1817 Prostat Saghlighi Mayo Clinic Onder Yaman 2003 186s

Mayo Clinic
Prostat Sal
David M. Barrett, M.D.

Editor in Chief
eviri Editr
Do. Dr. nder Yaman
Ankara niversitesi Tp Fakltesi
roloji Anabilim Dal
Mayo Clinic
Rochester, Minnesota
GNE KiTABEVi
Mayo Clinic On Prostate Health Gne Kitabevi
Copyright : 2003, Gne Kitabevi Ltd. ti., Mayo Clinic
ISBN: 975-8531 -4-0
Bu kitabn her trl yayn hakk Gne Kitabevi Ltd. ti.ne aittir. Yazl
olarak izin alnmadan ve kaynak gsterilmeden ksmen veya tamamen kop
ya edilemez; fotokopi, teksir, bask ve dier yollarla oaltlamaz.
Otjinal ad :Mayo Clinic On Prostate Health

Editr :David M. Barrett, M.D.
Otjinal ISBN :1-893005-03-8
Firmas :Mayo Clinic
eviri Editr :Do. Dr. nder Yaman
Dizgi, dzenleme :bykharf / 0.312. 430 17 08
Bask :Ertem Matbaas, (0312) 646 51 71
GENEL DAGITIM
GNE KTABEV LTD. T.
M. Rauf nan Sokak No: 3
0641O Shhiye-ANKARA
Tel: (0312) 431 14 85 - 435 11 91 - 435 11 92
Faks: (0312) 435 84 23
web: http://www.gunestipkitabevi.com
e-mail: guneskit@ada.net.tr
Prostat Hastall Hakknda
Prostat hastal tm erkeklerin yarsndan ounu etkiler ve yala

birlikte prevalans artar. nflamasyon, byme ve kanser prostat
bezi tipikproblemi oluturur. Can skc ve ara sra arl olma
sna ramen inflamasyon ve byme genellikle hayat tehdit etmez.
Dier taraftan prostat kanseri u an erkeklerde en yaygn kanserdir
ve kanser lmlerinin en sk ikinci nedenidir. Bununla birlikte er
ken tan baarl tedavi ansn artrmtr.
Bu sayfalarda prostat tans ve probleminde kullanabileceiniz
pratik nerileri bulacaksnz. Hayat eklinizdeki deiiklikler ile
prostat hastal riskinizin azalacan dahi reneceksiniz. Bu kita
bn temelinde Mayo klinik uzman doktorlarn hastalar iin verdik
leri neriler bulunmaktadr.
Mayo Klinii Hakknda
Mayo klinik 1900'l yllarda doktor William Worral Mayo'nun pra

tik uygulamalar ve yardmclar iki olu, William J. Ve Charles H.
Mayo tarafndan gelitirildi. Rochester, Minn' deki faal cerrahi uy
gulamalaryla beraber Mayo kardeler tp uygulamasnda nc zel
grup doktorlar kendilerine katlmalar iin davet ettiler. Bugn
Mayo klinik 2000'den fazla doktor ve bilim adam ile 3 byk yer
de Rochester, Minn, Jacksonville, Fla ve Scottsdale, Ariz. geni kap
saml tan, doru cevaplar ve etkili tedaviler salamas iin
almaktadr.
Bilgilerin derinlii, tecrbesi ve uzmanl ile Mayo klinik salk
bilgisi kaynanda benzersiz bir yer tutar. 1983'den beri Mayo
klinik milyonlarca tketici iin gvenilir salk bilgilerini dl
kazanan haber bltenlerinde, kitaplarda ve online servislerde
yaynlad. Yayn aktivitelerinden elde edilen gelir tbbi eitim ve
aratrmay ieren Mayo klinik programn desteklemektedir.
iii
Editorler kurulu
Editor in Chief
David M. Barrett, M.D. Creative Director
Daniel W. Brevick
Medical Editors
Michael L. Blute, M.D. Graphic Designer
Reza S. Malek, M.D. Kathryn K. Shepel
Senior Editor Layout and

N. Nicole Spelhaug Production Artist
Stewart J. Koski
Managing Editor
Karen R. Wallevand Medical Illustrators
Brian S. Fyffe
Copy Editor Steven P. Graepel
Edith Schwager John V. Hagen
Craig R. King
Editorial Researcher M. Alice McKinney
Brian M. Laing James D. Postier
Contributing Writers Secretarial Assistant

Rebecca Gonzalez-Campoy Kathleen K. Iverson
Lynn Madsen
D. R. Martin Indexer
Stephen M. Miller Larry Harrison
Catherine Stroebel
Susan Wichmann
Katllan editrler ve derleyiciler
Jon B. Closson, M.D

Edward T. Creagan, M.D.
Kelli C. Fee-Schroeder, R.N.
Renee E. Kromrey, R.N.
Jennifer K. Nelson, R.D.
iv
nsz
rostat hastal temelde, meme hastalklarnn erkekteki
P
karl gibidir. Nasl kadnlar meme kanserinden korkuyor
larsa erkeklerde prostat kanserinden karmaktadrlar. Prostat
kanseri gnmzde erkeklerde en sk gzlenen kanseridir.
Kadnlardaki meme kanseri gibi prostat kanseri de zaman zaman
zor kararlar ve beklenmedik sonulara neden olabilmektedir.
Fakat bu hikayede daha fazla bilgi sahibi olma gereiniz bizi bu
kitab yazmaya itmitir. Prostat hastalklar -kanser dahil- artk
basite ve sklkla tedavi edilebilinmektedir. Anahtar nokta erken
tehistir. Erken tehis sonucunda tm prostat hastalklar ok az
yan etkilerle baarl bir ekilde tedavi edilebilinmektedir. Bu
nedenle ilk uyar bulgularn bilmeniz ve 40 yan zerinde yllk
prostat kontrolnz yaptrmak nemlidir.
Bu kitapta tipik bir prostat kontrolnde karlaacanz bilgileri
bulabilirsiniz. Prostat spesifik antijen (PSA) tarama testi Mayo
Klinik rologlar tarafndan anlatlmtr. En sk rastlanan 3 prostat
hastal da semptomlar ve tedavi alternatifleri dahil tartlmtr.
En iyi tedaviyi semenize yardmc olabilmek iin doktorunuza
sorabileceiniz sorular da hazrladk.
Bir blm prostat kanser tedavisinin potansiyel yan etkilerine
ve bunlarla nasl mcadele edilebileceine ayrdk. Prostat hastal
riskinizi azaltmak iin gerekli diet ve egzersiz nerilerinde bulun
duk. Ayrca ska sorulan sorulara cevaplar da burada bulabile
ceksiniz.
Biz inanyoruz ki prostat hastalklar hakknda daha fazla bilgi
sahibi olduka onlarn erken tans ve uygun tedavi seenekleri
hakknda daha iyi kararlara varabileceksiniz. Doktorunuzun
tavsiyeleri ile birlikte bu kitap daha uzunve salkl bir hayat
yaamanza yardmc olacaktr.
David M. Barrett, M.D.
v
..
eviri Onsz
rostat hastalklar (enfeksiyon, byme ve kanser) gnmzde

tm dnyada olduu gibi lkemizde de erkeklerin en ok e
kindikleri hastalklardandr. Aslnda bu endielerinde de ok
fazla haksz saylmazlar. nk eski yllarda gerek tansal gerekse
tedavi zorluklar olan hastalklar grubuna girmekteydi. Gnmz
de yaplan istatistiksel almalardan grlmektedir ki prostat kan
seri erkeklerde gzlenen en sk kanser tipidir.
yi huylu byme (BPH) yala birlikte ok hzl bir art gster
mekte ve 90 yandaki bir erkekte % 90 orannda grlmektedir.
Prostat enfeksiyonlar (prostatit) ise hemen tm erikin ya grupla
rnda sklkla grlebilmektedir.
Bu kadar nemli bir salk sorununda dier hastalklar gibi bil
gili olmak ve sorunu erken yakalayabilmek tan ve tedavi alterna
tiflerini daha baarl klmaktadr. Bu amala yazlan bu kitabn
Trkemize evirisi sanrm kitabn okunurluluk orann arttracak
tr.
Tm erkeklere eleriyle birlikte daha uzun ve salkl yllar
dileklerimle.
Do. Dr. nder Yaman

Ankara niversitesi Tp Fakltesi
bn-i Sina Hastanesi roloji Anabilim Dal
indekiler
nsiiz v
1 : Primer Prostat
Blm 1: Prostat Hakkmda 3

Salkl prostat 4
ler ne zaman ters gitmeye balar 5
Bir soruna iaret edebilecek belirtiler 6
Risk altnda msnz? 7
Sorularnza cevaplar 9
Blm 2: Prostat Kontrol Yapt1rmak 11

Temel tansal testler 11
PSA hakknda daha fazla bilgi 14
Byk tartma 17
Daha iyi bir grntleme arac aray 20
Ksm 2: Nonkanserz Durumlar
Blm 3: Prostatit ile Yaamak 25

Sizinki hangi tip 28
Tedavi plannn dzenlenmesi 29
Gerekten prostatit deilse 31
Blm 4: Benign Prostat Hiperplazisini Anl a m a k 33
Hayatn ortak gerei 34
Doktora gitmek 34
Tan koymak 35
Bblm 5 BPH'da Tedavi 39

Dikkatle beklemek 39
Ila tedavisi 40
Cerrahi 42
Is tedavisi (Termoterapi) 45
Cerrahi d yntemler 48
Seeneklerinizi tartmak 49
Ksm 3: Prostat Kanseri
Blm 6 Kanser olduunu renmek 57

Kanseri iaret eden semptomlar 59
Prostat kanseri tans nasl konur 60
Kanserin snflamas 61
Kanser yaylmmdr? 63
Kanserin evrelenmesi 67
Sa kalm istatistikleri 68
Blm 7- Seenekleriniz nelerdir? 71

Kanseri kendi haline brakmak 72
Prostat bezinin karlmas 73
Radyasyon ile kanserin tahrip edilmesi 77
Kanser hcrelerini dondurma (kriyoterapi) 81
Blm 8: Kanser lerlediinde 85
Hormonlar ile kanserin kontrol 85
T estikler cerrahi seimi 88
Kemoterapi kullanm 90
Deneysel yntemlerin denenmesi 91
Ary azaltc stratejiler 93
Blm 9: Komplikasyonlarla Baakmak 97

Inkontinans kontrol etmeyi renmek 97
mpotans iin alnabilecek yardmlar 104
Barsak hastalklar ile uramak 109
Bolm 10: Hayatla Birlikte Hayata Devam Etmek 1 13

Kontrollere hazrlamak 1 13
Kanserin duygusal hasar ile baakmak 1 14
Dayankllnza yeniden kavumanz 1 19
Daha iyi hissetmek iin daha iyi yemek 121
e geri dnmek 124
Aile ve arkadalarla iletiim 1 26
Bir destek grubuna katlmak 1 28
Ksm 4: Prostat Sah
Blm 11: Prostat Hastah nlenebi lir mi? 135

Kanserden koruyucu besinler tketin 135
Ya unutun 1 39
Daha fazla tahl, meyve sebze tketin 139
Aktif olun 143
Doktorunuzu dzenli olarak ziyaret edin 149
Blm 12: Destek Tedavileri ve Alternatif Tedavi
Seenekleri 151
Diyet ve ifal otlar 152
Zihin ve beden terapileri 156
Geleneksel in hbb 158
Dier tedavi edici yntemler 160
Srad tedavilere yaklam 161
Seim sizindir 163
Ek kaynaklar 165
Primer Prostat
Blm 1
Prostat Hakknda
p rostat hastal erkeklerin karlat en sk salk sorunlarn-

dan biridir ve prostat kanseri de en korku verici olanlar ara
sndadr. Bunun nedeni, meme kanserine benzer ekilde kii
nin cinselliine darbe vuruyor olmasdr. Kansere kar duyulan bu
korkunun temelinde kanserin kendisi dnda, mesane kontrolnde
yaanan skntlar (inkontinans) ve ereksiyon problemleri (impo
tans) gibi tedavi sonrasnda grlen sorunlar yatmaktadr. Tedavi
nin bu olas sonular, hastann kendine olan gvenini zedeledii
ve erkeklik yetisini kaybettii hissine yol at iin en az kanserin
kendisi kadar skntl olabilir.
Buna ramen korkuyla yaamann hi bir gerei yoktur. Erken
dnemde yakaland taktirde, prostat kanseri baaryla tedavi edi
lebilmektedir. Gelien cerrahi teknikler impotans ve inkontinans
riskini azaltmaktadr. Bu komplikasyonlar olusa dahi, eitli teda
viler sayesinde etkileri snrlandrlmaktadr.
Bu konu hakknda nemli bir nokta da, kanserin prostata bal
sorunlarn tamamn oluturmaddr. Prostatn inflamasyon ve
benign bymesi de ayn ekilde benzer sorunlardr. Kanserden
farkl olarak, bu sorunlar genellikle yaam tehdit etmez fakat erken
ve uygun ekilde tedavi edilmedikleri taktirde, rahatszlk verici,
kstlayc ve arl olabilirler.
ou erkek iin prostat hastal, hayatn yala birlikte gelen bir
gereidir. Bununla birlikte, doktorunuzla uyumlu bir ekilde d
zenli kontrollere devam ederek, hayatnzn dzenini bozmadan,
hastaln ktye gitme riskini azaltabilirsiniz. Bu kitap size, pros
tat sorunlarnn nedenlerini daha iyi anlamanz, belirtileri erken d
nemde nasl tanyabileceiniz ve tedavi konusunda daha bilinli
tercihler yapmanz konusunda yardmc olacaktr.
3
4 Blm 1
Sahkh prostat
Sadece erkeklerde bulunan prostat bezi, mesanenin tabannda yer

alan blmn (boynunu) evreler. Pubis kemiinin arkasnda ve
rektumun nnde yer alr. ekil ve boyut olarak cevizi andran
prostat, dz kas, sngersi doku ve kk kanallarla bezlerden olu
mu olup kapsl ad verilen ince bir zar tarafndan evrelenmitir.
Doumda, prostat yaklak olarak bir bezelye boyutundadr.
Yaklak olarak 20 yana kadar bymeye devam ederek erikin
boyutuna ular. 45 yana kadar bu boyutlarda kalarak, bu yatan
sonra tekrar bymeye balar.
;vas
deferens
Seminal
vezikl
reterl
"'-1- Prostat
bezi
Testis
Prostat
bezi
retra
Prostat pelvis iinde mesanenin hemen altndadr. Hem reprodktif hem

de riner sistemi etkilemektedir.
Sayfa 4
Mayo Klinik Prostat Sal 5
reme sistemi
Prostatn temel grevi spermlerin tanmasndan sorumlu olan se
menin ierisindeki svlarn retimidir. Prostattaki kk kanallar
sayesinde bu sv, mesanedeki svy penise ulatran retra kanal
na iletilir.
Orgazm esnasnda prostat svs, prostatn her iki yannda yer
alan seminal vezikllerden gelen sv ve spermle birleerek meniyi
oluturur. Sperm, vas deferens ad verilen kanallar yoluyla testis
lerden yukar doru kar. Kas kaslmalar sayesinde meninin ret
ra dna atld ejeklasyon olay gerekleir.
Ejeklasyon srasnda meninin doru ynlenmesi ve geriye do
ru kaarak mesane iine gitmemesi iin, mesane boynunu epeev
re saran bir kas (internal sfinkter) devaml kasl halde kalr. Bu
sfinkter ayn zamanda ejeklasyon srasnda idrar yaplmasn da
engeller.
Boaltm sistemi
Prostat bezi boaltm sisteminin bir paras olmamakla birlikte, ko
numundan dolay bu sistemin salkl ilev grmesi asndan b
yk nem tar.
Boaltm sistemi vcut svlarn szerek idrarn oluumunda g
rev alan bbreklerde balar. drar bbreklerden mesaneye reter
ad verilen ve kas dokusundan oluan uzun kanallar yolu ile iletilir.
esaneniz idrar siz ieyene kadar depolar. eme srasnda idrar
retra yoluyla mesanenizden dar atlr.
Prostat bezi retrann en st ksmn evreler. Prostat ortas de
lik olan kk bir elma eklinde dnebilirsiniz. Prostatnz sa
lkl iken herhangi bir soruna yola amaz fakat hastaland zaman
ierisindeki dokularn bymesi ve imesi sonucunda retray da
raltarak idrar yapmanz zorlatrr.
ler ne zaman ters gitmeye balar?
Prostat hastalna yakalanmak kaderiniz deildir. Baz erkekler

hayatlar boyunca herhangi bir prostat sorunuyla karlamazlar.
Bununla birlikte birou bu kadar ansl deildir. leri yalara ge-
6 Blm 1
!indiinde, erkeklerin birou bir tr prostat sorunuyla kar kar

yadr. Hastalk kk ve rahatszlk verici belirtiler ile feci ve arl
belirtiler arasnda kendini gsterebilir.
Prostat bezinde 3 tip hastalk grlebilir. Her zaman olmamakla
birlikte sklkla, insan hayatnn farkl dnemlerinde ortaya kabi
lir.
nflamasyon
Bu durumda prostat ier ve hassaslar. ou zaman inflamasyo
nun kayna bakteriyel enfeksiyondur. Dier zamanlarda kaynak
belirsizdir. Prostatit ad verilen prostat inflamasyonu tipik olarak
en sk 25 ve 45 yalar arasnda grlr.
Kanserleme olmadan byme

45 ya civarnda prostat bezi iindeki doku tekrar bymeye balar.
Bu bymeye benign prostatik hiperplazi (BPH) denilmektedir. Ti
pik olarak prostatn orta ksmnda oluarak retray daraltmakta ve
idrar yapmada sorunlara yol amaktadr. ou erkek, 55 ve 60 ya
lar arasnda belirtileri hissetmeye balar. Dierleri 70 ya da 80 ya
na kadar herhangi bir sorunla karlamaz.
Kanser
Prostat kanseri sklkla 50 yandan sonra grlr. Erkein ya art
tka, kanserin grlme skl da artar. Prostat kanseri dokularn
anormal ve kontrolsz bymesi sonucu geliir. Bymenin bezin
i ksmnda olduu BPH' dan farkl olarak tmrler genellikle bezin
d ksmnda geliir. Kanserin tipine bal olarak bu tmrler yava
ya da hzl bir ekilde byyebilir.
Bir soruna iaret edebilecek belirtiler
Rahatszlk verici ve arl belirtiler her zaman akla prostat hastal

n getirmelidir. Bu durum zellikle prostat inflamasyonu ve b
ymesi iin geerlidir.
Aadaki belirtiler her zaman prostat hastal ile ilikilidir. Bu
nunla birlikte bu belirtiler sadece prostata snrl deildir. drar yo-
lu enfeksiyonu ve bbrek ta gibi baz hastalklarda da benzer be

lirtiler grlebilir:
drar yapmaya balamakta zorlanma

drar akmnn etki ve hznda azalma
Sk idrara kma
drar yaptktan sonra mesanenin tam boalmamas
edikten sonra damlama eklinde idrar gelmesi
Ani ieme hissi

drarda kan grlmesi
Arl ejeklasyon
erken ar ya da yanma hissi
Pelvis blgesinde ar veya hassasiyet
Kala ya da srt blgesinde srekli ar
Testislerde ar veya ilik
\1aalesef, prostat kanseri erken evrelerde nadiren belirti verir.

Hatta belirti vermesi hastaln tedavisinin daha zor olduu ileri
ene hastala kadar gecikebilir. Bu nedenle, hastal erken evrede
yakalamak ve ilerlemesini nlemek iin dzenli olarak kontrollere
gitmek son derece nemlidir.
Risk altnda msnz?
Kimin prostat sorunuyla karlaacan belirleyebilecek bir forml

yoktur. Bununla birlikte bazlar kontrol edilebilir, bazlar da edile
mez olan birtakm etkenler hastala yakalanma ihtimalinizi artra
bilir.
Kontrol edilemeyen etkenler

Prostat hastal riskini en fazla artran etkenler unlardr:
Ya: Siz yalandka BPH ve prostat kanserine yakalanma olasl
nz artar. 50 yan stndeki erkeklerin yarsndan ounda ve
70'li yalardaki erkeklerin yzde 80'inde prostat bymesi grl
mektedir. Buna ek olarak, prostat kanseri tans alm olan erkekle
rin yzde 80'inden fazlas 65 yan zerindedir.
8 Blm 1
Etnik kken: Tam olarak anlalamam nedenlerden dolay zen

ci erkeklerde prostat kanseri dier etnik gruplara gre daha fazla
grlmektedir. Bu grupta ayn zamanda prostat kanseri daha erken
yata ve daha ar ekilde grlmektedir. Dier taraftan, en az
prostat kanseri grlme oran Asyal erkeklerdedir. Amerikal Latin
kkenlilerde ve yerlilerde de beyazlara oranla daha az sklkla kan
sere rastlanmaktadr.
Aile hikayesi: Yaplan almalar gstermitir ki; eer babanzda
ya da erkek kardeinizde prostat kanseri varsa, kansere yakalanma
riskiniz dier bir erkee gre iki kat artmaktadr. Kansere yakalan
m olan akrabalarnzn says ve yalar da riskinizi artrabilmek
tedir. Kanser hikayesi olan ailelerde kanser genellikle daha erken
yata ortaya kmaktadr.
Aile yks BPH riskinde de rol oynamaktadr. Bu durumda bi
rincil etken yatr. 40'l yalar ya da 50'li yalarn banda BPH g
rlen erkeklerin ou bu hastala sahip olmalarnda nclk eden
bir gen tamaktadrlar. Bu geni tayor olmak hastala yakalanma
nn kanlmaz olduu anlamna gelmemekle birlikte sadece hasta
lk riskini artrmaktadr.
Kontrol edilebilir risk faktrleri

Prostat kanseri riski populasyonlar arasnda farkllk gstermekte
dir. Bu farkllklarn genetik kkenli olmad sanlmakla birlikte,
aratrmaclar evre ve yaam tarznn prostat hastalna etkisi ol
duundan phelenmektedirler. Bununla birlikte elimizde bu fak
trlerin neler olduu konusunda cevaplardan ok, sorular bulun
maktadr.
evre. Aratrmaclar, iyeri ortamnda maruz kalnan birtakm
maddelerin nasl bir rol oynad konusunda almaktadr. Prostat
kanserinden lm oran "mavi-yakallar" olarak da bilinen, meka
nikerler, iiler, iftiler, kaynaklar ve endstriyel alanda alan
larda dier kesimlere gre daha yksek bulunmutur.
1999 ylnla Mayo klinik tarafndan yaplan bir almaya gre 70
ya zeri lowa iftileri incelenmi ve ayn yataki ifti olmayan
gruba gre prostat kanseri sklnn iki kat fazla olduu bulun
mutur. almada ayn zamanda bu artn diyet ve yaamsal fak
trlerden bamsz olarak sadece alma koullarna bal olabile
cei belirtilmitir.
Mayo Klinik Prosta t Sal 9
Diyet. Yksek yal diyetin prostat kanseri skln artrd bi

linmektedir. Harward Tp Fakltesi ve Harward Halk Sal Oku
lu aratrmaclar 50.000 den fazla salk alannn diyetlerini 4 yl
boyunca inceleyerek deerlendirmilerdir. Sonuta, yksek ya ie
rikli diyet alanlarn, daha az ya tketenlere oranla prostat kanseri
ne yakalanma riskinin iki kat fazla olduunu bulmulardr.
Aratrmaclarn iddiasna gre artm riskin nedeni diyetle al
nan yan prostat kanseri hcrelerinin geliimini hzlandran testos
teron hormonunun retimini artrmasdr. Eer bu teori ispatlanr
sa, diyetle aldnz ya kstlayarak prostat kanserine yakalanma
riskinizi azaltabilirsiniz.
Soyal rnlerde ve baz meyve ve sebzelerde bulunan baz kim
yasallarn prostat kanseri riskini azaltt bilinmektedir. Bu kitabn
ilerleyen blmlerinde salkl gdalar tketerek prostat kanserini
nasl nleyebileceinizi ya da ilerlemesini nasl yavalatabileceini
zi greceiz.
Ho rmon katklan. Yksek dozlarda alman dehidroepiandroste
ron (DHEA) BPH ya da prostat kanseri geliimini tetikleyebilir.
DHEA normalde vcutta doal olarak yaplan bir hormondur. st
rojen ve testosteron gibi dier hormonlara kolaylkla dnebil
mektedir. Ergenlik dneminde vcudunuzdaki DHEA miktar hzla
artar, erikinlikte en st dzeyine kar ve yalandka azalr.
DHEA, yalanmay geciktirmek, vcudun ya yakmasn sala
mak, kaslar gelitirmek ve baklk sistemini glendirmek iin
kullanlmaktadr. Ayn zamanda Alzheimer ve Parkinson gibi baz
hastalklara da iyi geldii dnlmektedir. Bu katklarn faydalar
na dair henz yeterli kant bulunmamaktadr. Uzun dnem etkileri
w dier ilalarla olan etkileimleri de belirsizliini korumaktadr.
Sorular1nzla cevaplar
Doutan anormal bir prostata sahip olmak mmkn mdr?

Evet. Prostatmzda konjenital bir anomali olabilir. Prostatn kken
ald yere bal olarak konjenital prostat anomalisi olan erkeklerde
bazen bbrek anomalileri de olabilmektedir. Bu durumlar sk g-
10 Blm 1
rlmemekle birlikte grldkleri zaman rntgen ve ultrason yard

m ile kolaylkla ayrt edilirler.
Cinsel yolla bulaan bir hastalk geirdim. Bu prostat hastal riskimi

artrr m?
Mmkndr. Bel soukluu ve klamidya enfeksiyonu gibi, cinsel
yolla bulaan hastalklardan bazlar retranzda iltihabi yanta yol
aar. Bu iltihabi yant bazen skar dokusu olumas ve retranzda
daralma ya da tkankla yol aabilir. Bu da riner enfeksiyon ve
dolaysyla prostat enfeksiyonu (prostatit) riskini artrr.
Vazektominin prostat kanseri riskini artrd doru mudur?

Hayr. Az sayda alma vazektominin prostat kanseri riskini artr
d eklinde bir speklasyona yol amstr. Bununla birlikte, Ulu
sal Salk Enstits aratrmaclar vazektomilerle ilgili tm verileri
gzden geirerek, ksrlatrma ileminin bir erkein prostat kanse
rine yakalanma riskini artrmad sonucuna varmlardr.
Bulunan sonularn muhtemel nedeni udur: vazektomi ilemi
ounlukla rologlar tarafndan yaplmakta ve bu ilemi yaptran
erkekler rologlarla ilikiler ve dzenli kontrol bakmndan daha
dikkatli gibi grnmektedirler. Dolaysyla bu erkeklerde oluabile
cek prostat kanseri dierlerine gre daha erken tan almakta ve bu
da doal olarak sayy artrmaktadr.
Blm 2
Prostat Kontrol Yaptrmak
rostat hastalna karn en iyi silah kendinizdir.Eer durumu
P
erken evrede yakalayabilirseniz baarl bir tedavi ansnz
olabilir.Bunu nasl yapabilirsiniz? Dzenli prostat kontrol
yaptrarak.
Prostat kontroln ne zaman yaptrmanz gerektiini gsteren
belirli bir program yoktur. Eer 20-30 yalarnda iseniz ve prostat
hastal iin kuvvetli aile yks veya prostat ile ilikili semptom
larnz yoksa genellikle yllk muayeneye gerek yoktur.
Bununla birlikte 40'l yalara ulatnzda yllk prostat muaye
nesi yaptrmal ve hayatnz boyunca dzenli kontrol yaptrmaya
devam etmelisiniz. Yanz, doktorunuz, aile hikayeniz ve test so
nularna gre tipik bir muayenede yaplacaklar deimektedir.
Temel tansal testler
Birok erkek yllk fizik muayene srasnda prostat kontrol yapt

rr. Fizik muayene srasnda kan basncnzn llmesi ve akcier
lerinizin dinlenmesi gibi standart prosedrlere ve testlere ek olarak
aadakilerden bir ksmn veya hepsini yaptrabilirsiniz:
Dijital Rektal Muayene:

Prostat hastal iin yaplan temel ve kolay bir testtir. Bununla
birlikte utandrc veya rahatsz edici grnd iin birok erkek
iin fizik muayenenin en endie verici blmdr.
11
12 Blm 2
Muayeneyi yaptrmak iin doktorunuz bir muayene eldiveni gi

yip bir parmana kayganlatrc srer. Bundan sonra ne - muh
temelen muayene masasna - eilmeniz istenir ve doktorunuz kay
ganlahrc srlm parman rektumunuza yavaa ilerletir.
Prostat bezi
Dijital rektal muayenede doktorunuz eldiven

giyilmi, kayganlatrc srlm parman
rektumunuza ilerletir ve genileme, hassasi
yet, ilik veya sert nodl olup olmad
asndan prostat bezinin arka duvarn
muayene eder.
Prostat bezi rektuma komu olarak yerletii iin doktorunuz

parmayla prostat bezinin arka duvarn hissedebilir. Bym
hissedilen bez benign prostat hiperplazisini (BPH) gsterebilir. Do
kunmayla hassasiyet varsa prostatitin bir bulgusu olabilir. Buna ila
ve olarak bezin d ksm kanserz tmrlerin% 70'inin gelitii
blmdr. Tmrler erken evrede genellikle nodl veya sert nokta
olarak hissedilir. Eer doktorunuz byle bir anormallik tespit eder
se, bu sizin muhakkak kanser olduunuz anlamna gelmez; fakat
doktorunuz ilave testler yapmak isteyecektir.Prostat enfeksiyonu
ve bez iinde kk talar olumas gibi durumlar da benzer zel
likler gsterebilir.
Mayo Klinik tarafndan yakn zamanda yaplan bir almada
dzenli dijital rektal muayene yaptrmayan erkeklerde yaptranlara
oranla prostat kanserine bal lmlerin daha fazla olduunu gs
terir veriler elde edilmitir. Aratrmaclar, dijital rektal muayene
zamannda yaplm olsayd bu erkeklerin% 50 - 70'inin hayatlar
n koruyabileceine inanmaktadr.
Salk kurumlar arasnda erkeklerin ne zaman dijital rektal mu

ayene yaptrmaya balayaca hakknda farkl grler bulunmak
tadr. Bir ksm 50 ya, dier ksm ise 40 ya tavsiye etmektedir.
Mayo Klinik rologlar Amerikan roloji Dernei'nin (AUA) neri
lerini de dikkate alarak 40 yandan balayarak yllk dijital rektal
muayene yaptrlmasn nermektedir.
drar testi
drarnzdaki krmz kan hcreleri prostat iltihabna veya belki
de bir tmre iaret edebilir. retra iltihab veya mesane problem
leri gibi dier durumlar da idrarda kana neden olabilir.
Buna ilaveten eer doktorunuz sizde BPH olduunu dnyor
sa normal idrar testi tansn dorulamada yardmc olabilir.
Kan testi
Kolunuzdan kk bir miktar kan alnr ve prostat spesifik antijen
(PSA) denilen madde aratrlr. Semeni svlatrmaya yardmc
olan bu antijen prostat bezinde doal olarak retilmektedir. Bunun
la birlikte kk bir miktar kan dolamna girer ve kannzda do
lar.Kannzda normalden daha fazla tespit edilirse bu, prostat inf
lamasyonu, bymesini veya kanserini gsterebilir.
Birok erkek ilk defa 40 ile 50 ya arasnda PSA baktrmaktadr.
leriki blmlerde bu testi ayrntl olarak tartacaz.
Ultrason
Eer doktorunuz dijital rektal muayene, kan veya idrar testleri
nin sonucu iin phe duyarsa prostatnz daha ileri tetkik etmek
isteyebilir. Bu da transrektal ultrason ad verilen bir yntemle yap
labilir.
Ultrasonografi vcudunuzun iini gsteren ve ses dalgalarnn
kullanld bir grntleme tekniidir. Ultrason bir radar gibi al
r; ses dalgalar gnderilir ve cismin younluuna gre deiik de
recelerde yanstlr veya emilir. Kanserli doku salkl dokudan da
ha kaln ve youn olduu iin ses dalgalarnn yansmas deiiktir.
14 Blm 2
Transrektal ultrason srasnda doktorunuz rektum iine ses dal

galar veren, ince, kayganlatrlm bir probe ilerletir. Dalgalarn
yansmas bilgisayar tarafndan evrilir ve bir video grntsne
dntrlr. Bu ilem her ne kadar baz erkekler tarafndan biraz
rahatsz edici bulunsa da zararszdr.
Eer doktorunuz ciddi bir bulgu bulmazsa daha ileri testlere ge
rek duymayabilir. Eer ultrason sonucu kanseri dndrrse, bu
nu dorulamak iin biyopsiye ihtiya duyulur.
Prostat spesifik antijen (PSA) hakknda daha

fazla bilgi
PSA testi prostat kanserini tespit etmeye yardmc olmas iin Gda
ve la Kurumu (FDA) tarafndan 1986 ylnda onaylanmtr. Test
onaylandndan beri kanser olgularnn zellikle tedavi edilebilen
erken evrelerdeki olgularn saysnda bir art olmutur.
Kolunuzdan bir kan rnei alndktan sonra bu rnek, immno
kimyasal denilen bir metotla test edilecei laboratuara gnderilir.
Bu test kannzda ne kadar PSA bulunduunu tespit eder.
Mililitre bana O ile 4 nanogram (ng /ml) arasndaki sonu nor
maldir. Bununla birlikte PSA dzeyleri kiinin yayla artmaya me
yilli olduu iin baz tbbi merkezler standartlarn yaa gre ayar
lamtr (Bkz "Mayo Klinik PSA Standartlar").
Eer PSA dzeyiniz normalin stndeyse, bu sizin muhakkak
kanser olduunuz anlamna gelmez. Baz erkekler normalden daha
yksek PSA dzeyine ve salkl bir prostata sahiptir. Kanser dn
daki durumlar da kannzdaki PSA miktarn arttrabilir.
BPH: Prostatn kanser nedenli olmayan bu bymesi yksek
PSA dzeyine neden olabilen en sk nedendir. Prostat dokusu b
ydke, bu dokudaki hcreler normalden daha fazla - bazen nor
malin 3 katma kadar - PSA retir.
Prostati.t: Prostatn iltihap veya enfeksiyona bal irritasyonu
bezdeki hcrelerin artm miktarda PSA salglamasna neden olur.
Kanser: Prostattaki kanser hcreleri de PSA retir. Normalden
yksek PSA deeri prostat kanserini gsterebilir.
Mayo Klinik Prostat Saglg 15
Mayo Klinik PSA Standartlar

Mayo Klinik rololar normal PSA araln saptamak iin
aadaki yaa gre dzeltilmi skalay kullanmaktadr.
__ _)'a
__--
Normal PSA Aral _________________________ _
*
40 -- 49 O -- 2.5 ng/ mL
50 59
-- O 3.5 ng/mL
--
60 69
- O - 4.5 ng/ mL
70 - 79 O - 6.5 ng/mL
* Mililitre bana nanogram
PSA seviyesini ykseltebilen dier nedenler:

Ejaklasyon: Yalandka prostat beziniz kan dolamnza or
gazm srasnda daha fazla PSA salglamaya balar. 50 ile 80 ya ara
sndaki erkeklerde ejaklasyondan sonraki 1 saat iinde kandaki
PSA dzeyi % 40 artmaktadr. Bu art 48 saate kadar devam edebi
lir. Bu yzden doru sonu salayabilmek iin PSA testinden en az
2 gn nce seksel aktiviteden kanmanz gerekir.
riner sistem enfeksiyonu: Prostat bezindeki enfeksiyon gibi ri
ner sistem enfeksiyonu da PSA dzeyini arttrabilir.
Son zamanlarda yaplan prostat ilemleri: Kitapta daha sonra ay
rntl olarak tartlan bu ilemler inflamasyon yaparak ve normal
den yksek PSA dzeyine neden olarak prostat bezinizi geici ola
rak irrite eder:
Prostat biyopsisi
Prostatn transretral rezeksiyonu
Prostatn transretral insizyonu
Prostat masaj
Prostatn mikrodalga tedavisi
Prostatn laser tedavisi
Prostatn balon dilatasyonu
Bu ilemlerden herhangi biri yapldktan sonra PSA testi yapla

bilmesi iin 2 hafta ile 2 ay beklenmesi gerekmektedir. Bu, PSA d
zeyinin ilemden nceki seviyesine dmesini salar.
16 Blm 2
PSA testi ne kadar dorudur?

PSA testi erken evre kanseri yaklak % 80 tespit etmektedir. Erken
prostat kanserli yaklak % 20 erkekte sonular normal gelebilmek
tir. Bu da testin tek dezavantajdr - prostat kanserli her 5 erkekten
l'inde kanseri erken olarak yakalayamamaktadr.
PSA testinin bir dier dezavantaj ise kanser ile dier prostat
hastalklarm ayrt edememesidir. Yksek PSA dzeyi olan erkekle
rin sadece te birinde kanser bulunmaktadr. Yksek PSA dzeyi
olan dier te ikilik blm BPH, prostatit veya dier nedenlere
bal olabilir. Sonu olarak kanser olmayan birok erkekte kanseri
ekarte etmek iin ek test yaplmaldr.
Hala PSA testi meme kanserinde kullanlan mammografiden ve
Finasterid ve PSA
Finasterid (Proscar) BPH tedavisinde kullanlan bir ilatr. Prostat

bymesini uyaran baz hormonlar basklayarak prostat bezinin
klmesini salar. Finasterid kel erkeklerde sa bymesini hz
landran Propecia isimli ilala ayn ilatr.
Finasterid prostat bezindeki hormon dzeylerini deitirerek
PSA yapmn azalhr. PSA' daki azalma % 50 kadar olabilir ve bu
azalma prostat kanseri olsanz bile grlebilir. PSA dzeyi kanser
varln iaret edeceine der.
Bu durum ila kullanan erkeklerde PSA testinin doruluu
hakknda soru iareti oluturur. Baz doktorlar PSA testinin finas
terid alan erkeklerde yararl olmadm dnmektedir. Bununla
birlikte dier bir grup ise finasterid ile normal snrlara drl
m PSA'l erkeklerde bile bu testin yararl olabileceine inan
maktadr. rnein 70 yandaki bir erkek iin normal PSA snrla
r 0-6.5 ng/ml ise finasterid kullanan 70 yandaki bir erkek iin
normal snrlar 0-3.25 ng/ml olmaldr.
la kullanmanz doktorunuz iin PSA sonularm doru de
erlendirebilmesi iin nemlidir.
akcier kanserinde kullanlan gs rntgeninden daha doru bir

grntleme testidir.
Byk tartma
Doktorlarn ve tbbi kurumlarn hepsi PSA testinin yararlarnn s

nrlamalarn karlayabilecei konusunda gr birliinde deildir.
Bu nedenle bu basit test bugn tpta en tartlan grntleme test
lerinden biri olmutur.
Yararlar
Dzenli PSA taramalar herhangi bir belirti ortaya kmadan ok
nce prostat kanserinin tansna yardmc olur. Bylelikle prostat
kanserinin organa snrl evredeyken saptanmasn kolaylatrr. S
nrl kanserin tedavi edilmesi dier organlara yaylm kanserin te
davisinden daha kolaydr.
Btn prostat kanserleri ayn deildir. Bazlar ok yava byr
ve prostatta snrl kalr. Bazlar ise daha hzl ilerler ve dier or
ganlara daha abuk yaylr. Eer PSA testleri prostat kanserinin ag
resif forma dntn tespit ederse hayat kurtarc olabilir.
1997'de prostat kanserinden lm orannda ilk azalma tespit
edildi. Birok doktor bu orann azalmasnda en nemli faktrn
PSA testi olduuna inanmaktadr. Buna ramen salk uzmanlar
bu testlerin prostat kanserinden lm orann azalttn kesin ola
rak ispatlayamamlardr.
Snrlamalar
PSA testi ideal veya mkemmel olmaktan uzaktr. Erkeklerin %
20'sinde prostat kanserini tespit edemez ve hastalara prostat salk
lar hakknda yanl bir gven duygusu verebilir. Yksek PSA d
zeyli erkeklerin te ikisi genellikle gereksiz yere endie duyar ve
gereksiz, pahal tbbi tetkikler yaplr.
Testin gereksiz yere tedavi verilmesine neden olup olmayaca
tartmaldr. Yava byyen bir tr kanseriniz varsa, herhangi bir
sorunla karlamadan yllarca yaayabilirsiniz. Fakat baz erkekler
18 Blm 2
iin bunu kabul etmek zor olabilir. Genelde insanlar kanser olduk
larn rendikleri zaman ondan kurtulmak iin cerrahi veya rad
yoterapi gibi birtakm areler ararlar. Bu tedaviler idrar tutamama
(inkontinans) veya sertleme sorunlar (impotans) gibi yan etkilere
neden olabilir. Sonuta hastalar normal, retken bir hayat srebile
cekken; yaam kalitelerinde gereksiz azalma olabilir.
Sonu olarak, prostat kanserinin erken tedavisinin geekten ha
yat kurtarp kurtarmad phesi ortaya kmaktadr. Bazlar Ma
yo Klinik'te yaplm olan birtakm almalar hayat kurtardn
iddia etmekle birlikte dier almalar bu sonucu o kadar da des
teklememektedir. Bu almalar lkenin baz kesimlerinde PSA ta
ramas yaplyor olmasna ramen prostat kanserinden lmlerin
azalmadn gstermektedir. Sonulardaki bu farklln nedeni,
testin bu yerlerde sadece birka yldr yaplyor olmas ve hayat
kurtarc etkilerinin grlebilmesi iin biraz daha zamana ihtiyacn
olmas olabilir.
Gelecei kararlatrma
u an yrtlmekte olan iki alma PSA hakknda tartmay ze
bilir ve baz sorular cevaplayabilir. Bununla birlikte sonularn
alnmas iin yllar gemelidir.
PLCO: Prostat, Akcier, Kaln barsak (Kolorektal), Yumurtalk
(Over) almas Milli Kanser Enstits tarafndan sponsorluu ya
plan, geni, multimilyon dolarlk, kanser grntlemesinin ve er
ken tesbitinin hayat kurtarp kurtarmadn aratran bir alma
dr. Prostat kanseri iin erkekler 4 yl boyunca ylda bir deerlendi
rilip daha sonra 12 yl takip edilmektedir.
PNOT: Prostat Kanserinde Gzleme Karn Mdahale" alma
s Department of Veterans Affairs ve Milli Kanser Enstits tarafn
dan finanse edilmektedir.
PIVOT prostata snrl kanseri en iyi ekilde tedavi etmeyi belir
lemeye alan geni, uzun sreli bir almadr. Prostatn cerrahi
yolla kartlmas m yoksa herhangi bir tedavi uygulamadan kan
serin yaylp yaylmayacan gzlemlemenin mi daha iyi olduunu
aratrmaktadr.Bu almaya katlanlar dzenli olarak muayene
edilmekte ve periyodik olarak hayat kalitelerini sorgulayan anketle
ri doldurmaktadr.
Gncel tavsiyeler
Bu arada siz ne yapyorsunuz? PSA testi yaptrmal msnz, yaptr
mamal m?
Bunun tam bir cevab bulunmamaktadr. Tbbi kurulularn te
biri PSA testini desteklemekte, te biri kararsz, dier te biri ise
desteklememektedir.
Amerikan Kanser Cemiyeti (The American Cancer Society -
ACS) ve AUA PSA testinin destekleyicilerindendir. Elli yandan
balayarak tm erkeklere yaplmasn tavsiye etmektedirler. Ayrca
zenci erkeklerde ve ailesinde prostat kanseri hikayesi bulunanlar
dan PSA grntlemesine 40 yanda balanmasn nermektedir
ler.
AUA ve ACS bu testin hayat boyu yaplmasn nermektedir.Bu
nunla birlikte baz doktorlar bu testin 70 yandan sonra deerini
kaybettiine ve daha fazla yaplmasnn gereksiz olduuna inan
maktadr.
Mayo Klinii'nin gr
Mayo Klinik rologlar PSA testinin eksikliklerini bilmekte ve
bunun kusursuz bir test olmad konusunda gr birliindedir.
Fakat erken evre prostat kanserini tespit etmede mevcut en iyi test
olduu iin bu testin kullanlmasn desteklemektedirler. zellikle
tedavi edilebilir kanseri olan gen erkeklerde faydaldr.
Dier kanserlerde olduu gibi, prostat kanseri erken tespit edil
diinde tamamen iyileme ansnz daha fazladr. Ayrca erken tes
pit tedavi iin daha iyi kararlarn verilmesini olanak salar.
ACS ve AUA'a uygun olarak Mayo Klinik rologlar prostat
kanseri iin yksek risk tamyorsanz 50 yandan itibaren yllk
PSA testi yaplmasn tavsiye etmektedir. Eer zenciyseniz veya ai
lenizde prostat kanseri yks varsa 40 yandan itibaren yaptr
maya balayabilirsiniz. Mayo Klinik rologlar ayrca 75 yana ka
dar yllk PSA testi yaptrmaya devam edilmesini tavsiye etmekte
dir. 75 yandan sonra yllk dijital rektal muayene genellikle yeter
lidir.
Eer yanl bir sonula karlamak veya kanser tespit edildiin
de ne yapmanz gerektii konusunda kayglarnz varsa bu kaygla
r doktorunuz ile tartmakta tereddt etmeyin.
20 Blm 2
Daha iyi bir grntleme arac aray
Aratrmaclar PSA testinin dezavantajlarn azaltacak veya kaldra

cak, prostat kanseri iin daha doru ve zgl bir grntleme testi
aramaya devam etmektedir. Son zamanlarda allanlardan bazla
r unlardr:
Serbest-PSA testi: PSA 2 formda bulunmaktadr- kan proteinleri
ne balanan PSA ve proteinlere balanmayan, "serbest" PSA olarak
adlandrlan PSA. u an mevcut olan testler kannzdaki total PSA
miktarn belirlemek zere hem bal hem de serbest PSA'y l
mektedir. Bununla birlikte aratrmaclar kanserin daha ok bal
PSA rettiini, BPH'nn ise serbest PSA'daki artla ilgili olduunu
bulmutur.
Serbest PSA testi kannzda ne kadar proteine balanmam ve
ne kadar proteine balanm PSA olduunu belirler. Dk serbest
PSA yzdesi olduunda, PSA dzeyindeki ykselmenin nedeni da
ha ok kanser olabilir. Yksek serbest PSA yzdesinde ise neden
daha ok BPH olabilir.
PSA hz testi: Bu test PSA dzeyinizdeki deime orann belir
ler. Bilim adamlar prostat kanseri olanlarda PSA molekllerinin
saysnn BPH veya prostatite oranla daha hzl arttna inanmak
tadr.
PSA younluk testi: Prostat spesifik antijen younluu (PSAD)
PSA dzeyinizin prostat hacmine blnmesi ile elde edilir. Prostat
hacmi ultrason ile belirlenebilir. Yksek PSAD genellikle daha ok
kanseri iaret eder.
Ultrasensitif (An duyarl) PSA testi: Bu zel test kannzda ok
kk miktarlarda bulunan PSA'y tespit eder. Eer daha nceden
prostat kanseri nedeniyle tedavi edilmiseniz, bu test dier testler
den ok daha nce (belki 1 veya 2 yl) hastaln nks etmesini tes
pit edebilir.
Dier belirleyiciler: PSA'ya benzeyen birka madde daha erken
prostat kanseri belirleyicisi olarak kullanlabilir. Bunlarn arasnda
insan glandler kallikreini, kromogranin A ve prostat spesifik
membran antijeni (PSMA) bulunmaktadr.
Gen arabrmas: Eer aratrmaclar prostat kanserinden sorum
lu bir gen bulabilirlerse, bu geni tayan erkekler kanserin ok er-
ken evrede belirlenebilmesi iin ok sk gzlem altnda tutulabilir.

Hatta bu erkekler diyeti de ieren yaam stillerinde deiiklikler
yaparak kanseri nlemede baarl olabilirler.
Sorular1nza cevaplar
Aile doktorumuz prostat muayenesi yapabilir mi?

Tabiki. Aile hekimleri prostat kanseri veya dier anormallikler iin
erkeklerin taranmasnda ok nemli yer tutar. Dijital rektal muaye
ne ve PSA testi hemen hemen her aile hekiminin aina olduu rutin
testlerdir.
Ne zaman bir roloa gitmeliyim?

Aile doktorunuz test sonularnz deerlendirerek eer prostat
kanserinden phelenirse veya BPH, prostatit gibi kanser olmayan
durumlar bir roloun tedavi etmesinin daha iyi olacan d
nrse, size bir roloa gitmenizi tavsiye edebilir. Eer ieme prob
leminiz varsa, PSA dzeyiniz ykselmise veya dijital rektal mu
ayenede bir anormallik tespit edilirse bir roloa gitmeniz tavsiye
edilebilir.
Eer doktorum rutin olarak PSA testi istemezse bunu ben yaptrabilir mi
yim?
Yaptrabilirsiniz. Birok salk sigortas istediiniz testi yaptrman
za imkan salar: Bununla birlikte salk sigortas testin masraflarn
demeyebilir. Bu testi istemeden nce sigorta plannzn masraflar
deyip demediini doktorunuz ve sigorta sorumlunuz ile kontrol
ediniz. Eer kendiniz demek zorundaysanz PSA testi yaklak $45
tutmaktadr.
PSA dzeyim uzun sredir ok dk seyretmektedir. u an normal snr
lar iinde olmakla birlikte bir miktar ykseldi. Bunun aratrlmas gerekir
mi?
Yalandka PSA dzeyiniz bir miktar ykselir. Bununla birlikte
normal snrlarda bile olsa PSA dzeyinizde belirgin bir deiiklik
olduunda deerlendirilmesi gerekir.
22 Blm 2
79 yandaym. Bundan sonra neden PSA testi yaptrmama gerek yok?

PSA testi ok erken evredeki kanseri tespit etmede daha yararldr.
Eer 75 yandan sonra prostat kanserinin erken bulgular varsa
kanserin ciddi sorunlar yaratmas pek beklenmez. Bu yzden ge
reksiz yere test yaplmamal ve hasta endieye sokulmamaldr. Ha
yatnn ileri dneminde prostat kanseri gelien erkekler genellikle
baka nedenlerden dolay lrler.
Non-Kanserz Durumlar
Blm 3
Prostatitle Yaamak
rostatit, erkeklerin ska karlat bir prostat problemidir.
P
Baz tahminlere gre genital veya riner problemlerle doktora
giden erkeklerin 1 /4 'nde neden prostatittir. Bu durum sade
.:e sk olmayp ayn zamanda tans ve tedavisi zordur.
Prostatit, prostat bezi inflamasyonu iin kullanlan genel bir te
rimdir. nflamasyon enfeksiyon veya bezi irrite eden baka bir fak
tre bal olabilir. Hastalk hakknda ou ey ak olmamakla bir
J.kte kesin tedavi iin doru tannn gereklilii aktr. nk pros
tit en az formla ortaya kabilir:
:\kut bakteriyel prostatit

Hastaln en az yaygn fakat en ciddi formudur. Ciddi ve sklk
ia ani semptomlara neden olan prostat bezi enfeksiyonu nedeniyle
"'luur. Bu semptomlar unlardr:
Ate
me
Grip benzeri durum
Srtn alt kesimi ve genital blgede ar
drar yaparken ar ve yanma
drar yapma gl ve azalm idrar akm
drar yapma esnasnda mesaneyi tam boaltamama hissi
Sk ve acil idrar yapma ihtiyac
25
26 Blm 3
Kanl idrar
Arl ejeklasyon
riner trakt veya kaln barsaklarda sk bulunan bakteriler pros

tatitin bu tipinden sklkla sorumludur. Eer semptomlarnz cid
diyse iyileene dek birka gn hastanede kalmanz gerektirebilir
nk akut bakteriyel prostatit idrar yapamama ve kan dolamna
enfeksiyon yaylmas (bakteriyemi) gibi ciddi problemleri ierebilir,
bir doktora grnmenizi gerektirecek kadar nemlidir.
Kronik bakteriyel prostatit

Bu durum da bir bakteriyel enfeksiyon nedeniyle olur. Her nekadar
akut prostatitin aksine semptomlar tipik olarak yava gelise ve
daha az ciddi olsa da unlar ierebilir:
Sk idrara kma
Ani veya zorlu idrar yapma durumu
drar yaparken ar veya yanma
Nokturi
Srtn alt ksm veya genital blgede ar
Azalm idrar akm
Ara ara semende kan grlmesi
Arl ejeklasyon
Hafif ate
Rekrren mesane enfeksiyonu
Kronik bakteriyel enfeksiyona neyin neden olduu ak deildir.

Akut bir enfeksiyon gibi riner traktnzdaki bakterilere bal olabi
lir. Dier nedenler mesane veya kan enfeksiyonuna bal olabilir.
Enfeksiyon travmay veya genellikle katater gibi bir enstrmann
riner traktnza sokulmasn takip edebilir. Doktorlarn riner ka
tater sonras rutin olarak antibiyotik yazmalarnn sebebi budur.
Bazen prostat bezinde kalsifiye talar oluup bakterileri ekebi
lir. Nadiren enfeksiyon bakterilerin toplanaca bir alana neden
olan altta yatan bir prostat strktrel defektine bal olabilir.
Mayo Klinik Prostat Sa.gh 27
Prostatitin bu formu genellikle kroniktir nk enfeksiyonun te

mizlenmesi gtr. Alnan antibiyotiklerin prostat dokularna pe
netre olmalar uzun zaman gerektirir.
Kronik non-bakteriyel protsatit

ou erkekteki grlen prostatit tipi budur. Neyazk ki tan ve te
davisi en zor olan prostatit tipi budur. Hastal tamamen ortadan
kaldrmaktan ziyade semptomlarn rahatlatlmas ana ama
olmaldr. Kronik Nan-bakteriyel prostatitteki semptomlar kronik
bakteriyel prostatitle hemen hemen ayndr. Fakat bu tipte doktoru
nuz idrarnzda veya prostat bezi svnzda bakteri tespit edemez.
Ancak idrar rneklerindeki lkositler inflamasyon varln iaret
eder. Nedeninin bilinmiyor olmas tan ve tedavisinin zor olmasna
yol amaktadr. nflamasyonu tetikleyen bir takm teoriler de ileri
srlmtr. Bunlardan bazlar:
Seksel aktivite: retrit veya cinsel yolla geen gonore, klamid
ya gibi bir enfeksiyonu olan seksel olarak aktif gen erkeklerde
kronik nonbakteriyel prostatit daha sk geliir. Baz erkeklerde cin
sel iliki sklnn azalmas iyiletirici bir faktr olabilir.
Dier enfeksiyz ajanlar: nflamasyon, gnmz teknikleriyle
saptanamayan dier ajanlara bal olabilir.
Anksiyete veya stress: Bu durumlar idrar akmn kontrol eden
riner sfinter kasnn kaslmasna neden olur. Bu kaslar mesane ve
rektumu destekleyen pelvik taban kaslardr. Kaslmalar, kaslarn
dzenli gevemelerini nler ve retradaki idrarn prostata geri d
np bez dokusunu irrite etmesine neden olur.
ldran bitirme ve yeniden balama: Baz erkekler idrar yaparken
sk sk durup tekrar balarlar. drar akmn durdurmak retradan
prostata geri idrar kana neden olur ve bu da prostat irrite eder.
Ar kaldrma: Mesane doluyken ar kaldrma idrarn prostata
geri kana neden olur.
Meslek: Kamyon ofrl gibi meslekler kronik nonbakteriyel
enfeksiyonla ilikili olabilir.
Baz aktiviteler: Bisiklete binme veya jogging gibi aktiviteler bezi
irrite edebilir.
28 Blm 3
Sizinki hangi tip?
Prostatit tansndaki en nemli iki adm benzer semptomlara neden

olan dier durumlarn ekarte edilmesi ve hangi tip prostatitiniz ol
duunun saptanmasdr.
Bunu anlamak iin doktorunuz baz sorular soracaktr: ikayeti
niz nedir? Ne zaman ortaya kar veya devaml mdr? lk kez ne
zaman oldu? Rutin hayatnz etkiliyor mu? Doktorunuz ayrca size
gemi medikal tedaviler, geirilmi enfeksiyonlar, cinsel yaam
nz, mesleiniz ve aile hikayenizle ilgili sorular soracaktr.
Ardndan yaplan fizik muayene karn ve pelvik blge hassasi
yetinin aratrlmas ve rektal digital muayeneyi ierir. nflame bir
prostat byk ve dokunmakla hassastr
Digital muayene srasnda doktorunuz prostat bezinizden sv
alabilir. Bunun iin bezinizi gl bir ekilde ovacaktr ve svnzn
retraya akmasn salayacaktr. Bu sv enfeksiyon veya inflamas
yon bulgular asndan mikroskop altnda incelenecektir. Bu prose
dr prostat masaj veya stripping olarak adlandrlr.
Bakteri ve lokosit aratrmas iin bir idrar rnei ayrca gerekli
dir. Lokositler inflamasyonu, bakteriler enfeksiyonu gsterir. drar
testiniz ikisi iin de pozitif ise bakteriyel prostatitiniz vardr. Eer
lokosit var ve bakteri yoksa bu nonbakteriyel formdur. Bakteri veya
lokosit yoksa semptomlarnz baka rahatszlklarla ilgilidir. Bu du
rum prostatodini ile ilgili olabilir ki bu ileride tartlacaktr.
Tedavi plannn dzenlenmesi
Kronik nonbakteriyel prostatitin nedeni genelde bilinmez. Ancak

baz erkekler durumu idare edecek ve gnlk yaamlarn etkile
meyecek zmleri deneyimleriyle retirler.
Medikal tedaviler
Aadaki ilalar semptomlarnz gidermede veya kontrol altna
almada yardmc olabilir:
Antibiyotikler:Tm prostatit tiplerinde antibiyotikler geleneksel

olarak ilk tercih ajanlardr. Enfeksiyona neden olan spesifik bakteri
tipi saptanana kadar doktorunuz size geni spektrumlu bir antibi
yotik balayacaktr. Antibiyotiin kullanm sresi enfeksiyonun ila
ca verdii yanta gre deiir. Akut bir prostatitte birka haftalk
bir tedavi yeterlidir. Dier yanda kronik nonbakteriyel form diren
li olup tedavi sresi uzundur, bazen tedavi edilemeyebilir. Ek ola
rak ila kesilince relapslar grlebilir. Relaps olursa enfeksiyonu
kontrol edebilmek iin gnlk dk doz antibiyotik kullanm ge
rekebilir.
Her ne kadar nonbakteriyel prostatite enfeksiyonlar neden olma
sa da doktorunuz semptomlar azaltmak iin birka haftalk antibi
yoterapi verebilir. Baz nonbakteriyel prostatitli hastalarda antibi
yoterapi nasl olduu bilinmeksizin faydal olabilir.
Alfa blokrler: Zor idrar yapma ikayetiniz varsa bu durum ri
ner sistemdeki bir obstrksiyona bal olabilecei iin doktorunuz
alfa blokr balayabilir. Bu ajanlar mesane boynu ve prostat rahat
latabilir ve idrar akmn salar.
Ar kesiciler: NSAID ajanlar veya asetaminofen ar ve rahat
szl azaltabilir.Ancak yan etkilr asndan doz ayarlamas dokto
runuz tarafndan yaplmaldr.
Fizik tedavi
Alt pelvik kaslar gerip gevetmek baz erkeklerde semptomlar
azaltabilir.Hangi egzersizlerin ne kadar uygulanmas gerektiine
karar vermek iin bir fizyoterapiste ihtiya vardr. Diatermi tedavi
de kullanlabilir. Bu uygulama kas dokusunu stmak ve onlar da
ha rahat gever hale getirmek iin elektriksel akm kullanr.
Terapistiniz biofeedback gibi dier teknikleri kullanabilir. Biofe
edback size kaslarnz gevetmenizi salayacak bir teknolojidir. Bir
biofeedback seansnda terapist size elektrotlar uygular ve vcudu
nuzun baka yerlerinde alclar yerletirmitir. Elektrotlar bir moni
tre baldr ve kas gerginlii gibi vcut fonksiyonlar hakknda fe
edback verir. Terapistiniz bu srada sizi rahatlatmak iin relaksas
yon tekniklerini uygular.
Doktorlar, fizyoterapinin prostatitte nasl faydal olduundan
30 Blm 3
emin deildir. Baz erkeklerde sk veya irrite olmu kaslarn du

rumdan sorumlu olabileceini dnrler.
Sitz banyolar
ou erkekte bu banyolar ary azaltr, pelvik ve alt abdominal
kaslarda gevemeye neden olur. Alt vcut yarsn suya sokarsnz.
Doktorunuz size ayda iki kez 30 ar dakika oturma banyosu ne
recektir.
Prostat masaj
Prostat masaj enfeksiyona neden olabilecek konjesyonu azaltr. Ay
rca antibiyotiklerin enfekte dokulara daha derin penetrasyonunu
salar.
Yaygn ama kamtlanmam uygulamalar

Yllardan beri baz erkeklerin kronik prostatitte uyguladklar ba
z gnlk uygulamalar vardr. Bunlar:
Bol su imek
Alkol, kafein ve yksek kalorili gdalarda kstlama
Dzenli aralklarla banyo
Sk cinsel iliki
Tm bu uygulamalarn yararlln kantlayan herhangi bir bi
limsel gsterge yoktur. Bu konuda almalar yaplmaktadr.
Bu demek deildir ki benzer faydal uygulamalar braknz.
Baz erkekler uzun sreli oturur pozisyonda kalmama, baz yiye
cekleri kstlama gibi birtakm benzer pratikler gelitirirler.
Prostatitli birok erkek benzeri uygulamalarn durumlarn da
ha ktletirdii iin bunlardan kanr ve bunlarn tersini yapar.
Kronik prostatitten kurtulmak aylar srebilecek uzun bir s
retir. Ayrca hastalk nedeni bilinmeksizin rekrrens gsterebilir.
Gerekten prostatit deilse
Baz erkekler prostatite benzer semptomlara sahiptir. Bu duruma

prostatodini denir. Genital blge arlar vardr ve bu durum kro
nik nonbakteriyel prostatiti taklit eder. Farklar, prostatodinide, id
rar ve prostat svs rneklerinde enfeksiyon veya inflamasyon g
rnmemesidir. Stres altndayken mesane ve retranz destekleyen
kaslarnz gevetemezsiniz. Bu teori prostatodinili bir ok erkein
tipA kiilik olarak adlandrlan sert grnml ve gergin olmalar
m aklar. Prostatodini atletlerde, bisiklet srclerinde, ar kald
ranlarda ve kamyon srclerinde sk grlr.

Tedavisi nonbakteriyel prostatite benzer. Fizyoterapi genelde ilk
admdr. Doktorunuz size ayrca strese yaklam kurslarn nere
cektir. Alfa blokrler tedaviye yardmc olabilir. Baz hastalarda ila
c kesince semptomlarnda tekrarlama olabilir. Tedavide ayrca
oturma banyolar da nerilebilir.
Prostatit kanser riskini arttrr m?

Akut veya kronik prostatitin kanser riskini artrmasna dair herhan
gi bir bulgu yoktur. Prostatit PSA dzeyini artrabilir. Byle bir du
rumda tedavi sonras PSA dzeyi tekrarlanmas nerilir.
Cinsel iliki srasnda partnerime enfeksiyon bulatrr mym?

Prostatitin kendisi cinsel iliki nedeniyle oluabilir ama bu yolla bu
lamaz.
Prosta tit nfertiliteye yol aar m ?

Olabilir.Bu hastalk cinsel iliki srasnda ejakulatn yeterli akmn
engelleyebilir.Dolaysyla fertilite orann azaltabilir. Baz alma
larda prostatitin sperm kalitesinde azalmaya neden olduu gste
rilmitir.
Teda vide cerrahinin yeri var mdr?

Genelde doktorlar cerrahi d tedavileri tercih eder.Hastalk fertili-
32 Blm 3
teyi iddetli biimde etkilemise veya antibiyotiklere yant alnam

yorsa cerrahi nerilebilir. Cerrah konjesyonu dzeltmek ve semen
akmn kolaylatrmak amacyla bezdeki tkanm kanallar ama
ya almaldr. Nonbakteriyel formlar iin cerrahi nerilmez.
Bitkisel teda viler semptomlarm dzeltebilir mi?

almalar non-neoplastik prostat bymelerinin tedavisinde bitki
sel tedavinin faydal olabileceini gstermitir.Ancak bu popler
bitkisel tedavilerin prostatiti iyiletirdiine dair kesin bulgu yoktur.
Blm 4
Benign Prostat Hiperplasizini

(BPH) Anlamak
oumda prostat bezinin bykl yaklak bezelye boyut-
D larndadr. ocukluk dneminde biraz geliir ve pubertede

hzl bir gelime hamlesi yapar. 25 yana gelindii zaman
prostat tamamen gelimitir. ou erkek yine de prostat geliimi
nin ikinci periyodunda tecrbe edinir. 40'l yalarn ortasnda gel
diklerinde bezin santral ksmndaki hcreler (prostatn retray
evreledii yerdeki) normalden daha hzl oalmaya balar. Blge
deki dokular geniledike, sklkla retraya bask yapar ve idrar
akmn yavalatr. Benign prostat hiperplazisi bu durumun tptaki
ismidir ve genellikle BPH olarak bilinir.
lyi huy
byme 1
, 1
Mesaneyi drene eden bir tp olan retra prostat bezi ile san lmsbr. BPK
da merkezdeki prostat dokusu byyp retraya bas yaparsa idrar a:
mn engeller.
33
34 Blm 4
Hayatn ortak gerei
BPH gelimesi srasndaki deiiklikler yala doru orantl olarak

geliir. BPH erkeklerin yarsn 60 yanda, % 80 ine yaknn da 80
yanda etkiler.
Prostat bymesinin sebepleri net deildir. Aratrmaclar, pros
tat bezinin yala birlikte, testosteronu da ieren baz erkeklik hor
monlarna kar daha hassaslatna inanr. Bu hormonlar prostat
dokularnda byme yapar. Dier faktrler de benzer rol oynar.
BPH' nin aile yks hastalk ihtimalini arttrr, bu da olas genetik
ba iaret eder. BPH, Amerikan ve Avrupa erkeklerinde Asya so
yuna gre daha sktr. Bu da yaam stili komponentini akla getirir.
Bilinmeyen bir nedenle evli erkeklerde BPH gelime ihtimali bekar
erkeklerden daha sktr.
BPH 'nin iddeti deikendir ve her zaman problem ortaya
karmaz. Sadece BPH 'li erkeklerin yars semptomlar yaar, fark
edildii veya rahatsz edici olmaya baladnda tbbi tedaviyi ara
trr.
Bu semptomlar unlardr:
Zayf idrar akm
drara balamada zorluk
Kesik kesik idrar yapma
drar yapmann sonunda damla damla idrar gelmesi
drar yapmada sklk ve aciliyet
Geceleri artm idrara kma (nokturi)
Mesaneyi tam boaltamama hissi.
Eer BPH mesaneyi boaltmay engelliyorsa sal ciddi bir e
kilde tehdit eder. Mesanenin srekli dolu olmas tekrarlayc mesa
ne enfeksiyonu ve bbrek hasar ile sonulanr.
BPH' li erkeklerin yaklak yarsnda semptomlar ayn kalr veya
dzelir. Dier yarsnda ise yava yava daha da ktleir.
Doktora gitmek
Eer riner problemler yayorsanz doktora gidin ve vizit sra

snda semptomlarnz syleyin. Doktorunuz BPH olabileceini ve
semptomlarnzn tedaviyi gerektirebileceini anlahr. Eer semp

tomlarnz sizi rahatsz etmiyorsa ve salnz tehdit etmiyorsa te
davi gerekmeyebilir. Yine de bu riner semptomlar kontrol ettir
meye gidilmemesi anlamna gelmez. Semptomlar BPH yerine me
sane ta, mesane enfeksiyonu, ilalarn yan etkileri, kalp yetmezli
i, diyabet, nrolojik problemler, prostatit veya prostat kanserini
ieren daha ciddi bir durumun erken uyarclar olabilir.
Doktorunuz size semptomlarnz ile ilgili sorular sormaya ba
lar, ne zaman balad ve ne sklkla meydana geldii gibi. Dokto
runuz sizin dier salk problemlerinizi, aldnz ilalar, ailedeki
prostat hikayesini bilmek isteyecektir. Ek olarak kontrolnz unla
r err.
Prostat bykln grmek ve prostat kanserini ayrt etmek

iin digital rektal muayene
Enfeksiyonu ayrt etmek ve benzer semptomlar ortaya ka
rabilecek durumlar iin idrar testi
Prostat kanserini ayrt etmeye yardmc olmas iin PSA testi
Tan koymak
Gemiteki testlerin sonular BPH dan phelendiriyorsa doktoru

nuz baz ek testler yapmak isteyebilir. Bunlar BPH tansn onayla
maya yardmc olur.
AVA semptom indeksi

Bu Amerikan roloji Birlii tarafndan gelitirilmi ksa sorulardr.
BPH ile birliktelii olan spesifik riner semptomlar ve ne sklkla
meydana geldiini sorar.
riner Akm Testi

Bu test idrar akm miktarn ve kuvvetini ler.15 ml/sn den da
ha fazla olan akm hz normaldir ve hastaln uzak olduunu gs
terir. 10-15 ml/sn hz, orta derecede semptomlarla birlikte
dir.lml /sn daha az idrar akm hz iddetli BPH' ne iaret eder.
36 Blm 4
Nasl oranlarsnz?
BPH iddetini deerlendirmek iin AUA doktorlara u tabloyu nerir.
Sorular Hemen Yarsndan Hepsinde

5 defada 1 Yarsndan hemen fazla
Hibirinde (seyrek) az yars sklkla Skor
Son ayda idrar o 1 2 3 4 5

yaptktan sonra ,
idrar torbanzn
boalmad his-
sine ka kez
kapldnz?
Son ayda idrar

o 1 2 3 4 5
yaptktan sonra, 2
saatten daha az bir
srede ka kere
tekrar ieme ihtiy-
ac duydunuz?
Son ayda ka kere o 1 2 3 4 5

ieme esnasnda
birka kez durup
durup tekrar
baladnz?
(Kesik kesik ieme)
Son ayda idrarnz o 1 2 3 4 5

tutmakta ka kere
glk ektiniz?
Son ayda ka kere

idrar aknda
o 1 2 3 4 5
zayflama hisset-
tiniz?
Son ayda idrar o 1 2 3 4 5

yapmaya balamak
iin ka kere zor-
landnz ya da
kndnz?
s ve;;;a
Son ayda bir Hi 1 kez 2 kez 3 kez 4 kez daha aza
gecede ka kere
idrar yapmak o 1 2 3 4 5
zere kalkyor-
sunuz?
Skor Toplam skor

0-7 hafif semptom
8-19 orta semptom
20-35 iddetli semptom
Test sonularnzn tablolandrlmas ile doktorunuz size riner

akm paternlerinizin zamanla ktletiini ve ktleme hzn an
latr. Unutulmamaldr ki yalanmayla birlikte idrar akm hz aza
labilir. Azalm idrar akm zayf mesane kas gibi dier problemle
ri de iaret edebilir.
Miksiyon sonras rezidel idrar volm

Bu test mesanenizi boaltp boaltamadnz ler. Test iki yolla
yaplr: retradan mesaneye kk kateter yerletirilerek veya ult
rason kullanarak mesane iini grntleyerek.
Ultrason metodu daha yaygndr fakat kesinlii daha azdr. Bu
testin sonular eitlenebildii iin doru bir okuma iin daha n
ceden bir kez daha yaplm olmas gereklidir.
Ultrason
Ultrason ayn zamanda prostat bezinin byklnn yaklak de
erini bulmada kullanlr. Ek olarak bbrek obstrksiyonunu, bb
rek veya prostattaki ta veya tmr problemlerini aratrr.
rodinamik almalar
Eer doktorunuz semptomlarnzn BPH dan ok mesane ile ilgili
olabileceinden pheleniyorsa mesane basnc ve fonksiyonunu l
en bir seri test nerir.
Bu testler retradan mesaneye doru kk bir kateter gnderi
lerek yaplr. Mesane basnc ve mesanenin kaslmalarnn ne dere
ce efektif olduunu lmek iin mesaneye serum fizyolojik enjekte
edilir.
Sistoskopi
Bu prosedr retra iine yerletirilen bir lens ve k sistemi olan in
ce bir tp ierir. Bu doktorun retra, prostat ve mesaneyi grmesi
ne izin verir. Bu ilem prostatn bymesini ieren problemleri,
retra veya mesane boynu obstrksiyonunu, anatomik anormallik
leri veya mesanede ta geliimini aratrr.
38 Blm 4
ntravenz pyelografi
VP riner kanaldaki obstrksiyon ve anormallikleri aratrmaya
yardm eden X n grntleridir. Ven iine kontrast madde veri
lerek bbreklerin, mesanenin ve bbrek ile mesaneyi birletiren
tplerin (reter) X n ekilir. Kontrast madde blokaj tanmlamay
mmkn klar. Yeni grntleme tekniklerinin varl ve kontrast
maddenin allerjik reaksiyon riski nedeniyle bu prosedr gnmz
de daha az kullanlr.
BPH tansnda kullanlan testler arl mdr?

ou arl deildir. Fakat rahatsz edici olabilir. Bazen lokal anes
tezikler bu rahatszl azaltabilir.
Byk prostat olan erkekler de genellikle iddetli semptomlar m olur?

Hayr. Bu ortak bir yanl dncedir. ok byk bir prostat ile
birka veya hi semptomunuz olmayabilir veya kk bir prostat
bezi ile iddetli semptomlar olabilir. Bu BPH' nin prostatn santral
ksmnda gelimesi sonucudur, prostatn d ksmna bal deildir.
Bu i dokular sktrrken byme her zaman bezin boyutlarnn
dna kmayabilir.
BPH kanser olma olasln arttrr m?

BPH' nin prostat kanseri riskini arttrdna dair bir delil yoktur. ki
durumun birbirinden bamsz gelitii grlr.
Blm 5
Benign Prostat Hiperplazisinin

Tedavisi
Tuvalete gitmek iin kat edeceiniz uzun yollar dnmemek
T
iin sosyal aktivitelerden kanyor musunuz? Sabah uyand
nzda gece boyunca tuvalete gitmek iin kalkmaktan kendi
nizi yorgun hissediyor musunuz? drar damlamasnn fark edilmesi
korkusu ile artk koyu renkli pantolon giyiyor musunuz? Bunlar
benign prostat hiperplazisinin (BPH) hayatnz etkileyebilecei ba
z durumlardr.
Dikkatle beklemek
Eer belirtiler orta derecede ise ve sizi rahatsz etmiyorsa siz ve

doktorunuz dikkatle bekleme karar alabilirsiniz. Doktorunuz du
rumunuzun iyiletiini ayn kaldn veya ktletiini anlamak
iin periyodik olarak kontrol edecektir.
Beklemenin avantaj giriimsel tedavinin yaplmamasdr. Bu e
kilde tedaviniz , yaplacak fizik muayene ve ek birka test haricinde
maliyete sebep olmayacaktr. Bunun tek riski ise durumunuzun k
tlemesi veya enfeksiyon gibi baka problemlerin kmasdr. Fa
kat bunlar nadir grlr.
39
40 Blm 5
Beklerken
Yaam biiminizde yapacanz baz basit deiikler belirtilerinizi kont
rol etmenize yardm edebilir ve durumunuzun ktlemesini nler.
ecekleri kstlayn. Gece tuvalete gitme ihtiyacnz azaltmak
iin akam 7' den sonra su ve dier iecekleri imeyin.
drar kesenizi boalbn. Tuvalete her gittiinizde yapabildiiniz
kadar idrarnz yapmaya aln.
Alkol kstlayn. Alkol idrar yapmn artrr ve prostat bezinde
dolgunluk yapabilir.
Gereksiz yere dekonjestan kullanmamaya dikkat edin. retra
dan idrar akmn kontrol eden kas bandnn(retral sfinkterin)sk
lamasna neden olabilir ve idrar yapmay zorlatrabilir
Aktif olun. Hareketsizlik idrar birikmesine neden olur. Son za
manlarda yaplan bir alma , kk bir egzersizin bile BPH'nn
yapt idrar problemlerini azaltabileceini gstermitir.
Kendinizi scak tutun. Souk hava idrar birikmesine neden ola
bilir.
ila tedavisi
la irketleri prostat bymesinin tedavisi iin yzlerce milyon do

larlk yatrm yapmlardr. Buna bal olarak orta iddetteki BPH
semptomlarnn tedavisinde en sk kullanlan yntem ilala tedavi
dir. la tedavisi hafif BPH semptomlar olan erkeklerde ya da bek
leme yntemini tercih etmeyen hastalarda da kullanlabilecek bir
tedavi alternatifidir.
BPH iin iki tip ila tedavisi vardr:
Alfa blokrler
Bu ilalar aslnda yksek kan basnc olan hastalar tedavi etmek
iin gelitirilmi fakat BPH'nn da iinde bulunduu baz durum
larda faydal olduu tespit edilmi ilalardr. Pelvik kaslarnz da
dahil olmak zere kaslarnz geveterek idrar yapmay kolaylat
rr. BPH iin kullanlmas FDA tarafndan onaylanm 3 tip alfa blo
kr vardr:
Terazosin (Hytrin)
Doksazosin (Cardura)
Tamsulosin (Flomax)
Mayo Klinik Prostat Sa:.:. 41
Alfa blokrler, erkeklerin % 75'inde etkili olur. Sadece bir veya

iki gn iersinde hastalarn ounluunda idrar akmnda bir arh
ve idrar yapma sklnda azalma gzlenir.
Doktorlar hala alfa blokrlerin uzun dnem faydalar ve zararla
r konusunda kesin bir gre sahip deillerdir. Bununla beraber
ilalar gvenli grnmektedir. Gzlenen yan etkiler arasnda ba
ars, halsizlik, yorgunluk, sersemlik veya yorgunluk bulunmakta
dr. Bu nedenle ilacn uyumaya balamadan hemen nce alnmas
en salkl yntemdir. Ayrca hastalarn bazlar ereksiyonun olu
masnda glk (empotans) ve ok hzl ayaa kalktklar zaman
kan basncnn dmesine bal olarak ba dnmesinden yaknmak
tadrlar. Bu tip risklerden ve yan etkilerden kanmak iin doktoru
nuz tedaviye dk dozla balayp zamanla dozu artrabilir.
Bu ilacn en yenisi olan Tamsulosin (Flomax) daha az halsizli
e neden olmaktadr. Ayrca doz artrmna gerek kalmakszn teda
viye balanabilir. Bunun sonucu olarak Tamsulosin daha abuk etki
gsteren ve daha arpc etkileri olan bir ilatr. Tomsulosin kullan
m srasnda retrograd ejaklasyon grlebilir. Bununla birlikte doz
ayarlamas bu problemi zebilir ve ila gvenle kullanlabilir.
Finasterid
Finasterid (Proscar) BPH semptomlarn tamamen farkl bir e
kilde tedavi eder. Pelvik kaslar gevetmek yerine prostat bezini
klterek etki gsterir. Byk prostat olan baz hastalarda bu
ilala belirgin iyileme gzlenebilir. Hafif bym veya normal
boyutlarda prostata sahip hastalarda genellikle etkili deildir.
Finasterid etkisini uzun zaman sonra gsterir. drar akm hzn
da gzlenecek iyileme en erken nc ayda izlenir. lacn etkisini
tam olarak gstermesi iin yaklak bir yllk bir zaman gereklidir.
Hastalarn az bir ksmnda Finasterid kullanmndan sonra empo
tans, libido azalmas ve ejaklasyonda semen miktarnda azalma
gzlenir. Ancak hastalarn ounda sadece hafif yan etkiler gzle
nir. Tedavinin uzun dnem etkileri ile ilgili bilinenler pek azdr.
Finasteridin ek olarak iki dezavantaj daha vardr. ilki alfa blo
krlerden daha pahal olmas, ikincisi ise prostat spesifik antijen
(PSA) dzeyini drmesidir. Bu durum, prostat kanserinin sap
tanmasnda PSA'nn tarama testi olarak kullanlmasndaki etkinli
ini azaltr.
42 Blm 5
Cerrahi
Bir zamanlar cerrahi BPH iin en yaygn tedavi yntemiydi. Fakat

ilalarn kullanmnn artmas ve daha az invaziv dier tedavilerin
gelitirilmesi nedeniyle cerrahi eski poplaritesini kaybetmitir.
Gnmzde ciddi semptomlarn tedavisinde ya da aada srala
nan dmumlarn elik etmesi halinde kullanlr:
Sk idrar yolu enfeksiyonu
drar birikmesine bal bbrek hasar
retradan kanama olmas
Mesane ta geliimi
BPH semptomlarnn giderilmesinde uygulanan tedavilerin en
etkilisi cerrahi giriimdir. Dier btn tedaviler iin birtakm tart
malar sz konusu olsa bile cerrahi "altn standart" olma zelliini
korumaktadr. Bununla beraber en sk yan etki oluturan yntem
dir. Yine de hastalarn ounda ok az problem olumaktadr.
Kontrol edilemeyen eker hastal, karacier sirozu, majr psiki
yatrik bozukluk veya ciddi akcier, bbrek, kalp problemi gibi sa
lk sorunlar olan hastalarda cerrahi giriim genellikle nerilme
mektedir.
BPH iin deiik cerrahi yntem mevcuttur:
TURP
Prostatn transretral rezeksiyonu (TURP) en sk kullanlan yn
temdir. Bu ilem srasnda ya genel anestezi uygulanr ya da belden
aa spinal blok ile uyuturulur. Cerrah retra iine ince bir alet
(rezektoskop) sokar ve kk bir kesici alet kullanarak prostat do
kusunu kazr (ekle bkz).ameliyattan sonra 1-3 gn hastanede kalr
snz. yileme sresince birka gnlne idrar sondas taklr.
TURP semptomlar hzla iyiletiren etkili bir yntemdir. ou
erkekte birka gn iinde daha gl idrar akm gzlenir. Ameli
yat sonrasnda idrarla beraber bir miktar kan veya kk kan pht
s grlebilir. Hastaneden ayrlmadan nce rahatlkla idrar yapabi
lecek duruma gelirsiniz. lk zamanlarda idrar ameliyat blgesinden
geerken bir miktar ar veya acil ieme hissi duyabilirsiniz. Bu ra
hatsz durum giderek azalr.
Mayo Klinik Prost.a: 43
Cerrahinin bir dier sk grlen yan etkisi retrograd ejaku!a

yondur. Bu durumda semen orgazm srasnda penisten dar ak
mak yerine mesanenize doru akar ve ksrla neden olur. Aynca
TURP retrada skar dokusu olumasna ve daralmaya neden olab
lir. Bu durum genellikle daha sonra ayaktan yaplacak basit yn
temle tedavi edilebilir.
TURP yaplan hastalarn yaklak % l'u, prostatn tekrar by
mesine bal olarak 10 yl iinde tekrar cerrahi mdahaleye ihtiya
duyar.
BPH
TURP, BPH iin en

sk uygulanan cer
rahi metoddur. i n
ce bir instruman
(rezektoskop)
prostatn sard
retraya sokulur.
Fazla prostat do
kusu burada kesi
lerek dar alnr
ve idrar akm
iyiletirilir.
TUIP
Prostatn transretral olarak kesilmesi kk ya da hafif bym
prostatlar iin uygun bir tedavi alternatifidir. Ayn zamanda ciddi
salk problemleri nedeniyle daha invaziv tedavi yntemleri uygu
lanamayan veya retrograd ejaklasyon (semenin geriye kamas)
nedeni ile ksr kalmak istemeyen hastalarda kullanlabilecek cerra
hi tedavi alternatifidir.
TURP'ta olduu gibi TUIP'te de retra ierisine uygulanan zel
aletler kullanlr. Farkl olarak prostat dokusunun kesilerek karl
mas yerine cerrah prostat bezine bir ya da iki kk kesi yarar. Bu
44 Blm 5
kesiler retray genileterek daha kolay idrar yapmaya olanak sa

lar.
Bu prosedr, dier cerrahi tedavi yntemlerinden daha az
komplikasyon riskine sahiptir ve hastanede kalmay gerektirmez.
Bununla beraber daha az etkili olup genellikle giriimin tekrar edil
me ihtiyac sz konusu olur. Bazlarnda idrar akmnda ok az bir
iyileme sz konusu olur.
Ak prostat cerrahisi
Bu cerrahi yntem genellikle ok byk prostatlar ve bunlara bal
mesane, bbrek hasar, ta oluumu gibi komplikasyonlarn elik
ettii durumlarda uygulanr. Ak olarak nitelendirilir nk kar
nn alt ksmna yaplan bir kesi ile prostata ulalmaya allr.
Ak prostat ameliyat, BPH tedavisindeki en etkili yntemdir.
Bununla beraber yan etkilerin grlme riskinin en yksek olduu
yntem de budur. Komplikasyonlarn tipi TURP'ta grlenlere
benzese de daha iddetli seyredebilir. Bu yntemde hastanede 5 ila
10 gn kalmak gereklidir.
Ak prostat ameliyatnn en sk uygulanan tipi prostat kanseri
iin kullanlan radikal prostatektomidir. Bu yntemle tm prostat
bezi karlr. BPH tedavisinde uygulanan parsiyel prostatektomide
ise prostatn i ksm karlr, d ksmna dokunulmaz.
Cerrahi sonrasnda iyileme

Uygulanan cerrahi ynteme bal olarak birka hafta veya ay
arasnda deien srelerle iyileme dnemi sz konusu olur. Bu s
re boyunca ar yk kaldrma ya da pelvik blgeye bask uygulaya
cak ata ya da bisiklete binme gibi aktivitelerden kanmak doru
olacaktr.
Kabzlktan kanmak iin lifli gdalardan zengin meyve ve seb
ze ierii yksek diyet uygulanmaldr. Lifli gdalar gaitay yumu
atarak daha kolay kmasn salar. Gnlk en az sekiz bardak su
imek idrar yollarn temizleyerek iyilemeyi hzlandrr.
ls tedavisi (termoterapi)
Bunlar s enerjisini kullanarak byk hacimli prostat hastalarn

da uygulanan daha az invaziv tedavi yntemleridir. Termoterapi
invaziv cerrahi giriim ile ila tedavisi arasndaki boluu dolduran
yntemdir. la tedavisinden daha etkili sonulara sahip olup cerra
hi yntemler sonras gelien komplikasyonlardan daha az yan etki
grlr.
Termoterapinin birka tipi vardr:
Mikrodalga tedavisi
Transretral mikrodalga tedavisi (TUMT) bilgisayar kontroll
mikrodalga s enerjisi ile bym prostat bezinin i ksmnn tah
rip edilmesine dayanan bir yntemdir.
Yntem uygulanrken mikrodalga enerjisini reten makine ret
ral bir kateter vas-
Balonlu kateter
tas ile prostata sy
ulatrr. Isyla hc
reler tahrip edilir.
Bym dokunun sblmas
retray ilem sre
since koruyabilmek
iin kateter etrafn
daki bolukta lk su Termoterapide gvenli prostat
destrksiyonu iin bilgisayar
dolamn salayan kontroll s kullanlr. ls
sistem alr. kayna burada gsterildii gibi
Ar kontrol mikrodalga enerji veya radyo
retrarun dalgas, elerktrik akm ve laser
iin lokal anestezi soutulmas
enerjisi olabilir.
kullanlr. lem s
rasnda prostatnzda ve mesane blgenizde scaklk hissedebilirsi
niz. Ayrca iddetli ieme ihtiyac ve mesane spazm geliebilir.
Bunlarn hepsi kolay katlanlabilir ve tedavinin sona ermesinden
hemen sonra kaybolan durumlardr. Evinize genelikle ayn gnn
sonunda tatmin edici bir ekilde idrar yaparak gidebilirsiniz. Has
talarn yaklak % 30'u birka gn iin sondal kalabilir.
TURP'un aksine semptomlarda kayda deer bir iyileme gzle
meniz iin birka haftann gemesi gerekebilir. Ayrca bu yntemin
etkinliinin uzun dnem sonular belirsizliini korumaktadr . Ya-
46 Blm 5
plm bir alma gstermitir ki TUMT uygulanan hastalarn 4 yl

lk takibinde; % 60-70'i balangta tedaviden fayda grseler de an
cak hastalarn % 25'i bu tedavi ynteminin sonularndan memnun
kalmaktadr. Tedaviye en iyi yant veren hasta grubu tedavi nce
sinde semptomlar hafif olan hastalardr.
yileme dneminde iddetli ieme hissi, sk idrara kma ve id
rarla birlikte birka damla kan gelmesi gzlenebilecek normal dei
iklerdendir. Ayrca semen miktarnda azalma da sz konusu olabi
lir. Bununla beraber daha invaziv cerrahi giriimlerin aksine TUMT
da genellikle empotans, inkontinans veya retrograd ejeklasyon ge
limez.
Radyofrekans tedavisi
Transretral ine ablasyonu (TUNA) radyo dalgalarnn retra
ierisine yerletirilmi bir kateter ierisinden geen ine yardm ile
prostat bezine iletilerek s enerjisi sayesinde dokunun harap edil
mesi esasna dayanr. TUMP'ta olduu gibi retra iine zel bir ka
teter yerletirilir. ne kateter ierisinde yaplan bir manevra ile
prostata iletilir.
Semptomlarn azaltlmas ve idrar akmnn iyiletirilmesinde
geleneksel cerrahi yntemlerden daha az etkilidir. Uzun dnem et
kinlii bilinmemektedir. Bir baka dezavantaj da byk prostatl
hastalarda ie yaramamasdr.
Bu yntemle inkontinans ya da empotans olumamaktadr. Geli
ebilecek yan etkiler; idrar birikmesi, idrarda kanama, arl idrar
yapma ve kk de olsa retrograd ejeklasyon riski eklindedir.
stma dondurmadan daha iyidir

Prostat dokusunu tahrip etmek iin kullanlan yntemlerden biri
de s enerjisi yerine dokuyu sv nitrojen enjekte edilmesini sa
layan 5 kk probun kullanld bir aletle dondurarak tahrip
eden kriyocerrahi denilen yntemdir.
Kriyocerrahi bir zamanlar olduka popler bir tedavi yntemi
olarak kullanlmasna ramen yaplan almalar gstermitir ki
etkinlii klasik cerrahi yntemler ya da termoterapi kadar
olamamaktadr.
Elektrovaporizasyon
Prostatn transretral elekrovaporizasyonu (TVP) TURP'un modifi
ye bir eklidir. Prostat dokusunun karlmas neredeyse kansz bir
ekilde salanr ve hastanede daha ksa sre kalmay ve daha ksa
sre sondal kalmay salar.
zel bir metal alet yardmyla prostat dokusunun yksek fre
kansl elektrik akm ile kesip buharlatrarak kanama orann azal
tan bir tekniktir.
TVP, TURP kadar etkin, daha az komplikasyona neden olan ve
ek maliyet getirmeyen bir yntemdir. Kan sulandran ilalar kulla
nan cerrahi adan kanama riski tayan hastalarda bu yntem ko
lay ve gvenle uygulanabilen bir alternatiftir.
Dier az invaziv tedavi yntemleri gibi bu tedavi ynteminin de
uzun dnem sonular henz bilinmemektedir.
Lazer tedavisi
Lazer tedavisi de dier termoterapi yntemlerine benzer ekilde
uygulanr ancak mikrodalga enerjisi, radyo dalgas veya elektrik
akm yerine s enerjisini retmek iin lazer teknolojisi kullanlr.
Genellikle empotans ya da inkontinansa neden olmaz. Bununla be
raber baz lazer uygulama yntemleri uzun sre sondal kalmay
gerektirebilir.
TUEP. Prostatn transretral buharlatrlmas (TUEP) elektrova
porizasyona benzer bir tekniktir. Farkllk prostat dokusunun harap
edilmesi iin elektik akm yerine lazer enerjisi kullanlmasdr. Bu
yntem genellikle gvenlidir ve kanama oran azdr. Uygulamadan
hemen sonra idrar akmnda arpc bir iyileme gzlenen etkin bir
yntemdir.
VLAP. Prostatn vizel lazer ablasyonu (VLAP) fazlalk olan
prostat hcrelerini yok etmek iin yeterli lazer enerjisi uygulanma
sdr ve bu dokular zaman ierisinde haftalar ya da aylar sonra yok
edilir. Bir dezavantaj, ekiciliini azaltmaktadr bu da l dokula
rn ktlemesi ve imesine bal olarak geliebilecek idrar retansi
yonu nedeni ile birka gn sonda kullanlmas gerekliliidir. Aynca
gnler ya da haftalar srebilecek idrar yaparken yanma hissi sz
konusu olabilir.
nterstisyel lazer tedavisi. Bu yntemde lazer enerjisi retral -,--
zey zerine deil de benign tmr dokusu iine uygulanr_
48 Blm 5
Daha iyi lazer yapma

Lazer tedavisinin en byk dezavantajlarndan birisi tedaviyi
takiben uzam sondal bir periyodun gerekliliidir. Yeni tip laz
erler bu problemin zmlenmesine yardm etmektedir.
Yeni tip lazerler iki ekilde alr: Bunlar prostat dokusunu
hem kesip karr hem de buharlatrr. Bylece tkankla sebep
olan doku ksa srede tahliye edilir ve kateter en fazla 24 saat
tutulur. Bu ekilde alan iki tip lazer vardr: KTP Lazer ve
Holmium YAG Lazer (Mayo Klinikte alan rologlar KTP
Lazerin baar ile uygulanmasnda nderlik etmilerdir.
Ulalmas gereken nokta lazer tedavinin avantajlar ile
-gvenlik ve azalm kanama- daha invaziv cerrahi tekniklerin
salad idrar akm hzndaki hzl dzelmeyi kombine ede
bilmektir.
Bu yntem gvenle ve iyi bir ekilde idrar akm hzn artrp

prostat hacmini azaltr, ayrca b yk prostat olan hastalarda da ie
yaryor gibi grnmektedir.
Tedavi sonrasnda gelien doku enflamasyonuna bal olarak 3
haftaya kadar kateter kullanmak durumunda kalabilirsiniz. Komp
like olmayan idrar yolu enfeksiyonu da sk gzlenen bir durumdur.
nterstisyel lazer tedavisi kan kaybna sebep olmayan ve invaziv
cerrahi uygulanamayacak hastalarda kullanlabilecek iyi bir alter
natif tedavi yntemidir.
Cerrahi d yntemler
la tedavisi uygulanamayan, opere edilemeyen veya opere olmak

istemeyen hastalar iin mevcut tedavi yntemleri aadaki gibidir:
Balon dilatasyonu
Bir kateter yardmyla retra ierisine prostatn olduu yere ka
dar ilerletilen balon dilatatrn kullanld bir tekniktir. Prostatik
retraya ulaan balon iirilerek retra gerilir ve prostat dokusu
bask altna alnr. Bununla beraber bu ilem sonras elde edilen iyi
leme ksa sreli olduu iin bu yntemin kullanlma skl azal
mtr.
Mayo Klinik Prost. t .;..-: (:. . ::. 49
Prostatik stentler
Kk metal bir halka retra iine yerletirilerek retray geniletir
ak durmasn salar. Stent zerinde byyen doku onun yerinde
kalmasn salar.
Bu yntemin bir avantaj 10-15 dakika kadar ksa srede uygula
nabilmesidir. Ayrca hi ya da ok az bir kanama ile sonda konul
masna gerek duyulmadan sonlandrlabilir. Yaplan almalarn
erken sonularnda grlmtr ki hastalarn te birinde kompli
kasyonlar ya da yerletirilmenin uygun ekilde yaplmamasna
bal olarak stentler karlmak zorunda kalnmtr. Hastalarn bir
ksmnda stentin semptomlar iyiletiremedii gzlenmitir. Bir di
er hasta grubunda ise idrar yaparken rahatsz edici semptomlar ya
da riner sistem enfeksiyonlar izlenmitir.
Bu komplikasyonlar, yksek tedavi maliyetleri ve stentlerin
karlmasnn glkleri nedeniyle poplaritelerini kaybetmilerdir.
BPH'da yeni bir ahma

BPH sk karlalan bir problem olduu iin yeni ve daha iyi
terapiler aratrlmaktadr. Transretral enzim enjeksiyonu
(TUEI) gelecekte kullanlabilecek bir tedavi yntemidir. Bir
kateter yardmyla fazla dokularn znmesini salayacak enzim
kombinasyonu prostatnza enjekte edilir. Hayvan almalar bu
yntemin etkin, gvenli ve insanlarda denemeye deer olduunu
gstermitir. Mayo Klinik ila kombinasyonlaryla deneyler
yapan enstitlerden biridir.
Aratrmaclar ayrca benign tmrlere enjekte edilen saf
alkol denemektedir. Prostat hcreleri alkol seyreltmek iin
ilave su emmektedir. Bununla birlikte hcreler o kadar fazla su
alr ki patlayarak lrler.
Seeneklerinizi tartmak
Bu kadar ok seenein olmas BPH tedavisindeki en iyi yntemi

semeyi zorlatrr. Dierlerine stnlk salayabilecek bir tedaYi
yoktur. Her tedavi farkl ekillerde semptomlarnz iyiletirebilir.
Ayrca her birinin kendi avantaj ve dezavantajlar bulunmaktadr.
50 Blm 5
Burada hangi tedavinin en az yan etki ile ihtiyalarnz karlaya

ca sorusu ortaya kmaktadr. Siz ve doktorunuz tedavi stratejini
zi planlarken aadaki u nemli faktrleri gz nnde bulundur
malsnz:
Semptomlarnzn ciddiyeti
Eer semptomlarnz sizi rahatsz etmiyorsa ve durumunuz her
hangi bir probleme neden olmuyorsa semptomlarnzn dzelip d
zelmeyeceini beklemeyi seebilirsiniz. Dier yandan eer semp
tomlarnz iddetli ise, organ hasarnz ya da sk idrar yolu enfeksi
yonu, kanama ve mesane ta gibi baka komplike sorunlarnz var
sa cerrahiye ihtiyacnz olabilir.
Bu iki seenekten biri ile tedavi olmak kiisel tercihinize baldr;
semptomlarnzda kk bir dzelme sizi tatmin edebilir mi ya da
daha kayda deer bir eyler mi ummaktasmz? Bir an nce rahatla
mak m istiyorsunuz ya da bekleyebilir misiniz? Her gn ila almak
istiyor musunuz? Baz yan etkilere katlanabilir misiniz?
Prostat bezinizin bykl

Baz tedaviler byk prostatlar (30 ila 40 gram ya da daha byk)
iin en uygundur. Dierleri ise kk ve orta prostatlara daha etki
lidir. Byk prostatlar iin uygun olan tedaviler unlardr:
Finasteride (Proscar)
Prostatn transretral rezeksiyonu (TURP)
Ak prostatektomi
Transretral mikrodalga tedavisi (TUMT)
Lazer tedavisi
Kk ve orta boy prostatlar iin uygun olan tedaviler ise unlardr:
Alfa blokrler
Prostatn transretral insizyonu (TUIP)
Transretral ine ablasyonu (TUNA)
Prostatn transretral elektrovaporizasyonu
Lazer tedavisi
Yanz
50 yandaki bir erkek iin en iyi tedavi yntemi 80'indeki bir ba
kas iin o kadar da iyi olmayabilir. Eer daha gen iseniz uzun s
reli yarar salayabilecek bir tedavi isteyebilirsiniz. Eer yalysanz
hemen yarar grmek sizin iin uzun dnem etkilerden daha nemli
olabilir. Ek olarak gen erkekler genellikle cerrahi ve dier invaziy
ilemler sonras 70-80 yandaki erkeklere gre daha abuk iyileir.
Salnz
Eer baka salk sorunlarnz varsa cerrahi iin uygun bir aday ol
mayabilirsiniz ya da cerrahi sonras abuk iyileemeyebilirsiniz.
Genellikle cerrahi kontrolsz eker hastal, karacier sirozu, ciddi
akcier, bbrek veya kalp hastal, major psikiyatrik bozukluk var
sa tavsiye edilmez. Baz hastalara ise belirli bir ilac ya da ila teda
visini tolere edemediklerinden dolay ila tedavisi iin uygun aday
deillerdir.
retkenliiniz
Eer ocuk sahibi olmak istiyorsanz ksrla yol aacak tedaviler
den kanmak isteyeceksinizdir. TURP, TUIP, ak prostatektomi ve
lazer tedavisi meninin ejaklasyon yoluyla penisinizden dar de
il de geriye doru mesanenize kamasna yol aan retrograd eja
klasyona neden olur. Cerrahiden sonra retrograd ejaklasyon ris
kiniz % 30 ile 90 arasndadr. Sadece geici olabilen empotanstan
farkl olarak retrograd ejaklasyon genellikle kalcdr.
Baz nadir vakalarda TUNA, interstisyel lazer tedavisi ve alfa
blokerler retrograd ejaklasyona yol aabilmektedir.
Cinselliiniz
Cerrahi, prostat bezine yakn yerleimli sinir ve damarlara zarar ve
rerek empotansa neden olabilir. TURP sonras empotans oran % 10
civarndadr. Bununla birlikte sklkla birka ay sonra normal cinsel
ilev geri gelmektedir.
Empotans - ksa bir sreliine de olsa - ou erkek iin bir so
rundur. Cerrahiden nce bu konuyu doktorunuzla tartn.
Risklere kar karlar

lemin size salayacan dndnz faydalar risklerini kar
lar m? (Sayfa 55'teki ksa karlatrmaya baknz) TURP, BPH te
davisi iin en etkili tedavidir. nk yllardan beri uygulanmakta
dr ve uzun dnem etkileri doktorlar tarafndan bilinmektedir. Fa
kat ayn zamanda baz riskleri de beraberinde getirmektedir. Em-
52 Blm 5
potans ve retrograd ejaklasyona ek olarak erkeklerin % 1 6'snda

idrar yolu enfeksiyonlarna, % l 'inde de inkontinansa yol amakta
dr. Ak prostatektominin de byk faydalar ve riskleri olmasna
ramen daha invaziv olduu iin daha az tercih edilmektedir.
Daha az invaziv olan termoterapiler etkili gibi grnmektedir ve
genellikle daha az yan etkileri vardr. Ama bu tedaviler daha yeni
olduklar iin uzun dnem yararlar halen tam olarak bilinmemek
tedir. la tedavilerinden alfa blokrler uzun dnemde etkili gibi
grnse de yan etkileri bakmndan baz erkekleri etkilemektedir.
Doktorunuzun gr
Doktorunuzun daha iyi bildii bir tedavi yntemini semek istersi
niz. Genellikle doktorunuzun tecrbeli olduu tedavi ekli ile olu
acak yan etki riskinin dkl ve tedavi sonundaki iyilemenin
yksek oranlarda olmas birbiriyle ilikilidir.
yileme dnemi
yileme sresi tedaviye bal olarak deiebilir. Eer ila tedavisini
setiyseniz yataa balanmak veya i gc kaybyla karlamaktan
korkmanza gerek yoktur.
Termoterapi genellikle ayaktan uygulanr. Bununla beraber,
yntemle ilgili olarak doktorunuza ve sizin ne kadar ksa zamanda
ieyeceinize bal olarak hastanede bir gece kalmanz gerekebilir.
Termoterapide iyileme sresi normalde birka gn kadardr. Lazer
tedavisinde istisnai bir durum sz konusudur. Baz eski lazer tek
nolojilerinin kullanld yntemlerde hafta sreyle sondal takip
edilmeniz gerekebilir. Daha yeni tekniklerde sondal kalma sresi
sadece 24 saat kadardr.
BPH cerrahisi hastanede kalmay gerektirir. Ak cerrahi uygula
nacaksa 5-10 gn arasnda hastanede kalmanz gerekebilir. TURP
yaplacaksa 3-5 gn, TUIP yaplacaksa 1-3 gn kadar hastanede
kalmak gerekebilir. Baz durumlarda TUIP ayaktan uygulanabilir
bir prosedr olarak kullanlabilir.
Eer cerrahi uygulanacaksa iinize en az bir ay ara vermeniz ge
rekecektir. Ayrca en az iki ay sreyle ar yk kaldrmaktan kan
mal, pelvik ve perineal alana dorudan basn yapacak aktiviteler
den kanmal veya alt karn kaslarnz kullanmanz gerektirecek
egzersizleri yapmamanz uygun olacaktr.
Mayo Clinic on Prosta te Health 53
Ksa bir karllat1rma
Tedavi Avantaj Dezavantaj
Bekleme yntemi Hibir yan etki yada komp Semptomlar ok daha cid-
likasyona neden olmaz. di hale gelebilir.
Alfa blokrler Hastalarn drtte nde Grip benzeri semptomlara

etkili. Etki hemen balar. neden olabilir.Uzun dnem
etkisi tam olarak bilinme
mektedir.
Yava etkilidir. Byk
Finasterid Yan etkileri azdr. prostatlarda ie yarar.
Uzun dnem etkisi tam
olarak bilinmemektedir.
1 3 gn hastanede kalma
Prostatn transretral re En sk kullanlan cerrahi sresi. Retrograd ejaklas
zeksiyonu (TURP) yntem.Etkin ve hzl so yona neden olur.Dk
nu alnr. oranda empotans ve inkon
tinans yapabilir
Prostatn transretral in Ayaktan uygulanan bir TURP kadar etkin deil.B

sizyonu (TUIP) yntem.Yan etkisi az. Ret yk hacimli prostatlarda
rograd ejaklasyon yap etkinlii dk.
maz.
Ak prostat ameliyat En etkili yntem. Yan etki grlme riski en
yksek. Hastanede kalma
sresi uzun.
Mikrodalga tedavisi Genellikle etkilidir. Yan et Sonularn alnmas iin

ki skl TURP'tan az. birka hafta gereklidir.
Ayaktan uygulanr. Uzun dnem etkisi tam
olarak bilinmemektedir.
Radyofrekans tedavisi Genellikle etkilidir. Yan et Byk prostatlarda etkinlii
kisi azdr. Ayaktan uygula azalr. Sonularn gzlenmesi
nr. iin zaman gerektirir. Uzun
dnem etkisi tam olarak bilin
memektedlr.
1 2 gn hastanede kalmay
Elektrovaporizasyon Etkinlii TURP'la ayn. Yan
gerektirir. Uzun dnem et
etkisi azdr. Kan kaybna
kisi tam olarak bilinme
yol amaz.
mektedir.
Lazer tedavisi TURP kadar etkilidir. Yeni Eski lazerler kullanldn

lazerler kullanldnda yan da uzun sondal kalma
etki azdr. Ayaktan uygula sresi gerekir.
nr.
Balon dilatasyon Cerrahi giriim gerektir Etkinlii ksa srelidir.

mez. Yan etki yoktur.
Stentler Cerrahi giriim gerektir Genellikle etkin deildir.

mez. Hzl uygulanabilir. Can skc yan etkilere
neden olabilir.
54 Blm 5
BPH teda visi kanser geliimini azaltr m ?

Hayr. BPH tedavisi prostat kanseri riskini prostatn tam olarak
karlmas dnda azaltmaz. BPH tedavisi uygulandktan sonra da
dzenli prostat muayenesi kanser taramas asndan yaptrmanz
gerekir. BPH cerrahisi kanseri erken evrelerde yakalamaya sebep
olabilir. Bu ekilde tespit edilemeyen kanseri olan ancak BPH nede
niyle cerrahi tedavi uygulanan hastalarn oran % 15'tir.
Proscar sa bymesi iin kullanlan ilala ayn ila mdr?

Evet. Proscar (finasterid) Propecia ile ayn ilatr. Tek farkllk doz
larndadr. Proscar 5 mg'lk, Propecia ise 1 mg'lk tabletler eklinde
dir.
Eer setiim ilk teda vi alterna tifi ie yaramaz ise dier bir yn te
mi deneyebilir miyim ?
Kesinlikle. Konservatif tedaviler genellikle ilk tercih olarak doktor
lar tarafndan uygulanabilir. rnein ila tedavisi. Eer bunlar tat
min edici sonular vermezse invaziv tedavi alternatiflerine geilebi
lir.
Herhangi bir teda viye karar vermeden nce ikinci bir gr almal
mym ?
Gerekmeyebilir. Bu sizin, doktorunuza ve setiiniz tedavi seene
ine olan gveninize baldr. la tedavisi veya termoterapi gibi
daha konservatif bir tedavi seerseniz, doktorunuzun setiiniz te
davi yntemi hakknda yeterli tecrbesi varsa ve verdiiniz karar
iinize siniyorsa ikinci bir gr almanza gerek yoktur. Eer dok
torunuzun tavsiyeleri iinize sinmiyorsa bir baka doktora dan
manz iyi bir fikir olabilir.
Deneysel bir almada yer almak uygun m udur?

Evet. Deneysel almalar size yeni tedavi yntemlerinin yararlarn
dan faydalanma olana salar. Fakat byle bir almaya katlma
dan nce bu tedavinin yararlar kadar olas yan etkilerini de iyice
anladnzdan emin olunuz.
Prostat Kanseri
Blm 6
. .
Kanser Olduunu Orenmek
p
rostat kanseri Amerikal erkeklerdeki en sk kanserdir (Asln-
da bazal ve yass hcreli deri kanserleri daha ok tan alsa da
bunlar hayat tehdit edici deildir). 50 yandan itibaren her
drt erkekten birinin prostat bezinde kanserz hcreler olduu tah
min edilmektedir. 80 yandan itibaren bu oran ikide bire kmakta
dr. Yalandka prostat kanseri riski artmaktadr. Prostat kanserin
de ortalama tan ya 72' dir. Prostat kanseri Amerikal erkeklerde
ikinci en sk kanserden lm nedenidir buna neden, prostat kanse
rinin ok lmcl olduundan deil, ok sk olduundandr. Dier
kanserlerden farkl olarak prostat kanserli hastalar daha ok kan
serli lr. Ortalama olarak bir Amerikal erkek % 30 prostat kanseri
olma riski tarken, bu hastalktan lme riski ise % 3'dr.
Kanser tam olarak nedir?
Kanser normalden daha hzl byyen ve lmeyi reddeden anor

mal hcreler topluluudur. Vcudunuz daha yenileri gelene ka
dar ksa bir sre yaayan yeni hcreleri
srekli retmektedir. rnein deri
hcreleri sadece birka hafta yaar. Fa
kat mikroskopik kanser hcreleri
bymeye devam ederek sert bir
nodl oluturur.
57
58 Blm 6
Kanser Gerekler ve Saylar

Yer ve Cinse Gre ERKEK KAD I N
Kanser Olgular Prostat Meme
179,300 175,000
Akcier & Bron Akcier & Bron
94,000 n,600
Kolon & Rektum Kolon & Rektum
62,400 67,000
Mesane Uterus
39,100 37,400
Non-Hodgkin lenfoma Over
32,600 25,200
Cilt melonamas Non-Hodgkln lenfoma
25,800 24,200
Az Cilt melenomas
20,000 18,400
Bbrek Mesane
17,800 15,100
Lsemi Pankreas
16,800 14,600
Pankreas Tlrold
14,000 1 3,500
Tm Tm
623,800 598,000
Yer ve Cinse Gre ERKEK KAD I N

Kanser lmleri Akcier & Bron Akcier & Bron
90,900 68,000
Prostat Meme
37,000 43,300
Kolon & Rektum Kolon & Rektum
27,800 28,800
Pankreas Pankreas
1 3,900 1 4,700
Non-Hodgkln lenfoma Over
1 3,400 14,500
Cilt melonamas Non-Hodgkin lenfoma
25,800 1 2,300
Lsemi Lsemi
1 2,400 9,700
zefagus Uterus
9,400 6,400
Liver Brain
8,400 5,900
Mesane Mesane
Cilt bazal, squamz ve
8,100 8,100
insitu (mesane d) Mide Mide
kanserler hari tutul- 7,900 5,600
mutur. American Tm Tm
Cancer Society, 1 999 291 ,100 272,000
Tipik olarak prostat kanseri yava byr ve fazla zarara yol a

madan prostat bezine snrl kalr. Fakat btn kanserler ayn ekil
de seyretmez. Prostat kanserinin baz formlar agresif olabilir ve
\'cudun dier blmlerine hzlca yaylabilir.
Prostat kanserine neyin neden olduu ve baz tiplerinin neden
farkl olduu bilinmemektedir. Aratrmaclar aile hikayesi, etnik
kken, hormonlar, diyet ve evre koullarn ieren faktrlerin rol
oynayabileceini ileri srmektedir.
Bununla birlikte prostat bezine snrl prostat kanseri olan erkek
lerin ounun tedavi edilebilecei daha kesin bir gerektir. Komu
organlara yayldktan sonra kanseri tedavi etmek daha zorlar ama
imkansz deildir.
Kanseri iaret eden semptomlar
Prostat kanserindeki problem, kanserin kolayca tedavi edilebildii

erken evrede herhangi bir belirti vermemesidir. Bu yzden prostat
kanserlerinin % 40'na prostat dna yayldktan sonra tan konur.
Semptomlar gelitiinde daha ok benign prostat hiperplazisinin
(BPH) semptomlarna benzer. Ayrca alt pelvik blgenizde knt bir
ar hissedebilirsiniz. Belirtileriniz unlar olabilir:
Acil ieme ihtiyac
emeye balamada glk
eme srasnda ar
Zayf idrar akm ve damlama
Kesik kesik idrar yapma
Mesaneyi tam boaltamama hissi
Gece sk ieme
drarda kan bulunmas
Arl ejaklasyon
Bel, kala ve st uyluk blgesinde yaygn ar
tah ve kilo kayb
60 Blm 6
Prostat kanseri tans nasll konur?
Dijital rektal muayene ve prostat spesifik antijen (PSA) testi genel

likle prostat kanseri tansnda ilk basamaktr. Eer bu testlerden bi
rinin veya her ikisinin sonucu anormalse ve doktorunuz kanserden
phelenirse biyopsi yaplmasn isteyecektir. Prostat bezinden al
nan kk doku rneklerinin analiz edilmesi prostat kanserini gs
termenin en etkin yoludur.
Biyopsi yaplrken doktorunuz rektumunuza bir ultrason probu
ilerletir. Probun belirledii pheli alanlar dikkate alarak doktoru
nuz prostat bezinin ortasna ince bir ine sokar. Biyopsi tabancas
denilen bu ine bir yay tarafndan itilir ve ince doku kesitleri kar
tlr.
Bazen biyopsi inesi perine denilen, ans ile skrotum arasndaki
alandan prostatnza ilerletilir. Daha sk olarak ise ine ultrason
probunun iinden rektumunuza ilerletilir.
Genellikle prostat bezinin farkl yerlerinden en az alt doku kesi
ti alnr (sekstant biyopsi). rneklerin ou kanserlerin ounun
olutuu prostat bezinin d blmlerinden (d blge) alnr. Bazen
rnekler prostat bezinin i blmlerinden de (gei blgesi) alnr.
Biopsi inesinin yolu
Biopsi srasnda ince bir ine pheli alanlardan kk doku paralarnn

alnmasn salar.
lem srasnda ya da sonrasnda ou erkek anestezi ya d a sa

kinletiriciye ihtiya duymaz. Bununla birlikte, size ilem ncesinde
bir lavman verilecektir. Bu sayede inenin giriinden sonra, sindi
rim sisteminde bulunan bakterilerin bir enfeksiyona yol ama riski
azalacaktr. Bu risk ilemden nce ve sonra alnacak antibiyotiklerle
daha da azaltlabilir.
Biyopsinin en sk karlalan yan etkileri arasnda 1-2 gn sre
bilen rektal kanama ve idrarda kan grlmesidir. Menide kan gr
lebilir ve bu birka hafta ya da ay srebilen bir renk deiikliine
yol aabilir.
Prostatnzdan alnan doku rnekleri kanser ve dier doku anor
mallikleri konusunda uzman bir patoloa gnderilir. Doku rnekle
ri incelendikten sonra patolog size kanser olup olmadn eer var
sa ne kadar ilerlemi olduunu syleyebilir.
Biyopsi rnekleri ile ayn zamanda, ileride kansere dnme ris
ki olan hcresel deiiklikler de belirlenebilir. Prostatik ntraepitel
yal Neoplazi (PIN) olarak da bilinen bu anormal hcreler kanser
dnmnn erken safhalarndaki hcrelerden olumaktadr.
Eer PIN tespit edilirse doktorunuz size dokularn ne kadar anor
mal olduuna bal olarak en az 2 yl boyunca her 3 ya da 6 ayda
bir ek biyopsiler yaplmasn nerecektir.
Daha ciddi (yksek dereceli) PIN olan erkeklerin yaklak yar
snda bir sonraki biyopside kanser bulunmaktadr. Eer daha hafif
(dk dereceli) PIN varsa ve 2 yl boyunca bir deiiklik gzlen
miyorsa doktorunuz biyopsi skln ylda bir defa yaplmak zere
azaltmay dnebilir.
Kanserin snflamas
Kanser varl biyopsi ile dorulandktan sonra yaplmas gereken

ilk ey kanser evrelenmesi olarak da adlandrlan, kanserin yava
ya da hzl gelien bir kanser olarak nitelendirilmesi olmaldr. Pa
tolog, prostat dokunuzu bir dizi slayt halinde mikroskop altnda in
celeyerek kanser hcrelerini normal prostat dokusu ile karlatrr.
Kanser hcreleri ile salkl hcreler arasndaki farkllk arttka
kanserin iddeti de artar ve kanser daha abuk yaylabilir.
62 Blm 6
rneklerde grlen kanser hcreleri arasnda ekil ve byklk

bakmndan farkllklar grlebilir. Baz hcreler daha agresif olabi
lirken dierleri olmayabilir. Patolog evreleme ilemini yaparken
grd en belirgin iki kanser tipini belirtir.
Kanser evrelemesinde kullanlan eitli ller vardr. En ok
kullanlan ise kanseri, hcrelerin agresiflik derecesine gre 1 ila 5
arasnda deerlendirildii, bir patolog olan Donald Gleason tarafn
dan gelitirilen skaladr.
Evre 1. Hcreler kktr, birbirlerine ve salkl hcrelere ben
zer ve dzenlidirler.
Evre 2. Hcreler boyut ve ekil bakmndan eitlilik gsterirler
ve birbirinden ayrdrlar.
Evre 3. Hcreler boyut ve ekil bakmndan daha fazla eitlilik
gsterirler ve bazlar birleerek, etrafa dalm tuhaf grnml
kmeler olutururlar.
Evre 4. Hcrelerin ou birleerek etrafa rasgele dalm ve
komu dokulara yaylm gsteren tuhaf grnml kitleler olutu
rur.
Evre 5. Hcrelerin byk bir ksm etrafndaki doku ve organla
ra yaylarak byk kitleler haline dnrler.
Biyopsinizde en ok rastlanan kanser trne ait evre bunlardan
biri olacaktr. En ok grlen ikinci tr de yine bu evrelerden biri
ile tanmlanr. rnein, kanserinizin ncelikli evresi 1 iken ikinci
evresi 2 olabilir. Bu iki rakam toplanarak toplam Gleason skoru -ki
bu rnekte 3'tr- elde edilir.
Skor ne kadar dkse sizin iin o kadar iyidir. 2 ile 4 arasndaki
skorlar kanser geliiminin yava ilerlediini gsterir. Orta skorlar
yani 5 ve 7 arasndakiler, kanserin ne zaman gelitii de dahil ol-
Evrelerin aklanmas
Yaplan almalar gstermitir ki, Gleason skoru 2-4 olan bir

kanserin 10 yl ierisinde prostat dnda yaylarak hayatnz et
kileyebilme oran1 % 25'dir. Gleason skoru 5-7 aras1nda bu oran %
50'ye ve Gleason skoru 8-10 arasnda ise 0/o 75'e kar.
Mayo Klinik Prostat l:k: 63
mak zere birok faktre bal olarak yava ya da hzl gelien kan
serleri ifade eder. 8 ila 10 arasndaki skorlar ise kanserin hzla iler
lediini gsterir.
Kanser yayllm md1r?
Bunu belirlemek son derece nemlidir nk prostata snrl kanse

rin tedavi oranlar yksektir. Kanser bir kez prostat dna yayld
zaman tedavi ans da azalmaktadr. Kanserin yaylp yaylmad
n anlamak iin daha fazla tetkike ihtiya vardr. Doktorunuzun
tercihine ve kanserinizin trne bal olarak aadaki prosedrler
den birini takip edebilirsiniz:
Ultrason
Kanserin varln belirlemeye yardmc olmasnn yannda, ultra
son kanserin evre dokulara yaylmn da gsterebilir.
Kemik taramas
Bu, en yaygn kullanlan testtir nk dier ilemlere nazaran pros
tatn kemik yaylmn daha iyi gsterir. lem ncesinde, zararsz
ve dk radyoaktiviteli bir solsyon kan dolamna enjekte edilir.
Bu solsyonun nclnde tm iskeletinizin bir grnts elde
edilir. Solsyon vcudunuzdan sya duyarl bir fze gibi hareket
ederek, kanser, krklar, artrit ya da enfeksiyon kaynakl yeni kemik
oluumunun olduu blgelere balanr.
Tarama srasnda tarayc cihazn altnda bulunan masada yatar
snz. skeletinizdeki yeni kemik geliimine ait alanlar 'scak nokta
lar' olarak bir video monitrnde grntlenir. Basldktan sonra
bu noktalar resimde koyu blgeler olarak grlr.
Kemik taramasn yorumlamak baz hastalarda olduka zordur
nk bu tetkik bize kanserden fazlasn verebilmektedir. Bununla
birlikte, doktorlar prostat kanserinin ncelikle kala kemikleri ve
omurgann alt ksm gibi prostata yakn kemiklere yayldn bilir
ler. Ayn zamanda, tek bana grlen scak noktalar, sa ve sol
kala eklemindeki artrit gibi vcudun her iki yarsnda da grlen
lere gre daha ok kanseri dndrr.
64 Blm 6
Gs X-ray
Bir gs filmi kanserin akcierlerinize yaylp yaylmadn gs
terebilir. Her ne kadar prostat kanserinin yzde S'inden az bu yol
la yaylm gsterse de , ilerlemi prostat kanserli olgularn yaklak
yzde 25'inde akcier kanseri gelimektedir.
BT taramas
Bilgisayarl tomografi (BT) taramas vcudunuzun kesitsel grn
tlerinin bilgisayar yardmyla birletirilerek boyutlu grntler
elde edilmesini ve bu sayede doktorunuzun vcudunuzun istedii
blgesini istedii adan grebilmesini salar.
Tetkikten nce iyot ieren bir solsyon damarnzdan kan dola
mnza verilir. Bu sayede daha net grntler elde edebilmek iin X
nlar ile kontrast oluturulur. Solsyon damarlarnz yoluyla tm
vcudunuza yaylrken geici bir scaklk hissedersiniz ama ar
duymazsnz. Eer allerjik bir durum sz konusu ise iyotlu sols
yon verilmeden de ekim yaplabilir fakat ok net grntler elde
edilemez.
BT tetkikinin nasl yapldna gelince; halka eklinde bir taray
cnn iinde yavaa ileri-geri hareket eden bir masann zerinde
yatarsnz, siz yatarken tarayc prostat blgesine ait bir dizi kesitsel
grntnz alr. lem yaklak 30 dakika kadar srer.
Sonrasnda bilgisayar bu grntleri birletirerek prostat ve ev
resindeki dokulara ait detayl bir grnt oluturur. Kansere ilave
ten, BT taramas bym olan lenf bezlerini de belirleyebilir. Kan
ser yaylmaya balad zaman ilk olarak lenf bezlerinizde grlr.
Lenf bezleri anormal hcreleri yakalayp yok etmeye alrlar ve
bu olay bezlerin imesine ve kanser dokusu tarafndan igal edil
mesine neden olur.
Maalesef, BT sadece anormal grnml lenf bezlerini belirleye
bilmekte, mikroskopik dzeyde kanser ieren bezleri gstereme
mektedir. Lenf bezleriniz baka nedenlerden dolay da byyebilir.
Dolaysyla, BT ancak dier tetkiklerle birletirildii zaman yararl
olabilmektedir.
MRG
BT taramasnda olduu gibi manyetik rezonans grntlemede
( .'.\1RG) de vcudunuzun detayl ve boyutlu bir grnts elde
Mayo Klinik Prostat s.:: ::b- 65
edilir. Prostat kanseri tehisindeki en nemli rol, kanserin lenf

bezleri ve kemiklere yaylmn belirlemesidir.
MRG' de grnt elde etmek iin X nlar ya da boyalarn yeri
ne manyetik ve radyo dalgalarndan faydalanlr. Bir radyofrekans
dalgas vcudunuza gnderilerek, vcudunuzdan gelen sinyaller
bir alc yardmyla bilgisayara aktarlr ve BT' dekine benzer bir g
rnt elde edilir.
MRG esnasnda tp eklinde bir aletin iinde yatarak 30 ila 45
dakika arasnda kalrsnz. lem arszdr ancak aletin ekim sra
snda kard aakakana benzer seslerden dolay, kapal bir yer
de bulunmann da etkisiyle baz insanlar endieye kaplabilmekte
dir. Eer bu konu sizin iin bir sorun oluturacaksa, tetkikten nce
alacanz bir sakinletiricinin size faydas olacaktr.
Cihaz sistemlerinin daha karmak olmasndan dolay MRG tet
kiki BT'den daha pahaldr, bu yzden BT kadar yaygn kullanl
mamaktadr.
Lenf bezi biyopsisi

Kanserin yakndaki lenf bezlerine yaylp yaylmadn belirleme
nin en iyi yolu lenfadenektomidir. Bu ilem srasnda prostatn ya
knndaki baz lenf bezleri karlarak dokular mikroskop altnda
incelenir.
Kanserin yaylm kemik ve BT taramas gibi testlerle gsteril
mise, lenfadenektomi gerekli deildir. Bu ilem genellikle yayld
tespit edimi olan kanserin prostata ait olup olmadn belirle
mek iin kullanlr.
Lenf bezlerini karmak iin iki yol vardr:
Laparoskopik cerrahi. Genel anestezi verilmesini takiben, cerrah
karn blgenizde iki kk kesi yapar. Buradan fiberoptik bir ka
mera da ieren uzunca bir aletle girilerek lenf bezleri grlerek
karlr ve incelenmek zere bir patoloa gnderilir.
Klasik cerrahi. Genel anestezi verilmesini takiben , cerrah pubik
blge ile gbek delii arasnda yaklak 6 cm'lik bir kesi yapar, bu
sayede lenf bezlerini tespit ederek karr. Bu metot genellikle, eer
doktorunuz prostat bezinizi karmak iin bir cerrahi planlyorsa ,-e
ilem ncesinde kanserin yaylmadndan emin olmak istiyorsa
uygulanr.
66 Blm 6
Prostat kanser progresyonu
DO
C2<;;r Q
"'
T1 a
.,o
- o
...
T1 b
/ T1 c
Kanser bir baka giriimde Kanser bir baka giriimde bulun Kanser yksek PSA seviyesi
bulunmutur. karlan dokunun m utur. karlan dokunun nedeniyle bulunmutur.
% 5'inden azndadr. % 5'inden fazladr.
T2a T2b T2c

Kanser bir lobun yarsnda Kanser bir lobun Kanser
veya daha aznda yarsndan daha aznda her iki lobta
T3a
Kanser bir lobta darya
~ T3b
Kanser her iki lobta darya
T3c
Kanser bir lobta darya
doru bymekte doru yaylmakta doru bymekte
Mesane
Kemik
,
Lymph
nodlar -:--:;----,--
o stat
T4a
Kanser mesane boyu,
Sem inal
eksternal sfinkter ve/veya
vezikl
ra'5 T4b
Kanser dier evre
N 1 -3
Kanser yakn lenf
nodlarna yaylm
M1
Kanser prostat d organlara
(kemik, karacier, akcier.. )
yay lm
dokulara yylm
Kanserin evrelenmesi
Tanya ynelik tm testler tamamlandktan sonra, doktorunuz so

nulardan yola karak kanserin evresini tespit eder. Bu sayede di
er salk personeli ile kanserin yaylm konusunda ortak bir lisan
gelitirilmi olur.
Baz erkekler evrelemeye dair bilgilerin, hastaln yaylmn an
lamakta ve tedavi seeneklerini doktor ile tartma konusunda ken
dilerine yardmc olduunu dnmektedirler. Bazlar ise bu ile
min kendilerini bunalttn ifade etmektedir. Burada nemli olan
nokta, kanserin tehisine ya da hangi evrede olduuna dair sorula
rnz varsa bunlar doktorunuzla tartabilmenizdir.
Doktorlarn ou aadaki iki evreleme sisteminden birini kul
lanr:
TNM sistemi
Kanserin ilerleyiini belirlemek amacyla ABD' de en ok kullanlan
metottur. Bir patolog doktorunuza kanser evrelenmesine dair bir
rapor yazd zaman, raporda tane byk harf bulunur; T, N ve
M.
T tmr anlamna gelir ve kanserin prostat bezi ile yaknln
ya da bir baka deyile ne kadar uzaklam olduunu gste
rir.
N lenf bezini (lenf nodu) ifade eder ve kanserin lenf bezlerine
yaylp yaylmadn gsterir.
M, metastaz ifade eder. Bu terim kanserin kemik ve akcier
gibi dier organlara yaylp yaylmadn belirtmek iin kul
lanlr.
Bu byk harften sonra bir rakam ve bazen de bunu tak:;:
eden bir kk harf gelir. Rakamlar O ile 4 arasndadr ,.e tur:'-'-'lrim
yaylmnn derecesini gsterir. Kk harfler a, b ve c den
ve kanserin yerini gsterir.
T, N ve M sonular bilindikten sonra, bulgulara gre
evreden birine dahil edilir.
Evre 1. ok erken evredeki kanseri ifade eder. h,;._-.._ 't?'.:ei.
kadar kk, mikroskopik partikller me,cuttar.
68 Blm 6
TNM evreleme sistemi

Evre 1 Tl, NO, MO
Evre il T2, NO, MO
Evre ill T3, NO, MO
-'---
Evre N T4, NO, MO; Herhangi bir T, Nl-3, M;

Herhangi bir T, herhangi_bir N, Ml ______________
Evre 2. Kanser hissedilebilir fakat prostat bezi ile snrldr.

Evre 3. Kanser prostat bezinin dna, seminal vezikller ve ya
kndaki mesane dokusuna yaylmtr.
Evre 4. Bu tanm, lenf bezlerine, kemiklere, akcierlere ve dier
organlara yaylm olan ilerlemi kanseri ifade eder.
ABCD sistemi
Baz doktorlar, daha eski ve daha klasik olan bu yntemi kullan
maktadrlar. Bu sistemde A ve B prostat bezine snrl olan kanseri,
C ve D ise vcudun dier ksmlarna yaylm olan kanseri ifade
eder.
TNM sistemindeki gibi, ABCD harflerinden sonra, ayrntlar ie
ren bir alt kategoriye ait ifadeler gelmektedir. ABCD sisteminde da
ha az kategori bulunmasndan dolay bu sistem bize kesin bir fikir
verememektedir.
Sakahm istatistikleri
Son yirmi ylda prostat kanserinin sakalm oranlar olduka art

mtr. 1980'lerin balarnda, prostat kanseri tehisi konulduu za
man, bu, kiinin 5 yl yaama ansnn yzde 63 olduu anlamna
gelmekte idi. Bugn bu oran yzde 93'e ykselmitir. Prostat kan
seri olan erkeklerin yzde 68'i 10 yl, yzde 52'si de 15 yl veya da
ha fazla sre yaamaktadr.
Cmudumuz, daha fazla erkein rektal muayene ve PSA testleri
ne nem \ererek, kanserin tedavisinin ok daha kolay olduu er-
ken safhalarda yakalanabilmesidir. Prostat dokusuna snrl ve er

ken evrede yakalanm olan prostat kanserinin yaam ans nere
deyse yzde lOO'dr.
Tmr belirleyicileri nelerdir?

Bunlar kanda bulunan ve kanserli hcrelerden elde edilen madde
lerdir. Yksek seviyelere ulatklar zaman kanser varlna iaret
edebilirler. Tedavi ve takipler srasnda kan tetkikleriniz yaplarak
bu maddelerin ykselip ykselmedii belirlenir. PSA prostat kanse
ri iin kullanlan bir tmr belirleyicidir.
Prosta t kanserinden emin olmann tek yolu biyopsi midir?

Evet. Rektal muayene ve PSA gibi dier testler yksek olaslkla
prostat kanserini dndrmekle birlikte, biyopsi kesin emin ol
mak iin tek yoldur.
Biyopsi son ucu yanl olabilir mi?

Doku rnekleri bezden alnd zaman kanser karma olasl var
dr. Buna rnekleme hatas ad verilir. Normal gelen bir biyopsi so
nucu kanser olmadnz garanti edemez. Bununla birlikte, rnek
leme hatalar nadiren grlmektedir.
Biyopsiden nce neden aspirin almay brakmalym ?

Aspirin ve baz ar kesiciler kannz sulandrarak kanama olasl
n artrr. lemden nce ve sonra ksa bir sre bu ilalar kullan
may brakmak kanama riskinizi azaltacaktr. Ayn ey phtlamay
nlemek iin reete edilen warfarin (Coumadin) tr ilalar iin de
geerlidir.
Biyopsinin impotansa yol ama olasl var mdr?

Hayr. Biyopsi sonrasnda meydana gelen impotans muhtemelen
kanser tehisi ve tedavisi ile kar karya olmann verdii stresten
kaynaklanmaktadr. Baz vakalarda ise geii iltihabi yant sonucu
oluabilmektedir.
70 Blm 6
Cinsel iliki srasnda eime kanser bulatrma riskim var mdr?

Hayr. liki srasnda kanser hcreleri vcudunuzu terk etmez.
Byle bir ey olsa dahi, genetik olarak sizin vcudunuzun kodunu
tadklar iin baka bir insann vcudunda geliemezler.
Blm 7
Seenekleriniz nelerdir?
anser olduunuzu renince panik olabilirsiniz. Kendinizi
K acil karar vermek ve tedavinize doru yolda balamak zorun

da hissedersiniz. Bununla beraber prostat kanseri ounlukla
yava byyen bir kanserdir ve genellikle aceleye gerek yoktur.
Baz bilgileri toplamak iin kendinize biraz zaman verin ve teda
vi seeneklerini dnn. Eer salk merkeziniz sahipse hasta ei
tim ktphanesine gitmek isteyebilirsiniz. Veya blgesel ktpha
nede veya internetten Amerikan Kanser Dernei, Amerikan roloji
Cemiyeti gibi ilgili kaynaklardan iyi bir aratrma yapabilirsiniz.
ncelikle durumunuzu yorumlayn, tedavi planna karar vermeden
nce doktorunuza sormak istediiniz sorular not edin.
Sonraki randevuya giderken bir aile ferdi veya arkadanz ya
nnza almanz size yardmc olabilir. O kii sormak istediiniz so
rular size hatrlatabilir. O da dikkatli dinleyeceinden yaplan g
rme sonras nemli noktalar hatrlamanza yardm edebilir.
Sklkla, prostat kanserinin tedavisinde birden fazla yol vardr ve
cerrahiyi takiben radyoterapi gibi bir-iki seenein kombinasyon te
davileri de kullanlabilir. Doktorunuzun ve sizin seeceiniz tedavi
baz faktrlere baldr ki bunlar; kanser ne hzla byyor, yaylm
nasl, yanz, salk durumunuz, hem tedavinin yararlar hem de
yan etkileridir.
71
72 Blm 7
Kanseri kendi haline brakmak
Gnmzdeki kan testleri prostat kanserini ok erken evrede tespit

edebildii iin birok erkek bunun geleneksel tedavilerden daha az
travmatik olduu grndedir. Bu yntem "tetikte bekleyi",
"gzlem", "bekleyen tedavi" gibi isimlerle bilinmektedir. Size her 6
ayda yaplan rektal muayeneler ve dzenli kan testleriyle sk gz
lemden baka bir ey yaplmaz. Gerekli grlrse biyopsi de yap
mak zorunda kalnabilir.
Eer 50 ve 60'l yalarda olduka gen ve salklysanz doktoru
nuz belki de bu yntemi semeyecektir. nk yanz nedeni ile
yllar getike kanser byr, kk yava byyen kanser sonunda
geleneksel tedavi ihtiyac olan noktaya ulaabilecektir. Kanser hc
releri beklenmedik ekilde agresifleebilir ve tedavisi zor veya im
kansz hale ilerleyebilir.
Bununla birlikte, eer 70 veya daha byk yataysanz ve kanser
kk, yava byyor ise dikkatli izlem tercih seenei olabilmek
tedir. Herhangi bir tedavi yaplmakszn kanserin size problem ya
ratmadan veya yaylmadan 10 yldan fazla yaama ansnz fazla
dr. Eer dikkatli izlem yaparsanz, kanser agressif duruma dnd
nde ve bymesini durdurmak iin tedavi gerektirdiinde erken
mdahale edebilirsiniz.
Dikkatli bekleme iin aday msnz?

Yanz 70 veya daha fazla, kk, dk dereceli kanser (Gle
ason skor:2-4).
Kanser prostata snrl ve siz tercihiniz hakknda dnmek
iin zaman istiyorsanz.
Salk veya ya nedenlerinden dolay tedavinin yan etkilerine
dayanamayacaksanz.
Dier durumlardan dolay gelecekteki yaam beklentiniz 1 0
yldan a z ise.
Yararlar neler?
mpotans ve inkontinans gibi dier tedavilerle ilikili riskler
den uzaksnz.
Tetikte bekleme tedavi seenei dnmede size zaman sa

lar.Kk tmr boyutunun iki katna kmas birka yl ala
caktr ve siz bu sreyi kendi yararnza kullanabilirsiniz.
Bu en ucuz seenektir, sadece aralkl muayeneler ve testler
gerektirir.
Dezavantajlarnz neler?
Siz beklerken kanser byyebilir. Nadir de olsa yava by
yen kanser haftalar, aylar iinde hzl byyen kansere dne
bilir. Gleason skor 2-4 olan erkekler arasnda ilk yl iinde %2
civarnda, kanser prostatn dna kar.
Testler ve durum ile aklnz megul oluyor ve kanserden dola
y daima endieli iseniz yryen znt haline gelebilirsiniz.
Agressif tedavinin riskleri olmakla birlikte hayatnzla kumar
oynama korkunuzu azaltr.
Prostat bezinizin kar1lmas
Prostat bezine snrl kanserlerde en kesin yol, prostat bezinin ka

rlmasdr. Bu tip cerrahi "radikal prostatektomi" olarak isimlendi
rilir.
Birka yl ncesine kadar radikal prostatektominin zarar veren
sonular tama yakn kesindi: Bu protokol uygulanan hastalarn he
men hemen hepsi impotent (iktidarsz) veya seksel fonksiyonlar
nn azalmasndan ikayetiydi. Birok erkek, mesane problemlerine
sahipti. lave olarak, birok erkekte operasyon srasnda transfz
yon gerektirecek kadar belirgin kan kayb oluyordu.
Son 20 ylda yeni yntem ve aletlerin geliimiyle bu cerrahi yn
tem belirgin olarak deiti. Cerrahlar imdi, seksel ve idrar fonksi
yonlarnn, ve idrar sinir paketleri ve kaslarn korunarak prostatn
karld zel teknikleri kullanyorlar. Gl kanama kontrol yn
temleri imdi rutindir.
Bu yeniliklerden dolay prostat kanserli 4 erkekten 1 'i imdi cer
rahiyi seiyor. 10 yl nce ise sadece lO'da l'i cerrahiyi seerdi.
74 Blm 7
Retropubik
yaklam
Retropubik cerrahide prostat alt abdominal bir insizyondan karlr.

Perineal cerrahide ise anus-skrotum aras bir insizyondan karlr.
Retropubik cerrahi
Retropubik cerrahi prostat karmak iin kullanlan iki yntemden
biridir. Bu yntemde prostat, penisin 1 in(2.54cm) zeri ile hemen
gbek alt arasnda yaplan tipik alt karn kesisinden kartlr(ekil
de grlyor).
ki sebepten dolay prostatn bu yolla karlmas daha yaygn
dr. Ayn kesinin kanserin yaylmadndan emin olmak iin test
edilen blgesel lenf bezlerinin karlmasnda cerrah tarafndan kul
lanlabilmesidir. lave olarak prostata ulamada ve ereksiyon kont
roln salayan sinir paketlerini korumada cerraha daha fazla ra
hatlk salar.
Cerrahiden bir gece ncesinde rektumunuzun herhangi bir fekal
maddeden temizlenmesinde laksatif veya enema almanz uygun
olacaktr. Bu, cerrahi srasnda yaygn olmasa da muhtemel bir risk
olan rektum duvarnn almas ile olabilecek enfeksiyon ansn
azaltr.
Operasyon srasnda genel anestezi ile uyumay veya epidural
injeksiyon ile sadece vcudunuzun alt yarsnn uyumasn seebi
lirsiniz. Genel anestezi daha yaygndr.
Kesi sonrasnda, cerrah prostatnzn yaknndaki lenf bezlerini
karabilir ve rnekleri patologa gnderir. Bym veya pheli
lenf bezleri mevcut kanser varln belirlemede donmu kesitler

den(frozen-section) deerlendirilir. Sonular 15-30 dakika iinde
renilir. Eer kanser bulunursa cerrahnz prostat bezini karma
dan kesiyi kapayabilir veya operasyona devam edebilir. Pozitif lenf
bezlerinin varlnda ilerleme karar; lenf bezlerinin says, yanz
ve hastalkla ilgili semptomlara baldr. Kanser ieren lenf bezleri
ok az, yanz gen ve semptomlar ok az ise byk ihtimalle dok
torunuz operasyona devam edebilir.
Bir kere prostat karlnca, cerrah mesanenin bu blgesini(mesa
ne boynu) yeniden onaracak; retra ve karlm prostat bezinin
hemen alt snrnda yerleik sfinkter kaslarn direkt olarak birleti
recektir. Bu uygulama idrar akmn kontrol edebilme ansnz o
altr, bununla beraber tekrar mesane kontrol iin vcudunuzun
yeterli iyilemesi haftalar hatta mmkndr ki birka ay alabilir.
Kanserin bulunduu yere bal olarak, cerrahnz prostatn her
iki yanna bitiik sinir paketlerini korumay deneyebilir. Bu sinirler
ereksiyon yeteneinizi kontrol eder. Eer kanser ok yakn deilse
cerrahlar sklkla bir veya her iki yandaki sinir paketlerini korur.
40 ve SO'li yalarda sinir koruyucu cerrahi yaplan erkeklerde
ereksiyon yeteneinin korunmas ihtimali yal erkeklerden daha
fazladr. Biraz yal erkekler iin - zellikle seksel aktivitesi olma
yan - sinirlerin korunmas yaam uzatmada cerrahinin etkisini de
itirmez. Ortalama olarak cerrahi ncesi seksel aktif erkeklerin
yarsnda cerrahi sonras orgazm kayb veya heyecan/ duyu azl
gibi seksel fonksiyonlarda azalma veya impotans geliir. Operas
yon ncesi impotent olan erkekler iin sinir paketleri genelde kar
tlr; nk onlar artk gerekli deildir ve baz kanser hcrelerini
ierme ans uzaklatrlr.
Bir sinir paketi korunsa bile hala ereksiyon olasl mmkn
dr. Bununla birlikte prostat ve seminal vezikller, seminal snru
ounu rettii iin cerrahi sonras ejeklatnz ok az sn ierecek
tir.
Hibir sinir paketi korunmadnda, normal ereksiyon olmamak
la birlikte hala normal libido ve orgazma sahip olabilirsiniz_ Eger
doal olarak yapamyorsanz ereksiyonun gereklemesine yardm
c olabilecek ilalar ve aletler Blm 10' da tartlmtr.
76 Blm 7
Cerrahi sonrasnda iyileme srecinin 1-3 gn hastanede ve 3-5

hafta evde geirilmesi tipiktir. riner sisteminize iyileme zaman
vermek iin 2-3 hafta sre ile kateter kullanmanz gerekecektir.
Perianeal cerrahi
Cerrahinin bu eklinde, kesi ans ve testisleri iinde tutan skrotal
kese arasndan yaplr. Perineal cerrahi ile genellikle az kanama
olur ve kilolu erkekler de erken iyileir. Ne yazk ki bu yaklamn
yaplmas prostata bitiik sinir paketlerinin lokalize edilmesi ve ko
runmasnda cerrahnz iin ok daha zordur ve bazen imkanszdr.
lave olarak cerrah yakn lenf bezlerine ulaamaz. Bunun iin bu
cerrahi yntem daha az yaygnlkta kullanlr.
Cerrahi iin aday msnz?

Kanseriniz prostata snrldr.
Cerrahiye dayanacak yeterlilikte salklsnzdr.
Beklenen yaam sresi, kanserin size verebilecei sreden
fazladr.
Faydalar neler
Prostat bezine snrl kanserlerde cerrahi en etkili tedavidir. Hastal
n tam tedavisini salayabilir.
Dezavantajlar neler?
Btn cerrahiler baz riskler tar. Bununla birlikte lm oran
dktr, cerrahiye alnan erkeklerin %1'i komplikasyonlar
sonucu lr. Riskiniz yala birlikte ykselir.
mpotent olabilirsiniz. Bu daha ok yanza baldr. 50 ya
ndan gen ve sinir koruyucu cerrahi yaplan hastalarn cer
rahi sonras normal ereksiyonunu koruyabilme oran %60-
80' dir. 70'li yalardaki erkeklerin sadece %15-25'i normal sek
sel fonksiyonlarn idame ettirir. Cerrahnzn tecrbesi ve
operasyondan nceki ereksiyonlarnzn kalitesi sonular et
kileyebilecektir. Eer operasyon ncesinde ereksiyonun olu
mas ve idamesinde skntya sahipseniz cerrahi sonras impo
tent olma ansnz daha oktur.
Mayo Klinik Prostat :'.'a,;;. 77
En azndan geici olarak inkontinans(idrar karma) tarifleye

bilirsiniz. Kateter alndktan sonra, hastalarn tama yaknnda
en azndan birka gn baz mesane kontrol problemleri geli
ir. Haftalarca veya aylarca bile bu problemlere sahip olabilir
siniz. Bu durumda ilalar ve tedavi mesane kontroln g
lendirmenize yardm edecektir. En sk kalan durum hapr
ma, ksrme, glme veya kalknca mesane(idrar kesesi) ba
snc arttnda idrar akmnz tutamamak olarak tarif edilen
stres inkontinanstr.
yileme 1-2 ay alabilir.
Barsaklar veya rektumunuzun azda olsa hasar grme riski
vardr. Hasar dzeltmek iin birka cerrahi gerekli olabil
mektedir.
Radyasyon ile kanserin yok edilmesi
Radyasyon tedavisinde, kanser hcrelerini ldrmede yksek g

te X nlar veya dier radyasyonlar kullanlr. Eer yalysanz ve
ya salk durumunuz zayf ve cerrahiye dayanamayacaksa genel
likle bu tedavi tercih edilir. Prostata snrl kanserler iin, radyas
yon tedavisi 10 yllk dnemde cerrahi kadar etkilidir.
Radyasyon prostatnz dna yaylm kanserin tedavisinde de
kullanlr. Kanserli hcreleri yok eder, tmr kltr ve ar
semptomlarn yattrr.
Eksternal radyoterapi
Radyasyon sklkla, vcudunuzun zerine yerletirilmi byk bir
makineden kan nlar tarafndan oluturulur. Maalesef, bu eks
ternal nlar kanser hcrelerini yok edenden daha ok yaplr bu
da ayn alandaki salkl dokulara da zarar verebilir.
Radyasyon tedavisinde ilk basamak vcudunuzun radyasyon
alacak alannn iaretlenmesidir. 3 boyutlu taramalar prostat ve
evre organlarn yerleimini gsterir. Bilgisayar grnt program
lar resmi herhangi bir ynde dndrerek nlarn odaklanmasnda
en iyi ay bulmada radyasyon terapistine kolaylk salar.
78 Blm 7
Tedavi genellikle 6-7 hafta boyunca haftada 5 gn srer. Her te

davi 15 dakika alr. Bununla birlikte ou hazrlk zamandr. Rad
yasyon aldnz gerek zaman uzunluu sadece 1 dakika civarn
dadr. Inlarn tam olarak iaretler zerine dtnden daima
emin olunmaldr ve bunun iin sizi her tedavide ayn pozisyonda
tutacak vcut asklar yerletirilir. Her tedavide prostat bezinin ay
n pozisyonda durmas iin size dolu mesane ile gelmeniz sylene
cektir. Barsak, ans, rektal duvar ve retra gibi yakn alanlar ya
ylan nlardan korunmada zel tasarlanm plaklarla rtlr.
lem srasnda masaya uzanacaksnz ve linear akseleratr ola
rak bilinen makine zerinizde hareket ettirilerek radyasyon ile kan
ser hedeflenir. Tedavinin ilk aamas genellikle tespit edilebilen t
mrden uzakta dolaan mikroskobik kanser hcrelerini ldrmek
iin dk doz radyasyonun btn pelvik blgeye geni kapsaml
uygulanmasn ierir. Bu yaklak 2 hafta devam eder.
Tedavinin ikinci aamas srasnda, nlar genellikle daraltlr ve
kuvvetlendirilerek sadece tmre hedeflenir. Bu barsak ve mesa
nenize kalan radyasyonu verebilir. Radyasyonun yksek dozu kan
seri ldrmede daha etkilidir ancak salkl dokulara da daha ok
zarar verecektir. Tmrn hedeflenmesinden 2 hafta sonra, dier 2
haftalk btn pelvisi ieren geni kapsaml radyasyon alacaksnz.
Eksternal n tedavisinde kanser hcrelerini ldrmeden X n
larnn yerine protonlarn kullanm yeni ve mit vericidir. Proton
lar, evre dokuda ok az zarara sebep olarak nn sonunda hcre
leri etkili biimde tahrip eden atom paralardr. Protonlar kanserli
olmayan dokularda dolar ve radyasyon dozunun birikmesi hedef
lenen dokuda kalr. Bu terapistinize radyasyon n dozunu daha
gl uygulamasna olanak salar.
ekirdek implantlar
kinci radyasyon metodu ultrason kullanmyla poplarite kazanan,
ultrason eliinde inelerle pirin byklndeki radyoaktif e
kirdeklerin prostatnza yerletirilmesidir (resimde grlyor). Bu
ekirdekler nl radyasyonun iki kat doz oluturur ve ekirdekler
salkl dokularda daha az hasara yol aar.
Mayo Klinik Prostat Salg 79
Prostat bezi
ekirdekler
Tmr
Birok kk radyoaktif ekirdek prostat iine

yerletirilmitir, bunlar radyasyon yayarak kanseri
tahrip ederler.
Yntem 1 saat kadar zaman alr ve ayaktan hasta konumunda, ge

nel anestezi veya spinal(epidural)anestezi(vcudunuzun alt ksmn
uyuturur) ile yaplr.
70-150 arasnda pirin byklndeki ekirdekler skrotum ve
ans arasndaki blge olan perineum cildinden ilerletilen ineler
yoluyla prostatnza yerletirilir. Bu tedavi genellikle kk veya
orta boydaki prostatlarda iyi alr.
Radyoaktif ekirdekler kanserin tipine bal olarak bir veya bir
ka radyoaktif madde ierir. Tipik olarak Gleason skor 6' dan azsa
iyot veya skor daha byk ise daha gl pallidyum veriyoruz. Bu
implantlar radyasyon yaymlar durduktan sonra bile braklr. Di
er ekirdekler iridyum olarak bilinen daha gl maddeler ierir
ve sadece geici olarak braklr.
Ultrason probu, ekirdekleri prostatnza yerletirirken eksik
alan kalmamas iin doktorunuza klavuz olmas amacyla rektu
munuza yerletirilir.Ultrason probunun dna kalp yerletirilir ve
perineumunuza doru tutulur ve sabitlenen ineler ekirdekler ile
doldurulur.
yot ve pallidyum ekirdekler genellikle yerletirildikleri alann
birka milimetre tesine radyasyon yayarlar. Her ne kadar bu tip
radyasyon prostatik alannzdan szmasa da doktorlar ilk iki ay iin
ocuklar ve hamile bayanlar gibi zellikle radyasyona hassas kii
lerden en az 6 feet uzakta kalmanz tavsiye eder. Bir yl iinde e
kirdeklerdeki btn radyasyon genellikle tkenir.
80 Blm 7
ekirdek yerletirilmesi yenidir ve uzun dnem sonular bilin

memektedir. Fakat ksa dnem sonular 10 ylda prostat kanseri te
davisinde en yaygn tedavi ekli olabileceini gstermektedir. Er
ken almalara gre, radyoaktif ekirdekler 5 yl iin hastalarn
%90'nda ve 10 yl iin hastalarn %85'inde kanser bymesini
kontrol eder. 3 hastadan 2'sinde ekirdekler kanseri yok eder.
ekirdek implantlar genellikle eksternal radyasyon nlarna g
re daha az yan etkiye sebep olur. 2 hastadan l'inde inkontinans
meydana gelen radyasyon nlar ile karlatrldnda 6 hastadan
l'inde impotans meydana gelir, inkontinans nadirdir.
Radyasyon iin aday msnz?

Kanseriniz prostat dna yaylm ve cerrahi olarak tedavi
olamayacaksa.
Kanseriniz prostata snrl ve dk veya orta grade.
Cerrahi istemiyorsanz.
Yaam beklentiniz kanserin yaamnz iin vereceinden daha
uzun ise.
Faydalar neler?
Prostata snrl kanserler iin, radyasyon 1 0 yl akn
dnemde cerrahiye yakn oranda etkilidir.
Bu yntem genellikle ayaktan hasta konumunda yaplr. e
kirdek yerletirilmesiyle, bir gece hastanede yatmanz gereke
bilir.
Radyasyon travmaya ve cerrahi ile ilikili iyilemeye neden
olmaz.
Radyasyon seksel fonksiyonlar etkileyebilir. Fazla sre, pe
nise kan tayan arterleri ve ereksiyonu kontrol eden sinirleri
hasarlandrr. Radyasyon tedavisinden sonraki erken aylarda
hastalarn ounun ereksiyon ve cinsel birleme sorunu yok
tur. Fakat sonradan birok erkek baz komplikasyonlardan s
knt eker. Radyasyon tedavisinden nce normal olanlarn
radyasyon tedavisinden sonra sadece yarsnda seksel fonk
siyonlar devam eder. Bu oran ekirdek yerletirme tedavisi
iin daha yksektir. Eer genseniz normal seksel ilikide

kalma ansnz daha iyidir.
In tedavisi halsizlik ve itahszlk yapabilir. Her ikisi de te
davi sonrasnda iki- ayda geri dnecektir.
Baz hastalarda eksternal n tedavisinde bulant, diyare, rek
tal kanama, ans evresinde yanma ve tenezm hissi gibi intes
tinal problemler oluur. Bu semptomlar genellikle tedavi ta
mamlannca yatr. Fakat %5 hastada devam eder.
In tedavisi yaklak 4 hastadan 3'nde idrar problemleri ya
ratr. En yaygn ikayet srekli idrar hissi olmas, idrarda ka
nama, arl idrar yapmayla birlikte yanma ve idrar karma
dr. Hastalarn %5'inde hastaneye yat gerektirecek kadar
ciddi semptomlar geliir. Hastaneye yatrlan bu kiilerin
%1'inden aznda problemi dzeltmede cerrrahi gerekir.
Kanser hcrelerinin dondurulmas (kriyoterapi)
Prostat kanserini ldrmenin dier bir yolu prostat hemen hemen

bir buz topuna dndrerek dondurmaktr. Doktorlar benzer yn
temleri siilleri yok ederken kullanlrlar. Snger parasn donma
derecesinin altndaki sv nitrojen tankna batrr ve sonra siil ze
rine dokundurarak onu ldrr ve siil der. Prostat dokusu da
ayn yolla lr ve sonra vcuttan atlr.
Kriyoterapi ynteminde herbirinin uzunluu 6 in civarnda
olan 5-7 ince metal ubuk perineumdan prostat iine yerletirilir.
Rektumdaki ultrason probu doktorunuza ubuklarn pozisyonunda
yardm eder. Metal ubuk ular yerletirilince sv nitrojen ubuk
larn iinden salverilir, bu dolamla sy -374F'ye getirir. Dokular
donar ve ekillenir, buz kristallerinin yaylm kanser hcrelerini
paralar ve ldrr. Prostatnz boyunca retray donmaktan koru
mak iin retra iine kateter yerletirilir ve scak solsyonla doldu
rulur.
30 dakika civarnda prostatn soutulmas dahil bu yntem 2 sa
at civar vakit alr ve zamann ou dikkatlice ubuklarn pozisyon
larnn ayarlanmas iin harcanr.
Tahmini olarak 1-2 gn hastanede kalabilirsiniz. ounlukla 2-3
82 Blm 7
haftada normal aktivitenize dnebilirsiniz. Bununla beraber 9 ay

dan 1 yla kadar vcudunuz l hcreleri atacaktr. Bu yntemin
tekrar uygulanmas gerekebilir.
Kriyoterapiye aday msnz?

Kanseriniz prostata snrlysa.
Cerrahi veya radyoterapiye dayanacak kadar salkl deilse
niz.
Cerrahi veya radyasyon istemiyorsanz.
Avantajlar neler?
Hastalarn %80'inde kriyoterapi kanseri prostata snrl tutar.
Yntem sadece 1 veya 2 gn hastanede kalmay gerektirir ve
bazen ayaktan hasta konumunda da yaplabilir.
Dokrorunuza soracanz 1 O soru

Sizin iin tedavinin en iyi eklini belirlemeye yardmda doktoru
nuza u sorular sorunuz:
1 . Bana uygulanabilir seenekler neler?
2. Eer tedavi edilmezse kanser ne hzda byr?
3. Kanserin tedaviyle iyileebileceini dnyor musunuz?
Eer dnyorsanz anslar neler?
4. Hangi tedaviyi tavsiye ediyorsunuz, niin?
5. Bu yntem ne kadar srede yaplr?
6. Eer tedavi baarl olursa ne kadar sre nce bileceiz?
7. mpotans ve inkontinans gibi yan etkilerin oluma riski ne-
dir?

8. ime ne kadar srede dnebileceim?
9. Herhangi bir aktivitemi snrlayacak mym?
10. Eer tedavi baarsz olursa baka seeneim var m?
ok az kan kayb olur.

yileme zaman hemen hemen 1-2 hafta kadar ksadr.
Bu yntem olduka yenidir ve yaygn kullanlmaz.
Kriyoterapi daima ilk denemede btn kanser hcrelerini l
drmez; tekrarlanmas gerekebilir.
%90 impotans gelime ansnz vardr. Ereksiyon kontrol ya
pan sinir paketleri donar ve lr.
Uygulama sonras birka hafta iin idrar yapma rahatszl
olabilir. Donma, prostatnzda retray sktran geici ilik
yapabilir.
Metaller yerletirilirken ac ve geici ezik/morluk olabilecek
tir.
Ksa zaman sonular mit verici olmakla birlikte, uzun zaman
sakalm oranlar cerrahi veya radyasyondan daha az grl
mektedir.
Cerrahi baz erkeklerde daha zor m udur?

Radikal prostatektomi zellikle dar ve derin pelvisli veya iman
erkeklerde daha zor olabilmektedir. ok byk prostatlarn da
karlmas daha zor olacaktr. Bununla beraber tecrbeli bir cerrah
bu engelleri yenebilmektedir.
Radyasyon zararl deil midir?

Kontrolsz miktarda radyasyon tehlikeli olabilmektedir, hatta
lmcldr.Radyasyon tedavisi srasnda alacanz miktar salkl
dokulara sadece minimal zarar verecek biimde dikkatlice hesapla
nr ve kontrol edilir.
Radyoaktif ekirdekler prosta t bezi dnda bir yerde alabilecek

midir?
Nadir olarak baz ekirdekler retraya yerletirilebilir ,-e idrarla a ::
labilir. Bu genellikle probleme sebep olmaz.

84 Blm 7
Karar vermeden nce ikinci bir gr alnal mym ?

Ona tekrar ihtiyacnz varsa. Eer doktorunuzdan eminseniz ve te
davi plannz ile rahatsanz ikinci bir gr gerekli olmayabilir. Bu
nunla birlikte eer tehisinizle ilgili baz endieleriniz varsa, dokto
runuzdan emin deilseniz veya onun tavsiye ettii tedavi ile kendi
nizi rahat hissetmiyorsanz o zaman dier gr uygulamak an
laml olabilecektir.
Blm 8
Kanser lerlediinde
rostat bezinin dna yaylm kanserler iin hastaln tedavi
P edilmesi daha g olmaktadr. Bununla birlikte emin tedavi

lerle bymesi yavalatlabilir ve hatta tmrler klebilir.
Bunun anlam, ilerlemi bir kansere sahip olsanz da daha iyi bir
hayat kalitesi ve daha uzun yaam iin imkannz vardr.
Hormonlar ile kanserin kontrol
Prostat kanserlerinin ou androjen bamldr (Yunan kelimelerin

den andros(erkek) ve genan(retmek)). Bu erkek seks hormonlar
erkek karakterlerini oluturur. Temel erkek seks hormonu testoste
ron erkek normal geliimi, yz kllanmas ve byk kaslar gibi di
er erkek karakterlerinden sorumludur.
Prostat kanserine yakalandnz zaman, btn vcudunuzdaki
ve kanser evresinde dolamdaki erkek seks hormonlar kanserde
hzl byme yapabilir. lerlemi prostat kanserinin tedavisinde en
yaygn yol prostat kanserine bu hormonlarn ulamnn kesilmesi
dir. Prostat kanserli erkeklerin yaklak %75'inde tedavinin bu for
mu seilir. Hormon tedavisinde kullanlan ilalar bir veya iki, ba
zen de her iki etkiyi yapar:
Vcudunuzda retilen erkek seks hormonlarnn hepsini deil
ama ounun retimini durdurur.
85
86 Blm 8
Kanser hcrelerine dntren kalan hormonlarn blokaj.

Hormon tedavisi tmr klmesinde o kadar etkili ki, baz er

ken evre kanserlerde de cerrahi ve radyoterapi ile kombine edilerek
kullanlmaktadr. Bu hormonlar byk tmrleri kltr bylelik
le cerrahi veya radyoterapi tmrleri daha kolay yok edebilir.
Ayrca cerrahi ve radyoterapi sonras kullanlan ilalar da tmrl
blgede kalan hcreleri ldrmede yardmcdr.
Bir almada, radyasyon ve hormon tedavisi alan erkeklerde 5
yllk sakalm %79, sadece radyoterapi alan erkeklerde %62 bulun
mutur.
Hormon tedavisinin 3 farkl tipi vardr.
Testosteron retimini azaltan ilalar

Testosteronun %90'dan fazlas testisler tarafndan retilir. Popler
bir hormon tedavisi, testosteronun oluturduu mesajlarn testisler
tarafndan almnn nlenmesinde kimyasal blok oluturur. Bu me
sajlar balangta birok vcut fonksiyonunun kontrolnde kimya
sallar salglayan beyin alan olan hipotalamustan gelir. Bu hormon
lardan biri LHRH' dir(ltenizan hormon salglayc hormon). Bu,
beynin hemen altnda yerleik hipofiz bezinden LH serbestletiril
mesini uyarr, bu kimyasal da testislerde testosteron yapmn uya
rr.
eitli ilalar bu mesaj yolunu kesebilen LHRH agonistleri ola
rak bilinirler. Bu ilalar beynin doal LHRH'a benzer sentetik hor
monlardr. Fakat bu kimyasal anahtar LH'nn aktivitesini arttrmak
yerine azaltr. Testisleriniz asla testosteron retim mesaj almazlar.
En yaygn LHRH blokrlerinden ikisi leuprolid (Lupron) ve go
serelin' dir(Zoladex). Bunlar hayatnzn kalan ksm iin her 3 ayda
bir kalanzdan injekte edilir.
Hormonlarn kullanlma yeteneini bloke eden ilalar

Testosteron tamamen testislerden yaplmaz. %5-10 civarnda bb
reklerin zerinde yerleik adrenal bezlerden gelir. Testosteronun
bu formunu kanser hcrelerinden uzak tutan ilalar antiandrojenler
olarak bilinir.
Bu ilalar kanser hcrelerine girmek iin testosteron ile yarr,
sonunda testosteron darda birikir. En ok kullanlan 3 ila tablet
formuna getirilmitir, flutaml.d(Eulexin), bicalutamid(Casodex . ru
lutamid(Niladron). Reete edilen ilacn eidine bal ilac gnde 1-

3 defa alrsnz.
Bu tedavi sklkla Testosteronun minimal veya hi kanser hcre
sine ulamamas LHRH ilalar ile kombine olarak kullanlr. Dok
torlar tam androjen blokaj iin kombinasyona bavururlar.
Aralkl ila kullanm

Prostat kanserinde testosteron yokluunda genellikle kanser lmez.
1-3 yl iinde sklkla kanser hcreleri direnli hale gelir ve testoste
ron yokluuna alr. Bu gerekletiinde kanseri durduracak yn
temler snrldr.
Baz aratrmaclar hormon ilalarnn srekli kullanm sonucu
kanser hcrelerinin adaptasyonu renebileceinden phelenmek
tedir. Bu aratrmaclar ara-sra medikal tedavinin kesilmesinin
kanser hcrelerinin dk testosterona almasn nledii veya en
azndan ilerleyiin hzn azalttna inanmaktadrlar. Klinik al
malar u anda bu iddiay aratrmaktadr.
Kanser hcrelerinin tam olarak nasl diren kazand bilinme
mektedir. Kanser hcrelerinin birok tipi vardr. Hormon duyarl
kanser hcreleri ve hormona duyarl olmayan kanser hcreleri iki
byk kategoridir. Prostat kanseriyseniz belki de bu ikisinden biri
dir. Sahip olduunuz hormon duyarl hcrelerse, hormon tedaYisi
ne daha iyi cevap vereceksinizdir. Hormon duyarl hcreler olduk
a azsa cevabnz kt olacaktr. Bu durumda hormon duyarl hc
reler lr ama hormon duyarl olmayan hcreler yavaa hareketle
nir ve kontrolsz byr.
Aralkl tedavide hormon ilalarnn alm PSA deeriniz dk
seviyeye indiinde noktada devaml kalmas sonras kesilir. PSA
seviyenizin tekrar ykselmesinden sonra genellikle l ng/ml'nin
zerinde ilaca yeniden balanr. la alnmayan dnemde bir yl ,.e
ya daha fazla srede ila tedavisinin libido azalmas, impotans ne
meme bymesi gibi sknt verici yan etkileri sonlanr .
Hormon tedavisine aday msnz?

Kanser prostat bezinin dna yaylmsa.
88 Blm 8
Faydalar neler?
Hormon tedavisi prostat kanserinin bymesini geici olarak
yavalatr ve var olan tmrleri kltr, semptomlar azaltr
ve daha uzun yaamanz salar.
1-3 yl iin yaklak %80 etkilidir.
Kesildiinde normal hormon retiminin geriye dnmesine
olanak salar.
Dezavantajlar nelerdir?
Hormon tedavisi erkeklerin ounda libidoyu azaltr veya or
tadan kaldrr.
Sklkla impotansa neden olur.
Kadnlarn menapoz dnemlerindekine benzer scak basmala
rna neden olur.
Memenizde nemsiz byme ve ar olumasna sebep olabi
lir. Dk doz radyasyon tedavisi bunu nleyebilir.
Sklkla 10-15 pound kilo alrsnz.
Kas ve kemik ktlenizi azaltr, kemiklerinizin krlmaya eili-
mini daha fazla arttrr.
Baz ilalar bulant, diyare ve yorgunlua sebep olabilir.
Nadir vakalarda karacier hasarna nclk edebilir.
Kanserlerin ou 1-3 yl iinde direnli olurlar.
Baz ilalar ayda yzlerce dolara mal olur ve sigortanz tara
fndan karlanmayabilir.
Prostat kanseri, mesane ve rektum gibi dier pelvik organlara

yaylm erkekler gncel hormon tedavisi ile 5 yl iin yaklak %50
civarnda yaarlar. Eer kanser kemie yaylmsa zaman sklkla
ksalmtr. 2 yl iin erkeklerin %50'si, 5yl iin yaklak %30'u ya
ar.
Testikler cerrahi seimi
Testosteron retimini nlemede testislerin cerrahi olarak karlma

s ilerlemi prostat kanserleri iin standart tedavilerden biridir. Bu
halen nadir olarak yaplmaktadr nk hormon blou oluturan

ilalar meydana getirdikleri kimyasal kastrasyon miktarlar ile testi
kler cerrahi gerekliliini azaltrlar.
Bilateral orkiektomi testislerin karld tbbi sretir. "orchi"
yunan dilinden gelir ve anlam testistir; "ectomy" nin anlam kar
tlmadr. "Bilateral" testislerin her ikisinin karldn gsterir.
Bu yntem sklkla lokal anestezi kullanlarak ayaktan hasta ko
numunda yaplr. Doktor testislerinizi ierisinde tutan kese olan
skrotumun ortasndan kk bir kesi yapabilir. Her bir testis sper
matik kordla birleme noktasndan balanr ve kesilerek kartlr.
Kordun ou normal grntsnde kalr. Baz erkeklerde daha
normal grnm devam iin cerrahi srasnda skrotum iine arti
fisyel(yapay) testikler protezler yerletirilir.
Orkiektomi iin aday msnz?

Dier salk nedenleri ile hormon tedavisini tolere edemeye
cekseniz.
lalar gnlk olarak tariflendii biimde alamyorsanz veya
hormon enjeksiyonu iin doktora dzenli gidemiyorsanz.
Faydalar neler?
Bu yntem hzldr ve ayaktan hasta konumunda uygulanr.
Komplikasyon riski azdr.
Hormon ilalarndan daha ucuzdur.
Etkileri hemen balar. Birka saat iinde sadece adrenal bez
lerden gelen dk miktarda testesteron kalr.
Cerrahiyi seen erkekler hormon tedavisini seen erkeklerden
yaam kalitesinin daha fazla olduunu belirtmektedir. Yan et
kilerinin iddeti genellikle azdr.
Adrenal bezlerden retilen %5-1 0 testosteron elemine edile
mez.
Hormon tedavisindeki gibi cerrahi tedavi de libidoyu azaI:::
veya yok eder.
Birok erkek impotent kalr.
90 Blm 8
Erkeklerin yaklak yarsnda scak basmalar mevcuttur.

Kendinizi daha az erkeksi hissedebilir ve depresyona girebi
lirsiniz. Memeleri alnan veya histerektomi (rahimin alnmas)
sonras kadnlara benzer hisleriniz olabilir.
Osteoporoz geliebilir, kemiklerde zayflk gibi rahatszlk ve
krlma riskiniz ykselir
Kanser 1-3 yl iin gerilemeye girmekle beraber, bu durum el
bette geriye dner, nk kanser hcreleri hormon yokluu
na alr.
Testikler cerrahi sonras hastalarn %50'si 3 yldan fazla yaar.
Yaklak %25'i 5 yldan fazla yaar. Pelvik blgeye snrl kanseri
olanlar genellikle daha uzun yaar. %50-60' 5 yl ve %40' 10 yl ve
ya daha fazla yaar.
Kemoterapi kullanm
Kemoterapi birok kanser eidi iin ilk tedavi seeneidir ve sk

lkla kanser hcrelerinin yok edilmesinde etkilidir. Maalesef prostat
kanseri kemoterapiden fayda gren kanserler arasnda deildir. Bu
sonula, genellikle sadece hormon tedavisi baarsz olunduunda
son are olarak kullanlr.
Adndan da anlalaca gibi kemoterapi - kansere kar ilalar -
kullanm kanser hcrelerini ldrr. Bu ilalar ine ile enjeksiyon
eklinde intravenz(toplar damar ii) verilebilmektedir veya tablet
ler eklinde alnr. Kemoterapinin ana sakncas yksek yan etki
orandr. Bu ilalar sadece kanser hcrelerine deil salkl hcrele
re de toksiktir. rnein kemoterapi immn sistemin dzenleyicisi,
infeksiyon savas beyaz kan hcrelerini(lkosit) yok edebilir;
bakteri veya virslerin neden olaca virslerin neden olaca in
feksiyonlarn yksek riski ile yaarsnz. Baz ilalar salarnzn d
klmesine neden olmakla birlikte mide bulants ve halsizlik yapar.
Yan etkiler genellikle tedavi sonlandnda biter.
Prostat kanserinin tedavisinde kemoterapinin gemii popler
olmad halde, yeni kanser sava ilalar ile yaplan deneysel
aratrmalar bunu deitirebilecektir. rnein suramin, hormon te
davisine direnli kanser hcrelerini yok edebilir ve adrenal bezler-
den salnan hormonlar bloke edebilir. Fakat b u ilalar herkese fay

da etmez ve baz erkeklerin saln ktletirebilir. Sahip olduu
nuz kanserin tipine bal olarak ayn tedaviyi alan kiiler arasnda
kemoterapiye farkl cevaplar olabilir. Aratrmaclar kombine aln
dnda farkl hcre tiplerini yok eden kemoterapi ilalarn bulma
y mit etmektedirler.
Kemoterapi iin aday msnz?

Kanseriniz hormon tedavisine direnli ve orkiektomi istemiyorsa
nz.
Faydalar neler?
la tedavisi arlarnzn azalmasna yardm edebilir.
la tedavisi dk olaslkla kanser hcrelerinin bymesini
yavalatabilmektedir.
Kemoterapi prostat kanserli hastalara yardmda skntl bir
yoldur.Gncel ilalarn yaam uzatt grlmez.
lalarn yan etkileri yaam kalitenizi drebilir. Bulant ve
kusma, itah kayb ve halsizlik, salarn dklmesi ve azda
yara oluabilmektedir. En tehlikeli yan etkilerinden biri beyaz
kan hcrelerinin hasar grmesidir ve enfeksiyon riskiniz be
lirgin olarak artar.
Deneysel yntemlerin denenmesi
Eer geleneksel tedaviler kanseri kontrol edemiyorsa, doktorunuz

klinik deneme olarak bilinen deneysel tedaviye katlmanz nere
bilir.
Deneysel tedaviler aratrmaclar tarafndan hakknda az ey bi
linen nadir ilalar iermez. Sadece gven veren tedaviler insanlar
zerinde denenmektedir. Klinik bir aratrmann yesi olmak duru
munuzun mitsiz olduu anlamna gelmez. Doktorunuz sizden
zel bir yeni tedavi denemenizi isteyebilir, nk bu tedaYi sizin
salk durumunuzdaki erkeklere yardmc olma belirtileri gsterir.
92 Blm 8
Gen tedavisi
Aratrmalarn halen balang aamasndaki bir alandr ancak in
san genlerinin maniplasyonu gelecek vaat etmekte, mit verebil
mektedir.
mmn sisteminizi destekleyici alar. mmn sisteminiz kanser
hcrelerine kar saldrma kabiliyetindedir, fakat sklkla bunlar
normal hcrelerden ayramaz. Aratrmaclar kanser hcrelerinin
karlma imkan ve onlar genetik olarak deitirerek yabanc isti
laclar gibi daha fazla tannr yapmak zerinde alyorlar. Deiti
rilmi hcreler immn sisteminizin btn prostat kanserli hcreleri
tanmas ve yok etmesine yardm etmek iin sonra tekrar sizin v
cudunuza enjekte edilir. Hayvanlarla yaplan deneyler 3 enjeksiyon
sonras uzun dnem tedavi orann %30 olarak gstermitir.
Bu alar imdi insanlarda test edilmektedir. Eer baars kant
lanrsa, alar bir gn sadece var olan kanseri ldrmek iin deil
prostat kanseri riski yksek erkeklerde koruyucu amala da kulla
nlacaktr.
Kansere sebep olan genleri engelleyen ilalar. Aratrmaclar ba
z prostat kanserlerinin HER-2 olarak bilinen ve genellikle meme
kanseri ile ilikili geni ierdiini bulmulardr. leri evre meme kan
serinde HER-2 bymesini bloke eden doku dzenleyici ila olan
transtuzumab(Herceptin), belki baz erkeklerde faydal olabilecek
tir. Kromozom 8, 10, 16 ve 17'deki genetik deiiklikler prostat kan
seri ile balantldr. Aratrmaclar onlar basklamann midi ile
alakal baka genler belirlemeye alyorlar.
Kanser hcrelerini deitiren genler. Bir deneysel alma kanser
hcreleri ile balanan genleri kullanarak dier normal hcreleri et
kilemeden kanseri ilalarla hasarlanabilir yapar. rnein HSVtk ge
ni, prostat tmr ile balant kurunca tmr hcrelerini herpes te
davisinde kullanlan gansiklovr (Cytovene) ilacna duyarl hale ge
tirir.
Kanser hcrelerini arayp bulan ve yok eden genler. Bu gr,
halen teori aamasndadr; salkl dokulara zarar snrl, sadece
prostat kanseri hcreleri ile balannca ifreyi deitiren toksik gen
lerin vcuda verilmesini ierir.
Klinik almalarn durumu hakknda daha fazla bilgi iin dok
torunuza veya Ulusal Kanser Enstits gibi kanser kurumlaryla
balant kurunuz.
Ar1y azaltc stratejiler
Tipik olarak erken evre prostat kanserleri arszdr. Bununla bir

likte kanser bir kere prostat bezi dnda yakn kemiklere yayld
nda iddetli arlar olabilir.Bu arlarla yaamak zorunda deilsi
niz. Kanserin bu iddetli arsndan kurtulmak iin etkili birok
yntemler vardr.
Lokalize ar tedavisi
Eer bel gibi vcudunuzun belli bir blgesinde ar tarifliyorsanz,
onu tedavi etmek iin u seeneklere sahipsiniz.
Spot radyasyon: Bu eksternal nl radyoterapi ile benzerdir an
cak hedef bilinen tmrn yerine, aryan blgenin olmasdr. Spot
radyasyon alan erkeklerin ou, hemen hemen 5-1 0 tedavi sonra
snda tam veya en azndan ksmi fayda ifade ederler.
Strontium: lerlemi kanserlerin ars sklkla kemiklere yay
lmdan olmaktadr. Radyoaktif element strontium zellikle arnn
bu tipini azaltmada etkilidir. njeksiyonla alnmndan sonra stron
tium kemikleriniz tarafndan absorbe edilir. Gerekten kanserli ke
mikler salkl olanlardan daha fazla strontium absorbe ederler. Bu
etki ilacn ounu dorudan arnzn kaynana ynlendirir.
lacn etkisi birka aydan bir yla kadar srete sonlanabilir. Eer
bu injeksiyonlar faydal bulursanz her 6 ayda bir, en az sre ile
3'er aylk peryotlarla, alabilirsiniz. drarnz injeksiyondan ilk bir
ka gn sonrasna kadar radyoaktiftir ve idrarnz zel atk kab
iinde ortadan kaldrlmaldr. Beyaz kan hcre says da debilir
ve sizi enfeksiyon iin yksek riskli hale getirir.
Spot radyasyon ve strontium: Sklkla lokalize kemik arsn
azaltmada en etkili yol bu tedavilerin kombinasyonudur.
Sinir uyanolar: Her ne kadar ary kesmede yaygn olarak ka
bul grmemise de cilt yoluyla elektriksel sinir uyars(TENS) baz
erkekler iin yardmc grnmektedir. Kk elektrotlar arl bl
ge civarnda cildinize yaptrlr. Bu elektrotlar sonra belinize tut
turulabilen kk,pilli g nitesine balanr. Hafif elektriksel uya
rlar elektrotlarda gezer ve arya duyarl sinirlerinizin duyarlln
deitirir.
94 Blm 8
Arnm derecelendirilmesi
10 Da anlmaz ar
8-9 ok ciddi ar
6-7 Ciddi ar
4-5 Rahatsz edici ar
2-3 Orta derecede ar
0-1 Ar yok
Ar seviyenizi tayinde bu skalay kullanabilirsiniz.
Sinir bloklar: Anestezi uzman, uyuturucu ar kesiciyi arn

zn olduu blgedeki sinirler iine enjekte edebilir. Bu alma, eer
arnzn siniri belirlenebilir ve iaretlenebilir ise iyidir.
Genel ar tedavisi
Eer vcudunuzda batan-aa ar tarifliyorsanz ary 1-1 0;1
ok hafif ar olmak ve 10 tariflenemeyecek kadar ok ciddi ar,
aras skalada tahmin etmeyi deneyin(grafikte grlyor). Bu en iyi
tedavi yolunu belirlemede yardmc olacaktr.
nalar:Eer arnz hafif ve ba arsndan daha fazla deilse her
zaman kullandnz(rahatlkla ulaabileceiniz) bir ar kesici ihti
yacnz karlayabilecektir. Eer daha iddetliyse, gl bir ila re
etesine ihtiyacnz vardr. Doktorunuz ile bunu grn.
Narkotikler kanser arsn hafifletmede yaygn olarak kullanlr
lar.Baz narkotikler opiumdan tretilmi doal birleimlerdir. Di
erleri benzer tarzda alan sentetik ilalardr. Narkotikler;
Butarfanol (Stadol)
Kodein (Kodeinli aspirin, kodeinli tylenol)
Fentanil (Duragesic, Sublimaze)
Hidrokodon (Lorcet,Lortab,Vicodin)
Hidromorfon (Dilaudid)
Levorfanol (Levo-Dromoran)
Meperidin (Demerol)
Yetadon (Do lophine)
\forfin (Duramorph, MS Contin, Roxanol)
Oksikodon (Percocet, Roxicet, Tylox)
Oksimorfon (Numorphan)
Propoksifen (Darvon, Darvocet)

Narkotikler kabzlk, mide bulants ve dnce bulanklln
da ieren yan etkiler meydana getirebilmektedir fakat ou zaman
bu etkiler orta derecededir. Gayta yumuatclarn alm kabzl
gidermede yardm edecektir. Eer tablet olarak alm skntnz var
sa, baz narkotiklerin cilde yaptrlan ekilleri kullanlabilir. la
devaml olarak cildinizden emilir.
Dier bir gl ar kesici ila tramadol(Ultram)'dr. Narkotikler
gibi bu ila tedavisi de ar sinyallerinin iletimine mdahale eder.
Tradamol vcudunuz tarafndan salnan ve ary azaltmada yar
dmc doal hormonlarn salnmn uyarr. Yan etkileri olduka az
dr ve narkotiklerin ouyla benzerdir.
Geni alanl radyoterapi: Eksternal radyasyon nlar vcudunu
zun her tarafna genie datlr. Bu tedaviyi alan erkeklerin yakla
k yars yaklak 2 gn iinde kendilerini daha iyi hissettiklerini
sylemektedir. Bu oran azaltlm radyasyon devamnn kanseri et
kilemesi ile ykselir. Bununla birlikte tedavi geici bulant ve hal
sizlie neden olabilecektir.
Tamamlayc tedaviler
Baz insanlar ila veya radyasyonun kullanmn iermeyen ar
azaltc tedaviler dener. Bu tamamlayc uygulamalar geleneksel a-
Direnli olmak
Arnz yeterince kesmede anahtar nokta, en etkili tedaviyi bul
mada doktorunuzla birlikte almaktr. Eer ilk yntem baar
szsa dierini deneyin. Rahat ve konforlu olabilecek yeterlilikte
arnzn kontrol tedavisini bulana kadar araya devam edin.
Birok insan arnn srekli devam edeceini, kontrol edileme
yecek olduunu dnr. Bu yanltr. Etkili tedaviler mevcuttur.
nemli olan nokta birini bulmaktr. Dierleri sahip olduklar a
rlarla baa kamadklarnda zayf grnebileceklerinden endie
ederler. Bu da yanl bir dncedir. lerlemi prostat kanseri id
detli arlar oluturabilir nk bunun nedeni alt omurlar ieren
yakn kemiklere yaylm olmasdr. Arnz zayfln belirtisi
deildir.
96 Blm 8
r tedavisinin yerine kullanlabilir fakat daha yaygn olarak ila ve

ya radyasyon tedavisine ilave kullanlr. Bu tedaviler kafanz iyi
bir mzikle datmaktan akapunktur uygulamalarna kadar uzanr.
Tamamlayc tedaviler ayrntl olarak blm 1 2'de tartlmtr.
Hormon teda visi prosta t kanserini birka yl iin kontrol edebilecek

mi?
Evet. Birok kanser yaklak 1-3 yl iinde hormonlarn yokluunda

bymeyi renir ve alr. Fakat baz erkekler iin hormon tedavi
si yaylan kanseri 10 yldan fazla kontrol edebilir.
Hormon teda visi sesimi ve grn m etkileyecek mi?

Hayr. Onlar ayn kalacaktr.
Lazer teda visi iin ne dn yorsunuz? Prosta t kanseri iin kulla

nlr m ?
Hayr. Lazer tedavisi BPH(iyi huylu prostat bymesi) iin etkili
bir tedavidir ancak prostat kanseri iin tatmin edici deildir. Eer
lazer kanser hcrelerinin tamamn veya daha dorusu bazlarn
yok ediyorsa bunu bilmenin yolu yoktur.
Ar kesicilere bamllk kon usunda endielenmeli miyim ?

Bir ok ar kesici ilalar aylarca ve yllarca bamllk tehlikesi ol
madan kullanlabilmektedir. Eer kanserseniz, zellikle de ileri ev
re kanserseniz ilk endieniz bamllk deil arnz azaltmak ol
maldr.
Blm 9
Komplikasyonlarla Baakmak
P rostat kanserinde iki faktr ykma neden olabilir. Birincisi,

kanser hastas olduunuzu renmek. kincisi ise kanser has
talnn tedavisine bal olarak geliebilecek olas empotans
ve inkontinans durumlardr. Bu durum kanser hastaln kabul
lenmekten ok daha zor olabilir.
Ancak bu yan etkiler her zaman kalc olmayabilir;kalc olsa bile
etkileri ok ykc olmayabilir, nk prostat kanseri tedavisinin bu
komplikasyonlar iin baz terapi yollar mevcuttur. Bu ekilde ha
yatnz retken bir biimde devam ettirmeniz mmkn olabilir.
nkontinans kontrol etmeyi renmek
Prostat kanseri tedavisinden sonra inkontinans sk rastlanlan bir

durum deildir, hastalarn ancak onda birinde grlr. Fakat mey
dana gelmise, bu durum ok can skc ve utan verici olabilr. Eg
zersiz yapmay, dar kmay hatta idrar karmamak iin glmeyi
bile brakabilirsiniz.
Dier erkekler gibi utandnz iin yardm istemeyebilirsiniz ;
inkontinans komplikasyonu olan 10 erkein ancak biri tbbi zm
aramaktadr. Yada belki, inkontinansn mevcut kanser hastalnn
bir bedeli olduunu dnerek onunla yaamay renmeye ala
bilirsiniz. Fakat bu yapacaklarnzn hibiri doru olmayacaktr
nk inkontinans, sklkla, baarl bir ekilde tedavi edilebilecek
bir komplikasyondur.
97
98 Blm 9
Problemi belirlemek
Aadaki testlerden biri inkontinans tipini ve seilecek uygun te
davi eklini belirlemede faydal olacaktr.
Sistogram. retranza yerletirilen bir kateter vastasyla veri
lecek ilacn X nlar ile alt riner blgenizdeki anormallii orta
ya karr.
Sistometri. Bir katetere bal bir cihazla mesane iine su verle
rek oluan basn ve hacim deiikliklerini kaydeder.
Sistoskopi. Ik ve optik sistem ieren ince bir boru yardm ile
retradan girilerek doktorun sfinkter kaslarnzn nasl altn i
grmesini salar.
drar akn hz. drarn penisten kt andaki akm hzn l-
er.
eme srasnda mesane knmda buray epeevre saran kaslar

riner sfinkter olarak adlandrlr ve geverler.Mesaneniz kontrak
siyon yapar ve idrar retra boyunca dar kar.Sfinkter fonksiyon
yetenei alt pelvisdeki pelvik taban kaslarna baldr.Prostat kan
seri tedavisinde-cerrahi, radyasyon yada kriyocerrahi- pelvik taban
kaslar yada onlar kontrol eden sinir sistemi hasar grebilir ve in
kontinans oluur. Genellikle aylar yada haftalar ierisinde oluan
bu hasar iyileir ve de idrar yapmamz salayan mekanizma yete
neini geri kazanr.
nkontinans tipleri
drar inkontinans genellikle 4 kategoride incelenir:
Stres. Bu en sk grlen tipidir. Mesane zerindeki basncn her
hangi bir fiziksel aktivite ile aniden artmas sonucu idrar karma
durumudur. Ar bir yk kaldrma, ksrme, haprma yada gl
me sonucu zayflam olan sfinkter kaslar idrar mesanede muha
faza edemez ve bir ksm kaar.
Urge. Aniden idrar yapma ihtiyac duymanz ancak tuvalete ye
tiemeden idrarnz karmanz durumudur. Bu durum mesanenin,
"luan idrar ile dolmas srasnda gerginlie dayanamamas ve ar
hassas olmasndan kaynaklanr. Mesane hacimi olgunlaamadan

kaslr ve idrar dar kar.
Tama. Mesaneniz kontraksiyon yapmasna ramen ieme sra
snda mesanenizi yeterince boaltamazsnz ve bu durum genellikle
mesane boyununun altndaki skar dokusunun retray daraltmas
sonucunda oluur(bkz. retral striktr) .Bylece sk sk idrara k
ma , idrar uzun srede yapma ve mesaneyi tam olarak boaltama
ma durumu ortaya kar. Mesane iindeki idrar tam olarak boala
mad iin siz her ieme sonrasnda mesanenizin hala dolu oldu
unu hissedersiniz. Ciddi olgularda iddetli idrar yapma ihtiyacn
zn olmasna ramen ieyemediinizi grrsnz.
Mikst. Bu, iki yada daha ok inkontinans tipinin rnein, stres
ve urge inkontinansn birlikte grlmesi durumudur.
retral striktr nedir?

retral striktr radikal prostatektomi yaplm hastalarn % 5-
8 inde grlen retrann daralmas durumudur. Operasyon sra
snda prostat karldktan sonra retrann st ksm mesanenin
alt ksm ile birletirilir.Bu, prostat ktkdan sonra normal idrar
kanalnn oluturulmasn salar. Bazen bu birleim yerinde olu
an skar dokusu retra daralmasna sebep olur.
Genellikle tedavinin ilk basamanda retrann daralm olan
ksm ince bir enstrumanla dilate edilir. Bu en basit ve kolay yak
lamdr. Baz durumlarda darlk cerrahi mdahele ile almak
zorundadr. retradan ieri itilen kk bir tp ve ierisinde yer
alan kesici alet ile ilem yaplr. Baz hastalarda darln yeniden
olumas nedeniyle bu yntem birden fazla sayda uygulanabilir.
Eer darlk ciddi ise doktorunuz lazer tedavisi ile skar doku
sunu vaporize etmeyi nerebilir.Darln cerrahi olarak karl
mas genellikle nerilmeyen ancak dier tedavi yntemlerinin ba
arl olmad hastalarda uygulanan bir ymtemdir.
1 00 Blm 9
nkontinans tedavisi
Prostat kanseri nedeniyle yaplan cerrahi giriimden sonra dokula
rn iyilemesi iin geecek sre zarfnda bir kateter kullanmak zo
runda kalrsnz. Kateter karldktan sonra emici zellii yksek i
amarlar giymek zorunda kalrsnz, bu i amarlarn bazlar ol
duka kaba yapda olduklar iin sadece evde veya gece kullanm
na uygundur. Dierleri gndelik kullanma daha uygun olacak e
kilde daha zarif olacak ekilde retilmitir. Ayrca normal i ama
rlarnz ile birlikte kullanabileceiniz deien kalnlklara sahip
pedlerde kullanabilirsiniz.
Bu koruyucu materyaller haricinde sizde var olan inkontinans ti
pine ve ciddiyet derecesine gre doktorunuzun size nerebilecei,
aada belirtilmi, bir takm tedavi seenekleri daha mevcuttur.Bu
tedaviler genellikle zaman ierisinde uygulandka sonu verirler.
Genellikle hastalarn ounda kaydadeer baarl sonular izlenir
ancak yine de ciddi ve ar egzersizler ncesinde koruma zellii
olan iamarlarndan giyinmeniz gerekebilir.
Davran tedavileri. Bu yntemde, idrar ihtiyac olumadan be
lirli ve dzenli aralklarla tuvalete gidip idrarnz yaparsnz. rne
in her saat banda tuvalete gidip idrar yaparsnz, zamanla idrar
yapma aralklarn uzatrsnz. eme ihtiyac uyandran alkol yada
kafeinli ieceklerden uzak durarak veya iecek miktarn azaltarak
bu tedaviye katkda bulunabilirsiniz. Stres inkontinans oluturabi
lecek durumlardan (glme, haprma .. ) nce bacak bacak zerine
atmanz faydal olacaktr.
Pelvik taban kaslar egzersizi. Bu egzersiz Kegel egzerzisi olarak
da bilinir ve pelvik taban kaslarnn istemli bir ekilde kaslp gev
etilmesi ile yaplr. Bylece kaslarn tonusu ve ilevsellii glen
dirilir.(bkz. Pelvik taban kaslarnn glendirilmesi)
ki grup kasla ilgili egzersiz nemlidir. Birinci grup bir barsak
hareketini engellemeyi yada makad kasmak iin kullandnz kas
lardr. kinci grup ise semenin yada idrarn son damlalarn dar
atmak iin kastmz kaslardr.
Kaslarnz yaptnz egzersizlerle glendike mesane zerinde
ki kontrolnzde giderek artar. Kegel egzersizi, hafif yada ciddi in
kontinansta ie yarayan en etkili yntemlerdendir ve genellikle 1 2
hafta iinde fark edilir bir gelime olur.
Pelvik taban kaslar1mzn glendirilmesi

Genellikle gnde bir yada iki kez kegel egzersizi yapmanz en
iyisidir. Bu egzersizi ok sk yapmak kaslarnzn yorulmasna ne
den olacaktr. u basamaklar izleyiniz:
1 . Barsak hareketlerini engellemek iin kullandnz kas ka
sn.
2. E zamanl olarak penisinizin altndaki kas kasn(penisini-
zin hafife yukar doru hareket ettiini greceksiniz)
3. Be saniye kadar her iki kas kasl tutun
4. Kaslarnz gevetip 1 dakika dinlenin
5. Bu egzersizi 8 kez yapn
Bu egzersizi daha kolay yapar hale geldiinizde her defasnda
10 kez yapmaya balayn ve dinlenme periyodunu da 10 saniyeye
indirin Egzersizi deiik pozisyonlarda(ayakta, yatarak, oturur
ken yapmaya aln) bazlar egzersizi tuvalette otururken yap
mann daha faydal olduunu belirtmektedirler. Ayrca uyumaya
gitmeden nce yapmakta faydal olabilir. Bu kaslarnzn siz
uyurken dinlenmesini de salayacaktr.
Eer bu egzersizi yapmakla ilgili sorununuz olursa, biyofeed
back veya elektrik stimlasyonu kullanabilecek bir fizyoterapist
size faydal olabilir. Biyofeedback ile pelvik taban kaslarn algla
yacak ekilde yerletirilen elektrodlar vastasyla bir monitrde
hangi kasn (yanl yada doru) hangi g ile kasldn grerek
egzersizi daha verimli olarak yaparsnz. Elektrik stimlasyonu
ile ise dk elektrik dalgalar ile pelvik taban kaslar uyarlarak
egzersiz uygulanr.
lalar. Hiyosinamin , oksibtinin ve tolterodine gibi ilalar urge

inkontinansta , karn kaslarn geveterek ve mesane kontraksiyon
larn azaltarak yararl olurlar. Bunlar gnde 2 yada 4 kez kullanr
snz; dozaj yan etkiler ne kadar iyi tolore ettiinize baldr. Yan
etkiler: az kuruluu, bulank grme ve kabzlk olabilir.
1 02 Blm 9
Soukalgnl yada allerji tedavisinde kullanlan dekonjestan

psdoefdrin de stres inkontinansta sfinkter tonusunu arttrd iin
kullanlan faydal bir ajandr. Fakat baz insanlarda arpntya ne
den olabilir.
Kateterler. Eer mesaneniz idrar boaltmak iin yeterli derece
de kaslamyor ve mesanenizde ciddi miktarlarda idrar kalyorsa ,
bir doktor yada hemire eliinde eitimini alacanz self-kateteri
zasyon ilemini uygulamanz gerekir. Bu ilem iin kullanacanz
ince tp eklindeki kateteri penisten ieri doru ilerleterek mesane
nizi boaltaltabilirsiniz. 4-6 saatlik aralklarla yapacanz bu ilem
balangta size rktc ve ac verecek bir ilem olarak gzksede
zamanla bunun olduka kolay uygulanan ve sadece bir tuvaletin
gerekli olduu bir ilem olduunu fark edeceksiniz.
Bir baka kateterizasyon yntemi ise penise uygulanacak bir
kondom sonda ile idrar drenajnn bacanza balanm bir rezer
vuar torbasna yaplmasdr. Fakat bu yntemde infeksiyon riski
ok yksek olduu iin pek tercih edilen bir yntem deildir.
Penil klempler. Bu yntemde penis dardan bir cihazla sktr
larak retrann bask altnda kalmas ve bylece idrar karmann
nlenmesi salanr. Bu teknikte peniste skar yada hasar olumas
szkonusu olduu iin hastalara pek nerilmemektedir.
Cerrahi. Eer, uygulanan medikal tm tedavilere ramen inkon
tinansta iyileme mmkn olmamsa , doktorunuz size cerrahi te
davi nerebilir. Bir ka farkl alternatif mevcuttur:
Hacim salayc ajanlar: Bu yntem en az invaziv cerrahi alterna
tif olup, optik bir sistem ile k ieren bir tp ile (sistoskop) retra
dan ieri girilmesi ve mesane tabannda retrann balang nokta
sna hacim oluturacak materyalin - en ok kullanlan materyal kol
lajendir ( insan vcudunun yaptalarndan olan protein tiplerin
den biri ) - bir enjektr yardm ile enjekte edilmesidir. Kullanlan
kollajen ineklerden elde edilir. retra etrafndaki dokuyu destekle
yerek mesane knm daraltan bu giriimle ilerleme kaydedebil
mek iin en az 3-4 enjeksiyon yaplmas ; ayrca kollajen vcudu
nuz tarafndan absorbe edildiinden dolay tekrarlayan enjeksiyon
seanslar yaplmas gerekli olabilir. Bu yntemle hastalarn ancak %
Mayo Klinik Prostat Sal 1 03
30'unda tam, %50'sinde ise parsiyel bir mesane kontrol salanabil

mektedir.
Eer inkontinans nedeniniz radyasyon tedavisine bal ise , kol
lajen tedavisi , skar dokusunun uygun bir ortam olmay nedeniyle
baarl bir alternatif olamamaktadr.
Artifisyel sfinkter: Uzun sreli ciddi inkontinanslar iin en etkili
tedavi seenei doal sfinkteriniz gibi alacak olan artifisyel sfink
ter denilen cihazdr. Bu cihazda retra etrafna yada mesane taban
na yerletirilen ve iebilen, silikonda yaplm bir yap mevcuttur.
Bu cihaz kan basncn lmek iin kullanlan tansiyon aleti cihaz
nn maneti ile ayn mekanizmada almakta sadece boyut olarak
biraz daha kk yapdadr. Hava yerine serum fizyolojikle dolu
bir rezervuardan kaynaklanan hacimle imektedir. emeyi sala
yabilmek iin manetin indirilmesi gerekmektedir. Hastalarn ou
ameliyattan sonra hastanede bir-iki gn kalmakta, sfinkter retra
ve mesanenin iyilemesi iin gerekli yaklak 6 hafta gemeden kul
lanlamamaktadr. Bisiklete yada ata biner gibi bir aktivite yapt-
Sfinkter Dolu Mesaneden Sfinkter Sfinkter

iirilmi mesane idrar ak indirilmi tekrar iirilmi
Artifisyel sfinkter retrann etrafnn saran ince bir silikon kaf sayesinde
inkontinans kontrol eder. iirildiinde kaf retray sktrarak idrar
kan nler. i drar yapabilmeniz iin kaf indirmeniz gereklidir.
1 04 Blm 9
nzda sfinkter hasar grebilir. Yaplm uzun sreli bir almada

artifisyel sfinkterin 9 yln zerinde bir srete %95 baar oran ile
kullanlabildii saptanmtr.
Elektrik stimulasyonu: Omur iliinize yerletirilen kk bir
uyarc mesane boynunu kontrol eden sinirlere minik elektriksel
uyarlar gndererek urge inkontinansa neden olan istemsiz mesane
kontraksiyonlarn engelleyerek yararl olmaktadr.
Dier yntemler: bazen idrar yolundaki blokaj oluturan sebe
bin cerrahi olarak karlmas, mesane boynunun pozisyonun d
zeltilmesi yada zayflam pelvik kaslarn desteklenmesi sorunun
zmne katkda bulunabilmektedir.
mpotans iin ahnabilecek yardmlar
mpotans kansere yada size uygulanan tedaviye bal olarak gelie

bilir. Ereksiyonu salayan ve prostata yapk seyreden sinirler kan
ser dokusunun onlar harap etmesi ile etkilenebildii gibi kanser
iin uygulanan tedavi (cerrahi-radyoterapi-kriyoterapi) sonrasnda
ayn sinirlerin zarar grmesi sonucunda da etkilenebilir. Hormon
tedavisi sinirleri harap etmemesine ramen vcuttaki testosteronu
tamamen ortadan kaldrd iin sizi seksel aktivite iin isteksiz
hale getirir. Sinirler alr ancak onlar uyaran herhangi birey yok
tur.
mpotans iin 3 tedavi seenei vardr.
lalar
Birok doktor aada anlatlacak ilalar ilk basamakta kullanmay
uygun grr:
Sildenafil. Birok erkek iin sildenafil (viagra) kayda deer so
nular oluturur. Ancak yaplan ilk almalar sinir hasar oluan
hastalarda, impotansl dier hastalara nazaran sildenafilin daha az
fayda salad gzlenmitir. mpotans iin uygulanan dier teda
vilerin aksine sildenafil doal bir ereksiyon salamaktadr.
Sildenafile ramen seksuel yada psikolojik bir uyar ereksiyonur
Mayo Klinik Prosta t Sal 1 05
olumas iin gerek arttr. la sadece kan akm artn salayacak

ekilde dz kas gevemesine neden olmakta bylece siz ereksiyona
ulamakta ve onu devam ettirmekte baarl olmaktasnz. Seksel
temastan bir saat nce mavi, elmas ekilli bu tableti kullanmals
nz. la drt saat kadar etkili olup gnde bir kez alnmaldr. Bir
ok erkek ok sayda orgazmdan sonra bile ereksiyonu devam etti
rebilmektedir. Nitrat yada nitrogliserin ieren bir baka ila kullan
yorsanz sildenafili kullanmamalsnz. Bu iki ilacn beraber kulla
nlmas durumunda ciddi kan basnc d ve buna bal lm
cl kalp krizi olumaktadr.
Sildenafilin yapt dier yan etkiler yz kzarmas, ba ars
yada mide rahatszl eklinde olup 5-10 dakika iinde gemekte
dir. Yksek dozlarda grme ile ilgili (cisimlerin etrafnda mavi hal
ka, bulank grme, artm k hassasiyeti) yan etkiler olabilmekte
dir. Bu etkiler ilac aldktan sonraki birka saat ierisinde kaybol
maktadr.
Alprostadil. Bu ila prostoglandin E nin sentetik formudur. Sil
denafil gibi penis damarlarndaki dz kas gevemesini salar, kan
akm artar ve ereksiyon oluturur. Bazen alprostadil dier vazodi
latatr ilalarla birlikte kullanlarak etkinlii artrlr. Tablet ekilde
kullanlmayan alprostadil 2 ekilde uygulanr:
retra ii kullanm. Tek kullanmlk bir cihaz yardm ile bir pi
rin tanesinin yars byklndeki fitil formundaki ila penisin
Kk bir suppozutuarn intraretral uygulanm; bylece dz kas relak

sasyonu ve penise kan aknda art salanr.
1 06 Blm 9
ucundan retra iine itilir. Fitil retra iinde 5 cm kadar ilerletilir

ve ereksiyonu salayan doku tarafndan emilerek etkisini gsterir.
Bu ilem srasnda penis kkne lastik bir halka geirilirek emilen
ilacn penis iindeki kan dolamnda kalmas salanr. Bu ilem s
rasnda kullanlan cihazn ticari ismi MUSE dir. Yan etkiler ar,
ba dnmesi, sert fibrz doku oluumu eklindedir. Doktorun mu
ayenehanesindeki test dozundan sonra yntemi renip kendi ken
dinize uygulayabilirsiniz.
Sel! enjeksiyon. Alprostadili penisin kkne yada yan tarafna
enjekte etmek iin ince bir ine kullanrsnz. lacn penisin her iki
yannda uzanan silindirik sngerimsi yaplarn iine enjekte edil
mesi gereklidir. Alprostadil bu yaplar ierisine kan akmn hzlan
drarak ereksiyonu salamaktadr. Etkinin balamas 5-20 dakika
ereksiyon sresi yaklak bir saattir. Diabet hastalarnda kullanlan
insulin enjektr gibi ince bir ine ucu kullanld iin enjeksiyona
bal ar minimal dzeydedir. Enjeksiyonu penisin yan tarafna
yapmaya zen gstermeniz gerekir nk st ksmda arterler, ven
ler ve sinirler, alt ksmda ise retra uzanmaktadr. Eer bir baka
yere enjeksiyon yaparsanz ila ie yaramayacak ve tekrar kullana
bilmek iin en az 24 saat beklemeniz gerekecektir. Eer bu durum
birden ok kez banza gelirse nerileri iin doktorunuza bavur
manz gerecektir. Yan etkiler enjeksiyon yerinden kanama ve ok
az olguda arl uzam ereksiyon(priapizm) eklindedir. Uzam
ereksiyon riskini minimal dzeye indirmek iin uygun ila dozunu
test etmi olmanz nemlidir. Eer ereksiyon 4 saatten fazla srerse
kan penis iinde hapsolur ve oksijenin azalmasna bal olarak pe-
Self enjeksiyon tedavisinde penise kan akmn arttrmak ve ereksiyonu

oluturmak iin medikasyon penisteki spesifik alana enjekte edilmektedir.
nis koyu renkli bir hal alr. Bu penis iindeki dokulara zarar verebi
lir. Byle bir durumda ii buz dolu bir havluyu penis zerine koya
rak bir mddet beklemek ereksiyonu sonlandrabilir. Kan damarla
rn daraltacak bir dekonjestan almak da ereksiyonu sonlandrabilir.
Eer bu yntemler ie yaramaz ve ereksiyon 4 saatten fazla devam
ederse doktorunuzu aramal yada acil servise bavurmalsnz. Bir
dahaki seferede ereksiyon sresini azaltmak iin dozu drerek
uygulama yapmalsnz. Nadir grlen dier yan etkilerden biride
enjeksiyon yerinde skar olumasdr. Ancak enjeksiyonlar durduru
lursa bu durum geriler. Bundan korunmann bir yolu da enjeksiyon
sahasn her defasnda deitirmek ve haftada 2-3 defadan fazla en
jeksiyon yapmamaktr. neyle kan damarlarndan birini hasarla
manz durumunda ciltte morarma olabilir. Bu riski azaltmak iin
enjeksiyondan sonra o alan 3-5 dakika parmakla bask yapmak
faydal olacaktr.
Vakum cihazlar
Bu metodla vakumun yapt basnla penise doru kan akm
nn artrlmas salanmaktadr. Penisinizin zerine plastik bir tp
yerletirdikten sonra bir el pompas kullanarak tp iindeki havay
tahliye edersiniz. Siz bunu yaparken kan da penis dokusu iine
doru dolar ve gl bir ereksiyon oluur. Ardndan plastik tp
zerindeki elastik halkay penis kkne doru syrarak itersiniz.
Bu halka penis iindeki kann hapsolmasn salayarak tp karl-
)\
:
'
...:f'r7='1:'.
:
Vakum cihaz bir pompa yoluyla kan penise ekerek ereksiyon oluturur.
Penis kkne konulan elastik halka penisin erekte kalmasna yardmc
olur.
1 08 Blm 9
dktan sonra ereksiyonun devam etmesini salar. Penisin normal

kan akmnn devam etmesi iin halkay 30 dakika iinde karma
nz gerekmektedir.
Bunu yapmazsanz penis dokusu zarar grr. Erkeklerin bazlar
bu elastik halkay rahatsz ve yapay bulmaktadr. Ayrca penis do
kusu souktur nk kan dolam yoktur. Fakat hastalarn %90
nnda herhangi bir ila yada cerrahi gerektirmeyen bu yntem ie
yaramaktadr.
Penil protezler
Eer imdiye kadar anlatlan tedaviler ie yaramazsa cerrahi
implant kullanlmas bir baka seenek olarak dnlebilir. 4 dei
ik tip vardr:
Yan sert, kvrlabilir ubuk. Bu kullanm en kolay ve en fonksi
yonel implant trdr. ki tane sert ama kvrlabilir ubuk (silikon
veya poliretan kapl kablo) penis iine yerletirilir. Srekli bir
ereksiyon salarlar. liki ncesinde ubuklar dz konumda tuta
rak ereksiyonu salar, dier zamanlarda bkerek ereksiyonu sakla
yabilirsiniz.
Doal grnmemesine ve kullanmak iin alkanlk gerektirme
sine ramen bu implant tr daha az operasyon zaman gerektir
mekte, krlacak mekanik paras olmamas avantaj salamakta ve
olduka yksek bir baar oranna ulamaktadr.
Yar sert implantla penis daima erektedir. Ereksiyonu saklamak iin

ubuklar aa doru kvrlabilir.
Pompa ile iirilebilir implant. Bu implant yar sert ubuklardan

daha doal bir ekilde almakta ve srekli bir ereksiyon yerine is
tediiniz zaman gerekleecek bir ereksiyon oluturmaktadr.
iirilebilen implantlar kk bir pompa v e rezervuarda ierir. Ereksiyon

salamak iin pompay sktnzda rezervuardaki sv silindirlere dalarak
ereksiyonu oluturur.
i bo silindirler penis iine yerletirilir. Bu silindirler skrotuma

yerletirilmi kk bir pompa ve yine skrotuma yada alt abdome
ne yerletirilmi bir rezervuara baldr. Pompay sktnzda re
zervuar iindeki sv silindirleri doldurmakta ve ereksiyon salan
maktadr.
Bu size en doal ereksiyonu salad gibi peniste doal genili
ine ulamaktadr. Cihaz kolay allan olduka efektif bir mekaniz
maya sahip olsada mekanik problemler karlalabilen ve sorun
yaratan durumlar olabilmektedir.
iebilen pompasz implantlar. bu cihazda penis banda silin
dirlerin iine gidecek svy kontrol eden bir mekanizma vardr.
Ereksiyon iin penisin ba sktrlarak silindirlerin iine sv git
mesi salanr. Svy geri ekmek ve penisi yumuatmak iin imp
lant kvrlr ve tahliye kapak alr.
Birbirine kenetlenmi bloklar. Yar sert implanta benzeyen bu ci
hazda bir dizi elik kabloyla birbirine bal bloklar sz konusudur.
Ereksiyon bu bloklarn birbirine kenetlenmesi ile salanr. Kullan
mas kolay ve istenildii zaman ereksiyon oluturulmas ile avan
tajldr.
Barsak hastahklar1 ile uramak
Prostat kanseri nedeniyle radyasyon tedavisi uygulanm hastalarn

%10-20 sinde gastrointestinal problemler gzlenir. Bunlar gaitada
kanama, kabzlk, kramplar, rektal karma, diare yada acil defekas
yon ihtiyac eklindedir.
1 10 Blm 9
Eksternal beam radyoterapi hedefleme asndan daha iyi ve ke

sin sonular sergilese de bazen komuluklar nedeni ile barsaklarn
alt seviyeleri ve rektumun radyasyondan korunmas imkansz hale
gelebilir. Cerrahi sonrasnda da rektal yaralanma gzlenebilir ancak
bu %1 den daha az grlr ve e zamanl onarld iin srekli bir
hasar sz konusu deildir.
Barsak dzensizlikleri tedaviden sonraki birka hafta iinde d
zelir. Birounda bu dzelme kendiliinden olur.
Gaytada kanama
RT (radyoterapi ) rektumunuzun kanlanmasn salayan damarla
rn bazlarnn zerini deyen epitel tabakasn harap ettii iin ko
lay kanayabilir hale getirir.
Bu kanama bazen yllarca srebilir. Tedavi kanamann ciddiyeti
ne baldr. Genellikle ilk aamada kanama miktar takip edilir ve
eer miktar fazla ise doktorunuz gayta yumuatclar veya lav
manlar kullanarak rektumu deyen epitel zerindeki basnca
azaltr. Daha ciddi vakalarda laserle kanayan damarlar yaklr.
shal
RT veya ila tedavisine bal olarak geliebilir. Genelde etkileri ge
icidir. modium, Pepto-Bismol yada Kaopectate semptomlar azalt
mak iin kullanlabilir. Oluabilecek dehidratasyondan korunmak
iin su yada dier sulu gdalardan gnlk enaz 8 bardak sv aln
maldr. Kafein, st rnleri ve yal yada fazla baharatl yiyecekler
ishalin uzun srmesine neden olabilir. Dehidratasyon semptomlar
ciddi susama hissi, az kuruluu, gszlk, koyu renkli idrar ve
azalm idrar miktardr.
Kabzlk
RT ve ilalar barsanzn normal aktivitesini azaltabilir bu durum
da gaita kat ve sert hale gelir, kramplar ve kabzla neden olur.
Baz vakalarda kabzlktan taze sebze ve meyve, tahldan zengin
kepekli ekmek ve lifli gdalar dzenli olarak tketerek kurtulmak
Mayo Klinik Prostat Shf: 111
mmkndr. Bunlar mevcut diyetinize ekleyerek gazn yapaca

rahatszlktan da kurtulmanz mmkndr. Gnlk egzersiz ve bol
sv almakta kabzl azaltacak nlemlerdendir. Metamsil, Fibe
rall veya Citrucel gibi doal fiber salayclar da kullanabilirsiniz
ancak bunlar enok 1-3 gn kullanmak gerekir. leri derecede ab
zorban olduklar iin bol sv ile birlikte kullanlmaldr yoksa ken
dileri kabzln artmasna neden olabilir. Eer bunlarn hibirisi ie
yaramazsa doktorunuza gayta yumuatc veya laksatif kullanm
iin bavurunuz.
Bunlarn birka tipi vardr:
Gayta yumuahalan. Bunlar olduka deiik sayda ve isimde
marketlerde satlan rnlerdir. Mineral ya gayta yumuatc ola
rak kullanlmamaldr nk vitaminlerin emilmesini engellemek
tedir.
Laksatif tuzlar. Magnesiacalcine gibi gaytadaki su ieriini art
rarak etki gsteren maddelerdir.
Uyarc laksatifler. Bunlar olduka gl ve ancak dier tedavi
yntemleri ie yaramad zaman kullanlmas gereken rnlerdir.
Ricilax, X-M adlaryla satlmaktadr.
Sorularnza cevaplar
Tedaviden sonra ne kadar sre emici zellii yksek i amar giymem

gerekir?
Zaman deikendir. 1-4 ay arasnda devam etmesi doaldr.
lmpotans ve erekti[ disfonksiyon arasndaki fark nedir?

Bu iki terim sklkla birbirleri yerine kullanlsada aslnda ayn an
lamda deildir. impotans penisin sertleememesi veya ereksiyonun
uzun sre devam edememesi halidir. Erekti! disfonksiyon ise impo
tans da kapsayan bir takm anormallikleri rnein uzam ereksi
yon yada penil kurvatur gibi sorunlar da ifade eden bir terimdir.
1 12 Blm 9
Eer tedavi ncesinde iyi ereksiyonlarm varsa tedavinin ardndan normal

ereksiyona sahip olma ansm yksek midir?
Evet. Gen ve salkl erkeklerde tedavi ncesinde iyi ve gl

ereksiyonlar mevcutsa yal erkeklere kyasla ereksiyon problemle
ri daha az grlr.
Blm 1 0
Hayata Devam Etmek
rostat kanserinin hayatnz deitirecei phesizdir. erde
P
ya da darda btn aktivite ve dncelerinizde, gnlk ru
tin almalarnzda, duygu durumunuzda ve ilikilerinizde
hakim dnce halini alr.
Fakat byle olmak zorunda deildir. Kanserin hayatnzda yapa
ca deiiklikleri ve oluturaca yan etkileri minimuma indirebil
mek iin bu konuyla profesyonel olarak ilgilenen sosyal hizmet g
revlilerinden yardm alabilirsiniz.
Kontrollere haz1rlanmak
Kanserli hastalarn ou bu sebeple gidecekleri kontrol randevula

rndan ekinirler. Kontrol gnnden birka gn nce doktorun bu
laca herhangi kt bir ey yznden endielenmeye balayabilir
siniz ve doktorun muayenehanesine geldiinizde oradaki koku ses
ler ve grntler hibir zaman hatrlamay istemeyeceiniz anlar
nz canlandrabilir.
Bu doal bir durumdur. Fakat bu olumsuz duygularnz pozitif
dnce ile dengelemeye almalsnz. Unutmamalsnz ki size
uygulanan tbbi tedavi ve almaya devam edeceiniz ilalar yeterli
dir. Hayatta kalmanza yardm etmektedir. Ayrca ilk kontrol ran
devunuzda soracanz birka soru - rn. Hangi sklklarla kontrole
geleceiniz ve bu kontroller srasnda hangi testlerin uygulanaca
gibi - sonraki kontrollerle ilgili kuruntularnz engelleyebilir.
113
1 14 Blm 1 0
lk bata doktorunuzu her 3 ya da 4 ayda bir grmeniz gerekebi

lir. Eninde sonunda kontrol randevularnz ylda bir ya da iki kez
yapacanz ekilde azalacaktr. Fizik muayeneye ek olarak her
kontrolde rntgen filmi ve prostat spesifik antijen (PSA) testi yapl
mas gerekli ve hastaln son durumunu tespit etmek iin uygula
nan testler olacaktr. Doktorunuz ayrca sizi rnein kolon kanseri
gibi dier kanserler asndan da periyodik olarak muayene ede
cektir. Bu ekilde yaplacak erken evre aratrmalar ile birok ba
ka kanserler de tannp tedavi edilebilir.
Doktorunuz iin sorular

Prostat kanseri tedavisinden sonraki beklentileriniz ile ilgili soru
larnz varsa -ne kadar sama ya da aptalca olursa olsun- dok
torunuzla karlkl olarak tartmalsnz. Aada balangta
sorabileceiniz on basit soru sralanmtr:
1 . Hangi sklkla kontrole geleceim?
2. Kontrollerimin ierii ne olacak ve hep ayn ekilde mi olacak?
3. Kanserin ilerledii ya da yeniden nksettiini gsteren belirtil-
er nelerdir?
4. Bu belirtiler ya da semptomlar hangi sklkla grlr?
5. Hangi deiiklikleri olaan kabul etmeliyim?
6. Diyetimi deitirmeli miyim?
7. Arm olursa ne yapmalym?
8. Gnlk rutin aktivitemi azaltmal mym?
9. Sorularm ya da nerilerim olduu zaman size hangi yolla
ulaabilirim?
10.Sizi bulamadmda kiminle grmeliyim?
Ulusal Kanser Enstits ve Ulusal Sal Enstitsnn, Gelecekle
Yzleme: Kanser Sonras Hayatta Kalanlar i in Bir Kllavuz adl
yaynndan ( 1 992) deitirilerek aktarlmtr.
Kanserin duygusal hasar ile baa kmak
Eer kanserseniz, iyi hissetmek ya da yleymi gibi rol yapmak iin

bir yol yoktur. Hastalk herkeste deien oranlarda duygusal trav
maya neden olur. nemli olan sizin bunu fark edip kabullenerek
'.'-<l!?bkl bir ekilde baa kma yollarn retebilmenizdir.
Neler umabiliriz?
Prostat kanserine elik eden baz ortak duygular aada sralan
mtr:
nkar . Prostat kanseri olduunuzu rendiiniz zaman geirdi
iniz ok banza gelecek ilk eydir. Sersemlersiniz. Byle bir eyin
olduuna inanamazsnz. Haftalar boyunca kendinizi ryadaym
gibi hissederek konsantre olamaz ya da karar veremezsiniz.
Korku. Ardndan gelen ikinci duygu budur. Kanserle ilgili tm
dncelerinizi ekillendirebilir, kanserin sizde yapaca olas b
tn kt durumlar hayal etmeye balarsnz. Bu, sizi ldrebilir.
Hayatnzn geri kalann iddetli aclar iinde geirebilirsiniz. Bu
durum kendinizi nemsemeyi ve kendinize bakmay engelleyebilir.
Zevk aldnz eyleri yapmaktan sizi alkoyabilir.
Sinirlilik. Kanser olduunuz gereini tam anlamyla idrak etti
inizde kaplacanz duygulardan bir tanesi de mevcut durumun
sevimsizlii nedeniyle asabiyetinizin artmasdr. Hatta bu asabi du
rumunuzu size yardm etmeye alan doktorunuz, hemireniz ya
da aile bireylerinize yanstabilir, onlar zebilirsiniz nk onlar en
yaknda olanlardr. Sinirli olmanz anlalabilir bir durumdur ancak
bu durumun bymesine ve gelimesine izin verirseniz hayatnz
kanserden daha ncelikli ve ciddi bir ekilde tehdit eder hale gele
bilir.
Endie. Size uygulanacak tedavinin empotans ya da inkontinans
gibi yan etkileri banza geldiinde veya bunlarla ilgili konutuu
nuzda durum olduka can skc ve utan verici olabilir.
Empotans ve inkontinans kendinize gveninizi de yaralayabilir.
Utanmaktan korktuunuz iin kendinizi sosyal evrenizden soyut
layabilirsiniz. Bu durum eer bir de kendinize gveniniz hep yk
sek olan biri iseniz ok daha arpc ve ykc olabilir.
Boluk. Prostatnzn karlmasn gerektiren cerrahi giriimden
sonra kendinizi bo ve hkmsz -zellikle empotans gelimise
hissedebilirsiniz. Erkek olma duygunuzu kaybedebilirsiniz. Tpk
baz kadnlarn meme ya da rahimlerinin alnmasndan sonra ken
dilerini daha az kadn hissetmeleri gibi kendinizi daha az erkek his
sedebilirsiniz.
Prostat kanseri nedeniyle uygulanan tedavi bata testosteron ol
mak zere erkeklik hormonlarnn seviyesini azaltabilir veya sfra
1 16 Blm 1 0
indirgeyebilir. Bu,gnlk olaylara yaklamnz etkileyebilir (rne

in normal artlarda sizi heyecanlandracak yeni bir proje ya da ya
kn bir arkadanzla dar kma aktivitesi gibi . . . ). Hayatnzn ge
ri kalan ksmnda sizi ve ailenizi skntl bir srece sokabilir.
Depresyon. Kanserli hastalarda depresyon olduka sk gzlenen
bir durumdur. Size olan eyle ilgili olarak kendinizi olduka zgn
ve cesaretsiz hissedersiniz. Hatta geleceinizle ilgili kendinizi ok
ktmser hissedebilirsiniz. Bu duygular ok ksa sreli olabilecei
gibi gelgitlerle seyredebilir veya haftalar ya da aylar srebilecek ka
dar uzayabilir.
Hayatnz devam ettirebilme yeteneinizi azaltabilir. Sizi kt
ve daha sefil hissettirecek bir girdabn iine itebilir. Depresyonda
olduunuz iin gnlk hayatla ilgili problemleri zmlemek ad
na uramaz hale gelebilirsiniz. Bu problemler olumsuz ekilde
sonlannca buna paralel olacak ekilde depresyonunuzda derinleir.
Depresyondaki bir insanda aadaki semptomlarn bir ksm o-
u yada hepsi gzlenebilir:
Devam eden znt hali
Birok aktivite ile ilgili dikkat ve zevkin kayb
Kiisel sorumluluk ve dikkatin ihmali
Duygudurum dalgalanmalar ve alnganlk
tahszlk, kilo kayb ya da kilo art
Uyku dzeninin deimesi, sabah erken kalkma
Huzursuzluk hissi
Umutsuzluk ve aresizlik hissi
Halsizlik, enerji kayb veya hareketlerde yavalama
Dnya ve bakalaryla ilgili negatif dnceler
Deersizlik hissi ve gereksiz yere duyulan sululuk hissi
Dikkat, konsantrasyon ve hafza yetilerinde azalma
Fiziksel ikayetler zerinde ar odaklanma
lm ve intihar dncesi
Depresyon tedavi edilmelidir. Hastalarn % 80'inde depresyon
tedavisi ile -genelde antidepresanlar kullanlr haftalar ierisinde
semptomlar geriler. Bununla birlikte hastalarn ou depresyon te
davisi grmez nk ya durumlarnn farknda deildirler ya da
depresyonu ciddi bir problem olarak alglamazlar. Mevcut durumu
kendi balarna zmleyebileceklerini dnrler.
Mayo Klinik Prosta t Saglg 117
Neler yap abilirsiniz?

Sizi rahatsz eden dncelerden kurtulmay baaramayabilirsiniz.
Fakat pozitif zmlemelerle bu sorunlarla baa kp hayatnzn
basklanmasn nleyebilirsiniz. Aada anlatlan stratejilerle kan
sere bal birtakm zorluklarla baa kma konusunda yardm alabi
lirsiniz.
Hazrlanmak. Prostat kanseri ve onun muhtemel yan etkileri
hakknda kitaplar okuyarak ya da doktorunuza sorular sorarak bil
gilenebilirsiniz. Srprizleri azalttka adaptasyon hznz artar.
Rutin hayabruza mmkn olduu kadar devam edin. Kanserin
yada tedavinin yan etkilerinin hayatnz basklamasna izin verme
yin. Kanser ncesindeki rutin hayatnz ve alkanlklarnz olabil
diince devam ettirmeye aln. e gidin,tatil yapn ,ocuklarnz
yada torunlarnza vakit ayrn. Sizin vaktinizi dolduracak,anlaml
klacak aktiviteler yapn. Fakat bir takm kstlamalarn da bundan
sonraki hayatnzn bir paras olacan unutmayn. Yava ve aa
mal bir ekilde hayatnz yeniden dayankl bir ekilde yapland
rn.
znt verici duygulan brakn. Gnde en az bir kez elenceli
bir aktivite planlayp yapn. Golf oynamak, sinemaya gitmek ya da
sevdiiniz hobinizle uramak eklinde planlar yapn. Gelecee g
venle bakmanz ve sizi neelendireceini dndnz aktivite
leri yapn.
Bol eksersiz yapn. Eksersiz depresyonla mcadele etmede yar
dmcdr ve sinirlilik ya da gerginliinizi azaltmak iin iyi bir yol
dur.
Durumunuzu kontrol albnda tubnaruz salayacak yollar bulun.
Eer inkontinans probleminiz varsa sinema, tiyatro, toplant salon
larnda en ne oturmak yerine arka sralara oturun ki tuvalet ihti
yacnz iin ayrlmanz gerektiinde daha az dikkat ekin. Tren ya
da uakta koridor tarafndaki koltua oturun. Tuvalete kolay uL:
mayacanz dndnz durumlarda emici zellii y kse k :...:
amarlar giyin. drar miktarn arttracak kafeinli ieceklerJ
uzak durun.
Bir arkada, aile yesi ya da danmana aln. Kanser te-i.;. ...:
za tayacanzdan fazla yk olan bir hastalktr. Bazer: =- .,,-;
na en derin duygularnz ve korkularnz anlatmaJ... ize ..; ;. : -
..
1 18 Blm 10
dm edebilir. Ruhunuz ve bedeniniz ayr deildir. Ruhsal olarak iyi

hissetmeniz fiziksel olarak da hastalkla baa kmanza yardm
edecektir.
Seksel temas iin abalayn. Empotans sz konusu olduunda si
zin doal reaksiyonunuz cinsel temastan kanmak olabilir. Bu e-
R uhsal durum ve iyileme

Ruhsal andan kendinizle bark olmanz iyilemeye g katabi
lir. Ruhsal durum genellikle inanla ilgilidir. Fakat ibadet spesifik
bir inan ile balantl olmas art deildir. Ruhsal durum anlam,
deer ve hayattaki amala ilgilidir.
nan, ruhsal durumun ifade ekillerinden biri olabilir ama tek
yolu deildir. Baz insanlar iin ruhsal durum doa ve evrenle
bazlarnda mzik, sanat, meditasyonla balantldr.
Ruhsal durumun hastalk ve iyileme zerindeki etkilerini be
lirlemek iin yaplm bir ok alma vardr. Georgetown ni
versitesi Tp Fakltesi'nde bu almalar derleyen aratrmacla
rn bulgularna gre yaplm almalarn % 80'i olumlu ruhsal
durumun hastalk ve iyileme zerine olumlu katklarnn oldu
unu vurgulamtr. Aratrmaclar ruhsal durumu olumlu olan
insanlarn daha salkl olduunu, daha uzun yaadn, hasta
lklarnn daha abuk iyiletiini ve daha az komplikasyon geli
tiini, daha az depresyon grldn ve daha az ila tedavisi
gerektiini, kan basnlarnn daha dk olduunu, kanserin de
dahil olduu bir ok ciddi hastalkla daha kolay baa ktklarn
belirtmilerdir.
Kimse ruhsal durumun sal nasl etkilediini bilmemekte
dir. Baz uzmanlar iyileme midinin baklk sistemi zerine
olumlu etkilerinin olduunu belirtmi; dier baz aratrmaclar
ise meditasyon benzeri inan aktivitelerinin kalp hzn ve kas
gerginliini azaltarak olumlu katk saladn dnmektedirler.
Aklda tutulmas gereken nemli nokta: olumlu ruhsal duru
mun iyileme ve daha iyi salk iin olumlu etkileri olsa da kr
salamazlar. Ruhsal durumun olumlu oluu semptomlarnza
ramen hayat dolu dolu yaamanz salar. Ruhsal durumun iyi
leme gcne yardmc olarak dnmek en dorusudur.
kilde dnmemelisiniz. Dokunmak, tutmak, sarlmak ve okamak

sizin ve partneriniz iin ok daha nemli olabilir. Aslnda bu tip bir
yaknlama daha nce hi tecrbe etmediiniz kadar seksel gizem
yaratabilir. Cinselliinizi ifade etmek iin bir ok yol vardr.
Pozitif bakn. Kanser her zaman negatif olmak zorunda deildir.
Kanserle ba etmeye alrken duygusal ve ruhsal adan glenip,
sizin anzdan nelerin sorun olduunu grp, onlarla uramay
ve ayakta kalmay, sevdiklerinizle daha ok vakit geirmeyi re
nirsiniz.
Dayankhhnza yeniden kavumanz
Halsizlik prostat kanserinin ve tedavisinin sk grlen bir yan etki

sidir. Bu durum normal hayatnz srdrmeyi engelleyebilir. Hal
sizliin bir ok nedeni olabilir:
Tan sonrasnda gelien stres ve depresyon
Uyuma gl
Radyasyon ya da cerrahi tedavi
Kansere ya da tedavisine bal metabolik anormallikler
Kanser ya da tedaviye bal krmz kan hcresi dkl
(anemi)
Halsizlik iin areler

Halsizlii azaltmak iin aadaki basamaklar uygulamalsnz:
Doktorunuza anlabn. Halsizliinizi saklamayn ya da ihmal et
meyin. nk nedeni anemi gibi tedavi edilebilir fiziksel bir sebep
olabilir.
Dinlenin. Halsizlikle savamayn. Eer gn iinde kk ekerle
meler yapmanz gerekiyorsa yapn.
Angaryalannz daln. im bime ya da kar kreme gibi hep
yaptnz birtakm ileri bakalarnn yapmas iin i blm ya
pn.
Rahatlama tekniklerini aln. Endie ve korku gibi ar duygu
sal sorunlarla uramak halsizliinizi artrabilir. Doktorunuz, hem
ireniz ya da danmanzla sizin iin yararl olabilecek stres azalna
teknikler iin konuun (bir sonraki sayfadaki "Rahatlamann Ba::;it
Yollar"na baknz).
1 20 Blm 10
Gece iyi uyumaya aln. Aada daha iyi uyumanz iin baz
neriler sralanmtr:
Uyumak ve kalkmak iin yataa ayn saatlerde gitmeyi al
kanlk haline getiriniz. Bu vcudunuzun dzenli bir uyku
dngs kazanmasn salayacaktr.
Rahatlamann Basit Yol lar

Uyumay, konsantrasyonu veya iyilemeyi geciktiren stres fakt
rn ortadan kaldrmak iin rahatlamak en iyi yoldur.Rahatla
mak iin bir ok farkl yol vardr. Aada bunun iin kullanabile
ceiniz deiik teknikler anlatlmtr:
Derin nefes alma. Diyaframla derin nefes almak gs kaslar
nzla nefes almaktan daha rahatlatcdr. Ayrca bu ekilde daha
fazla oksijen ve dolays ile enerji alm olursunuz. Derin nefes al
mak iin:
1. Ayaklarnz yerde dz olacak ekilde rahata oturun.
2. Srtnz ve karnnzdaki dar elbiselerden kurtulun.
3. Ellerinizi kucanza ya da yan tarafnza koyun.
4. Gzlerinizi kapayn.
5. inizden drde kadar sayarak burnunuzdan yavaa derin
bir nefes aln. Karnnzn nefes alabileceiniz maksimum
derecede rahat olmasna dikkat edin.
6. Bir saniye iin bekleyin ve normal bir ekilde nefesinizi
azdan dar brakn.
7. Bunu iyice rahatlayana kadar brakn.
Kas rahatlatma eksersizleri. Bu teknikte bir dizi kas ayn za
manda kaslr ve yavaa gevetilerek kaslarn rahatlamas sala
nr. Bu eksersizi srayla kol ve bacak kaslarnza uygulayabilirsi
niz.
Kelime tekrar. Bir kelime sein ve srekli olarak tekrar edin.
Kelimeyi tekrar ederken derin ve yavaa solumaya,ayrca size
mutluluk veren, hafifleten eyler dnmeye aln.
Hayal kurma. Sakince uzann ve kendinizi mutlu ve bar dolu 1
hayal edin. Kendinizi btn duyularnzla bu ekilde hissedin.
ok gzel mavi bir gkyz, tuzlu su kokusu, dalga sesleri ve
cildinizin zerindeki gnein lk etkisini hissedin. Bunlar sizi ra
hatlatacaktr.
Yataa gitmeden nce her gece yapacanz rutin bir i edi

nin. Televizyon karsnda pineklemek, kitap okumak ya da
lk bir banyo yapmak seeneklerden bazlar olabilir. Bu v
cudunuza yataa gitme vaktinin geldiini haber verir.
Uykunuzu karacak yiyecek ve iecekleri almaktan kann.
Kafein ieren kahve ve ikolata uykunuzu karabilir. Alkoll
ikiler uykuya dalmanz kolaylatrabilir ancak ihtiyacnz
olan derin uykuyu engeller.
Yatmadan tercihen 5-6 saat nce en az yarm saat sreyle fi
ziksel eksersiz yapmal ve kendinizi gn boyunca aktif tutma
lsnz. Bu uyumanza yardmc olacaktr.
Gece boyunca kapnz kapal tutun ya da grltye beden
olabilecek cihazlar kapatn. Oda scakln dengeli tutun ve
yatmadan nce tuvalet ihtiyac gerektirmemesi iin az iecek
aln.
Daha iyi hissetmek iin daha iyi yemek
Yiyeceklerden oluan diyetiniz vcudunuzun ihtiya duyduu

yakt temin ederek gl bir ekilde almasn salar. Bu nedenle
eer bir kanseriniz varsa yiyecekler zellikle nem tar. Eer yeteri
kadar yemezseniz vcudunuz depolanm enerjinizi kullanr. Bu
durum enfeksiyonlara kar direncinizi azaltt gibi kanserle baa
kma yeteneinizi azaltr. Ek olarak ne kadar iyi beslenirseniz uy
gulanacak tedavinin tipi ne olursa olsun artrlm dozlarn vcu
dunuzun tolere etmesi ve kansere kar ansnzn artmas mmkn
olacaktr.
Eer kanseriniz varsa yemeniz gereken yiyeceklerin tr veya
yeme sklnz salkl olduunuz zamandan farkl olacak mdr?
Normalde diyetisyenler eker, tuz ve yadan fakir; meyve,sebze ve
tahldan zengin diyetle beslenmenizi nerirler. Bununla beraber
kanserli hastalarda protein ve kalori ierii yksek gdalarn tke
tilmesi vcudun ihtiyac olan enerji ve dayanklln temini iin ge
reklidir. Protein vcut dokularnn onarmn salar.
1 22 Bliim 10
Kalori ve protein miktarn artrmak

Diyetinize daha fazla kalori ve protein eklemek iin:
Taze rnleri tercih edin. St, krema, peynir ve pimi yumurta
kalori ve protein iin iyi kaynaklardr.
Bol miktarda fsb.k ezmesi yiyin. Tost, ekmek, elma, muz, kraker
veya sap kerevizi zerine srerek bol miktarda yiyin. Fstk ezmesi
de kalori ve protein asndan zengindir.
Taze et yiyin. Biftek, beyaz et ve balk bol kalori ierir. Et ayrca
iyi bir protein kaynadr.
Bol kalori ieren sos yiyin. Msr gevreinizin zerine krema, es
mer eker veya bal dkn. Pastalara, pudinglere veya keklere don
durma ekleyin. Meyvelere eker veya krema srn.
Yksek kalorili iecekler iin. St, meyve suyu, limonata, meyve
aromal iecekler, bira, hafif alkoll iecekler,kola veya yumurta ak
iyi seeneklerdir. Su, sade kahve ve ayda kalori yoktur.
Zenginletirilmi gda ieren iecekler kullann. Piyasada "Ensu
re" veya "Sustacal" adyla satlan bu iecekler yksek miktarlarda
kalori, protein, vitamin ve mineral ierir.
Vitamin haplar i le ilgili ne sylenebilir?

Vitamin, mineral, kocakar ilalarndan almal myz? Bunlar kan
serle savamza yardm eder mi? Her iki soruya da cevap hayr
dr.
Genellikle iyi beslenen hastalar kanser tedavisi sonras hastalk
ve tedaviye bal yan etkilerle baa kmada daha iyilerdir. Bu
nunla beraber vitamin, mineral veya kocakar haplarnn kanser
tedavisine yardm ettiine dair bilimsel herhangi bir veri yoktur.
Ulusal Kanser Enstits vitamin, mineral ve dier ihtiyalar
nz yapay tabletler yerine doal gdalardan ve ieceklerden kar
lamanz nermektedir. Bu vitamin veya mineralin ok alnmas
az alnmas kadar sakncal olabilir. Vitamin, mineral ve kocakar
ilalarnn yksek dozlar kanser tedavinizi baltalayabilir. Dokto
runuzla veya ehliyetli bir diyetisyenle konumadan bu tip bir ek
gda kullanmna ba vurmamalsnz.
Mayo Klinik Prostat 5alg1 1 23
Gda ierii yksek iecekler yemeklere katlarak da yenilebilir.

Normal nler arasnda da diyetinizi desteklemek adna bunlar
kullanabilirsiniz. Bunlarn buzdolabnda saklanmas gerekmedii
iin kullanm ve yannzda bulundurulmas asndan kolaylklar
vardr. Bunlar soutarak da iebilirsiniz. Baz hastalar bu tip rn
leri imesi zor olarak niteleyebilir. Eer byle bir durum varsa aa
daki nerilerle bu durum alabilir: dondurma veya meyve suyu
ile birlikte imek ya da blenderda kartrdktan sonra buzla birlikte
imek birer alternatif olabilir.
tahnz artrmak
Bir hastalk nedeniyle ya da iyileme dneminde itah kaybnn ol
mas sk gzlenen bir durumdur. Kusma, bulant, depresyon ve
halsizlik kanser tedavisine elik eden ve itah azaltan durumlardr.
Diyetinizi glendirmek ve itahnz artrmak iin:
Ne zaman a hissederseniz o zaman yiyin. Normalde gnde
n yemeye alksnzdr. Fakat kanserle savarken bu duruma
uymak zorlaabilir. Eer itahnz azalmsa gn boyunca sk ara
lklarla daha az miktarda gda almak daha iyi bir alternatif olabilir.
Doru yiyecekten birka lokma veya zenginletirilmi gda iecek
lerinden birka yudumu her saat ba almak olduka ilevsel olabi
lir. Normalde insanlar yatmadan nce yemek yemezler; ancak siz
eer yapabilirseniz yatmadan nce bir eyler yiyin.
Hazr ve donmu yiyecekler kullanabilirsiniz. Bylece gn iin
de yemek piirmek istemeseniz bile elinizin altnda yemeye hazr,
kolay ulalabilir alternatifler olur.
Gzel kokan ve grnen yiyecekleri sein. Kanser tedavisi koku
ve tat duyunuzu deitirebilir. Eer krmz et itici gelmeye balar
sa proteinin dier kaynaklar yani tavuk, balk ve taze yiyecekler
alabilirsiniz. Kanserli hastalarn ou orba ve benzeri yumuak g
dalar yemek ve sindirmek asndan daha cazip grr. St rnle
ri, yumurta, makarna ve unlu gdalardan zengin bir meny dene
melisiniz, bunu ok kolay tolere edebilirsiniz.
Yeni yiyecekler deneyin. Eskiden sevdiiniz baz yiyecekler artk
size kt gelebilir. Bunun tersi de gerekleebilir. Daha nce itici
bulduunuz yiyecekler artk cazip grnebilir.
1 24 Blm 10
En sevdiiniz yiyecekleri yemek iin kendinizi zorlamayn. zel

likle bulant hissinizin olduu zamanlarda bu yiyeceklerden uzak
durmak en iyisidir. Bu srete bunlar yemeye almanz sizi bu
yiyeceklerden uzaklatraca gibi onlarla her karlamanz size
sonsuza kadar o zamanki kt tecrbelerinizi hatrlatabilir. En sev
diiniz yiyecekleri kendinizi en iyi hissettiiniz zamanlarda yiyin.
Yemeklerin tadn arbnn. Baharatlar, deiik soslar, meyve sula
r, tatl arap ve deniz rnleri kullanarak yemeklerinizdeki lezzeti
artrabilirsiniz.
nlerinizde iecek miktarn azaltn. ecekler nemlidir ve
gnde en az 6-8 bardak su imek gereklidir. Ancak yemekle birlikte
iecek miktarn da azaltmak da nemlidir; nk sizi tok hissetti
rebilir ve yemeniz gereken yemek miktarn azaltabilir.
evrenizi deitirin. Yemei farkl bir yerde yemek itahnz ar
trabilir. Fonda alacak mzik, mum , video veya televizyon
program eliinde yemek yeme veya bir arkadan yemee katl
mas itahnz artrabilir.
Eer hala tedaviden haftalar sonra yemek ile ilgili probleminiz
varsa nerilerini almak iin doktorunuza bavurun. Ehliyetli bir di
yetisyen sizin ihtiyalarnza ve damak tadnza uygun diyet olu
turabilir.
e geri dnmek
Kanser olmanz kariyerinizin mahfold uu manasna gelmez veya

tekrar alamayacanz gstermez. Aslnda hastalarn onda sekizi
tedavi sonrasnda rutin i yaantlarna geri dner. Ve dier insan
larn kanserli bir hastann da en az dier alanlar kadar verimli
olabileceini gsterirler.
iniz hayatnzn nemli bir parasdr. Kiisel younluunuzu,
para kazanmanz, elenmenizi ve toplumla diyalounuzu salar.
Ayrca altnz takmn deerli bir eleman olarak karlanmanz
rehabilitasyon ve tedavi sonrasndaki srete duruma adaptasyo
nunuz asndan nemli yer tutar. Prostat kanserli bir ok erkek ye
niden ie balamann yaamlarnn normale dnme hissi verdiini
dnmektedir.
Bulant ve isha l i engellemek

Radyasyon, ila tedavisi ve endie hep birlikte bulant ve ishal se
bebi olabilir. Aada bu durumlarla ba etmek iin sralanm bir
dizi pratik neriler yer almaktadr.
Bulant
Buzdolabnz ve dolaplarnza maden suyu, orba ve kraker
gibi hazm kolay yiyecekler doldurun.
Uyandktan hemen sonra kraker veya tost gibi kuru eyler
yiyin.
Tatllar yerine tuzlu gdalar yemeyi tercih edin.
Yal, baharatl, gl kokulu ve scak yiyeceklerden uzak
durun.
Yemek yedikten sonra 10-20 dakika kadar oturun ve yiye
ceklerin kmesini salayn.
shal
Bol miktarda sv aln.
normal n yerine sk aralklarla kk miktarlarda yi
yecek aln.
Potasyum ve sodyum ieren yiyecekleri tketin; nk ishal
srasnda bu iki nemli mineralin kayb sz konusu olur. Et
suyu ieren svlarda sodyum oran yksektir. Potasyum
dan zengin yiyecek ve iecekler ise muz, eftali veya kays
suyu, halanm veya kzartlm patatestir. Sporcularn kul
land her iki mineral asndan zengindir.
Yal yiyeceklerden uzak durun. Deri veya yumurta ya da
gaz yapan sebzelerden de (brokoli, lahana, karnabahar) ka
nn.
Aadaki yiyecekleri deneyin: yourt, ky peyniri, pirin,
ehriye, lk tahl, fstk ezmesi ve beyaz ekmek, derisi so
yulmu tavuk ve hindi, yasz biftek.
Not: Bazen radyasyon veya dier kanser tedavilerine bal gelien
barsak hasar laktoz intoleransna neden olabilir ve vcudunuzun
ememedii st ekeri-laktoz ishale, gaza ve kramp eklinde ar
lara neden olabilir. Laktoz ieren gdalarn almndan hemen son
ra gelien byle bir tablo sz konusu ise diyetisyeniniz yksek
kalorili ancak laktoz iermeyen yeni bir diyet nerebilir.
1 26 Blm 10
Balangta birka ayarlama yapmanz gerekir. Fakat en sonun

da normal aktivite ve programnza uyum salarsnz. e geri dn
meden nce:
Doktorunuzla konuarak ne kadar alacanz belirleyin.
Sklkla programnz hafifletmek en iyi yaklam olacaktr.
Amirinizle alma saatlerinizi ve grevlerinizi ayarlamas
iin konuun.
alma arkadalarnza hastalnz ile ilgili sorular iin ve
receiniz cevaplar dnn. Bununla ilgili n hazrlk yap
manz sizi ok daha rahat hissettirecektir.
Aile ve arkadalarla iletiim
letiim kurmaya en ok ihtiya duyduunuz zamanda kanser has

tas olmanz nedeniyle bunu gerekletiremeyebilirsiniz. Aile fertle
ri hastalnzla uramay zor bulabilir,bu nedenle nemli konular
hakknda sizinle konuamayabilirler. Ve iyi niyetli arkadalar- ne
yapacan veya ne syleyeceini bilmediinden veya sizi krma
mak iin - salnz ile ilgili konumalardan kanabilir. Hatta si
zinle daha az zaman geirebilir.
Aada ihtiyacnz olan destei aileniz ve arkadalarnzn size
vermesini kolaylatracak birka neri sralanmtr:
Sevdiklerinizle duygusal adan en uygun anda iletiim kurma
ya aln. Aileniz ve arkadalarnz hazr olmadan hastalnz ile
ilgili nemli konular hakknda konumak isteyebilirsiniz. Mimik ve
jestleri ile gz temaslarn deerlendirerek gerekirse onlara alma
lar iin zaman tanyn.
Bunun aksine sizin hazr olmamanza ramen baz yaknlarn
zn hastal konumaya hazr ve hevesli olma durumunda ise on
larn duygularn incitmeden konumay erteleyin. rnein "Bu ko
nuyu nemsediini ve yardm etmeye altn biliyorum. Ama
ben u anda bunu konumaya hazr deilim ve gerekten biraz za
mana ihtiyacm var. " diyebilirsiniz.
Btn aileler ak deildir ve paylamayabilirler. Siz veya aile
yelerinden herhangi biri ok ie kapank olabilir ve duygularnz
tartmay zor bulabilirisiniz. Bazen aileniz veya yakn dostlarnz
yerine kanser konusunda deneyimli ancak tanmadnz herhangi
biri ya da danmana almanz ve duygularnz ifade etmeniz ok
daha kolay olabilir.
Arkadalarnz telefonla arayn veya ziyaret edin. Etrafnzdaki

insanlarn sizi arayp konumas gerektiini dnebilirsiniz. Ancak
unutmayn ki benzer bir durumda yaknlarnzn herhangi birinde
ne kadar ar ve kt bir hastalk olursa olsun arayp nasl oldukla
rn sormak veya iyi dileklerinizi bildirmek size de zor gelebilir.
Bu ii aileniz ve yaknlarnz iin kolaylatracak yollar hakknda
dnn. ok megul bir arkadanz arayp bu aralar nelerle u
ratn sorun. Arkadalarnz evinize davet edin. Problemleri
olan arkadalarnz arayp ilerin nasl gittiini sorun.
Bakalarndan yardm almay kabul edin ve yardm almak iin
korkmayn. yle zamanlar vardr ki beraber almak ok nemli
olur. Kanser de byle bir sretir. ou zaman aileniz ve arkada
larnz size nasl yardm edebilecekleri ile ilgili en kk bir ipucu
nu bile sabrla beklerler. Eer size nasl yardm edebilirim diye so
rarlarsa kanmayn ve onlara anlatn. Bir ok aile yesi ve arkada
nz size nem verdiklerini gsterme ansn elde ettiklerinde ok
mutlu olur. Sklkla ihtiya duyduklar tek ey buzlar kracak olan
sizin yapacanz minik bir davettir.
Hayatmz dzene koymak

Kanser tans aldktan sonra -iyi ngrl bir aamada olsa bile
insanlarn ou hayatlarn dzenleme ihtiyac hisseder. Hayat si
gortanz yenilemek, vasiyetinizi gncellemek, evinizi derleyip
toparlamak ve ihtiyacnz olamayan eyalar ihtiyac olanlara da
tmak gereklilii hissedebilirsiniz.
Bu anlalabilir. Kanser sizi hayat hakknda dnmeye iter;
gerekte nemli olan nedir, aslnda ne yapmak istiyorsunuz ve
eer lrseniz aileniz iin durumu nasl kolaylatrabilirsiniz gibi
konulara yant aramanz normal karlanr. Gelecei planlamak
iyidir. Bu aile ii kenetlenmeyi salar ve anlamazlklar erteler.
Ancak aileniz bu tip hareketleri ve kararlarnz ok yakndan, il
gi ile takip edeceklerini unutmayn. Btn midinizi yitirdiinizi
ve kendinizi braktnz dnebilirler. Aileniz ile birka dakika
bu konuda yaptklarnz izah etmek iin konumanz endielerini
hafifletir. Bu ekilde yapmay planladnz eyler aileniz tarafn
dan daha kolay kabul edilir hale gelir.
1 28 Blm 10
Bir destek gurubuna katlmak
Herkesin bir destek grubuna ihtiyac yoktur, aileniz ve arkadalar

nz size yeter derecede destek Yerebilir. Fakat baz insanlar evrele
rinin dnda baka kimselere destek asndan ihtiya duyabilirler.
Genellikle destek gruplar ikiye ayrlr: psikolog veya hemire
gibi profesyonel bir salk eleman tarafndan ynlendirilenler veya
grup yeleri tarafndan ynlendirilenler. Bazlar eitsel anlamda
daha iyi yaplanm olabilir ve yeni tedavi yntemlerinin de dahil
olduu bir ok konuyu tartabilir. Bazlar ise tecrbeleri paylaa
rak duygusal destek verir. Bazlar tek bir kanser tipine odaklanabi
lecei gibi bir grubu da btn kanser tipleri ile ilgili yelerden olu
abilir.
Ek olarak son zamanlarda internet zerinden alan sanal des
tek gruplarndan da bilgisayarnz yardmyla destek alabilirsiniz.
Ancak bu ekilde edindiiniz bilgilerin gvenilirlii konusunda
dikkatli olmalsnz. Pratik neriler asndan mkemmel kaynak
olabilecekleri gibi ie yaramaz, doru olmayan bilgilerle de karla
abilirsiniz. Tam bir ifa elde edeceinizi syleyen veya destek
umutlarnn tbbi tedavi yerine ifa salayan alternatif olduunu id
dia eden gruplardan uzak durun. Bunun yerine bir tbbi uzmann
nderliinde alan ya da saygdeer bir kurumun referansna sa
hip gruplarla temas kurun. Grubun yapsnn nasl olduu nemli
deildir; asl ama kanserli hastann bununla nasl savaaca ve
birlikte nasl yaayacan retmesidir.
Destek gruplar neler nerir?

Destek gruplarnn salad avantajlar aada sralanmtr:
Ait olma duygusu. Ayn probleme sahip insanlar arasnda zel
bir ba oluur. Bir arkadalk ve yoldalk duygusunu paylarsnz.
Sizi olduunuz gibi kabul ettiklerini grdnzde siz de durumu
nuzu daha kabullenir hissedersiniz.
Nereye gittiinizi anlayan insanlar. Aileniz, arkadalarnz ve
doktorunuz kendilerini sizin yerine koyarak sizi anlamaya alabi
lirler. Ancak hibir zaman bu durumla gerekten karlam biri
kadar sizi anlamazlar. Kanserli hastalar birok ortak eyi paylar
lar. Destek grubu yeleri sizin ne hissettiiniz ve neyle karlat-
nz konusunda daha iyi bir fikre sahiplerdir. Bu yzden duygular

nz anlatmakta bakalarn incitmekten ve yanl anlalmaktan
korkmadan daha zgrce ifade edebilirsiniz.
nerilerin deiimi. Dostlarnzn size verdii tavsiyelerle ilgili
-onlarn kanser hastas olmamas nedeniyle- phe duyabilirsiniz.
Ama destek grubunun yelerinin konumalarndan anlarsnz ki
nerilen tavsiyeler bunu gerekten tecrbe etmi insanlarn azn
dan dklmektedir. Size hangi tekniklerin ie yarayp yaramad
konusundaki deerli tecrbelerini aktarrlar.
Yeni arkada edinme frsah. Size destek salayacaklar gibi ha
yatnza nee de katabilirler. htiya duyduunuzda sizi dinleyecek
bir kulak, rahatlamak istediinizde sizi gezdirecek bir ofr ve ne
rilerde bulunan bir yolda sizi hep rahatlatacaktr.
Bir destek grubu sizin iin doru bir seim midir?

Eer aada sralanm sorularn ouna vereceiniz cevap evet
ise bir destek grubuna katlmanz sizin iin olumlu bir basa
mak olabilir:
Benzer duruma sahip insanlarla duygularnz paylamak sizi
rahatlatyor mu?
Balarna gelenlerle ilgili tecrbelerini duymak size ilgin geli
yor mu?
Kanser tedavisi alm dier insanlarn tleri size faydal olu-
yor mu?
Bir grubun yesi olmak sizi mutlu ediyor mu?
Bakalaryla paylaacanz bilgi ve tecrbeleriniz var m?
Kanserli dier hastalara ulap onlara yardm etmek sizi tatmin
ediyor mu?
Kanserin kendisiyle ba etmeye alan bakalarnn etrafnzda
olmasndan memnun musunuz?
Kanser hakknda daha ok ey renmek istiyor musunuz?
Ulusal Kanser Enstits ve Ulusal Sal Enstitsnn, Gelecekle Yz

leme: Kanser Sonras Hayatta Kalanlar iin Bir Klavuz adl yaynn
dan ( 1 992) deitirilerek aktarlmtr.
Eer destek gruplar zm deilse ...

Destek gruplar herkes iin uygun deildir. Bu aktivitelerden fay
dalanmak iin sizi toplantlar elenceli ve yararl bulmanz gerekir.
1 30 Blm 10
Eer bunun aksini dnyorsanz bu toplantlara katlmay sr

d rmemelisiniz.
Ayrca btn destek gruplar faydal deildir.Olumlu mesajlar
veren iyimser bir ortamda deilseniz kendinizi rahat hissedemeye
bilirsiniz. Byle bir ortamda kendinizi depresif hissedebilirsiniz.
nternet araclyla balant kurduunuz gruplarn ise en byk
dezavantaj kiminle kar karya olduunuzu bilememek ve anlat
lanlarn gerekliim yada doruluundan emin olamamaktr.
Kanser sonras ifa halinin getirdikleri

Genellikle kanser sonras ifa ,kiide 5 yllk sre sonunda hasta
lkla ilgili herhangi bir bulgunun olmamas eklinde ifade edilir.
Her ne kadar kanserin yenileceine dair inan ok kuvvetli olsa
da ifa hali sz konusu olduunda baz duygusal deiikliklerde
sz konusu olur.
Kanser hastal ve tedavisi boyunca aileniz ve dostlarnzn
tm ilgisi hastalnz zerinde younlar. ifa sonrasnda mev
cut yeni duruma adaptasyon , hem sizin hem de bu yaknnzda
ki insanlar iin balangta zor olabilir. Bunu brlerine anlatmak
ve aka dncelerinizi birbirinize anlatmanz gereklidir.
Kanserle ilgili pek ok eski alkanlk devam edebilir. Yaknla
rnza , ifa sonrasnda , kanserin bulac bir hastalk olmadn,
insanlarn tedavi sonras ifaya kavutuklarnda en az dier sa
lkl insanlar kadar retken bir hayat srdrebildiklerini anlatma
nz gerekebilir.
Sigorta gibi bir takm finansal gereklerle kar karya
gelebilirsiniz. Sigortanz deitirmekte veya adapte etmekte
glk ekerseniz devlet grevlileri ile grebilirsiniz.
Kanser sonras yaamda artk baz eski korku ve belirsizlikler
den syrlmak ve yeni mcadelelerle yzlemek gerekebilir. Bu
deiikliklere adapte olduka iyileme hissini daha iyi yaayabil
.::eksiniz.
Bir destek grubu bulmak

Seeceiniz destek grubu genellikle blgenizde mevcut olanlardan
biri olacaktr. Bu grubu ararken:
Doktorunuza , hemirenize veya profesyonel yardmclara da
nnz.
Telefon rehberinden bu tip gruplarn numaralarn edinin.
Kiliseler,ktphaneler veya yardm kurulular ile balant
kurunuz.
Kanserli dier tandklarnza dann
Ulusal kanser kurulular ile temasa gein.
Bir ok destek grubu cretsiz olup gnll balar veya czzi
yelik aidatlar ile harcamalarn karlar.
Teda viden aylar sonra yaplan PSA testinin son ucun un yksek
gelmesi kanserin geri geldiine mi iaret eder?
Olabilir. Eer radikal prostat cerrahisi sonrasnda ykselirse bir
ksm prostat dokusunun kaldn ve kalan bu dokunun belki de
kt huylu olduunu gsterebilir. Eer bu prostat beziniz karl
madysa kanserin progresyonunu gsterebilir.
Cerrahi giriimden ne kadar sre sonra sportif faaliyetlere bala

yabilirim ?
Halsizlik 3-6 ay srebilir, bu sre biraz da sizin operasyon n
cesindeki durumunuz ve iyileme srasndaki uyumunuza baldr.
Yaranz iyiletikten sonra yrylere balayabilir , 3-6 ay iinde
koabilir, golf oynayabilir, yzebilir yada tenis oynayabilir hale ge
lebilirsiniz. At yada bisiklet binmek ok daha uzun srer.
Yaam vasiyeti nedir?

Yaan vasiyeti nceden verilmi bir direktiftir. Terminal bir has
talk karsnda yaplmas veya yaplmamasn istediiniz tbbi giri
imleri ierebilir. rnein solunum cihazna ve /veya beslenme t
bne balanp-balanmamak gibi. Byle bir belge hazrladnzda
bir kopyasn doktorunuza ve bir aile bireyine vermeniz nemlidir.
1 32 BOlm 1 0
Kanserin geri dnecei korkusu hi kaybolmaz m ?

Baarl tedavi olan ou insan bu korkudan kurtulabilirken ba
zlar kurtulamaz. Korku aylar-yllar iinde azalabilir. Zaten kimse
kanser olduunuzu unutmanz beklememektedir. Fakat kafanz
ve zamannz dier dnce ve aktivitelerle doldurduunuzda bu
korkularnzda azalacaktr.
Prostat Sal
Blm 1 1
Prostat Hastaln
nlenebilir mi?
k grlmesine ramen, prostat sorunlar kanlmaz deildir.
S Prostat hastalna yakalanmayacanz garanti eden bir for

ml olmadda bir gerektir fakat hastala yakalanma riskini
zi azaltmak ya da hastaln ilerlemesini yavalatmak iin yapabile
ceiniz eyler vardr. Prostatnzn saln korumak iin atmanz
gereken en nemli adm; beslenmenize dikkat etmek, fiziksel ak
tivite, ve dzenli olarak doktora gitmektir.
Kanserden koruyucu besinler tketin
Tabanza koyduunuz yiyecekler ve bardanzdaki iecekler sizi

prostat hastalklarndan, zellikle de kanserden koruyabilir. Ara
trmaclarn bulduu sonular birtakm bitkisel rnlerin prostat
kanserini nlemede ve kontrol altna almada etkili olduunu gs
termektedir. Bu yiyecekleri her gn tketmeniz gerekmemekle bir
likte diyetinizde sklkla bulundurmanz sizin iin faydal olacaktr.
Domates
Domatesin yapsnda, ona krmz rengini de veren lycopene adl
bir kimyasal madde bulunmaktadr. Lycopenin hcrelerinizi ser
best radikallerin, ve zararl toksik molekllerin etkilerinden koru
yabilecek potansiyel bir antioksidan olduu dnlmektedir.
1 35
1 36 Blm 1 1
48.000 erkek zerinde yaplan 5 yl sreli bir almada haftada

10 n domates ieren rnler tketen erkeklerde prostat kanseri
riskinin en dk seviyede olduu bulunmutur. Bu erkeklerdeki
riskin haftada 2 ya da daha az n domates tketen erkeklerdeki
riskin te biri olduu hesaplanmtr.
orba, spagetti ve pizza soslarnda bulunan pimi domatesteki
lycopenin i domateste bulunan lycopene gre kanserden koru
madaki etkisi daha fazla gibi grnmektedir. Bunun nedeni pimi
domatesteki lycopenin vcut tarafndan daha iyi emilebilmesidir.
Yaplan dier almalar gstermektedir ki; lycopene kolon, rek
tum, meme, akcier ve mide kanserinden koruduu gibi ayn za
manda kalp krizini de nlemektedir. Karpuz ve pembe greyfurtta
da az miktarda lycopene bulunmaktadr.
Soya
Soya rnleri, daha ok kuzey in blgesine zg bir rn olan ve
imdilerde Amerika Birleik Devletleri'nde de yetitirilen soya fa
sulyesinden elde edilmektedir. Soyada bulunan birtakm bileikler
(isoflavonlar) , vcuttaki seks hormonlar olan strojen ve testoste
ronun kontrol altnda tutulmasn salayan balayc proteinler
olan globulinleri uyarmaktadr. Bu hormonlar, proteine bal halde
iken daha az etki gstermektedirler. Testosteronun prostat kanseri
ne olan etkisinden dolay aratrmaclar, bu hormon ne kadar az et
kin halde olursa kanser geliiminin de o kadar yava olacan d
nmektedirler.
Soyann temel bir besin olarak tketildii Asya' da prostat ve
meme kanserlerini de ieren baz kanser trlerine daha az rastlan
maktadr. Bununla birlikte, bu gelimeden sadece soyann m yoksa
diyet veya yaam tarzndaki dier etkenlerin mi etkili olduu bilin
memektedir. Prostat kanserinin dk olmas dier nedenlere bal
da olabilir.
Kanserin kontrolndeki etkisine ek olarak soya, BPH (Benign pros
tatik hiperplazi) riskini ve kolesterol dzeylerini de azaltmaktadr.
Yeil ay
erisinde sebzeler ve krmz arapta bulunan maddelere benzer
bir kimyasal olan EGCG adl bir madde bulunmaktadr. Kanseri
nleyici dier kimyasallar gibi, EGCG de kanserin gelimesi iin
gerekli enzimlerin aktivitelerini engellemektedir. Mayo klinik ara-
Soya kaynaklar
Soya, yiyeceklerde sklkla bulunmamakla birlikte, soya ieren
rnleri byk marketlerde ya da salkl yiyecek satan d.llin
larda bulabilirsiniz. Kullanabileceiniz baz tarifler:
Soya fasulyesi: Fasulyeleri akamdan slatn ve yaklak 2 sa.at
yumuayncaya kadar piirin. Arzu ettiiniz yemee katabilir5iruz_
Tofu: Yavan tad ve sngersi yaps sayesinde dier tatlan
bnyesine katabilir. Yemeklerde et yerine kullanabilirsiniz. An
zamanda ipeksi bir kvama sahip olmasndan dolay kremal orba
gibi yemeklere ekleyebilir, ayn zamanda eki krema ya da may
onezin yerine kullanabilirsiniz.
Tempeh ve miso: Her ikisi de mayalanm soya fasulyesinden
yaplr. Tempeh, ince bir kekte bulunurken, miso makarna
eklindedir. orbalarda, salatalarda ya da etin yerine kullanlabilir
ler.
lenmi soya proteini (SP): Dondurulmu gda blmnde
bulabilirsiniz. SP kzarm ete benzer ve gve gibi yemeklerde
kullanlabilir. Soya burgerlerinde de bulunmaktadr.
Soya st: Yemeklerinize katabilir ya da tahllarla birlikte
tketebilirsiniz.
Soya unu: Frnda piirdiiniz tm yemeklerde normalde kul
landnz unun yerine kullanabilirsiniz. Her lein iine nce iki i
kak soya unu koyup ardndan dier unu katn, ya da tavada
yaptnz yemeklerde 1 yumurta yerine 1 kak soya unu \'e 1 -2
kak su kullanabilirsiniz.
trmaclar, EGCG'nin ok dk konsantrasyonlarda bile (3 bardak

yeil aydaki miktar) kanser geliimini engellemede yeterli oldu
unun bulmulardr. Daha yksek konsantrasyonlarda EGCG ti":
tplerindeki kanser hcrelerini ldrebilmektedir.
Buna ramen aratrmaclarn size gnde 3 bardak yeil ay :.;
menizi nerebilmeleri iin daha youn almalar yaplma: sc:-t? !.-
mektedir. Mayo klinik aratrmaclar, prostat kanserinde 0ld:..:
gibi, yeil ayn meme kanseri zerindeki etkilerini de ara::..a;...
tadrlar.
nemli sebzeler
Lahana ve hardalgiller grubundan olan bu sebzeler ara5nda b...")k.
choy, brokoli, brksel lahanas, lahana, karnabahar. wllard green .
1 38 Blm 1 1
rutabagas, ve algam yer almaktadr. B u sebzeler, kanser yapc ba

z maddelerin etkilerini azaltc baz kimyasal maddeler iermekte
dirler.
Vitamin ve M ineraller
Vitamin ve minerallerin prostat kanserini nlemedeki etkilerine
ilikin yaplan almalarn ou sonusuz kalmtr. C,D, ve E vi
taminleri ile selenyumun prostat kanserini nlemedeki etkileri ko
nusunda birok alma yaplmtr. Birok yiyecekte bulunan ve
bir eser element olan Selenyum E vitamininin antioksidan etkileri
ni glendirmektedir. Baz almalar bu besinlerin prostat kanseri
riskini azaltabileceini ne srmekte iken baz almalar herhangi
bir etkisi olmadn gstermektedir. Bu konuda yaplmakta olan
gncel almalar sayesinde belirli vitamin ve minerallerin prostat
sal zerine olan etkileri konusunda ileride daha fazla bilgimiz
olacaktr.
Aratrmaclar ayn zamanda inkonun prostat sal zerine
olan etkileri konusunda da aratrmalar yapmaktadrlar. inko, en
fazla et, deniz rnleri, kmes hayvanlar ve tm yeilliklerde bu
lunmaktadr. Prostat bezi dier organlara gre daha fazla inko
iermektedir ve aratrmalar ok az inko almnn prostat hastal
na neden olabileceini ne srmektedir. Baz erkeklerde gnlk
alnan inko destei prostatn hacimce klerek, BPH belirtileri
nin azalmasna neden olabilmektedir. inko ayn zamanda Kronik
prostatitin neden olduu inflamasyonu da azaltabilir. Bununla bir
likte, ne kadar inko alnmas gerektii ve hangi erkeklerde bu tr
bir tedavinin baarl olaca henz bilinmemektedir.
Eer diyetinizin ihtiyalarnz karlamadn dnyorsanz,
gnlk vitamin ve mineral katks almann hibir zarar yoktur.
Bununla birlikte ou doktor, sadece prostat hastalndan korun
mak iin bu tr bir destek almay nermemektedir. Vitamin ve
minerallerin bu hastal nlemedeki etkileri ve hangi dozda aln
malar konusunda yeterli bilgi mevcut deildir. Baz vitamin ve
mineraller yksek dozlarda toksik etkiler gsterebilmektedir.
Vitamin ve mineraller konusunda kafanzda sorular varsa bun
lar doktorunuzla ya da yetkili bir diyetisyenle konumanzda fay
da \ardr.
Sarmsak
Dnyada sarmsak tketiminin fazla olduu blgelerde prostat
kanseri ve dier kanserler genellikle daha az grlmektedir. Bu ko
nudaki bir teori; sarmsaktaki kkrt bileiklerinin baklk siste
mini glendirdii ve hastalklarla savata yardmc olduudur. Bu
bileikler ayn zamanda kanserin yaylmasn yavalatmakta ve
kansere neden olan baz maddelerin yok edilmesini salayan en
zimlere katkda bulunmaktadr. Yediiniz eti biraz daha tatlandr
mak ya da sebzeli soslarn ierisine katmak yoluyla diyetinizdeki
sarmsak miktarn artrabilirsiniz.
Ya unutun
Birok alma, yksek oranda ya tketimi ile prostat kanseri geli

imi arasnda gl bir iliki olduunu gstermektedir. Bir alma
da Harvard niversitesi aratrmaclar yaklak 50.000 erkein di
yetini karlatrmlar ve sonuta fazla miktarda ya tketen er
keklerde prostat kanseri riskinin, daha az ya tketen erkeklere g
re % 80 daha faz olduunu bulmulardr. Ayn zamanda krmz et
tketen erkeklerdeki prostat kanserine yakalanma riski, beyaz et ve
balk tketen erkeklere gre daha yksektir.
Bu konudaki bir teori, tketilen yalarn anormal hcre bln
mesini uyararak kanser oluumunu balattdr. Buna ek olarak
baz yalar serbest radikal oluumuna bal hcre zedelenmesine
neden olabilir.
Buna karn yksek ya ieren diyetle kanser arasndaki ilikinin
diyetteki ya miktarna m yoksa diyet ierisindeki zel bir eit ya
a m bal olduu hala kesinlik kazanmamtr. Benzer ekilde
yksek ya ve yksek kalori almnn etkilerini de birbirinden ayr
mak zordur nk yksek ya ieren yiyecekler ayn zamanda
yksek oranlarda kalori iermektedir.
Tm bu sorular akla kavuana kadar, buradan alnacak ders
udur; daha az ya ve daha az kalori tketmek sizin iin daha iyidir.
Daha fazla tahll, meyve ve sebze tketin
Diyetinizdeki ya ve kalori orann drmenin en iyi yolu daha

fazla bitkisel besin tketmektir. Bitkisel besinler, yani meyveler,
sebzeler ve tahl rnleri, faydal vitaminler, mineraller, lifler ve fi-
1 40 Blm 1 1
iyi yemek yapma yntemleri

Daha az ya kullanarak da ok lezzetli yemekler yapabilirsiniz fa
kat bunun iin yemek piirme ynteminizi tekrar gzden geirme
niz gerekmektedir. Aadaki yntemlere altnz taktirde eski
yntemleriniz gemite kalacaktr:
Et ya da kmes hayvanlarndan ya syrn.
Kzartma yerine frnlama, zgara, rosto, halama, buulama gi
bi ytemleri tercih edin. Piirme esnasnda akan ya ayrp atn.
Yasz yemek piirilebilen tavalar tercih edin, ya yerine, ya
iermeyen piirme spreyleri kullann.
eitli bitkiler, baharatlar, soan, sarmsak, sirke gibi yasz tat
landrclar el altnda bulundurun.
Peynir ve krema gibi rnleri alrken daha dk ya ieren ya
da yasz olanlarn tercih edin.
Sadece yemein grnts iin ve alkanlk olarak kullan
dnz birtakm eylerden vazgein, rnein patatesi et suyu
sosu olmadan da yiyebilirsiniz.
tokimyasallar ad verilen kanserden koruyucu bileikler iermekte

dir. Diyetinizde daha fazla bitkisel rnlere yer vererek ya tketi
minizi kstlam ve salkl rn tketiminizi artrm olursunuz.
Aada, her gn tketmeniz gereken yiyecekler ve miktarlar
belirtilmitir:
Tahl rnleri (6-11 n): eitli tahllar, ekmek, pirin, makar
na gibi yiyecekler besin eitlilii ve enerji verici kompleks karbon
hidratlar ynnden zengindir. Yaygn bir inan olan makarna ve
ekmein imanla neden olduu fikri yanltr, nk bu tr yi
yeceklerdeki ya ve kalori oran dktr. Bu tr yiyeceklere kalori
ekleyen ey, genellikle zerlerine konulan katklar ve yal, peynirli
soslardr.
Sebze ve meyvelerle birlikte tahllar gnlk diyetinizin temelini
oluturmaktadr. Mmknse tahllar btn ve ilenmemi olarak
almaya aln nk bunlardaki lif oran rafine (ilenmi) tahllara
g0re daha fazladr.
Sebzeler (En az 3 n): Sebzelerin kalori ierii dktr ve ne
:-: .-!;:::se hi ya iermezler. Vitamin, mineral ve lif kaynadrlar.
.:..: '.'! zamanda fitokimyasallar ierirler. Tahllarda olduu gibi seb-

zelere de ya ve kalori veren, sizin piirirken sonradan eklediiniz

maddelerdir.
Meyveler (En az 2 n) : Taze, kurutulmu, dondurulmu ya da
konserve, hangi ekilde olursa olsun meyveler salkl beslenmede
nemli rol oynar. Ya ve kalori ierikleri dktr, faydal vitamin
ler, mineraller, lifler ve fitokimyasallar ierirler, ayn zamanda do
al birer tatlandrcdrlar.
Mandra rnleri (2-3 n) : St, yourt ve peynir, vcudunu
zun kalsiyum emilimini artran D vitamini iin iyi birer kaynaktr
lar. Bu rnler ayn zamanda vcuttaki dokularn yapm ve yeni
lenmesi iin gerekli olan proteinleri de salarlar. Fakat bu rnler
ya ve kolesterol asndan zengin olabileceinden mmknse d
k yal ya da ya iermeyen trleri tercih edilmelidir.
Kmes, deniz ve et rnleri (3 nden fazla deil): Bu tr gda
lar protein, B vitaminleri, demir ve inko iin iyi birer kaynaktrlar.
Bununla birlikte yksek ya ieriklerinden dolay tm hayvansal
gdalar kstl tketmeniz gerekmektedir.
Baklagiller (Sklkla, hayvansal gdalara alternatif olarak): Dk
ya ierikleri ve kolesterol iermemeleri nedeniyle bezelye, fasulye
ve mercimek gibi baklagiller, besinsel proteinlerin en iyi kaynakla
rdr. Bunlar ayn zamanda iyi birer besin, lif ve fitokimyasal kay
nadrlar.
Yalar, tatllar ve alkol (dareli tketin): Alkol, ya ve tatllar ka
lori salamakla birlikte, besin iermezler. Diyetinizde ya dr
menin en ak yolu tereya, margarin ve sv yalar gibi yemee
kattnz saf yalardan kanmaktr. Ayn zamanda, tatllar, eker
lemeler ve tatlandrlm ieceklerden de kanmalsnz.
Fitokimyasallar hakknda
Fitokimyasal deyimi, Yunanca'da bitki anlamna gelen 'phyton'
kelimesinden gelmektedir. Vitamin ve minerallerden farkl olarak
herhangi bir besinsel deerleri yoktur. Digitalis ve kinin gibi
bazlar tpta yzyllardr kullanlmaktadr. Dierleri ise antioksi
dan olarak ilev grmektedir. Yakn gemite fitokimyasallarn,
bizleri yalanmadan kansere kadar ok eitli hastalklardan
koruyabilecek gl ajanlar olarak tannmasyla birlikte nemleri
artmaktadr.
1 42 Blm 11
Servis ekil leri

Yukarda belirtilen yiyecek gruplar ve n ilikisi size miktar
olarak ok grnyor olabilir fakat servis lleri sanldndan
daha kktr. Aada bunun birtakm rnekleri sunulmaktadr:
Yiyecek
--- -- --- -- - - -- - - - -- -
Servis rnekleri
- --- - - - --- - - ---- - - - - - - - - - ---- --- -- -- -------- ------ - - - - --
1
i
Tahllar 1 dilim beyaz ekmek t

1/2 halka tatls ya da ngiliz keki (muffin)
l/2 lek (90 gr.) pimi buday, pirin
ya da makarna
l/2 lek (30 gr.) hazr tahl
Meyveler ve sebzeler l/4 lek (46 gr.)kuru zm

3/4 lek (180 ml.)% 100
meyve suyu
1 orta boy elma ya da muz
12 zm
1 lek (60 gr.)i lifli yaprakl sebze
l/2 lek (90 gr.)pimi sebze
1 orta boy patates
Mandra rnleri 1 lek (250 ml.) az yal ya da --

yasz st
1 lek (250 gr. ) az yal ya da 1
1
yasz yourt
1 1/2 oz. (45 gr. ) az yal ya da
yasz peynir
2 lek (500 gr. ) az yal ya da yasz 1
yazlk peynir
Kiimes hayvanlar, deniz 60-90 gr. derisi syrlm, pimi beyaz et

rnleri ve krmz et deniz rn
ya da yasz et
Baklagiller l/2 lek (105 gr.) pimi fasulye,

kuru bezelye ya da mercimek
Aktif olun
Bilindii zere dzenli egzersiz yapmak, kalp krizinin nlenmesi,

yksek kan basnc ve yksek kolesterol gibi durumlarda yardmc
olmaktadr. Kansere gelince, veriler henz kesinlik kazanmamtr.
Bununla birlikte, yaplan almalar dzenli egzersizin prostat kan
seri de dahil olmak zere birok kansere yakalanma riskini azalta
bilecei ynndedir.
Egzersiz yapmann vcudunuzun baklk sistemini glendir
dii, dolam artrd ve sindirim sisteminin almasn hzlandr
d gsterilmitir ve btn bunlar kanserin nlenmesinde rol oy
nayabilmektedir. Ayn zamanda egzersiz, baz kanserlerde potansi
yel bir risk faktr olan obeziteyi de nlemektedir.
Dzenli egzersiz BPH riskinizi azaltr ya da belirtilerinizi en aza
indirir. Fiziksel olarak aktif olan erkeklerde belirtilerin iddeti daha
az egzersiz yapanlara gre daha dk seyretmektedir.
Olmanz gereken gibi misiniz?

Amerika'da yaayan yetikinlerin yaklak te ikisi yapmalar
gereken gnlk egzersizi (30 dakika ya da daha fazla normalin ze
rinde aktivite) yapmamaktadr.
Eer btn gn oturuyorsanz, muhtemelen olmanz gereken gi
bi deilsiniz. Bunu gsteren dier belirtiler:
Balamadan nce
Bir fiziksel aktivite programna balamadan nce doktorunuzla
konumak her zaman iyi bir fikirdir. Eer baka bir salk soru
nunuz ya da kalp hastal riskiniz varsa, egzersiz yapmadan nce
birtakm nlemler almanz gerekebilir.
Eer;
Kan basncnz 160 / 90 mm Hg ya da daha fazla ise,
Diyabet, kalp, akcier ya da bbrek hastalnz varsa,
40 ya ve zerinde bir erkek, ya da 50 ya ve zerinde bir
kadnsanz ve son zamanlarda bir fizik muayeneden gemediys
eniz,
Ailenizde 55 yandan nce kalp hastal olan varsa,
Salkl olduunuzdan emin deilseniz,
Daha nceden, nefes darl, egzersiz ya da ar aktiviteler
srasnda ba dnmesi gibi ikayetleriniz olduysa, balamadan
nce mutlaka doktorunuzla grmelisiniz.
1 44 Blm 11
ou zaman yorgun hissetmek

Yatlarnza ayak uyduramamak
abuk yorulduunuz iin fiziksel aktiviteden kanmak
Ksa bir mesafeyi dahi yrrken nefessiz ve bitkin dmek
Egzersiz yaptnzda, yalnzca iyi hissetmekle kalmaz ayn za-
manda iyi de grnrsnz. Eer egzersiz yapmay ar ve skc
bir i olarak dnyorsanz, byle dnmekten vazgein, gre
ceksiniz elenceli olacaktr.
Vcudunuzu biimlendirmek
Hayatnzda hi egzersiz yapmam olsanz bile, balamak iin hi
bir zaman ge kalm saylmazsnz. Dzenli bir egzersiz program
na baladnzda, daha biimli bir hale geldiinizi greceksiniz.
Salnz korumak ve uygun bir diyetle birletirildii taktirde
prostat hastaln nlemek ya da belirtileri azaltmak iin yapabile
ceiniz tip egzersiz vardr. Gsterdiiniz gayretten en fazla veri
mi alabilmek iin dzenli olarak yaptnz egzersizlerde aktivite
asndan bir eitliliin bulunmasnda fayda vardr.
Aerobik egzersiz. Aerobik aktiviteler, solunum kapasitenizi ve
kalp hznz artrarak kalp ve akcierlerinizi de iine alan dolam
sisteminizin daha salkl olmasn salar. Ayn zamanda gcnz
de artrarak baklk sisteminizin glenmesine yardmc olur.
Haftann her gn yapamasanz bile ou zaman en az 30 dakika
sre ile aerobik aktivitelerde bulunmaya aln. Eer 30 dakikalk
bir almay bir kerede yapamyorsanz 10' ar dakika sre ile 3 ke
rede yapabilirsiniz.
Yrmek en kolay yaplabilecek aerobik aktivitedir nk kolay,
elverili ve masrafszdr. Tm ihtiyacnz olan uygun bir ift yr
y ayakkabsdr. Dier aerobik egzersizler unlardr:
Bisiklete binmek Basketbol
Golf oynamak (yryerek, arala deil) Dans etmek
Voleybol Aerobik dans
Uzun yryler Tempolu yrmek
Kayak Komak
Tenis Yzmek
Esneklik egzersizleri. Aerobik aktivitelerden nce ve sonra yap

lan germe hareketleri, eklemlerinizin, kaslarnzn ve ligamentleri
nizin hareket kabiliyetini ve esnekliini artrr. Esneme egzersizleri
ayn zamanda eklem arlar ve sakatlklar da nler. Germe hare
ketlerini yaparken yava ve nazike yapmaya dikkat edilmelidir.
Kaslarnzda hafif bir gerilme hissede kadar ekin ve bu esnada
'1('rmal ekilde nefes alp vermeye devam edin.
1\fayo Klinik ,n; - ; : .: - ...,
, _- . .::
. 1 5
Bilinli aktivite lei

Bu tanmla kastedilen, yaplan fiziksel aktivite srasnda ha!':.=.:-_.:: -
toplam efor, fiziksel stres ve yorgunluk miktardr. Bu

aktivitelerin salnza faydal olabilmesi iin "ortalama iie
"biraz daha kuvvetli" arasnda bir efor sarfetmelisiniz. Bu da
lekte 3 veya 4 ile ifade edilmektedir.
O Hi 6
1 ok zayf 7 ok kuvvetli
2 Zayf 8
3 Orta 9
4 Biraz daha kuvvetli 1 O ok ok kuvvetli
5 Kuvvetli
Aada, denemeniz iin drt germe egzrsizi nerilmektedir:
Baldr germe hareketi. Duvardan

bir kol boyu mesafede durun. Bedeni
nizin st ksmyla duvara doru ei
lin. Dizinizi bkerek bir bacanz
ne doru ilerletin. Dier bacanz,
dizinizi bkmeden, topuunuzu aa
da tutarak arkada brakn. Srtnz
bkmeden, bu ekilde kalalarnzda
bir gerginlik hissedene kadar duvara
doru eilin. 30 saniye bu ekilde ka
ln ve sonrasnda geveyin. Hareketi
dier bacanzla tekrarlayn.
Alt-srt blgesi germe hare

keti. Diz ve kalalarnz bke
rek, tabanlarnz zemine dee
cek ekilde bir masa ya da yatak
zerine srtst uzann. Her iki
elinizi kullanarak bir dizinizi
omzunuza doru ekin. 30 sani
ye bu ekilde kaln ve sonrasn
da geveyin. Hareketi dier ba
Alt-srt blgesi germe
canzla tekrarlayn.
1 46 Blm 1 1
st-uyluk germe hareke

ti.Bir masa ya da yataa
srt st yatarak bir baca
nz masa ya da yatan ke
narndan aa doru sark
tn. Dier bacanz dizi
nizden tutarak gsnze
doru, srtnz dzleene
kadar ekin. 30 saniye bu st uyluk germe
ekilde kaln ve sonrasnda
geveyin. Hareketi dier bacanzla tekrarlayn.
Gs germe hareketi. Elleri

ni.zi banzn arkasnda birleti
rin. Dirseklerinizi hafife geriye
doru ekerek derin derin nefes
alp verin. 30 saniye bu ekilde Gs germe
kaln ve sonrasnda geveyin.
Egzersizin risklerini azaltmak

Egzersizin ou riskleri ar miktarda, cokuyla ve hazrlksz
yaplmasndan kaynaklanr. Riskleri azaltmak iin:
Yavaa balayn. Egzersiz yapmay abartmayn. Sre ve
admlarnz yava yava artrn. 30 dakikalk bir egzersiz iin nce
10 dakika ile balayn ve zamanla 5'er dakika artrarak
hedeflediiniz sreye ulan. Eer almanz esnasnda
yannzdaki kii ile konumakta glk ekiyorsanz bedeninize
fazla ykleniyorsunuz demektir.
Dzenli ve ortalama dzeyde egzersiz yapn. Egzersiz yapmay
asla bulant, ba dnmesi, nefes darl, arpnt, gs ars ya da
skma hissi olana kadar srdrmeyin. Egzersiz esnasnda bu
belirtilerin biriyle karlarsanz, egzersiz yapmay brakarak
acilen tbbi yardm aln.
Daima snma ve souma hareketleri yapn. Bu sayede kalbiniz
:e kaslarnz zerindeki stresi azaltm olursunuz.
Glendirme egzersizleri. Bu hareketler, kiinin duru, denge Ye

koordinasyonunu gelitirmek iin daha gl kaslara sahip olmas
n salar. Ayn zamanda kemikleri glendirir ve metabolizma hz
n artrarak kilonuzu kontrol altnda tutmanz salar. Bu egzersiz
leri haftada en az 2 kere yapmay alkanlk haline getirin. Balan
gta 5 tekrar yaparak zamanla bunu her hareket iin 25'e kadar
karn.
Aada denemeniz iin drt glendirme egzersizi nerilmekte
dir.
Duvar itme hareketi. Yz

nz duvara dnn ve avu
ilerinizi duvara dayayarak
dirsekleriniz hafif eik pozis
yonda duvara dayann. Dir
seklerinizi biraz krp, arl
nz kollarnza vererek duva
ra doru yaslann. Kollarnzla
duvar iterek balang pozis
yonunuza dnn. Glendik
e, ayn hareketi duvardan bi
raz daha uzakta durarak yap
maya aln. Duvar itme
melme hareketi. Bir ma

sann kenarnda durarak
ayaklarnz bir omuz genili
inden biraz daha fazla an
ve avularnz masann ze
rine koyun. Srtnz emeden,
dizlerinizi 30 ila 60 arasnda
bkn. Bu pozisyonda bir s
re bekleyerek yeniden balan
g pozisyonuna dnn.
melme
1 48 Blm 1 1
Topuk kaldrma hareketi. Bir koltuun arka

ksmna tutunarak yaklak 12 inlik bir mesa
fede durun. Topuklarnz yavaa kaldrarak
parmak ularnzn zerinde kaln. Yavaa
balang pozisyonuna geri dnn.
Topuk kaldrma
Bacak kaldrma hareketi. Bir koltuun ar

ka ksmna tutunarak yaklak 12 inlik
bir mesafede durun. Bir dizinizi yavaa
bkerek ayanz arkadan yukar doru
kaldrn. Bir sre bekleyerek tekrar yavaa
indirin. Dier bacanzda hareketi tekrarla Bacak kaldrma
yn.
Programa uyabilmek
Aadaki tavsiyeler size fiziksel aktivitenizi devam ettirmek ve
motivasyonunuzu korumak konularnda yardmc olacaktr.
Hedefler belirleyin. Basit hedeflerle balayn ve bunu uzun va
deli hedeflere ilerletin. Fiziksel aktivitesini 6 ay boyunca devam et
tirebilen insanlar genellikle bunu dzenli bir alkanlk haline getir
mektedirler. Hedefleriniz gereki ve ulalabilir olmaldr. ok id
dial hedefler kolaylkla bkmanza ve brakmanza yol aabilir.
eitlilik salayn. Sklmanz nlemek iin yaptklarnza eit
lilik katn. rnein yrmek ya da bisiklete binmek yerine yzme
ya da dk tempolu aerobik dans kurslarn deneyin. Havann iyi
olduu zamanlarda esneklik ve kuvvet egzersizlerini darda ya-
pn. Fiziksel aktivitelerinizi geniletmek iin bir salk kulbne

ye olmay dnn.
Geliiminizi kaydedin. Her egzersiz yapnzda ne yaptnz,
ne kadar sre ile yaptnz, egzersiz yaparken ve sonrasnda neler
hissettiinizi kaydedin. abalarnz kaydetmek, ne kadar gelime
gsterdiinizi ve amacnza ne kadar yaklatnz anlamak konu
sunda size yardmc olacaktr.
Kendinizi dllendirin. Size baar, zgven ve iradeli olabilme
hissini veren her hareketinize bir dl dnn. Her hareket so
nunda 2 ila 5 dakika oturun ve dinlenin. Egzersiz yapmann sizde
oluturduu hislerden tat aln ve her an neyi baarm olduunuzu
dnn. Bu tr bir dl size dzenli egzersiz yapma konusunda
uzun dnemde sorumluluklar ykleyecektir.
Doktorunuzu dzenli olarak ziyaret edin
Ylda bir kez yaplan prostat kontrol, salkl bir diyet ve egzersi
zin yapabilecei gibi sizin kanser, BPH ya da prostatit riskinizi
azaltmaz ama dzenli olarak kontrollere gitmek salkl kalabilmek
iin ok nemlidir. Eer prostat hastalnz balang safhasnda
ise yaplacak bir rektal muayene ya da PSA testi hastal erken d
nemde yakalayarak tedavi olmanz kolaylatracaktr. Eer dzenli
olarak doktora gitmiyorsanz, bir randevu alarak, prostat muayene
si de dahil olmak zere bir fizik muayene yaptrn ve bunu her yl
yaptrarak bir alkanlk haline getirin..
Eer prostata bal belirtileriniz varsa - ok idrara kma, idrar
yapmada zorluk, arl ieme, kask ve bel blgesinde ar, idrar ya
da menide kan grme- nemsiz olduunu dnseniz bile hemen
doktora bavurun. Yanlyor olma ihtimalinizi hep aklnzda tutun.
Sorularnza cevaplar
Prosta t hastalna yakalanma riskini alkol artrr m ?

Orta miktarda alnan alkoln prostat hastalna yol atna dair
bir kant yoktur. Bu miktar erkekler iin gnde iki adet alkoll iki
ye karlk gelmektedir. Bununla birlikte, bu miktardan fazla alkol
1 50 Blm 1 1
tketiyorsanz, diyetinizi bozabilir. ok miktarda alkol alan insan

lar genellikle yemek yerine alkol tketmekte ve yeterli oranda besin
alamamaktadr. Zayf bir diyet ise baklk sisteminizi zayflatr
ve vcudunuzun hastalklara kar direncinin azalmasna yol aar.
Soya sosu iyi bir soya kayna mdr?

Hayr. Soya sosu kansere kar koruyuculuu olan kimyasallarda
yeterince iermez ve sodyum oran yksektir. Eer sodyuma kar
duyarl iseniz, dzenli olarak soya sosu kullanmak kan basncnz
ykseltebilir.
Stresin prosta t sorunlarna yol at doru m udur?

Stresin prostat hastal riskini artrd ispatlanmamtr ancak bir
rol olduuna dair kantlar bulunmaktadr. Stres baklk sistemi
ni zayflatarak, kanser de dahil olmak zere hastalklarla savama
nz gletirmektedir. Aratrmaclar ayn zamanda stresin alt pel
vik kaslarnzdaki gerilimi artrarak prostat bezinin normal ilev
grmesini etkilediini ve muhtemelen prostatite yol atn ne
srmektedirler.
Blm 1 2
Destek Tedavileri ve Alternatif

Tedavi Seenekleri
A
merikallar, kiisel salklar konusundaki kararlarda daha
aktif bir rol oynadklar iin, geleneksel tbbn hakimiyet ala
n dnda kalan dier tedavi seeneklerini de aratrmakta
ve ortaya karmaktadrlar. Muhtemelen siz de bitkisel ilalar satan
bir dkkana gidip kendiniz iin bir eyler almsnzdr, veya yoga,
meditasyon ya da akupunktur tedavileriyle ilgilenmi olabilirsiniz.
Tamamlayc ve alternatif tp, tedavi ve iyiletirme konusunda,
tp fakltelerinde retilmeyen, hastanelerde kullanlmayan ve sa
lk sigortalar tarafndan karlanmayan geni apl bir felsefe, teda
vi yaklam ve terapileri kapsar. Bu iki terim sklkla birbiri yerine
kullanlsa da, ayn anlama gelmez.
Ulusal salk enstitlerinin bir kolu olan tamamlayc ve alterna
tif tp ulusal merkezi, alternatif tedavileri geleneksel tbbn yerine
kullanlan terapiler ve tedavi seenekleri olarak tanmlamaktadr.
Bu tanma, homeopati ya da natropati yntemleri ile tedavi yapan
hekimler de dahildir. Tamamlayc tp ile kastedilen, doktorunuzun
verdii tedavilere ek olarak uygulanabilen allagelmiin dndaki
yntemlerdir; rnein, diyet ve egzersizle beraber uygulanan bitki
sel ilalar gibi . . .
Burada sorulmas gereken soru, 'Bu tedaviler gerekten ie yar
yor mu?' olmaldr. Bazlarnn vaatleri tpta giderek kabul grmek
tedir. Buna karn ou rnn salad yararlar ve edinilen dene
yimler halen kantlanmamtr.
151
1 52 Blm 12
Burada, prostat hastal ve kanserin nlenmesi ve tedavisi ko

nusunda sklkla uygulanmakta olan baz tamamlayc ve alternatif
tedavi yntemlerine bir gz atacaz.
Diyet ve ifah otlar
Salkl yiyecekler ve bu tr gdalar, ifal bitkiler vs. satan bir dk

kana giren herhangi biri iin, sunulan diyetlerin eidi, tedavi vaat
lerinin bolluu neredeyse kar konulamaz bir hal alr. Gerekten
de bu rnlerin binlercesi raflar doldurmakta ve oradan adeta ma
rifetlerini haykrmaktadrlar.
Sk idrara kma ve ieme iddetinde azalma gibi ikayetler iin
piyasada satlan rnler arasnda unlar bulunmaktadr:
Afrika erii (Pygeum Africanum)
Afrika yldz otu (Hypoxis rooperii)
Balkaba tohumu (Cucurbita pepo)
avdar poleni (Secale cereale)
Isrgan otu (Urtica dioica ve Urtica urens)
Az ya da orta miktarda bu rnler gvenli grnmektedir. Bu
nunla birlikte, ne derece ie yaradklar ya da uzun dnemde kar
lalabilecek olas yan etkileri konusunda yeterince alma yapl
mamtr.
Buna bir istisna ifal bir ot olan testere palmiyesidir. (Sereona
rapens). Dier rnlerden farkl olarak etkisi birok kez test edilmi
ve olumlu sonular alnmtr.
Testere palmiyesi
Bu bitki, gney Florida'da bulunan testere palmiyesi bitkisinin
(saw palmetto) meyvelerinden yaplmaktadr. Asrlar nce Semino
le yerlileri bu bitkiyi afrodizyak olarak kullanmakta idi. Son yllar
da ise BPH belirtilerini azaltmak iin kullanlan popler bir tedavi
haline gelmitir. Avrupa' da bu bitki ila olarak satlmaktadr.
ABD' de ise ifal bitkiler satan dkkanlarda bulunmaktadr.
Testere palmiyesi bitkisi testosteronun, prostat bymesinde et
kili olan baka bir hormon trevine dnmesini engelleyerek ilev
grd dnlmektedir. 1998 ylnda Gaziler Departman ara-
trmaclar, bu bitkiyle ilgili bir dzineden fazla aratrmay gzden

geirdiler ve sonu olarak bu bitkinin tedavide finasteride (Proscar)
kadar etkili ve yan etkilerinin daha az olduunu buldular. Bununla
birlikte aratrmaclar uygun gnlk dozun ve uzun dnem etkile
rinin belirlenmesi amacyla daha fazla alma yaplmasnn gerekli
olduunu belirtmektedirler. Dier almalar da benzer sonular
vermektedir.
Saw Palmetto yava etkilidir. ou erkek ikayetlerinde dzel
meyi 1 ila 3 ay ierisinde grmektedir. Eer 3 ay ierisinde bir geli
me grmyorsanz, bu bitki sizin iin uygun deil demektir.
Bu bitkiyi sre gzetmeksizin kullanmak gvenli gibi grn
mekte ise de uzun sreli kullanmda olas yan etkileri bilinmemek
tedir. Yaplan almalarda, bu bitkiyi ieren baz rnlerin kullan
mnn finasterid tedavisinde olduu gibi kannzdaki prostat spesi
fik antijen (PSA) seviyelerini azaltp azaltmayaca tartmaldr. Bu
ekilde kullanm PSA testinin etkinliini azaltabilir. Bu nedenle tes
tere palmiyesi ya da dier ifal bitkilerden birini kullandysanz,
PSA testinden nce doktorunuzu bu konuda uyarmanzda fayda
vardr, bylece sonularnz daha salkl deerlendirilebilir.
Saw palmetto kullanm

Bu ifal bitkiden en iyi nasl yararlanlacan ileride yaplacak
almalar gsterecektir. u anda bu bitki kullanmak isteyenler
iin ifal bitkilerin kullanmna ynelik, doktorlar iin el kita
b'nda baz bilgiler mevcuttur.
Endikasyonlar ve kullanm. BPH'm hafif ve orta derecede
semptomlar iin etkilidir. Tedavi semptomlar hafifletir fakat
prostat bymesini azaltmaz.
nlemler ve beklenmeyen etkiler. Tarif edildii ekilde kul
lanld zaman bilinen bir riski ya da yan etkisi bulunmamakla
birlikte nadiren sindirim yaknmalar bildirilmitir.
Gnlk doz. nerilen gnlk miktar 1 ila 2 gramdr.
Kaynak: Physicians' Desk Reference for Herbal Medicines. Montvale,
NJ; Medical Economics Co; 1 998: 1 1 36- 1 1 37.
1 54 Blm 12
Kansere kar koruyucu katk maddeleri

Az sayda bitkisel ve diyet rnler kanseri tedavi ettiklerini ya da
nlediklerini iddia etmektedirler. Bu rnlerin ie yaradna dair
herhangi bir bilimsel kant bulunmamakla birlikte bunlardan baz
lar tehlikeli dahi olabilmektedir. Bunlardan en yaygn kullanlan
tanesi:
Chaparral. (Larrea tridentata) Meksika ve Birleik Devletler'in g
neybatsnda bulunan bir l bitkisinden gelmektedir. Amerikan
yerlileri bu bitkiyi souk algnlndan ylan sokmasna kadar bir
ok rahatszlk iin kullanmlardr. Son yllarda bu bitki ay, kap
sl ve tablet haline getirilerek, kanser de dahil olmak zere birok
hastala iyi geldii iddiasyla satlmaktadr.
Aratrmaclar chaparralda bulunan nor-dihydroguaiaretic asit
(NDGA) adl bir kimyasal maddenin virs ve bakterilerin olduu
gibi kanser hcrelerinin de blnmesini engellediine inanmakta
dr. Chaparalla ilgili almalar bu bitkinin kanseri yok ettiini ya
da engellediini gstermemitir ve aratrma sonular geri dn
sz karacier yetmezliine yol aabileceini dndrmektedir.
PC-SPES. Bu, prostat kanseri tedavisine ynelik olarak piyasada
bulunan ve chrysanthemum, isatis, meyankk, Ganoderma L uci
dum, Panax pseudo-ginseng, Rabdosia rubescens, testere palmiyesi
ve scutellaria gibi sekiz bitkiden oluan bir bitkisel karmdr. New
England Journal of Medicine'in 1998 ylnda yaymlanan bir say
snda yer alan PC-SPES ile ilgili bir aratrma sonucuna gre bu
rn strojen tedavileri gibi ilev grmektedir. Prostat kanserinin
geliimini hzlandran testosteron hormonunun seviyesini azalt
makta ve baz vakalarda geici de olsa kanseri basklamaktadr. Bu
nunla birlikte, bu rn empotansa ve gslerde hassasiyete yol
amaktadr. Ayn zamanda derin bacak venlerinde pht oluumu
na yol amakta ve fazla miktarda alndnda toksik olabilmektedir.
Bu rnle ilgili bir baka sorun da kanserin ilerlemesini gizleye
bilmesidir. Kanser ilerlemekte iken bile PSA dzeylerini drebil
mektedir. Eer doktorunuz bu rnleri kullandnzn farknda
deilse, PSA dzeylerine bakarak aslnda ilerlemekte olan hastal
nz kontrol altna alnm gibi deerlendirebilir.
Kpekbal kkrda. Baz aratrmaclar kpekbal kkrda
nda bulunan bir tr proteinin tmrlerde yeni damar oluumunu
engelleyerek kpekbalklarnda kanser oluumunu engellediini
dnmektedirler. Kpekbal kkrda tedavisi, bu rn ieren

kapsllerin insanlarda da ayn etkiyi -kanserz tmrlerin gelii
mini durduraca ve klmesine yol aaca- oluturabilecei d-
Kansere are mi, a ldatmaca m?

Bu tr katklar kanser tedavisinin allagelmi olmayan trlerin
den sadece biridir. Dierleri ise:
elasyon tedavisi. Bir doktor tarafndan kan dolamnza en
jekte edilen balayc (elasyon yapc) ajann bir kska gibi ilev
grerek kannzdaki kurun, civa ve dier kansere yol aan mad
deleri uzaklatrd dnlmektedir. Bir baka teori de, elas
yonun dolamn geneline iyi geldii, hcrelerinizdeki oksijen
miktarn artrd eklindedir. Kanserin oksijenden yoksun or
tamda daha iyi gelitii dnlmektedir.
elasyonun ar metal zehirlenmesi geiren insanlarn tedavi
sinde kullanlmas onaylanm ise de kanser de dahil olmak zere
dier hastalklar tedavi edebileceine dair bir kant yoktur. Bu
tedavi bbrek ve kemik ilii hasar, dzensiz kalp ritmi ve da
marlarn ar inflamasyonu gibi yan etkilere de yol aabilir.
Makrobiyotikler. Bu iyiletirici tedavi ekli belirli bir diyete ve
buna ek olarak hayat stilinizde baz dzenlemeler gerektirir. Di
yet, tahllar, sebzeler, deniz mahsulleri, fasulye ve soya fasulyesi
orbasndan olumaktadr. Yaam stili deiiklikleri ise pozitif zi
hinsel bak as, gl kiisel ilikiler, oka egzersiz yapmak,
doal giysiler giymek, tahta, cam ya da seramik gibi doal rn
ler kullanarak yemek yapmay ierir.
Makrobiyotiklerin arkasndaki felsefe, doal rnlerin, pozitif
yaklam ve sosyal iletiimle birletirildii zaman salk ve yaam
dzeninizi iyiletirdii, kanser de dahil olmak zere hastalklarla
savamanza yardmc olduudur. Bununla birlikte, mak
robiyotiklerin kanseri nledii ya da tedavi ettiine dair herhangi
bir kant bulunmamaktadr. Uygulanan diyetin tek bana salk
asndan faydalar vardr nk ya ierii dk, baz vitamin- ,
ler, mineraller ve fitokimyasallar asndan zengindir. Ama baz
besinler asndan fakir olduu iin ek gdalara gereksinim
duyabilirsiniz.
1 56 Blm 12
ncesine dayanmaktadr. Fakat yaplan snrl almalarda kpek

bal kkrdann etkisiz olduu bulunmutur.
Dierleri arasnda, kapsllerin yeterli oranda saflatrlm prote
in ierip iermedii tartmaldr. Ayrca mide ve barsaklarnz di
er proteinleri yaptklar gibi bunlar da sindirecei iin kan dola
mnza karp karmayacaklar phelidir. Tadnn kt olmasnn
yannda yksek dozda alman kpekbal kkrda baz insanlarda
bulantya yol aabilir.
Riskleri bilmek
Doktorunuzun reete ettii ilalardan farkl olarak, ifal bitkiler ve
bu tr rnler la ve Besin Kurumu (FDA) tarafndan onaylanma
maktadr.
Bu rnlerin gvenilirlii ile ilgili olarak farkl dzenlemeler bu
lunmaktadr. Reete edilen ilalarda satc ilalarn salayaca fay
dalarn ilacn gvenilirlii ile ilgili kukulara ar bastn, ilac pi
yasaya srmeden nce ispatlamak zorundadr. Diyet ve ifal bitki
lerde ise, salk alanlar, aksi ispat edilene kadar bu rnlerin
gvenli olduunu kabul etmektedirler. Bir rn yalnzca gvenli
olmad gsterildii zaman piyasadan ekilmektedir nk bu
rnler ilalarda olduu gibi gvenlik prosedrlerine tabi tutulma
makta, bu yzden zerlerinde belirtilmemi olan toksik maddeler
ierebilmektedirler. Ayn zamanda dozlar da deiiklik gstermek
tedir.
Ek olarak, bir rnn yalnzca 'doal' olmas onun gvenli ol
dupu anlamna gelmez. rnein, zehirli mantarlar da doaldr ama
yenildii zaman sonu lme kadar varabilen hastalklara neden
olurlar.
Bu tr rnleri alrken gvenli olup olmadn ya da paranz
boa harcayp harcamadnz sylemek her zaman kolay deildir
bu yzden bunlar kullanmadan nce doktorunuzla konumanzda
yarar vardr.
Zihin ve beden terapileri
Bu tedavilerin temelinde beden ve zihin arasndaki iliki ve birbir

leriyle olan etkileimleri yatar. Bu tr tedaviler genellikle endieyi
yok etmek, stresle baa kmak ve genel bir iyilik hali salamak iin
'kullanlrlar. Ayn zamanda bu tr tedavilerin baklk sistemini

glendirdiine dair kantlar bulunmaktadr. Beden ve zihin terapi
leri prostat hastaln tedavi edemez fakat bazlar bu tedavilerin
kanserin yol at fiziksel ve ruhsal stres ile baa kmada yardmc
olduunu dnmektedirler.
Mizah terapisi
Bu tedavinin temelinde sk sk glmenin sizi salk sorunlarnzdan
uzaklatrarak buna daha fazla kafa yormamanz salad inanc
yatmaktadr. Glme ayn zamanda bir ar kesicidir, acy azaltan
ve depresyonu hafifleten baz kimyasal maddelerin salglanmasn
salar.
Mizah tedavisi yalnzca biraz glmseme ile biraz daha hafifle
menizi salar. Bir komedi filmi izleyebilir, sizi gldren bir arkada
nz arabilir, komularnz ve i arkadalarnzla akalaabilir
ya da bir komedi kulbne gidebilirsiniz.
Hipnoz
nsanolu, salk alannda hipnozu antik alardan beri kullanmak
tadr. Son 50 ylda baz doktorlar, fizyoloji uzmanlar ve ruh sal
uzmanlar tarafndan yeniden canlandrlmtr.
Hipnoz bir rahatlk ve geveme hali yaratarak, zihninizi bir yere
odaklamanz ve nerilere ak hale gelmenizi salar. Kimse hipno
zun tam olarak nasl ilediini bilmemektedir fakat uzmanlar dier
geveme tekniklerinde olduu gibi beyin dalgalarnzn dzenini
deitirdiini dnmektedir.
Bir tedavi seansnda stresinizi ne endielerinizi azaltmaya ve tb
bi durumunuzla baa kabilmeye ynelik telkinler alrsnz. Film
lerde ya da televizyonda grldnn aksine, normalde yapma
yacanz bir eyi hipnoz altnda zorla yapmanz mmkn deildir.
Yetikinlerin yzde sekseni deneyimli bir uzman tarafndan hipno
tize edilebilir. Kontroln kaybetmek istemeyen insanlar genellikle
hipnotize edilemezler.
Meditasyon
Dinsel ve kltrel geleneklerden kken alan meditasyon, zihni
nizi ve bedeninizi sakinletirmeye yarayan bir yntemdir. Meditas
yon esnasnda sessizce oturarak hibir ey dnmeyebilir yada bir
1 58 Blm 12
mantra (srekli tekrarlanan basit bir ses) zerine odaklanabilirsiniz.

Bu, sizin derin bir huzura kavumanz ve bedeninizin strese kar
verdii tepkiyi azaltmasn salar. Nefes alp vermeniz yavalar,
kaslarnz gever ve beyin dalgalarnz bir dinlenme haline geer.
Dzenli meditasyon yapmak stres ve endielerinizi azaltmanza
yardmc olur. almalar ayn zamanda kan basncn drd
ve mr de uzattn vaat etmektedir.
Meditasyon terimi szde basitmi gibi grnse de aslnda d
ncelerinizi kontrol etmeyi renmek o kadar da kolay deildir.
Pratik yaptka kafanz karmadan konsantre olmak daha kolay bir
hal alr.
Mzik, dans ve resim terapisi

Bu terapiler zarif bir ekilde dansetmeyi, resim yapmay ve mzikle
uramay ierir. Sakinletirici ve rahatlatc etkilerine ek olarak,
zgveni artrr ve kiinin daha iyi hissetmesini salayarak depres
yon belirtilerini azaltr.
Birok ulusal organizasyon, lke apnda mzik, dans ve resmin
salk ve tedavi alannda kullanlmasnda nclk etmektedir. Baz
tp merkezleri de hastalarna mzik, dans ve resim terapisi prog
ramlar nermektedir.
Yoga
Yoga, uygun nefes alp verme, uygun duru ve hareket etmeyi bir
letirerek beden, zihin ve ruh arasnda bir btnlk salamaya al
an 5000 yllk bir uygulamadr. Nefes alnza dikkat ederek -baz
hareketlerde nefes alrken dierlerinde nefes vererek- bir dizi pozis
yonu tamamlamay ierir.
Yoga stres, endie ve acy kontrol etmeye yardmc olabilir. Bu
nunla birlikte etkili olabilmesi iin dzenli antrenman ve srekli
tekrar gerektirir.
Geleneksel in tbb
Baz tamamlayc ve alternatif tedaviler salkl olma ve hastalkla

rn tedavisinde doal enerji kaynaklarnn rol oynad dncesini
temel almaktadr. Bu tedavilerin ou antik in felsefesine dayan
maktadr. Bu tedavileri prostat hastaln tedavi edebileceine dair
herhangi bir kant yoktur fakat gvenli gibi grnmektedirler ve

salk asndan bakaca faydalar olabilir.
Acupressure
Akupunktur gibi acupressure da derinin altnda, meridyenler ad
verilen 14 adet grnmez yol olduu inancndan kken almaktadr.
Bu yollardan ince'de yaam gc anlamna gelen ehi (CHEE) ak
maktadr. Che'nin ak bozulduu zaman hastalklar meydana gel
mektedir.
Acupressure esnasnda, deneyimli bir kii parmaklar ile vcu
dunuzun belli blgelerine basn uygulayarak chenin serbeste ak
masn salar ve semptomlarnz dzeltir. Bu tedavinin yararlar
konusundaki aratrmalar sonusuzdur. Bu ilemden fayda gr
dklerini hisseden insanlar da elle uygulanyor olmasn rahatlatc
ve gevetici bulmaktadrlar.
Akupunktur
Akupunktur sra d tedavi yntemlerinin en ok aratrlanla
rndan biridir ve baz durumlarda kullanlmas bat tbbnda gide
rek daha fazla kabul grmektedir. Akupunktur hakknda 1 998 y
lnda Ulusal Salk Enstitleri tarafndan yaynlanan bir ortak g
r bildirgesinde, akupunkturun cerrahiden sonra di arsn
azalttna, kemoterapi, anestezi ve gebeliin neden olduu bulan
tya iyi geldiine dair yeterli kant bulunduu bildirilmitir. Dier
durumlar iin akupunkturun salad yararlar konusunda yeterin
ce delil bulunmamaktadr. Bununla birlikte, birok alma aku
punkturun kansere bal arnn azaltlmasnda etkili olabileceini
belirtmektedir.
Tipik bir akupunktur seansnda, akupunktur uzman 15 ila 40
dakika boyunca sa teli kalnlnda 1 ile 10 arasnda ineyi vcu
dunuza yerletirir. nelerin amac chi'nin akmndaki tkanklklar
gidermek ve serbeste akn salamaktr. Uzman, ineleri ynlen
direbilir, ya da inelere elektrik veya s uyars verebilir. nelerin
yerletirilmesine bal olarak hi ar olmamal ya da ok az olmal
dr. Baz insanlar bu ilemi bile rahatlatc bulmaktadrlar.
Akupunkturun istenmeyen yan etkileri nadir de olsa grlebil
mektedir. Akupunktur uzmannzn deneyimli olduundan Ye bir
kullanmlk ineler kullanarak hijyen kurallarna uyduundan
emin olmalsnz.
1 60 Blm 12
Tai ehi
Tai ehi yaklak 1000 yl nce in'de bulunmu, bir dizi savunma
duruu ve egzersizinden ibarettir. Artk dmanlara kar savata
kullanlmamakla birlikte, tai ehi zellikle yallar arasnda, kaslar
glendirmek, esneklik kazanmak ve stresi azaltmak amacyla kul
lanm giderek daha fazla rabet grmektedir.
Sakin ve nazik bir ekilde yaplan dairesel hareketlerin derin ne
fes alp vererek yaplmasn ierir. Bedeninizin hareketlerine kon
santre olduka bir sakinlik hissine kaplrsnz. Hareketli meditas
yon denen ey tai ehi ile uraan insanlarn bahsettikleridir. in
tbbnn dier ekillerine benzer olarak bu yntem de salk gerekli
olan ehi dolamnn salanmasna ynelik olarak gelitirilmitir.
Dier tedavi yntemleri
Bu yntemler farkl ve tartmal yntemler kullanlarak hastalklar

tedavi etmeye ve nlemeye almaktadr. Tedavi yaklamlarnn
etkisi konusundaki almalar snrl olmakla birlikte genelde fay
dalar da kantlanmamtr:
Ayurveda
Bu tedavi felsefesi Hindistan'daki tarihi tbbi uygulamalardan k
ken almaktadr ve Birleik Devletler' de giderek daha popler hale
gelmektedir. Ayurveda beden ve zihnin bir olduu grnden ha
reket ederek eer zihin salkl deilse bedenin de salkl olamaya
ca grn savunur.
Ayurveda uygulayclar kanserin duygusal, ruhsal ve fiziksel
dengesizlikler sonucu gelitiini savunmaktadrlar. Kanseri tedavi
edebilmek iin, kan vererek, kusarak ya da dk yoluyla vcudu
nuzu zararl maddelerden arndrmanz gerekmektedir. Dengeyi
salamak iinse diyet, ifal otlar, nefes egzersizleri, ve masajdan
faydalanabilirsiniz.
Bu tedavi eklinin hastalklar iyiletirebildiine dair herhangi
bir kant bulunmamaktadr.
Hemeopati
Homeopatik tp, tipik olarak bitki ve minerallerden oluan doal
maddelerin yksek oranda seyreltilmi formlarn kullanarak hasta
lk semptomlarn iyiletirmeye alr. Homeopati 'benzerler kura-
l' na dayanmaktadr. Bu tedaviyi uygulayanlar una inanmaktadr;

eer salkl iken bir aldnz yksek dozdaki bir madde belli
semptomlara yol ayorsa, bu maddenin kk dozlar ayn semp
tomlara yol aan bir hastal tedavi etmek iin kullanlabilir.
Homeopati uzman yaklak 2000 maddelik bir listeden semp
tomlarnza en uygun olan maddeleri seer. Genellikle bir defada
bir madde alarak semptomlarnz dzelene kadar denemeye devam
edersiniz.
Kroniklemi ve arada srada grlen durumlarda (rnein art
rit, astm, alerji, souk algnl ve grip gibi . . . ) genellikle bu tip te
daviler kullanlr. Bununla birlikte bu ile uraan baz kimseler
kendi hazrladklar formllerin her derde deva olduunu iddia et
mektedirler.
\
Homeopatik tbbn nasl ilev grdn bilimsel almalar
aklayamamtr. Ayn zamanda kullanlan maddeler ar seyrel
tilmi olduklar iin, bilim adamlar bunlarn etkilerine kukuyla
yaklamaktadrlar.
Natropatik tp
Tbbn bu tr, akupunktur, maniplatif terapi, ifal otlar, beslen
me tedavileri gibi geleneksel doal tedavi yntemleri ile modern
yntemleri birletirmektedir. Hastalklar tedavi etmek iin gele
neksel tedaviler ve cerrahinin dnda, natropatik doktorlar vcu
dun doal kendi kendini iyiletirme yeteneinin glendirilmesi
zerinde durmaktadrlar.
Sertifika alabilmek iin natropatik hekimler 4 yllk bir eitim
den gemektedirler. Bununla birlikte, eitimleri geleneksel tp eiti
minden tamamen farkldr.
Natropatik hekimler dier hekimlerin tedavi ettikleri tm has
talklar tedavi edebileceklerini iddia etseler de bunun henz bilim
sel bir geerlilii bulunmamaktadr.
S1rad tedavilere yaklam
Eer bir tamamlayc veya alternatif tedavi metodu kullanacaksanz

ya da kullanyorsanz, Tamamlayc ve Alternatif Tp Ulusal Merke
zi unlar yapmanz nermektedir:
1 62 Blm 12
rnn ya da tedavinin gvenilirliini ve etkisini arabnn. Te

davinin salayaca faydalar risklerine oranla ar basmaldr. Eli
nizdeki tedavi seenei ya da rn hakknda daha fazla bilgi almak
iin Tamamlayc ve Alternatif Tp Ulusal Merkezi' ne bavurabilir
ya da web sitesini ziyaret edebilirsiniz. (Sayfa 168) Ayn zamanda
bir tp fakltesinin ktphanesini ya da interneti kullanarak bu ko
nudaki tp literatrn de inceleyebilirsiniz.
Gerek olamayacak kadar iyi

Yiyecek ve salk idaresi ile Salk Sahtekarl Kart Ulusal
Konseyi aadaki neriler konusunda sizi uyarmaktadr:
erisinde 'devrim', 'sihirli', 'yeni keif' gibi szler geen rek
lam ve promosyonlar. Eer tedavi ya da rn gerekten ie ya
ryorsa medya buna yeterince yer verir ve doktorunuz tarafn
dan da nerilir.
erisinde 'detoksifiye', 'purifiye', 'enerji verici' yalanc-tbbi
terimler geen rnler. Bu tr tanmlar lmek ve belirlemek
son derece zordur.
reticiler genellikle rnlerinin birok hastal tedavi ettiini
ve birok semptoma iyi geldiini iddia ederler. Bu mmkn
deildir.
rn genellikle baz bilimsel almalarla destekleniyor gibi
gsterilir, ama genellikle verilen referanslar ispatlanmam, s
nrl ve gn gemi almalardr. Yasal ve meru olan rn
lerin sahipleri genellikle bilimsel almalar destekler, gizle
mezler.
Sadece yararlar olan, yan etkisi bulunmayan rnler. Tm te
davilerin ve ilalarn yan etkileri vardr.
retici ya da satc firma, devleti, tp camiasn ve ila fir
malarn sulayarak bunlarn ilacn yararlar hakkndaki bil
gileri gizlediini iddia eder. Bunu yapmak iin ne devletin ne
de tp camiasnn bir nedeni vardr.
rn satan ya da uygulayan kiinin uzmanln belirleyin. Li

sansl bir hekim ile almakta iseniz yerel ve ulusal kurullara ba
vurarak kiinin zgemiini sicilini ve bugne kadar kendisi hak
knda herhangi bir ikayet olup olmadn kontrol edebilirsiniz.
Eer rn bir firmadan ya da temsilcisinden alyorsanz, yerel i
yeri brosuna bavurarak bu firma hakknda bugne kadar her
hangi bir ikayet olup olmadn renebilirsiniz.
Tedavinin toplam maliyetini tahmin edin. Bu tr tedavilerin o
u salk sigortalar tarafndan karlanmadklar iin , tedavinin si
ze getirecei maliyeti bilmek sizin iin nemlidir.
Doktorunuzla konuun. Doktorunuz size, tedavinin ne kadar et
kili ve gvenli olabilecei konusunda yardmc olacaktr. Baz
rnler almakta olduunuz dier tedavileri ya da baka salk so
runlarnz olumsuz etkileyebilir.
Etkisi bilinen ve ispatlanm bir tedaviyi'-etkisi bilinmeyen bir te
davi ile deitirmeyin. Doktorunuz tarafndan nerilen tbbi ya da
cerrahi tedavinin hastalnza etkili olduu biliniyorsa, bu tedavi
nin yerine, etkisi ispatlanmam alternatif rnleri tercih etmeyin.
Seim sizindir
Salkl olmak birdenbire olmaz. Bunun iin genellikle yaplmas

gereken eyler vardr, rnein sigaradan uzak durmak, snrl alkol
tketimi, stresi kontrol altna almak ve gvenli cinsel yaam gibi.
Prostat sal iin yaplmas gerekenler de bunlardan farkl deil
dir.
Aldnz kararlar prostat salnz korumanzda ya da tekrar
salna kavuturmanzda etkili olacaktr. Yaam eklinizi deitir
mek, dengeli beslenmek ve fiziksel aktivitelerinize nem vermek
prostat hastalna yakalanmanz nleyecek ya da hastalnzn
ilerlemesini durduracaktr. Doktorunuzu dzenli olarak ziyaret et
mek ve her yl prostat muayenesi olmak prostat sorunlarnzn er
ken tehisini ve tedavisini kolaylatracaktr. Tamamlayc ve alter
natif tedavi seeneklerini doktorunuzla tartarak bilinmeyen rn
lerin olas istenmeyen yan etkilerinden korunabilirsiniz.
1 64 Blm 12
Bu kitab okuyor olmanz nemli bir ilk adm saylr ve ayn

zamanda prostat hastaln nleme ve tedavi konusunda doru
seimleri yapmak ve doru karar vermek istediinizin bir gster
gesidir. nancmz ve umudumuz udur ki; bu kitapta yer alan ak
lama ve neriler prostat salnz korumada, ayrca uzun ve sa
lkl bir yaam srme konusunda size yardmc olacaktr.
Ek Kaynaklar
Aadaki organizasyonlardan daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Bazlar cretsiz, bazlar cretli basl materyal ve video tape iere
bilmektedir.
America_!!_Canc!_.c.!---------------- .
..--.......... ......._... __...... _ _...._..._......._..............................................................
1599 Clifton Road, N.E.

Atlanta, GA 30329-4251
800-ACS-2345
Web site: www.cancer.org
American Foundation for Urologc Disease ------..---------.............
1 128 N. Charles St.

Baltimore, MD 21201-5559
410-468-1800
Web site: www.afud.org
American Institute for Cancer Research

1759 R Street, N.W.
Washington, DC 20009
800-843-81 14
Web site: www.aicr.org
American Prostate Society

7188 Ridge Road
Hanover, MD 21076
410-859-3735
Fax: 410-850-0818
Web site: www.ameripros.org
American Urological Asso._

c_
ia_
ti_o_
n ______
1 1 20 North Charles St.

Baltimore, MD 21201
410-727-1 100
Web site: www.auanet.org
1 65
1 66 Ek Kaynaklar
aner_.!. ine. --
----
1180 Avenue of the Americas

New York, NY 10036
800-813-HOPE
Web site: www.cancercare.org
Cancer Research Institute ---- ----
681 Fifth Avenue

New York, NY 10022
800-992-2623
Web site: www.cancerresearch.org
Centers for Disease Control and Prevention

---- - . --- ---
1600 Clifton Road

Atlanta, GA 30333
800-311-3435
Web site: www.cdc.gov
Mayo Clinic Health Infonnation --------
Web site: www.MayoClinic.com
National Association for Continence

P.O. Box 8310
Spartanburg, SC 29305-8310
800-BLADDER
Web site: www.nafc.org
National Cancer Institute

Public Inquiries Office
Building 31, Room 10A03
31 Center Drive, MSC 2580
Bethesda, MD 20892-2580
800-4-CANCER
Web site: www.nci.nih.gov
N ational Center for Complementary and Altemative Medicine

NCCAM Clearinghouse
P.O. Box 8218
Silver Spring, MD 20907-8218
888-644-6226
Ek Kaynaklar 1 67
Web site:nccam.nih.gov
National Hospice Organization
1700 Diagonal Rd.
Suite 300
Alexandria, VA 22314
800-658-8898
Web site: www.nho.org
National Kidney and Urologic Disease

Information Clearinghouse
Box NKUDIC
9000 Rockville Pike
Bethesda, MD 20892
301-654-4415
Web site: www.niddk.nih.gov/health/kidney/nkudic.htm
Sexual Function Health Council

American Foundation for Urologic Disease
1128 N. Charles St.
Baltimore, MD 21201-5559
410-468-1800
Web site: www.afud.org
US Tqo Intemational, ine.

930 North York Road
Suite 50
Hinsdale, iL 60521-2993
800-808-7866
Fax: 630-323-1002
Web site: www.ustoo.com
MAYO CLINIC
Serisinin Dier Kitaplar1
DYABET
TEDAVS
Salkl ve aktif bir yaam iin
yardmc olacak pratik cevaplar
(1)
GONI KITABIVI
.....----.,...
SAGLIKLI
YALANMA
Hayatnzn geriye kalan ksmnda i
size yardma olacak neriler
<i>
GOIH!f KITUEYI
DEPRESYON
Depresyonu Anlamanz,
Tanmanz ve Depresyonla
Baa kmanz Salayacak Bilgiler
QONEf KiTABEVi
..
ARTRiTLER
Ary yenmek ve aktif bir
yaam srdrmek iin
GNCELLETRLM VE GENLETLM KNC BASKI
GN.. KiTABEVi
ALZHEJMER
HASTALIGI
Bellek kayb, yalanma, aratrma, tedavi ve hasta bakm
konular ndaki soru lara pratik cevaplar

1817 Prostat Saghlighi Mayo Clinic Onder Yaman 2003 186s

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1817 Prostat Saghlighi Mayo Clinic Onder Yaman 2003 186s

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mayo Clinic

David M. Barrett, M.D.

Copyright : 2003, Gne Kitabevi Ltd. ti., Mayo Clinic

ISBN: 975-8531 -4-0

ya edilemez; fotokopi, teksir, bask ve dier yollarla oaltlamaz.

Otjinal ad :Mayo Clinic On Prostate Health

Prostat hastal tm erkeklerin yarsndan ounu etkiler ve yala

Mayo Klinii Hakknda

Mayo klinik 1900'l yllarda doktor William Worral Mayo'nun pra

Senior Editor Layout and

Contributing Writers Secretarial Assistant

Katllan editrler ve derleyiciler

Jon B. Closson, M.D

rostat hastal temelde, meme hastalklarnn erkekteki

David M. Barrett, M.D.

rostat hastalklar (enfeksiyon, byme ve kanser) gnmzde

Do. Dr. nder Yaman

Blm 1: Prostat Hakkmda 3

Blm 2: Prostat Kontrol Yapt1rmak 11

Ksm 2: Nonkanserz Durumlar

Blm 3: Prostatit ile Yaamak 25

Bblm 5 BPH'da Tedavi 39

Ksm 3: Prostat Kanseri

Blm 6 Kanser olduunu renmek 57

Blm 7- Seenekleriniz nelerdir? 71

Blm 9: Komplikasyonlarla Baakmak 97

Bolm 10: Hayatla Birlikte Hayata Devam Etmek 1 13

Ksm 4: Prostat Sah

Blm 11: Prostat Hastah nlenebi lir mi? 135

p rostat hastal erkeklerin karlat en sk salk sorunlarn-

Sadece erkeklerde bulunan prostat bezi, mesanenin tabannda yer

Prostat pelvis iinde mesanenin hemen altndadr. Hem reprodktif hem

ler ne zaman ters gitmeye balar?

Prostat hastalna yakalanmak kaderiniz deildir. Baz erkekler

!indiinde, erkeklerin birou bir tr prostat sorunuyla kar kar

Kanserleme olmadan byme

Bir soruna iaret edebilecek belirtiler

Rahatszlk verici ve arl belirtiler her zaman akla prostat hastal

lu enfeksiyonu ve bbrek ta gibi baz hastalklarda da benzer be

drar yapmaya balamakta zorlanma

\1aalesef, prostat kanseri erken evrelerde nadiren belirti verir.

Risk altnda msnz?

Kimin prostat sorunuyla karlaacan belirleyebilecek bir forml

Kontrol edilemeyen etkenler

Etnik kken: Tam olarak anlalamam nedenlerden dolay zen

Kontrol edilebilir risk faktrleri

Diyet. Yksek yal diyetin prostat kanseri skln artrd bi

Doutan anormal bir prostata sahip olmak mmkn mdr?

rlmemekle birlikte grldkleri zaman rntgen ve ultrason yard

Cinsel yolla bulaan bir hastalk geirdim. Bu prostat hastal riskimi

Vazektominin prostat kanseri riskini artrd doru mudur?

Prostat Kontrol Yaptrmak

rostat hastalna karn en iyi silah kendinizdir.Eer durumu

Temel tansal testler

Birok erkek yllk fizik muayene srasnda prostat kontrol yapt

Dijital Rektal Muayene:

Muayeneyi yaptrmak iin doktorunuz bir muayene eldiveni gi

Dijital rektal muayenede doktorunuz eldiven

Prostat bezi rektuma komu olarak yerletii iin doktorunuz

Salk kurumlar arasnda erkeklerin ne zaman dijital rektal mu

Transrektal ultrason srasnda doktorunuz rektum iine ses dal

Prostat spesifik antijen (PSA) hakknda daha

Mayo Klinik PSA Standartlar

* Mililitre bana nanogram