Cam Nang - Con Da Co Duong Di

Tu vin Khnh An
Kha tu Ngi tr
Mc lc
TH NG.....................................................................................7
THC TP CN BN...................................................................9
Hi th thc.......................................................................................... 9
Nghe php thoi..................................................................................... 13
Php m................................................................................................ 14
Nghe chung.......................................................................................... 15
Thin ngi.............................................................................................. 16
Thin ly................................................................................................ 20
Thin hnh............................................................................................. 20
N ci ng gi ngn vng.................................................................. 26
Ni chuyn in thoi............................................................................ 27
X cho.................................................................................................. 28
n chnh nim....................................................................................... 29
Nm li qun nim trc khi n............................................................ 32
Ht ca trong chnh nim........................................................................ 34
NM GII....................................................................................36
TH THY VIT CHO EM..........................................................41
L tng................................................................................................. 41
Hc hnh................................................................................................ 50
Thng yu (P1).................................................................................... 63
Thng yu (P2).................................................................................... 68
CHN TNH.................................................................................76
Th tng m v mt tri tng ht.......................................................... 77
Dng tng tui th............................................................................... 78
Kin trc chn nh................................................................................. 78
An tnh tm hnh.................................................................................... 79
thc em mt tri t rng..................................................................... 80

Con c dung thng................................................................................. 81
Ti thy em ni sn ngho c nhi vin.................................................. 82
Bm bay vn ci hoa vng................................................................ 83
V vi em b th ngy........................................................................... 85
Ngi sao nh.......................................................................................... 86
Duy th nht tm..................................................................................... 87
Giao cm................................................................................................ 88
T su b nh......................................................................................... 88
Lu chuyn............................................................................................ 89
Ti sinh................................................................................................... 91
NGHE TIM VUI CA......................................................................92
1. An l Lc - Th l i......................................................................... 93
2. Bn v ti........................................................................................... 93
3. Bnh an l chn hn............................................................................ 93
4. Cn Trng.......................................................................................... 94
5. Ch em mnh....................................................................................... 94
6. Chuyn ha........................................................................................ 94
7. Cn gin thnh h sen........................................................................ 95
8. V, Ti.................................................................................... 95
9. y l tnh ..................................................................................... 95
10. n bn ti....................................................................................... 96
11. Gp nhau y................................................................................... 96
12. Gn nhau.......................................................................................... 96
13. Gi tht tn ti................................................................................. 97
14. Hai li ha....................................................................................... 97
15. Hnh phc by gi........................................................................... 97
16. Hiu v Thng............................................................................... 97
17. Khng n khng i......................................................................... 98

18. Lng nghe v chuyn ha................................................................ 98
19. Li qua ting li............................................................................... 98
20. Mt tri hng tnh thc.................................................................... 99
21. Mt l ng ng ri ........................................................................ 99
22. Ngy m bng......................................................................... 100
23. N ci cho i............................................................................. 100
24. Ngi i sao ngi d thng....................................................... 101
25. N ci vui.................................................................................... 101
26. Qua cn m.................................................................................... 102
27. Quay v nng ta......................................................................... 102
28. Sng gia yu thng.................................................................... 103
29. Sng vui......................................................................................... 103
30. Thin tr......................................................................................... 103
31. Th vo th ra................................................................................ 103
32. Ting chung cha c.................................................................... 104
34. Tm an........................................................................................... 104
33. T do.............................................................................................. 104
35. Tnh thng ln............................................................................. 105
36. Tng bc chn thnh thi............................................................ 106
37. Vui bp la hng............................................................................ 106
Kha tu Ngi tr - Con c ng i
TH NG
My trng gi tri xanh bnh lng,

Em thng mn,
Em ang lm g? C mm ci hnh phc khng em?
C g l sng nay m gia ci bao la v thnh thang ny, ti li khng
va i va ht nh mi hm? Nim vui su lng! Ti mm ci ghi
nhn v cn trng hn nhng bc chn mnh. Mi xc chm nh gia
bn chn v mt t l thm mt ln thy vui! Hnh phc vi khonh
khc tm mnh khng bn bu. Khng mong cu bt c chuyn g. K c
chuyn mang nim vui v cho ai . Ch c thc ti. Thc ti p hn
bt c gic m no ti tng m!
Hai hm va qua, ti lc li t sch Thy vit son li tp sch
ny cho em. Cun sch no ca Thy cng c ci hay ring ca n, c
rt nhiu cun Ngi ni cng mt ch nhng cch din t tht th
v v mi l. Ngoi nhng thc tp cn bn, th Thy vit cho em
rt cn trong i sng hng ngy, ti mong em tm thm hai iu:
Nm gii tn tu v Th. Hiu v gn gi c Nm gii l hnh phc
em c bo v, v tng lai ca em - ca t nc s sng trong hn
nhiu. Em bit khng, cc nc Ty phng, khng l c th gii
gi Nm gii l nn tng o c ton cu em .
Xin chp tng em i bi th... v trn qung ng i qua, nhng
vn th y gip ti rt nhiu. Thnh tht vi em, by gi khi gp
kh khn, ti khng cn nhu yu tm kim nhng bi ht ru ru, hay
si ng thy c ng cm, kha lp na. Ti hiu, ti tm
Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by
thm nhng ci bun kh, au thng, ch cng lm cho nim au thm

au thi. Kh by nhiu l ri! Nghe nhc thin hoc c th mang
cht liu nui dng nh th Thy vit, khng nhng lm lng khe nh,
gip ti chp nhn nhng vng v yu km ca mnh, hiu nhng vt
thng ni tm hn ti ng thi gp phn tr liu vt thng y. Nh
ch cho ti cch ng dy sau c vp! V nh ti tip xc c vi
bit bao nhiu mu nhim ca v tr. Mnh t tm hn khng cn kh
cn chai sn vi nhng con s, nhng tnh ton, lo toan. Ti mun trch
vi cu th dn chng cho em r nhng bit chn cu no by gi. Thi
sn y ri, em t c i... cn thm em c bo, ti c th gi
chp tng thm.
Nh nha em, Mt em l tri rng, l ni cao, l bin su. S sng
em cng khng c bin gii. Hy nhn l ca em tt c mi tri ngt
hoa hin...
ng cn di, ti v em cng i, ...
Chng ta may mn c hng i cho mnh, c gia nh, c Thy, c bn
hin bn. Khng cn lo lng g thm na, vng tin v bc tip nh!
Xin cu nguyn cho em sng vui mi ngy v tip xc c nhng g
Tht - Lnh - p.
Trn qu,
Nng Mai.
THC TP CN BN
(Trch t sch Gieo trng hnh phc)
Hi th thc
Trong i sng hng ngy, khng c khi no l chng ta khng th nhng
thng th chng ta qun rng mnh ang th. Nn tng ca tt c s
thc tp chnh nim l a s ch tm ca mnh tr v vi hi th vo
v hi th ra. gi l chnh nim v hi th hay thc v hi th.
iu ny tuy rt n gin nhng li rt hiu nghim. Trong cuc sng
hng ngy, nhiu khi thn chng ta th mt ni m tm chng ta li
mt ni khc. Ch tm vo hi th vo v hi th ra gip ta em tm tr
v vi thn. T nhin, chng ta c mt trn vn trong giy pht hin ti,
by gi v y.
Th mt hi th c thc cng ging nh chng ta ung mt ly nc
mt. Khi th vo, chng ta thc s cm nhn khng kh ang i vo y
bung phi ca ta. Chng ta khng cn iu khin hi th. Ch cm nhn
hi th nh n ang l. Hi th ca ta c th di hay ngn, su hay cn.
V di nh sng ca thc, hi th s t nhin tr nn chm hn v
su hn. Hi th thc l cha kha gip ta hp nht thn tm v mang
nng lng chnh nim vo mi giy pht ca i sng hng ngy.
Cho d trng thi ni ti ca ta - nhng suy ngh, cm th v tri gic - c
nh th no i na th hi th cng lun c mt vi chng ta nh mt
ngi bn trung thnh. Bt c khi no chng ta b li ko, b m chm
trong nhng cm xc mnh, b kt vo nhng suy ngh min man v qu
kh hoc tng lai th chng ta c th tr v vi hi th ca mnh thu
nhip thn tm.
Thc tp:
Trong khi th vo v th ra, chng ta hy cm nhn lung khng kh
ang i vo v i ra qua mi ca ta. Ban u c th hi th ca ta khng
c th thi lm. Nhng sau khi thc tp hi th c thc mt thi
gian, ta s cm thy hi th ca ta tr nn nh nhng, t nhin, th thi,
m du v bnh an. Bt k lc no - khi i, khi lm vn, nh my hoc
lm bt c iu g - chng ta u c th tr v tip xc vi ngun sng
an lc ny.

Ta c th ni:
Th vo, ti bit l ti ang th vo
Th ra, ti bit l ti ang th ra.
Sau mt vi hi th, chng ta c th rt ngn li cu ny bng: Vo, Ra.
Nu theo di hi th mt cch xuyn sut th tm ca ta s khng cn
suy ngh na. Lc by gi, tm ca ta c c hi c ngh ngi. Trong
i sng hng ngy, chng ta suy ngh qu nhiu. V vy, cho tm mt
c hi ngh ngi, ngng li nhng suy ngh l mt iu rt mu nhim.
Th vo, ti bit ti ang th vo khng phi l mt suy ngh. n gin
n l thc v nhng g ang xy ra. Ci ang xy ra l ta ang th vo
v th ra. Khi th vo v a s ch tm ca mnh vo hi th vo l
chng ta ang mang tm tr v hp nht li vi thn. Ch cn mt hi
th vo l c th gip tm tr v vi thn. Khi thn v tm hp nht,
chng ta s thc s c mt trong giy pht hin ti.
Th vo, ti bit ti ang th vo l mt cch ni khc ca thin ng
th vo, ti bit ti cn sng. S sng ang c mt trong ta v chung
quanh ta vi tt c nhng mu nhim ca n nh nng m, tri xanh,
nhng chic l chn ma thu. Tr v giy pht hin ti tip xc vi s
tr liu, ti mt v nui dng nhng yu t lnh mnh ca s sng
trong ta v chung quanh ta l mt iu rt quan trng. Mt n ci nh
c th lm th gin tt c cc c bp trn khun mt ta.
CTh vo, ti thy tri xanh
Th ra, ti mm ci vi tri xanh.
CTh vo, ti thc v nhng chic l ma thu rt p

Th ra, ti mm ci vi nhng chic l p ma thu.
Chng ta c th rt gn cu ny bng tri xanh trong hi th vo v
mm ci trong hi th ra. K l: th vo-l ma thu, th ra-mm
cui. Thc tp th nh vy, chng ta s tip xc c vi nhng mu
nhim ca s sng. Ci p ca s sng s nui dng chng ta. Chng
ta s vt thot c nhng lo lng v s hi. Thc tp nh th chng
ta s tip xc c vi hi th v c th chng ta. C th chng ta cng
rt mu nhim. i mt chng ta l mt mu nhim. Ch cn m mt ra
l chng ta c th tip xc c vi thin ng ca sc mu v hnh
nh. i tai chng ta cng mu nhim. Nh i tai m chng ta c th
10

nghe c tt c cc loi m thanh nh m nhc, ting chim ht, ting
gi thi qua nhng rng thng. Khi a s ch tm vo hi th vo v
hi th ra, chng ta s tr v vi ngi nh ch thc ca chng ta trong
giy pht hin ti v chng ta tip xc c vi s sng mu nhim. Nu
tip tc rong rui trong qu kh hoc chy v tng lai, chng ta s nh
mt tt c nhng iu mu nhim y.
CTh vo, ti theo di hi th vo ca ti t u cho n cui
CTh ra, ti theo di hi th ra ca ti t u cho n cui
Khi mi bt u th, c th hi th ca chng ta cn nng n, hn hn.

Hi th lin quan mt thit vi thn th v cm th, n l kt qu ca
thn th v cm th. Nu c th chng ta au nhc hoc cng thng,
nu chng ta c nhng cm th au bun th hi th ca chng ta cng
b nh hng theo. Hy a s ch tm vo hi th v th mt cch c
thc.
CTh vo, ti bit l ti ang th vo
CTh ra, ti bit l ti ang th ra.
CTh vo, ti mm ci vi hi th vo ca ti
CTh ra, ti mm ci vi hi th ra ca ti.
ng bao gi thc p hi th ca mnh. Nu hi th ngn, hy cho

n ngn. Nu hi th khng c an lc, chng ta cng nh vy.
Khng can thip, p buc hoc lm vic vi hi th ca mnh. Chng
ta ch n thun thc v hi th. Sau mt thi gian, t nhin hi th
ca ta s c phm cht. Chnh nim v hi th l nhn din v m p
hi th vo v hi th ra, nh mt ngi m tr v m ly a con ca
mnh trong vng tay mt cch du dng. Chng ta s ngc nhin khi thy
rng sau mt hai pht, phm cht ca hi th s tng ln. Hi th vo
ca ta s tr nn su hn, hi th ra tr nn chm li. Hi th ca ta s
tr nn an lc v hi ha hn.
CTh vo, ti thy hi th vo ca ti tr nn su hn
CTh ra, ti thy hi th ra ca ti tr nn chm li.
Khi thy hi th vo v hi th ra ca ta tr nn an hn, su hn v

chm hn, ta c th gi n c th ta s bnh an, yn tnh v m du .
Trong i sng hng ngy, c th chng ta lng qun v khng
11

ti c th chng ta. By gi l c hi chng ta tr v vi thn th
chng ta, nhn din s c mt ca c th v lm bn vi n.
CTh vo, ti thc v c th ti
CTh ra, ti bung th tt c nhng cng thng trn c th ti.

Nhng bi tp v hi th ny do chnh Pht ging dy. Rt n gin,
ging nh tr chi ca con nt vy. Chng ta hy t tay ln phn bng
di ca mnh. Khi th vo, bng ca ta phng ln v khi th ra, bng ta
xp xung. c bit l trong t th nm, chng ta s d dng cm nhn
s phng ln v xp xung ca bng. Chng ta thc v hi th vo v
hi th ra t u cho n cui. Th nh vy rt khe. Chng ta khng
cn suy ngh v qu kh, tng lai, v nhng d n hay ni kh au ca
ta na. Th tr thnh mt nim vui thch, mt li nhc nh chng ta
thc v cuc sng.
CTh vo, ti tn hng hi th vo ca ti
CTh ra, ti tn hng hi th ra ca ti.
Sau khi c th hin tng s bnh an v m du cho c th, gip c

th bung th nhng cng thng, ta c th nhn din nhng cm th v
cm xc ca mnh.
CTh vo, ti thc v nhng cm th au bun trong ti
CTh ra, ti mm ci vi nhng cm th au bun trong ti.

Ta ang c mt cm th au bun, nhng ng thi ta cng c chnh
nim. Chnh nim ging nh ngi m, m p nhng cm th mt cch
nh nhng. Chnh nim lun lun l chnh nim v mt ci g. Khi ta th
c chnh nim, th l chnh nim v hi th. Khi i c chnh nim th
l chnh nim v i. Khi ung c chnh nim th l chnh nim v
ung. Khi chng ta c chnh nim v nhng cm th ca mnh, th l
chnh nim v cm th. Chng ta c th mang chnh nim vo nhng
hnh ng sinh l v tm l ca ta nhn din v lm lng du chng.
Ti mun cng hin cho qu v mt bi thi k m qu v c th dng
thc tp trong khi th v mm ci :
CTh vo, ti bit ti ang th vo
CTh ra, ti bit ti ang th ra.
12

CTh vo, hi th vo ca ti tr nn su hn
CTh ra, hi th ra ca ti tr nn chm li
CTh vo, ti lm lng du thn th ti
CTh ra, ti thy kho nh
CTh vo, ti mm ci
CTh ra, ti bung th
CTh vo, an tr trong giy pht hin ti
CTh ra, ti bit y l giy pht tuyt vi.

Bn c th rt gn nhng cu trn bng:
Vo, ra
Su, chm
Khe, nh
Lng, ci
Giy pht hin ti, giy pht tuyt vi.
Mi ch hoc mi cu cho mi hi th vo ra.
Giy pht hin ti l giy pht duy nht thc s c tht. Do vy, nhim
v quan trng nht ca chng ta l c mt trong giy pht hin ti by
gi v y tn hng nhng g ang xy ra trong mnh v chung
quanh mnh.
Nghe php thoi

Chng ta nn n sm trc bui php thoi c thi gian tm cho
mnh mt ch ngi n nh v thit lp thn tm trong trng thi an lc.
Chng ta nn nghe php thoi vi mt tri tim rng m v mt tm hn
lng yn cho li php thm su vo mnh. Nu chng ta ch nghe bng
tr nng, em tm so snh, phn xt, phn bit nhng g ta ang nghe
13

vi nhng g ta ngh l ta bit hoc nghe ai ni qua th chng ta
nh mt c hi tip nhn nhng thng ip m ngi ni mun trao
tryn cho ta.
Php thoi ging nh nhng cn ma thm su vo tm thc v ti
tm nhng ht ging tr tu, t bi sn c trong ta. Chng ta hy php
thoi i vo mnh mt cch ci m nh t tip nhn nhng cn ma
ti mt ca ma xun. Bi ging c th ch l iu kin m ci cy ca
chng ta cn m hoa kt tri hiu bit v thng yu.
V s knh php v tn trng ngi ang ni php, chng ta nn ngi
nghim trang trn gh hoc trn b on m khng nm hoc ngi nga
nghing. Nu trong khi nghe php thoi thy mi, chng ta c th thay
i t th trong chnh nim, thc tp th su v nh nhng xoa bp
trong mt hai pht a ngun khng kh mi ln no v n nhng
b phn mt mi ca c th.
Khng c ni chuyn hoc lm n trong khi nghe php thoi. Khng
c b ra gia bui php thoi, nu qu cn thit phi i th phi trnh
lm ng tm ngi khc ti mc ti a.
Php m
Php m l c hi chng ta hc hi tu gic, kinh nghim thc tp
ca ngi khc ,v cng l cho chng ta chia s nhng kinh nghim,
nhng nim vui, nhng kh khn v nhng vn lin quan n s
thc tp chnh nim ca mnh. Trong khi mt ngi chia s th nhng
ngi khc thc tp lng nghe su. Thc tp lng nghe su trong khi
mi ngi ang chia s, chng ta s to c mt bu khng kh tnh
lng, gy nhiu cm hng cho ngi ni. Tp chia s nhng hnh phc
v kh khn trong s thc tp, chng ta s ng gp vo tu gic v s
hiu bit chung ca tng thn.
Thc tp:
Chng ta ch chia s da trn nhng kinh nghim thc tp ca chnh
mnh m khng chia s l thuyt hay nhng nim tru tng. C th
chng ta cng chia s nhng kh khn hay hnh nguyn ca mnh. Ngi
lng nghe v chia s vi nhau, chng ta s thy c s tng quan
mt thit gia mnh v mi ngi. Mi ngi s ln lt chia s v trong
14

khi ngi ngi chia s, nhng ngi khc theo di hi th, thc tp
lng nghe su m khng phn xt, khng phn ng v cng khng ct
ngang li ngi ang chia s hay a ra li khuyn bo.
Chng ta nn nh rng nhng iu c chia s trong sut bui php
m c th l nhng b mt ring t. Nu c mt ngi chia s v nhng
kh khn m ngi ang i din, chng ta hy tn trng ngi ,
rng c th ngi khng mun bn tn v nhng vn ring t ca
mnh sau bui php m.
Php m trong bn mn
Ta nhn nhau mm ci
Em v ta u khc
Nghe v ni khng hai.
Nghe chung
Thnh thong chng ta cn mt m thanh no nhc nh chng
ta tr v vi hi th thc. Chng ta gi m thanh l ting chung
chnh nim. lng Mai v nhng trung tm khc thuc truyn thng
lng Mai, bt c khi no nghe chung ng h, chung in thoi hay
chung sinh hot trong tu vin, chng ta u dng li. l nhng ting
chung chnh nim. Khi nghe chung, chng ta dng li, dng li mi
ni nng v sinh hot. Chng ta bung th ton thn v thc v hi
th ca mnh. Chng ta lm mt cch t nhin vi nim vui thch m
khng phi l mt hnh thc cng nhc. Khi dng li th, ly li nng
lng nh tnh v bnh an th chng ta c t do, nhng cng vic chng
ta ang lm tr nn th v hn, nhng ngi bn trc mt chng ta tr
nn thc hn.
i khi, thn chng ta y m tm chng ta th li ang mt ni no
khc. V vy chng ta khng thc s c mt trong ngi nh ch thc
ca mnh. Ting chung c th gip ta mang tm tr v vi thn. l
phng php chng ta thc tp trong tu vin. Ting chung c th gip
ta tr v vi chnh mnh, tr v vi giy pht hin ti, ting chung c
xem nh mt ngi bn, mt b B Tt gip ta thc tnh.
nh, chng ta cng c th s dng ting chung in thoi, chung
nh th, ting khc ca tr em, hay ngay c ting ci bo ng, ting xe
15

cp cu lm ting chung chnh nim ca chng ta. Ch cn ba hi
th c thc l chng ta c th bung b c nhng cng thng
trn thn tm v tr v vi trng thi ti mt, trong lnh ca ta.
Vit Nam ti thng c nghe ting chung cha. Nhng khi qua
Ty Phng, ting chung cha khng cn na, ch c ting chung nh
th. Mt hm, lc ti Chu u c vi nm, ang i thin hnh
trn mt qung trng Tip Khc (Prague) bng nhin ti nghe ting
chung nh th , l ln u tin ti tip xc su sc vi linh hn u
Chu xa c. K t , mi khi nghe chung nh th, bt k l u,
Thy S, Php hay Nga, ti u tip xc su sc vi linh hn Chu u.
i vi nhng ngi khng tp luyn th ting chung khng c ngha
g my. Nhng nu chng ta c luyn tp th ting chung mang li mt
ngha tm linh rt thm su, c kh nng nh thc nhng iu mu
nhim nht bn trong chng ta.
Trong truyn thng lng Mai, chng ta khng ni nh chung m ni
l thnh chung. Ngi thnh chung c gi l duy na (tri chung) v
ci di g thnh chung l di thnh. C nhiu loi chung khc nhau:
chung i hng mi khi c thnh ln th c lng u nghe; chung bo
chng (bo hiu thi kha sinh hot ca tu vin) mi khi c thnh ln
th khp tu vin u nghe c, chung gia tr trong thin ng c
thnh ln trong cc bui php thoi, lm mi, ngi thin, tng kinh gip
chng ta thc tp tr v theo di hi th, k l chung nh (minibell),
ng va vn trong mt ci ti m chng ta c th mang i bt c ni
u.
Chng ta phi tp luyn lm sao c th thnh chung c, iu ny
rt quan trng. Nu chng ta vng chi, tnh thc, thnh thi, chnh
nim th ting chung chng ta thnh ln c cng nng gip ngi khc
tip xc c vi nhng g thm su nht bn trong h.
Thin ngi
Ngi thin l mt phng php chng ta tr v ngi nh ch thc ca
mnh. Chng ta a s ch tm tr v v chm sc chnh mnh. Mi khi
ngi, bt k l ngi u, trong phng, di mt gc cy hay trn mt
ta c, chng ta u c kh nng lm ta chiu s tnh lng nh Pht.
Chng ta hon ton ch tm vo nhng g ang xy ra trong ta v chung
16

quanh ta. Chng ta hy cho tm ta tr nn thng thong, tri tim ta n
ha v ci m. Ch cn vi pht ngi nh vy, chng ta c th phc
hi li chnh mnh mt cch trn vn.
Ngi thin em li s tr liu rt ln. Chng ta ch cn c mt vi nhng
g ang xy ra trong ta cho d l mt nim au, cn gin, s bc tc,
nim vui, tnh thng hay s bnh an. C mt vi tt c nhng g ang
xy ra m khng b chng ko i. Chng ta hy n n, n li v
n ra i. Chng ta khng cn xua ui, khng cn nn m cng
khng gi v l nhng suy ngh ca ta khng c . Thay vo , chng
ta c th quan st nhng suy ngh v nhng hnh nh trong tm ta bng
s chp nhn v nh mt thng yu. Cho d nhng cn bo c i ln
trong ta, chng ta vn yn n v tnh lng. Khi chng ta ngi c an lc,
th v mm ci vi s tnh thc, th chng ta c ch quyn vi chnh
mnh.
Ngi yn v th, chng ta c th ch tc c s c mt ch thc ca ta
ngay by gi, y. V chng ta hin tng s c mt y cho tng thn,
cho th gii. l mc ch ca vic ngi thin: ngi yn m khng lm
g c, hon ton c mt, hon ton thc l mnh ang cn sng.
Thc tp:
Ngi thin l phi vui. Ngi nh th no m chng ta thy hnh phc
v th thi trong sut bui ngi thin. Ngi thin khng phi l mt lao
tc mt nhc. M l c hi tn hng s c mt ca t thn, ca gia
nh, ca nhng ngi bn ng tu, tn hng s c mt ca t tri v
v tr. Khng cn c gng g c.
Nu ngi trn b on, chng ta phi chn b on no thch hp vi
mnh. Chng ta c th ngi bn gi, kit gi, hay ngi cho chn, ngi
nh th no m chng ta cm thy thoi mi nht. Gi lng thng v hai
tay t nh nhng ln nhau. Nu ngi trn gh, hai bn chn phi t st
sn nh hoc t trn mt ci b on. Nu chn b t hoc au trong khi
ngi thin, ta c th nh nhng iu chnh li th ngi. Chng ta c th
duy tr nh lc trong khi i t th bng cch theo di hi th, v thc
v nhng thao tc ca ta trong khi i.
Hy cho php tt c cc c bp trn thn th ta c bung th. ng
u tranh hoc gng mnh ln. C nhng ngi, sau mi lm pht ngi
thin l cm thy au nhc khp c th. l v ngi gng sc
17

qu nhiu, c t cho c thnh cng. Chng ta hy cho mnh c
th gin, nh th chng ta ang ngi chi trn b bin, khng cn t
c mt mc ch no c.
Trong khi ngi, chng ta theo di hi th vo v hi th ra. Bt c khi
no c mt suy ngh hay mt cm th i ln chng ta hy nhn din n.
Chng ta c th hc c rt nhiu t vic qun chiu nhng g ang
xy ra trong thn tm ta trong sut bui ngi thin. Ngi thin l mt c
hi chng ta khng phi lm g. Chng ta khng c g lm c, ch
ngi tn hng v th cho khe nh.
CTh vo, ti bit l ti cn sng
CTh ra, ti mm ci vi s sng trong ti v chung quanh ti.

Cn sng l mt php l. Ch cn ngi yn, tn hng hi th vo v hi
th ra l mt nim hnh phc. V khi th vo th ra, chng ta bit l
chng ta cn sng. iu ng cho chng ta n mng ri. V vy, ngi
thin l mt cch n mng s sng vi hi th vo ra.
iu quan trng l cho php c th ta bung th hon ton. ng c
gng tr thnh Pht. Ch cn ngi cho hnh phc v chp nhn chng ta
nh chng ta ang l. Cho d trong thn ta c mt vi cng thng, trong
tm ta c mt vi au nhc chng ta cng chp nhn nh vy. Chng
ta ngi trong t th bung th, th tht nh nhng v dng nng lng
chnh nim m p.
CTh vo, ti v
CTh ra, ti ti.
Chng ta khng cn phi chy i u na. Ngi nh ch thc ca chng

ta ang y trong giy pht hin ti. Chng ta c vng chi v t do.
Chng ta c th mm ci v bung th tt c nhng c bp trn khun
mt chng ta.
Chng ta cn phi tp luyn thnh cng trong vic ngi thin. Chng
ta c thi quen hay lm. Do , ngi xung v khng lm g ht c th
kh khn i vi chng ta lc ban u. Khi ng Nelson Mandela n
nc Php thm tng thng Php Francois Mitterrand, bo ch phng
vn ng: ng thch lm g nht? ng ni: iu m ti mun lm nht
l ngi yn v khng lm g c. K t khi ti c phng thch khi t, ti
qu bn rn, khng c thi gian ngi yn v th. V vy, vic ti mun
18

lm nht l ngi yn v khng lm g c.
Nu chng ta cho ng Nelson Mandela vi ngy ngi yn khng lm
g c, liu ng ta c ngi yn c khng? i vi hu ht chng ta, ngi
yn khng lm g c khng phi l chuyn d dng. Chng ta c thi
quen l phi lun lun lm mt ci g . Do , chng ta cn phi tp
luyn c th ngi yn; c th khng lm g c m vn hnh phc.
Trong chng ta ai cng c tp kh l phi lun c mt vic g lm.
Nu khng lm th chu khng ni. V vy, ngi xung v khng lm g c
l mt ngh thut. Ngh thut ngi yn.
Nu chng ta c vn khng nh tm c, th m hi th l mt
phng php rt hu hiu cho mnh. Th vo, m mt. Th ra, m
mt. Th vo, m hai. Th ra, m hai. Tip tc cho ti mi v bt
u m t mt tr li. Nu chng ta qun l mnh m ti u, hy bt
u m mt tr li. Phng php m hi hi th gip ta khng b
nhng suy ngh ri rm ko i, thay vo , chng ta tp trung vo hi
th v nhng con s. Khi kim sot c suy ngh ca mnh th m hi
th c th khng cn hp dn i vi ta na, v vy chng ta c th b
i v ch theo di hi th.
Nu chng ta thin tp m u tranh t cho c mt ci g ,
n c mt ni no hay c gng qu mc t c thnh cng
th chng ta khng th th gin c. Chng ta hy nhn ra ngoi tri.
C th ngoi tri ang c cy xoan hoc cy si rt xinh p v khe
mnh. N hon ton l n. N khng cn c gng g c. N cho php n
nh n ang l ti mt, xanh tt v vng chi. Chng ta c th hnh
dung qun tng mt ci cy trn mt ngn ni. Ni rt mnh m v
vng chi, che ch cho tt c cc loi sinh vt m khng cn gng sc
hay cng thng. Khi thc tp thin ngi, chng ta cng vng chi nh
ni. Chng ta c th thc tp nh sau :
CTh vo, ti thy mnh l ni
CTh ra, ti thy vng chi.
ngi thin thnh cng, chng ta phi bung b mi cng thng trn
thn th v trong nhng cm th ca ta. Ngi cho tht thoi mi. Bt u
th vo v th ra l chng ta thy sng ri. ng u tranh, ngi
cho khe v mm ci. C c hi c ngi yn nh th l mt n hu
ln. Chng ta l hi o ca t thn chng ta. Lc ny khng ai c th
19

bt chng ta lm bt c iu g. Khng ai quy ry ta, khng ai c
quyn hi ta, khng ai c php nh ta i u, khng ai nh ta ra ni
hay chi nh tm. y l c hi qu gi chng ta bung th v chng
ta thc s l chng ta.
Thin ly
Thc tp thin ly gip chng ta tr v tip xc vi t m, vi nhng
gc r t tin tm linh, huyt thng trong ta, nhn ra rng chng ta
khng bao gi n c m chng ta lin h mt thit vi t tin tm linh,
huyt thng ca ta. Chng ta thc tp thin ly bung b nim mnh
l mt ci ng ring bit v nhc nh mnh rng chng ta l t m,
l mt phn ca s sng.
Khi thc tp thin ly, chng ta thy mnh tr nn nh b, khim cung v
n gin nh mt a tr. Khi ly xung, tip xc vi t, chng ta cng
thy mnh tr nn to ln, v i nh mt cy c th c nhiu r cy cm
su vo lng t, ht nc t tt c cc ngun. Thin ly cng gip ta
nui dng nhng c tnh kin tr, vng chi ca t v nh t chuyn
ch, chuyn ha nhng kh au trong ta nh gin d, tham lam, th
hn, s hi, bt mn, bun ti v.v...
Thc tp:
Chng ta chp tay bp sen v t t ly xung trong t th ph phc, nm
vc st t (hai tay, hai chn v trn). cho nm vc ca ta c ngh
ngi tht thoi mi trn sn nh. Khi ly xung, hai tay nga ra dng
ln Tam Bo con ngi tht ca mnh, mnh khng c g du dim c.
Mnh ch mun tip nhn nng lng vng chi v kin tr ca t cng
nh gi vo t nhng kh au h ly ca mnh nh t chuyn ha.
Sau mt, hai ln thc tp thin ly ta s thy bt kh i nhiu v khng
cn cm thy c n na. Chng ta s ha gii c vi cha m, t tin,
con ci v bn b ca ta.
Thin hnh
v mun vn no
Thin l tm an nhin
20

Tng bc gi mt dy
Tng bc n hoa sen
Trong ngy chng ta i rt nhiu, nhng thng th chng ta chy nhiu
hn i. Nhng bc chn vi v ca chng ta in ln mt t du n
ca lo u, bun phin, tuyt vng. Nu chng ta c kh nng bc c
mt bc chn an lc th chng ta c th bc c hai bc, ba bc,
bn bc, nm bc cho an lc, hnh phc ca nhn loi v tri t.
Thin hnh l i m i. i m khng cn ti, l mt phng php
thc tp. Ting Sanskrit c t apranihita ngha l v nguyn hay v tc.
Ngha l chng ta khng t bt c mt mc tiu no pha trc chy
theo c. Khi thc tp thin hnh, chng ta i trong tinh thn . Chng ta
ch i thi, khng c mt mc ch c bit no hay khng cn mt ch
n no. Chng ta i khng phi n. Chng ta i m i.
Tm ca chng ta hay c khuynh hng nhy t vic ny sang vic khc,
nh mt con kh chuyn t cnh khng bao gi ngng ngh. T duy ca
chng ta c hng triu li mn v chng mi mi ko chng ta i vo th
gii ca lng qun, tht nim. Nu chng ta c kh nng chuyn ha con
ng i ca chng ta thnh ni thin tp th mi bc chn ca ta s
i trong tnh thc. Hi th ca chng ta s hi ha vi bc chn, tm ta
s t nhin lng du v khe nh hn. Mi bc chn ta i s lm tng
trng nim h lc, to nn mt ngun nng lng tnh lng chy trn
khp thn tm. Ri chng ta c th ni: Tng bc gi mt dy.
Bt c lc no khi i, chng ta cng c th thc tp thin hnh, t bi
u xe vo vn phng hay t nh bp ln phng khch. Bt c i u,
chng ta cng dnh thi gian thc tp thin hnh. Thay v ba pht,
chng ta hy dnh tm pht hay mi pht. Ti lun n sn bay sm
hn quy nh mt gi ng h c thi gian thong th, v ti c
th i thin hnh, rt thnh thi. Nhiu ngi bn hay mun gi ti li
cho n pht cui nhng ti t chi. Ti ni vi h rng ti cn thi
gian. Thin hnh cng ging nh n. Mi bc chn ta i u c kh
nng nui dng thn tm ta. Nu chng ta i bng nhng bc chn
bc bi, u phin th thc n khng lnh mnh. Thc n thin hnh
phi c cht lng cao hn. Chng ta hy i chm li v thng thc
ba tic an lnh ca chng ta.
A. J. Muste ni rng: Khng c con ng dn n an lc, an lc chnh
21

l con ng. i trong chnh nim mang n cho chng ta nim h lc
v bin cuc sng ca chng ta tr nn tht hn. Ti sao chng ta phi
vi? ch n cui cng ca chng ta cng ch l ci ngha trang. Ti sao
chng ta khng i v hng ca s sng, tn hng nim an lc trong
tng pht giy bng mi bc chn ca mnh? Khng cn phi tranh
u. i cho nh nhng v thnh thi, tn hng tng bc chn m
chng ta ang bc. Mi bc chn s mang ta tr v giy pht hin
ti by gi v y. l ngi nh ch thc ca chng ta - bi v s
sng ch tht s c mt trong giy pht hin ti v ngay ti y. Chng
ta ti ri.
t l m ca chng ta. Nu chng ta xa ri t M, chng ta s bnh
hon. Mi bc chn ta i trong chnh nim u gip ta tr v tip xc
vi t M, chng ta c khe mnh tr li. t M b chng ta
lm tn hi qu nhiu, v vy by gi y l lc chng ta hn ln t m
bng nhng bc chn nh nhng v an lnh ca chng ta t M
c c hi c tr liu.
Mt s ngi trong chng ta khng th i c. Nhng iu khng
th ngn cn chng ta thc tp. Nu chng ta l mt trong s , chng
ta hy chn cho mnh mt ngi ang i thin hnh, ri quan st ngi
y v tr thnh mt vi ngi y. Chng ta nhn v theo di bc chn
ca ngi y trong chnh nim. Nh vy chng ta cng bc c
nhng bc chn an lc v thanh tnh cng vi ngi bn ng hnh
ca ta cho d ta khng i c.
Chng ta phi lun nh rng chng ta ang c hai chn v phi bit n v
iu . Chng ta i cho chng ta v i cho nhng ai khng th i c.
Chng ta i cho tt c mi ngi, mi loi- t trong qu kh cho ti hin
ti v c trong tng lai.
Thc tp :
Khi mi bt u thc tp thin hnh, c th chng ta cm thy mnh i
khp khnh, khng vng vng lm, nh mt a tr ang chp chng
bc nhng bc u tin. Hy theo di hi th v an tr chnh nim
vo nhng bc chn ca mnh, chng ta s sm ly li c thng
bng. Hy qun tng n mt con h ang i rt ung dung, chng ta s
thy nhng bc chn ca ta cng tr nn oai v nh n.
Chng ta c th bt u thin hnh vo bui sng, hy cho khng
22

kh trong lnh ca bui sm i vo ta. Nhng thao tc ca ta s tr nn
uyn chuyn, nh nhng; tm ta s tr nn thng minh, bn nhy. V
sut ngy, nhng hot ng ca ta s c s thc tnh cao hn. Nu phi
lm mt quyt nh sau bui thin hnh, chng ta s thy rng chng ta
sng sut v nh tnh hn, c nhiu tu gic v t bi hn. Nu mi bc
chn ta i trong an lc th tt c mi ngi mi loi, d gn hay xa, u
c hng li lc.
Khi i, hy a s ch tm vo mi bc chn ca mnh. i thong th,
ng hp tp vi vng. Mi bc chn s mang chng ta n nhng
khonh khc p nht ca cuc sng. Trong khi i thin hnh, chng ta
hy tp thc v s bc chn tng ng vi mi hi th. Bao nhiu
bc chn khi th vo v bao nhiu bc chn khi th ra. Khi i thin
hnh, chng ta o hi th bng bc chn m khng phi l o bc
chn bng hi th. Khi th vo, chng ta bc hai hoc ba bc, ty
vo kh nng ca hai l phi. Nu phi ta mun hai bc trong khi th
vo, hy bc ng hai bc. Nu ta cm thy ba bc th tt hn, hy
bc ba bc. Khi th ra cng vy, hy lng nghe hai l phi ca ta
bit xem phi ta cn bao nhiu bc trong khi th ra.
Thng thng, hi th vo ngn hn hi th ra. V vy, ta c th bt u
bng hai bc cho hi th vo v ba bc cho hi th ra. : 2-3, 2-3, 2-3.
Hoc 3-4, 3-4, 3-4. Nu tip tc, hi th ca chng ta s tr nn chm
hn v th thi hn mt cch t nhin. Nu chng ta thy cn thm mt
bc chn trong khi th vo, th hy bc thm bc na. Bt c khi
no thy mun thm mt bc trong khi th ra th hy cho php mnh
bc thm mt bc. Mi bc chn phi l mt nim vui.
ng c gng iu khin hi th. Hy cho php phi ca ta c thi
gian v khng kh nh n cn. Ch n gin l ghi nhn ta cn bao nhiu
bc ht khng kh vo y hai l phi v bao nhiu nhiu bc
y ht khng kh trong phi ra. Php m l si dy ni kt gia bc
chn v hi th.
Khi ln dc hay xung dc, s bc chn cho mi hi th c th thay
i. Hy cho bung phi ca ta ng s lng bc chn m n cn.
Lun theo di v quan st nhu cu ca bung phi mt cch st sao.
ng qun thc tp mm ci. Mt n ci nh s em li s tnh lng,
nim vui thch cho nhng bc chn v hi th ca ta, gip ta duy tr s
23

ch tm. Sau khi thc tp khong na gi hoc mt gi, ta s thy rng
hi th, bc chn, vic m hi th v n ci nh ca ta tr thnh
mt vi nhau mt cch d dng.
Sau mt thi gian thc tp, ta s thy hi th vo v hi th ra ca ta di
gn bng nhau hn. Phi ta tr nn khe mnh hn v mu huyt lu
thng tt hn. Cch th ca ta s c chuyn ha.
Ta c th thc tp thin hnh bng cch m hi th hoc s dng
nhng cu thin ng. V d, nu nhp iu hi th ca ta l 3-3 th ta c
th ni thm l: Hoa sen n, hoa sen n hoc hnh tinh xanh, hnh tinh
xanh. Nu nhp iu ca hi th l 2-3, ta c th ni: Hoa sen, hoa sen
n. Nu nm bc th vo v nm bc th ra, ta c th ni: i trn
hnh tinh xanh, i trn hnh tinh xanh. Hoc i trn hnh tinh xanh. Ti
i trn hnh tinh xanh cho nhp 5-6.
Chng ta khng ch lp li nhng cu ch m chng ta thc s thy
nhng a hoa ang n di chn chng ta. Chng ta thc s tr thnh
mt vi hnh tinh xanh. Chng ta cng c th dng tu gic ca mnh
sng to ra nhng bi thc tp cho ring mnh. y l mt s cu m
ti vit:
An lc tng bc chn
Mt tri l tri tim ca ti
Tng a hoa mm ci
L dng xanh mt ra bin khiTng gi ca li chim
ng di em bc nh do chi
Mi ngy, chng ta nn lng thin hnh vo trong i sng ca chng
ta. iu ny khng tn km nhiu thi gian hay i hi chng ta phi i
u khc. Hy chn mt ni no nh cu thang, ng li xe hoc
khong cch t ci cy ny n cy khc thc tp thin hnh mi
ngy. Tt c mi con ng u c th tr thnh con ng thin hnh.
Thc tp:
Khi thc dy vo bui sng v m mt ra, ta c th c bi th ngn ny
(gi l thi k):
Thc dy ming mm ci
Hm bn gi tinh khi
24

Xin nguyn sng trn vn
Mt thng nhn cuc i.
Dng cui ca bi thi k c trch ra t kinh Php Hoa. Ngi nhn
cuc i bng mt thng l B tt Quan Th m, B Tt ang lng
nghe nhng ting ku khc ca th gian. Cu trn c vit trong kinh
l: T nhn th chng sanh. Tnh thng khng th c c nu khng
c s hiu bit, cm thng. hiu c ngi khc, chng ta phi bit
h v i vo trong da tht ca h. C nh vy chng ta mi c th tip x
vi h vi lng t bi. Sui ngun ca tnh thng chnh l tm tnh thc
trn y ca chng ta.
Sau khi thc dy, chng ta c th vn mn ca v nhn ra ngoi tri. Hay
c th m ca s v cm nhn nhng ln khng kh mt lnh bui sng
vi nhng ht sng cn ng trn u ngn c. Khi m ca s v nhn
ra ngoi, ta c th thy rng cuc sng tht tuyt diu. Ngay lc , ta
hy pht mt li nguyn l s sng tnh thc sut ngy ny, nguyn ch
tc nim vui, bnh an, t do v ha hp. Sng c nh vy, tm ta s
tr nn sng t nh mt dng sng tnh lng.
Hy c gng ngi dy ngay sau khi theo di ba hi th su a ta tr
v vi chnh nim. ng nm nng. Ta c th ngi dy v nh nhng
xoa bp thn hnh t u xung c, vai v cnh tay mu huyt c
lu thng. Ta c th lm vi ng tc co dui th lng cc khp xng
v lm cho c th tnh to. Ung mt ly nc m cng gip cho cc c
quan hot ng tt khi u cho mt bui sng.
Chng ta c th tm ra hoc lm nhng g cn thit trc khi i lm, i
hc, hoc i n thin ng. Hy cho mnh thi gian khng cn
phi vi v hp tp. Nu tri cn ti, hy tn hng bu khng kh tnh
mc yn lng vi nhng ngi sao lp lnh ang cho n mnh. Hy ht
th tht su v tn hng ci khng kh mt lnh ca bui sm. Trong
khi i thong th ra xe, n trng hc, n s lm hoc ra thin ng,
hy cho bui sng thm vo trn ngp con ngi mnh, v nh thc
thn tm bng nim vui ca ngy mi.
Cn cch no tt hn bt u mt ngy bng n ci? N ci ca
ta xc nh s thc tnh v quyt tm sng trong an lc ca ta. C bao
nhiu ngy ta tri qua trong qun lng? Ta ang lm g vi cuc
i mnh? Hy nhn cho k v mm ci. Mt n ci chn tht s bt
25

ngun t mt tm hn tnh thc.
Khi thc dy, lm sao chng ta nh mm ci? Chng ta c th treo
mt ci g ln nhc nh mnh nh mt cnh cy, mt chic l, mt
bc tranh, hoc mt cu g gy cm hng trn ca s hoc trn trn
nh ngay u ging ca ta. Khi quen vi vic thc tp mm ci, c
th chng ta khng cn s nhc nh na. Chng ta s mm ci ngay
khi nghe ting chim ht hoc khi nhn thy nh nng ban mai chiu qua
khung ca s. iu ny s gip chng ta bc vo mt ngy mi nh
nhng hn, c nhiu hiu bit hn.
N ci ng gi ngn vng
Theo hi th, bn nui dng chnh nim c lu lm. Bn thnh cng
ri phi khng? Vy th bn hy mm mt n ci. N ci hm tiu.
chng t bn thnh cng. V gi mi n ci y trn mi i, nh mt
c Pht vy. Nhn thy n ci, ti bit ngay l bn ang an tr trong
chnh nim.
Ci n ci hm tiu y, nhiu ngh s tng ngy m ht cng phu
th hin trn cc tng Pht. Bn tng thy n ci y trn ngh
thut Gandhara hoc trn ngh thut Thin cha? Ti chc rng
trong khi thc hin n ci trn mt mt tng Pht, cc iu khc
gia cng ang duy tr n ci trn mt mnh. Bn c th tng tng
c mt iu khc gia nt mt cau c ang thc hin n ci hm tiu
trn mi Pht khng? Chc l khng! Ti c quen bit iu khc gia
thc hin pho tng Nhp Nit Bn trn ni Tr C Phan Thit. Trong
sut su thng tri thc hin pho tng ny, ng n chay, ngi thin v
c kinh i Nit Bn.
Trn khun mt nng Mona Lisa, Leonard Da Vinci c mt n ci
tht nh, nh n ni khng hn l mt n ci m l mt s dm ci
(khuynh hng mun ci!) Tuy nhin mt n ci nh th cng lm
khoan th ht c nhng bp tht trn mt v lm tiu tn ht nhng lo
lng cau c v mt nhc trong ngi. N ci hm tiu ca ngi hnh
thin ngoi tc dng nui dng chnh nim cng c tc dng khoan th
mu nhim . N tr li cho ta s an lc m ta nh mt.
Trong lc i bch b trn i, ni cng vin hay dc b sng, bn c
26

th va theo di hi th va duy tr n ci hm tiu. Vo nhng lc
cm thy mt mi hoc cau c, bn c th nm dui di hai chn hai tay,
bung th v khoan th ht tt c thn tm, tt c cc bp tht, ch duy
tr hi th v n ci. Bung th trong t th nm ny l mt phng
cch phc hi sinh lc rt thn hiu v nhanh chng. Nu bn khng
thc hnh mi ngy t ra l vi ba ln th tht l ung cho bn. Nui
chnh nim, theo di hi th v duy tr n ci, l nhng hnh phc
bn t ban cho mnh v phn pht cho ngi xung quanh bn. Bn c
th xut nhiu tin mua nhiu mn qa cho tng ngi trong gia nh
bn. Nhng khng mn qa no em li nhiu hnh phc cho h bng
chnh nim, hi th v n ci ca bn. Qy gi lm, m li khng mt
tin mua!
Ni chuyn in thoi
ng xem thng li ni ca chng ta, nhng li ni chnh ng c nh
hng rt ln, c kh nng xy dng nn s hiu bit v thng yu.
Li ni c th p nh chu ngc, ng yu nh hoa, v c th em li
hnh phc cho rt nhiu ngi. Nhng thng thng, khi ni chuyn qua
in thoi, chng ta qu bn rn, lm chuyn ny n chuyn khc m
khng n li ni ca mnh.
in thoi l mt phng tin truyn thng rt tin li, c bit l in
thoi di ng, cng tin li hn nhiu. C th gip ta tit kim thi gian
i li v ph tn. Nhng in thoi cng khng ch chng ta. Nu in
thoi c reo lin tc, chng ta cng mt mi v khng lm c g c.
Nu chng ta ni chuyn in thoi khng c thc, chng ta s lng
ph nhiu tin bc v thi gian qu bu. Thng thng chng ta hay ni
nhng iu khng cn thit, trong khi chung quanh chng ta c rt nhiu
nim vui xy ra trong giy pht hin ti nh c mt em b mun nm
tay ta i chi, hay ting chim ht, hay nh nng mt tri ang ta chiu
khp ni.
Khi chung in thoi reo, ting chung to ra trong ta mt xung ng,
c th l s lo lng, nh: Ai gi vy? Tin tt hay tin xu y? Ri c
mt sc mnh ko chng ta i ti in thoi. Chng ta khng th khng
c c. V chng ta c th tr thnh nn nhn ca chnh ci in thoi
chng ta.
27

Thc tp:
Ln ti, khi in thoi reo, chng ta hy ngi yn ti ch v thc v hi
th ca mnh: Th vo, ti an tnh ton thn. Th ra, ti mm ci. Khi
in thoi reo ln th hai, ta cng th nh th. in thoi reo ln th ba,
ta cng tip tc thc tp hi th, sau ta mi nhc in thoi ln. Hy
lun nh rng, ta c th lm ch chnh mnh, an tr trong chnh nim
v i nh Pht i. Khi nhc in thoi ln, chng ta mm ci, mm ci
khng ch cho ring ta m cn cho c ngi kia na. Nu chng ta cu
knh hoc ni gin, th ngi kia s nhn c ngun nng lng tiu
cc . Nhng nu chng ta mm ci th ngi kia s may mn nhn
c ngun nng lng ti mt ca ta.
Trc khi gi in cho ai, hy th vo, th ra hai ln v c thm bi thi
k:
Ting i ngoi ngn dm
Xy dng nim tin yu
Mi li l chu ngc
Mi li l gm thu.
Ri nhc in thoi ln v bm s. Khi chung in thoi reo, c th
ngi bn ca ta cng ang th, mm ci v s khng nhc in thoi
ln ngay cho n ting chung th ba. Hy tip tc thc tp: Th vo, ti
an tnh ton thn. Th ra, ti mm ci. C hai, mnh v ngi bn bn
kia u dy u ang th v mm ci. Tht p! Mnh khng cn phi
i vo thin ng mi thc tp iu mu nhim ny. N c sn trong
nh hay trong vn phng ca ta. Thc tp thin in thoi c th gip ta
trung ha nhng cng thng hay trm cm trong ta v ta c th mang
Pht vo i sng hng ngy ca mnh.
X cho
Khi chp tay x cho mt ngi no l chng ta c c hi c mt
cho ngi y, cng nhn kh nng tnh gic trong ta v trong ngi y.
Chng ta khng x cho ch v lch s hoc v ngoi giao, chng ta x
cho nhn din s mu nhim ca ngi kia ang cn sng v nhn
din kh nng thc tnh trong mi ngi. Vn khng phi l x hay
28

khng x, iu quan trng l phi c chnh nim.
Thc tp:
Khi thy ai chp tay x cho mnh, chng ta nn chp tay x cho
li. Chp tay li, th vo, chng ta thm ni: Sen bp xin tng ngi.
X xung, th ra, chng ta ni: Mt v Pht tng lai. Chng ta x cho
trong chnh nim, hon ton thc v ngi ang c mt trc mt
mnh. Chng ta x bng tt c s chn thnh t tri tim mnh. C nhng
lc, chng ta thy c mt mi tng giao su sc hay mt cm gic kinh
ngc trc nhng nhim mu ca cuc sng nh mt bng hoa, mt
cnh hong hn, mt ci cy hoc nhng git ma lnh mt - chng ta
cng c th chp tay x cho hin tng s c mt ca chng ta v by
t nim bit n i vi nhng mu nhim .
Khi x Pht, chng ta hon ton thc v kh nng tnh thc m ta
c tha hng trong ta. Hiu v thc tp c nh th th ly Pht,
by t nim tn knh i vi Pht, khng ch l vn tnh ngng m l
mt s thc tp tu gic. Khi x cho hay l ly cc v B Tt ln, chng
ta cng tr v tip xc su sc vi hnh nguyn cao p c biu trng
qua cc v B Tt y v cm nhn nim bit n su xa i vi nhng ai
ang theo gng ca cc Ngi. Trong khi by t s tn knh trc nhng
v B Tt ln, chng ta cng ang chng minh s cam kt thc tp i
theo con ng B Tt ca mnh, nguyn vun trng ngun nng lng
hiu bit, thng yu v t bi trong ta. X cho, l ly trong tinh thn
l mt s thin tp.
n chnh nim
Bnh m trn tay ta l kt tinh ca ton th v tr.
n l mt s thin tp. Chng ta nn cng hin s c mt trn y ca
chng ta cho mi ba n. Ngay khi kht thc (ly thc n) l chng ta
bt u thc tp. Trong khi ly thc n, chng ta thy rng c rt nhiu
yu t - nh ma, nh nng mt tri, t ai, s chm lo ca nhng
ngi nng dn, nhng ngi nu n kt hp vi nhau to nn
ba n tuyt vi ny. Tht vy, qua thc n, chng ta c th thy c
ton th v tr ang gp mt nng cho chng ta tn ti.
C c hi ngi thng thc nhng mn n tuyt vi nh vy l mt
29

iu rt qu gi m khng phi ai cng c c. Rt nhiu ngi trn th
gii ang b i kh. Khi nng mt bt cm hoc cm mt ming bnh
m trong tay, chng ta bit rng mnh rt may mn v gi lng thng xt
n tt c nhng ai khng c thc n n, khng c gia nh, b bn.
l mt s thc tp rt su sc. Chng ta khng cn n cha hoc
nh th thc tp iu ny. Chng ta c th thc tp ngay bn n
ca mnh. n trong chnh nim c th ti tm nhng ht ging t bi v
hiu bit trong ta, khin chng ta phi lm mt iu g gip , nui
dng nhng ngi ngho i, c c.
Thc tp:
n cm chnh nim l mt s thc tp rt thit yu. Chng ra hy tt
truyn hnh, t t bo xung, cng lm chung vi nhau trong nm,
mi pht, sa son bn n v hon tt nhng g cn lm. Trong nhng
giy pht ny, c th chng ta rt hnh phc. Khi thc n c dn
ln bn v mi ngi u ngi xung, chng ta thc tp: Th vo, ti
lm lng du ton thn. Th ra, ti mm ci, ba ln.
Ri trong khi th vo v th ra, chng ta nhn tng ngi tip xc vi
chnh mnh v tip xc vi mi ngi ang c mt trong ba n. Chng
ta khng cn n hai gi ng h nhn mi ngi. Nu chng ta c
s lng du bn trong th ch cn mt hoc hai giy l nhn thy bn
b v tng thnh vin trong gia nh. Ti ngh rng nu mt gia nh c
nm ngi th ch cn khong nm hay mi giy l .
Ngi cng vi mi ngi trong bn n l c hi hin tng cho nhau
mt n ci ch thc ca tnh bn v s hiu bit. iu ny rt n
gin nhng khng phi ai cng lm c. Vi ti, phn quan trng nht
ca s thc tp ny l nhn vo tng ngi v mm ci vi ngi y.
Nu mi ngi ngi n chung vi nhau m khng th mm ci vi nhau
c th tht l nguy him.
Sau khi th v mm ci, chng ta nhn vo thc n thc s tip xc
su sc vi thc n. Thc n cho ta thy s lin h mt thit gia ta vi
t tri. Mi ming thc n u cha ng mt tri v tri t. V nhiu
yu t khc na m chng ta phi qun chiu su sc mi thy c.
Nhn vo mu bnh m chng ta c th thy v tip xc c vi ton th
v tr! Qun chiu thc n vi giy trc khi n v n trong chnh nim
s mang n cho ta nhiu hnh phc.
30

au khi dng xong, chng ta dnh mt cht thi gian thc l
S
mnh n xong, bt ca mnh by gi vi, bng mnh no ri.
Chng ta c th dng li mt vi giy nui dng nim bit n ca
ta i vi thc n, nh thc n m ta c th tip tc i trn con ng
hiu v thng ny.
Bt cm vi
Bng no ri
Bn n xin nh
Nguyn s n bi.
Thnh thong, chng ta nn thc tp n trong im lng vi gia nh hoc
b bn. n trong im lng chng ta s thy c s qu bu ca thc n
v nhng ngi chung quanh chng ta, cng nh thy c s tng
quan mt thit gia ta vi tri t v mun loi. Mi cng rau, mi git
nc, mi ming bnh m u cha ng trong n s sng ca c hnh
tinh xanh v mt tri. Vi mi ming thc n, chng ta c th nm c
ngha v gi tr ca s sng. Chng ta c th thin qun v nhng loi
ng vt v thc vt, v cng vic ca nhng ngi nng dn hay thin
qun v hng ngn tr em ang cht mi ngy v thiu thc n. Ngi
yn lng vi mi ngi bn n, chng ta c c hi nhn thy nhau mt
cch r rng v su sc. Chng ta mm ci truyn thng vi nhau
bng tnh bng hu v tnh thng ch thc. Lc mi bt u n trong
im lng, c th chng ta thy hi lng tng ngng ngu, nhng khi
quen, ba n im lng c th mang n cho ta nhiu bnh an, nim vui v
tu gic. V vy phi tt truyn hnh trc khi n. Thnh thong, chng ta
cng nn tt nhng cuc tr chuyn thng thc thc n v trn qu
s c mt ca ngi khc.
Ti khng khuyn bn n trong im lng mi ngy. Ni chuyn cng l mt
cch tt truyn thng vi nhau. Tuy nhin, chng ta phi phn bit cu
chuyn no l nn ni. C nhng chuyn c th lm cho chng ta chia
r nhau nh khi chng ta ni v nhng hn ch v yu km ca ngi
khc. Thc n m ta chun b cng phu s khng cn gi tr na nu
chng ta c ni nhng chuyn nh th trong ba n. Thay vo , chng
ta ch nn ni nhng iu nui dng thc v thc n v s c mt ca
nhau, chng ta s ti tm v vun trng ngun hnh phc cn thit
nui ta ln ln. Nu chng ta so snh kinh nghim ny vi kinh nghim
31

khi chng ta ni v li lm ca ai , th chc chn thc v mt mu
bnh m trong ming s nui dng chng ta nhiu hn. N mang s
sng i vo ta v bin s sng tr nn c thc.
Trong sut ba n, chng ta khng bn lun v nhng ti c th lm
cho ta nh mt thc v gia nh v thc n. Chng ta nn ci m
ni ln nhng iu c th nui dng thc v hnh phc cho nhau. V
d, nu c mt mn n m chng ta rt thch, chng ta c th nhn xem
c ai khc cng ang thch nh ta khng, hoc c ai ang khng thch
khng, chng ta c th gip ngi trn qu mn n ngon c
chun b k lng y tnh thng yu. Nu c ai ang ngh v mt
iu g khc nh nhng kh khn trong cng vic hoc vi bn b m
khng n nhng thc n ngon trn bn, ngha l anh ta ang nh
mt giy pht hin ti v thc n. Chng ta c th ni: Mn ny ngon
qu, anh c cng nhn khng? Ni nhng iu tng t nh vy, chng
ta s ko ngi kia ra khi nhng suy t, lo lng v a ngi tr
v giy pht hin ti trn qu s c mt ca chng ta v thng thc
nhng mn n ngon. Nh vy chng ta tr thnh mt v B Tt gip mi
ngi gic ng.
Trong cc o trng Mai Thn, chng ti thnh ba ting chung trc mi
ba n v chng ti n trong im lng trong khong hai mi pht. n
trong im lng, chng ta thc trn vn v s nui dng ca thc n.
ym tr khng kh yn lng ca ba n v gip cho s thc tp n cm
chnh nim su sc hn, chng ta s khng ng ln ngi xung trong
sut thi gian n cm im lng. Sau hai mi pht, hai ting chung s
c thnh ln. Khi chng ta mi ng dy hoc trao i chuyn tr
trong chnh nim.
Nm li qun nim trc khi n

Qun chiu v thc n mt vi giy trc khi n v n trong chnh nim
c th mang li cho chng ta nhiu hnh phc. cc o trng Mai
Thn, chng ta s dng nm li qun nguyn nhc nh mnh thc
v thc n, thc n t u n v mc ch ca n nh th no.
Li qun nguyn th nht l thc rng thc n ca chng ta n trc
tip t tri, l tng phm ca t tri v cng phu lao tc ca nhiu
ngi, c bit l nhng ngi chun b thc n hm nay.
32

Li qun nguyn th hai l chng ta phi sng nh th no xng
ng th nhn thc n ny. xng ng th nhn thc n l n trong
chnh nim, ngha l thc v s c mt ca thc n, trn qu v bit
n thc n. Chng ta khng nh mt mnh trong nhng lo lng, s
hi v gin d v nhng g thuc v qu kh hoc tng lai. Chng ta
c mt cho thc n bi v thc n c mt cho chng ta, l iu cng
bng. n trong chnh nim, chng ta s xng ng vi cng lao ca tri
t.
Li qun nguyn th ba l thc v nhng tm hnh tiu cc ca chng
ta v khng cho chng li ko ta i. Chng ta cn hc n nh th no
cho iu . Chng ta ch ly thc n va . Qu thy, qu s c mi
ngi u c mt chic bnh bt gi l ng lng kh. Chng ta khng
nn n qu nhiu. Nu n chm v nhai k, thc n s tr thnh b
dng. Mt lng thc n ng mc l lng thc n gip chng ta gi
gn sc khe tt.
Li qun nguyn th t l v phm cht ca thc n. Chng ta quyt
tm ch n vo nhng thc khng gy c hi cho thn th v tm thc
chng ta, chng ta ch n nhng thc n c tc dng lm lnh mnh thn
tm v nui dng lng t bi. l n chnh nim. c Pht dy,
nu trong khi n m ta lm tn hi lng t bi th cng ging nh ta ang
n tht nhng a con ca mnh. V vy ta phi tp n ung nh th no
nui sng c lng t bi trong ta.
Li qun nguyn th nm l thc rng chng ta tip nhn nhng thc
n ny thc hin l tng ca mnh. i sng chng ta phi c ngha, ngha l gip mi ngi vi bt au kh v tip xc c nhng
nim vui ca cuc sng. Khi chng ta c lng t bi trong tri tim v bit
rng chng ta c kh nng gip c mt ngi vi bt kh au th
cuc sng ca ta bt u c ngha hn. Thc n rt quan trng i vi
chng ta v mang n cho chng ta rt nhiu nim vui. Mt ngi c kh
nng gip c cho nhiu ngi, l iu m chng ta c th lm bt
c u.
Thc tp nm qun:
1. Thc n ny l tng phm ca t tri, ca mun loi v cng phu lao
tc.
2. Xin nguyn n trong chnh nim v vi lng bit n xng ng th
33

nhn thc n ny.
3. Khi n, xin nh nhn din v chuyn ha nhng tm hnh tiu cc
nht l tm hnh tham lam, v tp n ung iu .
4. Xin nguyn n nh th no nui ln lng t bi, gim thiu kh au
ca mun loi, bo h c tri t v chuyn ngc li qu trnh hm
nng a cu.
5. V mun xy dng tng thn, nui ln tnh huynh v thc hin ch
nguyn i nn chng con xin th nhn thc n ny.
Thin tr
Thin tr l thi gian m chng ta c ngi vi tng thn trong mt bu
khng kh ti vui v tnh ti. Ch cn ngi thng thc tr vi nhau l
hnh phc ri. l dp chng ta loan bo tin mng, chng ta c
mt vi nhau, chia s nim vui v hnh phc cho nhau.
i khi, ngi ung tr vi bn ta nhng chng ta khng thc v ly tr
ta ang ung, ngay c ngi bn ngi bn cnh, ta cng khng thc.
Thin tr l thc s c mt vi ly tr v vi bn b ca chng ta. Chng
ta c kh nng an tr trong pht giy hin ti cho d nhng au bun v
lo lng cn . Chng ta ngi bung th, tht thoi mi, khng cn ni
nng g. Nu c cm hng, chng ta cng c th ht cho nhau mt bi
ht, c cho nhau nghe mt bi th, hay k cho nhau mt cu chuyn.
Chng ta c th mang theo nhc c hoc chun b mt ci g trc.
y l c hi chng ta ti tm nhng ht ging an vui, hnh phc,
hiu bit v thng yu trong mi chng ta.
Ht ca trong chnh nim

Phn nhiu trong chng ta c mt i sng qu bn rn. ng v phng
din cng vic lm n, c th l cng vic ngy nay t nng nhc bng
ngy xa, nhng ti sao chng ta li c t th gi cho chng ta nh th?
C ngi ni rng h khng c th gi d l n v th. Tht y.
Lm th no by gi? Cn cch no hn l trc tip git li th gi ca
chnh chng ta? Thp sng ngn uc chnh nim ln v bt u hc li
cch ung tr, cch ngi n cm, cch ra bt, cch i b, cch ngi,
cch li xe hi v cch lm vic hng ngy. ng hon cnh ko ta
34

i theo nh mt dng nc l ko theo tt c nhng g nm trn li i
qua ca n.
c soi sng bi chnh nim, nhng ng tc trong cng vic hng
ngy ca ta tr nn c nghi. Trong chnh nim, ta thy c ta hin h
mu nhim trong i sng mu nhim v ta khng cn l mt ci my
ch bit lp i lp li nhng c ng ca cng vic hng ngy. Nhng lc
lm vic m tm tr vn v y tp nim, ta hy hi ta: Ta ang lm g
y? V ta ang tiu ph cuc i ta vo nhng ci ny lm g? Hi
nh th tc l chnh nim c thp ln, hi th c theo di, n ci
n trn mi v mi giy pht ca cng vic hng ngy tr nn linh ng.
Nu mun ca ht, bn hy ca ht trong chnh nim.
35
NM GII
Nm gii l mt trong nhng phng php thc tp chnh nim c th
nht. Nm gii khng thuc v mt ng phi hay mt tn gio no, bn
cht ca nm gii l trm khp. ch thc l s thc tp t bi v tr
tu. Tt c cc truyn thng tm linh u c nhng nguyn tc tng
ng vi nm gii hng dn, ch ng cho chng ta, gip chng
ta i ph vi nhng cm d khc nhau v i khi khng lnh mnh ang
c mt khp ni trong x hi.
Gii th nht l bo v s sng, lm gim bt bo ng trong t thn,
trong gia nh v trong x hi. Gii th hai l thc tp cng bnh x hi,
nui dng lng khoan dung, khng trm cp v khng bc lt k khc.
Gii th ba l bo v tit hnh, nhm em li hnh phc cho c nhn,
i la, gia nh v tr em. Gii th t l thc tp lng nghe su v s
dng i ng thit lp li truyn thng v ha gii. Gii th nm l tiu
th c chnh nim, khng a c t vo thn tm, khng tiu th nhng
sn phm truyn hnh, sch bo, phim nh c cha ng nhiu c t
nh bo ng, hn th, thm kht v.v...
Nm gii c t trn nn tng ca nhng gii lut c pht trin
trong thi Pht, lm nn tng cn bn cho s thc tp ca gii c s.
Ti dch nm gii ny thnh Nm phng php thc tp chnh nim
ph hp vi thi i ca chng ta, bi v chnh nim l nn tng ca
mi gii. Nh chnh nim, chng ta thc c nhng g ang xy ra
trong thn th, cm th, v tm thc ta, cng nh thc c nhng
g ang xy ra trn th gii chng ta trnh lm tn hi chnh mnh v
lm tn hi k khc. Chnh nim c kh nng bo h cho t thn, gia
nh, v x hi, m bo cho chng ta mt hin ti bnh an, hnh phc,
mt tng lai an vui, ti sng. Khi c chnh nim, chng ta thy rng
khng lm iu ny chng ta c th ngn nga nhng iu khc khng
cho chng xy ra. Chng ta c th t ti mt tu gic m khng mt
uy quyn bn ngoi no c th p t ln chng ta. l hoa tri ca s
thc tp qun chiu. Do , thc tp gii gip chng ta yn lng hn,
nh tnh hn ng thi mang li cho chng ta nhiu tu gic v gic ng,
lm cho s thc tp gii ca chng ta tr nn vng vng hn.
Trong cc o trng Mai Thn, c hai gii c s v xut s u thc tp
36

nm gii lm ln mnh thm s thc tp chnh nim v sng chung
vi nhau trong tinh thn ha hp. Khng ht thuc, khng ung ru,
gi gn tit hnh l mt phn ca nm gii qu bu c cc o
trng Mai Thn thc tp rt nghim tc.
Bt k ai trong thi im no cng u c th sng v thc tp theo nm
gii qu bu. Thc tp nm gii, chng ta s tr thnh nhng v B Tt
bit ch tc ha hp, bo v mi trng, gi gn ha bnh v xy dng
tnh huynh . Chng ta khng ch bo v nhng ci p ca nn vn
ha chng ta m cn bo v nhng ci p ca cc nn vn ha khc,
cng nh bo v tt c nhng ci p ca Tri t. Mang nm gii qu
bu trong tim l chng ta ang i trn con ng ca chuyn ha v
tr liu.
Thc tp Nm gii Tn tu
Li m u:
Nm Gii tc l nm php thc tp chnh nim, biu hin c mt
cch c th gio l T v Bt Chnh o, con ng ca Pht, con
ng ca hiu bit v thng yu ch thc c kh nng a ti tr tu,
chuyn ha v hnh phc cho bn thn v cho th gii. Nm Gii mang
theo tu gic Tng Tc, tc l Chnh Kin, c kh nng tho b mi
cung tn, c chp, k th, s hi, hn th v tuyt vng. Sng v thc
tp theo Nm Gii l chng ta i vo con ng m cc v B Tt
ang i. Nm Gii ny i din cho ci thy ca o Pht v mt nn
Tm Linh v o c Ton Cu. Bit rng ang c i trn con ng
ca Pht chng ta khng cn l do g lo lng cho hin ti v s hi
cho tng lai.
Gii th nht: Bo v s sng
thc c nhng kh au do s git chc gy ra, con xin nguyn thc
tp nui dng tu gic Tng Tc v lng T Bi c th bo v sinh
mng ca con ngi, ca cc loi ng vt, thc vt v mi trng ca
s sng. Con nguyn khng st hi, khng k khc st hi v khng
ym tr cho bt c mt hnh ng st hi no trn th gii, trong t
duy cng nh trong i sng hng ngy ca con. Thy c rng tt c
nhng bo ng do s s hi, hn th, tham vng v cung tn gy ra
u bt ngun t cch t duy lng nguyn v k th, con nguyn hc
hi thi ci m, khng k th v khng c chp vo bt c mt quan
37

im, mt ch thuyt hay mt thc h no c th chuyn ha ht
ging cung tn, gio iu v thiu bao dung trong con v trong th gii.
Gii th hai: Hnh phc chn thc
thc c nhng kh au do lng gt, trm cp, p bc v bt cng
x hi gy ra, con nguyn thc tp san s th gi, nng lc v ti vt ca
con vi nhng k thiu thn, trong c ba lnh vc t duy, ni nng, v
hnh ng ca i sng hng ngy. Con nguyn khng ly lm t hu
bt c mt ca ci no khng phi do t mnh to ra. Con nguyn thc
tp nhn su thy rng hnh phc v kh au ca ngi kia c lin h
mt thit n hnh phc v kh au ca chnh con, rng hnh phc chn
thc khng th no c c nu khng c hiu bit v thng yu, v i
tm hnh phc bng cch chy theo quyn lc, danh vng, giu sang v
sc dc c th em li nhiu h ly v tuyt vng. Con thc c
rng hnh phc chn thc pht sinh t chnh t tm v cch nhn ca
con ch khng n t bn ngoi, rng thc tp php tri tc con c th
sng hnh phc c ngay trong giy pht hin ti nu con c kh nng
tr v giy pht y nhn din nhng iu kin hnh phc m con
c sn. Con nguyn thc tp theo Chnh Mng c th lm gim thiu
kh au ca mi loi trn tri t v chuyn ngc li qu trnh hm
nng a cu.
Gii th ba: Tnh thng ch thc
thc c nhng kh au do thi t dm gy ra, con xin hc hi theo
tinh thn trch nhim gip bo h tit hnh v s an ton ca mi
ngi, mi gia nh v trong x hi. Con bit tnh dc v tnh yu l hai
ci khc nhau, rng nhng lin h tnh dc do thm kht gy nn lun
lun mang ti h ly, v cho con v cho k khc. Con nguyn khng
c lin h tnh dc vi bt c ai nu khng c tnh yu ch thc v
nhng cam kt chnh thc v lu di. Con s lm mi cch c th bo
v tr em, khng cho nn t dm tip tc gy nn s v ca cc gia
nh v ca i sng i la. Con nguyn hc hi nhng phng php
thch ng chm sc nng lng tnh dc trong con, thy c s
tht thn tm nht nh v nui ln cc c T, Bi, H v X, tc l
nhng yu t cn bn ca mt tnh yu thng ch thc lm tng
trng hnh phc ca con v ca ngi khc. Con bit thc tp T V
Lng Tm y, con s c tip tc p v hnh phc
38

thc c nhng kh au do li ni thiu chnh trong nhng kip sau.
Gii th t: Lng nghe v i ng
nim v do thiu kh nng lng nghe gy ra, con xin nguyn hc cc
hnh i Ng v Lng Nghe c th hin tng nim vui cho ngi, lm
vi bt ni kh au ca ngi, gip em li an bnh v ha gii gia mi
ngi, gia cc quc gia, chng tc v tn gio. Bit rng li ni c th
em li hnh phc hay kh au cho ngi, con nguyn hc ni nhng li
c kh nng gy thm nim t tin, an vui v hi vng, nhng li chn tht
c gi tr xy dng hiu bit v ha gii. Con nguyn khng ni nng g
khi bit cn bc tc ang c mt trong con, nguyn tp th v i trong
chnh nim nhn su vo gc r ca nhng bc tc y, nhn din
nhng tri gic sai lm trong con v tm cch hiu c nhng kh au
trong con v trong ngi m con ang bc tc. Con nguyn hc ni s
tht v lng nghe nh th no c th gip ngi kia thay i v thy
c no thot ra ngoi nhng kh khn ang gp phi. Con nguyn
khng loan truyn nhng tin m con khng bit chc l c tht, khng
ni nhng iu c th to nn nhng s bt ha trong gia nh v trong
on th. Con nguyn thc tp Chnh Tinh Tn c th nui dng
kh nng hiu, thng, hnh phc v khng k th ni con v cng
lm yu dn nhng ht ging bo ng, hn th v s hi m con ang
c trong chiu su tm thc.
Gii th nm: Nui dng v tr liu
thc c nhng kh au do thi tiu th khng chnh nim gy nn,
con nguyn hc hi cch chuyn ha thn tm, xy dng sc khe c
th v tm hn bng cch thc tp chnh nim trong vic n ung v
tiu th. Con nguyn nhn su vo bn loi thc phm l on thc,
xc thc, t nim thc v thc thc trnh tiu th nhng thc phm
c hi. Con nguyn khng ung ru, khng s dng cc cht ma ty,
khng n ung hoc tiu th bt c mt sn phm no c c t, trong
c mng li internet, phim nh, truyn thanh, truyn hnh, sch bo,
bi bc v c chuyn tr. Con nguyn thc tp thng xuyn tr v vi
giy pht hin ti tip xc vi nhng g ti mt, c kh nng nui
dng v tr liu trong con v xung quanh con, khng cho tic nui
v u su ko con tr v qu kh v khng cho lo lng v s hi ko
con i v tng lai. Con nguyn khng tiu th ch kha lp s kh
39

au, c n v lo lng trong con. Con nguyn nhn su vo t tnh tng
quan tng duyn ca vn vt hc tiu th nh th no m duy tr
c an vui trong thn tm con, trong thn tm ca x hi, v trong mi
trng s sng.
40
TH THY VIT CHO EM

(Trch t sch Ni vi tui 20)
L tng
L tng khng phi ch l sn phm ca l tr nh Phm Cng Thin
ni. L tng l sn phm ca nhng c vng t cn nht en su
nht ca con ngi v l ng lc gip con ngi t thc hin. Bi vy
ta khng th ni nh ngi trai tr h Phm rng: Con ngi hn nhin
khng c l tng. Ch khi no ngi ta mt mt ri th ngi ta mi to
ra l tng t nh la mnh bng s phiu lu v nh trong th gii
t tng. L tng l nhng sn phm ca l tr: l tr l k c, k c l
qu kh, l kinh nghim; kinh nghim nh mt hn nhin.
Chng ta khng nn ngh rng l tng l mt gi to ca t tng
con ngi t nh la mnh. Cng khng nn ngh rng l tng th bao
gi cng l p . L tng biu hin c mun ca con ngi v c
mun y c khi khng chnh ng. Khng chnh ng y khng c
ngha l tri chng vi mt nn o c hay lun l no. Khng chnh
ng y ch c ngha l khng c tnh cch xy dng, lnh mnh, v
cn e da ph hy nhng g p v mu nhim ca hin hu.
Ti mun nh ngha l tng l c vng, v l nhu cu t ti s thc
hin nhng c vng ca mt ngi hoc mt nhm ngi. Vy th l
tng l mt ci g phi c i vi con ngi, bi v t nht v cn nht
con ngi cng mun c cm n khi i, o mc khi rt. Xa hn, con
ngi cn mun c thng yu khi c c, c khm ph khi c t
m b kch thch. V sinh l, chng ta u c cu to nh nhau, hoc
ni cho ng, tng t nh nhau. M v tm l cng vy bi v tm l
da trn c s sinh l. Ci hp th ng un ca chng ta (ng un: sinh
l, cm gic, suy tng, ch v nhn thc) trong lc hin sinh cng cn
c nhng iu kin c nui dng v pht trin nh bt c mt
hin tng no khc, v c l hn bt c mt hin tng no khc. Ci
hp th ng un , nh vy, c nhng nhu cu khng bao gi cn ca
n, v ti gi hnh nh v ng lc t ti s tha mn nhng nhu cu
y l l tng.
Ngi chuyn mn i tm lc th cng c l tng ca mnh. Nu hng
41

ngy, ti c th nghe nhng cu tng t nh l mt ni cm tri
l tng hay l mt ci bar l tng hoc l mt th ru l
tng th ti sao ta khng th nh ngha l tng nh l nhng mong
c tha mn nhng nhu cu ca chng ta. C mt iu cn nh l
nhng nhu cu ca ta khng bao gi c th c tha mn trn vn v
khi ni n l tng l ta ngh n nhng g cha c tha mn y. Ti
thy bi kch ca mt kip ngi l ch con ngi khng sng c
trn vn cuc i ca mnh, ch thy c mt s nhu cu rt cn hp
ca ng un m khng thy c nhng nhu cu thm su nht ca ng
un. Do chng ta thy c s lch lc ng tic; c khi ta i hi c
mong nhng g thc s bn th ta khng cn n v ta khng bit i hi
c mong nhng g m bn th ta, trong phn su thm v v i ca n,
ang ct ting ku gi. Nu ta bit hng s sng ta v nhng l tng
(ti nhc: nhng nhu cu) ny th ta c th pht trin con ngi ca ta
n mc tt p v v i nht m n c th t c.
C nhng nhu cu do ta t to, nhng nhu cu ny c v gi to v
khng thc s cn thit. V d thi nghin ru hay thuc phin. Ta tp
cho ng un ta mt th nhu cu ng un ta quen vi n, i hi n,
thiu thn n. V mt khi s i hi v thiu thn y tr nn c ti ri th
ta s mc kt vo n, khng th g ra c na. Ru v thuc phin
l nhng g khng thc s cn thit cho s tn ti pht trin ca hp th
ng un, tri li, chng ph phch v tn hi hp th ng un. Ta gi l
nhu cu khng chnh ng nhng th nhu cu khng thc s cn thit,
nhng th nhu cu tn hi s sng, ngn cn pht trin ca mt hp
th ng un lnh mnh. V nh th nhng nhu cu ny khng thc s
l nhng nhu cu. Thc s l nhu cu th ch c nhng g gip ta t ti
s mnh kho, bnh tnh v an lc ca hp th ng un.
Ta bit rng c nhng ngi nng vo ngh thut (nhc, thi, ha, v.v..)
t a mnh n mt mc sinh hot thc s vn minh, thc s cao
p. C nhng ngi khng bao gi c th thng thc c mt bn
nhc tm linh cho tm hn mnh vn ln cao vt v trong sng nh
sao tri m ch c th thy c s rung cm ro rc ni nhng bn
nhc su au hay cung lon. Bng bt c mt b mn ngh thut no,
ngi ta cng c th t ti s pht trin n tn cng bn ng ca
mnh. Yu thng cng l mt ngh thut. Khm ph cng l m ngh
thut. Bng con ng yu thng hoc bng con ng khm ph, ta
42

cng t ti s pht trin ton din bn ng ca chng ta.
Ta thy c nhng ngi khng th no ngi yn khi nghe ni n mt
tai nn va xy ra cho mt ngi bn. D tri ma rt, d m khuya,
nhng ngi ny cng t nhin ri b gian phng m cng ca mnh
ln li i trong ma lnh tm ti nh bn. Ti khng mun cho l
mnh lnh ca bn phn, ca o l. Ti mun cho l ting gi ca
mt nhu cu. Nhu cu ca thng yu, ca s bnh yn tm hn. Nu
khng b gian phng m cng m ra i trong ma lnh, ngi kia s cm
thy thiu thn. Thiu thn v khng p li c nhu cu thng yu, v
khng p li c nhu cu ca s bnh yn tm hn. Nhng ngi nh
th tm thy nhng loi nhu cu c th gip h pht trin con ngi
ca h v hng Chn Thin M.
C nhng ngi i lm vic x hi l git bt nhng th gi trng tri,
v c nhng ngi khc v nhu cu ca thng yu, v nhu cu ca
thc trch nhim. Tha mn c nhng nhu cu ny, ngi ta cng
cm thy an lc v hnh phc, v nh th, phn thng cng s rt ngt
ngo. Thng tnh ai cng thy ngi trong cn phng m cng l d
chu hn i trong ma lnh, nhng mt khi nhu cu yu thng v trch
nhim tr nn r rt, th nhu cu nh b ca s lm bing s b m i
v tr nn khng quan trng na.
mi con ngi u c nhu cu ca s pht trin ton din v tuyt
nh ca con ngi y. Trong o Pht nhu cu kia c gi l Pht tnh
(bi v Pht l g, nu khng phi l s pht trin ton din ca con ngi
n mc cao nht?) Nhu cu kia tht l mt ting gi tha thit nm ngay
trong bn cht ca hp th ng un. Nghe c ting gi y l ta c th
b dn c nhng nhu cu gi to, nhng nhu cu khng thc s l
nhng nhu cu, i ti. i ti y ngha l phi n, phi ng, phi chi,
phi hc, phi lo lng, phi thng yu, phi hnh ng. n, ng, chi,
hc, lo lng, thng yu v hnh ng th no thn th khe mnh,
ho quang ca mt hp th ng un c th ta chiu n nhng sinh
hot ca cc hp th ng un khc. Em ng nhn ti vi cp mt e ngi
nh th. Ti khng c mun bo em hy n chay, hy tng kinh, hy t
b ht nhng sinh hot vui v tr ca em u. Tri li ti mun em c
t do, t do pht trin c thc s sung sng. Ngi ta khng c
th thnh Pht bng cch sng mt cuc i cc kh, tri li ngi ta
chi c th thnh Pht bng cch sng mt cuc i thc s sung sng.
43

M c thc s sung sng, ta phi bit nhng g l nhu cu ch
thc ca ta v nhng g l nhu cu khng ch thc ca ta.
Ti ly v d vn n. C nhin l em c th n bt c th g cc em
mun, bi v em c t do. Cng nh Gide ngh l nhng enfants de la
terre th ta c quyn v c th n bt c mt th nourristures terrestres
no. L c nhin. Nhng vn khng gin d nh th. Ta cn xem coi
lc ph ng tng ca ta c th chp nhn c nhng mn n no.
ng lm hi ti s an lnh v pht trin ca ng un, em khng th n
nhng mn n c tc dng tn hi v gy ri lon cho ng un em. Th
thi. V em phi t la chn ly mn n. Nu cn, em nh s gip
ca mt bc s m em tin cy.
Em c quyn n, nhng m nu v n phi mt mn n khng thch hp
vi t v em c th au bng, v em phi rng chu. l ngh ca t
do, v t do khng th khng i i vi tinh thn trch nhim. T do m
khng c trch nhim th khng cn l t do m l t hoi, m l ph
hoi.
Hy n nhng g ngon lnh, thc s ngon lnh, by gi v c ngy mai
na, cho khu v ca em, cho ng un ca em. C nhng thc n b
dng, gi gn cho em mt sc khe, mt s an lnh, mt s trng kin
thn th cng nh tm hn. C nhng mn n khng ngon v khng b
dng, nhng o gic ca em c th cho l ngon v b dng. Nhng
mn n y ch c tc dng ph hoi. C nhng mn n thc s ngon
lnh v b dng m ch v khng quen hay cha quen, em cho chng
l d v khng cn thit.
nh rng chng hn, khng phi l mt nhu yu tt p v chnh ng
sao. Th m mt s nhng ngi dn qu cha quen, cho l mt k
lut kh chu, mt cc hnh. i vi em, ngi c dy nh rng
sau ba n t thu nh, th nh rng l mt nhu cu cn thit. Em thy
kh chu thiu thn mi khi n xong m khng c bn chi nh rng.
, em tm thy thm mt nhu cu chnh ng na ri, bi v nh
rng gip cho em gi gn thm c s trng kin ca thn th, ngn
cn c s sinh si ny n ca mt s khng nh nhng vi trng trong
ming.
Tm thy c l tng ca mnh tc l tm thy c con ng do
m mnh c th t ti s pht trin ton din con ngi ca mnh. V
44

tm thy c l tng tc l tm thy c hnh phc. S d ta thy
nhng lc th cung lon bao gi cng cha ng trong chng tnh cht
bi thng v cht chc l v chng khng ch thc l nhng nhu cu cn
thit ca con ngi Nhng nhu cu cn thit ca con ngi, t nhng
nhu cu ca thn th cho n nhng nhu cu ca tnh cm v tr tu,
u mang tnh cch trong sng, lnh mnh, xy dng. Cho nn b quyt
thnh cng ca mt i ngi l ch bit c nhng g mnh qu
thc thiu thn v nhng g mnh qu thc khng cn n. M nhng g
mnh qu thc thiu thn y khng phi l t i, nh b. l nhng cht
liu cn thit bo v, nui dng v pht trin ca mt con ngi.
Thiu thn mt s thc phm no th hp th ng un kia khng th
tr nn mt con ngi xng ng theo ngha ca n. c nui dng
bng mt s thc phm c hi no hp th ng un kia tr nn kh
ho tn t v khng th l mt sc sng mnh khe vn ln.
Thn th, cm gic, suy tng ch v nhn thc, mi thnh t y ca
con ngi u c nhng nhu cu ca n. Ta khng khinh th thnh t no
trong hp th ng un v cng khng khinh th bt c mt nhu cu no
ca bt c mt thnh t no. Ta ch cn bit r ta l ai, ta l g; ch cn
bit c tnh v thc trng ca thn th, cm gic, suy tng, ch v
nhn thc ta c th tm ra nhng g hp th ng un ta qu ang cn
n c bo v, nui dng v pht trin. Khng mt hp th ng
un no ging mt hp th ng un no, v vy nhu yu ca mi ngi
khng th hon ton ging nhau c Do mi ngi phi t tm cho
mnh mt l tng thch hp. Khi ta ni rng hai ngi kia cng c mt l
tng, ta khng ngh rng tt c nhng c vng, suy t, sinh hot ca
hai ngi hon ton ging nhau. Ta ch c th ni rng trong c vng,
suy t v sinh hot ca h c nhng im ging nhau v iu a
h ti gn nhau, nng v b tc cho nhau. C tnh ca con ngi
chnh l do nhng im khc nhau kia to ra. Tuy vy khng ai c th
khc ai mt cch tuyt i, bi v chnh nhng cu to sinh l v x hi
ca con ngi khng th khc nhau mt cch tuyt i ri.
Bi vy khi ta c cm gic cho rng khng ai ging ta, ta hon ton khc
bit vi k khc, ta lm bng mt th bt ( pte ) khc hn vi th bt
lm nn nhng k khc, cm gic y ch l o gic. S thc l tuy ta
khng ging ai, ta cng l con ngi, l mt hp th ng un - v do
ta c nhng im ging vi k khc. V chnh cn bn m bo
45

cho s cm thng chc chn l c th c gia ngi v ngi. Nim
tin ny nh tan c mc cm v o gic c n nht l th c n b
nhn thc ch quan ca ta y ti tuyt i ngha l ti mc bi thm. Ta
chc chn c th c nhng c vng v nhn thc chung vi mt ngi
khc hay mt nhm ngi khc, iu ny ta phi cng nhn. Chia x vi
h nhng c vng v nhn thc ca ta, ta s khng cn c n na
Cuc i ng sng trc ht l v ta c bn, ta c nhng con ngi
sng chung quanh ta. S d ngi l ngun au kh cho ngi l ti v
ngi v minh, ngha l khng sng sut trng thy nhn tnh
ni ngi. Cng chnh l v ngi t nht mnh trong chic v cng
ca t him ca on th. V cui cng chnh l v ngi khng bit r
c mnh, khng bit r c nhng g mnh ch thc ang thiu thn.
C ngi ni rng i ch ng sng khi c l tng , nu khng c l
tng th ta phi to ra mt l tng, cho d mt o tng cng c.
Ti thy nh th th bi thm qu. Ti sao o tng li c th l l tng
c? C nhng l tng kh thc hin v v nhng iu kin kh khn
hay tri ngc ngi ta c th hoc cha hoc khng thc hin c;
khng phi v vy m l tng c gi l o tng. Ni rng phi to
ra mt o tng sng tc l cho rng thc ti vn khng hm cha
mt ci g ch thc l chn, l thin, l m. V con ngi ch c th sng
trong nim tin rng cuc i cn c mt ci g thc, lnh v p cho nn
nu qu thc cuc i khng c mt ci g thc, lnh v p th ta phi
to ra nhng o tng v thc, lnh v p cho cuc i m sng
trong cuc i. Ti khng chu ci nhn bi thm bi v ti, v ti bit
cn c rt nhiu ngi khc na trong c l c em - ti bit chc rng
cuc i qu thc c nhng ci thc, lnh v p. Nhng ci y c nhiu
hay t l do con mt ca chng ta, do tri tim ca chng ta. C nhng
con ng tht p vi hai hng cy thng cao vt mang nh nng ti
xanh trn tn l ca chng: ti bit em c ln thy chng p, nhng
c th trong lin tip nm su thng tri em khng nhn thy chng ch
bi v em i dc theo nhng con ng y vi bao nhiu kh s lo u.
Ti thy chnh hp th ng un ca em cng l mt ci g mu nhim,
qu gi v linh thing. Ti bit c khi em chn ght thn th em, chn
ght cm gic, suy tng, ch v nhn thc ca em. C khi em coi hp
th ng un em nh mt vng bn ly li nhy nha, v em mun chm
dt s lin tc ca dng ng un y. Thc ra, ch v nhn thc ca em
46

m thi. Hp th ng un kia c th l mt vn hoa, mt ngi n th,
v cng c th l mt a ngc, mt t thi hi hm, iu l ty em,
nhn thc ca em. Tt c ch l mt vn nhn thc. Em khng cn
chn ght hy b em, chn ght hp th ng quan em. Trong bn cht,
n khng phi l mt ci ti li. Ti v em m n c v nh th. Ti rt
ght nhng ai coi thng hp th ng un mnh v li cng ght nhng
ai khinh th thn xc ca mnh. Kh hnh, p xc, cho rng xc thn l
ti li, iu tht l sai lm; ti cho lm nh th l ngu dt, l kh di.
Ngy xa Pht c ni; ngi no gic ng th t nhin tr thnh Nh
Lai, n cm Nh Lai, mc o Nh Lai, ngi gh Nh Lai, nh Nh Lai.
Hnh h xc thn l mt li ln, chnh Pht mc phi v cha b.
Nhn bit thn th em, nhn bit cm gic, suy tng ch v nhn thc
em, em s thy chng qu thc cn g, qu thc thiu g, qu thc mun
vn ti u. Thy c nh th ri th hp th ng un ca em t khc
hng v s sng, hng v pht trin, hng v Chn, Thin, M. Em
xem li t chc tinh vi ca mt em. Ri em s thy rng c nhn tri
xanh, c xem hoa n, c thy n ci cha m, c ngm i
m hng ca em th... tc l mt dim phc tuyt vi. Nu thn th em
khng phi l mt thc th mu nhim v qu gi th khng bao gi em
thy c th hin ni em dim phc tuyt vi . Hy bo trng ly
thn th em, tm hn em, bi v l ngun ca chn l ca Thng ,
ca Chn Nh, ca Nh Lai.
C ngi ch trch em khng c l tng, ni nh to vi nhau rng
em khng c l tng. Ti khng tin c chuyn . Vi sc sng tro
dng ca tui hai mi, em khng c l tng th xc cht no mi c
l tng? Mt con ng khng th khng a n u. Mt sc sng
nh em, nh hp th ng un ca em, khng th khng c l tng. Em
qu tnh ang vn ti. Nhng v em thiu bnh tnh thiu nhn thc nn
s vn ti y cha c chnh n Sinh lc ca em trn y v, cha
c nhn thc em hng dn ng mc, khin cho em khi lch
sang bn ny mt cht khi lc sang bn kia mt cht. Em ch cn nhn li,
em ch cn kim sot kp thi l sc sng kia s vn ln pha mt tri.
Mun c nh th em phi s dng chnh tr tu v kinh nghim em,
ng thi phi thit lp cm thng v i thoi vi nhng ngi khc,
nhng ngi cng tui v nhng ngi khc tui.
Em khng cn to ra l tng. L tng vn sn c trong em, cng nh
47

ni n c sn trong con ng. Phi kp thi kim sot hng i ca
mnh, iu khin con thuyn ca mnh. Phi kp thi s dng nng lc
di do ca s sng em mt cch hp l. Nng lc sung tc ca em
cn phi c s dng, khng th cho chng tr nn tha thi. Nu
khng, trong hn m, trong ng vc chn nn, em s s dng chng,
tiu xi chng trong nhng trng hp v nhng a vc bnh hon.
Thay v bo v nui dng v pht trin em, nng lc y s lm suy
nhc em, ph phch em, tiu dit em. Ngoi nhng nhu cu tn ti,
hp th ng un em cn c nhng nhu cu pht trin v tr thnh. M
ch khi no c pht trin c tr thnh em mi tm thy an lc hnh phc,
em mi thy c nh con c trong nc, con chim trn tri: trong
nhng nhu cu pht trin v trng thnh y ti thy hai nhu cu khm
ph v thng yu l nhng nhu cu mnh lit nht, bn b nht rt cn
cho s pht trin ca hp th ng un em em c th tr thnh v i
v siu tuyt.
S kht khao hiu bit ni em, cng nh ni ti v ni mi ngi, l
mt s thc, mt bn tnh ca hp th ng un. Nu s t m, nu nhu
cu hiu bit v khm ph khng biu hin ni em l ti v em b che
lp bi nhng chng ngi vt ca cuc i, b tru nng bi nhng
hnh l m au khng ch li cho bn thn em. Trong trng hp ny
s pht trin v tr thnh ca em - ta gi l s sng, qu thc b ngn
chn li rt nhiu. Em phi khi m, phi gii phng cho s kht khao
hiu bit v khm ph vn nm tim tng trong con ngi em. V tr v
con ngi cn c tm hiu, c khm ph. Phi tm ti s thc, d
sao em cng phi tm ti s thc; nhu yu ny ni nh bc hc, ni nh
thm him cng nh ni ngi hc gi c hin l mt cch rt hin
thc. Ni nh o hc, s kht khao ny gi l s kht khao t o hay
chng o. cng khm ph, cng tm ti, cng hiu bit, ta cng thy ta
ln hn ln, gn gi hn ln vi v tr vi con ngi, ta cng thy r s
lin h mt thit gia ta vi v tr, vi con ngi, ta cng thy r c
ha iu i ng ca s sng Ta s khng cn b giam hm trong mt
ci ta, mt ci v ch quan b nh v lm lc. Em s tm thy s sng v
s sung sng tm thy mnh trong thc hu mu nhim.
S khao kht yu thng ni em cng l mt s thc, mt bn tnh ca
hp th ng un em. Em khng th sng nu khng yu thng. Nu
em c cm gic rng em khng thng ai, em ght tt c mi con ngi
48

v c chnh bn thn em, th l ti v em cha bit em l g. Cm gic
ch l o gic. S thc, em rt cn thng yu v c thng yu,
cng nh cy l cn n nh sng mt tri. Bn th em ln ting gi em
thng yu bo trng ly em v thng yu bo trng tt c nhng g
hin hu, nhng g ang vn ln nh s sng mu nhim.
Hp th ng un em cn c hin sinh, cn c pht trin, em khng
th khng yu thng bo trng n. Em khng th x t vi n, khng
th khinh xut, khng th n phi m yu, suy nhc, h hng. V
nhng sc sng quanh em cng vy.
Ngi sinh thnh ra em, ngi cng mt huyt thng vi em, mt tng
tc vi em, mt ni ging vi em cng cn n s bo v, tn trng v
yu thng ca em. Em c trch nhim v s au kh ca h. Nhn thy
h, sau khi nhn thy em, em s thy nhu yu thng yu h l mt nhu
yu thit thc khng km g nhu yu thng yu ly chnh em. Em s
thy rng hnh phc khng phi l s m mt i tm nhng khoi cm
chc lt (nhng khoi cm c lit, tay sai ca s cht) thng c tc
dng tiu ph hoi hy con ngi ton din ca em, m l thng yu.
Khng thng yu tc l khng sng. Cng bit thng yu, ta cng
thy ta ln hn ln, gn gi thm ln vi v tr vi con ngi, ta cng
thy s lin h mt thit gia ta vi v tr, vi con ngi, ta cng thy r
c ha iu i ng ca s sng. Ta s khng cn b giam hm trong
mt ci ta, mt ci bn ng b nh v ch k. Em s sung sng tm thy
mnh trong thc hu mu nhim.
Sc sng ro rt ca em, nu c hng v khm ph v yu thng
s gip em thc hin mt nhn cch cng ngy cng v i cng p .
Dc ng em i, hoa tr tu v tnh thng s n, c th l trn chng
gai, nhng l nhng bng hoa p nht ca hin hu, nhng cng hin
qu gi nht ca mt cuc i.
Em l mt kin trc k diu cng nh v tr l mt kin trc k diu; ngy
no tr tu v tri tim em nhn thc c iu mt cch xc thc v
thc nghim, ngy y em thc hin c thin ng, hi c bng
hoa ti p ca chn nh.
49
Hc hnh
Chc hn l em khng mun i quanh qun trong nhng vng l lun.
Ti cng vy. Chng ta hy tm mt con ng, tm bng tt c nhng
kinh nghim v nhng kh au ca chng ta, trong tnh trng hin ti v
trong bi ton hin thi ca chng ta. Khng c bi ton no l khng
cha ng p s ca n nu qu ch thc l mt bi ton, ngha
l c cha ng nhng d kin i ti p s. Chng ta qu ang
sng trong mt cuc sng kh sng. V chng ta cng bit rng khng
phi v cuc sng vn l kh sng m chnh v chng ta, tt c chng ta
lm cho cuc sng tr thnh kh sng. Cuc sng kh sng y khng
th bin mt d dng c bi v n khng phi l mt c mng: n rt
hin thc, n c nhng du vt trong ta v n mang nhng du vt ca
tm hn ta. Khng c cch chi hay hn cho chng ta l hy bnh thn
li v tm cch thot khi, mt cch t t, tnh trng hin ti. Tnh trng
do con ngi to ra tr li khng ch con ngi , vy th cng cuc
gii phng ca con ngi ra khi s khng ch ca tnh trng cn
phi c i i vi cng cuc gii phng ca ni tm con ngi. Con
ngi v hon cnh lm bng v lm hnh cho nhau nn s gii phng
khng c quan nim mt chiu. V do , khi im ca cng cuc
gii phng nm thc gic ng, nm ch chuyn ha ni tm v
chuyn ha cuc i.
Tui tr lun lun c ao thc hin mt cuc thay i mau chng, nhng
s din tin ca mi dng hin tng khng phi bao gi cng p ng
li c d dng cho s nng ny . Khng, chng ta ang khng
trong mt hon cnh d dng. Chng ta phi c rt nhiu bnh tnh, rt
nhiu kin nhn. Nhng lc kh khn v nguy nan nht i hi nhiu
bnh tnh v kin nhn nht. Em ng bc bi, ng tht vng, ng
on trch. D sao th chng ta vn cn l chng ta m. D sao th chng
ta cng vn cn n c n ci m. cho nhng ng nhn trn
trn chng ta mt i, cho thn kinh ta bt cng thng, cho tm hn
ta m du li. V cng cho s m du y ta rng n mt vi ngi
quanh ta. Ci trn ca em nng hi nh th, hai mt em ngu nh th
th em cn phi ngi xung, cn phi hng v ting gi ca thin nhin,
cn phi tr v bi li tm mnh trong ging nc mt ca tm linh tm
sc mi. Em ng vi vng, min l em khng qun lng.
Ti bit em s cn tranh u. Tui tr khng bao gi chu thua. Nhng
50

nu mun thnh cng, chng ta khng th t t chy chng ta bng
nhng tht vng, nhng bt mn, nhng i hi v l. Em khng nn i
hi, nht l i hi hi nhiu nhng ngi ln. Ngi ln cng ch l
ngi, ngha l cng b buc rng trong nhng iu kin ca tnh trng
hin ti. Ngi ln cng ang vng vy, cng ang mc kt nh em vy.
S d chng ta c t t do l v ci bn ng ch thc ca chng ta b
phong ta trong mt ci v gi to m ta tng lm l chnh bn ng ca
chng ta. N a thch, xt on m ta c tng l ta a thch, xt on.
N vng theo mnh lnh ca nhng iu kin to nn n m ta c
tng l n vng theo mnh lnh ca chnh ta. Lm ri, lm ri, chng ta
phi xt on li, phi kim im li. Tt c chng ta u l nn nhn
ri. Khng nn kt n nhau. Ch nn kt n tnh cch phi nhn bn ca
nhng c l, nhng khun c, nhng gung my. Ngi ln c khi
cn t hn em ch bn ng ch thc ca h cn b phong ta nhiu
hn, s hn nhin cng trc v trong trng ca tm hn h cn b st
m v tiu dit mt cch thm hi hn. ng a v ngi ln, h c v
nh l c th c quyn lc hn em, c th lm c nhiu vic tt p
hn em. V em on trch h ch v em ngh rng h c quyn lc y m
h khng chu lm, h khng chu lm cho h, cho t nc h, cho n
con em ca h. K thc ng vo ch ng ca h em mi thy c
rng h cng lng tng kh khn khng khc g em. H c mt m thm
quyn nhng h chng lm g c nhiu bi v h b rng buc nhiu
hn em v do cng cm thy bt lc nh em tng cm thy.
Ti thy l cc em khng nn i hi h, hoc nu c th nn i hi
h mt cht t m thi. ng ni cho h nghe bn phn ca h. H bit
chn ci bn phn y l g ri. iu cn thit l xt xem h c sc lm
bn phn y hay khng. Em th ngh xem h c th lm trn c
bn phn ca h i vi h khng , ng ni n nhng bn phn ca
h i vi em. H cng c nhng vn ray rt, khn nn ca h v h
c th cng ang vng vy tuyt vng trong ci tnh trng ca h. Hy
thng hi h cng nh c ln em thng hi chnh em. Thy c
hnh dng thc ca h em s khng cn i hi qu ng h, hy vng
qu ng h ri tip tc tht vng v bt mn v h. ng i hi,
ng tht vng, ng bt mn: nh th em tit kim c bit bao
nhiu nng lc ca em ri. V bi vy ti ngh vi em l ng t
thiu t em v nhng i hi, nhng tht vng, nhng bt mn v ch,
51

khng cn thit. mc cho ngi ln lm nhng vic ngi ln trong
kh nng ngi ln. Em phi lm vic ca em, trong kh nng tui tr
ca em. Nhng g em thc hin c trong phm vi hot ng ca em,
ti bit, cng c th chuyn c tnh th v m li thot cho c ngi
ln na. iu ti tin chc nh tin chc kh nng v bin ca tui tr.
Tnh trng ca chng ta i hi mt cuc cch mnh mi mt v kinh t
cng nh v gio dc, vn ha, x hi. Em ng tng ch c bng con
ng quyn bnh ta mi c th thc hin c cch mnh. Em ng
ngh rng ch khi no c c mt chnh quyn ch trng cch mnh
x hi thc s khi y ta mi c cch mnh x hi thc s. Em ng
tng, v d, c lm b trng b gio dc mi c th c c hi lm
cch mnh gio dc. C nhin l lm b trng th s c mt s quyn
nng no v mt s phng tin no (d l nhng quyn nng v
phng tin rt gii hn) nhng nu v vy m ta ngh rng ch c quyn
bnh mi thc hin c cch mnh th l mt iu lm ln to ln.
V l nh th nn chng ta mi ph ngy gi v tm lc ca chng ta
m hy vng, m hoan h, m o, m trng ch trong khi chng ta c
rt nhiu quyn lc v phng tin m chng ta khng s dng xy
dng bng chnh bn tay v tm no ca chng ta. Tui em khng phi l
tui lm th tng, lm b trng ; tui em khng phi l tui lm ngi
ln, lm nhng vic ca ngi ln. Nhng c phi ch nhng vic ngi
ln l quan trng nht u. Em c lm i, lm nhng vic ca tui hai
mi, lm cch mnh vn ha, gio dc, x hi bng tui hai mi. Ti
tin rng em s thnh cng, v em s lm c nhng vic m ngi ln
khng th no lm c, v mt l do duy nht; h l ngi ln mt
ri. Ti mun m o vi em v s xy dng nn tng cch mnh, m
chnh tui tr l tui c th xy dng c nhiu hn ht bi v tui tr
nhiu cng trc v bt mn hn ht, v cng v khng c cng trc
khng c bt mn th khng th c cch mnh ch thc. ng quan
nim rng cch mnh l mt trn ma n hu t trn ti xung m hy
theo con ng xy dng t di ln trn.
Chng ta hy ni n vic hc mun hnh. Trc ht ti rt khng khuyn em nn chm hc. Chm hc lm chi? thi , c bng cp,
tm c mt a v x hi? Qu thc ti cng mun em thi , c
bng cp, tm c vic lm, c c mt a v trong x hi. Nhng nu
mc ch ca s hc m ch nh th th thi gian nu s si kinh ca em
52

s tr thnh mt phng tin mt, v tr thnh mt cch oan ung. Thi
gian hc tp l mt thi gian qu bu, khng th c xem nh mt thi
gian kh sai. Bit bao nhiu ngi ri hc ng bc vo trng i
ri mi nhn thy rng thi hc tr l thi sung sng nht. Th nhng
hu ht chng ta u mong cho ci thi gian hong kim y qua mau
chng c gii thot khi s hc. Nh th l chng ta nhn thc s
hc tp nh l mt cng vic qu nng nhc v khng c sinh th. iu
l mt s di dt v thit thi. Ch cn mt thi gian chim nghim v
mt vi phng php p dng l chng ta c th chuyn i s hc hnh
thnh mt ngun lc th. Ti bit r tt c nhng bc mnh ca cc em
v chng trnh, v l li ging dy, thi c, v tiu chun xt nh gi tr
hc lc v bng cp. Ti s ni n nhng vn y, nhng trc tin
ti mun em hy nhn li s bc mnh ca chnh em. Nhng s bc bi
kia s d ra cng do em mt phn khng nh.V cng do nhng ngi
thc s yu thng em na.Nh cc bc ph huynh chng hn. H
mn em chm hc, nhng m h khng bit lm cho em tm thy lc
th trong s khm ph kin thc. ng c ca s ham hc hu ch nm
mnh bng, a v tng lai ca em trong x hi. ng c ca s
hc, trc ht, ng l phi c tm ni nhng lc th ca khm ph,
i tm kin thc, m rng chn tri kin thc.
Em than phin v chng trnh, em than phin v l li ging dy ca
cc gio s. C nhin l chng trnh y l li ging dy y c nhng
khuyt im. Tuy nhin xt li ta vn thy rng ti v ta thiu khao kht
tm hc hi. Chng trnh t ti hoc nhng chng ch i hc m em
ang theo hc, thc ra, khng n ni d, khng n ni b i. Chng
cha ng nhng ti rt hay nhng ti em thiu s khao kht tm hiu
cho nn chng tr nn ngho nn. Em cng bit ngy xa c ngi hc
sinh ng m khng c t in nghin cu, khng c th vin, khng c
ti liu. Th m v khao kht hc hi h thnh cng hn nhng ngi
hin c trong tm tay mnh hu ht cc phng tin thnh cng.
c khi no em thm cm n s hin din ca mt cun t in cha,
mt ti liu tham kho, mt cun sch hay cha? Chng ta giu qu, v
chng ta khinh thng. Ci mn s a hay cng dn y c lc ta thy
no n tn c l ti v ta thiu s ham thch, s khao kht. C mt lc
no ta s lc li sch v, tm mnh trong bin ti liu i tm nhng
iu ta kht khao hiu bit v cc mn . Ti c ni vi em mt ln rng
53

trong ta lun lun c nhu yu khm ph tm hiu. Ch ti v ta tiu ph
nng lc ca ta vo nhng hot ng khng chnhng v khng cn
thit ta mi tr thnh l lng khng thit tha n s hc hi tm bit. Em
hy tm nm hng v ngt ngo v say m ca s hc hi, v em s
thy chng cng c hp dn lc ln lao nh cc b mn th thao hay
ngh thut vy. Nu khng, ti sao c nhng ngi ra hai ba mi
nm hay trn i m ch nghin cu v mt vn .
Nu em khng thch hc th em khng th chm hc c. V vy phi
nh thc s kht khao hiu bit trong em dy. C nhng phng php
gip em thc hin trong ti thy c phng php gi gn sinh lc
ng cho phn tn vo nhng hot ng khng u v phng php
gn gi vi nhng ngi thch hc. C nhin nhng ngi ny khng
phi l nhng ngi hc go - nhng ngi ny, trong s c gio
s v sinh vin, hay tm gp nhau m lun, trao i v chia x nhng
lc th ca s khm ph. Ti c i dy hc v nhiu khi nh tip xc
vi vi ba ngi sinh vin ham chung hiu bit thi, th m ti cng
c ly s hng hi v c thm nhiu lc th trong s nghin cu v
trao i. Ti cm n h v ti ngh rng trong mt lp hc m khng c
mt vi ngi hc vi tinh thn th lp hc s rt bun t. C nhiu
lp hc bun t tht v sinh vin trong lp ch mun hc thi . Rt t
khi h hi ti v ti liu v phng php kho cu; h c hi ti v bi
ging h c th hc thi. Nh vy th chnh ti, ti cng phi xung tinh
thn. Ti thng ni: thi th khng kh, nhng m hc khng phi ch
l thi . Hc l bit, khm ph. C nhng lp hc m gio s
ging khng bit mt, m lun khng bit mt, ch v trong c vi
ngi thch hc. Ti dy trong mt chng ch trit v ti a chng ch
ny lm ch v trong lp c mt ngi ln tui rt ham hc. Ngi ny l
mt b khong gn su mi tui, b c nhin khng phi v mun c
bng cp m v s hiu bit. B theo di ti rt chm ch v hai con mt
ca b chng t rng b tm thy rt nhiu hng th trong s hc. Hi
ti ging v trit Duy Thc Columbia, c mt b m Cng gio, mother
Fiske, gio s trng n i hc Manhattanville, n d thnh. B khng
b qua mt gi no. Li c mt ngi bn ha s cng n ghi tn hc.
Thnh th chng ti lm vic hng hi vi nhau trong sut ging
kha. Mi ngi u vit mt thin tiu lun, v trc khi vit ai cng c
dp trnh by ti v phng php ca mnh trong lp mi ngi c
54

th gp ca h cho thin tiu lun. K thi y, ai cng im cao.
Nhng m s kht khao hiu bit i khi c lin h ti nhng yu t khc
v d tnh cch cp thit v thc dng ca mt s kin thc. C nhin ta
kht khao hiu bit v mi s, nhng trong tnh trng sinh hot x hi ta,
ta thy c nhiu vn cn c gii quyt c mun gii quyt cc vn
y cng l mt ng lc y ta i ti kho cu, khm ph v tm ti
gii p. Cuc sng lun lun nhc nh ta, thc y ta i kho cu hc
hi v tm ti nhng li gii p t khi chng ta c th sng trong thp ng
c. Ta phi sng hin thc trong cuc i v do ta phi i tm gii
p, i tm li thot cho nhng vn ca chng ta. Quc gia Vit Nam
l mt quc gia ang pht trin (ang pht trin c ngha l cha pht
trin, v cng c ngha l chm tin) ta c nhng ti hc hi v cng
quan trng, cp thit, v thc dng; nhng vn thuc phm vi kinh t,
x hi, vn ha, chnh tr, lch s. Nhng nm gn y, ti bt buc phi
xp bt cc sch v Pht hc, v trit hc tn gio, chong n: c
v pht trin cng ng, hp tc x phn bn, nui g vt, v.v.. Cng ti v
ti thy cn ng gp mt phn vo cng vic xy dng nng thn. Bn
nm trc y, ti khng c hng th g v cc vn . Nhng gn
y ti bit c, bit tm hiu mt cch say m v chng, cng bi v
tnh cch thc dng ca cc kin thc kia thc y. Ti ly ti lm th d
cho em thy mt trng hp c th tin cy. Vy th trong nim khao
kht hiu bit, ta khng th khng qun rng trong tnh trng t nc
hin thi, c nhng ti cp thit cn c tm hiu, kho cu, ta
c th ng gp vo s xy dng li t nc bng s hiu bit v bng
s thc hnh ca chng ta. Ci hc bit hng v hin thc y, ti gi
l ci hc kh c. Vi li chng ta cn c tinh thn ph phn c lp
v khch quan. Chng ta ng tin tng qu gi tr ca cc sch gio
khoa. Chng ta phi c gng su tm thm, nghin cu thm, v ng
bao gi cho rng ta khng th vt cao hn sch v hn thy. Chng ta
phi vt ch, v vt sau khi bit r sch v bit r thy. Ri chng
ta ng m cht ly m kin thc thu lm c v cho l hay
nht, cao nht. Phi nh rng chng, chnh nhng kin thc y, cng
cn c vt. Nh th ta c thi ci m, cu tin, khng bo bo c
th, khng gi quyn chn l, khng tr nn c ti v cung tn. Thi
ti gi l thi ph chp. V cui cng, ta khng c t mn vi
mt s nhng l lun thiu kim chng. Phi coi chng ci bit l thuyt,
55

ci bit sch v. Ci bit khng chc thc, khng c nn mng vng
chi hin thc, c th i lc rt xa, khng ph hp vi hin thc. Hy
ng mt lin lc vi thc ti, hy gn gi vi cc d kin ca thc ti,
hy lun lun kim chng li v ch tin tng nhng hiu bit no c
tnh cch ph hp vi thc ti. Ti gi ci hc y l ci hc thc chng.
Bng cch ham hc ca em, bng nhng kht khao hiu bit ca em
hng v no kh c, ph chp v thc chng, em c th chuyn i
c c khng kh ca lp hc. Em s lm cho cc v gio s thm hng
khi, em s lm cho h bit lo hc hi thm ln, lo nghin cu thm ln,
v i vi nhng v xem dy hc l mt cng trnh i chc, em cng c
th khin cho h thay i hn. Em khng bit rng em ng mt vai tr
kh ln trong vic cch mnh gio dc. Cch mnh gio dc khng hn
c th c thc hin bng nhng o lut thay i chng trnh, m
lp tu nghip cho gio s thay i th ch thi c.... Em ng mt vai tr
quan trng lm m em khng bit. iu ny ti mong em chim nghim
cho k lng. Nu em thc hin c s ham hc hng v kh c,
ph chp v thc chng th chnh t chng trnh t ti hay chng trnh
i hc hin thi cng c th xut hin nhng sinh kh mi, nhng gic
sc mi. Th ri nhng mn m em thay n c y cng s tr nn
hp dn v cng cn thit v cng. ri em thy chng c lin h mt
thit n i sng em, i sng dn tc em, lin h nhiu hn em
tng. Cn nu em khng thc hin c iu th ti tng chng
trnh c thay i ba mi ln cng khng to c mt ci g ng k.
Nu em hc nh l i mua mt t kin thc i thi th v gio s cng s
dy nh l bn cho em mt t kin thc i thi. l mt iu c thc
v rt ng bun cho hin tnh gio dc.
Em ni: s d em phi hc theo kiu y l ti v em ang cn bng cp,
em khinh thng bng cp, em bit r gi tr thc ca bng cp; nhng
s d em phi git cho c bng cp cng l v em phi c bng cp
mi sng c. iu ti cng hiu. Em c vic git bng cp i, ti
c ni sao u. Nhng m ng thi em cng vn c th hc theo tinh
thn khm ph c m. Cng hc nh th em cng pht trin nhn
cch em; cng hc nh th th em cng tr nn cao thng, nhiu ti
nng, t c nhiu mn chung, nhiu king n. h khng phi l
nhng yu t ln thnh cng sau ny sao?
Ti khng th khng ng vi em v vic chng ta phi xt li vn
56

thi c v bng cp. C ngi ni: d chng ta c kin g hay i na
v vn thi c v bng cp th chng ta cng ch ni cho nhau nghe
chi vui vy thi, ch ta c quyn g m thc hin. Ti khng ngh nh
th. Ti tng cha chc lm b trng b Quc Gia Gio Dc m
c quyn thc hin nhng g mnh c mun trong lnh vc cch mnh
gio dc. Ti tr li kin trc kia l chnh cc em, chnh tui tr, c th
ng gp phn quan trng nht vo vic cch mnh gio dc m khng
cn phi nui mng lm b trng hay lm th tng.
ti trnh by em nghe. Chng ta khng d g trong mt sm mt chiu
m x ng c nhng tiu chun nhng khun kh hin thi x hi
ang dng, bi v hin c c mt s thng ng cu kt ca nhng thnh
phn c u i bo v cho nhng tiu chun v nhng khun kh
y. Bc thnh tht l kh ph, d cho i vi nhng ngi c chc v
c thm quyn nh mt ng b trng. Em c th nhn hin tng gian
thng x ta.
Nhng k gian thng mnh lm, khin cho c mt ni cc d c thin
ch cng vn thy kh lng loi h ra ngoi vng php lut. Vy nu
khng c mt phong tro qun chng v mt k hoch c qun chng
tham d, ta kh lng thc hin ni nhng iu ta c m. Ta vn phi
kin nhn t nn tng cch mng ngay h tng, phi bt u xy
dng t di ln trn. Ci bng t ti hay ci bng c nhn t n n
khng xu, nhng cch s dng nhng th bng cp y lm nhng
bc tng hn ch, nhng bc tng giai cp, nhng c s bo v cho
quyn li ca nhng giai cp - ta gi l nhng giai cp bng cp - th qu
thc rt xu xa. Hu ht nhng ngi c bng cp d khng ni ra vn
c m thm mun bo v cho quyn li ca k c bng cp v lun lun
mun cho t ngi leo ln c a v ca mnh. Bi v nu h leo ln
nhiu qu th gi tr ca bng cp s khng cn bao lm na, tin bc
v a v do bng cp bo m s khng ng l bao lm na. Thnh
ra s hc hnh ch l nhng kh nhc cn thit mua mt a v, mt
quyn li, v s thi c l nhng hn ch cn thit bo m cho a
v v quyn li . Mt nn gio dc m nh th th thc l mt nim ti
h. Tuy vy khng phi l li ca k t ra chng trnh t ra s thi
c. l ti c ca s cu kt thng ng ca nhng k c x hi u
i nh bng cp ca h. p v s cu kt thng ng y, chng ta
phi c nhng cuc vn ng rng ri trn bnh din qun chng. Chng
57

ta phi bit lm cch mnh bng cch khng chu thn phc nhng tiu
chun nhng khun kh hin thi v thi c. Chng ta c th khng tha
nhn chng, v khng tha nhn mt cch tp th. Chng ta hy vch r
cho gii tui tr v c mi gii thy rng bo v quyn li v a v h,
nhng k c u i kia thng ng cu kt vi nhau chn ng
c tin th ca mt dn tc, gy bao nhiu iu ng cho mt a s
nhng ngi tr tui v lm cho c mt nn hc vn tr nn xa cch lc
lng v khng thit thc. Mt mt khc, chng ta to nn tiu chun mi,
gi tr mi v h ho tui tr, ng bo v nhng nh tr thc chn chnh
hy can m nhn nhn cc tiu chun mi, cc gi tr mi y. Ngoi
cng cuc vn ng y khng c cch g chng ta c th thc hin
c cch mnh gio dc, k c cch nn n, vit thnh nguyn, vit kin
ngh cho cc nh hu trch. Cng vic kh nhc, cn phi c thc
hnh mt cch kin nhn v c phng php, nhng tui tr c th lm
c. iu cn thit nht l ng tm con ng d di, con ng u
hng nhng tiu chun v nhng khun kh hin hu.
ti ni vi em v mt vi chi tit ca vn . L li thi c by gi ch l
nhng phng tin hn ch, ngn cn ngi hc sinh v ngi sinh vin
khng cho s ngi thi vt ln qu mc cn thit. C nhiu cuc
thi tt nghip hoc thi vo trng m c t chc nh nhng cuc thi
tuyn. S ngi ng th nhiu, nhng s ngi cn ly th t. Ta
bit rng nh c thi c m ngi sinh vin bit lo hc. Nhng ta khng
th chp nhn c mt li thi c nh li thi c hin ti. Thi c, nh
c t chc lu nay, lm tn ca cng qu mt s tin ht sc ln lao.
C nhng lp khng thi, nh ng, tam chng hn, trong ngi
hc sinh thy mnh nhn h hn nhng ngi trong cc lp phi thi, nh
t v nh, rt nhiu. V thi gian hc thi lm tiu ph tht nhiu sc
khe ca ngi h. m mn, bnh tt, yu ui, mt ng, thn kinh suy
nhc cng v hc thi. Ung thuc khng ng, tn ph sc khe m
hc thi. Ch cn bit n hay rt ch khng cn bit n ci hc khm
ph, ci lc th hiu bit, ci tnh cch cn thit ca cc kin thc. Ch
cn bit hc vt, hc t, nhy hai lp trong mt nm. Ci v ci khng
cch xa nhau mt tri mt vc; l tt c, v khng l khng g
ht. Hng h sa s ngi tht ch, khng bc vo trung hc hay i
hc cng v mt t hn km nho nh, mt t may ri nho nh. C nhng
ngi thng minh hc t nhng khi vo thi, c th lm nn chuyn mi
58

ln hn nhng k sut nm cn c. nh hng v thiu ch hc v v gi
quyn li cho k . Mi tiu chun xt nh gi tr con ngi, ngoi
tiu chun bng cp, u b b qun. Tt c nhng khuyt im to ln y
ca ch thi c hin nay khng th no c b lp bng mt t li ch
m ngi ta nu ln: li ch khuyn khch hc hnh, li ch c phng
tin tuyn la ngi c thc hc. Ta vn c th p dng nhng th ch
hc tp v thi c khc. Chng ta c th hy b th l thi c v cp pht
cc th bng cp t ti v c nhn hin nay m vn c th kim sot
c s lm vic ca ngi sinh vin. Thay v thi mt ln cui nm, ta
c nhiu k thi trong mt nm, kim sot s lm vic y v cng
thc y ngi sinh vin lm vic u n. Trng hc phi kim sot
s chuyn cn v s lm vic ca ngi sinh vin. Gio s phi theo
di s tin b ca sinh vin. Tt c cc thnh tch u c ghi vo hc
b. Mn no km, thi khng im th hc sinh ch cn hc v thi li
mn m khng cn phi b ph c mt nm li. Ma h c th
l thi gian trau di mn mnh km thi li. Nh th nhng oan ung
do thi c gy nn s c loi tr gn ht. Hc xong trung hc, ngi
hc sinh s c cp pht chng ch tt nghip trung hc, v t s ngi
nhn chng ch tt nghip trung hc so vi t s ngi t ti ton
phn by gi s cao hn nhiu. Nh th c ngha l s ngi thi hng,
b hc, tr nn bt c ch s tr thnh khng ng k. Trn thc t, ta
thy c nhng ngi gii hn nhng sinh vin i hc nhng khng c
iu kin vo i hc, cng ch v h l nn nhn ca s thi c x ta,
hnh nh ai cng ngh rng hc sinh cc trng trung hc cng lp l
gii hn cc trng t. Thc ra, ta ch c th ni rng trng cng c k
lut hn trng t, v khng c hin tng nhy lp v pht chng ch
bt hp php nh mt vi trng t. Th nhng khng th ni rng hc
tr trng cng gii hn hc tr trng t. Mt trng t nu bit xy
dng nghim chnh uy tn mnh th s khng bao gi mi nhng gio s
d vo dy v cng s khng bao gi vi phm k lut ca chnh mnh.
Gi tr ca chng ch tt nghip trung hc c thnh lp trn uy tn ca
trng trung hc m ngi ta theo hc. Nu cc trng c t do pht
trin v cnh tranh v mt uy tn th nn hc vn cng ngy cng tr nn
nghim chnh, tin b. Cc trng d v thiu k lut hc tp s t nhin
b o thi. Thi vo i hc hoc thi vo mt cng hay t s chng hn,
ch c nhng ai tt nghip cc trng trung hc danh ting mi c th
59

. Chng ch tt nghip ca mt trng trung hc danh ting, lm khi
c th bo m cho ngi th sinh c ri. V thnh tch trong hc b
na. T s nhng ngi c nhn vo cc i hc hay vo cc cng
t s bo m cho uy tn ca trng trung hc pht bng tt nghip
cho hc. Nhng trng khng c uy tn y s khng c ai theo hc v
phi ng ca. B Quc Gia Gio Dc c th lm cng vic kim sot
v nng cc trng t thc. Chc chn l c nhiu t thc s tr ln
danh ting hn c cc trng cng lp. Vn hc nhy v vn cp
pht chng ch v hc b khng ng n l hai vn phi gii quyt
trc tin. Thi c nu t chc u n th hc sinh s lm vic u n,
ngay t u nm, v khng ph hoi sc kho mnh hc rt cui
nm. Ngn khon t chc thi c s dnh lo nhng vic hu ch nh
hc bng, nh sch gio khoa, nh nhn vin kim sot lu ng. Khi s
ngi b loi bi cc k thi t ti khng cn na th s ngi c chng ch
tt nghip trung hc s nhiu hn ln v xp x s ngi hc cc lp
nh, nht. Khng ai theo hc ng hong m li khng tt nghip
c. Ta loi b c cc hin tng bt c ch, t t, mc cm, may ri,
nhng hin tng ng k ang rch nt th h tui tr. S ngi tt
nghip trung hc ng th s trng i hc cng tng ln. Nc ta cn
chng mi trng i hc, nhng trng ny c ng li pht trin
ring ca mnh. Nhng trng ny cng cn xy uy tn ca h, cng cn
cnh tranh v uy tn chuyn mn v b tc cho nhau. Nu ta ch c mt
trng i hc thi th nhng trng y s lm tri lm t v khng chu
nghe li xy dng ca k khc ci tin v pht trin. Chnh quyn phi
nng cho cc trng i hc c thnh lp trn ton quc, cung cp
iu kin, mi gio s gii v o to gio s gii cho mi trng.
Cc trng i hc cn c vo gi tr v uy tn ca trng trung hc
cp pht chng ch tt nghip trung hc nhn sinh vin vo trng.
Hc b cng s dc dng lm ti liu xt nh. Nu cn, s c thm mt
cuc thi trc nghim na.
cc trng i hc, cc chng ch mi gi, hay mi hai gi, cn
c ch ra lm nhiu chng ch nh. C th gi nhng chng ch
l nhng ging kha ; nhng ging kha nh th ch c chng ba gi
hc mi tun v thi t nht l hai ln trong mt nm. Chng trnh s cp
i hc (c nhn by gi) s c chng mi tm ging kha nh vy.
Thi im c hai mi ging kha nh th th c cp vn bng
60

tt nghip. Thi thiu im ging kha no th chi cn hc v thi li ging
kha y. Ch khng phi v thiu im mn y m cc mn khc cng
rt theo. Chng ta trnh c s li, oan ung trong mt nm. Mi
nm sinh vin c th theo hc nm ging kha (I5 gi hc mi tun) v
nh vy trong bn nm c th hc xong c hai mi ging kha - H
khng cn lo lng n xanh ngi mi khi k thi cui nm ti. Nhng h
phi c sch, nghe ging, thuyt trnh, vit tiu lun v thi trc nghim
sut t u n cui nm.
Nhiu nc tin tin ang p dng l li hc tp v thi c nh th v s
ngi tt nghip s ng i hc (undergraduate) so vi t s sinh vin
tt nghip i hc ca ta th nhiu hn bi phn. Do s ngi theo
hc cp cao ng i hc (graduate) cng nhiu v c hi cho nhn ti
xut hin cng nhiu hn trong trng hp ta gp bi. x ta, ln c
vo i hc l oai lm ri; tt nghip c nhn th li cng him lm.
C bao nhiu ngi c ghi tn hc cao hc v tin s? Cc k thi t ti
v c nhn, li kh bo v cho quyn li thiu s c bng cp l m chn
ca bao nhiu thanh nin thiu n.Ti th ght c a th l hc hnh
thi c y. Ti on trch nhng li dao c nghit, nhng cnh ca st uy
nghim v lnh lng y. Ti ang nghe ngi ta ni: phi gi gi tr cho
bng t ti, phi gi gi tr cho bng c nhn. Chng ta c cn gi tr y
u. Chng ta ch cn ph tung nhng gng cm tn c bt lp ng
tin th ca mt s rt ln nhng ngi tui tr. cc nc ngi tt
nghip i hc (college graduate), k c Phi v c, nhiu nh khoai
lang bn x mnh. Nhiu th c nhin l mt gi. Nhng nu ch v s mt
gi m km hm bt lp ng tin th ca tui tr th l mt ti c vi
dn tc, vi t quc.
Ta cn c thm hng ngn bc s, dc s, k s, gio s v chuyn vin
khc. C nhin s ngi tt nghip cng nhiu th gi tr (gi tr? thc
ra l quyn li) s xung bt - Ta cn pht trin quc gia, phng s dn
chng ngho kh, hn l cn bo v quyn li cho nhng ngi c bng
cp. Khng phi nh nh bng tht nhiu m bng cp tr thnh c
gi tr. Cn t chc s hc v s thi c li cho hp l, cn phi lm cch
mnh tn gc r. C nhiu bc s chng hn, th s lng bc s gii s
c tng ln, v ta mi c c nhiu bc s chuyn mn. Ta mi c
th loi tr c hin tng c quyn, lm giu trn m hi nc mt
ngi ngho. Cng bnh x hi mi c th c thc hin t t, v tnh
61

cch phc v v hu hiu ca hc vn mi c ch trng ti.
Trong khun kh v kh nng ca tui tr, ta c th lm c g ? Ti
ni vi em rng chng ta phi c can m bt u bng mt s khng
chp nhn nhng khun kh nhng tiu chun c. Ngha l bng thi
khng u hng. Khng u hng y c ngha l phi chu hy
sinh quyn li ca mnh dm i trn nhng con ng gai gc nhng
ha hn nhiu cho tng lai dn tc Trc ht em hy th quan st,
nghin cu v t co nhng ti c ca s cu kt bo v quyn li ca
thiu s nhng ngi c bng cp. Bng hc tp, tho lun, bo ch, em
nu ln cho qun chng thy nhng khuyt im Ln lao trong ch
hc hnh v thi c hin ti. Bng nhng con s, nhng ti liu chnh
xc, sng ng m em c th thu lm c rt d dng, em trnh by
cho qun chng thy ci li thi c ang b chp xung u th h tr
tui hn ch s tin th ca h, gy nn bao nhiu tn kch thm
thng gia h. Em hy lin kt vi nhng bn ng ch hng, gn gi
cc bc ph huynh no bit lo cho nn gio dc mi, ng h h, nng
tinh thn cho h. Em s hc tht gii v t chi khng d nhng k
thi hin ti. Em s c ng cho nhng tiu chun mi xt nh gi
tr con ngi. Cc t s, cc trng i hc t thc s chu nh hng
phong tro mi, d lun mi, v cng s i tin phong trong vic p
dng nhng tiu chun mi y. Ri n cc cng s v cc trung i hc
cng lp. Mt s nhng bi bo vit ri rc y khng to nn
cch mnh gio dc. Nhu yu cch mnh ng li hc tp v thi c
tr nn cp bch ri, ai cng thy nh vy. Nhng ch c em, ch c s
lin kt ca tui tr vn ng, i hi, t to cho mnh mt thi
mt phng php mi c sc ging nhng n kh nng trn s
cu kt va thc va v thc ca nhng phn t c x hi u
i. Vic l vic ca a s, ca tui tr, ca em. Em hy bit r b, bit
khinh thng, bit ng dy. Ni lon bng cch y i hi can m,
kin nhn, hy sinh v thi gian. Ni lon bng cch y s ng gp ln
lao vo cng vic gii phng tui tr, gii phng con ngi. Cn nu ch
ph phch i cht, biu l thi bt mn, bt cn, hoc gi ch y
a thn th em, tm hn em th em ch gy thm kh au cho em v
cho tt c chng ta, ch khng thay i c g. Nhng ngi ln nh
chng ti s rt sung sng tip tay vi cc em. Em hy ng dy
cho chng ti cng c ng dy.
62
Thng yu (P1)
Ti cng ng nh ngha thng yu nh mt trong nhng nhu cu trng
yu ca con ngi nn ti khng chu ngi ta ni nbn phn thng
yu. V d cha m c bn phn phi thng yu con, hay loi ngi phi
c bn phn phi thng yu nhau, hoc con ngi c bn phn phi
thng yu ng To ha. Ti ngh thng yu l mt ci g t nhin,
khng th bt buc, khng th ni l mt bn phn. Khng ai c th bt
ti thng yu c mt i tng m ti khng th thng yu, m ti
khng mun thng yu. Tuy nhin nu c lc ta khng thy c chnh
nhng nhu yu ca chng ta th cng c th c lc ta khng thy c
rng ta vn c sn tnh thng yu vi i tng m hin nay ta khng
(hoc cha) cm thy yu thng. V l do cho nn ngi ta c th
nh thc dy tnh thng yu sn c trong ta i vi mt i tng
no bng cch ch cho ta thy r i tng hn hoc bng cch
khai m v hng dn cho ni tm ta. Nhng cng vic ny ch c th
thnh cng khi qu nhu yu kia l mt ci g thc c, tim tng trong ta.
V d c mt ngi m gh cha bao gi thc s yu con, v sut trong
i sng ca ngi con, ngi m gh kia ch l hnh nh ca mt c
mng di th d ta c khuyn bo g i na, ngi con cng khng th
no thng yu b m kia vi tnh con thng m c. Trong thc t,
chng ta thy c nhng a con thng yu b m nui mt cch thm
thit trong khi khng mun cng nhn b m ca mnh. Nh th l v
trong cuc i u th ca chng, trong nhng lc au kh ca chng, b
m nui n nh mt dng sui ngt, nh mt bng mt. Kh au,
ngt bi, n ngha v k nim l ming t trong ht thng yu
c gieo v c mc. Tnh thng r rt l mt nhu yu. S d lm lc
con ngi t ra bt ngha, v tnh l v c nhng ci mn v minh no ,
hoc mt tm trng u su, lo lng, bc dc hay am m no ti che
lp i m thi. Nhng tm trng lng xung, nhng tm mn kia lt i
th nhu yu thng yu n li c pht hin r rng tr li.
C ngi ni rng hnh phc ch l mt danh t hoa m khng c thc
cht, ngi ta ch c nhiu ao c m khng bao gi t ti c. Ti
thy iu l khng ng, v ti ngh rng ch v qu tham lam qu di
kh v qu v minh cho nn ngi ta mi khng thy c hnh phc,
hnh phc ngay trong giy pht hin ti. Trong chng ta bt c ai cng
c trong tm tay mnh mt s lng hnh phc no , ni ng
63

hn l mt s iu kin no ca hnh phc, m ta c khi khng bit.
C nhin l trong lc y chng ta cng c th c nhng nim au kh
ca chng ta, nhng nim au kh phn nhiu do nhn thc ca chng
ta to nn. Ch cn m mt ra, ch cn nhn thc cho chnh xc, ch
cn c thc v nhng hnh phc m chnh ta ang c th ta trng
thy c din mc ca hnh phc ri. Mt b m ngt ngo nh dng
sui, mt bui mai thm mt v lnh mnh, mt mu xanh ca ni rng,
rung ng, hay bin c, mt bung phi tt khng nm cng khng c
l thng, mt bn tay c th lm pht ra bt c mt m thanh no hoc
trong sut nh ngc thch hoc cao vt nh sao tri, mt ngi bn c
th trao i tm tnh, mt cun sch cha y mt kho hiu bit, mt t
l thm, mt dng nc trong... v nhiu na, nhiu khng m xit, tt
c u c th l nhng ngun hoan lc ch ch ta m rng tm hn n
ly. Yu t ln nht to nn hnh phc l thc v hnh phc. C
nhng k sng trong thin ng m khng bit mnh sng trong thin
ng, c di dt to cho mnh mt th gii bt mn bc dc - th gii
ca c chp, hp hi, tham lam v vi v. Yu t th nh ca hnh phc
l bit r c con ngi ca mnh c nhng nhu yu no trong lnh vc
khm ph v thng yu v hng v s thc hin nhng nhu yu y
nhng nhu yu ch thc l nhu yu, ngha l nhng nhu yu bo v v
bi p s sng, s vn ln ca mnh. Nh th, sc khe, tr tu v
tnh thng, nhng hoa tri gt c s l du hiu ca hnh phc chn
thc.
Cng khm ph cng hiu bit con ngi cng thot khi ci v bn ng
cht hp v ngho nn ca mnh vn ti th nhp vi nhng hin
tng khc trong v tr, cng c tnh cch phng khong bao la nh v
tr.
Trong ngn ng Php, ch comprendre c mang ngha y. Com l
cng vi mnh, prendre l nm ly.V nh th hiu bit mt vt g l
mnh cng ng nht vi vt y - cng c ngha l ni rng bn ng ca
mnh ra ti vt y. Thng yu cng vy, cng thng yu con ngi
cng thot khi ci v bn ng cht hp v ngho nn ca mnh vn
ti th nhp vi nhng hin tng khc trong v tr, cng c tnh cch
phng khong bao la nh v tr. Thng yu cng l ni rng bn ng
mnh tm ti ng nht vi i tng. V i tng cng to rng th mnh
cng tr thnh to rng.
64

Nu khm ph v hiu bit l mt ngun hnh phc th thng yu cng
l mt ngun hnh phc- hnh phc trong ngha tha mn c nhu
yu ca mnh. Hnh phc, v phng din tnh cm, l yu thng v
c yu thng... c thng yu l ngt ngo, nhng yu thng
khng phi ch l ngt ngo Yu thng cn nhiu n lc, cn nhiu can
m, cn nhiu chu ng. Yu thng l chu trch nhim, l che ch,
l lo lng, l hy sinh; tt c nhng th u l nhng yu t cn trit
thng yu, ngha l tha mn nhu yu thng yu, nhu yu vn
ti ng nht vi i tng. Ngi u tin dy cho ta yu thng l b
m. Ta sinh ra i nh b, mong manh, yu ui, khng c kh nng t
v. Nhng cm gic i, kht, au n, thiu thn ca chng ta c
m hiu, c m lo lng, c m i ph. Ta cn m, ta thiu m v
ta yu m. Khi ta cn m, thiu m ta ch cn m ming khc. M xut
hin lin bn ni nh mt thin thn. Ta cm thy y sung sng.
Vy tnh yu pht xut t s cn thit, t s thiu thn, t s au kh.
Tnh yu c hnh thnh ri ln ln trong ng cay, trong ngon ngt,
trong k nim v trong n ngha. S ngt ngo t n khng th hin hu.
S ngt ngo phi nng trn s ng cay, s khao kht. Mt ly nc
chanh khng th ngon nu khng c s kht nc. Khi ta ln ln, mnh
chn khe tay, c sc t v, ta t cn n cha m hn, v theo l, ta t
yu cha m nh xa. Nhng m ci ngun sui ngt ngo y t khi kh
cn. Nu ta tr v, ta vn cm thy n cn l mt kho tng hnh phc
ca ta. Khi con khn ln, m vn cn con d con t cn ti m. Con
c nhng th cn mi, v con khng tp trung ci nhn ni m, ni bu
sa m na. V nhiu b m cng thy kh au v s kin tm thng
nhng hin thc .Nhng trong tnh yu ngoi s ngt ngo, cn c
k nim, cn c n ngha. V vy cho nn tnh yu cha m ca mt k
ln khn vn c th cn m , tha thit tuy bn cht khng th cn
ging nh bn cht ca n hi a con cn th u, vng v. Tnh yu y
k nim v n ngha y lm khi m thit tha khin cho nhiu lc a
con tuy khn ln vn khng chu nhn mnh l khn ln trc ngi
thng yu mnh, l ngun sui ngt ngo cho mnh t khi mnh
cn mng sa. D ln bao nhiu, ti vn l con ca m. C khi nhng
bcdc nhng lo lng nhng bn rn nhng phin mun ca cuc i
lm lu m mi k nim bun vui, mi n ngha thm su, v ngi con
c th, trong nhng lc , nhn ngi thng yu ca mnh nh nhn
65

ngi xa l. iu ta c th trch c l s di dt m khng phi l s
bi bc. Bi bc tht ra ch l hu qu ca mt s m m,di kh. Ch
cn mt s lng lng, ch cn mt s tr v l lng ta li trn ngp yu
thng, v ta li tm thy ngun hnh phc. Em bn rn qu, em
phin mun qu, ti bit iu nhng bn rn v phin mun lm
chi, nu khng phi l mt ht nhng g qu gi nht trong i em?
Em than phin rng cc bc cha m hin gi khng hiu th u c lng
em v em c cm ngh l khng th bc c mt cy cu cm thng.
C cy cu cm thng no m khng cn n cht liu thng yu. Em
nh th, thi em nh th, tm hn em th, lc lng, ngui lnh nh
th, lm th no m cm thng. Cha m c th khng hiu ta m vn
c tng l hiu ta. Th ta cng c th khng hiu c cha m m vn
gin d ngh rng ta hiu c cha m. Ti chc cc bc cha m c c
gng v nhn ni v phn h. Chng ta nn c c gng v phn ta. Em
nng ny, bc dc v phin mun lm chi. Nn lng lng li, i tm yn
tnh m ngh n n tnh v k nim. Nim thng yu s tr li, ri em
s c gng v phn em. Khng nn tht vng khng nn cng lc cng
vng vy mt cch tuyt vng Cc bc cha m cng tri qua nhiu
au kh, thc mc v lo u ca h. i khi nhng th l v ta, d l
au kh thc mc v lo u khng ng cch, khng c hiu qu. Ngh
n iu , ngh n nhng np nhn trn trn h, ngh n nhng
ngy thng sp n ca cha m, n s vng mt vnh vin ca cha m
sau ny, ngh n n tnh k nim trong sut mt thi gian thng yu
lo lng kh au m pht lng hi hn, r b bt bn rn phin no, tr
v thng yu ly ngi sinh dng mnh. Ti bit trong lng em c
thng yu, nhng b ngoi em li c v ngng ngng, bt cn, i khi
tn nhn na. Ti cng bit rng ci b ngoi y l biu l ca nhng
khc khoi, au xt, on hn v c n m thi i ghi m nt trong
tm hn em. V chnh nhng th khng cho em tnh tm nhn thy
s thc cng nh mt h ni sng khng phn chiu c hnh nh trn
tra ca mt trng m rm. Tnh yu l thn dc mu nhim c th
cha lnh nhng thng tch tm hn ca em. Ti nh ci ln u tin
c xong b sch L Thng Kit - lch s ngoi giao triu L ca Hong
xun Hn, ti bng thy tm hn rung ng v trn y cm thng. Tin
nhn ca chng ta khai sn ph thch, em xng mu tm huyt
bo v tng tc t, phn u bng trm mu nghn k chim li t
66

Bc phng nhng gii t nh xu, him tr, gi gn nhng ming t
y d phi b xng tn ni chn rng thing nc c. Tin nhn t
hp li, t lc t cng gi gn phng Bc v bnh trng v phng
Nam. Sau ny c nghe nhng cu ca dao min Nam, c truyn ca
Sn Nam, ti cng thy cm thng khi gi li hnh nh ca nhng con
ngi phn u vi snh ly, vi mui mng, vi bnh rt rng v mun
ngn tai nn khc m rng t sng v phng Nam. Gii t cm t
ngy nay l cng trnh xy p ca bao nhiu th h i trc. Chng
ta sinh ra trn mnh t ny, n, chi, ca ht, ng ngh, lm vic trn mi
tc t tng thm m hi, nc mt v xng ct ca nhng th h
trc. Nu chng ta qun lng qu kh, qun lng lch s, qun lng
nhng hy sinh nhng kh au nhng k nim vui bun nhng n ngha
t tin v ging ni, th cng ging nh nhng ci cy khng m r su
c xung lng t, cng ngy cng ho kh lc lng, thiu cht liu
tnh cm cn thit cho mt cuc sng. C nhng ming t tuy ngho
nhng khng ai mun b i lm n ni khc ch v mt l do duy nht
l t tin ng b cha m ti lu i, ming t chn du bit
bao kh vui bao k nim n tnh bn cht. Li c nhng ming t trn
ngi t x n lm n thnh vng, bun bn, trao i gp g nhau
trong mt thi gian ri ai v x . Nh Dalat, nh Vng Tu chng hn.
Ngi ta i chc lm n vi nhau trn b mt, khng ai c gc r su
xa nhng ni nh th, khng ai b rng buc vo ming t y bng
kh au n tnh lu di, khng ai bm vo nhng ming t y vi tt c
tim thc su xa ca h, cho nn, cng nh hoa anh o n ri tn, tnh
ngi cc ni y rt mng manh v thay i. Khng nh vn ha no
li c th mun chn nhng ni y lm th vn ha ca mt dn tc
c lch s phi khng em.
Nht nh l tnh yu t nc v dn tc nm sn trong em, trong
xng ty em, trong mch mu em. Nhng m nhng hnh nh ca kh
au, ca mu xng ca k nim ca n tnh rt cn thit gi nhng
g tim tng tr thnh hin lc. Nhng cun sch nh cun L thng
Kit chng hn, khng phi c vit nn ph by mt ci bit ca tc
gi. Ngi vit cng c thc y bi thng yu, rung cm , ngi
c cng nh m nh thc dy tnh yu t nc v dn tc. Vn
ha dn tc chc chn l vn ha ca tnh yu, tnh yu t nc, tnh
yu qu hng, tnh yu t tin, tnh yu nui dng chng ta v s
67

cn nui dng chng ta. Hin thi dn tc ta ang lm vo tai ha chin
tranh, khng ai trong cc em m khng xt xa. Xt xa, bn chn nh
ng trn ng la. Xt xa bn chn n mc mun gm tht, mun tr
thnh in di... Chin tranh tn ph ni sng, tn ph sinh mnh v t
nht l tn ph nhng gi tr nhn bn. S sng nhiu ni c thu
gn li trong phm vi bn nng. Phi sng , v phi sng bng bt c
phng thc no. Bn lim s i, bn truyn thng i, bn s trinh bch
i c sng. Khng th dy o c lun l cho k hp hi, cho k
ang phn u thot khi ci cht. Mt na bnh m c th i ly
i trinh tit ca mt thiu n. Mt cu ma c c th nui ni mt gia nh
kit qu... C cn chi ni en bn phn. Thy nh th, nghe nh th,
em rung ng v xt thng ri. V tnh thng dn ti hnh ng.
Hy tm ti nhau, nm ly tay nhau, tm mt gii php cho nhau. Em
khng th ngi yn, em khng th cng li s thng yu, d em thy
trc mt nhng kh khn ti cc. Thng yu nh ti ni, khng
phi ch l ngt ngo. Thng yu cn l n lc, nhn nhc, can m,
hy sinh. V bi v thng yu nh th cng l mt nhu yu ln ca bn
th em cho nn em khng th khng thng yu, khng th khng chp
nhn mt s dn thn cn thit.
Thng yu (P2)
Tnh yu c ngha rng cho nn bn cht ca tnh yu khng thun nht.
Tnh yu ca con ci i vi cha m chng hn, lc khn ln, khng
th ging hn nh khi cn u th. Ti mun m lun n tnh yu nam
n y nhng ti ngi em s cho rng ti khng c thm quyn bn
v n.
Ti khng nhn rng ti c thm quyn, thc vy, nhng ti ngh s t
c ai t cho l mnh c y thm quyn ni v luyn i. Ti cho
rng tui em vn luyn i l mt vn ln c lin h ti nhng
vn ln khc v ti chc rng em cng c quan nim ca em. Ti
ch mun trao i vi em mt t nhn xt v hiu bit. tui em tnh yu
nam n l mt ting gi ln c khi ln t nhng ting gi khc. Ti ni
ln t ch khng ni tiu dit. tui em, em thy r rng ting gi luyn
i mnh hn ting gi ca tnh yu cha m. iu khng hn l mt
s bi bc. ci tui tnh nng hn hiu, bi v tnh l tnh m hiu
ch l hiu, ni khc hn tnh l mt th tnh mi m hiu l mt th tnh
68

nht bt cht tnh v thm vo cht bn phn, n ngha. Nh ti
ni, tnh yu c tc dng rt ln c th cha lnh cho em nhiu thng
tch nng n v gip em thc hin c vic ln na nu em bit chun
b n ch n, bit cch nhn din n, i i vi n, bo v, nui dng
v hng dn n. Ti ngh rng vo tui hai mi ngi ta c th cha
c chn chn v khn ngoan nui dng v bo v tnh yu nhng
khng phi v th m em phi coi tnh yu nh mt iu cm ky. Chc
chn l em s vp vp, kh au; nhng khng sao, nu em bit rt kinh
nghim hc tp v xy dng cho tnh yu.
Ti cho rng khng c mt th tnh cm no m khng c lin h n
sinh l, k c lng thng xt, k c tnh m thng con. Chng ta sinh
ra nh mt hp th ng quan, vy nhng nhu yu ca chng ta c
vit sn trong bn cht ca hp th y, trong c phn sinh l. Mt b
m yu con, khng th sung sng c mt cch hon ton nu khng
c m con vo lng mi khi b mun. Thy mt a tr mm mm v
ngoan ngon, ta cng a gi n li gn, hoc b n. Thy mt a b
ng nghch, d bn, hi hm mt mi lm nhm, ta khng c ci c
mun . Ng un ta a thch nhng g ngt ngo, m du, ti mt, m
thm, p . l nhng nhu yu tng i gn nht. Khi no tr tu
v tnh cm ta c nhng nhu yu khm ph v yu thng cao c, th
ting gi ca nhng nhu yu y s thng ting gi ca nhng nhu yu
gn gi kia, v ta s chp nhn s mt nhc, lo u chu ng. Tnh yu
nam n khi s l mt nhu yu gn gi nht vi hp th ng un cn
mang nng tnh cht hng th nhng c th vn ti giai on tnh
cm v nhn thc rt xa bin thnh cao c, bt chp nhng nhu yu
ban u. giai on ny con ngi c th khinh thng s hng th
v chp nhn c s hy sinh, cng nh trong tnh yu t quc v tnh
yu danh d. Khi u, n l mt am m c tnh cch ng un tng
qut: chng ta a chung nhng mu sc ng nt, nhng ci duyn,
nhng ti ba, nhng c hnh. V nm di nhng a chung l
nhu yu t nhin ca s bo tn chng loi. Vy tnh yu nam n bt
gc trc tin t nhng nhu yu sinh l cn bn, gi nhng ci r ln
trong cc mi trng nhu yu thm m, tr tu, l tng, ch v o
c trng thnh ln lao Tnh cht ca tnh yu s ty thuc nhng
chic r nm trong cc mi trng . Nu chic r mi trng sinh l
l chic r thu ht nhiu cht dinh dng nht th cy tnh yu s nng
69

v sinh l. Nu chic r mi trng l tng thu ht nhiu cht dinh
dng nht th cy tnh yu s nng v l tng v.v.. Khng c trng
hp no ging trng hp no. Ch c mt vn quan trng? Tnh yu
phi thc l mt nhu yu, Ngha l mt nhu yu nhm ti s xy p
bo v v m ha cho s sng. Mt am m lm xo trn s sng, tn
ph sckhe, tn ph tr tu, tn ph l tng th khng phi thc s l
mt nhu yu ca s sng m l mt sc ph hoi. l nguyn tc phi
theo. Nu tnh yu m mang dng dp ca au m, ca u su, ca s
cht th l triu chng ca mt sc ph . Nh tnh yu m khin
cho ta yu i, hng hi, can m, cng trng, bit hy sinh, th l
s c mt ca s xy dng. Em hy theo tiu chun chun b,
nhn din, i ph, bi p, yu t l tr c mt trong tnh yu bi
v mt tnh yu ch thc l mt tnh yu gi trn bn th em- ngha l khi
yu, em em ht con ngi ca em p li ting gi ca tnh yu, v
nh th sc thn, cm gic, suy tng, ch v nhn thc u c mt.
Ni tm li tnh yu phi biu l s sng vn ln. Tnh yu chng li
vi s cht, v mnh hn s cht. Tnh yu c qu trnh sinh trng v
hoi dit ca n nn cng ging nh mt ci cy cn c vun bn, ti
tm, che ch. S khn ngoan, bn lnh v thc y rt l cn thit.
Nu em vng v th em s lm v lung tung v em s kt lun rng
yu l kh.Thc ra yu cng l kh y, nhng m hu ht nhng ci
kh kia u do em to ra ch chng khng phi l nhng ci kh tt yu
phi c trong bt c tnh yu no. Yu thng theo ngha rng l khng
cng nhn ranh gii ca mt ci bn ng. Tt c mi hin tng, k c
con ngi, u ch l nhng trung tm quy t ca nhng iu kin.V d
ci bn. Ci bn chng minh bng t thn n, ni t thn n s c mt
ca g, ca ca, ca inh, ca ba, ca thi gian, ca khng gian, ca
ngi th mc v.v.. Ngoi nhng iu kin th khng th c ci m ta
gi l bn. Vy ci bn ch c th l ci bn trong lin h nhn duyn vi
v tr, ch khng th l mt ci bn - ng - khng - lin - h - g - ht vi
nhng ci khc. tng v bn ng v ranh gii v bn ng l nguyn
do ca s c n trng tri. Bng con ng khm ph hoc bng con
ng thng yu, ta ph v tng th nhp vo v tr trong
tng quan tn ti ca cc hin tng trong n. Vy yu thng, d l
ch yu thng mi c mt ngi, cng l ph v ranh gii tng tng
v mt bn ng vn ti nhn thc v s tn ti ca mt trong tt
70

c v ca tt c trong mt. Do m hn nhn khng phi l bin php
thit yu gii quyt tm trng c n. Ch c tnh yu, bt c tnh yu
no, min l tnh yu lnh mnh, mi c th gii quyt c c n.
V ci c n ca con ngi ch c th bin mt mt cch tuyt i khi
con ngi thy mnh sng trong ha iu ln ca v tr, ngha l hiu
bit tt c v thng yu tt c. Hn nhn khng c tnh yu, hoc hn
nhn chm dt tnh yu th ch l mt hnh pht, ch l tng thm s c
c. Cho nn chinh phc mt ngi cng i n hn nhn, iu ny
rt gn vi s hn vn lm n, khng khc g i qung co tm ngi
gp c phn. Ti khng chng i g s lm p v s ph trng ti ba
ct cho ngi kia say m mnh. chinh phc mt ngi khin cho
ngi yu mnh, con trai cng nh con gi c ngn vn cch khc
nhau, nht l con gi, v phi n c ym tr qu y trong cng
tc ny. S lng ca nhng gian hng cung cp mi th lm p cho
ph n cng chng minh cho iu . Ti khng chng i bt c mt
phng tin no min l nhng phng tin kia khng lm tn thng
danh d v nhn phm mnh. Nhng ti ngh rng nhng phng tin y
khng nui dng bo v tnh yu. Nh tt c nhng c gng ca
em ch l lm xong c giy hn th th ti cho l bi thm qu. Hn
nhn khng gii quyt c nhiu chuyn u. Hn nhn, trong trng
hp ny, git cht tnh yu hoc o tng tnh yu. Ngi con gi c th
thy nhc im hiu sc ca ngi con trai, v c th chu theo th hiu
thay i ca ngi con trai bng cch chi u ba kiu trong mt ngy
v thay o bn ln trong mt bui chiu. Nhng liu em c lm nh th
c c i khng, v liu em lm nh th c khng. Ti khng tin
l . Mun c tnh yu p v bn cht nhng ngi yu nhau phi
bit xy ng cho nhau. Nu khng, tnh yu s c gii hn li trong
s a thch mi l v hnh thc v trong hng th i chc. T im
ny, con ngi s khng vng theo mt quy lut no na v x hi s ri
lon khi tnh yu c nh ngha nh s am m sc dc. Hin tng
ny s pht hin ton din khi tnh yu theo ngha p nht ca n vng
mt hon ton trong lnh vc con ngi. C ngi s ni ti khng cn
ci tnh yu hiu theo ngha p , ti khng theo mt quy lut no c.
Thc ra, ti cng khng vit nhng dng ny vi mc ch bo v mt
quy lut. Nhng ti ngh c hai iu cn c m lun. iu th nht l
nhn danh s sng ti p ta phi nhn thc rng s am m sc dc
71

khng vng theo mt quy lut no c s ko theo s m yu v thp km
ca tinh thn ln th xc. iu th hai l sng trong x hi khng phi
nh sng mt mnh trong rng su: ta phi vng theo mt s quy tc no
duy tr trt t v hnh phc cho a s. Vy c th c nhng quy
lut khc nhau nhng thi gian v a phng khc nhau. Ti thy ci
li vin ra nhng mnh lnh siu hnh thay th, hoc t ra l ng
h, cho nhng quy lut x hi, hin thi khng cn c hiu lc na. Chi
bng chng ta xt on bng tr tu ta trn nguyn tc bo v s sng,
bo v ngha cao p ca s sng, hin ti v tng lai. C phi em
ng rng ch c mt tnh yu trong sng v lnh mnh mi gip c
em sinh lc v ch i ti khng? C phi em ng rng thiu tnh yu
chn chnh th s vng vn vo sc dc ch em li bun chn, nghi
ng v ln bi khng?
Khng ai cm em, trong khi yu, to dng thn tng. Em ni: i ny
yu th yu ch thn tng th khng. Ti ngh khng phi nh vy.
Nu khng cn thn tng th khng cn l yu. C l ti c h mt ri,
nhng bit lm sao? Nu em ng rng trong khi yu ta khng trnh
khi s to dng thn tng th em nn bt u to dng ngay thc cht
cho thn tng y. Ch c mt cch lm cho tnh yu bn vng mi,
l gi cho ngi yu mi mi l ngun cn thit v ngt ngo ca mnh.
Mt mnh ngi yu ca em lm vic y th nng qu: em phi gip sc
ngi yu ca em. V phi gip mt cch tht t nh. Cng vic ny ch
cn kin nhn v sng sut l c; trong tnh yu, em rt d nh hng
n ngi em yu. Tnh yu s tr lc em. Mnh lc ca tnh yu rt
ln lao.
Trc ht, em nn hiu rng danh vng, sc p v ti ba khng th
bo m c rng i tng kia s l ngun cn thit v ngt ngo bt
tuyt ca mnh. Tm ra c ngi thch hp vi em khng phi l d
dng. Em phi bit nguyn vng, s thch, tnh kh, kin thc v l tng
ca ngi , v xem nhng th c hp vi em khng. Hp khng
c ngha l ging m ch c ngha l khng xung khc, l c th b tc
cho nhau. Nhng th s l nhng mi dy lin lc, hp nht, nhng
cht liu nui dng tnh yu. Chnh nhng eo ui, nhng s thch v
nhng lo u chung ca hai ngi sau ny s l cht keo sn gn b hai
ngi vi nhau, v gn hai ngi vi nhng ngi ng tm ng iu
khc. Chnh nhng th xua ui dn nhng bng ti c n vy ph
72

bn ng. L tng chnh n l mt thn tng, do ngi yu khn
ngoan bao gi cng ng ha hoc lin h mnh vi l tng ca ngi
mnh yu v th s cng bt dit nh thn tng. Em s khng bao gi
mt ngi yu nu em st sng vi l tng ca ngi yu. C mt
ngi bn tr bo ti, ging y phn ut: ti sao tnh yu khng th t
n l n c m phi nh n nhng ci khc, nh l tng, nh l
Thng ...mi c th tn ti? Ngi bn tr ght cay ght ng
cu ni ca Saint Exupry yu nhau khng phi l nhn nhau m cng
nhn v mt hng. Thc ra ti khng c ni g ging Exupry, ti ch
ni n cch bo v nui dng tnh yu thi, nhng ti cng xin tr li
ngi bn tr: khng c ci g c th t n l n c; ci g cng l hp
th ca nhn v duyn, ngha l ca iu kin. Ci ny c nh ci kia c,
ci ny khng th ci kia khng. Bn thn ta c th t n l n cha,
hung h tnh yu l mt ci g pht sinh t bn thn ta. Khng c ci
g c t th ; ci g cng phi nng trn nhng ci khc mi c th c;
ci g cng ch tn ti trong lin h nhn duyn. Tnh yu cng th: anh
c bn phn nui dng n, nu anh khng mun n cht. Nu Exupry
ni tnh yu nam n ch c th tn ti qua tnh yu i vi ng Thng
th ng mc s ca Andr Gide trong cun La symphonie pastorale
li khng ni ngc li rng Ly Cha, i khi con c cm tng rng
con cn tnh yu ca nng mi c th yu c Cha hay sao?
Nht nh l tnh yu phi nng vo nhng iu kin khc m hin hu.
Ngy no em khng bi p cho tnh yu th ngy em lm cho tnh yu
ngn i, yu i. Khng phi leo ln chic xe p v p vi vng th chic
xe c th i mi nh mt chic xe gn my. Em phi tip tc p, d l
thong th. Nu em khng p th khi ht , chic xe s ng. Khi , tnh
yu s cn nh mt dng sui kh cn v s ph bc c th l s ti mt
cch t nhin, bi v em bit tnh yu l mt nhu yu.
X hi kt n nhng x hi khng chu xem xt nhng nguyn nhn no
a ti s ph bc. Hu qu l mt ci g phi n sau nguyn nhn;
hu qu khng ng trch, ch c nguyn nhn l ng trch.Tnh yu
cng nh bt c mt hin tng tm l no khc, gm c mt ch th
v mt i tng. Lut yu thng i hi ch th mt kh nng yu
thng v i tngnhng iu kin c yu thng. i tng
khng ng yu hoc ng yu m khng t bo tn c tnh cch
ng yu ca mnh, hoc ng yu nhng khng chu pht trin nhng
73

tnh cch ng yu ca mnh p ng vi nhu cu ca ch th yu
thng th i tng y s t mnh rt lui ra khi gii hn i tng v
khng th i hi ch th mt tnh cch chung thy. L gin d l mun
c yu th phi ng yu. T hy b tnh cch ng yu ni mnh i
tc l t thi khng mun c yu thng na. Hn th, trong khi
ch th thng yu thng ha tin b m i tng khng chu c gng
cng thng ha tin b, ngha l c p thm, sng thm th ch
th c th b xa i tng. Trong trng hp ny li cng ti i tng.
Khng th i hi tnh cch chung thy ca ch th.
Nh vy trch nhim hon ton nm i tng sao? Khng hn u
em. Ch th cng chu chung mt phn trch nhim. Yu thng m
khng hiu c i tng thng yu, khng gip c i tng
thng yu t bo tn c tnh cch ng yu khng lm pht sinh
c ni i tng mt sc mnh i ti thm p, thm sng, kp
thi ln cao mt ln vi mnh th ch th cng c li. Bi v thng yu
l chu ht trch nhim v ngi mnh yu thng. Ci li ca ch th
l thng yu khng ng, khng sng, khng chn thnh, khng
mu nhim, khng sc mnh bo tn, nui dng v hng dn
i tng. V chnh l ch ng trch ca ch th.
Nu c hai bn u c gng bi p tin b theo lut th thy chung l
mt hoa tri p tt nhin phi c. Cn nu mt bn thiu c gng - cng
c ngha l hai bn thiu c gng - th ph bc l iu c th xy ra. C
hai bn u ng trch, tuy rng mt bn ng trch nhiu hn. Nu em
nm c nguyn l th em khng cn s hi na. Khng s hi em,
khng s hi ai. Khng s hi cuc i. Em c th nh bi c mi
e da.
Tm c mt ngi m em ct h yu vi mt tnh yu nh th, em nn
bit rng em ang sung sng. Em hy thc em ang vo mt tui
rt p. Em ang c sng trong lng t quc c tri c my, c chim
cbm, c sng m bui sm, c sao trng u hm. V em ang yu,
v ang c yu. Vi tng y iu kin m u phi ch tng y iu
kin- th d em ang c bao nhiu vn i na em cng l mt ngi
sung sng thc s ri m. Em nn nhc em v ni cho ngi yu ca
em bit l em ang sung sng v may mn hn rt nhiu k khc.
em thn trng ng vng di lm v nhng g qu bu em c trong
tm tay em. Thng thng khi mt i mt hnh phc ngi ta mi bit
74

l hnh phc qu gi. Nh hai con mt chng ta y, c phi l lm
khi ta qun rng chng qu gi v cng hay khng. Ti c ni vi em
rng ch c ngi mt th quan ri mi thy tt c s qu gi ca i mt.
Vy em ang sung sng. Nhng hin tng hn gin, ghen tung chc
chn s xy ra, lm sao trnh c. Ti khng khuynrem trnh chng
mt cht no, bi vrnhng hin tng y chng minh rng em ang
yu, v ngi yu ca em cng ang yu em tha thit. Hy n nhn
nhng hn gin ghen tung y m phn nhiu u l do qu yu v do
v minh na gy nn. Phn ln u xut pht t nhng nguyn nhn
nh nh ht ct, hoc nhng nguyn nhn nh hn ht ct na, nh s
hiu lm v c, bng gi. Vy hy bnh tnh ng cho chng tr thnh
ln hn ht ct. Sau nhng ci gin nho nh y, cc em li cng thng
yu nhau hn, cng qu chung nhau hn khng sao. Nhng m ng
vng v ng nn lm ln chuyn nhng g nh nh ht ct. Ci khn
ngoan cn thit nht l thc v s qu gi ca hnh phc, ca s may
mn. C s khn ngoan y ri, em tr nn mt ngi yu chn chn v
tnh yu s bn vng.
V nu em sung sng th em hy ngh n chng ti, n k khc.
Tnh yu ca em s nh m bn vng hn ln v chng ti cng s
nh m sung sng hn ln.
75
Chn tnh
c th...
C mt vi th l c mt vi tm hn mnh! Mt nim vui, mt ni au
s t n c chn tht l chnh n. Th l ting ni lng su khi con
tim em nghe c ting reo ca ca hoa l c cy, ting tr mnh ca vt
t mi cy, ting gi nh nh a t o m bay bay, hay ting ku
thng ca vn loi cn c yu thng, m p...
M lng ra cho yn, cho lng, cho su... Em s nghe ting gi em v,
vi em, vi m, vi Thy... Thnh thang, hn hoan v trn ngp tnh
thng mn!
76
Th tng m v mt tri tng ht

Nng trn khng gian v th trn nng
Th lm ra nng nng ra th
Mt tri ct cha trong lng tri kh qua
Th bc thnh hi trn bt canh ma ng,
trong khi bn ngoi gi h
Th theo gi i v cn xa bi c
Mi tranh ngho cn ng i ven sng
Th ni tng git ma Xun
Th trong tng m la hng
Nng ct cha trong lng g thm
Khi m a th v trn trang ngoi s
Nng vng trong h khng, nhng nng cht y mt l si
Nng ln thnh mu Khi, th ng thnh mu Sng
Nng ct gi trong tng ht ma Xun
Git nc ci xung hn t, cho ht cy ny Mm
Th i theo ma, v trn tng t L
Nng thnh mu Xanh, th mu Hng
Nng ch trn cnh Ong ti trt m ln i hoa
Th theo nng v rng xa ung Mt
Tng bng, xn xao, bm ong v cht t
Nng lm nn khc Ma, th lm nn li Ca
M hi git xung t kh, th bay trn lung cy
Cn cuc trn vai, th vo ra theo nhp th
Nng rng bn Sng, bng Chiu ngp ngng b ng
Th i v chn tri, ni vng Sng ang p chn my
Mt tri xanh rn mt r rau ti
Mt tri do thm trong bt cm go Tm
Th trong nh mt em th, th trong mu da nng sm
Th ni tng ci Nhn chm ch
Th ni tng bn tay vun xi min ng chua nc mn xa xm
Mt tri ci ti trn bng hng dng
Mt tri tru nng ni tri o Tin thng tm
Th ni tng bc chn thin qun
Th ni tng dng ch
Th ni tng np hp kn o nui tnh Thng.
77
Dng tng tui th

ng nhn em bn khung ca s sng nay ca cuc i
Ti thy em ng xung, ri em ng dy mm ming ci
Cu nguyn cho em ng thn em lm bi thn thng,
ng tm em mang so c n vng v yu ui
Mi ln ng l mt ln ng dy
trng thnh
cuc i nhng mt bc i ln
Nhng mi tn bn vo thn th em
Hy cho chng ri nh l thu p la cnh
Ngon mc tr chi tui th con tr
Em c thy khi chiu gi qua
Nc h trong thong gn
Nhng ri nc h sau vn bnh yn
Lng chiu bng ni bng trng?
Em trng thnh ri
Cho ti xin thm ca cuc i mt t thng nm
Va dng
Tng tui th can m.
Kin trc chn nh

ng la mng nhng con chim b nh
V ting ht ca cn thit cho cuc i
ng ght b thn th em
V l n th linh thing ca linh hn nhn loi
Mt trong ca em l minh chu ngi sng, cha ng bng hnh tam
thin th gii
V tai em c quyn hn ti cao vi sui chim
Vi hi triu sm ti
Vi Beethoven, vi Bach, vi Chopin
Vi ting khc tr th
Vi ging ru an lnh
V bn tay em
L nhng bng hoa thng yu ngn i khng cn ai hi
(Nhng bng hoa cn bng n nhim mu
78

Lm dim l c khu vn nhn loi)
V vng trn em
L bnh minh sng nht ca cc bnh minh
ng ph hoi kin trc chn nh!
Bng la, ni c, hng m u ct ln ting bo v ho bnh
Ti bit mt vin n ng c th n ghim vo tri tim con sn ca
Sng nay trn cnh xun
ng ngi ca cuc i tha thit.
Nhng bng la
Hng m
Ni c
Ri ngn sao, vng nguyt,
Bng tt c sc mu, thanh m, bng hnh,
Cng quyt
Cng chng ti, nguyn bo v cho em.
An tnh tm hnh
Trn ng ln nguyt cu
Quay u nhn li
Ti thy em
V ti khng ngng kinh ngc:
Em xinh p qu chng
Em l mt chic bong bng nc
Ni trn mt bin khng gian mng mnh
Em l i a
Em l hnh tinh xanh
Hin nhin v mu nhim
Nhng rt i mong manh.
Ti thy ti trong em
ang bc i nhng bc chn thc
Trn con ng t
Hai b c xanh
Chn ni li nguyn c vi t
Mt m ly bnh minh
An tr trong gi pht
79

L thu ri ngp c no thin hnh.
C con sc thp th
Sau gc cy
Nhn ti
Vi nt cht ng ngng trong nh mt
Ri reo ln thon thot
V n mnh sau mt cm l xanh.
Ti thy dng nc trong ang chy gia khe trng
Sui ci reo
Thng vi vt
Cng ngi ca mt bui sng thanh bnh.
thc em mt tri t rng

Thc dy hm nay em thy tri xanh
Chp tay em cm n i mu nhim
Cho em hai mi bn gi tinh khi
Cho em bu tri bao la
Mt tri ln cao
Rng cy thc
Mt tri ln cao
Rng cy vn nng chan ho.
Em i ngang qua ng hoa hng dng
Hng vn bng hoa ngonh nhn v phng ng chi sng
thc em mt tri t rng
Bn tay em gieo ht cho ma sang nm.
Bin ng tai em nghe ting triu dng
Xn xao my bn phng tri lng lng
Qu hng thn yu ngt h sen thm
Qu hng hng da ven sng
Rung ng vn vai ci theo bng la
Rung ng vn vai
Ci ma vui nng trm ma.
t m cho em hng qu tn
Ta t rau hng rau ng mu nhim
80

Mai y xanh ti ni i qu hng
Mai y lc i ln nhanh
Ngt li ca dao, trn gian vui ht
Ngt li ca dao, mu xanh a bc chn ngi.
Con c dung thng

Em l ng dn
Trn bin su ko li
Nc da em thm mi bin mn
Nhng bp tht em cun trn di nng.
Ti l con c thu
Vy vi lp lnh
Giy gia tuyt vng
Cng vi hng ngn con c khc
Trong lng li em cng.
Ti nm hp hi
Trn mn thuyn
Em phi git ti
V mng sng ca em.
Em cng l ngi thiu ph
ngoi ch xch gi ng nhn
Ti cht ri
Nhng mt ti cha nhm
Tht ti cn ti lm
Mang ti vn cn hng.
Em mang ti v
Cht ti ra thnh nhiu mnh
B v ni,
Bui cm chiu m p ma ng.
C ti, em v cc con em c mm cm nng
Di mi tranh mi ngi m bng
Cn ai nhn c ra ti na
Khi sc - khng n hin quay vng.
Mt trm ngn kip lm thn con c bin c sng
81

Ti vo ra bi li thong dong
Nh ca khng gian c khi p hn l bch ngc
Th gii ti c y mu xanh, mu , mu hng
V ti hc thuc lng
Bi hc b th bt nh
Bi hc dung thng
mi khi sa vo li
c cht thong dong
Khng hn th, khng tuyt vng
Bi v ti bit
S sng lm bng s cht
Ci c lm bng ci khng
Mi loi tng tc
Ti v em dung thng.
Ti thy em ni sn ngho c nhi vin

Hai mt ca em bun
Cha y ti hn
Khi thy ti
Em quay mt nhn ni khc
Bn tay em v nhng vng trn loanh quanh trn mt t.
Ti no dm hi ba m em u
Ti no dm khi ng ngun mch thng au
Ti ch mun chuyn tr chc lt
Ci ni i cu
Ngi vi em mt pht
Cho em vi cht u su.
t nc au cng chung s phn
Em hy m ming ci
cho nhau hy vng.
Th h cc em
Cha y nm tui trn u
thy tan tnh hoa mng
Cuc i x v hung hn cung bo
Kh lu v u
82

Th h chng ti km hn gy nn nng ni.
Lt na ri ti i
em li sn ngho c nhi vin
Hai mt ca em bun
Ti i
Em tr v gc sn quen thuc
V ngn tay em li v nhng vng thng au trn mt t.
Bm bay vn ci hoa vng

Mi nm vn xa xanh tt
Hai mi nm nng di lu tranh
M ti gi ti v
Bn bp nc ra chn
H tay trn bp la hng
i cm chiu khi mn m bung xung.
Ti khng bao gi khn ln
K g mi nm, hai mi nm, ba mi nm
Mi hm qua y, ti thy bm bay tng n rn r trong khu vn ci
hoa vng
M v em cn
Gi chiu nh hi th
M g mt mnh tng lai xa xi?
Gi mang ting ca. Ngy ra i em dn:
Nu ngy v thy khung tri nt,
Th tm ti trong tn y hn anh
Ti v. C ting ht ca, bn tay trn lip ca
Hi rng: C ti hm nay y, ti gip c g?
Gi th thm: em nn ht ca
Bi v hin hu nhim mu
Hy l a hoa, hy l n ci
Hnh phc c bao gi c dng xy bng vi vi gch?
Hy thi l ngun kh au cho nhau
Ti tm em. (Nh m ging t lon cung
Rng su en ti
83

Nhng cnh cy s song
i nh chp lo ngn ngi
Thy cn c hin hu bn nhau, tm nhau)
Em hy l o hoa ng yn bn hng du
Hy l n ci, l mt phn ca hin hu nhim mu.
Ti ng y. Chng ta khng cn khi hnh.
Qu hng chng ti p nh qu hng tui th
Xin ng ai xm phm - ti vn cn ht ca
u cn gi trn thnh kinh, sng nay ti nghe xn xao trong nm mai v
tr nhng con ong vng sing nm bt u khi cng to dng
Cng trnh xy dng ngn i
Nhng cng trnh, em xem, c ngn i hon tt
Bnh xe mu nhim chuyn hoi a chng ta i ti
Nm ly tay ti, em s thy chng ta cng c mt t ngn i xa
trong hin hu nhim mu.
Tc m ti cn xanh, v di chm gt
o em ti phi cn pht ph bay trc du
Nng sm ma thu
Ti y. Chnh thc l vn xa
Nhng cy i tri chn thm
Nhng l bng kh thm
p
Rng
Cn chy chi la c trn sn gch
Ting ht vng bn sng
Nhng gnh rm thm vng ng
Trng ln, quy qun trc ng
Vn ci hoa vng, chnh mt ti va thy sng qua.
Ti khng ng m u,
Ngy hm nay p lm, tht m
Em khng v chi tr bt tm ni qu kh
Chng mnh cn y, hm nay, v ngy mai na,
n y
Khi kht ta cng ung mt ging nc thm trong.
Ai ni cho em nghe rng Thng bng lng cho con ngi kh
au ng dy hp tc cng ngi?
84

Chng ta tng nm tay nhau t mun vn kip
Kh au v khng t bit l l l hoa
Em ht ca i. Bng cc ci theo em bn hng du.
ng bt chng ti nhng hai tay vo vi ct
Nhng ngi sao tri khng bao gi xy ngc tht cho chnh mnh.
cho chng ti ht ca. cho chng ti l nhng o hoa.
Chng ti ang trong cuc i
Mt chng ti chng minh cho iu y.
Bn tay cng l hoa. ng bin bn tay em ti thnh dy chng
Thnh khp rng ca
Thnh mc st .
Hin hu khng ku gi tnh thng
Hin hu khng cn ai phi thng ai
Nhng em phi l em, l o hoa, l bnh minh ht ca, khng n o suy
tnh.
Xin ghi vo y mt tn c na ca tt c chng ta
V xin vn nghe li ti nh nghe sui reo nh nhn trng sng
Em v, a M v cho ti thm
Cho ti ht em nghe, tc em s di xanh nh tc M.
V vi em b th ngy
Sng vng cnh l, bnh minh n
Ti thy em ti mm ming ci
Nng sm trong nh hn bch ngc
Ngy xanh tui mng n xinh ti.
Ngy th mt bic hn v ti
Trn ngp nhn gian vn ting ci
Su au nhn loi nh my khi,
Pht chc tan dn trong nng mai.
au thng su hn ngn mun kip
Danh li ph vn, gn nng chiu
Ti thy thin ng ang m ca
Nng hn em nh tri tim yu.
V i l khch ng xa lm
Ct bi su thng vng nhiu
85

Thanh thn ng trong lng o c
Cho hn th u c nng niu.
Ngi sao nh
Lin tip mi hm tri nng my m
Bn ca s nhn em, bn phng mt m khng thy
Em i u? Linh hn ti b ng
Nh con chim con lc vo mt hi o y c sng m.
Ma gi ti bi my m
Kinh thnh hoang lnh, t bng ngi i m h ph
Chi u trn sch, bt chc chng th sinh th trc
Nhng mong rng m chn tri tim thc, hin bng hnh em
Ma gi vn ti bi.
m nay u chi trn n th
Ta khng ng gi cun ngn my: tri quang, ma tnh,
Thao thc va nghe ting gi
Git mnh nhn ra, ta thy bng em bn ca s:
Em tr v!
i thng thay ngi sao nh! Qua bao nhiu ma gi dp dn
Em i lc v phng tri nao, t bao gi, v khc trn nao nhiu
cnh ng xa l?
Em v
Mt cn ng ngc nhn ta qua ca s
i u trong bao nhiu ngy ma gi
Thn b bng cn run
V ngp gi v bin?
Nm yn trong lng cc pha l, mt l ci bun, em k:
Hm nay thin nh m hi ngn sao,
Tri quang, ma tnh,
Em v tn thin cung i s
Qu ni in ngc
Xin cho t c thanh bnh
Cho hon nn tai ng
Cho binh ao nc la.
Cho bo quyn hung c
86

Ngng ta trn mnh t ngho kh qu hng.
Ting gi ca em vang thu ngn sao
Ngp ngng tng git lng chng khng gian mun rng
Cho ta cm n mun trng tinh u
Nhng vin kim cng nim tin bt dit, nhng bioong hoa n sng trn
cnh ng tm thc bao la.
Ngi sao b nh v.
Mt ti m l
Ti gi tn ti
M tm t cht thy rng rng.
Duy th nht tm
Thnh tr em nm xa
Ai ha s xy cho vng chi?
Sng hm nay nhng ngi c bng thy bp bnh phiu dt trn sng
gi i dng
Kh au xy cho loi ngi mt tr a cui cng
V ni em s n nu qua m di c a.
Hy nhc li cho ti nghe nhng li nm xa ti ha
ti c th cn c mt ngy mai v lm chng cho em
Nhng mi tn cm vo thn th ti vn cn y, nguyn vn, cha bao
gi giao tr.
Sa son khu vn xanh ca em cho sy tri
Ti cng s l mt con chim cng nh nhng con chim khc
Sut i ch tm ti chn sui ngt cy lnh.
Hy l chuyn lun thnh vng
Ngn bt ni tm em s k sc lnh y i kh u ra ngoi vng hin
hu
V gi v t mun phng tn mt no hoa, no bm,
Cho chi non tui xanh cng nha sng
V tr ci khi hai mt em ci.
87
Giao cm
Lng l chin n nh khi thm
nh trm xng ngt thin mn
Lung linh nn ngc ngi sao im
Thanh tnh. Trn gian sch ti hn.
Chm chm xun v lng t chuyn
Nhc tri thanh thot rn mun phng
Tm linh mt thong bng giao cm
Lng ht bao nhiu ln sng cn.
Tri t hn hoang mng nng dy
Mt n em nh rn yu thng
Qun iu o lc theo chn m
Hi lc u xun cht c ng.
T su b nh
Ti n thm em sng nay
Quanh mi nh em, tuyt ri m m lng l
V tr lm bng t nn n
Em cn ng yn, im lm
Nh mt con su con khng ca mnh trong t nh
V tr lm bng bng t nn n
V tr b nh sng nay ch va bng mt t su m p
Tuyt vn phi phi bay
Con su con cn ng
V ti ngi lm th
Gi i, im i (ngi bo ta s lm g nu khng lm th?)
Im i, ng lay ng t su m m.
Cho ti b li c th i vo thm
Gic m k diu ca em
y lng knh mang theo .
Ti t vo im sng hn em
Cho to chiu by mu rc r
Ai thp sng th gii em?
Cho ti bung quanh
88

Nhng bc mn tnh thng
Mu ngc thch
D ght bit bao, ng tin trn m nh
Sng nay, mi hai b m dy em ci.
Bi ht ngy xa m dy
Ti ht li em nghe
Con nai con nm yn n
Trong i bn tay ch che
Ca chng hip s
V ng nghnh thay
Con ch si bng nhin thy mnh b v
Em s mt mi u ngn tay ci, v lng tai nghe,
Bi ht s di, bi ti s ht hoi ip khc
Ti nhc ng in thoi b ra mt bn
Mt bui sng ch nht nh sng hm nay
Khng ai c quyn lm no ng
Mt t su an lnh b nh
Ti s lm xong bi th khi em thc gic
(Khi con su khe kh ca mnh)
S c ting ht ca bao ph sng nay
m nhp cho tuyt bay
Chn gi ri sng ri
Nhng tuyt vn cn lng l du dng
Dt hoi cho em
Mt v tr bng t trng nn
N ci ti cn gi mi
dnh cho n khi em thc gic
Ho quang m p ca mt ti
Khi em chong thc
S chy trn
Nh nc sui m ma Xun.
Lu chuyn
Gi lng tra nay
Bn cy trc b mt hng
89

Bc tng gi nc thi gian loang l mi mn
Chm lng b v hn gch
Tri xanh tri xanh i bnh lng
Ti ti hm nay thm d tui gch
Nhng tng chng ln nhau
Kin nhn thng ny nm n
i ch, Thng bit my
Tht da ti trn no ng sa mc gh qua mau
li cht m lng bn tay, php phng tri tim nhp th
Bng xa xa ht ri
Cc ngi cn y ch i.
Ny, c phi ngy xa ta qua y
Trong mt chu k no
hm nay dng bc chn ngn ng, bng khun tm du chn kip
trc?
khong khng gia lng bn tay ti
Khi nm un c tr v
Ngy mai cn c nhng nguyn t no qun t?
Ai cht bn bc tng vi gch gia tra h,
Trong lc tri lng yn mm n ci xanh bic?
Gch i, ai i qua
V ai cn li?
Ti mun ch ngi i cng trong tc
Nhng ti bng nghe ri!
C k tng i tm kh lai
Hy ch cho ti ni no l ch chn tri
ti c th thy cng vi cc ngi, t kip xa xi no,
lu chuyn cng trong tc
Cho ti gi v cy kh cy chanh nm c
Cng vi hm nay hng cy trc b
Dng chn ni y
Cuc hnh trnh k l
Tuy mu tri xanh bnh lng mun i cn
Nhng mu tri xanh bnh lng hm nay ra i.
90
Ti sinh
Bui sng thc dy, c mt t l mi trn cy. t l mi n cho i
u vo khong na m, sau nhng vn chuyn khng ngng ca
nha sng trong thn cy, sau khi da cy h nt au n cho s sng
mi. Nhng nhng chuyn vn y nhng au n y cy khng nghe
cy khng cm thy, bi v cy sut m bn lng nghe ting th tho ca
hoa c quanh mnh. Hng m tinh khit v huyn diu. Cy khng c
nm v thi gian v sinh dit. Cy c mt nh s c mt ca t tri.
Bui sng thc dy, ti thy y l mt bui sng duy nht khng ging
vi bui sng no. Ngi ta thng ngh rng c nhiu bui sng c th
dnh, nhng khng ai dnh c bt c mt bui sng no, bi
mi bui sng l mt bui sng c bit. Em thy bui sng hm nay th
no? C phi n ti ln u trong i ta, c phi n khng lp li bt c
mt bui sng no trong qu kh? Ch khi no ta khng c mt, th mi
c th c s lp li ca mi bui sng. Cn nu chng ta c mt trong s
sng th mi bui sng l mt khng gian mi , mt thi gian mi. Mt
tri chiu soi trn nhng cnh tng khc nhau vo nhng gi gic khc
nhau. thc em nh mt trng tm trong hng trm lng sng: Sng
chy, nc chy, trng i ngang vm thi h xanh ngt. Em hy nhn
mu xanh da tri v mm ci, khin cho thc em tun chy nh nh
sng trong veo ca mt tri bui sm mn man cnh l.
Bui sng khng ging nh mt trang sch em ghi vo ch ngha, c th
lt li bt c lc no. Cun sch l con ng mt chiu, hoc cun sch
l con ng hai chiu: Bui sng khng phi l mt con ng, d
l con ng bay ca chim khng du tch. Bui sng l mt khc nhc
nh ln, v nhc khc c mt hay khng l do em c mt hay khng.
t l mi trn cy khng phi l mt tui. l mm thc tu gic ny
n mi giy pht trong s sng chuyn vn khng ngng. Thy c
t l mi, em vt c gii hn nm thng, bi v s sng ch thc
khng b gii hn trong thng nm.
Mt em l tri rng, l ni cao, l bin su. S sng em cng khng c
bin gii. Hy nhn l ca em tt c mi tri ngt hoa hin...
91
Nghe tim vui ca

Em thng mn i,
v y, em ng lo lng hay bn lng chi na nh!
Dng li, ngm nhn cuc sng mu nhim ny v lng nghe tri
tim mnh i thi.
Tri tim ang th thm vi em : Ch i, Anh i! Em mun ngi
ht ca rt t do!
Em cn nh li Thy dn d chng ta khng?
Kh au v khng bit l l l hoa
Em ht ca i. Bng cc ci theo em bn hng du.
Mnh cng ht ca no!!!
92
1. An l Lc - Th l i
3. Bnh an l chn hn
Bt th/ Bt i
Khi yu thng lng nh a tr

Xin cho hoi khng n o chi
Ngy thu nng vng ti v khp
V gm l im t mt ma.
Mnh khi th/ Mnh khi i,

khi i.
Bt ang th/ Bt ang i
Mnh c th/ Mnh c i,
c i.
Bt l th/ Bt l i
Mnh c th. Mnh l i, l i.
Ch c th/ Ch c i
Khng ngi th/ Khng ngi
i, ngi i.
An khi th/ Lc khi i
An l th/ Lc l i, l i.
Vi hay y cng cho thi

L ung a cho nhau bui sng
Gi thu qua th bay nh nhng
Ni hn v l chn an vui (2x)
Khi yu thng trn gian bng rng
Khng gian nhiu cng m thm ra
Tnh thn quyn gp trong mi no
V ni chn bnh an l nh.
My bay hoi xin c bay i
Chp tay hoa cho nhau bui sng
Bc chn ra mt phng ngoi
Ni em v ti vn khng hai.
2. Bn v ti
T mun phng i chung mt con ng. n ni y di mi cha
yu thng. V cng nhau p xy nn tnh tng thn.
Ngy hm nay ang vui hc ht lng. Nm tay nhau i nh mt dng
sng. No ci ln ht ca v l sng. Th i cho sc vc mi thm nng.
D mai c th mun phng. Bn i hy vng bc trn ng. Khng
gian s khng chia ct nim tin. Mnh lun vn mi trong nhau. Th
hng hoang cho n thin thu. Thi gian dng trong hi th nh su.
Gi ny y em c c t tri. Vi trng sao mun loi cng mi ni.
Mt tri ln sng ti bnh minh mi. Mm ci trong bc chn an lc
thnh thi.
Cng nhau chung tay xy dng thin ng. Sng hoan ca em cho i
bnh an. Hiu v Thng chng ta lm ngun sng. Th i thi l c c
kho tng.
93
4. Cn Trng
6. Chuyn ha
Qua ng vng
Nc gi hoa ti
Hoa n cho ngi
Hoa th ti th
Hoa ci ti ci
Bn nng hoa ti
Hoa mi ong li
Hoa vn bm bay
Tm hoa kt n
Dng cho cuc i
Tri ngt ngon ny
Hoa lm thn ti.
L rng y
Ti theo con ng nh,
t hng nh mi son b th
Bng nhin ti cn trng
Tng bc chn i
5. Ch em mnh
Gn nhau giy pht ta vui mng tao ng
Hnh phc m p ly tr thm
Git ma ma ht ta vui cng chng ng
Ting ci gi mi trong lng ngi.
Ung nc ging trong

Ti ngm trong lng
Ti nghe bin mn
Sng v mnh mng
Thn ti sng rng
Qu hng nghn dng
Chung mt dng chung.
Nc s nui ti
Thm nhun mun loi
Nc chy, ti chy
Nc bun, ti th di
Nc y hoa y
Ngi y ta ht cu thm tnh gia nh
Khc g thn ny
Nim vui su lng tnh ch em
Cng nhau chia st bao vui bun con ng Trm nm h mng
Ct bi lm vng
nh n ta thp ln diu k.
Vn php nng chuyn
Nim tin trao gi trn n ci mi ngi
Thng trong V thng.
Nhng lc khn kh ta cng qua
Ting ni ting ht mang thm tnh i cng
Ta v trn bc chn nh nhng.
Ngy mai ta sng tuy khng gn trong i
Nhng mi c mi y tnh thng
i ti bc ti du chng gai khng li
Bi v ta c nhau lu ri.
94
7. Cn gin thnh h sen

Mi khi ti gin ci mt ti bun so
Tri tim hm hc la u nh bng to.
Bong, Bong ti thy ai cng bun lo - Ti mun u gin hn
Nhng la la t u sao c dng dng tng cn
Bong Bong
Tnh tnh tnh tang c ting chung ngn vang ng xa. (2x)
Ting chung chnh nim (2x)
Bc chn ti nh nhng hn
Hi th ti an bnh (2x)
Bun phin dn xa khi th lun my hi vo ra.
Boong Boong...
Quan Th m lc, Quan Th m hnh
Ti tp m lng ra
Ti lng nghe tm mnh, ht ging kia my i
Tim tng trong ti nn khin ti ni cn tht mau
Boong Boong...
K kia th ny, k kia nng li
Nguyn do vng v thi
Ti quyt tm xy h - chuyn thi quen gin hn
Thnh h sen thm, ngt hng ca hiu v thng
Boong Boong...
8. V, Ti
9. y l tnh
v, ti
By gi, y
Vng chi thnh thi
Quay v nng ta
Nay ti v, nay ti ti
An tr by gi, an tr y
Vng chi nh ni xanh
Thnh thi dng my trng
Ca v sanh m ri
Trm nhin v bt ng.
y l tnh , tnh l y
Mm ci chnh nim, an tr hm nay
Bt l l chn, php l my bay
Tng thn khp chn
Qu hng ni ny
Th vo hoa n, th ra trc lay
Tm khng rng buc
Tiu giao thng ngy.
95
10. n bn ti
Mi bn n bn ti y
Nhng lc vui bun
Bnh tr thm mnh hy ung cho chnh nim
Th cho su, th tht nh
Ci ln nh em
thy rng cuc i kia rt chn tht.
Mi bn n bn ti y
Khi thy mt nhoi
t vo tim mt bn tay nh v v
Ci ln nh em
thy rng cuc i kia rt chn tht.
Mi bn n bn ti y
Khi nc mt ri
t bn tay, th bun au ln t m
M m p cho
thy rng cuc i kia
Rt ti p.
11. Gp nhau
12. Gn nhau
Gp nhau y ri chia tay

Ngy di nh vt qua trong pht giy
Nim hng say cn cha phai
ng trng sng ni hn mai ta sum vy. (2x)
K:
Gn nhau trao cho nhau yu thng tnh loi ngi.
Gn nhau trao cho nhau tin yu ng gian di.
Gn nhau trao cho nhau nh mt nhn loi ny.
Tnh yu thng trao nhau xy p nn tnh ngi.
Cho d rng thay l xanh i
Cho d bin c c phn ly
Ta vn yu thng nhau mi mi. (K)
Cho d di thay ni Tu Di
Cho d bu tri thiu my bay
Ta vn yu thng nhau mi mi. (K)
96
13. Gi tht tn ti
au bun mt dng sng nc mt,
Chy ra trn i dng tan theo ngn mun sng.
Lng ny nhng khi vui ti thm,
Sng nh mun ngn hoa di nng xun hng.
Gi tht tn ti, c vui ln bun,
ti c nghe mt ln tt c,
ti nghe bun vui l mt.
Gi tht tn ti, c vui ln bun,
ti thc tnh,
Lng t bi m ra khp ni chan ha.
14. Hai li ha
Con xin ha m rng lng thng v tm cch bo v s sng ca mi
ngi, mi loi, c cy, cm th v t .
(th: Uumm.... , Unmm.... , Unmmm... )
Con xin ha m rng tm hiu bit c th thng yu v chung sng
vi mi ngi, mi loi, c cy, cm th v t .
(th: Uumm.... , Unmm.... , Unmmm... )
15. Hnh phc by gi
16. Hiu v Thng
Ta hnh phc lin giy pht ny

Lng quyt dt ht u lo
Khng i u na
C chi lm
Hc bung th
Sng khng vi vng.
Anh em ta t bn phng tri

Ch em ta t khp nm chu
Khng phn bit mu da, tn gio
Cng v y xy p yu thng.
Ta hnh phc lin giy pht ny

Lng quyt dt ht u lo
Thong dong khi bc
Thnh thi lc lm
Lng thanh thn
Sng trong nh nhng.
Hiu cng su, thng cng rng

Hiu cng rng, thng cng su.
Hiu v thng, hiu v thng

C hiu mi c thng.
Hiu su, thng ln

Hiu v thng, hiu v thng.
97
17. Khng n khng i

Khng i u, cng khng cn n
Khng trc cng khng sau
Cm tay nhau, ng bn nhau
Ri chia tay, bc cho thnh thi
Cng bi v chng ta c nhau ri t lu
Cng bi v chng ta s c nhau hoi mai sau.
18. Lng nghe v chuyn ha

(Theo iu l t Ging)
Ai ni g th mnh c nghe
Nghe su hiu thu thng nhiu
Th vo tm tnh lng
Th ra ming mm ci
Ta ci ta th tht su
au bun tan bin tht mau
Tang tnh tang tnh tnh tang.
Ai ni g th mnh c nghe
Nghe su hiu thu thng nhiu
Bun chi m ba bn ba
Cho tm t ho su
Ta ci ta th tht su
au bun tan bin cn u.
Tang tnh tang tnh tnh tang.
19. Li qua ting li

Li qua (m) ting li
Gii quyt chi u!
Sao khng dng li?
Ko h thm su.
Li qua (m) ting li,
a ta ti u!
Sao khng dng li?
Th nh v su.
Li qua (m) ting li,
a ta n u!
Sao khng th nh?
Mm ci nhn nhau.
98
20. Mt tri hng tnh thc

K:
Th vo tm tnh lng, th ra ming mm ci
An tr trong hin ti, gi pht p tuyt vi. (2x)
Ta c bao ngy vui, bao ngy trong cuc i ny
C bao ngy bun, nhng ngy p tm t
Dng thi gian tri nhanh, nhanh nh thc l
Cun hoa ngn v chn tri khng tui khng tn. (K)
Tm ta nh dng sng tri vo a bin rng
Nh mnh t bi cho la m quanh nm
Hi th ta bao la l nh ca ta
a tnh thc v cho ta xa b m en. (K)
y mt tri hng ln, mt tri tnh thc rng ngi
Mch sng yu thng bng dy, hnh phc y ri ngi i
Qu kh i qua, tng lai cha ti
Ch c pht giy hin ti, pht giy hin ti m thi. (K)
21. Mt l ng ng ri
Mt l ng ng ri
C hay chng ngi i!
Mt l ng ng ri
Thu p v ri!
K: Ngn chic l cn ri
au hay vng ti
Ngn chic l ri ri
Bay vo ngp c tri.
L lng trn tri cao

Chiu ln nc h xanh
L lng trn tri cao
My bc cn dng thnh. (K)
Rng vi l qunh hiu
So ln ru hn ai
Rng vi l qunh hiu
Nng vng ngp rung di. (K)
Nim thng trong lng ti
Thm ti khng nht phai
Nim thng trong lng ti
Thu p vn cn hoi. (K)
99
22. Ngy m bng

Bui ti ng trn i hi hn nh.
Con ng no, con ng no dn n mt dng sng.
Mt dng sng, m ta vn thng ra ngi git o.
V con , v cu h theo nc tri xui.
Bui sng ngi trn rng hi ngn l .
Con ng no, con ng no dn n mt min qu.
Mt min qu, tri nm y rung kh cn si .
Nay ma v, nay ma v cho la m bng.
K: qu mnh gi y,
Con sng xa thuyn c xui ngc.
ko kt vng a, ting ru ngt mi.
Thng nhng bui tra h ta thng khe kh.
Con ng ny, con ng ny dn n ci tnh thng.
Nhn ra thy, m ang ng ci rung ln tc trng.
Tre cui lng, cau sau vn theo gi ong a.
Bui sng hi my tri i hoi c r.
Con ng ny, con ng ny mi bc ti qu hng.
Nhn ra thy, by chim so r nhau v xy t.
Ma v, ma ang v cho m bng.
23. N ci cho i
N ci ta trao cho nhau
L i cnh trng thn tin nhim mu.
N ci ta trao cho nhau
L mun th gii bu tri m my.
Ci, ci i em
V cuc i l o hoa trm sc
Hnh phc by gi ch by nhiu thi.
Ci, ci i em,
V cuc i l dng sui xanh mt trong
Soi chiu ngn sao ni tri tim em.
100
24. Ngi i sao ngi d thng

Ngi i, sao ngi d thng d thng qu chng
Cho d ngi d thng hay khng d thng
Ti vn thng ngi nh ti thng ti
Cuc i lm thng au v tm thiu t bi
Cuc i lm trun chuyn v tm nhiu tham m
Cuc i lm chng gai v hn th, v ght ghen.
Ngi i, con ngi ca ta cng c khi li lm
Cho d ngi d thng hay khng d thng
Khi ngi bit quay v n nn sa sai lm.
Ngi i hy quay v nng ta
Nng ta Bt, nng ta Php, nng ta Tng
chuyn ho thn tm, hc hnh lng nghe
hc hnh thng yu.
Ngi i hnh phc khng u xa
Hnh phc do ni ta, hnh phc trong tm ta.
25. N ci vui
Mnh l cnh n, cnh n xinh.
Mnh l tia nng, nng ban mai.
Mnh l cn gi, n bt ng.
Mt cnh n ln trong nng
Khng lo lng trong th thi tht nhim mu.
Mnh l ht ging, b t ti
Mnh l cn ma, rt nh nhng.
Mnh l dng sui, rc rch vui.
Ht ging tt c ti mt
Ny mm xanh lm th gii thm nhim mu.
Mnh l mt nt, nt nhc trm.
Mnh l khc ht, khc ha bnh.
Mnh l tui th, vi n ci.
Mt nt b trong khc ht
Ha cng nhau, trong th gii tht nhim mu.
101
26. Qua cn m
Mt mai qua cn m
Xa cuc i bnh bng
Ta tr v Tng Thn
Ngy gi ma khng cn,
Con ng tht hin lnh,
Ta mc tnh rong chi.
Cng nhau ta s i
S qua thm Thanh Sn
Leo nh tri bao la
Ta s qua nh tr
S i quanh b h,
S i ln Pht ng.
Tnh ngi sau cn m vn xanh!
T nay c nhau bn nhau h tr.
T Nghim, Php Vn mai ta li v
Cng theo cc em hc hnh nh xa.
Ri y qua cn m,
Cam L li thnh ngun,
Xui v ngt qu hng.
Ngy ta khng cn
Tht thu ngoi cuc i
m cht nim c n.
Cng nhau ta s i,
S i tay trong tay,
Gieo ht lnh mun phng.
Khi l hoa tht nhiu
Tri yu thng y cnh,
Hi em cho mi ngi.
102
27. Quay v nng ta

Quay v nng ta
Hi o t thn
Chnh nim l Bt
Soi sng xa gn
Hi th l Php
Bo h thn tm
Nm un l Tng
Phi hp tinh cn
Th vo, th ra
L hoa ti mt
L ni vng vng,
Nc tnh lng chiu
Khng gian thnh thang.
28. Sng gia yu thng

Bn tri ti y l bn ti anh em ti
Bn phi ti y l bn ti anh ti
Trc mt ti y l bn ti anh em ti
Xung quanh ti y l bn ti anh em ti.
Bn tri ti y l ngi ti yu ti thng
Bn phi ti y l ngi ti yu ti thng
Trc mt ti y l ngi ti yu ti thng
Xung quanh ti y l ngi ti yu ti thng.
Bn tri ti y l ngi yu ti thng ti
Bn phi ti y l ngi yu ti thng ti
Trc mt ti y l ngi yu ti thng ti
Xung quanh ti y l ngi yu ti thng ti!
29. Sng vui
30. Thin tr
Ch cn c ht ca m thi
Sng ni y cho tht tuyt vi
Bit ngay nhiu ngun cn bi ri
Ch ti chnh ta khng chu chi.
Chn tr trong hai tay,

Chnh nim nng trn y
Thn v tm an tr,
By gi v y.
K: Mnh u c tic chi m nh

Mnh u c mong chi m m
Tng giy pht pht giy i mi
Mnh ring bit c u chi m ng.
Khi ung chn nc trong

Ta nh ngun nh ci
Khi nhp ming tr thm
Hi nc n t u?
Mnh tng lc sng trng mt nhau

Lc cong lng trong rung c ngu
Lc i do ng trng hoa l
Nghe li gi ru qua rng lau. (K)
Nc t ngun sui cao,

Nc t lng t su
Nc mu nhim tun chy
n nc lun trn y.
Ch cn c sng vui m thi

Qun pht i bao cn ngho i
N ci n mi trn b mi
Tng bc chn trang im cuc i. (K)
Tng nhip bc ht vang tri my
Tung cuc khai ba ngn th gii
No ai bit ta ang tng giy
Tng bin kinh vn khng li ny. (K)
31. Th vo th ra
Th vo th ra
L hoa ti mt
L ni vng vng
Nc tnh lng chiu
Khng gian thnh thang.
103
32. Ting chung cha c

Boong... boong... Ti l chung i hng, ngi cha xa trn nh ni
Boong... boong... Ti khua vang, m u cho mt bnh minh mi
Boong... boong... Nghe ting ti, xin ngi n n ci
Boong... boong... Nghe ting ti, xin ngi em mt thng nhn cuc i.
Boong... boong... Th vo, tm ngi tnh lng
Boong... boong... Th ra, ming ngi mm ci
Boong... boong... Ngi tr v pht giy hin ti
Boong... boong... Ngi an tr pht giy tuyt vi.
Ba nghip lng thanh tnh
Gi lng theo ting chung
Nguyn ngi nghe tnth thc
Vt thot no au bun.
33. T do
Mnh l cm my bay, cng nh tri xanh cao
L ch chim ngn tung i cnh tht xa
Mnh l mt bng hoa, l mun ngn nng m
L t m hin, m p bao mm xanh.
34. Tm an
V mnh t do, khi tri tim m ra

Lun c thnh thi, v ngun tm trong sng
n y ch em thng, n y anh thn yu
Chung bc trn con ng, hiu v thng.
Qu hng i v trn mi bn chn

Bao nhiu con ng m ra lng
Tm khng mong cu bnh an l vy
An vui ni ny an khp mi ni
Nim vui tri di s sng
Ti i vng trn bn chn mt ti m to gia i ny y
Lng khng cu lm my trng bay
Kh au tng nui ta ln ln
Xin cho nng ma ngy sau vng mt nim tin chng h
nht phai
Hnh phc cha tng l hnh phc mnh ti
V bit thng mnh m bit thng trn gian.
104
35. Tnh thng ln

Li 1:
Sng trn i ai ai cng lm li
Cng vng v di dt t hay nhiu
Sng trn i cao qu nht tnh thng
M lng ra trang tri khp mun phng
ng m p khung tri ring nh b
lng ta rng ri khng vn vng.
Khi thng ai thng lun c n ci
Thng nh mt, chic o v ng i
Thng cy d v thng c i dp
Thng ti ba l thng c con ngi.
Khi trong tim ta c cht tnh thng
L c hnh trang ln ng
D phong ba gian lao v nguy kh
Vn mt lng vng bc gia gi sng.
Li 2:
Sng trn i ai ai cng lm li
Cng vng v di dt t hay nhiu
Sng trn i cao qu nht tnh thng
M lng ra trang tri khp mun phng.
ng m p khung tri ring nh b
lng ta rng ri khng vn vng
Khi thng ai thng lun c gin hn
Thng bun ti, ni kh v nim au
Thng vng v v thng c yu km
Thng ti ba l thng c con ngi.
Khi trong tim ta c cht tnh thng
L c hnh trang ln ng
D phong ba gian lao v nguy kh
Vn mt lng vng bc gia gi sng.
105
36. Tng bc chn thnh

thi
37. Vui bp la hng

Ngi i, mau v y
Rng Phng Bi ka, tay cm tay
Cng nhau vui bc, vai k vai
Nh pht giy hm nay.
Mi phng chung v y
V bn Bp Hng ang cn ti
D khi nng ln hay chiu ri
Ta nhn nhau v y.
Tng bc chn thnh thi

Mt tri nh tri tim ti
Tng o hoa mm ci
Rung ng xanh ngt nh bin khi
Cng gi ca li chim
Tng bc chn thnh thi
ng di em bc nh do chi.
Tng bc chn thnh thi
N ci ti thm trn ln mi
Tng m mu ngang tri
L dng sng chy ra bin khi
Tng bc chn thnh thi
Cng ngi em bc i mi ni.
Rng thing trong chiu nay

La thing chy bng soi tri my
Cng nhau nui ln tm t bi, chuyn ha tham sn si
V cu mang trn gian
V thng xt ngi ang lm than
V bao mi u khng tnh thng
Ta hin dng bnh an.
i... Bp hng si m, bp hng vui
Ch nui cho bn, gi gn hoi bo ngy mai
i... Hi triu vang ting, chn ngn khi
Hiu su thng nhiu, thuyn i si m ngn ni.
Rng khuya, ma cn ri
Rng khuya bp hng ang cn ti
Nguyn em uc sng soi trn gian
S nh i bn nhau.
Ngy mai trong tri xa
Ka bao i ngho ang ch ta
D bao ti hn, ta cn y
Dng hin i bn tay.
106
Mt cht nh...

Cam Nang - Con Da Co Duong Di

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cam Nang - Con Da Co Duong Di

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tu vin Khnh An

thc em mt tri t rng..................................................................... 80

17. Khng n khng i......................................................................... 98

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

My trng gi tri xanh bnh lng,

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

thm nhng ci bun kh, au thng, ch cng lm cho nim au thm

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Th ra, ti mm ci vi tri xanh.

CTh vo, ti thc v nhng chic l ma thu rt p

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Khi mi bt u th, c th hi th ca chng ta cn nng n, hn hn.

ng bao gi thc p hi th ca mnh. Nu hi th ngn, hy cho

Khi thy hi th vo v hi th ra ca ta tr nn an hn, su hn v

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

CTh ra, ti bung th tt c nhng cng thng trn c th ti.

Sau khi c th hin tng s bnh an v m du cho c th, gip c

CTh ra, ti mm ci vi nhng cm th au bun trong ti.

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

CTh vo, an tr trong giy pht hin ti

CTh ra, ti bit y l giy pht tuyt vi.

Nghe php thoi

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

CTh ra, ti mm ci vi s sng trong ti v chung quanh ti.

Chng ta khng cn phi chy i u na. Ngi nh ch thc ca chng

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i

Ch cn mt hi th nh, l bao php l hin by

Kha tu Ngi tr - Con c ng i