Toprak leri ve Demiryolu Mhendislii (CRN:13133)

2015-2016 Gz Yaryl

Prof. Dr. Hilmi Berk elikolu

Ara. Gr. Mehmet Ali Silgu

Vermelding onderdeel organisatie

Ders Bilgileri
Dnemii ders plan
Hafta Tarih Konu
Hafta1 15.09.2015 Ulatrma ve Demiryolu Mhendisliine Giri
Hafta2 22.09.2015 Demiryolu Aralarnn zellikleri, Nadal Kuram
Hafta3 29.09.2015 Demiryolu Aralarnn ekim Mekanii
Hafta4 06.10.2015 Demiryolu Aralarnn ekim Mekanii
Hafta5 13.10.2015 Geki Geometrik zellikleri (Yatay Kurblar, Dever, Birletirme Erileri)
Hafta6 20.10.2015 Geki Geometrik zellikleri (Eimler)
Hafta7 27.10.2015 zergah-Ge
Gzergah-Geki Ara
Aratrmas
rmas ve Et
Etd, Trafik, Hat Kapasitesi
Hafta8 03.11.2015 Demiryolu styap Elemanlar
Hafta9 10.11.2015 Toprak lerine Giri, Temel Kavramlar, Dnemi
nemii 1. Snav
Hafta10 17.11.2015 Toprak lerinde Enkesit Alanlar ve Hacimleri
Hafta11 24.11.2015 Ktleler Diyagram ve Toprak Datm
Hafta12 01.12.2015 Genel Ynteme Gre Toprak Datm
Hafta13 08.12.2015 Brckner Yntemine Gre Toprak Datm
Hafta14 15.12.2015 Kaz Yntemleri ve Kullanlan Mekanik Aralar
Hafta15 22.12.2015 Dnemi
nemii 2. Snav

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 2

1
Ulatrma Planlamas
1. Bymeden dolay
dolay
- Nfus art
- Ekonomik byme
- Dolaysyla ulam talebini arttrr
2. Trafikteki art
arttan
tan dolay
dolay
3. Kent ve b
blge d
dzeyindeki fiziksel b
bymeden dolay
dolay
- Arazi kullanm planlamas gereksinimi
4. Geli
Gelien ekonomiden dolay
dolay
- Yatrm letme Bakm maliyetleri nemlidir
- Ara hizmet, depolanamaz, geri dntrlemez, .. vb
5. Dsal dolay
sal etkilerinden dolay
- evre (iitsel, grsel, kimyasal, hidrolojik .. vb)
- Enerji
- Gvenlik

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 3

Etd

Demiryolu:
Byk harcama gerektiren,
Kapsam d geni sosyal-ekonomik yansmalar olan,
Ekonomik etkenlerin belirleyici olmas gerektii
bir sistem.
Talebin ng
ngrlmesi -> Alan, blgeleme, a, hareketler, datm,
atama...
Demiryolu hatlar
hatlar et
etd: Bir hattn yapmnn dnlmesinden,
iletmeye alncaya dek geen sre

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
27 October 2015 Slide 4

2
Etd: Genel Etd

1) lk (Genel) Et
Etd: Teknik Etd ve Ekonomik Etd
A) Teknik Et
Etd: Verilen 2 nokta aras gzergah olas m?
Olas ise seenekleriyle beraber teknik zelliklerin
belirlenmesi
Hat genilii, Hat says (kapasite), Yatay-Dey geometri,
...
ekim tr, lokomotif-vagon zellikleri, ..
Enkesit, gabari, ...
stasyonlar
naat iin gerekli plan, proje, kesitler..

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
27 October 2015 Slide 5

Etd: Ekonomik Etd

B) Ekonomik Et
Etd: lk etd sonucu elde edilen teknik veriler ve ekonomik veriler yardmyla
demiryolunun; giriimci kurulu ve lke ekonomisi asndan dorulanp dorulanamayaca
belirlenir
Mali fizibilite: ncelenen hattn rantabl (gelir salama olana) olup olmad, yapmc
kurulu tarafndan (ve iin).
Ekonomik fizibilite: ncelenen hattn lke ekonomisi asndan gerekletirmeye deer olup
olmad incelenir.
ki farkl fizibiliyte etd farkl sonu verebilir.
Gncelle Yntemi: Byk yatrmlarn deerlendirilmesinde, farkl zamanlardaki gelir-gider
ncelletirme Y
ya da fayda-maliyetlerin belirli bir temel yldaki (yatrm balangc, iletmeye al, vb)
deerlerine getirilmesi ile yaplr. Ekonomik etd aamasnda bu tr bir yntem kullanlr.
lke ekonomisi ynnden; ara ilet ve bakm malyiyetlerine ek olarak trafik kazalar, evre
etkileri ve zaman kayb,... gibi olumsuz etkiler deerlendirme iin parasallatrlmaldr.
(Enkesit+Gabari) bilgisiyle yatrm maliyeti hesab iin hat says, TALEP X KAPASTE
irdelemesiyle belirlenir.
Ekonomik etd olumsuz sonu verirse, kesin etde geilmez.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
27 October 2015 Slide 6

3
Etd: Kesin Etd

2) Son (Kesin) Et
Etd:
lk etdn olumlu sonu vermesi ve ekonomik etd sonras
naat uygulama projesi, n proje ve kesin proje almalar
Gzergahn ayrntl plan ve boykesiti
Plan ve boykesitin araziye geirilmesi
Enkesitlerin belirlenmesi
Sanat yaplar, istasyon vb
Sondaj, ta ocaklar-su kayna konumu
Metraj, ilk tahmini keif

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
27 October 2015 Slide 7

Etd
LK ET
ETD: SON ET
ETD:
Harita (1/100000-1/200000) n Proje
Ana dorultu (ana-trafik-toporafik zorunlu Gzergah ayrntl plan
noktalar) Gzergah ayrntl boykesiti
Ortalama eim Dosya
Sfr izgisi Kesin Proje
Yatay geometri (doru-eri kesimler) Kazk akma (plan)
Dey geometri (boykesit) Nivelman (boykesit)
Ripaj Enkesit seimi
Seeneklerin karlatrlmas Kamulatrma snrlar
Gzergahn arazi zeri denetimi Toprak ii hesab
1/1000-1/2000-1/5000 ayrntl Sondaj, Sanat yaplar
gzergah almas stasyon, Metraj
lk etd dosyas Maden ocak-su kaynak konum
Genel plan (1/5000) Yap elemanlarnn birim fiyatlarnn
Genel Boykesit (1/500) belirlenmesi ve ilk tahmini keif
Teknik rapor (gzergah zellikleri) Uygulama plan+boykesit
Ekonomikk rapor program harlanmas

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
27 October 2015 Slide 8

4
Koridor - Gzergah Seimi

Gzergah belirlenmesinde dikkate edilmesi gereken temel noktalar:

1. Bilinen ya da tahmin edilen B-

B-V yap
yaps ile istem (talep) hacimleri kestirimi
istem ng
ngrs
2. Geli
Gelime zellikleri
3. Topografya
4. Do
Doal k
kstlar
mhendislik
5. Taban zemini ko
koullar
ullar
6. Aka
Akalama (drenaj) yap
yaps
7. Ekonomik zellikler
lke blge
leinde
do
8. evresel zellikler
dorulanabilir
srd
rdrlebilir 9. Sosyal zellikler

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 9

Gzergah Aratrmas

Ana Zorunlu Noktalar ve Trafik Zorunlu Noktalar

Ortalama Eim Kullan

Kullanlacak Kesimler i
iin Topo
Toporafik Zorunlu Noktalar

Suyye g
gre Belirlenen Ortalama E
Eimler ile S
Sfr izgi almas
almas

Temsili Boykesit ile E

Eim Denetimi

Yatay Geometri Uygulamas

Uygulamas

Boykesit

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
27 October 2015 Slide 10

5
Geki Aratrmas

Ge
Geki ara
aratrmas
rmasnda genel ilkeler:
1. Ana zorunlu noktalar tam olarak birletirilmelidir. Plan ve
boykesitte bunlara tam uyulmaldr.

2. Geki, nceden belirlenen geometrik standartlarn altna

dmemelidir. Bunu salarken ekonomik olmasna dikkat
edilmelidir.

3. Gekinin geometrik standartlar, proje mr boyunca yeterli

olmaldr.

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 11

Ge
Geki Ara
Aratrmas
rmasnda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ge
Geki ara
aratrmas
rmasnda g
gz nnde tutulmas
tutulmas gereken etkenler:
1. Geki, nceden belirlenen geometrik zelliklerin (standartlarn) altna dmemelidir. Bunu
salarken ekonomik olmasna dikkat Geki; blgenin ekonomik ve demografik yapsna daha
ok hizmet edecek yerden geirilmelidir.
2. Proje kalitesinden (yol geometrik zelliklerinden) vazgemeden olabildiince az toprak ii
olacak ekilde yol geirilmelidir.
3. Yol, jeolojik olarak uygun araziden geirilmelidir.
4. Yol, doal drenaja elverili araziden geirilmelidir.
5. Yol boyunca eim kayb olmamaldr (negatif eim).
6. Yol, akarsu geilerinde EYSSnden daha yksek bir kottan geirilmelidir.
7. Karayolu ile edzey kavak oluturmaktan kanlmaldr.
8. Kamulatrma bedelinin az olaca ya da kamu arazilerinden yol geirilmelidir.
9. Kamuyu (hastane, okul..) rahatsz edecek ekilde yol geirilmemelidir.
10. Yol bakm masraflar az olacak ekilde yol geirilmelidir (kt hava artlar dikkate alnarak,
arazilerin kuzeye bakan yamalarndan yol geirilmemeye allmaldr).
11. Geki, inaatta kullanlacak malzeme ocaklarna yakn yerden geirilmelidir

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 12

6
Demiryolu Hat Say
Saysnn Belirlenmesi

Hat say
saysnn belirlenmesi gerekti
gerektiinde, hat kapasitesi ile talep karla
karlatrlr!
Tv: bir ynde yllk yolcu says
v: (gnlk enbyk yolcu says)/(ortalama yolcu says)
av: bir katarda tanan ortalama yolcu says
Nv: bir ynde gerekli yolcu katar says

Tv
v = av Nv
365
N = Nv + Nm + N
T
m m = a m Nm
365

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 13

Hat Say
Saysnn Belirlenmesi: Hat Kapasitesi

Hat kapasitesi; gvenlik,

venlik ticari h
hz ve dzenlilik ltlerinin bir fonksiyonu
olan kalite
kalite kavramna bal olarak belirlenir.
Hat kesimi kapasitesi; belirli iletme koullarnda birim zamanda
(anahatlarda gn, kentii sistemlerde saat) karlkl iletilen ift katar
saysdr (trafik miktar).
Hat kapasitesi, hatt
hattn en elveri
elverisiz kesiminin kapasitesine
kapasitesi gre belirlenir.
Ardk 2 istasyon ya da blok kesiminin boalp, yeterli gvenlikle dier
katarn geii irdelenir.
ti elverisiz kesimi gei sresi, elverisiz kesim uzunluu, Vi elverisiz
kesimi gei hz ve bekleme sresi olmak zere:

l
ti + = +
Vi

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 14

7
Hat Kapasitesi: Tek Hat

S2
l l


V
+ +
V
+ = S

ir i jk j
Mesafe ()

Vi
i j i+1 S
N h1 =
1 1
+ + 2
Vi V j
S1

(/Vi)=ti N h1 > N v + N m + N

t1 t2 t3

Zaman (t)

S > 2 [N v (t v + v )] + [N m (t m + m )] + K

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 15

Hat Kapasitesi: ift Hat

l
S2

ir Vi
+ = S

Mesafe ()

S
i
N h2 =
i+1 i+2 1
+
Vi

S1
N h2 > N v + N m + N

/Vi /Vi+1

t1 t2 t3 t4 t5

Zaman (t)

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 16

8
 INS351 Toprak leri
leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 17

Hat Kapasitesi

INS351 Toprak leri

leri ve Demiryolu M
Mhendisli
hendislii (CRN: 13133), G
Gz 2015
Prof. Dr. Hilmi Berk elikoglu, Ara
Ara. G
Gr. Mehmet Ali Silgu
October 27, 2015 Slide 18