Podloge Za Vjezbe Sinumerik840D Tokarenj

STROJARSKII FAKULTET
FAK U SLAVONSKOM
M BRODU
B
Zavod za industrijsko inenjerstvo
Katedra za odravanje i raunalnu potporu proizvodnje
proizvodn
Modul: CNC tokarenje
PROGRAMIRANJE CNC STROJEVA

Sinumerik 840D_tokarenje
840D nje
Danijela PEZER, dipl. ing. stroj.
Slavonski Brod, oujak 2016.

SADRAJ
1. MJERNI SUSTAV STROJA............................................................................................. 1
2. KARAKTERISTINE TOKE STROJA .............................................................................. 2
2.1 KOORDINATNI SUSTAV STROJA I IZRATKA ............................................................................................. 3
2.2 REFERENTNA TOKA ALATA ................................................................................................................... 4
3 UPRAVLJAKA JEDINICA STROJA ................................................................................ 5

3.1 ADRESNO-BROJANI DIO UPRAVLJAKE TIPKOVNICE ........................................................................... 6
3.2 STROJNI DIO UPRAVLJAKE JEDINICE .................................................................................................... 7
4 POKRETANJE PROGRAMA ........................................................................................ 10

5 STRUKTURA I SADRAJ PROGRAMA ......................................................................... 11
5.1 POPIS GLAVNIH FUNKCIJA.................................................................................................................... 12
5.1.1 G funkcije ......................................................................................................................................... 12
5.1.2 M funkcije ........................................................................................................................................ 13
5.2 IZBOR RADNE POVRINE ...................................................................................................................... 13
5.3 UPRAVLJANJE GLAVNIM VRETENOM ................................................................................................... 14
5.3.1 Programiranje brzine vrtnje ............................................................................................................ 14
5.3.2 Smjer vrtnje ..................................................................................................................................... 14
5.4 KONSTANTNA BRZINA REZANJA .......................................................................................................... 15
6 KOMPENZACIJA POLUMJEROM ALATA .................................................................... 16

7 GLODANJE UPORABOM CIKLUSA .............................................................................. 19
7.1 CIKLUS ZA KONTURNO TOKARENJE CYCLE95 .................................................................................... 19
7.2 IZRADA UTORA (LJEBOVA) PRIMJENOM CIKLUSA CYCLE93 ............................................................. 21
7.3 CIKLUSI ZA BUENJE ............................................................................................................................. 23
7.3.1 Izrada plitkih provrta CYCLE81 i CYCLE 82 ....................................................................................... 23
7.3.2 Buenje dubokih provrta ciklusom CYCLE83 .................................................................................... 25
7.4 CIKLUSI ZA IZRADU NAVOJA ................................................................................................................. 27
7.4.1 Urezivanje navoja ciklusom CYCLE84 .............................................................................................. 27
7.5 TOKARENJE NAVOJA ............................................................................................................................ 28
7.5.1 Tokarenje vanjskog i unutarnjeg navoja ciklusom CYCLE97 ............................................................ 29
8 POSTAVKE ZA RAD SA SIMULATOROM SINUMERIK 840D TURN ................................ 31

9 RIJEENI ZADACI ...................................................................................................... 35
10 PRILOZI .................................................................................................................... 51
LITERATURA.................................................................................................................... 58
Podloge_Sinumerik_840D_tokarenje Danijela Pezer
1. MJERNI SUSTAV STROJA
Upravljaka jedinica stroja omoguava rad u dva mjerna sustava:

Apsolutnom
Inkrementnom
Apsolutni mjerni sustav (G90) (slika 1.1)

U apsolutnom mjernom sustavu, koordinate pojedinih toaka oznaavaju udaljenost tih
toaka od ishodita aktivnog koordinatnog sustava (toka W). predznak (-) ili (+) odreuje
kvadrant u kojem se toka nalazi.
Prednost programiranja u apsolutnom mjernom sustavu je mogunost izmjene jednog dijela
programa, pri emu nije potrebno mijenjati ostatak programa.
toka koordinata
2 3 X Z
1 10 15
1
2 20 35
3 30 35
Slika 1.1 Prikaz apsolutnog mjernog sustava
Inkrementni mjerni sustav (G91) (slika 1.2)

U inkrementnom mjernom sustavu koordinate slijedee toke se zadaju u odnosu na
koordinate prethodne toke i po iznosu i po predznaku.
Lanani nain kotiranja sugerira primjenu ovog naina zadavanja koordinata ija je osnovna
prednost pri pisanju potprograma za operacije koje su identine a koje se ponavljaju.
2 3
toka koordinata
1 X Z
1 10 15
2 20 35
3 30 35
Slika 1.2 Prikaz inkrementnog mjernog sustava
1
2. KARAKTERISTINE TOKE STROJA
CNC strojevi imaju tri meusobno neovisna geometrijska sustava.

geometrijski sustav stroja
geometrijski sustav obratka
geometrijski sustav alata
Svaki od tih sustava ima proizvoljno (dogovorno) odabranu referentnu (nul) toku. Potrebno
je precizno definirati matematiku povezanost izmeu pojedinih referentnih toaka kako bi
voenje alata bilo mogue. Sve referentne toke definiraju se s obzirom na strojni
koordinatni sustav (slika 2.1 ).
Slika 2.1 Koordinatni sustav i karakteristine toke tokarilice
M Strojna nul-toka (Machine zero point)

Pozicija ove toke se ne moe mijenjati. Odreena je od strane proizvoaa CNC stroja. Ona
je ishodite strojnog koordinatnog sustava i od nje se raunaju svi pomaci alata. Kod
tokarilica nalazi se u osi stezne glave.
W Nul-toka obratka (Workpiece zero point)
Toka vezana za obradak. Slobodno se mijenja prema potrebama konstrukcije ili izrade (od
strane programera).
A Privremena nul-toka obratka
Smjeta se na elo stezne glave, a postavlja se funkcijom G54.
N Referentna toka alata (Tool mount reference point)
Poetna toka od koje se mjere svi alati. Lei na osi draa alata. Odreena je od strane
proizvoaa i ne moe se mijenjati.
2
R Referentna toka (Reference point)

Toka u radnom podruju stroja koja je determinirana krajnjim prekidaima. Slui za
kalibriranje mjernog sustava. Pri ukljuivanju stroja, a prije poetka izrade, alat moramo
dovesti u toku R po svim osima.
P (B) - Poetna toka alata ( Begin point)
Od ove toke alat poinje s obradom i u njoj se obavlja izmjena alata. Ne mora biti
neophodno definirana.
2.1 KOORDINATNI SUSTAV STROJA I IZRATKA
Pri ukljuivanju CNC stroja, aktivan je strojni koordinatni sustav s ishoditem u toki M. Na
tokarilicama, toka M nalazi se u osi stezne glave.
Na CNC tokarilicama, osnovni koordinatni sustav je dvoosni (x,z).
Pripomena: Alat (suport) se uvijek giba u predmet ili u smjeru predmeta (slika 2.2) ako je
koordinata negativna. Razlog zato je to tako lei u injenici da ako se pri programiranju
zaboravi negativan predznak, nee doi do sudara alata i predmeta, nego e se alat
odmaknuti od predmeta.
Slika 2.2 Gibanje alata
Strojni koordinatni sustav nije pogodan za programiranje, jer bi se sve koordinate izratka
morale raunati s obzirom na toku M.
Na tokarilicama se pomak nultoke provodi (slika 2.3):

a) prvi pomak se provodi funkcijom G54 na elo stezne glave ili na elo stezne eljusti
(toka A), a zatim funkcijom TRANS na elo obraene povrine izratka (poloaj toke
W se tada odreuje mjerenjem duljine izratka)
b) pomak nul-toke direktno na elo obratka funkcijom G54 (bez naredbe TRANS)
etalonom se dotakne elo obratka, oitaju se koordinate na stroju, te na osnovu njih
unesu vrijednosti za G54 u izborniku Parametar.
3
sluaj a) sluaj b)
Slika 2.3 Pomak nul-toke kod tokarilica
2.2 REFERENTNA TOKA ALATA
Kod tokarilica ref. toka alata nalazi se na eonoj povrini revolverske glave, odnosno na osi
draa alata, kako je prikazano na slici 2.4.
Slika 2.4 Referentna toka alata
4
3 UPRAVLJAKA JEDINICA STROJA
Svakim CNC strojem upravlja se pomou posebnog softwera ( programa ) i upravljake

jedinice.
Upravljaka jedinica kod EMCO CNC edukacijski strojeva je SINUMERIK 840 D ili neke druge
upravljake jedinice kao to su FANUC, EMCOTRONIC, HEIDENHAIN i dr.
Program WinNC SINUMERIK 840D TURN (MILL) kao i upravljaka jedinica (tipkovnica) ine jednu
jedinstvenu cjelinu kojom se upravlja strojem.
vertikalne funkcijske tipke
adresno brojana
upravljaka jedinica
strojno upravljaka jedinica

horizontalne funkcijske tipke
Slika 3.1 Upravljaka jedinica stroja
5
3.1 ADRESNO-BROJANI DIO UPRAVLJAKE TIPKOVNICE
Sastoji se od alfa numerikih znakova. Slui za pisanje i ispravljanje programa.
Vea oznaka na tipkama se unosi izravno, dok se

manja unosi koristei tipku SHIFT.
Potvrda alarma kada se pojavi poruka alarma

u liniji alarma na osnovnom prozoru.
Prikaz informacija o trenutnom nainu rada.
Izbor prozora (kada je vie radnih prozora na

ekranu)
Vertikalno pomicanje pokazivaa
Horizontalno pomicanje pokazivaa
List naprijed natrag
Backcpace - Brisanje unatrag
Tipka izbora (aktiviraj deaktiviraj)

Izbor vrijednosti u tablicama ili poljima koji su
ve unaprijed definirani.
Skok na kraj reda ili liste
Tipka za ureivanje Edit
Tipka za unos Input

Preuzima novu vrijednost, otvara i zatvara
direktorij, otvara datoteku
Slika 3.2 Adresno brojana upravljaka tipkovnica
6
3.2 STROJNI DIO UPRAVLJAKE JEDINICE
Slika 3.3 Strojni dio upravljake jedinice
Sastoji se od vie podgrupa upravljakih funkcija.
SKIP preskoeni blok se nee izvriti

DRY RUN ispitivanje programa (test)
1x EMCO tipka
OPT STOP zaustavljanje programa kod naredbe M01
RESET Rad stroja blok po blok
STOP / START
Zaustavljanje / izvravanje programa
Runo pomicanje alata po osima
7
FEED STOP / START

Zaustavljanje / pokretanje posmaka
Rotacija glavnog radnog vretena

smanjivanje / 100% / poveavanje
SPINDLE STOP / START

Zaustavljanje / pokretanje glavnog radnog vretena
Pomak revolverske glave za jedno mjesto
Ukljuivanje / iskljuivanje rashladne tekuine
Slika 3.4 Preklopnik naina rada Slika 3.5 Regulator brzine posmaka 0 120 %
Horizontalna funkcijska tipkovnica
Slika 3.6 Horizontalna funkcijska tipkovnica
8
Direktni skok u radno podruje stroja.
Povratak u meni
Proirenje funkcijskih tipki
Poziv glavnog izbornika (menu-a)
9
4 POKRETANJE PROGRAMA
Pokretanje programa EMCO WinNC mogue je preko ikone WinNC32 ili uporabom
Start izbornika Programs EMCO WinNC32.
Na taj nain se otvara izbornik koji omoguuje odabir izmeu:
Sinumerik 840D Mill (glodanje), ili
Sinumerik 840D Turn (tokarenje).
Odabirom modula za tokarenje otvara se poetni izbornik (slika 4.1 )
1 2 3 4
5 6
7 8
9
10 10
11
10
12
Slika 4.1 Poetni izbornik WinNC programa za tokarenje
1 Prikaz aktivnog radnog podruja 7 Status programa

2 Prikaz aktivnog kanala 8 Prikaz statusa kanala
3 Prikaz naina rada 9 Alarm s kodom poruke
4 Naziv i mapa odabranog programa 10 Radni prozori
5 Status kanala 11 Vertikalne funkcijske tipke
6 Poruke kanala 12 Horizontalne funkcijske tipke
Desnim klikom na podruje horizontalnih funkcijskih tipki otvara se osnovni izbornik s pet
podizbornika, odnosno radnih podruja: Machine, Parameter, Program, Services, Diagnoses.
10
5 STRUKTURA I SADRAJ PROGRAMA
PROGRAM je izraz pod kojim se podrazumijeva niz naredbi koje se daju upravljakoj jedinici
numeriki upravljanog stroja da bi on obavio unaprijed zamiljene radnje.
Program se moe ralaniti na manje cjeline koje imaju svoju namjenu i podlijeu zakonitosti
unutar programa. Svaki redak programa naziva se BLOK ili programska reenica. Blok se
sastoji od RIJEI (npr. G90), a rijei od ADRESE i pripadajue brojane vrijednosti.
1. N adresa odreuje redni br. bloka, koji se moe pisati u jedinicama (1,2,3,4,5) ili
deseticama npr. ( 10,20,30,40,50)
2. G funkcije glavne funkcije funkcije koje kazuju nain kretanja alata ( brzi hod,
radni hod )
3. Koordinate X definira veliinu pomaka alata u smjeru promjera izratka
Z - pomak alata u smjeru osi izratka
4. Pomone funkcije: F ( feed ) posmak,

S ( speed ) broj okretaja vretena,
T ( tool ) alat,
M pomona funkcija ( ukljuenje, iskljuenje vretena)
Pravila po kojim se piu programske reenice SINTAKSA
Svaka programska rije ostaje pravovaljana toliko dugo dok je ne zamijenimo novom, to se
naziva MODALNOST funkcije.
Nemodalne funkcije su aktivne samo u bloku u kojem su programirane.
Svaka programska reenica - blok mora biti u svojem redu.
Nakon izabrane glavne funkcije slijede, po potrebi, rijei dopunskih parametara upravljanja,
jedna iza druge, uvijek odvojene najmanje jednim praznim mjestom.
Dozvoljeno je pisanje komentara koji se odvajaju znakom ; (toka-zarez).
11
5.1 POPIS GLAVNIH FUNKCIJA

5.1.1 G funkcije
Naziv Opis funkcije znaenje funkcije

funkcije
G0 Brzi hod
G1 Radni hod
G2 Kruno gibanje u smjeru kazaljke na satu
G3 Kruno gibanje suprotno smjeru kazaljke na satu
G4 Vrijeme ekanja
G9 Kruna interpolacija kroz toku (precizno ekanje nemodalno)
G17 Izbor radne povrine - XY
G18 Izbor radne povrine - XZ
G19 Izbor radne povrine - YZ
G25 Donja granica radnog podruja / ogranienje brzine vrtnje vretena
G26 Gornja granica radnog podruja / ogranienje brzine vrtnje vretena
G33 Narezivanje navoja s konstantnim korakom
G331 Urezivanje navoja bez kompenzacije stezne glave
G332 Urezivanje navoja bez kompenzacije stezne glave povratno gibanje
G40 Iskljuenje kompenzacije radijusa alata
G41 Ukljuivanje lijeve kompenzacije radijusa alata
G42 Ukljuivanje desne kompenzacije radijusa alata
G53 Iskljuenje pomaka nul toke
G54-G57 Postavljanje pomak nul toke
G63 Urezivanje navoja s kompenzacijom stezne glave
G64 Neprekinuta putanja pri izradi konture
G70 Mjerni sustav u inima
G71 Mjerni sustav u milimetrima
G90 Apsolutni mjerni sustav
G91 Inkrementalni mjerni sustav
G94 Posmak u mm/min (inch/min)
G95 Posmak u mm/o (inch/o)
G96 Konstantna brzina rezanja ukljuena
G97 Konstantna brzina rezanja iskljuena
G110 Zadavanje pola u odnosu na trenutnu toku alata
G111 Zadavanje pola u apsolutnom sustavu mjerenja
G112 Zadavanje pola u odnosu prema posljednje vaeem polu
G147 Prilaz alata prema predmetu pravocrtno
G148 Odmicanje alata od predmeta pravocrtno
G247 Prilaz alata prema predmetu sa radijusom od etvrtine krunice
G248 Odmicanje alata od predmeta sa radijusom od etvrtine krunice
G347 Prilaz alata predmetu sa radijusom od pola krunice
G348 Odmicanje alata od predmeta sa radijusom od pola krunice
G450/G451 Prilaenje i odmicanje alata oko konturne toke
12
5.1.2 M funkcije
Naziv Opis funkcije znaenje funkcije

funkcije
M0 Programirano zaustavljanje/stop
M1 Uvjetno zaustavljanje (optimalni stop)
M2 Kraj programa
M3 Rotacija vretena udesno ( u smjeru kazaljke na satu)
M4 Rotacija vretena u lijevo ( suprotno smjeru kazaljci na satu)
M5 Zaustavljanje vrtnje vretena
M6 Izmjena alata rotacija revolverske glave
M8 Ukljuenje rashladnog sredstva
M9 Iskljuenje rashladnog sredstva
M17 Kraj potprograma
M30 Kraj glavnog programa i vraanje na poetak programa
5.2 IZBOR RADNE POVRINE
Prilikom programiranja mogu je izbor radne povrine u kojoj e se izvoditi obrada.
G17 funkcija za rad u XY ravnini

G18 funkcija za rad u XZ ravnini
G19 funkcija za rad u YZ ravnini
Pripomena: Nije mogue mijenjati ravninu obrade dok su aktivne funkcije G41 i G42
(kompenzacija polumjerom alata).
Slika 5.1 Radna povrina kod tokarenja G18
13
5.3 UPRAVLJANJE GLAVNIM VRETENOM
5.3.1 Programiranje brzine vrtnje
Kontrola brzine vrtnje u programu obavlja se adresom S. Vrijednosti su cjelobrojne u rasponu

od 1 9999.
Najvea brzina vrtnje vretena na pojedinom stroju ograniena je konstrukcijom stroja, ne
upravljakom jedinicom.
Zadavanje brzine vrtnje glavnog vretena moe se izvesti.
izravno (min-1)
posredno preko obodne brzine (m/min)
Kod CNC tokarilica u uporabi su oba naina, dok su je CNC glodalica u upotrebi samo prvi.
Izravni nain zadaje se pomou funkcije G97, a posredni funkcijom G96.
5.3.2 Smjer vrtnje
M3 ukljuivanje vrtnje glavnog vretena u smjeru kretanja kazaljke na satu

M4 ukljuivanje vrtnje glavnog vretena u smjeru suprotnom kretanju kazaljke na satu
M5 iskljuivanje vrtnje glavnog vretena
Osim brzine vrtnje, upravljakoj jedinici potreban je podatak o smjeru vrtnje glavnog
vretena. Referentni smjer gledanja je od nosaa vretena u u kuitu du osi vretena prema
steznoj glavi u koju se postavlja (stee) obradak. S gledita operatera nije praktino
promatrati na ovaj nain, pa se smjer vrtnje moe definirati kako je prikazano na slici 5.1.
Slika 5.2 Smjer vrtnje glavnog vretena kod tokarilice
14
5.4 KONSTANTNA BRZINA REZANJA
Budui da kvaliteta obraene povrine ovisi o brzini rezanja v, ona treba biti konstantna.
Iz izraza
vc = d n
slijedi da brzina rezanja ovisi samo o promjeru d.
Pri tokarenju, d je promjer na kojem se vri obrada i brzina rezanja e se mijenjati ovisno o
promjeru (osim kod obrade paralelne s osi z).
Kako bi brzina rezanja ostala ista na svim promjerima potrebno je mijenjati brzinu vrtnje
ovisno o promjeru d:
n = vc / d
Konstantna brzina rezanja se programira u obliku
G96 S... (ukljuivanje konstantne brzine rezanja, S brzina rezanja u m/min)
G97 (iskljuivanje konstantne brzine rezanja)
LIMS=... (ogranienje brzine vrtnje s aktivnom naredbom G96)
G96 S100 LIMS=2500 S100 minimalni granini broj okretaja

S2500 maksimalni granini broj okretaja
Kada je ukljuena konstantna brzina rezanja G96, brzina vrtnje, ovisno o tokarenom
promjeru, rauna se automatski i mijenja na nain da se odri konstantna zadana brzina
rezanja otrice noa. Pri emu se posmak automatski postavlja na mm/okr. Ukoliko funkcija
G95 nije bila aktivna, potrebno je definirati novi posmak pri zadavanju funkcije G96, tj. Iz
brzine posmaka (mm/min), izraunati posmak (mm/okr).
15
6 KOMPENZACIJA POLUMJEROM ALATA
U dosadanjim razmatranjima rada sa alatima pretpostavili smo da je vrh otrice reznog

alata jedna toka, to to ustvari nije. Vrh rezne ploice izrauje se s polumjerima zaobljenja
koji su standardizirani, npr. R 0,2 ili R 0,4. Tokari rade dakle sa zaobljenim vrhom otrice a ne
s teoretskim vrhom otrice alata., odnosno samo programiranje svodi se na definiranje
koordinata puta imaginarnog vrha otrice alata.
U procesu tokarenja ploha paralelnih i okomitih na os rotacije, voenje imaginarnog vrha
alata ( K ) dovodi do tonog tokarenja zadane konture bez obzira na postojanje stvarnog
zaobljenja vrha otrice alata.
To znai da se moe usvojiti slijedee pravilo:

Pri tokarenju ploha paralelnih i okomitih na os rotacije nije potrebno kompenzirati
polumjer vrha otrice alata jer voenje imaginarnog vrha otrice alata daje ispravne
konane dimenzije izratka.
Pri tokarenju konusnih ploha pojavljuje se odstupanje stvarne od eljene konture izratka
(slika 6.1). Pri krunom gibanju takoer je potrebno kompenzirati polumjer vrha otrice alata
jer stvarni vrh na zaobljenjima ostavlja viak materijala.
T teorijski vrh otrice alata

K imaginarni vrh otrice alata
S sredite zaobljenja vrha otrice alata
R polumjer zaobljenja otrice alata
A-B-C-D putanja kretanja alata
Dx, Dz kompenzaciju polumjera vrha alata proraunava sama upravljaka
jedinica stroja
Slika 6.1 Kompenzacija radijusa alata
16
Pri tokarenju konusnih i zaobljenih ploha radi djelovanja zaobljenja otrice i voenja
imaginarnog vrha dolazi do odstupanja izmeu zadanog i stvarnog profila (slika 6.2). Zato
je radi korektnog tokarenja ovih ploha nuno kompenzirati polumjer vrha otrice alata i
izmijeniti koordinate poetnih i konanih toaka gibanja.
Slika 6.2 Odstupanje dimenzija bez upotrebe kompenzacije radijusa vrha alata
Postoje dvije funkcije za kompenzaciju polumjera alata G41 i G42 kojima se upravljakoj
jedinici stroja daju informacije o kretanju alata i izraunavanju potrebnih korekcija.
G42 kompenzacija polumjerom alata desno od zadane konture

G41 kompenzacija polumjerom alata lijevo od zadane konture
G40 iskljuenje kompenzacije polumjerom alata
G42 alat se nalazi, gledano u pravcu posmaka,

desno od konture rezanja
G41 alat se nalazi, gledano u pravcu posmaka,
lijevo od konture rezanja
17
Neka pravila za postavljanje funkcija G41, G42
izbor funkcija G41, G42 i G40 moe se izvriti samo uz funkcije G00 ili G01, odnosno,
samo pri pravocrtnom gibanju alata. Kompenzacija se ukljuuje po prilaznoj putanji, a
iskljuuje po odlaznoj putanji.
korekcija nije djelotvorna za vrijeme promjene alata, ve se mora prije odrediti
dovoljno je primijeniti kompenzaciju za zavrnu obradu, jer kod grube obrade ima jo
dovoljno dodatka za obradu
preporua se izbor funkcije G41, G42 u poetnoj toki za fino konturno tokarenje, a
iskljuenje kod povratka za promjenu alata
Da bi kompenzacija polumjerom alata bila uspjena potrebno je unijeti podatke u datoteku

alata (Tooloffset) o veliini polumjera R i poloaju otrice noa u odnosu na koordinatni
sustav (Cuter edge position).
U tablici 6.1 prikazane su preporuke za najmanje potrebne udaljenosti pri upotrebi

kompenzacije radijusa vrha alata.
Tablica 6.1
Radijus vrha alata 0,4 0,8 1,2 1,6

Najmanja udaljenost po x osi (po promjeru) 1,6 3,2 4,8 6,4
Najmanja udaljenost po z osi 0,8 1,6 2,4 3,2
C. edge pos. poloaj (orijentacija) otrice alata kod tokarenja ( vrijednosti u zagradi
odnose se na poloaj alata odozdo) prikazan je na slici 6.3.
Slika 6.3 Poloaj otrice alata kod tokarenja
18
7 GLODANJE UPORABOM CIKLUSA
Program WinNC nudi mogunost primjene ciklusa za izradu standardnih oblika.

Standardni ciklusi za:
tokarenje (Turning)
buenje (Deep hole drilling)
izradu navoja (Thread)
Odabirom ciklusa za tokarenje otvara se izbornik koji nudi cikluse za izradu:

ljebova (Groove Cycle93)
udubljenja (Undercut Cycle94, Cycle96)
konture (Stock removal Cycle95)
Program WinNC nudi mogunost izrade provrta uporabom standardnih ciklusa.

Odabirom ciklusa za buenje otvara se izbornik koji nudi slijedee cikluse:
ciklus za zabuivanje, tj. izradu centralnog gnijezda (Drilling centering Cycle81)
ciklus za izradu provrta s vremenom ekanja na dnu (Center drilling Cycle82)
ciklus za izradu dubokih provrta (Deep hole drilling Cycle83)
ciklus za izradu dubokih provrta (Cycle83E)
Prije poziva ciklusa, treba odabrati odgovarajuu ravninu obrade, tj. G17.
Odabirom ciklusa za izradu navoja otvara se izbornik koji nudi slijedee cikluse:
ciklus za urezivanje navoja pomou stezne glave (With comp chuck Cycle840)
ciklus za urezivanje navoja (Rigid taping Cycle84)
ciklus za narezivanje (tokarenje) navoja (vanjskog i unutarnjeg) (Thread cutting
Cycle97)
ciklus za narezivanje niza navoja (Thread chaining Cycle98)
7.1 CIKLUS ZA KONTURNO TOKARENJE CYCLE95
Slika 7.1 Tablini i grafiki prikaz parametara ciklusa 95
19
Name NPP - ime potprograma

Infeed depth MID - maksimalna dubina rezanja po prolazu
Fin. allow FALZ dubina zavrne obrade u smjeru osi Z
Fin. allow FALX - dubina zavrne obrade u smjeru osi X
Fin. allow FAL dubina zavrne obrade paralelne s konturom
Feed roughing FF1 - posmak grube obrade bez udubljivanja
Feed roughing FF2 - posmak grube obrade udubljivanja
Feed roughing FF3 - posmak zavrne obrade
Operation VARI - varijante izrade utora 1 - 12
Dwell time DT - vrijeme ekanja u sekundama
Path length DAM - put nakon kojeg e se rez prekinuti zbog loma odvojene estice
(strugotine). Odnosi se samo na grubu obradu. Ako je DAM =0
oblikovat e se neprekinuti rez bez vremena ekanja.
Restract. path _VRT udaljenost za koju e alat biti podignut po obje osi pri povratu
alata u gruboj obradi. Ako se ne zada ( _VRT=0), program uzima
1mm.
Finishing Allowance FALZ, FALX, FAL - dubina zavrne obrade paralelna s osima Z, X i
konturom.
Nije potrebno definirati sve tri zavrne dubine. Nakon programiranja jedne ostale e same
biti odreene.
Kontura se moe obraditi:

vanjskim tokarenjem (1, 2, 5, 6, 9, 10)
ili
unutarnjim tokarenjem (3, 4, 7, 8, 11, 12).
Tokariti se moe:
uzdunim gibanjem alata (1, 3, 5, 7, 9, 11)
ili
poprenim gibanjem alata (2, 4, 6, 8, 10, 12)
Kontura se moe tokariti:

grubo (1, 2, 3, 4)
fino (5, 6, 7, 8)
kompletno (najprije grubo, zatim fino)
(9, 10, 11, 12)
Vanjsko tokarenje: alat mora biti izvan

najveeg promjera konture.
Unutarnje tokarenje: alat mora biti unutar
najmanjeg promjer konture.
Slika 7.2 Varijante izrade utora 1 - 12
20
Pozicija alata prije tokarenja po konturi mora biti bez kompenzacije polumjerom (s G40)
U potprogramu koji definira konturu, nisu dozvoljene funkcije kao to su G17, TRANS, G42,
SCALE i sl.
7.2 IZRADA UTORA (LJEBOVA) PRIMJENOM CIKLUSA CYCLE93
Ciklus omoguuje izradu simetrinih i asimetrinih ljebova po obodu ili elu obratka.
Mogue je izraivati vanjske i unutarnje ljebove.
Start. Point SPD - poetna pozicija utora po X-osi (bez predznaka)

Start. Point SPL - poetna pozicija utora po Z-osi
Width WIDG - irina utora na dnu
Groove depth DIAG - dubina utora u odnosu na poetnu poziciju (bez predznaka)
Angle STA1 - kut konusa izmeu osi rotacije i konture izratka (0 - 180)
Flank angle 1 ANG1 - boni kut na strani poetne pozicije (bez predznaka) (0 - 89,99)
Flank anle 2 ANG2 - boni kut na suprotnoj strani (bez predznaka) (0 - 89,99)
Rad./ chamfer RCO1 - radijus / skoenje vanjskog kuta na strani startne toke
Rad./ chamfer RCO2 - radijus / skoenje vanjskog kuta na suprotnoj strani
Rad. / chamfer RCI1 - radijus / skoenje unutarnjeg kuta na strani startne toke
Rad./ chamfer RCI1 - radijus/skoenje vanjskog kuta na suprotnoj strani
Vrijednosti za radijus su pozitivne, a negativne za skoenja
Fin. allow FAL1 dodatak za zavrnu obradu izrade dna utora
Fin. allow FAL2 dodatak za zavrnu obradu izrade boka utora
Infeed depth IDEPL - maksimalna debljina rezanja po koraku
Poslije svakog prolaska, alat se podie za 1 mm radi loma odvojene estice
Dwell time DTB - vrijeme ekanja na dnu utora (u sekundama)
Treba iznositi najmanje toliko koliko traje jedan okretaj vretena
Operation VARI - varijante izrade utora
21
Slika 7.4 Varijante izrade utora
Znamenka jedinica odreuje vrstu, tj. Poloaj utora u odnosu na obradak. Znamenka
desetica odreuje nain zadavanja skoenja.
Obje otrice alata moraju biti izmjerene i upisane korekcije D1 i D2.
Kod izrade preciznih utora, posmak je 20 30 % manji.
22
7.3 CIKLUSI ZA BUENJE

7.3.1 Izrada plitkih provrta CYCLE81 i CYCLE 82
Primjena ovih ciklusa je kod provrta manje dubine (do 4 promjera svrdla)
Prije poetka buenja svrdo treba biti na poziciji X=0
Drilling centering - Ciklus 81
Ciklus za zabuivanje (izradu sredinjeg gnijezda)
Neposredno prije koritenja ciklusa 81 potrebito je odabrati XY ravninu funkcijom G17
Rectract (Return) plane RTP - povratna povrina (povrina na koju se vraa alat)
Referent (Absolute) plane RFP - referentna povrina (povrina na kojoj je nul toka W)
Safety distance SDIS - sigurnosno odstojanje
Final drillling depth (Absolute) DP - ukupna dubina buenja
Depth increment DPR - povrina do koje se bui od referentne povrine
Namjena ciklusa 81 je buenje provrta, u sluaju kada se ne zahtijeva posebna kvaliteta

povrine dna provrta, te postoji mogunost nastajanja ogrebotina na stjenci provrta prilikom
izlaza svrdla do povratne povrine (RTP).
Kod ovog ciklusa nema vremena ekanja (DTB) to znatno skrauje vrijeme prilikom izrade
velikog broja provrta.
23
Center Drilling - Ciklus 82
Ciklus za izradu provrta s vremenom ekanja na dnu
Neposredno prije koritenja ciklusa 82 potrebito je odabrati XY ravninu funkcijom G17
Rectract (Return) plane RTP - povratna povrina (povrina na koju se vraa alat)
Referent (Absolute) plane RFP - referentna povrina (povrina na kojoj je nul toka W)
Final drillling depth (Absolute) DP - ukupna dubina buenja
Dwell time DTB - vrijeme ekanja
Namjena ciklusa 82 je buenje provrta, gdje se zahtijeva dobra kvaliteta povrine dna
provrta, to se ostvaruje vremenom ekanja na dnu provrta. Kao i kod ciklusa 81 mogue je
nastajanje ogrebotina na stjenci provrta prilikom izlaza svrdla do povratne povrine (RTP).
24
7.3.2 Buenje dubokih provrta ciklusom CYCLE83
CYCLE 83 - Ciklus za duboko buenje
Rectract (Return) plane RTP - povratna povrina (povrina u koju se vraa alat)
Referent (Absolute) plane RFP - referentna povrina (povrina u kojoj je nul toka W)
Safety distance SDIS - sigurnosno odstojanje (u brzom hodu G0)
Final drillling depth (Abs) DP - ukupna dubina buenja
Drill depth_1 FDEP - apsolutna dubina prvog buenja (G1)
Depth_1, increment FDPR - relativna dubina prvog buenja (korak)
Degression DAM - vrijednost smanjenja koraka buenja
Dwell time DTB - vrijeme ekanja na dnu rupe u sekundama
Dwell time DTS - vrijeme ekanja prije nastavka buenja u sekundama
Feedrate factor FRF - faktor smanjena posmaka kod nastavka buenja
Operation VARI - varijanta izrade rupe
=0 lom odvojene estice (nakon svakog koraka buenja
alat se podigne za 1mm)
=1 vaenje odvojene estice (nakon svakog koraka
buenja alat se podigne do RTP)
25
Duljina vrha svrdla

Dubina buenja rauna se s obzirom na geometriju alata. Kako bismo dobili provrt zadane
duljine potrebno je znati duljinu vrha svrdla. Duljina je odreena kutom vrha svrdla, a moe
se izraunati prema izrazu:
Budui da se svrdla izrauju sa standardnim kutevima , formula se

moe pojednostaviti : p = D x k,
Pri emu je k konstanta za odreeni kut . Najee koriteni kutevi
dani su u tablici 7.1.
Tablica 7.1 Konstanta k za odreeni kut svrdla
Kut Raunska Konstanta k

konstanata k (u praksi)
60 0,8660254 0,866
82 0,5751842 0,575
90 0,5000000 0,5
118 0,3004303 0,3
120 0,2886751 0,289
135 0,2071068 0,207
26
7.4 CIKLUSI ZA IZRADU NAVOJA

7.4.1 Urezivanje navoja ciklusom CYCLE84
Rectract plane RTP - povratna povrina (povrina u koju se

vraa alat)
Referent plane RFP - referentna povrina
Depth, apsolute DP - ukupna dubina buenja
Dwell time DTB - vrijeme ekanja na dnu rupe u sekundama
Dir. of rot. SDAC - smjer vrtnje vretena po zavretku ciklusa
(3desno, 4lijevo, 5 zaustavljanje)
Thread lead MPIT - korak navoja u nominalnoj vrijednosti (3 za M3, 24 za M24)
Thread lead PIT - korak navoja u mm (od 0.001 do 2000 mm)
Spindle position POSS - tona kutna pozicija vretena u koju dolazi prije izvrenja ciklusa
Speed SST - brzina vrtnje vretena pri narezivanju (min-1)
Speed retr. SST1 - brzina vrtnje vretena pri povratu
Rad ciklusa navoja na stroju:

Prije izvrenja ciklusa alat mora biti pozicioniran iznad rupe (x=0)
Pribliavanje rupi u brzom hodu
Tona pozicija vretena
Urezivanje navoja do odreene dubine sa programiranom brzinom
Stanka na dnu rupe
Promjena smjera vrtnje
Povratak na sigurnosno odstojanje
Odmicanje do povratne povrine u brzom hodu
Namjetanje smjera vrtnje vretena SDAC.
27
7.5 TOKARENJE NAVOJA
Na tokarilici se mogu izraivati vanjski ili unutarnji navoji s konstantnim korakom. Postoje
jednovojni ili vievojni navoji (izrauju se jedan po jedan).
Izvedba lijevog ili desnog navoja zadaje se smjerom rotacije vretena (slika 7.9) prije
aktiviranja ciklusa te odabirom odgovarajue izvedbe alata (lijeve ili desne).
Slika 7.9 Mogunosti izvedbe navoja
Prije izrade navoja potrebno je izraunati kut uspona navoja (prilog 1) te odabrati
odgovarajui alat te reim obrade.
Slika 7.10 Kut uspona navoja
28
7.5.1 Tokarenje vanjskog i unutarnjeg navoja ciklusom CYCLE97
Prije izvrenja ciklusa, alat treba pozicionirati u toku iz koje je mogue doi u prilaznu
putanju. Poetna toka po x osi je 1 mm iznad nazivnog promjera navoja.
Thread lead PIT - korak navoja u mm (od 0.001 do 2000 mm) (unosi se PIT ili MPIT)
Thread size MPIT - veliina navoja u nominalnoj vrijednosti (3 za M3, 24 za M24)
Start point SPL - poetna pozicija navoja (po Z-osi)
End point FPL - krajnja pozicija navoja (po Z-osi)
Diameter 1 DM1 - promjer navoja na poetnoj poziciji (kod SPL)
Diameter 2 DM2 - promjer navoja na krajnjoj poziciji (kod FPL)
Runing path APP - put prilaenja (bez predznaka) obino iznosi 3-4 koraka navoja
Runout path ROP - put odlaenja (bez predznaka) priblino 1 korak navoja
Thread depth DP - dubina navoja (bez predznaka) TDEP=0,613435 x PIT
Fin. allow. FAL debljina reza zavrne obrade
Infeed angle IANG - kut obrade navoja po koraku (0=okomit)
Pozitivna vrijednost korak obrade boka navoja po jednom boku
Negativna vrijednost korak obrade boka navoja naizmjenian
Slika 7.12 Kut obrade IANG
29
Start pt. offs NSP - poetna toka prvog navoja (0 - 359,9)

Cuts NRC - broj prolaza obrade noa po navoju
Noncuts NID - broj praznih prolaza noa po navoju -ienje (orijentacijski 1-2)
to je tvri materijal odabrati vei broj prolaza
Operation VARI - nain narezivanja
No. Of threads NUMTI - broj navoja
VARI - nain narezivanja
VARI odreuje vanjsko ili unutarnje tokarenje i nain na koji e se navoj izraditi
VARI Vanjsko/ Nain izrauna dubine

Unutarnje prolaska
1 Vanjsko Konstantna dubina
2 Unutarnje Konstantna dubina
3 Vanjsko Konstantni presjek
4 Unutarnje Konstantni presjek
Slika 7.13 Varijante izrade navoja
Rad ciklusa navoja na stroju:

Zauzimanje poetne toke, definirane u ciklusu s G0, koja se nalazi na poetku
prilazne putanje po osi z i 1 mm iznad nazivnog promjera navoja.
Pomak po dubini (korak), odreen parametrom VARI
Ponavljanje prolaza odreuje parametar NRC a odvija se do dubine TDEP-FAL,
Zavrno tokarenje navoja vri se u jednom prolasku (naredbom G33)
Prazni prolasci navoja e se ponavljati prema parametru NID
Pri izradi svakog slijedeeg navoja, ponavljat e se svi koraci.
Mogue je narezati vievojni navoj. Poetak navoja se moe smjestiti bilo gdje na obodu,
zadavanjem prvog navoja parametrom NSP.
30
8 POSTAVKE ZA RAD SA SIMULATOROM SINUMERIK 840D TURN
Kako je ve prethodno spomenuto, program ima pet radnih podruja, koji se odabiru desnim
klikom mia. Odabirom podruja Program, unosi se programski kod u program editoru, na
nain da se moe odabrati direktorij Workpieces (ekstenzija .WPD) u koji se mogu spremati i
glavni programi (odabrati ekstenziju .MPF) i podprogrami (odabrati ekstenziju .SPF) -
pogodno kada jedan zadatak ine glavni program i potprogram/i zbog preglednosti
zadataka.
Glavni programi se jo mogu spremati u Partprograms, a potprogrami odabirom
Subprograms.
Ve napisan programski kod mogue je importirati u softver prema sljedeoj putanji:
C disk (ovisno o mjestu spremanja softvera) WinNC32 SIE840D.T (za tokarenje)
PRG WKS.DIR/MPF.DIR/SPF.DIR - obvezno u simulatoru odznaiti (ukloniti X)
pomou Alter enable da bi programski kd bio vidljiv.
Prije same simulacije izrade, potrebno je postaviti alate koji su definirani u Planu alata
(Parametar Tool offset), neophodno za 2D simulaciju (primjer simulacije prikazan na slici
8.1) .
Za potpunu vidljivost obrade, odnosno cijelog prikaza simulacije na ekranu potrebno je
oznaiti vertikalnu funkcijsku tipku Zoom Auto.
Izlazak iz simulacije vri se sa Reset Edit.
Napomena: prilikom rada sa simulatorom potrebno je voditi rauna da nije ukljuen Caps
Lock, te da numeriki dio tipkovnice nije u funkciji, ve je za unos brojeva potrebno koristiti
brojeve na alfa numerikom dijelu tipkovnice (brojevi postavljeni iznad slova).
Slika 8.1 2D simulacija u simulatoru Sinumerik 840D Turn
Izbor alata u simulatoru prikazan je na slici 8.2.
Alati se dodaju u dra alata (Toolholder) dvoklikom na prazno polje (empty) ili odabirom
funkcijske tipke Take tool. Alati se briu s odreene pozicije u drau alata odabirom
funkcijske tipke Remove tool. Tokarilica EMCO Turn 105 ima 8 mjesta u revolveru.
31
Svakom alatu moe se dodijeliti druga boja (pogodno kod razliitih obrada) na nain da se
crvena, zelena i plava boja mijeaju (svakoj boji se dodjeljuje vrijednost u rasponu od 0 do
255), a da bi ista bila spremljena za odabrani alat potrebno je odabrati funkcijsku tipku
Assign tool colour.
Slika 8.2 Izbor alata za 3D view
Kako bi se omoguio prikaz 3D simulacije potrebno je definirati i Plan stezanja (slika 8.3).
Duljina pripremka koja izvire izvan steznih eljusti

Promjer pripremka
Duljina pripremka u mm, (uz TRANS Z 109

uvrten dodatak za eono poravnavanje u
Toka A postavljena u bazi
iznosu od 1 mm)
stezne glave
Vrijednost vezana uz G54 (vrijednost se treba

podudarati s vrijednosti toke G54 postatavljenoj i
spremljenoj u parametrima (Parameters Work
offset)
Pripomena: simulacija radi i s vrijednosti nula
ukoliko je G54 spremljena u istom iznosu
Slika 8.3 Plan stezanja (workpiece ) u EMCO WinNC Sinumerik 840D Turn
32
Uz postavljene alate potrebne za prikaz 2D simulacije, kod 3D simulacije (slike 8.4 i 8.5)
potrebno je takoer postaviti alate u dra alata (iz program editora 3D-View Tool).
Simulacija se moe pratiti korak po korak (Single Start (klikanje na tipku start sve dok se
ne izvre svi koraci obrade)). Kako bi se iskljuila simulacija korak po korak potrebno je
ponovno kliknuti na Single. Simulaciju je mogue izvriti u cijelosti jednostavnim
pokretanjem tipke Start. Simulaciju je mogue zaustaviti odabirom tipke Reset.
Kod potprograma nije mogue vidjeti 3D simulaciju, ve samo 2D, za razliku od pokretanja
glavnog programa.
Slika 8.4 3D simulacija u EMCO WinNC Sinumerik 840D Turn
Slika 8.5 3D simulacija u EMCO WinNC Sinumerik 840D Turn Transparent raw part view
Na slici 8.6 prikazana je figurica izraena na stroju EMCO Turn 105 (bez odrezivanja).
33
Slika 8.6 Figurica izraena na stroju EMCO Turn 105
34
9 RIJEENI ZADACI
ZADATAK 1
Potrebno je napisati NC - program za upravljaku jedinicu SINUMERIK 840D na EMCO Turn
105 Concept stroju za eono i obodno tokarenje obratka dimenzija
30 x 100 mm. Materijal obratka je aluminij. Potreban alat je tokarski no za grubo tokarenje
lijevi.
PRIPOMENA:
Radijus Smjer
Alat Korekcija vrha Broj Posmak vrtnje Poloaj L1 (mm) /
br. alata otrice okretaja (mm/okr) gl. otrice L2 (mm)
(mm) S vretena noa
T1 D1 0.4 1300 0.1 M4 3 6.879/3.720
Radno podruje Parametar

T broj (number) alata : 1
Tip alata (Tool type): 500
Poloaj otrice noa (C.edge pos.) : 3
Kut (Clear angle): 30
Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) Roughing tool SCAC L 1212
35
Slika 9.1 Plan stezanja
Slika 9.2 Plan rezanja
36
Slika 9.3 Plan rezanja 2D prikaz (2D view)
Slika 9.4 3D prikaz (3D view)
37
Programski kod
Glavni program
38
ZADATAK 2
Potrebno je napisati CNC - program za upravljaku jedinicu SINUMERIK 840D na EMCO Turn
105 Concept stroju, za eono i obodno tokarenje izratka dimenzija
30 x 120 mm, usijecanje i odrezivanje na duljinu 76 mm. Materijal izratka je aluminij.
Potrebiti alati: lijevi tokarski no za grubo tokarenje, no za narezivanje navoja (desni) i no
za usijecanje (odrezivanje). Koristiti ciklus za konturno tokarenje (Cycle95), ciklus za
tokarenje navoja (Cycle97). Navoj tokariti u pet prolaza, zavrni prolaz 0,15 mm, te esti
prolaz ienje navoja.
PRIPOMENA:
Radijus Broj Smjer Poloaj
Alat Korekcija vrha okretaja, Posmak, vrtnje otrice L1 (mm) /
br. alata otrice S F gl. noa L2 (mm)
(mm) (okr/min) (mm/okr) vretena
T1 D1 0.4 1300 0.1 M4 3 6.879/3.720
T3 D1 0.1 100 1.25 M4 8 11.654/-12.091
T2 D1 0.1 1000 0.05 M4 8 15.608/4.184
D2 15.608/1.184

T 1 _ Tip alata (Tool type): 500_ Poloaj otrice noa (C.edge pos.): 3
Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) External thread tool NL 12 - 3 R
Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) Parting off tool
39
40
41
Programski kod
Glavni program
Potprogram
42
ZADATAK 3
105 Concept stroju, za eono i obodno tokarenje izratka dimenzija 30 x 120 mm, usijecanje
i odrezivanje na duljinu 76 mm. Materijal izratka je aluminij. Potrebiti alati: lijevi tokarski no
za grubo tokarenje, no za narezivanje navoja (lijevi), no za usijecanje (odrezivanje) i svrdlo
3 mm. Koristiti ciklus za konturno tokarenje (Cycle95), ciklus za tokarenje navoja (Cycle97),
ciklus za izradu utora (Cycle93) te ciklus za buenje (Cycle81). Navoj tokariti u pet prolaza,
svaki prolaz 0,306 mm.
PRIPOMENA:
T1 D1 0.4 1300 0.1 M4 3 6.879/3.720
T2 D1 0.1 1000 0.05 M4 8 15.608/4.184
D2 15.608/1.184
T3 D1 0.1 100 2,5 M4 8 11.654/-12.091
T4 D1 - 2000 1 M4 7 21.317/0

Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) External thread tool NL 12 - 3 R
Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) Twist drill 3 mm
43
44
45
Programski kod
Glavni program
46
Potprogram
47
ZADATAK za vjebu
105 Concept stroju, za eono i obodno tokarenje izratka dimenzija 30 x 110 mm, usijecanje
i odrezivanje na duljinu 82 mm. Materijal izratka je aluminij. Potrebiti alati: lijevi tokarski no
za fino tokarenje, neutralni no za fino tokarenje, no za narezivanje navoja (lijevi), no za
usijecanje (odrezivanje) i svrdlo 3 mm. Koristiti ciklus za konturno tokarenje (Cycle95),
ciklus za tokarenje navoja (Cycle97), ciklus za izradu utora (Cycle93) te ciklus za buenje
(Cycle81). Navoj tokariti u pet prolaza, zavrni prolaz dubine 0.1 mm.
PRIPOMENA:
T4 D1 0.4 1500 0.04 M4 3 6.879/3.720
T5 D1 0.4 1500 0.04 M4 8 6.569/-6.095
T2 D1 0.1 1000 0.01 M4 8 15.608/4.184
D2 15.608/1.184
T3 D1 0.1 500 1.25 M4 8 11.654/-12.091
T6 D1 - 1200 0.1 M4 7 21.317/0

Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) Finishing tool SDJC L 1212
Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) Finishing tool SDNC N 1212
Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) External thread tool NL 12 - 3 L
Oznaka za alat (3D-Simulation _tool) Twist drill 3 mm
48
Slika 9.13 2D simulacija u simulatoru Sinumerik 840D Turn
49
Slika 9.14 3D simulacija u EMCO WinNC Sinumerik 840D Turn
Slika 9.15 3D simulacija u EMCO WinNC Sinumerik 840D Turn Transparent raw part view
50
10 PRILOZI
Prilog 1. Standardni metriki navoji ISO 68-1:1998, ISO 262:1998, ISO 724:1993
Nazivna Promjer Korak Radijus Promjer Promjer korijena Dubina navoja Promjer
veliina d=D p (r) d2=D2 vijka matice vijka matice provrta
ISO M Korijena d3 D1 h3 H1 za navoj
1,00 1,00 0,25 0,036 0,838 0,693 0,729 0,153 0,135 0,75
1,10 1,10 0,25 0,036 0,938 0,793 0,829 0,153 0,135 0,85
1,20 1,20 0,25 0,036 1,038 0,893 0,929 0,153 0,135 0,95
1,40 1,40 0,30 0,043 1,205 1,032 1,075 0,184 0,162 1,10
1,60 1,60 0,35 0,051 1,373 1,171 1,221 0,215 0,189 1,25
1,80 1,80 0,35 0,051 1,573 1,371 1,421 0,215 0,198 1,45
2,00 2,00 0,40 0,058 1,740 1,509 1,567 0,245 0,217 1,60
2,20 2,20 0,45 0,065 1,908 1,648 1,713 0,276 0,244 1,75
2,50 2,50 0,45 0,065 2,208 1,948 2,013 0,276 0,244 2,05
3,00 3,00 0,50 0,072 2,675 2,387 2,459 0,307 0,271 2,50
3,50 3,50 0,60 0,087 3,110 2,764 2,850 0,368 0,325 2,90
4,00 4,00 0,70 0,101 3,545 3,141 3,242 0,429 0,379 3,30
4,50 4,50 0,75 0,108 4,013 3,580 3,688 0,460 0,406 3,80
5 5 0,80 0,115 4,480 4,019 4,134 0,491 0,433 4,20
6 6 1,00 0,144 5,350 4,773 4,917 0,613 0,541 5,00
7 7 1,00 0,144 6,350 5,773 5,917 0,613 0,541 6,00
8 8 1,25 0,180 7,188 6,466 6,647 0,767 0,677 6,80
9 9 1,25 0,180 8,188 7,466 7,647 0,767 0,677 7,80
10 10 1,50 0,217 9,026 8,160 8,376 0,920 0,812 8,50
11 11 1,50 0,217 10,026 9,160 9,376 0,920 0,812 9,50
12 12 1,75 0,253 10,863 9,853 10,106 1,074 0,947 10,20
14 14 2,00 0,289 12,701 11,546 11,835 1,227 1,083 12,00
16 16 2,00 0,289 14,701 13,546 13,835 1,227 1,083 14,00
18 18 2,50 0,361 16,376 14,933 15,394 1,534 1,353 15,50
20 20 2,50 0,361 18,376 16,933 17,294 1,534 1,353 17,50
22 22 2,50 0,361 20,376 18,933 19,294 1,534 1,353 19,50
24 24 3,00 0,433 22,051 20,319 20,752 1,840 1,624 21,00
27 27 3,00 0,433 25,051 23,319 23,752 1,840 1,624 24,00
30 30 3,50 0,505 27,727 25,706 26,211 2,147 1,894 26,50
33 33 3,50 0,505 30,727 28,706 29,211 2,147 1,894 29,50
36 36 4,00 0,577 33,402 31,093 31,670 2,454 2,165 32,00
39 39 4,00 0,577 36,402 34,093 34,670 2,454 2,165 35,00
42 42 4,50 0,650 39,077 36,479 37,129 2,760 2,436 37,50
45 45 4,50 0,650 42,077 39,479 40,129 2,760 2,436 40,50
48 48 5,00 0,722 44,752 41,866 42,857 3,067 2,706 43,00
52 52 5,00 0,722 48,752 45,866 46,587 3,067 2,706 47,00
56 56 5,50 0,794 52,428 49,252 50,046 3,374 2,977 50,50
60 60 5,50 0,794 56,428 53,252 54,046 3,374 2,977 54,50
64 64 6,00 0,866 60,103 56,639 57,505 3,681 3,248 58,00
68 68 6,00 0,866 64,103 60,639 61,505 3,681 3,248 62,00
r = 0,1443p; d2 = d - 0,6495p; d3 = d - 1,2269p; D1 = d - 1,0,825p; H = 0,86603p; h3 = 0,61343p
51
52
LITERATURA
1. Software description EMCO WinNC SINUMERIK 810D/840D Milling

2. Mladen Bonjakovi, Antun Stoi, Programiranje CNC strojeva, 2011.
3. Zdravko Blaevi, Programiranje CNC tokarilice i glodalice, 2004.
4. Ivo Slade, CNC tokarenje EMCO PC Mill 105 skripta

Podloge Za Vjezbe Sinumerik840D Tokarenj

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Podloge Za Vjezbe Sinumerik840D Tokarenj

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

STROJARSKII FAKULTET

Modul: CNC tokarenje

PROGRAMIRANJE CNC STROJEVA

Danijela PEZER, dipl. ing. stroj.

Slavonski Brod, oujak 2016.

3 UPRAVLJAKA JEDINICA STROJA ................................................................................ 5

4 POKRETANJE PROGRAMA ........................................................................................ 10

6 KOMPENZACIJA POLUMJEROM ALATA .................................................................... 16

8 POSTAVKE ZA RAD SA SIMULATOROM SINUMERIK 840D TURN ................................ 31

1. MJERNI SUSTAV STROJA

Upravljaka jedinica stroja omoguava rad u dva mjerna sustava:

Apsolutni mjerni sustav (G90) (slika 1.1)

Slika 1.1 Prikaz apsolutnog mjernog sustava

Inkrementni mjerni sustav (G91) (slika 1.2)

Slika 1.2 Prikaz inkrementnog mjernog sustava

2. KARAKTERISTINE TOKE STROJA

CNC strojevi imaju tri meusobno neovisna geometrijska sustava.

Slika 2.1 Koordinatni sustav i karakteristine toke tokarilice

M Strojna nul-toka (Machine zero point)

R Referentna toka (Reference point)

2.1 KOORDINATNI SUSTAV STROJA I IZRATKA

Slika 2.2 Gibanje alata

Na tokarilicama se pomak nultoke provodi (slika 2.3):

Slika 2.3 Pomak nul-toke kod tokarilica

2.2 REFERENTNA TOKA ALATA

Slika 2.4 Referentna toka alata

3 UPRAVLJAKA JEDINICA STROJA

Svakim CNC strojem upravlja se pomou posebnog softwera ( programa ) i upravljake

vertikalne funkcijske tipke

strojno upravljaka jedinica

Slika 3.1 Upravljaka jedinica stroja

3.1 ADRESNO-BROJANI DIO UPRAVLJAKE TIPKOVNICE

Sastoji se od alfa numerikih znakova. Slui za pisanje i ispravljanje programa.

Vea oznaka na tipkama se unosi izravno, dok se

Potvrda alarma kada se pojavi poruka alarma

Prikaz informacija o trenutnom nainu rada.

Izbor prozora (kada je vie radnih prozora na

Vertikalno pomicanje pokazivaa

Horizontalno pomicanje pokazivaa

List naprijed natrag

Backcpace - Brisanje unatrag

Tipka izbora (aktiviraj deaktiviraj)

Skok na kraj reda ili liste

Tipka za ureivanje Edit

Tipka za unos Input

Slika 3.2 Adresno brojana upravljaka tipkovnica

3.2 STROJNI DIO UPRAVLJAKE JEDINICE

Slika 3.3 Strojni dio upravljake jedinice

Sastoji se od vie podgrupa upravljakih funkcija.

SKIP preskoeni blok se nee izvriti

RESET Rad stroja blok po blok

Runo pomicanje alata po osima

FEED STOP / START

Rotacija glavnog radnog vretena

SPINDLE STOP / START

Pomak revolverske glave za jedno mjesto

Ukljuivanje / iskljuivanje rashladne tekuine

Horizontalna funkcijska tipkovnica

Slika 3.6 Horizontalna funkcijska tipkovnica

Direktni skok u radno podruje stroja.

Proirenje funkcijskih tipki

Poziv glavnog izbornika (menu-a)

Odabirom modula za tokarenje otvara se poetni izbornik (slika 4.1 )

1 Prikaz aktivnog radnog podruja 7 Status programa