You are on page 1of 5

Tp ch Khoa hc v Pht trin 2008: Tp VI, S 3: 284-288 I HC NNG NGHIP H NI

KH NNG SINH SN V SC SN XUT SA CA CC LOI B SA LM NG

Reproductive performance and milk productivity of different types of


Dairy cattle raised in Lam Dong province
Nguyn Xun Trch1, Phm Phi Long2
1
Trng i hc Nng nghip H Ni
2
Chi cc Th y tnh Lm ng

TM TT
Mt nghin cu c tin hnh nh gi sc sinh sn v sn xut sa ca cc loi b sa
nui ti Lm ng gm b Holstein Friesian thun (HF) v cc loi b lai F1 (1/2 HF), F2 (3/4 HF), v F3
(7/8 HF). Kt qu cho thy rng tt c cc loi b sa nui ti y u sinh sn tt vi tui cha la
u sm (15,88 thng b F1 v 18,07 thng b HF thun), thi gian c cha li sau khi bnh
thng, nn c khong cch la kh l tng (12-13 thng). Trong cc loi b sa c nui, b lai
F1 c kh nng sinh sn tt nht. Nng sut sa ca cc loi b nui y tng ng hay tt hn
b cng loi nui cc a phng khc trong nc. Tng t l mu b H Lan th nng sut sa tng
ln nhng t l m sa gim. Sn lng sa 305 ngy ca tt c cc loi b sa nui y u cao
nht chu k sa th 4.
T kho: B sa, nng sut sa, chu k sa, sinh sn, Holstein.

SUMMARY
A survey was undertaken to determine reproductive performance and milk productivity of different
types of dairy cows, viz. purebred Holstein Friesian (HF), crossbreds F1 (1/2 HF), F2 (3/4 HF), and F3 (7/8
HF) raised in Lam Dong province. It was found that all types of the dairy cattle showed good reproductive
performance with early ages at first conception (15.88 months in F1 and 18.07 months in HF), normal
return on heat after calving and thus fairly ideal calving intervals (12-13 months). Among the different
types of cattle, F1 cows showed the best reproductive perfomance. Milk yields of these cattle were similar
or better than those of the same types of cattle raised in other localities in the country. Increasing the level
of HF inheritance in the cow resulted in increased milk yield and lowered milk fat content. The 305 day
milk yield was highest for the 4th lactation in all the different types of dairy cattle.
Key words: Dairy cattle, holstein Friesian, lactation, milk yield, reproduction.

1. T VN mnh, tr thnh mt ngh chnh c thu nhp


cao trong mt b phn h nng dn.
Lm ng l mt tnh Ty Nguyn c c c s khoa hc cho cng tc ging b
nhiu tim nng pht trin chn nui b sa nh sa Lm ng cn c nghin cu nh gi cht
c nhiu din tch t bazan mu m c th lng cc loi b c nui y, trong vic
thm canh trng c v c kh hu quanh nm nghin cu, nh gi v kh nng sinh sn v sn
mt m. T nm 1978 n nay, n b sa nui xut sa c ngha rt quan trng.
Lm ng gm c b Holstein thun (HF) gc
Cuba v cc b lai gia b HF vi b lai Sind.
2. VT LIU V PHNG PHP NGHIN
Ngoi ra, gn y c thm mt s b HF mi
c nhp t c v M. Qua tng thi k s CU
lng b sa c nhiu bin ng nhng n b
2.1. Thi gian, a im v i tng nghin cu
sa vn c duy tr v tng mnh trong nhng
nm gn y. Hin nay, phong tro chn nui b Nghin cu ny c tin hnh t thng 1
sa Lm ng ang c chiu hng pht trin n thng 9 nm 2007 ti cc h nng dn thuc
284
Kh nng sinh sn v sc sn xut sa...

huyn c Trng, n Dng, th x Bo Lc, (Lacticheck Ultrasonic Milk Analyzer) phn


thnh ph Lt v hai n v chn nui b sa tch cc ch tiu: t l VCK khng m, t l m
tp trung l Cng ty ging b sa Lm ng v sa v protein ca sa.
Cng ty lin doanh Thanh Sn (H Lan - Vit
2.3. X l s liu
Nam). Tng s b c iu tra kho st gm 98
b lai F1 (1/2 mu HF), 112 b lai F2 (3/4 mu S liu c x l thng k so snh gia
HF), 115 b lai F3 (7/8 mu HF) v n b HF cc nhm b gm b lai F1 (1/2 mu HF), b lai
thun c ngun gc t Cuba gm 102 con c F2 (3/4 mu HF), b lai F3 (7/8 mu HF) v b
nui nng h v 284 con c nui tp trung. HF thun. Ring b HF thun c phn ra b
HF nui nng h (HF-Nh) v b HF thun nui
2.2. Thu thp s liu tp trung (HF-Tt) nhm so snh nh hng ca
Cc s liu th cp v sinh sn v sn xut phng thc chn nui. Vic so snh c thc
sa ca cc loi b sa c thu thp t Ban hin thng qua phn tch phng sai mt nhn t
qun l d n b sa v s sch ghi chp ca (one-way ANOVA). So snh cp i cc gi tr
Cng ty ging b sa Lm ng, Cng ty lin trung bnh ca cc ch tiu gia cc loi b c
doanh Thanh Sn, cc h nng dn v cc dn p dng theo phng php Tukey.
tinh vin. ng thi trong thi gian nghin cu
cc nghin cu vin cng Ban qun l d n b 3. KT QU V THO LUN
sa t chc tp hun hng dn cch quan st,
3.1. Kh nng sinh sn
ghi chp vo pht phiu iu tra cc ch tiu cn
theo di v sinh sn v sn xut sa cho cc h Mt s ch tiu sinh sn ca cc loi b sa
nng dn, cn b k thut ca Cng ty ging b nui ti Lm ng c tng hp bng 1.
sa Lm ng v Cng ty lin doanh Thanh Sn Nhn chung cc loi b sa nui y c biu
cng nh cc dn tinh vin. nh gi cht hin sinh sn rt tt, trong b lai c biu hin
lng sa, mu sa c ly sau khi vt xong tt hn b HF thun v tt nht l b lai F1 (1/2
khong 20-30 pht v dng my LUCAMA HF).

Bng 1. Mt s ch tiu sinh sn ca cc loi b sa nui ti Lm ng


Nhm b
Ch tiu
F1 (1/2 HF) F2 (3/4 HF) F3 (7/8 HF) HF-Nh HF-Tt
c cb b b a
Tui cha ln u (thng) 15,88 16,27 16,46 16,68 18,07
b b ab a a
H s phi (s ln phi/c cha) 1,36 1,42 1,65 1,74 1,85
e d c a b
Thi gian cha li sau (ngy) 80,41 82,30 86,26 91,24 88,49
d c c a b
Khong cch la (ngy) 363,62 371,13 373,52 391,86 379,16

Ghi ch: Nhng gi tr trung bnh trong mi hng c mang ch khc nhau th sai khc c ngha thng k
(P < 0,05)

Nhng nhm b c t l mu HF cao th nhiu. Theo Tng Xun Lu (1999), b F2, F3


tui phi ging ln u c cha cao hn. Trong Ba V c tui phi ging ln u l 16,53 thng
cng nhm b lai, s khc bit gia nhm b F1 v 16,93 thng, tng ng vi cc loi b lai
v F3 l kh r rng (P < 0,01). B F3 v b HF- tng ng Lm ng. Theo L ng nh
Nh khng c s khc bit (P > 0,05) v tui c (1996), tui phi ging ln u ca mt s n
cha ln u v thp hn b HF-Tt (P < 0,01). b ti thnh ph H Ch Minh nh sau: ti nng
L do c th l do cc nng h thng phi sau trng Tn Thng l 18 thng tui F1 v 19
khi b ng dc 2 ln u, cn trong nui tp thng tui F2; ti Tn Bnh l 19 - 20 thng
trung ngi ta thng phi vo ln ng dc th tui F1, 17,50 thng tui F2 v 15,77 thng
3 hoc 4. Theo Nguyn Kim Ninh (1994), b lai tui F3; cn ti G Vp l 18 - 19,6 thng
F1 nui ti Ba v c tui phi ging c cha ln F1, 17-19,5 thng F2 v 18 thng F3. Nh
u bnh qun l 24,35 thng. Nh vy b F1 vy, b lai Lm ng cng c cha sm hn.
nui Lm ng phi ging ln u sm hn Theo Nguyn Hu Lng v CS (2006), tui
285
Nguyn Xun Trch, Phm Phi Long

phi c cha ln u ca b HF thun ti thnh ny cng thp nht l b F1 v cao nht b HF


ph H Ch Minh l 25,9 thng, ti H Nam l nui trong nng h. B HF nui nng h c
25,5 thng v ti Mc Chu l 23,3 thng, tc l khong cch gia 2 la cao hn nui tp trung
u cao hn nhiu so vi b HF thun nui ti (P < 0,01) v ngoi vic pht hin ng dc
Lm ng. khng kp thi cn c cc yu t khc nh phi
H s phi ging (s ln phi cho mt ln ging khng ng lc hay c tnh khng mun
c cha) tng ln theo t l mu b HF v cao cho phi ko di thi gian khai thc sa. Theo
nht l b HF thun. Trn thc t b HF thun Nguyn Quc t (1998), b lai F1, F2, F3 nui
v b F3 thng c biu hin ng dc khng r, thnh ph H Ch Minh c khong cch la
thi gian biu hin ng dc ngn, cn b F1 v tng ng l 14,7 thng, 15,2 thng v 15,4
F2 thng c biu hin r hn nn cc h nng thng. Tng Xun Lu (1999) cho bit, n b
dn d pht hin phi ging c kp thi F2 v F3 nui ti Ba V c khong cch la
hn. Theo V Ch Cng v CS (2006), h s tng ng l 441,52-443,12 ngy v 445,36-
phi ca b F2 v F3 nui ti Ba V l 2,19 v 461,58 ngy. Nh vy, khong cch la ca
cc nhm b sa nui Lm ng biu hin tt
1,94, ti Ph ng l 2,01 v 1,93; cn ti thnh
hn.
ph H Ch Minh l 1,73 v 1,89. Theo Tng
Xun Lu (1999), b F2 v F3 nui ti Ba V c 3.2. Kh nng sn xut sa
h s phi ging ln lt l 2,10 - 2,19 ln v
1,94 - 2,21 ln. Nh vy, cc loi b lai tng Kt qu iu tra v sn lng sa qua cc
la ca cc loi b sa nui ti Lm ng
ng Lm ng c kh nng th thai tt hn
c trnh by bng 2. Sn lng sa ca cc
nhiu.
nhm b u tng dn t la 1 n la th
S liu bng 1 cho thy, khi tng t l mu 4 sau gim dn. Theo Nguyn Vn Thng
HF trong b lai th thi gian c cha li sau (1995), b sa thng cho sn lng sa cao
cng tng ln. Thi gian phi ging c cha sau nht t chu k th 4 n chu k th 6 v sn
thp nht cng l b F1 (39 ngy) v cao lng sa nhng chu k ny tng khong 40-
nht l b HF nui nng h (165 ngy). B HF 50% so vi sn lng sa chu k 1. Trn thc
nui tp trung c thi gian cha li ngn hn b t, theo Trn Don Hi (1979), sn lng sa
HF nui tp trung chng t chng c theo di ca b F1 lai gia b lang trng en Trung Quc
pht hin ng dc v phi ging tt hn. vi b lai Sind trc y cao nht vo la th 4.
Kim Tuyn (2004) cho bit, thi gian phi c Theo V Ch Cng v CS (2006), sn lng
cha li sau khi trn n HF trung bnh l sa cao nht ca b F2 v F3 cng vo chu k 4.
4,34 thng. So vi kt qu ny th n b lai nui Theo L ng nh (1996), b F1 v F2 c sn
ti Lm ng c thi gian phi li sau khi lng sa cao nht l vo chu k 5 v 6. Nh
ngn hn. vy, c th ni cc loi b sa nui Lm ng
V khong cch la ph thuc chnh vo c din bin sn lng sa qua cc chu k theo
thi gian phi cha li sau khi nn ch tiu ng quy lut.........................................................

Bng 2. Sn lng sa qua cc la ca cc loi b sa nui Lm ng (kg/305 ngy)


Nhm b
Chu k sa
F1 (1/2 HF) F2 (3/4 HF) F3 (7/8 HF) HF-Nh HF-Tt
e d c a b
1 2.756,74 3.194,23 3.900,91 4.268,49 4.171,89
d c b a a
2 3.463,67 3866,64 4.927,00 5.246,82 5.265,77
e d c a b
3 3.987,38 4.290,45 5.264,21 5.598,66 5.443,61
e d c b a
4 4.167,19 4.426,68 5.412,80 5.983,54 6.117,71
d d c b a
5 3.880,25 4.096,25 5.276,51 5.370,60 5.486,44
e d c b a
6 3.770,26 3.842,63 5.029,12 5.104,01 5.259,37
d c b a a
7 3.527,04 3.683,38 4.651,97 4.840,08 4.793,48
e d c a b
8 3.109,55 3.368,10 4.228,22 4.438,59 4.273,99
Ghi ch: Nhng gi tr trung bnh trong mi hng c mang ch khc nhau th sai khc c ngha thng k
(P < 0,05)
286
Kh nng sinh sn v sc sn xut sa...

So snh gia cc loi b cho thy, sn lng 3.212,43 kg, ti H Ni l 3.789 kg v 3.407,3 kg.
sa tng dn ln khi tng t l mu HF. Sn lng Mt s ch tiu v thnh phn sa ca cc
sa gia cc nhm b lai v HF thun c s khc nhm b nui ti Lm ng c trnh by
bit r rt (P < 0,01), cn gia b HF-Nh v HF- bng 3. Kt qu phn tch cho thy, cng tng t
Tt l khng r (P > 0,05). Mt iu ng lu l l mu HF th t l m sa cng gim, cao nht
ti a phng ny, sn lng sa ca b F3 cao l b F1 (4,26%) v thp nht l b HF-Tt
hn F2 (P < 0,01). iu ny c khc vi mt s (3,4%). Hm lng VCK khng m v protein
kt qu theo di trn cc loi b lai nui nhiu sa cng c cng xu hng nh vy nhng
a phng khc. Theo Nguyn Quc t (1998), khng r nh m sa. Xu hng gim t l m
sn lng sa 305 ngy n b lai F1, F2, F3 sa khi tng t l mu HF cng thy qua kt
nui ti thnh ph H Ch Minh ln lt l 3.643; qu nghin cu ca cc tc gi khc nh L
3.795,8 kg v 3.604,75 kg. Theo V Ch Cng ng nh (1996) trn n b sa ti thnh ph
v CS (2006), sn lng sa ca nhm b F2 v H Ch Minh v ca H nh Chnh (2003) trn
F3 nui ti H Ty tng ng l 3.071,47 kg v n b lai nui ti Lm ng giai on trc.

Bng 3. Thnh phn sa cc nhm b nui ti Lm ng

Nhm b
Ch tiu
F1 (1/2 HF) F2 (3/4 HF) F3 (7/8 HF) HF-Nh HF-Tt

S mu 88 91 95 84 78
a a a b b
VCK khng m (%) 8,81 8,79 8,84 8,56 8,54
a b c d d
M (%) 4,26 3,91 3,77 3,46 3,40
a a a b b
Protein (%) 3,57 3,54 3,54 3,30 3,36

Ghi ch: Nhng gi tr trung bnh trong mi hng c mang ch khc nhau th sai khc c ngha thng k
(P < 0,05).

Mc d b HF thun Lm ng c t l vn l b lai F1 v di nht l b HF thun nui


m cng nh protein v VCK khng m thp nng h (391,86 ngy).
hn so vi cc loi b lai, nhng nu theo Khi tng t l mu HF th sn lng sa
Nguyn Hu Lng v CS (2006) n b sa HF tng nhng t l m sa gim.
nhp t Australia nui ti Mc Chu c hm Sn lng sa/chu k 305 ngy ca tt c
lng VCK khng m l 8,31%, m sa 2,8%, cc loi b u cao nht la th 4.
protein 3,12% v cc ch tiu tng ng ca b
Sn lng sa v cht lng sa ca cc
ny nui ti H Nam l 8,38%, 3,33% v 3,37%
loi b nui Lm ng tng ng hoc tt
th b HF thun Lm ng vn c cc ch tiu
hn so vi b cng loi nui cc khu vc khc
tng ng cao hn. trong nc.

4. KT LUN 5. TI LIU THAM KHO


Tt c cc loi b lai F1 (1/2 mu HF), b
H nh Chnh (2003). Nghin cu thc trng
lai F2 (3/4 mu HF), b lai F3 (7/8 mu HF) v
nui dng nhm xc nh cc bin php k
b HF thun u c phi ging c cha ln
thut nng cao sn lng v cht lng
u kh sm, trong sm nht l b lai F1 sa ca n b sa Lm ng. Bo co khoa
(15,88 thng) v cao nht l HF nui tp trung hc, S Nng nghip v Pht trin nng thn
(18,07 thng). Lm ng.
Thi gian cha li sau ca cc nhm b V Ch Cng, V Vn Ni, Nguyn Vn Nin,
u sm nn khong cch la ca chng kh V Vn S, L Trng Lp, Tng Xun Lu,
l tng (khong 12-13 thng), trong tt nht Nguyn Quc t, on Trng Tun, Lu
287
Nguyn Xun Trch, Phm Phi Long

Cng Khanh, Phm Th Hu, ng Th Nguyn Hng Sn, Nguyn Th Dng


Dung, Nguyn Xun Trch (2006). Kt qa Huyn (2006). Nghin cu mt s ch tiu
chn lc b ci 3/4 v 7/8 HF to n b kinh t k thut ca b sa c nhp ni Vit
ht nhn lai hng sa t trn 4.000kg/chu Nam (nm 2002 - 2004). Bo co khoa hc,
k. Bo co khoa hc, Vin Chn nui 2006. Vin Chn nui - 2006.
L ng nh (1996). Nghin cu tnh nng sn Tng Xun Lu (1999). nh gi mt s c
xut b lai 1/2, 3/4, 7/8 mu Holstein im ca b lai hng sa ti Ba V - H Ty
Friesian v nh hng ca mt s bin php v bin php nng cao kh nng sinh sn ca
chm sc, nui dng n sn lng sa ca chng. Lun vn thc s Nng nghip, i
chng. Lun n Ph tin s khoa hc Nng hc Nng nghip H Ni.
nghip.
Nguyn Kim Ninh (1994). Nghin cu kh nng
Nguyn Quc t (1998). Mt s c im v
sinh trng sinh sn v cho sa ca b lai F1
ging ca n b ci lai (Holstein Friesian x
(HF x lai Sind) nui ti Ba V. Lun n Ph
Lai Sindhi) hng sa nui ti Thnh ph H
tin s khoa hc Nng nghip, Vin Khoa hc
Ch Minh. Lun n Tin s Nng nghip, Vin
K thut Nng nghip, H Ni.
Khoa hc K thut Nng nghip, H Ni.
Trn Don Hi (1979). Kt qu tp giao i 1 Nguyn Vn Thng (1995). K thut nui b
gia b lang trng en v b lai Sind. Bo sa - b tht gia nh. NXB Nng nghip,
co khoa hc, Vin Chn nui -1979. H Ni.
Nguyn Hu Lng, Kim Tuyn, Nguyn Kim Tuyn (2004). Nghin cu mt s ch
Vn ang, Hong Kim Giao, Nguyn Vit tiu kinh t k thut ca b sa c nhp ni
Hi, V Vn Ni, L Vn Tho, Trn Sn Vit Nam (nm 2002 - 2004). Bo co khoa
H, V Ngc Hiu, Nguyn Sc Mnh, hc, Vin Chn nui - 2004.

288

You might also like