PETROGRAFIJA HEMIJSKIH

SEDIMENTNIH STENA

PROF. NADA VASKOVI

PREMA NAINU POSTANKA SEDIMENTNE
STENE SE DELE NA :

1. KLASTINE TERIGENE od mehanikog

detritusa
2. HEMIJSKE taloenjem iz rastvora
3. ORGANOGENE taloenjem ostataka
biljaka i ivotinja
HEMIJSKE I ORGANOGENE
SEDIMENTNE STENE
 PODELA HEMIJSKIH SEDIMENATA
PREMA SASTAVU

HEMIJSKE ORGANOGENE
Krenjaci Organogeni krenjak
Dolomiti Karbonatne Ronaci
Bigar stene
Mermerni oniks
Laporci kalcit + glina
EVAPORATI - SOLI
GVOEVITI SEDIMENTI
 KRENJACI

Narasprostranjenije sedimentne stene Dinaridi, Istona Srbija i

Zapadna Srbija velik broj kamenoloma
Javljaju se u obliku: slojeva razliite debljine (tankoploasti do
bankoviti) ili kao masivne stene
To su jedre stene KRISTALASTE STRUKTURE, neravnog ili
koljkastog preloma
BOJA: RAZLIITA - zavisno od sastava odnosno primesa: bela,
siva, crvena, mrkocrvena, crna, smea, mrkouta, zelenkasta
MINERALNI SASTAV: KALCIT
Podela krenjaka prema SADRAJU PRIMESA:
Glinoviti (do 5 % gline)
Laporoviti ( 5-25 % gline)
Gvoeviti (sa oksidima gvoa) crvenkaste
boje
Dolomitini (sa oko 40 % minerala dolomita)
Siliciozni (sa sadrajem SiO2)
Peskoviti (sa sadrajem peskovite komponente)
Bituminozni (sa organskom materijom)
UPOTREBA U:
Zidanje, proizvodnju krea
*5$(9,1$56798

Ukrasni kamen,
ARHITEKTURI oblaganje,spomenike

INDUSTRIJI GVOA I ELIKA Kao topitelj

POLJOPRIVREDI

visoke istoe
HEMIJSKOJ INDUSTRIJI i INDUSTRIJI EERA
95 % CaCO3
PLOASTI KRENJACI -
STRUGANIK
SLOJEVITI DO BANKOVITI KRENJACI Boljetinska reka
SLOJEVITI DO BANKOVITI KRENJACI HUGDSVNDNOLVXUD
KARST
KRENJAK
ZLATIBOR
NODULE RONACA U KRENJAKU
AMONIT U KRENJAKU
 DOLOMITI

Sastav: dolomit kalcit

isti dolomiti sadre 45 % MgCO3, retki su
Nastaju metasomatskim putem od krenjaka ili
direktno iz rastvora obino u sonim serjama
Boja: mlenobela, siva
Prema primesama izdvajaju se isti tipovi kao ikod
krenjaka
Primena kao kod krenjaka
Nalazita: Zlatibor Braneko polje, kod
Jarandola, Pranjana i dr.
KRENJAK I DOLOMIT
 BIGAR - TRAVERTIN

Nastaje iz vodenih rastvora sa sadrajem bikarbonata do

izluivanja dolazi usled gubitka ugljene kiseline
Razvija se oko hladnih slatkih voda na mestima gde je vegetacija
veoma obilna biljke asimiliraju poluvezan CO2, a oko njih se
izluuje CaCO3 i oblae ih. Truljenjem biljke nastaje tipina
upljikava tekstura
Nastaju i oko vodopada intenzivno raspravanje u kapljice
gubitak CO2 i taloenje pelitomorfnog CaCO3.
Neslojevita stena, upljikave teksture BIGAR
Kada je kompaktan i trakaste teksture naziva se TRAVERTIN
STALAKTITI I STALAGMITI SULSDGDMXRYRMJUXSLVWHQD
UPOTREBA: u graevinarstvu i arhitekturi srpski srednjovekovni
manastiri
BIGAR
BIGAR
BIGAR
BIGAR
BIGAR
BIGAR
TRAVERTIN
TRAVERTIN
TRAVERTIN
STALAKTITI
 MERMERNI ONIKS

-Slina bigru i esto sa njim udruena

-Postaje oko toplih i hladnih izvora ije vode sadre kalcijum
bikarbonat
-Sastav : kalcit, ree aragonit + primese koje daju boju
-Trakaste teksture, kristalaste strukture
-Boja: razliita uta (kao ilibar), cvrenkasta, bela, utozelena i dr.
-Koristi se u dekorative svrhe
-Sijarinska Banja
MERMERNI ONIKS SIJARINSKA BANJA
MERMERNI ONIKS
MERMERNI ONIKS
 LAPORCI

- meovite stene, od krenjaka se razlikuju po izgledu i

nainu pojavljivanja
- Vrlo sitnozrne strukture, ukaste, sivkaste ili zelenkaste
boje, tankoslojevite, tankoploaste i listaste, esto i
masivne
- Sastav: kalcit + minerali glina (35-65 %)
- Koriste se za dobijanje cementa
- Ralja kod Beograda, Fruka gora Beoin, Novi Popovac
Dijatomejska zemlja

- Silicijska stena biohemijskog karaktera

Lazarevac selo Baroevac
- Ljusture algi dijatomeje
- U izolacione svrhe, kao punilo i dr.
ORGANOGENI KRENJACI
 EVAPORITI

Naslage gipsa
NASLAGE SOLI - HALIT
HALIT
HALIT
HALIT
EVAPORITSKE PLAE
NASLAGE SOLI - HALIT