7.

2 ivapNana Kca-

k` ivapNana Kca- ikMmat.

1. AaDt 450
2. hmaalaI 1460
3. taolaa[- 350
4. Tpala Kca- 40
5. vaahtUk Kca- 500
majaurI 300
6. p^ikMga 2000
majaurI 1500
ivapNana Kca- 6600

7.3 ekUNa Kca-

]%padna 17500
Kca-
ivapNana 6600
Kca-
ekUNa Kca- 24100

7.4 nafa taoTa

ivak``I
ikMmat
2.5 Tna 140000
56000 24100
nafa 115900
 Flaa^varcyaa hMgaamaanausaar
yaaogya jaatI

k` gaT p`kar baI gaD\Dy gaD\Da yaaog

porN aacyaa tyaar ya
aIcaa vaaZIs haoNyaa jaatI
maih aazI caa
naa paoYa hMgaam
k a
tapma
ana
AMSa
sao.

1. hLvyaa jaatI
A. AgadI lavakr maac 20 to jaulaO AlaI-
yaoNaayaa a- 27 Aa^gasT kubaa
jaatI eip`la MrIAla
I-
isanqa
oiTkfs
T-
k`a^p.
ba lavakr eip`la 20 to saPToMb pUsaa
. yaoNaayaa mao 25 ar kait-
jaatI Aa^@Tao kIpUs
bar aa
idpalaI
2. inamagarvyaa Aa^ga 16 to naaovho pMtSa
jaatI sT 19 Mbar uBa`a
iDsaoMb pusaa
ar ihmajy
aaotI.
3. garvyaa jaatI saPT 12 to iDsaoMb pUsaa
oMba 15 ar isanqa
r jaanaova oiTkp
Aa^@ arI Usaa
Taob SauBa
ar `afulao
isanqa
oiTk
naaiSa
k naM
5
4. ihvaaLI qaMD naaov 10 to foba`uvaa Dainay
hvaamaanaat hoMb 12 rI aasau
yaoNaayaa ar maaca- pr
jaatI iDsao snaao
Mbar baa^la
snaao
baa^la
16.

saMdBa- varIla t@ta "saMPaUNa- vyaaparI BaajaIpalaa

laagavaD" hyaa pustkatUna Gaotlaa AsaUna laoKk
"jagannaaqa iSaMdo" Aaho.pa.na.34.

4.2. Flaa^varcao mah%%va

Flaa^varcao paMZro SauBa` GaT\T gaD\Do BaajaIsaazI

vaaprtat.yaa BaajaIca ]%%ama p`tIcaI p`iqanao va
paoT^iSayamafa^sfrsacaunaava laaoh hI Kinajao BarpUr
p`maaNaat Asatat.A va k jaIvanasa%%vaacao p`maaNa hI
purosao AsaUna svaad va $caI yaa dRYTInao Flaa^var hI
ek ]%kRYT BaajaI Aaho. taNyaa Flaa^varcaa hMgaama
saplyaavar saukivalaolyaa Flaa^varcaI BaajaI krta yaoto.

4.3 Flaa^var ipkacaa jaIvanak`ma

Flaa^var hI BaajaI maaohrI kuLatlaI AsaUna kaobaI

AaiNa navalakaolacaI AgadI javaLcaI naatlaga
Aaho.Saas~Iya BaaYaot Flaa^varlaa ba`aisaka
AaolaoiriSayaa vhar baa^TrayaTIya ho naava
Aaho.Flaa^varcaI panao kaobaIcyaa tulanaot laaMba va
$Md Asatat.KaoD AKUD Asato ,mauLo barIcaSaI tMtUmaya
AsaUna ]qaL Asatat.sahsaa 15 to 20 panaanaMtr TaokakDo
gaD\Da Qartao.kaobaIcaa gaD\Da ha raopacyaa
Aga`aMkurapasaUna ivakisat Jaalaolyaa ik%yaok maaMsala
AvagauMizt SaaKaMpasaUna tyaar haotao.%yaat
fulaaMcyaa kaoNa%yaahI Baagaacaa samaavaoSa
nasatao.qaMD hvaamaanaat yaoNaayaa kahI jaatImaQyao
maa~ tI fulaaoyaacaI pUva- Avasqaa Aaho.fulakaobaIcyaa
BaartIya vaaNaacyaa gaD\DyaacaI pUNa- vaaZ Jaalyaavar
paoYakqaMD hvaamaanaat%yaatUna laaMba daMDo
inaGaUna%yaavar maaohrI saarKI ipvaLI fulao yaotat.hI
fulao ]BayailaMgaI Asatat.%yaaMnaa SaoMgaa
Qartat.p`%yaok SaoMgaot maaihrIsaar#yaa 6 to 8 ibayaa
Asatat.snaao baa^lasar#yaa yauraoipyana jaatIsaazI maa~
fulao AaiNa baIjaao%p<aIsaazI AiQak qaMD hvaamaana
paihjao.mhNaUna %yaacao baIjaao%padna f> ihmaacala
p`doSa AaiNa yaa qaMD hvaamaanaacyaa izkaNaIca hao}
Sakto.
BaajaIsaazI laagavaDIcyaa dRYTInao fulakaobaI hI vaYaa-
yaU vanasptI Aaho ,tr baIjaao%padnaasaazI tI id` vaYaa-
yaU vanasptI Aaho.
 p`krNa
caaOqao
Flaa^var
ipkacaI
saamaany
a maaihtI
1.3 P`aklp AhvaalaacaI ]i_YTyao

1.Flaa^var SaotIcaa AByaasa krNao.

2.Flaa^var ipkaMsaazI naaiSak ijalhyaat Asalaolyaa
baajaarpozaMcaa AByaasa krNao.
3.Flaa^var ipkacaa ]%padna va ivapNana Kcaa-caa
AByaasa krNao.

1.4 P`aklp Ahvaalaacyaa mayaa-da

1.p`stut p`klp Ahvaalaat f@t naaiSak ijalhyaacaa ivacaar

krNyaat Aalaa Aaho.
2.yaa p`klp Ahvaalaat Flaa^var SaotIcaa AByaasa kolaa
Aaho.
 ?Nainado-Sa

tRtIya vaYa- vaaiNajya yaa vaYaa-t saI ka^mpaonanT

ivaYaya AMtga-t p`klp Ahvaala tyaar krNyaacaI saMQaI idlaI
jaato.%yaatUna p`a%yaaixak &ana imaLNyaabaraobar
iSaxaNaavyaitir@t baahorIla jaIvanaacaa AnauBava
yaotao.puNao ivaVapIz p`klp tyaar krNyaasa saMQaI doto
yaabad\dla maI puNao ivaVapIzacaa AaBaarI Aaho.
baI.vaaya.ko.mahaivaValayaat iSaxaNa Gaot Asatanaa
maa.p`acaaya- Da^.eca.ko.kaocargaaMvakr yaaMnaI hI
saMQaI ]plabQa k$na idlaI %yaabad\dla maI %yaaMcaa
AaBaarI Aaho.
naaiSak ijalhyaatIla Flaa^var ]%padnaacaa Aaiqa-k
AByaasa yaa ivaYayaavar AByaasa krNyaacaI saMQaI idlaI
%yaabad\dla maI %yaaMcaa ?NaI Aaho.
p`klp Ahvaala tyaar krNyaasaazI p`klp Ahvaala maaga-
dSa-k Da^.kRYNaa SaMkr SahaNao yaaMnaI saMpUNa-
maaga-dSa-na kolao %yaabad\dla maI %yaaMcaa AaBaarI
Aaho.
yaa iSavaaya %yaaMnaI malaa p`%yaxa
Ap`%yaxapNao sahkaya- kolao %yaaMcyaa ?Naat rahUna
ha p`klp maI saadr krtao.

tsaocasadr p`klp Ahvaala tyaar krNyaasaazI jyaa

SaotkyaaMnaI malaa maaga-dSa-na kolao %yaabad\dla
maI %yaaMcaa ?NaI Aaho.
P`astavanaa

kaobaIcyaa tulanaonao Flaa^varcaI laagavaD AiQak

maaozyaa p`maaNaat kolaI jaato.AgadI AilakDcyaa
AakDovaarIp`maaNao Flaa^varcaI laagavaD 90 hjaar ho@Tr
xao~at haot AsaUna vaaiYa-k ]%padna AMdajao 6.59 laaK
Tna Aaho.dusayaa doSaanamaQyao pNa Flaa^varcaI
laagavaD maaozyaa p`maaNaat kolaI jaato.
2.1 jagaatIla Flaa^var ]%padna

k``` doSa ]%padna ]%padna

2004 2007
1. caIna 8067917m/t 7328864m/t
2. Baart 5014500m/t 4940200m/t
3. spona 450100m/t 465344m/t
4. [TlaI 410571m/t 413682m/t
5. f`oMca 318909m/t 418809m/t

jagaatIla Flaa^var ]%padnaamaQyao Baartacaa dusara

naMbar laagatao.2004 va 2007 yaa AakDovaarI p`maaNao
caInacao 2004 maQyao 8067917m/t evaZo ]%padna haoto
va 2007 maQyao 7328864m/t evaZo ]%padna Jaalao %yaa
tulanaonao 2007 maQyao kmaI ]%padna Jaalao. Baartacao
2004 maQyao 5014500m/t o evaZo ]%padna haoto va 2007
maQyao 4940200m/t evaZo ]%padna Jaalao %yaa
tulanaonao 2007 maQyao kmaI ]%padna Jaalao. sponacao
2004 maQyao 450100m/t evaZo ]%padna haoto va 2007
maQyao 465344m/t evaZo ]%padna Jaalao %yaa tulanaonao
2007 maQyao jaast ]%padna Jaalao.[TlaIcao 2004 maQyao
410571m/t evaZo ]%padna haoto va 2007 maQyao
413682m/t evaZo ]%padna Jaalao %yaa tulanaonao 2007
maQyao jaast ]%padna Jaalao.f`oMcacao 2004 maQyao
318909m/t evaZo ]%padna haoto va 2007 maQyao
418809m/t evaZo ]%padna Jaalao %yaa tulanaonao 2007
maQyao jaast ]%padna Jaalao.

2.2 BaartatIla Flaa^var ]%padna

201011
k` rajya ]%padna Tna T@ko
1. baMgaala 1777.21 26.35
2. ibahar 1118.73 16.59
3. AaorIsaa 677.34 10.04
4. hiryaaNaa 521.92 7.89
5. gaujarat 387.41 5.74
6. JaarKMD 355.36 5.27
7. Aasaama 328.84 4.88
8. CtIsagaD 305.97 4.54
9. maQyap`doSa 195.89 2.90
10. ]%%ar p`doSa 188.48 2.79

BaartatIla Flaa^var ]%padnaacyaa 20102011

AakDovaarIp`maaNao savaa-t p`qama baMgaalacaa
naMbar laagatao.baMgaalacao ]%padna 1777.21 Tna
 Jaalao.%yaa pazaopaz ibaharcao ]%padna 1118.73
Tna Jaalao.%yaanMatr Aaoirsaacao 677.34Tna
hiryaaNaacao 521.92 Tna gaujaratcao 387.41Tna
JaarKMDcao 355.36 Tna Aasaamacao 328.84 Tna
CtIsagaDcao 305.97Tna maQyap`doSaca o195.89Tna
va ]%%ar p`doSacao savaa-t kmaI ]%padna Jaalao to
188.48 Tna va T@kovaarIp`maaNao 2.79 evaZo
]%padna Aaho.

2.3 maharaYT/atIla Flaa^var ]%padna

k`` vaYa- ]%padna Tna T@kovaarI
1. 2006 54000 14.5
2. 2007 42000 12.7
3. 2008 66000 17.8
4. 2009 86000 19.2
5. 2010 79200 18.9

maharaYT/atIla Flaa^var ]%padnaacaI 2006 to 2010 pya-

Mtcyaa AakDovaarIp`maaNao ]%padna ho vaaZt gaolao
Aaho.2006maQyao 54000 Tna haoto.2007 maQyao to
42000 Tna Jaalao yaa vaYaI- ]%padna kmaI Jaalao.2008
maQyao to ]%padna 66000 Tna evaZo Jaalao.2009 maQyao
86000 Tna hyaa vaYaI- KUpca ]%padna Jaalao.2010
maQyao 79200 Tna ho ]%padna maagaIla vaYaa-cyaa
tulanaonao kmaI Jaalao.]%padnaa p`maaNao T@kovaarI hI
var KalaI haot haotI.

2.4 naaiSak ijalhyaatIla Flaa^var ]%padna

k`` vaYa- ]%padna Tna T@kovaarI
1. 2004 32000 8.8
2. 2005 31900 8.5
3. 2006 38300 9.7
4. 2007 33700 8.9

naaiSak ijalhyaatIla Flaa^var ]%padnaacyaa 2004 to 2007

AakDovaarIp`maaNao 2004 maQyao 32000 Tna ]%padna va
8.8 .2005 maQyao 31900 Tna ]%padna va 8.5.2006
maQyao 38300 Tna ]%padna va 9.7 .2007 maQyao 33700
Tna ]%padna va 8.9.yaa AakDovaarIp`maaNao ]%padna
p`%yaok vaYaI- vaaZt gaolao Aaho.