica mia)
:active (formatiranje izgleda linkova koji su selektirani)
Ispred imena pseudo klase dolazi dvotoka. Mogu se koristiti sa:
Elementima
Klasama
ID-ovima
Link moe biti u vie stanja od jednom. Stilska pravila za linkove uvijek se trebaju napisati
ovim redoslijedom:
:link,
:visited,
:visible,
:focus,
:hover,
:active.
Ovaj redoslijed je potrebno potivati jer bi se linkovi inae krivo prikazivali.

Pozadina:
Da promjenite boju pozadine na na stranici, slijedite ove korake:

18
 Koristite property background-color
Odredite value ime boje ili njezinu heksadecimalna vrijednost
Odredite selektor (da li se promjena boje odnosi na cijelu pozadinu ili samo na odreeno
podruje)
Osnovna sintaksa za deklaraciju stila je:
selector (background-color: value;)
Fontovi:
Kako bi definirali vrstu fonta pomou CSS font-family svojstva trebamo sljedee:
Odrediti selektor za stilsku deklaraciju.
Dodati ime svojstva (property).
Odrediti vrijednost svojstva (value).
Stilska deklaracija koja koristi font-weight svojstvo, a ija vrijednost moe biti jedna od
sljedeeg:
bold: renderira tekst u srednjoj bold debljini,
bolder: renderira tekst deblji od normalnog bolda,
lighter: renderira tekst tanji od normalnog bolda,
normal: mie bilo kakvo bold formatiranje,
cjelobrojna vrijednosti od 100 - 900 (100 je najtanji a 900 najdeblji).
Stilska deklaracija koja koristi font-style svojstvo, a ija vrijednost moe biti jedna od
sljedeeg:
italic
oblique
normal
Stilska deklaracija koja koristi text-transform svojstvo, a ija vrijednost moe biti jedna od
sljedeeg:
capitalize: prvi znak u svako rijei je veliko slovo,
uppercase: svi znakovi u nekom djela teksta su velika slova,
lowercase: sva slova teksta nekog elementa su mala slova,
none: nema formatiranja.

19
4.4 Eksperimentalna obiljeja CSS3

CSS3 specifikacija serija je modula koje isporuitelji preglednika neovisno implementiraju.

Dok na specifikaciji jo nije dovren, razviljatelji preglednika u nekim se sluajevima mogu
odluiti za eksperimentalnu implementaciju. Eksperimentalnom podrkom CSS svojstva
rukuje sa posebnim prefiksima, ti su prefiksi na dodani na poetak imena svojstva i
oznaavaju da je razvoj u toku, specifian za preglednikovu implementaciju i intepretaciju
razvoja.

8: Prefiksi za elementarna CSS3 obiljeja

4.5 Nedostaci CSS3

Glavni je nedostatak CSS-a tree inaice podranost web preglednika . Svi preglednici ne
podravaju sva CSS3 svojstva niti ih jednako implementiraju. Ovaj problem nije svojstven
samo CSS3, ve i CSS1 i CSS2 su imali jednake probleme.Razviljatelji su se tome
prilagodili piui dodatni kod namijenjen odreenim preglednicima u kojima stranica ima
problema. CSS je jezik bez varijabla, a CSS3 to nije promijenio. Potreban je veliki trud da
bi se unijele i najmanje promjene. Npr, neka web stranica ima temu plave boje koja se
oituje u boji teksta i pozadini odreenih elemenata, ukoliko se eli uvesti promjena na
zelenu temu, bit e potrebno promijeniti vrijednosti svih CSS obiljeja. CSS3 se moe
smatrati vrlo efikasnim jezikom za stiliziranje, no jo uvije se ne moe zvati jezikom za
raspored, a to je podruje koje se eljno iekuje. Preglednici su do neke mjere
implementirali samo mogunost rasporeda teksta u vie stupaca.

20
5. ZAKLJUAK

Internet je danas osnova za razmenu podataka svih vrsta. Izgraen je na otvorenoj

arhitekturi i ne zavisi od mrene tehnologije pojedinih korisnika. Internet je u isto vreme i
sistem za emitovanje, i mehanizam za irenje informacija, i medijum za saradnju izmeu
ljudi i njihovih raunara bez obzira na geografsku lokaciju. Internet predstavlja jedan od
najuspenijih primera investi ranja.
to se tie HTML-a i CSS-a oni imaju svoje prednosti i mane. Prednost CSS-a ogleda se u
tome da CSS oitava stranice bre. Razlog tome je to to se za svaku web stranicu ne mora
da ispisuje isti kod iz CSS fajla. Prednosti HTML-a ogledaju se u dostupnosti na svim OS,
te je www usluga zasnovana na HTML dokumentima, a ne Word ili PDF dokumentima koji
karakteriu Windows OS. Jedan od razlog zbog kojeg HTML radi na tekstualnom (a ne
binarnom kodu) jeste upravo zbog toga to svi raunari porepoznavaju tekst na isti nain.
HTML-u nije bitan precizan ispir na papiru, ve je dokument bitno prikazati ispravno u
prozoru pretraivaa. Za pravljenje HTML i CSS stranice, najpogodniji program je
Multimedia DreamWeaver, koji je jako jednostavan za upotrebu, i omoguava lake
koritenje i kreiranje kodova u odnosu na kreiranje kodova u Notepadu.

21
Literatura

1. Grubor G., Milosavljevi M., Veinovi M., 2009.g., Informatika, Univerzitet

Singidunum, Beograd.
2. Bambir, Kristijan, 2011.g., Tehnologije interneta i World Wide Web-a, CSS3,
Fakultet Elektrotehnike i raunarstva, Zagreb.
3. Nikoli, Boko, 2004.g., HTML programiranje, Via eleznika kola, Beograd
4. https://en.wikipedia.org/wiki/Cascading_Style_Sheets
5. https://hr.wikipedia.org/wiki/HTML

22
Popis ilustracija (tabele i slike)

1: Primjer beine konekcije................................................................................................... 4

2: Primjer klijentskog softvera za rad sa e-mailom ................................................................ 5
3: Princip povezivanja dokumenata na Web-u putem hiperveza ............................................ 8
4: Prikaz rada Web-a............................................................................................................... 9
5: Aktiviran prozor tekst editora Notepad ............................................................................ 11
6: Primjer veliine fontova u programu Netscape ................................................................ 14
7: Primjer obrasca (forme) u HTML-u ................................................................................. 15
8: Prefiksi za elementarna CSS3 obiljeja ............................................................................ 20

23
24