Toprak leri ve Demiryolu Mhendislii (CRN:13133)

2015-2016 Gz Yaryl

Prof. Dr. Hilmi Berk elikolu

Ara. Gr. Mehmet Ali Silgu

Vermelding onderdeel organisatie

Ders Bilgileri
Dnemii ders plan
Hafta Tarih Konu
Hafta1 15.09.2015 Ulatrma ve Demiryolu Mhendisliine Giri
Hafta2 22.09.2015 Demiryolu Aralarnn zellikleri, Nadal Kuram
Hafta3 29.09.2015 Demiryolu Aralarnn ekim Mekanii
Hafta4 06.10.2015 Demiryolu Aralarnn ekim Mekanii
Hafta5 13.10.2015 Geki Geometrik zellikleri (Yatay Kurblar, Dever, Birletirme Erileri)
Hafta6 20.10.2015 Geki Geometrik zellikleri (Eimler)
Hafta7 27.10.2015 Gzergah-Geki Aratrmas ve Etd, Trafik, Hat Kapasitesi
Hafta8 03.11.2015 Demiryolu styap
styap Elemanlar
Elemanlar
Hafta9 10.11.2015 Toprak lerine Giri, Temel Kavramlar, Dnemi
nemii 1. Snav
Hafta10 17.11.2015 Toprak lerinde Enkesit Alanlar ve Hacimleri
Hafta11 24.11.2015 Ktleler Diyagram ve Toprak Datm
Hafta12 01.12.2015 Genel Ynteme Gre Toprak Datm
Hafta13 08.12.2015 Brckner Yntemine Gre Toprak Datm
Hafta14 15.12.2015 Kaz Yntemleri ve Kullanlan Mekanik Aralar
Hafta15 22.12.2015 Dnemi
nemii 2. Snav

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 2

1
Demiryolu styap
styaps

Statik ve dinamik kuvvetler ile

evre etkisi altnda bulunan
styap, altyap platformu zerine
oturan yap ksmdr. geleri:
Ray
Travers
Balant elemanlar
Balast
kaynak: www.rail.tudelft.nl

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 3

Demiryolu styap
styaps: Ray

Srekli iki sra metalik ubuk

Yuvarlanma yzeyi ve klavuzlanma
salar
Tekerlekten gelen ykleri traverse
aktarr
Hzlanma ve frenleme kuvvetlerini
adezyon ile yaymak
Elektrikli hatlarda iletken
Sinyalizasyon akmn iletir

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 4

2
Demiryolu styap
styaps: Ray

Birim uzunluunun arl ile

karakterize edilir (kg/m)
Boyutlar, yapm srasnda
uygunlua gre dzeltilir
Paten, gvde ve mantar olmak
zere ksm
Tnellerde paslanma anmasna
nlem olarak mantara ykseklik
fazlal verilir (10mm)
Mantarn ekli, dinamik yk
gerilmeleri ynnden nemlidir

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 5

Demiryolu styap
styaps: Ray

Buden-Mantar etkileimi
anmalar, yuvarlanma yzey
erilii (sepet kulbu) ile
dengelenir
Mantar anmn azaltmak iin
yanaklara 1/20 eim verilir
Ray pateni, kalnl ve kanat
formu ile karakterize edilir
Cebire yataklarn eimi, conta
yerlerinin bakm ynnden
nemlidir

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 6

3
Demiryolu styap
styaps: Ray

kaynak: http://www.ndt-
http://www.ndt-ed.org

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 7

Demiryolu styap
styaps: Ray

TCDD Raylar (2003):

%19u <46.303kg/m
%18i 46.303kg/m
%63 49.05kg/m

kaynaklar: http://www.rail.tudelft.nl
http://www.rail.tudelft.nl,, Ger
Gerek, H., (2006). Demiryolu styap
styaps ders notlar
notlar.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 8

4
Demiryolu styap
styaps: Travers

Raya dik ve belirli aral

aralklarla, s
smeller
yard
yardmyla raya tesbit edilmi
edilmitir.
Raydan gelen ykleri niform biimde
balasta iletir
Hat geniliini korur
sela yardmyla koniklie uygun eim
verilmesini salar
ki ray dizisi aras elektirik yaltm
salar
Anma-krlma ve ezilme-d kuvvet
etkilerine kar mukavemet salar
Ray tesbitine elverilidir
Uygun arlkta (ok hafif olmas
stabilite, ok ar olmas tanmas
ynnden olumsuzdur) ve maliyetli
olmaldr
Trleri: ahap, elik, betonarme
INS351 Toprak leri
leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 9

Demiryolu styap
styaps: Travers

Ah
Ahap travers:
lkemizde enok am, mee ve
kayn aacndan yaplr
uzunluu 2.50m2.70m, arl
100kg
Stabil, konforlu ve elastik
retilirken, katran ya kreozot ile
basn altnda 90-100Cde
ilalanr (ruping yntemi)
antiseptii zamanla azalmamal ve
homojen yaylmal
Ekonomik mr: am 20-25yl,
mee 40-50yl ve kayn 30-40 yl

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 10

5
Demiryolu styap
styaps: Travers

elik travers: I. Dnya Sava

srasnda Almanyada kullanlmaya
balanm
Daha hafif ve U kesitli
Balasta tutunmas iin ucu kamal
mr, ahap traversin iki kat
(50yl)
stifi ve tamas kolay
Boyutlandrmada yksek doruluk
Stabilite ynnden olumsuz
Elektrikli ekime uygun deil

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 11

Demiryolu styap
styaps: Travers

Betonarme travers: II. Dnya Sava

Ahap traverslerden daha az esnek
sonras ngerilmeli beton ile
yaygnlam, yapm greli olarak Paslanma ve kt kaynaklara
kolay dayanksz
Ar olduu iin stabilitesi yksek iddetli etkilerden (raydan kma,
ve uzun kaynakl raylar iin uygun
ykleme-boaltma) zarar grme riski
Uzun mrl (60yl)
Dinamik ykler ve balast gerilmeleri
%25 kadar daha fazla olabilir
Monoblok ya da poliblok olabilir
TCDD Traversleri (2003):
%63 betonarme
%24 ahap
%13 elik

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 12

6
Demiryolu styap
styaps: Balast

Yol ekseninde kal

kalnl 40cm50cm.
nl 40cm 50cm.
Sert ta kullanlr, yuvarlak akl Traverslerden gelen ykleri
kullanlmaz niform biimde altyapda
Krmata: Porfir, bazalt, granit, (platformda) geni alana
gnays, kumta .. yayar.

Dane bykl: styapya esneklik verir.

Anahatlarda 30/60mm Traverslerin enine-boyuna

deplasmann engeller,
Makaslar ve hemzemin
erevenin stabilitesini salar.
geitlerde 20/40mm
Platformu d etkilerden korur
akl: Akarsulardan karlr, ok
buraj yntemiyle sktrlr
sert ama srtnmesi az, 20/40mm
Krlm akl 20/40mm

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 13

Demiryolu styap
styaps: Balastl
Balastl-Balasts
Balastsz

Balastl
Balastl styap
styap: Balasts
Balastsz styap
styap:
Daha dk yapm maliyeti Daha yksek yapm maliyeti
Yksek esneklik Daha az bakm gereksinimi
Dk bakm maliyeti Daha uzun hizmet mr
Daha iyi grlt emilmesi Yksek yanal direnim
Kurblarda snrl yanal direnim
Ezilen balast tabakas
nedeniyle raylarda hasar

Kaynak: Ger
Gerek, H., (2006). Demiryolu styap
styaps ders notlar
notlar.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 14

7
Demiryolu styap
styaps: Raylar
Raylarn Biribirine Ba
Balanmas
lanmas

Cebireli (contal) balant

Uzun kaynakl raylar

kaynaklar: http://www.rail.tudelft.nl
http://www.rail.tudelft.nl,, Ger
Gerek, H., (2006). Demiryolu styap
styaps ders notlar
notlar.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 15

Demiryolu styap
styaps: Raylar
Raylarn Biribirine
Ba
Balanmas
lanmas

Zamkl
Zamkl yal
yaltlm
lm ba
balant
lant

kaynaklar: http://www.rail.tudelft.nl
http://www.rail.tudelft.nl,, Ger
Gerek, H., (2006). Demiryolu styap
styaps ders notlar
notlar.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 16

8
Demiryolu styap
styaps: Raylar
Raylarn Biribirine Ba
Balanmas
lanmas

Genleebilen contal balant

kaynaklar: http://www.rail.tudelft.nl
http://www.rail.tudelft.nl,, Ger
Gerek, H., (2006). Demiryolu styap
styaps ders notlar
notlar.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 17

Demiryolu styap
styaps: Termit Ray Kayna
Kayna

Ray ular dzeltilir

Ek yeri zerine kalp yerletirilir
Propen stclarla raylar 900Cye
kadar stlr
Aluminyum tozu + demir oksit
karm dklr. Kimyasal Tepkime:
Fe2O3+2Al 2Fe+Al2O3+850kJ
Kalp karlr
Kaynak yeri talanarak dzeltilir

Ger
Gerek, H., (2006). Demiryolu styap
styaps ders notlar
notlar.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 18

9
Demiryolu styap
styaps: Ba
Balant
lant Elemanlar
Elemanlar

Ba
Balant
lant elemanlar
elemanlarnn g
grevleri:
Raylardan gelen kuvvetleri elastik olarak alarak traverslere
aktarmak
Rayn travers zerindeki yatay tutunma kuvveti iin yeterli boyuna
direnimi salamak:
Uzun kaynakl raylarn genleme boyunu snrlamak
styapdaki bozukluklardan kaynaklanan boluklar snrlamak
Raylarn yrmesini snrlamak
Trafikten kaynaklanan etki ve titreimleri azaltmak
Hat akln ve raylarn ie eikliini korumak
Raylarla travers arasnda elektrik yaltmn salamak
Ger
Gerek, H., (2006). Demiryolu styap
styaps ders notlar
notlar.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 19

Demiryolu styap
styaps: Ba
Balant
lant Elemanlar
Elemanlar

kaynak: http://www.rail.tudelft.nl
http://www.rail.tudelft.nl

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 20

10
Demiryolu styap
styaps

kaynak: http://www.rail.tudelft.nl
http://www.rail.tudelft.nl

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 21

Demiryolu styap
styaps: Bak
Bakm ve Yenileme

Hat Bak
Bakm:
Ray geometrisi
Hat geometrisi
Hat yaps
Balast tabakas
Hemzemin geitler
Dier bakm

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 22

11
Demiryolu styap
styaps: Bak
Bakm ve Yenileme

Hat Bak
Bakm:
Ray talama (grinding)
Kaynak geometrisi
Buraj (tamping)
Balast ekleme (stone blowing)
Balast temizleme
Hat kesimlerinin yenilenmesi

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 23

Demiryolu styap
styaps: styap
styapya Etkiyen Kuvvetler

styap
styapya etkiyen kuvvetler:

1. DEY KUVVETLER
Statik dey kuvvetler
Dinamik dey kuvvetler

2. YATAY KUVVETLER
Yol eksenine paralel yatay kuvvetler
Yol eksenine dik yatay kuvvetler
Dier yatay kuvvetler

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 24

12
Demiryolu styap
styaps: D
Dey Kuvvetler

Hat y
yzeyine dik statik ve dinamik kuvvetlerdir.
1. STATK KUVVETLER:
styap arl
Demiryolu tatlarnn dingil arlklar (16t-18t TR, 20t EU, 25t-32t US, 15t-16t JP)

Dingil arl = f (Ray arl, Travers aral)

UIC:
A: 16t/dingil
B: 18t/dingil
C: 20t/dingil
Sanat yaplarnda 1.0m bana dmesi gereken arlk:
2: 6.4t/m
3: 7.2t/m
4: 8.0t/m

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 25

Demiryolu styap
styaps: D
Dey Kuvvetler

Hat y
yzeyine dik statik ve dinamik kuvvetlerdir.
2. DNAMK KUVVETLER:
Dilatasyon derzlerindeki boyuna arpma oku (galop: hz, Pt ve bakm
durumuna bal)
Traversin oynaklamas sonucu olan ndlasyonlar (kme)
Buharl ekimde; piston kolu-bilyeiletim dzeni ileyiinde
Buharl ekimde ktle birikimi atalet momenti

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 26

13
Demiryolu styap
styaps: Yatay Kuvvetler

Yol eksenine paralel, dik ve di

dier kuvvetlerdir.
1. YOL EKSENNE PARALEL YATAY KUVVETLER:
Conta yerlerindeki oklarn yatay bileeni
Buharl ekimde bilyeye gelen kuvvetin yatay bileeni
Aderans kuvveti (Za = Ga a)
Frenleme kuvveti (Pf = K f)
Scaklk deiimine bal ray boyu deiimi
2. YOL EKSENNE DK YATAY KUVVETLER:
Dengelenmemi yanal kuvvetler (K: f(P, U))
Hava hareketleri ile kayan tekerlek budeninin raya uygulad kuvvet
3. DER YATAY KUVVETLER:
Tekerlein ray kesmesi ile oluan kuvvetler
Lase ve galop hareketlerinden kaynaklanan kuvvetler

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
November 3, 2015 Slide 27

14