Professional Documents
Culture Documents
V Mai Phng
H Ni 2015
Cng trnh c hon thnh ti:
Trng i hc Khoa hc T nhin, HQGHN.
1
CHNG 1: TNG QUAN
1.1. Chitosan
1.1.1. Khi qut v chitosan
Chitosan l polyme khng c, c kh nng phn hu sinh hc v c tnh tng
thch v mt sinh hc. Trong nhiu nm qua, cc polyme c ngun gc t chitin c
bit l chitosan c ch c bit nh l mt loi vt liu mi c ng dng bit
trong cng nghip dc, y hc, x l nc thi v trong cng nghip thc phm nh l
tc nhn kt hp, gel ho, hay tc nhn n nh ...
Trong cc loi thu sn c bit l trong v tm, cua, gh, hm lng chitin
chitosan chim kh cao dao ng t 14-35% so vi trng lng kh. V vy v tm,
cua, gh l ngun nguyn liu chnh sn xut chitin chitosan.
2
trng nc. V vy chitosan ang c nghin cu kt hp vi mt s cht khc
ng dng x l kim loi nng trong nc.
1.1.2. Tnh cht ca chitosan
- Khng c, tnh tng ng sinh hc cao v c kh nng phn hy sinh hc nn
khng gy d ng v khng gy phn ng ph, khng gy tc hi n mi trng.
- Cu trc n nh
- Tan tt trong dung dch acid long (pH<6,3) v kt ta nhng gi tr pH cao
hn, ha tm trong dung dch iot.
- C tnh khng khun tt.
- L hp cht cao phn t nn trng lng phn t ca n gim dn theo thi
gian do phn ng t ct mch. Nhng khi trng lng phn t gim th hot tnh
khng khun v khng nm khng b gim i.
- C kh nng hp ph cao i vi cc kim loi nng.
- pH<6,3, chitosan c tnh in dng cao.
- Trong phn t chitosan c cha nhm OH, -NHCOCH 3 trong cc mt xch
N-acetyl-D-glucosaminc c ngha chng va l ancol va l amine, va l amide.
Phn ng ha hc c th xy ra v tr nhm chc to ra dn xut th O-, dn xut th
N-.
1.2. Oxit st t
1.2.1. Cu trc tinh th ca Fe3O4
Oxit st t c cng thc Fe3O4 l vt liu t tnh u tin m con ngi bit n.
T th k IV ngi Trung quc bit rng Fe 3O4 tm thy trong cc khong vt t
nhin c kh nng nh hng theo phng Bc - Nam a l. n th k XII, h
s dng vt liu Fe3O4 l la bn, mt cng c gip xc nh phng hng rt c ch.
Trong t nhin, oxit st t khng nhng c tm thy trong khong vt m n cn
c tm thy trong c th cc sinh vt nh ong, kin, b cuChnh s c mt ca
Fe3O4 trong c th nhng sinh vt to nn kh nng xc nh phng hng mang
tnh bm sinh ca chng.
Trong phn loi vt liu t Fe3O4 c xp vo nhm vt liu ferit c cng thc
tng qut MO. Fe3O4 c cu trc spinel (M l kim loi ha tr II nh : Fe, Ni, Co, Mn,
Mg hoc Cu)
3
Hinh Hnh 1.2 : Cu trc spinel ca Fe3O4b
Mi phn t Fe3O4 c momen t tng cng l 4 ( l magneton bohr nguyn
t, = 9,274.10-24 J/T trong h SI)
1.2.2. Tnh cht
Mt vi oxit st c chung cu trc tinh th vi cc tng ng khong cht khc
nhau. VD: goc-thie c cu trc ging vi diaspore ( -ALOOH), qung st t ging
vi spinel (MgAl2O3). Cc cu trc ca oxit st c xc nh bi s sp xp ca cc
ion oxy hay hydroxide. Cc ion dng chim cc v tr so le i vi lp cc ion m.
Bt c vt liu no u c s nh hng vi t trng ngoi (H), th hin bng
t ha ( t - M). T s C = M/N c gi l cm t. Ty thuc vo gi tr,
cm t c th phn ra lm cc loi vt liu t khc nhau. Vt liu c C < 0 (~10-6) c
gi l vt liu nghch t. Vt liu c C > 0 (~10-6) c gi l vt liu thun t. Vt
liu c C > 0 vi gi tr rt ln c th l vt liu st t, ferit t.
Ngoi cm t, mt s thng s khc cng rt quan trng trong vic xc nh
tnh cht ca vt liu. VD: t bo ha M s ( t t cc i ti t trng ln), cm
ng t d Br ( t cn d sau khi t ha n bo ha v a mu ra khi t
trng), lc khng t Hc ( t trng ngoi cn thit mt h, sau khi t trng thi
bo ha t, b kh t).
1.3. Vt liu t tnh ng dng x l nc thi
Trong phng php hp ph loi b trit cc cht nhim trong nc thi
thng s dng k thut hp ph tng c nh vi cc ct c ng knh t 0,1 n 1,5
m v chiu cao c th ln n hn 10 m. Cc ct thng c nhi cc vt liu nh
than hot tnh, zeolit...Dung dch nc thi c dn ln u ct, khi i qua vt liu
hp ph cc cht nhim b gi li, nc sch c x l i ra ngoi. Tuy nhin nhc
4
im ca phng php ny l thi gian ti sinh vt liu hp ph lu, qu trnh vn
hnh hay b hin tng tc ct phi np li, tn v thi gian v kinh ph. i vi k
thut hp ph tng ng, nhiu trng hp qu trnh lng ko di lm nh hng n
tc x l nc thi. khc phc nhc im ny, nhiu nh khoa hc nghin
cu ch to nha trao i ion c t tnh v nghin cu ng dng trong x l nc thi
[31,32]. Khi c tc dng ca t trng cc vt liu hp ph s tch ra khi hn hp
huyn ph nhanh hn do vy lm tng tc qu trnh x l v ti sinh vt liu. Tuy
nhin, vic s ng vt liu polyme tng hp c th to ra cc monome kh phn hy,
gy nhim th cp cho mi trng. Do , xu hng x dng cc loi polyme c sn
trong thin nhin c cc nh khoa hc rt quan tm, trong chitosan l vt liu
c ch nhiu nht do c cu trc v tnh cht ha l c bit, hot tnh cao v kh
nng la chn rt tt i vi cc hp cht v kim loi nng. Chnh v th, chng ti
nghin cu v ch to ra vt liu chitosan c nh cc ht Fe 3O4 x l nc thi dt
nhum.
1.4. c tnh v mt s phng php x l nc thi dt nhum
1.4.1. c tnh v cc ngun pht sinh nc thi dt nhum
Ngun nc thi pht sinh trong cng nghip dt nhum t cc cng on h
si, gi h, nu, ty, nhum v hon tt. Trong lng nc thi ch yu do qu
trnh git sau mi cng on. Nhu cu s dng nc trong nh my dt nhum rt ln
v thay i ty theo mt hng khc nhau. Theo phn tch ca cc chuyn gia, lng
nc c s dng trong cc cng on sn xut chim 72,3%, ch yu l t cc cng
on nhum v hon tt sn phm. Ngi ta c th tnh s lc nhu cu s dng nc
cho 1 mt vi nm trong phm vi t 12 -65 lt v thi ra 10 -40 lt nc [7,8].
i vi con ngi, thuc nhum c th gy ra cc bnh v da, ng h hp,
ng tiu ha. Ngoi ra, mt s thuc nhum hoc cht chuyn ha ca chng rt c
hi c th gy ung th (nh thuc nhum Benzidin, 4 amino azo benzen). Cc
nh sn xut Chu u cho ngng sn xut cc loi thuc nhum ny nhng trn
thc t chng vn c tm thy trn th trng do gi thnh r v hiu qu nhum
mu cao .
1.4.2. Cc loi thuc nhum thng thng
Thuc nhum l cc hp cht mang mu dng hu c hoc dng phc ca cc
kim loi nh Cu, Co, Ni, CrTuy nhin, hin nay dng phc kim loi khng cn s
5
dng nhiu do nc thi sau khi nhum cha hm lng ln cc kim loi nng
gy nhim mi trng nghim trng. Thuc nhum dng hu c mang mu hin
rt ph bin trn th trng.
1.4.3. Mt s phng php x l nc thi dt nhum
1.4.3.1. Phng php keo t
y l phng php thng dng x l nc thi dt nhum. Nc thi dt
nhum c tnh cht nh mt dung dch keo vi cc tiu phn c kch thc ht 10 -7
10-5 cm, cc tiu phn ny c th i qua giy lc.
Qu trnh lng ch c th tch c cc ht rn huyn ph nhng khng th tch
c cc cht gy nhim bn dng keo v ha tan, v nhng ht rn c kch thc
qu nh. tch cc ht rn mt cch c hiu qu, cn chuyn cc tiu phn nh
thnh cc tp hp ln hn.Vic kh cc ht keo i hi trc ht cn trung ha in
tch ca chng, tip n l lin kt chng vi nhau bng cc cht ng t. Cc khi kt
ta bng ln chu nh hng ca lc trng trng b sa lng xung, trong qu trnh sa
lng s ko theo cc ht l lng v cc ht tp cht khc. tng tc keo t, tc
sa lng, tc nn p cc bng keo v c bit lm gim lng cht keo t c th
dng thm cc cht tr keo, cht ny c vai tr lin kt gia cc ht keo vi nhau [1].
1.4.3.2. Phng php oxy ha tng cng AOP
y l phng php c kh nng phn hy trit nhng cht hu c c cu
trc bn, c tnh cao cha b loi b hon ton bi qu trnh keo t v khng d b oxy
ha bi cc cht oxy ha thng thng, cng nh khng hoc t b phn hy bi vi sinh
vt.
Bn cht ca phng php l xy ra cc qu trnh oxi ha to ra cc gc t do
nh OH c hot tnh cao, c th khong ha hon ton hu ht cc hp cht hu c bn
thnh cc sn phm bn vng nh CO 2 v cc axit v c khng gy kh thi. Mt s v
d v phng php oxi ha tng cng nh Fenton, Peroxon, catazon, quang fenton v
quang xc tc bn dn.
1.4.3.3. Phng php hp ph
Hp ph l qu trnh t tp (cht cha, thu ht) cc phn t kh, hi hoc cc
phn t, ion ca cht tan ln b mt phn chia gia cc pha. B mt phn chia pha c
th l lng rn, kh rn. Cht m trn b mt ca n c s hp ph xy ra gi l cht
6
hp ph, cn cht m c hp ph trn b mt phn chia pha c gi l cht b hp
ph. Qu trnh ngc li ca hp ph gi l qu trnh gii hp ph hay nh hp ph.
Phng php hp ph l mt phng php tch trc tip cc cu t tan trong
nc, c s dng rng ri trong k thut x l nc thi nh c cc u im sau:
C kh nng lm sch nc mc cao, p ng nhiu cp cht lng.
Quy trnh x l n gin, cng ngh x l khng i hi thit b phc tp.
Vt liu hp ph c bn kh cao, c kh nng ti s dng nhiu ln nn chi ph thp
nhng hiu qu x l cao.
Vt liu ng dng trong phng php hp ph rt a dng : than hot tnh,
zeolite, composit, t st, silicagel... Vi mi loi vt liu c c im v tnh chn lc
ring ph hp vi tng mc ch nghin cu v s dng thc tin.
1.5. Khi nim chung v hp cht mu azo
1.5.1. c im cu to
Hp cht azo l nhng hp cht mu tng hp c cha nhm azo - N= N-. Hu
ht cc loi hp cht mu azo ch cha mt nhm azo (gi l monoazo), mt s t
cha hai nhm hoc nhiu hn. Hp cht azo thng c cha mt vng thm lin
kt vi nhm azo v ni vi mt naphtalen hay vng benzen th hai. S khc
nhau gia cc hp cht azo ch yu vng thm, cc nhm quanh lin kt azo gip
n nh nhm N = N bi chnh nhng nhm ny to nn mt h thng chuyn
ng, l yu t quan trng nh hng ti mu sc ca hp cht azo. Khi h thng
chuyn v v phn chia s xy ra hin tng hp th thng xuyn nh sng vng
kh kin [12,13].
1.5.2. Tnh cht
Hp cht mu azo bn hn tt c cc phm mu thc phm t nhin. c
bit, phm mu azo bn trong phm vi pH kh rng ca thc phm, bn vi nhit khi
phi di nh sng v oxy, rt kh b phn hy bi cc vi sinh vt. Chnh v vy, cc
hp cht mu azo c ng dng ph bin trong nhiu ngnh cng nghip (thc
phm, in, nhum...) [2,21].
7
CHNG 2 THC NGHIM
2.1. Mc tiu v ni dung nghin cu
Mc tiu nghin cu l tng hp vt liu c t tnh Chitosan/Fe 3O4 nhm nh
gi hiu qu x l phm mu azo c trong nc thi dt nhum. thc hin c
mc tiu ny ni dung nghin cu c thc hin nh sau:
- Tng hp Chitosan/ Fe3O4 cc iu kin nng v thi gian phn ng khc
nhau.
- Kho st v nh gi kh nng s dng chitosan thng mi v oxit st t
thng mi.
- Kho st v nh gi b mt vt liu v kh nng hp ph hai loi phm mu
azo.
0.3
0.25
0.2
pH 2
Abs 0.15 pH 4
pH 6
0.1 pH 8
pH 10
0.05
0
100 200 300 400 500 600 700 800 900
-0.05
Bc sng nm
9
0.7
0.6
0.5
0.4
Abs pH 7
0.3
pH 8
0.2 pH 12
0.1
0
100 200 300 400 500 600 700 800 900
Bc sng nm
1.5
f(x) = 0.02x - 0
R = 1
1
Abs
0.5
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Co(ppm)
10
Bng 2Bng 2.2 S liu xy dng ng chun xc nh nng Alizarin vng G
C (mg/l) 10 20 30 40 60 80 100
Abs 0,065 0,14 0,192 0,256 0,383 0,490 0,637
0.7
0.6
0.5
0.4
Abs 0.3
0.2
0.1
0
0 20 40 60 80 100 120
C (mg/l)
11
CHNG 3 - KT QU V THO LUN
3.1. Cc c trng c bn ca vt liu
3.1.1. Hnh thi hc ca vt liu
Vt liu Fe3O4, FMM-C11, FMM-C21 v FMM-C31 c chn la so snh
hnh thi b mt. Kt qu c th hin trn hnh 3.1.
12
H. Pic 1644 v 1379; 1633 v 1416; 1633 v 1376; 1645 v 1376 cm -1 c trng cho
dao ng ca lin kt C=O v N-H. Pic 1086; 1061; 1068; 1067 cm-1 c trng cho
dao ng lin kt C-O trong (O-C-O). hnh b,c,d c pic 572; 580; 579 cm -1 l pic
c trng cho dao ng ca lin kt Fe-O.
T kt qu chp ph IR cho thy, ta t hp c vt liu chitosan/ oxit st t.
3.1.3. Kt qu phn tch nhiu x tia X
3.1.4. Xc nh ng cong t ha v t bo ha
Cc mu vt liu Fe3O4, FMM-C11, FMM-C21 v FMM-C31 c phn tch
bng phng php t k mu rung. Cc kt qu c th hin trong hinh 3.4.
13
trong khong 10-20 emu/g. Do , chng ti chn vt liu FMM-C31 lm vt liu hp
ph.
3.1.5. Din tch b mt ring ca vt liu
14
1500
c (NTU)
1000 FMM11 FMM21
FMM31 Chitosan th
500 chitosan chitosan polime
oligome
0
0 50100
15
3.2.1. Kho st mt s iu kin hp ph phm mu metyl i vi vt liu
hp ph FMM-C31
a. Kho st thi gian cn bng hp ph ca vt liu FMM-C31 i vi phm
mu metyl
Bng 56Bng 3.6. Kho st thi gian cn bng hp ph ca vt liu FMM-C31 i
vi phm mu metyl
T (pht) Co (mg/L) Ct (mg/L) Qt (mg/g)
0 20 19,9 0,001
15 20 11,5 0,85
30 20 6,1 1,39
60 20 3,87 1,61
90 20 3,77 1,62
120 20 3,66 1,63
180 20 3,45 1,66
240 20 3,4 1,66
1.5
qt(mg/g) 1
0.5
0
0 50 100 150 200 250 300
Thi gian(pht)
Hinh mHnh 3.13: th biu din thi gian cn bng hp ph metyl ca vt liu
T th hnh ta thy, i vi vt liu FMM-C31 thi gian t 0 n 180 pht.
Dung lng hp ph metyl tng dn, sau 180 pht dung lng hp ph hu nh
khng i.
b. Kho st nh hng ca pH n kh nng hp ph metyl ca vt liu
78Bng 3.7. Kho st nh hng ca pH n kh nng hp ph metyl va vt liu
pH pH sau Co(mg/L) Ct(mg/L) qt(mg/g)
2 2,36 50 7,05 4,29
4 6,41 50 6,9 4,31
6 7,54 50 8,6 4,1
8 7,79 50 14,35 3,56
10 8,17 50 14,29 3,57
16
Qua bng cho thy i vi metyl , pH sau khi x l i vi pH thp c xu
hng tng nh. i vi pH cao > 6 th c xu hng gim, dao ng xung quanh pH =
7. Qu trnh hp ph mu xy ra mnh nht pH = 4. pH cao, hiu sut x l
mu thp.
c. Kho st dung lng hp ph metyl cc i ca vt liu FMM-C31
910Bng 3.8. Kho st dung lng hp ph metyl cc i ca vt liu FMM-C314
Co(mg/L) Ct(mg/L) qt(mg/g) Ct/qt logCt logqt
0 0 0 0 0 0
10 1,56 0,84 1,85 0,19 0
20 3,45 1,65 2,08 0,54 0,22
30 10,5 1,95 5,38 1,02 0,29
40 20,12 1,99 10,12 1,30 0,30
60 40,11 1,99 20,16 1,60 0,30
25
20
f(x) = 0.49x + 0.42
15 R = 1
Ct/qt 10
5
0
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Ct(ppm)
10
8
6
qt(mg/g) 4
2
0
0 50 100 150 200 250 300 350 400
Thi gian
Hinh oHnh 3.9: th biu din thi gian cn bng hp ph alizarin vng G ca vt
liu
T th hnh, cho ta thy i vi vt liu FMM-C31 thi gian t 0 n 180
pht, dung lng hp ph alizarin vng G tng dn, sau 180 pht th dung lng hp
ph gn nh khng tng.
b. Kho st nh hng ca pH n kh nng hp ph alizarin vng G ca vt
liu FMM-C31.
12Bng 3.4. Kho st nh hng ca pH n kh nng hp ph alizarin vng G ca
vt liu FMM-C31.
pH pH sau Co(mg/L) Ct(mg/L) qt(mg/g)
2 2,39 500 40,28 45,97
4 5,18 500 147,28 35,72
6 5,7 500 190,28 30,97
8 6,3 500 397,44 10,26
10 6,66 500 418,86 8,11
Qua bng 3.4 nhn thy: i vi dung dch alizarin vng, pH sau khi x l i
vi pH thp c xu hng tng nh. i vi pH cao > 6 th c xu hng gim, dao
ng xung quanh pH = 6. Qu trnh hp ph mu xy ra mnh nht pH = 2 . pH
cao, hiu sut x l mu rt thp.
c. Kho st dung lng hp ph cc i.
13Bng 3.5. Kho st dung lng hp ph alizarin vng G cc i ca vt liu FMM-
C31
Co(mg/L) Ct(mg/L) qt(mg/g) Ct/qt logCt Logqt
18
0 0 0 0 0 0
100 1,07 9,89 0,11 0,03 0,99
200 1,16 19,88 0,06 0,06 1,30
400 2 39,8 0,05 0,30 1,60
600 10,13 58,99 0,17 1,00 1,77
800 45,08 75,49 0,60 1,65 1,88
1000 157,7 84,23 1,87 2,20 1,92
2
f(x) = 0.01x + 0.05
1.5
R = 1
1
Ct/qt
0.5
0
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180
Ct
KT LUN
19
cn bng hp ph l 60 pht; khong pH ph hp l pH = 2 - 6; ti trng hp ph cc
i l 2 mg/g.
- kho st iu kin v tnh nng hp ph ca vt liu Chitosan/Fe 3O4 FMM-31
i vi phm mu azo d tan trong nc l Alizarin vng G. Kt qu cho thy thi
gian t cn bng hp ph l 180 pht; khong pH ph hp l pH = 2 - 4; ti trng hp
ph cc i l 86 mg/g.
Nh vy, cc kt qu nghin cu cho thy t hp c vt liu hp ph c t
tnh v kh nng ng dng kh tt. Tuy nhin, cc nghin cu tip theo cn i su
nh gi, l gii v kho st cc yu t nh hng n c ch hp ph, kh nng ti s
dng cng nh tng bc hon thin iu kin ch to vt liu nhm nng cao hiu
qu hp ph ca vt liu.
20