VIJANI SPOJEVI-Spojevi sa vijcima (zavrtnjima)

Ova grupa spjeva ini osnovnu grupu rastavljivih spojeva i najvie se

upotrebljava.
Osnovni element ove grupe je vijak (zavrtanj) iji oblik, dimenzije i materijal
zavisi od konstrukcionih i eksploatacionih uslova.
Sve navedene karakteristike vijaka su definisane standardima.
20010 : HEXAGON HEAD SCREW HALF THREAD ISO 4014 8.8 CLASS -
PLAIN

dxL (mm) d s (mm) k (mm) b (mm)

200104X2
4x25 M4 7 2,8 14
5
200104X3
4x30 M4 7 2,8 14
0
200104X3
4x35 M4 7 2,8 14
5
200104X4
4x40 M4 7 2,8 14
0
200104X4
4x45 M4 7 2,8 14
5
200104X5
4x50 M4 7 2,8 14
0
200105X2
5x25 M5 8 3,5 16
5
200105X3
5x30 M5 8 3,5 16
0
200105X3
5x35 M5 8 3,5 16
5
200105X4
5x40 M5 8 3,5 16
0
200105X4
5x45 M5 8 3,5 16
5
200105X5
5x50 M5 8 3,5 16
0
200105X5
5x55 M5 8 3,5 16
5
200105X6
5x60 M5 8 3,5 16
0
200105X7
5x70 M5 8 3,5 16
0
200105X8
5x80 M5 8 3,5
0....

10100 : HEXAGON HEAD SCREW ISO 4017 6.8 CLASS - PLAIN

Ref dxL (mm) d s (mm) k (mm) k (mm)

101003X10 3x10 M3 5,5 2,0 2,0
101003X12 3x12 M3 5,5 2,0 2,0
101003X16 3x16 M3 5,5 2,0 2,0
101003X20 3x20 M3 5,5 2,0 2,0
101003X25 3x25 M3 5,5 2,0 2,0
101003X30 3x30 M3 5,5 2,0 2,0
101004X10 4x10 M4 7,0 2,8 2,8
101004X12 4x12 M4 7,0 2,8 2,8
101004X16 4x16 M4 7,0 2,8 2,8
101004X20 4x20 M4 7,0 2,8 2,8
101004X25 4x25 M4 7,0 2,8 2,8
101004X30 4x30 M4 7,0 2,8 2,8
101004X40 4x40 M4 7,0 2,8 2,8
101005X10 5x10 M5 8,0 3,5 3,5
101005X12 5x12 M5 8,0 3,5 3,5
101005X16 5x16 M5 8,0 3,5 3,5
101005X20 5x20 M5 8,0 3,5 3,5
101005X25 5x25 M5 8,0 3,5 3,5
101005X30 5x30 M5 8,0 3,5 3,5
101005X40 5x40 M5 8,0
HEXAGON SOCKET COUNTERSUNK HEAD SCREWS
07030 ROLLED THREAD STUDS

07020 Stud (klin)

Description Stud M 5 x 20 mm
Manufacturer NORELEM
Part number 07020-105
Mass3 g
Material Burnished steel
Vijci sa prirubnom glavom
Vijani (navojni spoj - Zavrtanj i navrtka
Zavrtanj i navrtka 1-stablo zavrtnja, 2-dio sa zavojnicom, 3-glava zavrtnja, 4-
navrtka

10000 : HEXAGON HEAD BOLT ISO 4014 - 4017 / 4032 6.8 CLASS - PLAIN

Ref dxL (mm) d m (mm) s (mm) k (mm) b (mm) k (mm)

1000016X30 16x30 M16 14,800 24 10,0 24 10,0

1000016X35 16x35 M16 14,800 24 10,0 29 10,0

1000016X40 16x40 M16 14,800 24 10,0 34 10,0

1000016X45 16x45 M16 14,800 24 10,0 39 10,0

1000016X50 16x50 M16 14,800 24 10,0 44 10,0

1000016X55 16x55 M16 14,800 24 10,0 49 10,0

1000016X60 16x60 M16 14,800 24 10,0 54 10,0

1000016X65 16x65 M16 14,800 24 10,0 38 10,0

1000016X70 16x70 M16 14,800 24 10,0 38 10,0

1000016X75 16x75 M16 14,800 24 10,0 38 10,0

1000016X80 16x80 M16 14,800

Glavni elementi vijanog spoja su:

-vijak na kojem je izraen vanjski navoj,
-navrtka ili cilindrini otvor u mainskom dijelu u kojem je uraen unutrani
navoj
Podlona ploica ili osigura po potrebi

a)vijak sa navrtkom b)vijak u otvoru sa

unutranjim navojem

Posebnu grupu ovih spojeva predstavljaju vijci koji pomou svrdla na vrhu sami u
metalu bue otvore i urezuju navoj.

Prema namjeni vijci u sklopu sa navrtkama (navojni spojevi) slue:

a) Za spajanje dijelova i prenoenje sile bez meusobnog kretanja spojenih
elemenata
b)Za zatezanje elinih uadi :okretanjem dvostruke navrtke uke se pribliavaju
ili udaljuju.

Pored toga pomou ovih sklopova vri se spajanje dijelova i prenoenje sila uz
relativno kretanje spojenih elemenata. (za pretvaranje krunog u pravolinijsko
kretanje pri emu se obrtni moment pretvara u aksijalnu silu ili istezanje
( pokretni vijani spojevi vijani pogoni)
Prema tome se moe rei da se spojevi sa vijcima upotrebljavaju za:
razdvojive veze pod pritiskom, .

zatvarnje otvora

fina mjerenja (mikrometar)

razdvojive veze sa zazorom
pretvaranje obrtnog kretanja u pravolinijsko i prenoenje optereenja .

Postanak zavojnice i navoja

Zavojnica je prostorna kriva linija koju opisuje taka pri sloenom kretanju.
Hipotenuza pravouglog trougla koja je obavijena oko cilindra kako je prikazano
na slici.
Ako se po zavojnici kree neka geometrijska slika (trougao, pravougaonik,ili
trapez) onda e ona opisivati tijelo koje se zove navoj.

Navoj moe biti uraen na spoljanoj (spoljanji navoj )i na unutranoj povrini

(unutranji navoj).Vijak ima spoljanji navoj a navrtka unutranji navoj.Unutranji
navoj ima i otvor u koji se postavlja vijak.
Navrtka koja se u vijku okrene za 3600 napravit e put u aksijalnom smijeru
duine h.
Navoji mogu biti cilindrini i konusni u zavisnosti od toga da li su narezani na
cilindrinu ili konusnu povrinu.

Presjecanjem navoja aksijalnom ravninom koja prolazi kroz njegovu osu dobije se
profil navoja . Navoji mogu biti sa punim profilom (d=D) i sa skraenim profilom
(D>d )
Osnovna geometrijska slika iz koje je izvedena stvarna slika profila navoja naziva
se teorijski profil
Teorijski profil navoja

OSNOVNE VELIINE NAVOJNOG SPOJA

Na profilu navoja treba razlikovati slijedee veliine :
Veliki prenik spoljanjeg navoja (d) istovremeno je i nazivni prenik
navoja po kome navoj dobiva oznaku.
Veliki prenik unutranjeg navoja (D) je najvei prenik unutranjeg navoja
.
Mali prenik spoljanjeg navoja (d3) ili prenik jezgra navoja koji je
mjerodavan za proraun vijka.
Mali prenik unutranjeg navoja (D1) mjerodavan za izbor burgije za
buenje otvora za navoj .
Sredni prenik navoja d2 podudara se sa srednim prenikom navoja
navrtke, mjerodavan za proraun uspona navoja.
Korak (uspon, hod) navoja P je aksijalno rastojanje susjednih istoimenih
bokova navoja.
 Teorijska dubina navoja H, je visina teorijskog profila mjerena normalno na
osu navoja.
Dubine spolnjeg i unutranjog navoja h 1i H1.
Ugao profila navoja je ugao koji zatvaraju bone strane profila navoja.

Vrste navoja :
Prema obliku profila navoja razlikuju se otri (trouglasti) navoji i tupi (pljosnati )
navoji.
Od otrih navoja najvie se koriste metriki navoj, sa trougaonim ISO profilom.
Zbog veeg ugla profila otri navoj prua vei otpor trenja nego tupi navoj pri
istom aksijalnom optereenju.
Zbog toga se otri navoji koriste na vijcima za spajanje, gdje ovaj poveani otpor
trenja spreava ili oteava nepovoljno samoodvrtanje navrtke. Izrauju se kao
jednovojni.
Od tupih navoja najvie se koriste trapezni, kosi i obli navoj. Primjenjuje se u
spojevima za prenos kretanja, jer kod ove veze gubici usljed trnja trebaju biti to
manji. Izrauju se kao vievojni i jednovojni.
Teorijski profil metrikog navoja sa trouglastim ISO profilom je istostranian
trougao a sve mjere se izraavaju u milimetrima.
Ugao profila navoja je 600.
Stvarni profil se dobije skraivanjem teorijskog profila pri vrhu i zaobljenjem pri
dnu.
PRIMJER ZA OZNAAVANJE NAVOJA :

Trapezni Tr 50x6
Testerasti ( kosi) S x 10
Obli navoj Rd 60x5

BAS EN ISO 5845-1:2001

5 str. (B) TC 17
Tehniki crtei Pojednostavljeno predstavljanje spajanja dijelova vijcima i
zakovicama Dio 1:
Opi principi
Technical drawing Simplified representation of the assembly of Parts with
fasteners Part 1:
General principles
(EN ISO 5845:1999 IDT * ISO 5845-11995 IDT)
Elementi za spajanje openito
BAS EN 20273:2001
4 str (A) TC 16
Elementi za spajanje Gabaritne mjere (prenici) rupa za vijke i navoje
Fasteners Clearance holes for bolts and screws
(EN 20273:1991 IDT * ISO 273:1979 IDT)
BAS ISO 272:2001
3 str. (A) TC 16
Elementi za spajanje estougaoni proizvodi Otvori kljueva
Fasteners Hexagon products Widhts across flats
(ISO 272:1982 IDT)
BAS ISO 1891:2001
61 str. (K) TC 16
Vijci, navoji, navrtke i pomoni dijelovi Terminologija i nomenklatura
Bolts, screws, nuts and accessories Terminology and nomenclature
(ISO 1891:1979 IDT)
Svornjaci, vijci, usadni vijci
BAS EN 1662:2001
9 str. (C) TC 16
Vijci sa estougaonom glavom sa obodom Male serije
Hexagon bolts with flange Small series
(EN 1662:1997 IDT * ISO/DIS 15071:1996 IDT)
BAS EN 1665:2001
9 str. (C) TC
Vijci sa estougaonom glavom sa obodom Velike serije
Hexagon bolts with flange Heavy series
(EN 1665:1997)
BAS EN 20225:2001
21 str. (L) TC 16
Elementi za spajanje Vijci i navrtke Simboli i oznaavanje dimenzija
Fasteners Bolts, screws, studs and nuts Symbols and designation of
dimensions
(EN 20225:1991 IDT * ISO 225:1983 IDT)
Vijci za SPAJANJE dijelova motora

Prema obliku glave sa: kvadratnom, pravougaonom, estougaonom, cilindrinom

(sa prorezom za odvrta) , poluloptastom (sa prorezom za odvrta) i dr.
Prema konstrukcionom obliku: sa navrtkom, bez navrtke, goli i itd.
 Pratei elementi:
Podmetai obini, elastini i ostali
Zadatak:
Da poveaju dodirnu povrinu izmeu konstruktivnog dijela i navrtke
Da zatite dodirne povrine od habanja
Da prilagode povrinu nalijeganja normalno na osu vijka
Osigurai spreavaju odvrtanje
Kljuevi i odvrtai alat za zavrtanje i odvrtanje

Navrtke
Osiguranje navojnih spojeva

Osiguranje pomou rascjepke