Chinh Ph Ngm Din Ca

on Tth im din m
Ngun: Chinh Ph Ngm Khc, Tn Vit 1950, tr. 143-167.
Ph Ch:
Tc gi Nguyn Vn Xun (1921-2007), mt trong nhng tc phm ra i li
cho ng
nhiu k nim nht, l trng hp ca cun bin kho Chinh ph ngm din
m tn khc.
Ln u tin, ng pht hin trong ng sch ca mt gia nh ngho, c xut
x t
gia nh b Cha Nht, dng vua Thnh Thi; ln trong cc sch ch Nm c
cun
Chinh ph ngm din m tn khc, c ta ca nh xut bn (nm Gia Long th
14, 1815),
nguyn t (ta) ca dch gi. ng cho rng cun sch ny l mt thc t c lp
m cng
l mt b sung cho cun Chinh ph ngm b kho ca hc gi Hong Xun Hn
( Minh Tn, Paris, 1953)
l mt k th v ngnh nghin cu vn hc theo vn bn hc.
V ng xc quyt dch gi ch thc l Phan Huy ch v tn tc phm l
Chinh ph din m tn khc ch khng phi l Chinh ph ngm...
iu ny gy ra s tranh ci khng t trn vn n min Nam, thi trc 1975.
Trong thp nin 1960 c lc anh c mi dy gi mn ch Nm ti i Hc Hu
v pht hin trong mt t sch t nhn bn vn ch Nm ca Phan Huy ch dch
Chinh Ph Ngm ca ng Trn Cn; bn dch ny trc kia c xem nh ca
b on Th im. Khong 1920 nhiu hc gi cho rng bn dch l ca
Phan Huy ch, nhng ch c vn bn quc ng. Pht hin ca Nguyn Vn Xun
gip thm bng chng cho hc gi Hong Xun Hn, ngi khng nh,
t khong 1950, dch phm Chinh Ph Ngm thng dng hin nay l ca Phan
Huy ch.

Tp Chinh Ph Ngm B Lc (1902)

Long Ho Hiu Tng Bn
c ghi 3 dng, pha sau trang ba:



Thanh tr nhn mc ng Trn tin sanh Cn tr
Vn giang trung ph on phu nhn im din m
Thn kh ng Phong Tha th .

1
Thu tri t ni cn gi bi,
Khch m hng nhiu ni trun chin.
 Xanh kia thm thm tng trn,
V ai gy dng cho nn ni ny ?
5
Trng Trng Thnh lung lay bng nguyt,
Khi Cam Tuyn m mt thc my.
Chn ln gm bu chng tay,
Na m truyn hch nh ngy xut chinh.
9
Nc thanh bnh ba trm nm c,
o nhung trao quan v t nay.
S tri sm gic ng my,
Php cng l trng, nim ty s no.
13
ng giong rui lng eo cung tin,
Bui tin a lng bn th noa.
Bng c ting trng xa xa,
Su ln ngn i, on ra ca phng.
17
Chng tui tr vn dng ho kit,
Xp bt nghin theo vic ao cung.
Thnh lin mong hin b rng,
Thc gm quyt chng dung gic tri.
21
Ch lm trai dm nghn da nga,
Gieo Thi Sn nh na/na hng mao.
Gi nh eo bc chin bo,
Tht roi cu V, o o gi thu.
25
Ngoi u cu nc trong nh lc,
ng bn cu c mc cn non.
a chng lng dc dc bun,
B khn bng nga, thy khn bng thuyn.
29
Nc c chy m phin chng r,
C c thm m d chng khuy.
Dn ri dn, li cm tay,
 Bc i mt bc giy giy li dng
33
Lng thip ta bng trng theo di,
Chng su xa tm ci Thin San.
Ma gm tin ru cha tn,
Ch ngang ngn gio vo ngn hang beo.
37
Sn Lu Lan, rng theo Gii T,
Ti Man Kh, bn s Phc Ba [M Vin]
o chng ta sng pha,
Nga chng sc trng nh l tuyt in.
41
Ting nhc nga ln chen ting trng,
Gip mt ri pht bng chia ta
H Lng chia r ng ny,
Bn ng, trng l c bay ngi ngi.
45
Qun trc gn ngoi doanh Liu,
K sau cn tr no Trng Dng.
Qun a chng rui ln ng,
Liu dng bit thip on trng ny chng
49
Ting ch thi nghe chng ng vng,
Hng c i theo bng pht ph.
Du chng theo lp my a,
Thip nhn rng ni ngn ng ni nh.
53
Chng th i ci xa ma gi,
Thip th v bung c chiu chn.
oi trng nhau cch ngn,
Tun mu my bic, phi ngn non xanh.
57
Chn Hm Kinh chng cn ngonh li,
Ci Tiu Tng thip hy trng chng.
Khi Tiu Tng cch Hm Dng,
Cy Hm Dng cch Tiu Tng my trng
61
Cng trng li m cng chng thy,
Thy xanh xanh nhng my ngn du.
Ngn du xanh ngt mt mu,
Lng chng thip ai su hn ai ?
65
Chng t i vo i gi ct,
m trng ny ngh mt phng nao ?
Xa nay chin a dng bao,
Nh khng mun dm xit sao di du.
69
Hi gi lnh, ngi ru mt dn,
Dng nc su, nga nn chn bon.
m yn gi trng chn,
Nm vng ct trng, ng cn ru xanh.
73
Nay Hn xung Bch Thnh ng li,
Mai H vo Thanh Hi dm qua.
Hnh khe, th ni gn xa,
Dt thi li ni, thp li cao.
77
Sng u ni bui chiu nh gii,
Nc lng khe no li cn su.
Xt ngi o gip by lu,
Lng qu qua mt su chng khuy.
81
Trn trng gm thu hay chng nh,
Trng chinh phu ai v cho nn?
Tng chng giong rui my nin,
Chng ni Hn Hi th min Tiu Quan.
85
trc tr i ngn x h,
Li lnh lng nhng ch sng phong.
Ln cao trng thc my lng,
Lng no l chng ng lng bi thng!
89
 T chng i ng Nam khi no,
Bit nay chng tin tho ni u?
Nhng ngi chinh chin by lu,
Nh xem tnh mnh nh mu c cy.
93
Nc hi m n dy t trc,
Tri chn ngho tui c bao nhiu?
Non K qunh ci trng treo,
Bn Ph gi thi hiu hiu my g.
97
Hn t s gi thi,
Mt chinh phu trng di di soi.
Chinh phu t s my ngi,
No ai mc mt, no ai gi hn.
101
Du binh la, nc non nh c,
K hnh nhn qua chnh thng.
Phn trai gi rui chin trng,
Chng Siu tc im sng mi v.
105
Tng chng tri nhiu b khn kh,
Ba thc gm, mt b nhung yn.
Xng pha gi bi trng ngn,
Gm treo u nga, gio dan mt thnh.
109
Hi cng danh trm ng nhc nh,
Nhng nhc nhn no ngh ngi.
Ni lng bit ng cng ai,
Thip trong cnh ca chng ngoi chn my
113
Trong ca ny nh phn thip,
Ngoi my kia h kip chng vay?
Nhng mong c nc vui vy,
Ai ng i ng nc my cch vi.
117
Thip chng tng ra ngi chinh ph
 Chng h tng hc l vng tn.
C sao cch tr nc non,
Khin ngi thi sm thi hm nhng ru.
121
Tng phong lu ng chng nin thiu,
Snh nhau cng dan du ch duyn.
N no i la thiu nin
Quan san cch, hn huyn sao nh.
125
Thu lm hnh oanh cha mn liu,
Hi ngy v, c no quyn ca.
Nay quyn gic oanh gi,
nhi li gy trc nh lu lo.
129
Thu ng , mai cha quen gi,
Hi ngy v, ch o bng.
Nay o quyn gi ng,
Ph dung li n bn sng b s.
133
Hn cng ta: Lng Ty ni y,
Sm thng trng, no thy hi tm?
Ngp ngng, l rng cnh trm,
Hoang thn nghe ting ng cm lao xao.
137
Hn cng ta Hn Dng cu n,
Sm li tm, no c tiu hao?
Ngp ngng gi thi l bo,
Bi hm tun chy nc tro mnh mng.
141
Tin thng li, ngi khng thy li,
Gc hoa tn tri ru xanh.
Ru xanh my lp chung quanh,
Ln i mt bc, trm tnh ngn ng.
145
Th thng li, ngi cha thy li,
Bc rm tha ln di bng dng.
 Bng dng my bui xuyn ngang,
Li sao mi hn, chn thng n sai.
149
Th tnh li din khi ngy y,
Tn sen ny ny l ba.
Xt ngi ln la i xa,
Xt ngi nng chn Hong Hoa dm di.
153
Tnh gia tht no ai chng c,
Ka t thn, khu ph nh thng.
Tc gi ph pht mi sng,
Con th mng sa, v ng b tr.
157
Lng lo thn bun khi ta ca,
Ming hi nhi ch ba mm cm.
Ngt bi thip hiu nam,
Khuyn con n sch thip lm ph thn.
161
Mt mnh thip cung thn kho t,
Ni quan hoi ngang nga bit bao.
Nh chng tri my sng sao,
Xun tng i mi, ng no cn d.
165
K nm t ba nm chn,
Mi lng trm nghn vn ngn ngang.
c g gn gi tc gang,
Gi nim cay ng chng t hay.
169
Thoa cung Hn ca ngy xut gi,
Gng lu Tn du soi chung.
Cy ai m gi ti cng,
Ng chng thu ht tm lng tng t.
173
Nhn eo tay mi khi ngm ngha,
Ngc ci u thu b vui chi.
Cy ai m gi ti ni,
 chng trn trng du ngi tng thn.
177
Tri my xun, tin i tin li,
Ti xun ny tin hy vng khng.
Thy nhn, lung tng th phong,
Nghe sng, lung sm o bng sn sng.
181
Gi ty ni khng ng hng tin,
Xt ci ngoi tuyt quyn ma sa.
Mn ma trng tuyt xng pha,
Ngh thm lnh lo k ra ci ngoi.
185
ch gm, phong thi li m,
Gieo bi tin tin na cn ng.
Tri hm ng lng ngn ng,
Trng khuya nng gi b th gi mai.
189
H nh ai, hn say bng ln,
Bng th th thn thn h khng.
Trm ci, lc git thn thng,
Lch ln tc ri, lng vng lng eo.
193
Do hin vng m chiu tng bc,
Ngi rm tha r thc i phen.
Ngoi rm thc chng mch tin,
Trong rm dng c n bit chng?
197
n c bit, v bng chng bit,
Lng thip ring bi thit m thi.
Bun ru ni chng nn li,
Hoa n kia vi bng ngi kh thng!
201
G eo c gy sng nm trng,
Liu pht ph r bng bn bn.
Khc gi ng ng nh nin,
Mi su dng dc nh min b khi.
205
Hng gng t hn mi mit,
Gng gng soi, l kt chu chan.
St cm gng gy ngn n,
Dy uyn kinh t, phm loan s chng.
209
Lng ny gi gi ng c tin,
Ngn vng xin gi n non Yn.
Non Yn d chng ti min,
Nh chng thm thm ng ln bng tri.
213
Tri thm thm xa vi khn thu,
Ni nh chng du du no xong.
Cnh bun ngi thit tha lng,
Hnh cy sng m, ting trng ma phun.
217
Sng nh ba o mn gc liu,
Ma dng ca x ho cnh ng.
Chm tuyt ph bi chim g,
Su tng ku vng, chung cha nn khi.
221
Vi ting d nguyt lay trc c,
Mt hng tiu gi gic ngoi hin.
L mn lay ngn gi xuyn,
Bung hoa theo bng nguyt ln trc rm.
225
Hoa gii nguyt, nguyt m mt tm,
Nguyt lng hoa, hoa thm tng bng.
Nguyt hoa, hoa nguyt trng trng,
Trc hoa, di nguyt, trong lng xit u.
229
u xit k, mun su ngn no
T n cng, ph xo u ngui
Bing cm kim, bing a thoi
Oanh i thn dt, bm i ngi tha
233
 Mt bing t, ming cng bing ni
Sm li chiu, di di nng song
Nng song lung ngn ng lng
Vng chng im phn trang hng vi ai?
237
Bing trang im, lng ngi su ti
Xt ni chng, ngoi ci Giang Bng
Khc g Chc, ch Hng
Bn Ngn si st, cung trng chc mng
241
Su m nng, hy chng lm gi
Mun n no, ai thi lm cm
Ru cng hoa rp t m
Su lm ru lt, mun lm hoa i
245
G sanh ngc my hi khng ting
m n tranh my phm ri tay
Xt ngi hnh dch by nay
Dm di thm mi ht y li vi
249
Chim quyn ku lm ri nc mt,
Trng tiu nim, nh trt bung gan.
V vng i khc dung nhan,
Khu ly mi bit tn toan dng ny.
253
Nm chua cay tm lng mi t,
Chua cay ny h c v ai .
V chng l thip nh i,
V chng thn thip l loi mt b
257
Thn thip chng gn k di trng
L thip no cht vng bn khn
Vui cn hn mng c gn
m m thng ti Giang Tn tm ngi
261
Tm chng thu Dng i li c
Gp chng ni Tng Ph bn xa
 Sum vy my lc tnh c
Chng qua trn gi mt gi mng Xun
265
Gin thip thn li chng bng mng
c gn chng bn Lng, thnh Quan
Khi m nhng tic khi tn
Tnh trong gic mng, mun vn cng khng
269
Vui c mt tm lng chng dt
Vn theo chng gi khc no ngui
Lng theo song cha thy ngi
Ln cao my lc trng vi bnh xe
273
Trng bn Nam, bi che mt nc
C bic um, du mt mu xanh
Nh thn gi bi chung quanh
Mt n u l trc ghnh chi hm
277
Trng ng Bc, i chm qun khch
Rm r cy xanh ngt ni non
La thnh thoi thp bn cn
Nghe thi ch ngc vo von bn lu
281
Non ng thy l hu cht ng
Tr xp xo, mai cng b bai
Khi m nghi ngt ngn khi
Con chim bt gi lc loi ku thng
285
Lng ty thy nc dng un khc,
Nhn bay khng sng gic thuyn cu,
Ngn thung chen chc chm du,
Cch ghnh thp thong ngi u i v
289
Trng bn b chn tri mt t
Ln xung lu thm thot i phen
Lp my ngi mt trng nhn
 Bit u b ci l min Ngc Quan?
293
Gy rt t khn hc chc
Khn gieo cu no c thy tin
Lng ny ha cng nn
E khng l ngc m ln trng lu
297
Lc ngonh li trng mu dng liu
Th khuyn chng ng chu tc phong
Chng hay mun dm rui giong
Lng chng cng c nh lng thip chng?
301
Lng chng v cng bng nh th
Lng thip u dm ngh gn xa
Hng dng lng thip dng hoa
Lng chng ln thn e t bng dng
305
Bng dng hoa vng chng oi
Hoa vng v ti bng dng
Hoa vng hoa rng quanh tng
Tri xem hoa rng m sng my ln
309
Chi lan n trc sn hi
Ngn tn kia bn bi a hng
Sa xim do bc tin ng
Nga trng xem v thin chng thn th
313
Bng Ngn Hn khi m khi t
Khu Trin bui c bui khng
Thc my i lc lt nng
Chui sao Bc u thi ng li oi
317
Mt nm mt lt mi son phn
Trng phu cn nh nhn min khi
Xa sao hnh nh chng ri
By gi n cch vi Sm Thng
321
 Chng rong nga dm trng my ph
Thip do hi lu c ru in
Gi Xun ngy mt vng tin
Kh thng l ht my phen lng th
325
Xy nh khi cnh Diu a Ngy
Trc gi xun vng ta snh nhau
N ngi Chc chng Ngu
Ti trng thu li bc cu sang sng
329
Thit mt k bung khng lung gi
Thi tit lnh lm l xit bao
Thoi a ngy thng rui mau
Ngi i thm thot qua mu xun xanh
333
Xun thu gin quanh trong d
Bit ly ny bun qu khi vui
On su nhiu ni ti bi
Vc b liu d p ni chiu xun
337
Ka Vn Qun m miu thu trc
E ti khi u bc m thng
Mt hoa n g Phan Lang
S khi mi tc pha sng cng ngng
341

Ngh nhan sc ng chng hoa n

Tic quang m ln la gieo qua
Ngh mnh bc, tic nin hoa
Gi t my chc xy ra m ging
345
Gc hng n m mng v mt
Lu hoa kia phng pht hi sng
Trch tri sao d dang
Thip v thip li v chng th than
349
Chng chng thy chim uyn ni
 Cng dp du, chng vi phn trng
Chng thy chim yn trn rng
Bc u khng n i ng chia nhau
353
Ka loi su i u cng snh
N loi chim chp cnh cng bay
T lin l ging c cy
i hoa cng n, i cy cng lin
357
y loi vt tnh duyn cn th
Sao kip ngi n y y
Thip xin mun kip duyn ny
Nh chim lin cnh, nh cy lin cnh
361
nh mun kip ch tnh th vy
Theo kip ny hn thy kip sau
Thip xin chng ch bc u
Thip th gi mi ly mu tr trung
365
Xin lm bng theo cng chng vy
Chng i u cng thy thip bn
Chng nng vng nht ph nguyn
Mi b trung hiu thip xin vn trn
369
Lng ha quc thm son ngn ngt
Sc t dn ng st tr tr
Mu Thuyn Vu quc Nhc Chi
y th ba ung, y th ba n
373
Mi ng bc i ln hm h
lng tri gn gi ngi trung
H chng trm trn nn cng
Bung tn i Bc, treo cung non oi
377
Bng c x gi ngoi quan i
Ting khi ca tr li Thn Kinh
 Non Yn tc danh
Triu thin vo trc cung nh dng cng
381
Nc dunh Hn vit ng ra sch
Khc nhc t ro rt ngi khen
Ti so Tn Hoc vn ton
Tn ghi gc Khi tng truyn i Ln.
385
Nn hun tng ai cn gii v
Ch ng hu bia th ngn ng
n trn t m th phong
Hin vinh thip cng m chung hng tri.
389
Thip chng di nh ngi T Ph
Chng hn khng nh l Lc Dng
Khi v eo qu n vng
Trn khung ci dm dy dung lm cao.
393
Xin v chng treo bo ci gip
Xin v chng r lp phong sng
V chng tay chuc chn vng
V chng im phn eo hng no nng
397
Gi khn l chng trng tng tm
c th su chng ngm tng cu
Cu vui i vi cu su
Ru ri cng k trc sau mi li.
401
S rt vi ln ln i chn
S ca dn ren rn tng lin
Lin ngm i m tng phen
Cng chng li kt mi duyn n gi.
405
Cho b lc su xa cch nh
Gi gn nhau vui thu thanh ninh
Ngm nga mong gi ch tnh
Dng ny u hn ti lnh trng phu
Ph Ch (bn Tn Vit):
Bn Nm d mt ch(cu 6, d ch ):
[351]() Chng thy chim yn trn rng
Ch c du nhy:
[17] Chng tui tr vn dng ho kit
[22] Gieo Thi Sn nh na/na hng mao
[26] ng bn cu c mc cn non
[31] Dn ri dn, li cm tay
[35] Ma gm tin ru cha tn
[52] Thip nhn rng ni ngn ng ni nh
[122] Snh nhau cng dan du ch duyn.
[144] Ln i mt bc, trm tnh ngn ng
[200] Hoa n kia vi bng ngi kh thng
[210] Ngn vng xin gi n non Yn
[220] Su tng ku vng, chung cha nn khi
[235] Nng song lung ngn ng lng
[267-268] Khi m nhng tic khi tn
Tnh trong gic mng, mun vn cng khng
[270] Vn theo chng gi khc no ngui
[350] Cng dp du, chng vi phn trng
[355] T lin l ging c cy
[358] Sao kip ngi n y y
[364] Thip th gi mi ly mu tr trung
[368] Mi b trung hiu thip xin vn trn
[399] Cu vui i vi cu su
[383] Ti so Tn Hoc vn ton
[401] S rt vi ln ln i chn